Akt prawny

Transkrypt

Akt prawny

©Kancelaria Sejmu
s. 1/129
Dz.U. 1998 Nr 162 poz. 1118
Opracowano na
podstawie:
t.j.
Dz. U. z 2013 r.
poz. 1440, 1717,
1734, z 2014 r.
poz. 496, 567,
683, 684, 1682, z
2015 r. poz. 552.
USTAWA
z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
DZIAŁ I
Przepisy ogólne
Rozdział 1
Zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy
Art. 1. 1. Ustawa określa:
1)
warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń
emerytalnego i rentowych;
2)
zasady ustalania wysokości świadczeń;
3)
zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty świadczeń.
2. (uchylony).
3. (uchylony).
4. Warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych przysługujących z
ubezpieczenia z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz wysokość
tych świadczeń określają odrębne przepisy.
Art. 2. 1. Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie
przysługują:
1)
ubezpieczonym – w przypadku spełnienia warunków do nabycia prawa do
świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych;
2)
członkom rodziny pozostałym po ubezpieczonym albo po osobie uprawnionej
do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych.
2. Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie
przysługują również żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom Policji, Urzędu
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 2/129
Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego
Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej
Straży Pożarnej i Służby Więziennej, jeżeli nie spełniają oni warunków do nabycia
prawa lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu
emerytalnym tych osób, oraz członkom rodzin pozostałym po tych osobach.
Art. 3. Świadczenia określone w ustawie obejmują:
1)
emeryturę, w tym emeryturę częściową;
2)
rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym rentę szkoleniową;
3)
rentę rodzinną;
4)
dodatek pielęgnacyjny;
5)
dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej;
6)
zasiłek pogrzebowy.
Art. 4. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1)
emeryt – osobę mającą ustalone prawo do emerytury, w tym do emerytury
częściowej;
2)
(uchylony);
2a) okresowa emerytura kapitałowa – emeryturę, o której mowa w ustawie z dnia
21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych;
3)
Fundusz – Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w przepisach o
systemie ubezpieczeń społecznych;
4)
konto ubezpieczonego – konto ubezpieczonego, na którym ewidencjonuje się
informacje o zwaloryzowanej wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne,
z wyłączeniem składek podlegających odprowadzeniu do otwartego funduszu
emerytalnego i zewidencjonowaniu na subkoncie, o którym mowa w art. 40a
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.
U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm. 1)), prowadzone przez Zakład
Ubezpieczeń Społecznych, zwany dalej „Zakładem”;
1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 218, poz.
1690, z 2010 r. Nr 105, poz. 668, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474, Nr 254, poz. 1700 i Nr
257, poz. 1725, z 2011 r. Nr 45, poz. 235 i Nr 75, poz. 398, Nr 138, poz. 808, Nr 171, poz. 1016,
Nr 197, poz. 1170, Nr 199, poz. 1175, Nr 232, poz. 1378 i Nr 291, poz. 1706, z 2012 r. poz. 611,
637, 769, 1342 i 1548 oraz z 2013 r. poz. 675, 827 i 983.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 3/129
4a) kwota rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe – roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe w danym roku kalendarzowym, określoną w art. 19 ust. 1 ustawy z
dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;
5)
okres ubezpieczenia – okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie
roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o którym
mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych;
6)
organ rentowy – jednostkę organizacyjną Zakładu, określoną w przepisach o
systemie ubezpieczeń społecznych, właściwą do wydawania decyzji w
sprawach świadczeń;
7)
otwarty fundusz emerytalny – fundusz wybrany przez ubezpieczonego spośród
funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
8)
płatnik składek – płatnika składek, o którym mowa w przepisach o systemie
ubezpieczeń społecznych;
9)
przeciętne wynagrodzenie – przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w
gospodarce narodowej, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego;
10) renta – rentę z tytułu niezdolności do pracy i rentę rodzinną;
11) rencista – osobę mającą ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy
lub do renty rodzinnej;
12) ubezpieczenia emerytalne i rentowe – ubezpieczenia, o których mowa w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych;
13) ubezpieczony – osobę podlegającą ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, a także osobę,
która przed dniem wejścia w życie ustawy podlegała ubezpieczeniu
społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpieczenia
społecznego rolników.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 4/129
Rozdział 2
Okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń i ich wysokości
Art. 5. 1. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości
uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2–5, następujące okresy:
1)
składkowe, o których mowa w art. 6;
2)
nieskładkowe, o których mowa w art. 7.
2. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości
okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej
udowodnionych okresów składkowych.
2a. Okresów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 6 lit. a–e i g, nie
uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich
wysokości, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych
w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2.
3. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty okresy:
1)
działalności kombatanckiej oraz działalności równorzędnej z tą działalnością, a
także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania
represjom wojennym i okresu powojennego, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt
5,
2)
pracy przymusowej, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2
– uwzględnia się w wymiarze podwójnym.
4. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla:
1)
płatników składek,
zobowiązanych
do
opłacania składek
na
własne
ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
2)
osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność
– nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie.
5. Wobec ubezpieczonych zobowiązanych do opłacania składek na własne
ubezpieczenie społeczne za okres przypadający przed dniem wejścia w życie ustawy
oraz osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność
przed dniem wejścia w życie ustawy przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.
Art. 6. 1. Okresami składkowymi są następujące okresy:
1)
ubezpieczenia;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
2)
s. 5/129
opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w
przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach
wymienionych w art. 195 pkt 1–4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w
przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o
pomocy społecznej;
3)
zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych:
a)
okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r., pod
warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres
podlegania temu ubezpieczeniu,
b)
okresy przebywania duchownych na misjach oraz okresy prowadzenia
przez
duchownych
działalności
duszpasterskiej
wśród
Polonii,
przypadające po dniu 14 listopada 1991 r., do dnia wejścia w życie
ustawy;
4)
czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo
okresy zastępczych form tej służby;
5)
działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością, a
także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania
represjom wojennym i okresu powojennego, określone w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i
okresu powojennego;
6)
pełnionej w Polsce służby:
a)
w Policji (Milicji Obywatelskiej),
b)
w Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i
Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie
Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (w
organach bezpieczeństwa publicznego),
7)
c)
w Straży Granicznej,
d)
w Służbie Więziennej,
e)
w Państwowej Straży Pożarnej,
f)
w Służbie Celnej,
g)
w Biurze Ochrony Rządu;
pobierania zasiłku macierzyńskiego;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
8)
s. 6/129
osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium
Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1956 r. za
działalność polityczną;
9)
zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami
polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały
uznane za repatriantów;
10) świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków
zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do
kwietnia 1989 r.
2. Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15
listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na
ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na
ubezpieczenie społeczne:
1)
zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:
a)
na obszarze Państwa Polskiego – w wymiarze nie niższym niż połowa
pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał
wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy,
macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową,
b)
obywateli polskich za granicą – w polskich przedstawicielstwach
dyplomatycznych
i
urzędach
konsularnych,
w
stałych
przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w
innych misjach lub misjach specjalnych, a także w innych polskich
placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, do których zostali
delegowani lub skierowani; dotyczy to również członków rodziny
delegowanego lub skierowanego tam pracownika, którzy podjęli
zatrudnienie w tych placówkach w czasie pobytu za granicą,
c)
obywateli polskich za granicą – w organizacjach międzynarodowych,
zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani w
ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za
zgodą właściwych władz polskich; zgoda nie jest wymagana w stosunku
do pracowników, którzy wyjechali za granicę przed dniem 9 maja 1945 r.,
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
d)
s. 7/129
obywateli polskich za granicą – u innych pracodawców zagranicznych,
jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpieczenie
społeczne w Polsce;
2)
pracy przymusowej:
a)
wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiec w okresie II wojny
światowej,
b)
wykonywanej
na
obszarze
Związku
Socjalistycznych
Republik
Radzieckich w okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 31 grudnia
1956 r.,
c)
wykonywanej na rozkaz władz alianckich do dnia 31 grudnia 1945 r.,
d)
wykonywanej
w
kopalniach
węgla,
kamieniołomach,
zakładach
pozyskiwania i wzbogacania rud uranu oraz batalionach budowlanych
podczas odbywania służby wojskowej w Wojsku Polskim;
3)
zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach
określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.;
4)
pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary
pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie
tymczasowego aresztowania – w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa
pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy;
5)
niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy na podstawie
przepisów
Kodeksu
pracy
zostało
wypłacone
wynagrodzenie
lub
odszkodowanie;
6)
czasowego pozostawania bez pracy na obszarze Państwa Polskiego z powodu
niemożności jej otrzymania lub niemożności podjęcia szkolenia zawodowego,
w tym okresy pobierania zasiłków z funduszu aktywizacji zawodowej, zasiłków
dla bezrobotnych oraz zasiłków szkoleniowych wypłaconych z Funduszu
Pracy;
6a) niewykonywania pracy przed dniem 4 czerwca 1989 r. na skutek represji
politycznych;
7)
sprawowania mandatu posła lub senatora w Państwie Polskim;
8)
internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie
wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z 1982 r. Nr 3, poz. 18 oraz z 1989 r. Nr 34,
poz. 178);
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
9)
s. 8/129
wykonywania działalności twórczej lub artystycznej na obszarze Państwa
Polskiego:
a)
objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono
składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których ubezpieczony był
zwolniony od opłacania składki,
b)
przypadającej przed dniem 1 stycznia 1974 r., uznane przez Komisję do
Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, działającą przy ministrze
właściwym do spraw kultury, pod warunkiem że twórca lub artysta opłacał
składki na ubezpieczenie społeczne po dniu 31 grudnia 1973 r.;
10) pracy adwokatów wykonywanej na obszarze Państwa Polskiego:
a)
składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których występowało
zwolnienie od opłacania składki,
b)
przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego
tytułu;
11) wykonywania na obszarze Państwa Polskiego pracy nakładczej:
a)
składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od
opłacania składki,
b)
przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu,
jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę uzyskiwała wynagrodzenie
w wysokości co najmniej połowy obowiązującego najniższego wynagrodzenia,
określonego na podstawie przepisów Kodeksu pracy;
12) pracy
na
obszarze
Państwa
Polskiego
w
rolniczych
spółdzielniach
produkcyjnych i w innych spółdzielniach zrzeszonych w Centralnym Związku
Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, w zespołowych gospodarstwach
rolnych spółdzielni kółek rolniczych zrzeszonych w Krajowym Związku
Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych oraz pracy na rzecz tych spółdzielni:
a)
składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od
opłacania składki,
b)
przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego
tytułu;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 9/129
13) pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek
gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy
zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy:
a)
objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania
tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w
których występowało zwolnienie od opłacania składki,
b)
wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa odpowiadała
warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu;
14) pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego:
a)
objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania
tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w
których występowało zwolnienie od opłacania składki,
b)
prowadzonej przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego
tytułu,
jeżeli
prowadzenie
działalności
gospodarczej
odpowiadało
warunkom ubezpieczenia;
15) współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej na
obszarze Państwa Polskiego objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego
oraz okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to
ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki;
16) ubezpieczenia społecznego duchownych na obszarze Państwa Polskiego, za
które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało
zwolnienie od opłacania składki;
17) pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu na
obszarze Państwa Polskiego po ukończeniu 15 roku życia, z wyjątkiem
okresów pobierania stypendium przez osoby uczące się lub studiujące w
systemie studiów dziennych.
3. Za okresy zatrudnienia i okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego, o
których mowa w ust. 2, uważa się:
1)
okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach wchodzących w
skład Rzeczypospolitej Polskiej w obecnych granicach oraz
2)
okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach wchodzących w
skład Rzeczypospolitej Polskiej przed ustaleniem jej obecnych granic.
Art. 7. Okresami nieskładkowymi są następujące okresy:
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
1)
s. 10/129
pobierania:
a)
wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie
przepisów Kodeksu pracy,
2)
b)
zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego,
c)
świadczenia rehabilitacyjnego,
d)
świadczeń wymienionych w lit. b i c po ustaniu obowiązku ubezpieczenia;
pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w wymiarze czasu pracy
nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie lub po ustaniu
obowiązku ubezpieczenia społecznego z innego tytułu;
3)
niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy, na
podstawie przepisów Kodeksu pracy, zostało wypłacone odszkodowanie;
4)
(uchylony);
5)
przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu
wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w
sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi
dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy
niewykonywania pracy – z powodu opieki nad dzieckiem:
a)
w wieku do lat 4 – w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie –
bez względu na liczbę dzieci – do 6 lat,
b)
na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny
przysługuje zasiłek pielęgnacyjny – dodatkowo w granicach do 3 lat na
każde dziecko;
6)
przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy opieki
pielęgnacyjnej nad inwalidą wojennym zaliczonym do I grupy inwalidów lub
uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji,
sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w
okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego
miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia;
7)
przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy
niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane koniecznością
opieki nad innym niż dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy
inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do
samodzielnej egzystencji albo uznanym za osobę niepełnosprawną w stopniu
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 11/129
znacznym, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat,
który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego
miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia;
8)
urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie nieudzielenia urlopu
bezpłatnego
małżonkom
pracowników
skierowanych
do
pracy
w
przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych
przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych
misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za
granicą;
9)
nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej
nauki, w wymiarze określonym w programie studiów;
9a) studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym w
decyzji o ich utworzeniu;
9b) asystenckich studiów przygotowawczych;
10) dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych i
oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza – w granicach
do 1 roku;
11) pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego;
12) udokumentowanej niezdolności do pracy, za które wypłacone zostały z
Funduszu Pracy: zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia.
