Życie pod zaborami

Scenariusz lekcji
Przedmiot: historia
Klasa: VI
Temat: Życie pod zaborami.
Nauczyciel: mgr Joanna Światłoń – Wania
Cele lekcji
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować sytuację Polaków w poszczególnych zaborach
- wyjaśnić politykę zaborców prowadzoną wobec Polaków
- przedstawić różne metody walki o polskość
- korzystać z podręcznika i Internetu jako źródeł informacji
Uczeń zna pojęcia:
- rusyfikacja
- germanizacja
- autonomia galicyjska
- „Uniwersytet Latający”
- zna postać Michała Drzymały
Metody pracy:
- praca z tekstem
- praca z ilustracją
- praca z mapą
Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa
Środki dydaktyczne:
- podręcznik
- prezentacja multimedialna „Życie pod zaborami”
- mapa
- karty pracy
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca
1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu i celów lekcji, podział
klasy na dwuosobowe grupy.
2. Przypomnienie wiadomości:
a) Uczniowie na mapie ściennej wskazują ziemie zaboru austriackiego, pruskiego, Królestwo
Polskie.
b) Uczniowie odpowiadają na pytania:
- Czym była praca u podstaw?
- W jakiej sytuacji znaleźli się Polacy po upadku powstań?
c) Uczniowie korzystając z prezentacji multimedialnej „Życie pod zaborami” (slajd 4)
powtarzają wiadomości o powstaniu styczniowym.
1
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel wyjaśnia, że po klęsce powstań w zaborze rosyjskim rozpoczęto
rusyfikację, a w zaborze pruskim germanizację.
2. Uczniowie korzystając z prezentacji zapoznają się z pojęciem rusyfikacji, poznają
wiadomości o sytuacji Polaków w zaborze rosyjskim.(slajd 6, 7).
3. Praca z tekstem źródłowym „Rusyfikacja polskich uczniów” (podręcznik, s. 22).
Uczniowie odpowiadają na pytanie:
- W jaki sposób władze karały uczniów mówiących w szkole po polsku?
4. Uczniowie pracują w grupach. Na podstawie podręcznika (podrozdział „Polacy wobec
rusyfikacji”, s. 23) przygotowują wypowiedź na temat metod walki o polskość w
zaborze rosyjskim.
5. Uczniowie prezentują efekty swojej pracy.
6. Uczniowie wykonują zadanie 1 zawarte w prezentacji (slajd 8):
- Wyjaśnij, dlaczego polską tajną uczelnię nazwano „Uniwersytetem Latającym”?
Odpowiedzi poszukaj w Internecie.
7. Uczniowie korzystając z prezentacji (slajd 10, 11, 12) zapoznają się z pojęciem
germanizacji oraz z informacjami na temat polityki zaborcy pruskiego wobec
Polaków.
8. Praca z ilustracją – W. Kossak „Rugi pruskie” – prezentacja (slajd 13). Uczniowie
odpowiadają na pytanie:
- Co przedstawia ten obraz?
9. Uczniowie zapoznają się z wiadomościami na temat postaw Polaków wobec
germanizacji (slajd 14). W grupach wykonują zadanie 2 z prezentacji (slajd 15):
- Dlaczego Michał Drzymała – wielkopolski chłop – stał się symbolem walki z germanizacją
ziem polskich w zaborze pruskim? Odpowiedzi poszukaj w Internecie.
10. Uczniowie wykonują zadanie 3 zawarte w prezentacji (slajd 17):
- Dlaczego w 1901 roku w wielkopolskim miasteczku – Września wybuchł strajk uczniów?
Odpowiedzi poszukajcie w podręczniku (s. 24).
11. Praca z tekstem źródłowym (slajd 18) – M. Konopnicka „O Wrześni”. Uczniowie
odpowiadają na pytanie:
- Jakich wydarzeń dotyczy ten tekst?
12. Uczniowie wykonują zadanie 4 (slajd 20):
- Korzystając z podręcznika wyjaśnijcie pojęcia: autonomia, Galicja (s. 24).
13. Uczniowie zapoznają się z wiadomościami na temat sytuacji Polaków w Galicji (slajd
21).
14. Na podstawie wiadomości zdobytych na lekcji, podręcznika i prezentacji „Życie pod
zaborami” uczniowie w parach uzupełniają tabelę (załącznik nr1), pracują z mapą
(załącznik nr 2).
15. Prezentacja efektów pracy.
Faza podsumowująca
1. Uczniowie rozwiązują test (slajd nr 23).
2. Oglądają prezentację multimedialną w całości.
3. Wspólnie wykonują ćwiczenie nr 4 z „Zeszytu ucznia”, s. 18
2
Załącznik nr 1
Wklejcie w odpowiednie miejsca tabeli działania zaborców lub odpowiedź na nie Polaków.
Działania zaborców
Narzucanie
języka
i
rosyjskiej
Odpowiedź
Polaków
Polakom
kultury
Powstanie w zaborze
pruskim
organizacji
wykupujących ziemię
z rąk Polaków
Zamieszkanie
Michała
Drzymały
w
wozie
cyrkowym
Strajk polskich
dzieci
we Wrześni
3
Polacy
uczyli
się
nielegalnie
języka
ojczystego i prawdziwej
historii swojego kraju,
czytali polską prasę
i książki
Władze
niemieckie
zabroniły
Polakom
w Wielkopolsce budowy
nowych domów
Polacy
zakładali
polskie
stowarzyszenia, które zajmowały
się gromadzeniem oszczędności i
udzielaniem kredytów chłopom,
którzy
unowocześniali
swe
gospodarstwa
Władze niemieckie wprowadziły
nauczanie
religii
w
języku
niemieckim
4