Art. 8. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich
wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią
umowy międzynarodowe.
Art. 9. Przy ustalaniu prawa do świadczeń:
1)
okresów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9 i ust. 2 pkt 1 lit. c oraz w art. 7
pkt 8,
2)
okresów zatrudnienia wykonywanego na obszarze Państwa Polskiego w czasie,
gdy obszar ten nie wchodził w skład Państwa Polskiego, o których mowa w art.
6 ust. 2 pkt 1 lit. a,
3)
okresów pracy przymusowej, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 lit. a i b
– nie uwzględnia się, jeżeli z ich tytułu jest wypłacane świadczenie rentowe z
instytucji zagranicznej inne niż renta z ubezpieczenia dodatkowego.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 12/129
Art. 10. 1. Przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej
wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem
art. 56, jak okresy składkowe:
1)
okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w
odrębnych przepisach składki,
2)
przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa
rolnego po ukończeniu 16 roku życia,
3)
przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie
rolnym po ukończeniu 16 roku życia,
jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5–
7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie
niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.
2. Okresy wymienione w ust. 1 pkt 1 uwzględnia się także przy ustalaniu prawa
do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe
ustalone na zasadach określonych w art. 5–7 są krótsze od okresu wymaganego do
przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.
3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one
zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie
przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Art. 10a. 1. Przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 26b, 27 i 28
osoby, która utraciła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z
Funduszu z powodu odzyskania zdolności do pracy, uwzględnia się również okresy
pobierania tej renty, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach
określonych w art. 5–7 i 10, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania
emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.
2. Okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy nie uwzględnia się,
jeżeli zbiegają się w czasie z okresami, o których mowa w art. 6, 7 i 10,
uwzględnionymi przy ustalaniu prawa do emerytury.
Art. 11. Jeżeli okresy, o których mowa w art. 6, 7 i 10, zbiegają się w czasie,
przy ustalaniu prawa do świadczeń określonych w ustawie uwzględnia się okres
korzystniejszy.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 13/129
Rozdział 3
Niezdolność do pracy
Art. 12. 1. Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która
całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu
naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po
przekwalifikowaniu.
2. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do
wykonywania jakiejkolwiek pracy.
3. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła
zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Art. 13. 1. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy
oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
1)
stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia
niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
2)
możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz
celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i
charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i
predyspozycje psychofizyczne.
2. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z
zastrzeżeniem ust. 3.
3. Niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według
wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem
tego okresu.
3a. Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez
okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje
mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1a i 1b,
w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do
pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.
4. Zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie
stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 14/129
5. W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu
powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w
zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do
samodzielnej egzystencji. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 14. 1. Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:
1)
daty powstania niezdolności do pracy,
2)
trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,
3)
związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi
okolicznościami,
4)
trwałości
lub
przewidywanego
okresu
niezdolności
do
samodzielnej
egzystencji,
5)
celowości przekwalifikowania zawodowego
– dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej „lekarzem
orzecznikiem”.
2. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy,
natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę
powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma
możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę
powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.
2a. Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje
sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, zwanej dalej „komisją lekarską”, w ciągu 14
dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.
2b. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej Zakładu
właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.
2c. Komisja lekarska nie rozpatruje sprzeciwu wniesionego po terminie. W
uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek osoby zainteresowanej, może
przywrócić termin na wniesienie sprzeciwu, w tym w szczególności w razie
odrzucenia przez sąd odwołania od decyzji w przypadku określonym w art. 4779 § 31
ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
2d. Prezes Zakładu, w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez
lekarza orzecznika, może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę
do rozpatrzenia komisji lekarskiej. O zgłoszeniu zarzutu wadliwości orzeczenia
jednostka organizacyjna Zakładu niezwłocznie zawiadamia osobę zainteresowaną.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 15/129
2e. Komisja lekarska, rozpatrując sprzeciw lub zarzut wadliwości, dokonuje
oceny niezdolności do pracy i jej stopnia oraz ustalenia okoliczności, o których
mowa w ust. 1.
2f. Komisja lekarska dokonuje rozstrzygnięcia w formie orzeczenia.
3. Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do
którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej,
stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń
przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia
niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.
4. Nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy sprawuje
Prezes Zakładu.
5. Nadzór, o którym mowa w ust. 4, obejmuje:
1)
kontrolę prawidłowości i jednolitości stosowania zasad orzecznictwa o
niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie;
2)
udzielanie lekarzom orzecznikom i komisjom lekarskim wytycznych w zakresie
stosowania zasad orzecznictwa o niezdolności do pracy;
3)
prawo przekazania sprawy do rozpatrzenia przez komisję lekarską, jeżeli w
wyniku kontroli, o której mowa w pkt 1, zostanie stwierdzony brak zgodności
orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ze stanem faktycznym lub
zasadami orzecznictwa o niezdolności do pracy.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w drodze
rozporządzenia, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego i sprawnego
orzekania o niezdolności do pracy:
1)
szczegółowe zasady i tryb orzekania o niezdolności do pracy przez lekarzy
orzeczników i komisje lekarskie;
2)
szczegółowe zasady organizacji orzekania o niezdolności do pracy, w tym w
szczególności:
a)
miejsce działania lekarzy orzeczników,
b)
sposób tworzenia i znoszenia komisji lekarskich,
c)
sposób określania siedziby komisji lekarskiej i ich właściwości
terytorialnej,
d)
skład komisji lekarskich;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
3)
s. 16/129
szczególne kwalifikacje zawodowe wymagane od lekarzy orzeczników i
lekarzy wchodzących w skład komisji lekarskiej;
4)
szczegółowe zasady sprawowania nadzoru nad wykonywaniem orzekania o
niezdolności do pracy.
Rozdział 4
Podstawa wymiaru emerytur i rent
Art. 15. 1. Podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób
określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa
polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez
zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio
rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i
art. 176.
2. W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających
bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż
10 lat zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w
sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat
kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył
prawo do tego zasiłku.
2a. Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania
w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za
podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie
minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania
ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.
2b. Przepisy ust. 2a stosuje się odpowiednio do osób uznanych za repatriantów.
3. Do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2,
dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym
wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego,
macierzyńskiego,
opiekuńczego,
świadczenia
rehabilitacyjnego,
zasiłku
wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a
także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 17/129
ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania
płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur
i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych,
zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres
udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.
3a. Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty uwzględnia się
kwoty wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, oraz kwoty zasiłków:
chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, przysługujących ubezpieczonemu w
roku kalendarzowym przypadającym po 2004 r., z tym że łączna kwota podstaw
wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wynagrodzeń i
zasiłków nie może przekroczyć maksymalnej kwoty rocznej podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
4. W celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:
1)
oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust.
3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat
kalendarzowych;
2)
oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego
wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w
procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;
3)
oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5,
stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz
4)
mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.
5. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.
6. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może
stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru
składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w
okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku,
wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
7. Przepisy ust. 1–6 stosuje się odpowiednio do osoby, która osiągała
uposażenie.
8. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty przysługującej
duchownym przyjmuje się przeciętną podstawę wymiaru składek z pełnych lat
kalendarzowych ubezpieczenia przypadających po dniu 1 lipca 1989 r. do dnia, w
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 18/129
którym zgłoszono wniosek o świadczenie, z tym że z okresu nie dłuższego niż
określony w ust. 1; na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru ustala się w myśl
ust. 1.
Art. 16. Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w
art. 15 ust. 1 i 2, przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie,
chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie
krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.
Art. 17. 1. Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust.
1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 1–4, do ustalenia
podstawy wymiaru przyjmuje się podstawę wymiaru składek za okres faktycznego
podlegania ubezpieczeniu, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Przepis art. 15 ust. 3 stosuje
się odpowiednio.
2. Nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, o którym mowa
w ust. 1, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu co najmniej przez 1 rok
kalendarzowy.
3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można ustalić podstawy
wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58
ust. 1 pkt 5, z powodu pełnienia zastępczej służby wojskowej, odbywania czynnej
służby wojskowej albo korzystania z urlopu wychowawczego.
Art. 18. 1. Podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób posiadających
okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art. 8, ustala się na zasadach
określonych w art. 15–17.
2. Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15
ust. 1 i 2, nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez cały
rok pozostawał w ubezpieczeniu za granicą.
3. Jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono
wniosek o emeryturę lub rentę, zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce,
podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru
składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w
okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w
którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
Art.
s. 19/129
19.
Kwota bazowa wynosi
100% przeciętnego
wynagrodzenia
pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne,
określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku
kalendarzowym.
Art. 19a. Kwota bazowa jest ustalana corocznie na podstawie art. 19 i
obowiązuje od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego
następnego roku kalendarzowego.
Art. 20. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza, w formie
komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”
w terminie:
1)
do 7 roboczego dnia lutego każdego roku:
a)
kwotę
przeciętnego
wynagrodzenia
w
gospodarce
narodowej
w
poprzednim roku kalendarzowym,
b)
2)
kwotę bazową, o której mowa w art. 19;
do 7 roboczego dnia drugiego miesiąca każdego kwartału kwotę przeciętnego
wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Art. 21. 1. Podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała
ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, stanowi:
1)
podstawa wymiaru renty – w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz
wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po
ustaleniu prawa do renty, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 5, albo
2)
podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.
2. Przepis ust. 1 pkt 1 stosuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru:
1)
emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury;
2)
renty z tytułu niezdolności do pracy dla osoby, która wcześniej miała ustalone
prawo do tej renty albo do emerytury.
3. Podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej pobierała
świadczenie
przedemerytalne
na
podstawie
przepisów
o
zatrudnieniu
i
przeciwdziałaniu bezrobociu, stanowi podstawa wymiaru emerytury przyjęta do
ustalenia świadczenia przedemerytalnego – w wysokości uwzględniającej wszystkie
kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 20/129
świadczenia przedemerytalnego albo podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl
art. 15.
Art. 22. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe
zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury i renty, uwzględniające w
szczególności:
1)
przypadki, w których do podstawy wymiaru emerytury lub renty dolicza się
niektóre wypłaty dokonane na rzecz pracownika, jeżeli wypłaty te w okresie
przed dniem wejścia w życie ustawy były uwzględniane przy ustalaniu
podstawy wymiaru emerytury lub renty, mimo że były wyłączone z podstawy
wymiaru składek;
2)
przypadki, w których podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników
zatrudnionych
za
granicą
ustala
się
na
podstawie
wynagrodzenia
przysługującego pracownikom zatrudnionym w tym okresie w kraju w tym
samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed
wyjazdem za granicę, albo na podstawie kwot ryczałtowych.
Art. 23. 1. Jeżeli podstawy wymiaru emerytury lub renty nie można ustalić
zgodnie z zasadami określonymi w ustawie lub w rozporządzeniu, o którym mowa w
art. 22, emeryturę lub rentę ustala się w wysokości najniższej emerytury lub renty.
2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania przy ustalaniu wysokości emerytur:
1)
osób, o których mowa w art. 24a i 27a, jeżeli emeryturę przyznano z urzędu
osobie niemającej okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co
najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn;
2)
osób, o których mowa w art. 28.
Przy ustalaniu okresu składkowego i nieskładkowego przepis art. 5 ust. 2 stosuje się
odpowiednio.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 21/129
DZIAŁ II
Emerytury
Rozdział 1
Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.
Art. 24. 1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje
emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z
zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.
1a. Wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie:
1)
do dnia 31 grudnia 1952 r. wynosi co najmniej 60 lat;
2)
od dnia 1 stycznia 1953 r. do dnia 31 marca 1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i
1 miesiąc;
3)
od dnia 1 kwietnia 1953 r. do dnia 30 czerwca 1953 r. wynosi co najmniej 60
lat i 2 miesiące;
4)
od dnia 1 lipca 1953 r. do dnia 30 września 1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i
3 miesiące;
5)
od dnia 1 października 1953 r. do dnia 31 grudnia 1953 r. wynosi co najmniej
60 lat i 4 miesiące;
6)
5 miesięcy;
7)
lat i 6 miesięcy;
8)
7 miesięcy;
9)
60 lat i 8 miesięcy;
10) od dnia 1 stycznia 1955 r. do dnia 31 marca 1955 r. wynosi co najmniej 60 lat i
9 miesięcy;
11) od dnia 1 kwietnia 1955 r. do dnia 30 czerwca 1955 r. wynosi co najmniej 60
lat i 10 miesięcy;
12) od dnia 1 lipca 1955 r. do dnia 30 września 1955 r. wynosi co najmniej 60 lat i
11 miesięcy;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 22/129
13) od dnia 1 października 1955 r. do dnia 31 grudnia 1955 r. wynosi co najmniej
61 lat;
1 miesiąc;
lat i 2 miesiące;
3 miesiące;
5 miesięcy;
lat i 6 miesięcy;
7 miesięcy;
9 miesięcy;
lat i 10 miesięcy;
11 miesięcy;
62 lata;
26) od dnia 1 stycznia 1959 r. do dnia 31 marca 1959 r. wynosi co najmniej 62 lata
i 1 miesiąc;
lata i 2 miesiące;
28) od dnia 1 lipca 1959 r. do dnia 30 września 1959 r. wynosi co najmniej 62 lata i
3 miesiące;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 23/129
62 lata i 4 miesiące;
i 5 miesięcy;
lata i 6 miesięcy;
7 miesięcy;
62 lata i 8 miesięcy;
i 9 miesięcy;
lata i 10 miesięcy;
11 miesięcy;
63 lata;
i 1 miesiąc;
lata i 2 miesiące;
3 miesiące;
i 5 miesięcy;
lata i 6 miesięcy;
7 miesięcy;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 24/129
i 9 miesięcy;
11 miesięcy;
64 lata;
i 1 miesiąc;
lata i 2 miesiące;
3 miesiące;
i 5 miesięcy;
lata i 6 miesięcy;
7 miesięcy;
i 9 miesięcy;
11 miesięcy;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 25/129
65 lat;
1 miesiąc;
lat i 2 miesiące;
3 miesiące;
5 miesięcy;
lat i 6 miesięcy;
7 miesięcy;
9 miesięcy;
lat i 10 miesięcy;
11 miesięcy;
66 lat;
1 miesiąc;
lat i 2 miesiące;
3 miesiące;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 26/129
5 miesięcy;
lat i 6 miesięcy;
7 miesięcy;
9 miesięcy;
lat i 10 miesięcy;
11 miesięcy;
85) po dniu 30 września 1973 r. wynosi co najmniej 67 lat.
1b. Wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie:
1)
5 miesięcy;
2)
lat i 6 miesięcy;
3)
7 miesięcy;
4)
5)
9 miesięcy;
6)
lat i 10 miesięcy;
7)
11 miesięcy;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
8)
s. 27/129
66 lat;
9)
1 miesiąc;
lat i 2 miesiące;
3 miesiące;
5 miesięcy;
lat i 6 miesięcy;
7 miesięcy;
9 miesięcy;
lat i 10 miesięcy;
11 miesięcy;
20) po dniu 30 września 1953 r. wynosi co najmniej 67 lat.
2. Dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., zatrudnionych
w
szczególnych
warunkach
lub
szczególnym
charakterze,
z
wyjątkiem
ubezpieczonych mających prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 32,
33, 39, 40, 46, 50, 50a i 50e, 184 oraz w art. 88 ustawy, o której mowa w art. 150,
zostaną ustanowione emerytury pomostowe.
2a. Ubezpieczonym spełniającym warunki określone w art. 50a lub 50e
przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku i okresów pracy lub okresu pracy,
określonych w tych przepisach.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 28/129
3. Zasady, warunki i tryb ustanawiania emerytur, o których mowa w ust. 2,
określi odrębna ustawa.
Art. 24a. 1. Emeryturę, o której mowa w art. 24, przyznaje się z urzędu zamiast
renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej
emerytury oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym.
2. Emeryturę przyznaje się od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku
uprawniającego do emerytury, a w przypadku gdy wypłata renty z tytułu
niezdolności do pracy była wstrzymana – od dnia, od którego podjęto jej wypłatę.
3. Emeryturę oblicza się zgodnie z art. 26, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.
4. Na wniosek osoby, której emeryturę przyznano z urzędu w latach 2009–
2013, emeryturę oblicza się ponownie zgodnie z art. 183.
5. Na wniosek osoby, która spełniła warunki do emerytury określone w art. 46 i
50, jednakże nie wystąpiła z wnioskiem o jej przyznanie, ponownie oblicza się
wysokość emerytury zgodnie z art. 53 i 56.
6. Emerytura obliczona na zasadach określonych w ust. 2–5 nie może być
niższa od pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy.
Art. 25. 1. Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi
kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek
zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego
miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału
początkowego określonego w art. 173–175 oraz kwot środków zewidencjonowanych
na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.
1a. Przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, dla
osoby, która miała ustalone prawo do emerytury częściowej na podstawie art. 26b,
nie uwzględnia się kwot zwiększeń składek na ubezpieczenie emerytalne oraz
kapitału początkowego określonego w art. 173–175, uzyskanych w wyniku
waloryzacji kwartalnej, o której mowa w art. 25a, przeprowadzonej w celu
obliczenia emerytury częściowej.
1b. Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46,
50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 29/129
(Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm. 2)), podstawę obliczenia emerytury, o
której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą
sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek
dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
1c. Przepis ust. 1b stosuje się również w przypadku, gdy ubezpieczony pobrał
emeryturę górniczą, określoną w art. 34 lub w art. 48 i 49, w brzmieniu
obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006 r.
1d. Kwot zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, nie
uwzględnia się przy ustalaniu wysokości emerytury, o której mowa w art. 184, oraz
przy ustalaniu wysokości emerytury zgodnie z art. 183.
1e. Przepis ust. 1d stosuje się również w przypadku, gdy ubezpieczony złożył
wniosek o okresową emeryturę kapitałową i spełnia warunki ustawowe do ustalenia
prawa do tej emerytury.
1f. Przy ustalaniu wysokości emerytury, o której mowa w art. 24, dla osób,
którym wcześniej ustalono prawo do emerytury na podstawie art. 46, art. 50, art. 50a,
art. 50e lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, nie
uwzględnia się kwot zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
1g. Przepis ust. 1f stosuje się odpowiednio do emerytur, o których mowa w ust.
1c.
2. Kwota, o której mowa w ust. 1, nie podlega dziedziczeniu, z zastrzeżeniem
art. 25b.
3. Waloryzację składek przeprowadza się corocznie, od dnia 1 czerwca każdego
roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000, z uwzględnieniem art. 25a. W wyniku
przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu.
4. Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana
waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji.
2)
1218 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr 80, poz. 542, Nr 102, poz. 689, Nr 158, poz.
1103, Nr 176, poz. 1238, Nr 191, poz. 1369 i Nr 247, poz. 1821, z 2008 r. Nr 145, poz. 917 i Nr
227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 1, poz. 1, Nr 56, poz. 458, Nr 67, poz. 572, Nr 97, poz. 800, Nr 213,
poz. 1650 i Nr 219, poz. 1706, z 2011 r. Nr 149, poz. 887 i Nr 205, poz. 1206, z 2012 r. poz. 908 i
1544 oraz z 2013 r. poz. 675 i 1421.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 30/129
5. Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji.
6. Wskaźnik waloryzacji składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług
konsumpcyjnych
ogółem
w
roku
poprzedzającym
kalendarzowym
termin
waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o wzrost realny sumy
przypisu
składek
na
ubezpieczenie
emerytalne
w
roku
kalendarzowym
poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego, z
zastrzeżeniem ust. 9. Wskaźnik waloryzacji składek nie może być niższy niż
wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym
poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku.
7. Wskaźnik wzrostu realnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne, o którym mowa w ust. 6, otrzymuje się poprzez podzielenie wskaźnika
wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w roku
kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku
do roku
poprzedniego przez wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ustalony
dla analogicznego okresu.
8. Wskaźnik wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne, o którym mowa w ust. 7, stanowi iloraz sumy przypisu składek na
ubezpieczenie
emerytalne
w
roku
kalendarzowym
poprzedzającym
termin
waloryzacji i w roku poprzednim.
9. Wskaźnik waloryzacji składek za rok 2000 jest równy wskaźnikowi wzrostu
przeciętnego wynagrodzenia za 2000 r. w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia
za 1999 r.
10. Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części
procentu.
11. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do 20. dnia
pierwszego
miesiąca
każdego
kwartału,
wskaźnik
cen
towarów
i
usług
konsumpcyjnych ogółem za poprzedni kwartał.
12. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do 25. dnia
miesiąca poprzedzającego termin waloryzacji, wskaźnik waloryzacji składek za
poprzedni rok i kwartał.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 31/129
Art. 25a. 1. Przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na
ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu
31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w
art. 25, jest waloryzowana kwartalnie.
2. W przypadku ustalania wysokości emerytury:
1)
w pierwszym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;
2)
w drugim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;
3)
w trzecim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;
4)
w czwartym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
dokonuje się za drugi kwartał danego roku.
3. Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek zewidencjonowanych na
ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest
waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji
kwartalnych.
4. Waloryzacja kwartalna składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych
na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji określony w ust. 5. W
wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu.
5. Wskaźnik waloryzacji kwartalnej składek jest równy wskaźnikowi cen
towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest
waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwartału, powiększonemu o wzrost realny
sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który
przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego. Wskaźnik
waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w
stosunku do poprzedniego kwartału.
6. Wskaźnik wzrostu realnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne, o którym mowa w ust. 5, otrzymuje się poprzez podzielenie wskaźnika
wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w
kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja w stosunku do kwartału
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 32/129
poprzedniego, przez wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem
ustalony dla analogicznego okresu.
7. Wskaźnik wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne, o którym mowa w ust. 6, stanowi iloraz sumy przypisu składek na
ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja, i w
kwartale poprzednim.
8. Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części
procentu.
Art. 25b. 1. Zakład informuje emeryta, który:
1)
nabył prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku, o którym mowa w art. 24
ust. 1b, albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku miał ustalone
prawo do okresowej emerytury kapitałowej,
2)
posiadał subkonto, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
3)
nie pobiera okresowej emerytury kapitałowej
– o możliwości wskazania imiennie jednej lub kilku osób fizycznych jako osób
uposażonych, na rzecz których ma nastąpić po śmierci emeryta wypłata
jednorazowego świadczenia pieniężnego, zwanego dalej „wypłatą gwarantowaną”.
2. Wskazanie osoby, o której mowa w ust. 1, niewymienionej w art. 67 może
nastąpić po uzyskaniu zgody współmałżonka emeryta wyrażonej w formie pisemnej.
3. Wypłata gwarantowana jest ustalana jako różnica między kwotą środków, o
których mowa w art. 25 ust. 1, zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa
w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych, a iloczynem liczby pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku
miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w
którym nastąpiła śmierć emeryta, oraz trzydziestej siódmej części kwoty
zewidencjonowanej na tym subkoncie.
4. Osoba uposażona, zgodnie z dyspozycją emeryta, nabywa prawo do całości
albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę,
o którym mowa w ust. 1, nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po
raz pierwszy wypłacono emeryturę.
5. Brak wskazania osoby uposażonej oznacza wskazanie jako osoby uposażonej
małżonka, o ile w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 33/129
majątkowej, a w pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład
spadku.
6. Jeżeli emeryt wskazał kilka osób uposażonych, a nie oznaczył ich udziału w
wypłacie gwarantowanej, uważa się, że udziały tych osób są równe.
7. Emeryt może w każdym czasie zmienić poprzednią dyspozycję, wskazując
inne osoby uposażone zamiast lub oprócz osób, o których mowa w ust. 1, jak
również oznaczając w inny sposób udział wskazanych osób w wypłacie
gwarantowanej, albo odwołać poprzednią dyspozycję, nie wskazując żadnych innych
osób.
8. Wskazanie osoby uposażonej staje się bezskuteczne, jeżeli osoba ta zmarła
przed śmiercią emeryta. W takim przypadku udział, który był przeznaczony dla
zmarłej osoby uposażonej, przypada w równych częściach pozostałym osobom
uposażonym, chyba że emeryt zadysponuje tym udziałem w inny sposób.
Art. 26. 1. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem
podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez
średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na
emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.
2. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w
ukończonych latach i miesiącach.
3. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz
wyraża się w miesiącach.
4. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w
terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku
ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.
5. Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na
wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku
kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6.
6. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości
emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w
którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i
1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 34/129
Art. 26a. 1. Wysokość emerytury ustalonej zgodnie z art. 26 ulega zwiększeniu
za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz
Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe, o
których mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zwiększenie to
ustala się według zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej
przewidzianych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników na podstawie
zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o okresach opłacania
składek.
2. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie mającej
ustalone prawo do emerytury na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym
rolników.
3. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 1, przyznaje się ubezpieczonemu, który
legitymuje się okresami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, krótszymi niż 25 lat.
4. Emeryturę, o której mowa w ust. 1, wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty
tej emerytury w części odpowiadającej zwiększeniu o część składkową w wysokości
obliczonej zgodnie z ust. 1 podlegają refundacji z funduszu emerytalno-rentowego
określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Art. 26b 3). 1. Ubezpieczonym, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego
określonego w art. 24 ust. 1a pkt 26–85 i ust. 1b pkt 2–20, przysługuje emerytura
częściowa, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:
1)
mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet
i 40 lat dla mężczyzn;
2)
osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 62 lata dla kobiet i co najmniej 65 lat dla
mężczyzn.
2. Wysokość emerytury częściowej wynosi 50% kwoty emerytury ustalonej
zgodnie z art. 26 i nie podlega podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury.
3. Przy ustalaniu prawa do emerytury częściowej nie stosuje się przepisów art.
103 ust. 1 i 2, art. 103a i 104.
3)
Uznany wyrokiem TK z dn. 7.05.2014 r., sygn. akt K 43/12 (Dz. U. poz. 684), za niezgodny z
Konstytucją RP w zakresie, w jakim uzyskanie uprawnienia na warunkach w nim przewidzianych
nie jest ograniczone terminem i przez to nie jest zharmonizowane ze zrównaniem wieku
emerytalnego kobiet i mężczyzn.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 35/129
4. Po osiągnięciu przez osobę uprawnioną do emerytury częściowej wieku
emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1a pkt 26–85 i ust. 1b pkt 2–20, oraz po
ustaniu stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem
emerytura częściowa podlega – na wniosek ubezpieczonego – zamianie na
emeryturę, o której mowa w art. 24.
Art. 26c. 1. Po osiągnięciu wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust.
1b, przez osobę, która pobierała okresową emeryturę kapitałową do dnia
poprzedzającego osiągnięcie tego wieku, emeryturę z Funduszu oblicza się ponownie
z urzędu na zasadach określonych w art. 26, z tym że do obliczenia emerytury
przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku, o którym mowa w art.
24 ust. 1b, obowiązujące w dacie osiągnięcia tego wieku.
2. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie
emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje
wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwoty
środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z
dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z tym że przy
ustalaniu podstawy obliczenia emerytury nie uwzględnia się kwot zwiększeń składek
na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego określonego w art. 173–
175, uzyskanych w wyniku waloryzacji kwartalnej, o której mowa w art. 25a,
przeprowadzonej w celu obliczenia emerytury z Funduszu przyznanej po osiągnięciu
wieku, o którym mowa w art. 24 ust. 1a.
3. Emerytura z Funduszu nie może być niższa od kwoty odpowiadającej
wysokości emerytury z Funduszu i okresowej emerytury kapitałowej przysługującej
w dniu poprzedzającym osiągnięcie wieku, o którym mowa w art. 24 ust. 1b.
4. Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do ustalenia wysokości emerytury
z Funduszu dla osoby, której ustalono prawo do tej emerytury oraz do okresowej
emerytury kapitałowej, a która do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia wieku
emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1b, nie pobrała emerytury wskutek
zawieszenia prawa do świadczenia, zgodnie z art. 103a.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 36/129
Rozdział 2
Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.
Art. 27. 1. Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r.
przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:
1)
osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3;
2)
i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.
2. Wiek emerytalny dla kobiet wynosi co najmniej 60 lat.
3. Wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie:
1)
do dnia 31 grudnia 1947 r. wynosi co najmniej 65 lat;
2)
1 miesiąc;
3)
lat i 2 miesiące;
4)
3 miesiące;
5)
65 lat i 4 miesiące.
Art. 27a. Emeryturę przyznaje się z urzędu zamiast pobieranej renty z tytułu
niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek emerytalny, o którym mowa w
art. 27 ust. 2 i 3, oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym. Przepis art. 24a ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 28. Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie
osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt
2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:
1)
osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3;
2)
i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.
Art. 29. 1. Ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie
osiągnęli wieku emerytalnego określonego w art. 27 ust. 2 i 3, mogą przejść na
emeryturę:
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
1)
s. 37/129
kobieta – po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres
składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy
i nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy;
2)
mężczyzna – po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 35-letni okres
składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy
i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.
2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje ubezpieczonym, którzy:
1)
ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, byli pracownikami oraz
2)
w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawali w stosunku pracy co
najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę są
uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy.
3. Spełnienia warunków, o których mowa w ust. 2, nie wymaga się od
ubezpieczonych, którzy przez cały wymagany okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i
2, podlegali ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i
rentowym z tytułu pozostawania w stosunku pracy.
Art. 30. Odrębne przepisy określają zasady wcześniejszego przechodzenia na
emeryturę dla osób, określonych w art. 27, które są:
1)
inwalidami wojennymi i wojskowymi oraz kombatantami;
2)
pracownikami urzędów państwowych;
3)
pracownikami samorządowymi;
4)
żołnierzami zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianymi w
kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu;
5)
nauczycielami akademickimi.
Art. 31. Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r., uprawnione do renty
z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, wypadkiem
przy wykonywaniu pozarolniczej działalności gospodarczej, działalności twórczej
lub artystycznej, umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo przy wykonywaniu
przez osoby duchowne i zakonne czynności religijnych lub czynności związanych z
powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi, wypadkiem w drodze do
pracy lub z pracy zaistniałym do dnia 31 grudnia 2002 r., albo wskutek choroby
zawodowej, mogą przejść na emeryturę:
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
1)
s. 38/129
kobieta – po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 20-letni okres
składkowy i nieskładkowy;
2)
mężczyzna – po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres
składkowy i nieskładkowy.
Art. 32. 1. Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r.,
będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym
niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.
1a. Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze nie uwzględnia się:
1)
okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14
listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa;
2)
(uchylony).
2. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych
przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu
uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na
bezpieczeństwo własne lub otoczenia.
3. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników
zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się:
1)
pracowników organów kontroli państwowej;
2)
pracowników organów administracji celnej;
3)
pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną;
4)
dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu,
telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo
fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy;
5)
nauczycieli,
wychowawców
lub
innych
pracowników
pedagogicznych
wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26
stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela;
6)
żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa,
Agencji
Bezpieczeństwa
Wewnętrznego,
Agencji
Wywiadu,
Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 39/129
Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby
Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej;
7)
pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15
pkt 1a–5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej
(Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380, z 2010 r. Nr 57, poz. 353 oraz z 2012 r.
poz. 908).
4. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz
warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo
do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.
4a. (utracił moc). 4)
5. Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu
na wiek, nauczycieli urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.
Art. 33. Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r., ubezpieczone z tytułu
działalności twórczej lub artystycznej, mają prawo do emerytury na warunkach
określonych dla pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną.
Art. 34. (uchylony).
Art. 39. Ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r.,
spełniającemu warunek określony w art. 27 ust. 1 pkt 2 i niespełniającemu
warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury na podstawie art. 50a,
który ma co najmniej 5 lat:
1)
pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo
2)
pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i
w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla
brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki
4)
Na podstawie wyroku TK z dn. 14.06.2004 r., sygn. akt P 17/03 (Dz. U. Nr 144, poz. 1530).
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 40/129
– wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3, obniża się o 6 miesięcy za
każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat.
Art. 40. Kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu
urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., który spełnia łącznie następujące
warunki:
1)
osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat;
2)
ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i
25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z
okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o
których mowa w art. 44–45.
Art. 41. Przy ustalaniu prawa do emerytury kolejowej uwzględnia się okresy
pracy na kolei i pracy równorzędnej z pracą na kolei oraz okresy zaliczalne do pracy
na kolei, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy.
Art. 42. 1. Pracownikami kolejowymi w rozumieniu ustawy są osoby
pozostające w stosunku pracy w:
1)
jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe”, z
wyłączeniem biur projektów kolejowych;
2)
innych jednostkach (komórkach) organizacyjnych, których pracownicy byli
objęci dotychczasowymi przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników
kolejowych i ich rodzin;
3)
podmiotach wydzielonych z przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje
Państwowe” w okresie od dnia 1 września 1999 r. do dnia wpisu spółki
„Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna” do rejestru handlowego.
2. Zatrudnienie pracowników kolejowych w jednostkach (komórkach)
organizacyjnych, określonych w ust. 1, zwanych dalej „kolejowymi jednostkami
organizacyjnymi”, uważa się w rozumieniu ustawy za zatrudnienie na kolei.
3. Od dnia wpisu spółki „Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna” do
rejestru handlowego pracownikami kolejowymi, w rozumieniu ustawy, są również
pracownicy zatrudnieni w tej spółce oraz w innych podmiotach wydzielonych z tej
spółki na podstawie ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji,
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 41/129
restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje
Państwowe” (Dz. U. Nr 84, poz. 948, z późn. zm. 5)).
Art. 43. 1. Za okresy zatrudnienia na kolei uważa się okresy pozostawania w
stosunku pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie których
pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego:
chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy.
2. Każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub
elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na
stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia
na kolei.
Art. 44. Za okresy równorzędne z okresami zatrudnienia na kolei uważa się
okresy:
1)
pobierania – po ustaniu zatrudnienia na kolei w wymiarze czasu pracy nie
niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie – zasiłku
chorobowego, macierzyńskiego lub opiekuńczego z tytułu tego zatrudnienia;
2)
pobierania renty chorobowej przyznanej przez właściwą kolejową jednostkę
organizacyjną;
3)
wykonywania przed dniem 1 stycznia 1975 r. pracy w kolejowej jednostce
organizacyjnej na podstawie umowy o naukę zawodu, przyuczenia do
określonej pracy lub odbycia wstępnego stażu pracy;
4)
zatrudnienia lub pełnienia funkcji z wyboru w związkach zawodowych w czasie
bezpłatnego urlopu udzielonego pracownikowi na ten cel;
5)
zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat, licząc od ustania zatrudnienia na
kolei, jeżeli zatrudnienie na kolei ustało wskutek:
a)
przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia w
resorcie komunikacji niebędącego zatrudnieniem na kolei,
b)
przejścia z zatrudnienia na kolei do zatrudnienia w urzędach naczelnych i
centralnych organów administracji państwowej,
5)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1086 i Nr 154, poz.
1802, z 2002 r. Nr 205, poz. 1730 i Nr 240, poz. 2055, z 2003 r. Nr 6, poz. 63, Nr 80, poz. 720 i Nr
203, poz. 1966, z 2004 r. Nr 96, poz. 959 i Nr 120, poz. 1252, z 2005 r. Nr 157, poz. 1315 i Nr
184, poz. 1539, z 2006 r. Nr 12, poz. 63 i Nr 157, poz. 1119, z 2008 r. Nr 97, poz. 624, Nr 193,
poz. 1196 i Nr 206, poz. 1289, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, z 2010 r. Nr 108, poz. 686 i Nr 247, poz.
1651 oraz z 2011 r. Nr 168, poz. 1002.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 42/129
c)
nawiązania stosunku pracy na podstawie wyboru,
d)
przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia na
kolejach użytku niepublicznego,
e)
przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia w
innych resortach w celu zorganizowania lub budowy transportu
kolejowego;
6)
zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat, w jednostkach (komórkach)
organizacyjnych resortu komunikacji niebędących kolejowymi jednostkami
organizacyjnymi, jeżeli nastąpiła zmiana tego zatrudnienia na zatrudnienie na
kolei i jeżeli okres 5 lat zatrudnienia w tych jednostkach nie podlega zaliczeniu
na podstawie pkt 5 lit. a;
7)
zatrudnienia
w
międzynarodowych
organizacjach
kolejowych
i
w
zagranicznych placówkach kolejowych po oddelegowaniu do tego zatrudnienia
z zatrudnienia na kolei;
8)
wykonywania zatrudnienia za granicą przez specjalistów w czasie trwania
stosunku pracy z kolejową jednostką organizacyjną;
9)
niewykonywania pracy na kolei, jeżeli za okresy te przysługuje wynagrodzenie
w wyniku przywrócenia do pracy albo odszkodowanie;
10) zatrudnienia na kolejach innych państw, pod warunkiem że pracownik po tych
okresach był zatrudniony na kolejach polskich.
Art. 45. 1. Za okresy zaliczane do okresów zatrudnienia na kolei uważa się
okresy:
1)
przerwy w pracy na kolei obejmującej okresy wymienione w art. 44 pkt 6 i 7;
2)
zatrudnienia poza koleją w okresie po dniu 31 sierpnia 1939 r. do dnia 9 maja
1945 r. pracowników, którzy w dniu 31 sierpnia 1939 r. byli zatrudnieni na
kolei i po dniu 9 maja 1945 r. podjęli ponownie w Polsce zatrudnienie na kolei;
3)
pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu,
wypłacanego przez kolejowy klub sportowy, jeżeli osoba pobierająca
stypendium przed okresem jego pobierania była zatrudniona na kolei.
2. Okresy działalności kombatanckiej, służby wojskowej oraz służby w:
1)
Policji (Milicji Obywatelskiej),
2)
Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji
Wywiadu,
Służbie
Kontrwywiadu
Wojskowego
i
Służbie
Wywiadu
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 43/129
Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (w organach
bezpieczeństwa publicznego),
3)
Straży Granicznej,
4)
Służbie Więziennej,
5)
Państwowej Straży Pożarnej,
6)
Biurze Ochrony Rządu
traktuje się na równi z okresami zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei.
Rozdział 3
Przepisy szczególne dotyczące emerytury dla niektórych ubezpieczonych
urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.
Art. 46. 1. Prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i
39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a
przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
1)
nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o
przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu
emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;
2)
warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia
31 grudnia 2008 r.;
3)
(uchylony).
2. Jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1, nie zawrze umowy o
przystąpieniu do otwartego funduszu emerytalnego w terminie do dnia 31 grudnia
1999 r., uważa się, że ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu
emerytalnego.
Art. 47. Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez
względu na wiek, nauczycieli urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem
1 stycznia 1969 r.
Art. 50. 1. Prawo do emerytury kolejowej, o której mowa w art. 40, przysługuje
pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1
stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
1)
s. 44/129
emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;
2)
warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31
grudnia 2008 r.;
3)
(uchylony).
2. Przepis art. 46 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 3a
Emerytury górnicze
Art. 50a. 1. Górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia
łącznie następujące warunki:
1)
ukończył 55 lat życia;
2)
ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co
najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy
górniczej określonej w art. 50c ust. 1;
3)
emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
2. Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej
20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co
najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.
Art. 50b. Przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy
pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami
składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy
górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta
wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.
Art. 50c. 1. Za pracę górniczą uważa się zatrudnienie:
1)
pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych, glin
szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli kamiennej i
potasowej, fosforytów oraz barytu;
2)
pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń
określonych w pkt 1 oraz pod ziemią w przedsiębiorstwach i innych
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 45/129
podmiotach wykonujących dla tych kopalń roboty górnicze lub przy budowie
szybów;
3)
pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn
górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla
kopalń określonych w pkt 1 podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty
przy naprawie maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom
zatrudnionym w tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach
uznaje się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej
połowę dniówek roboczych przepracowali pod ziemią;
4)
na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub
zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy
pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji
agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki
oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze
dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze
rozporządzenia
przez
właściwego
ministra
do
spraw
zabezpieczenia
społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i
ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa;
5)
pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń,
przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt 1–3, a także w
kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych
podmiotach, o których mowa w pkt 4, na stanowiskach określonych w drodze
rozporządzenia
przez
ministra
właściwego
do
spraw
gospodarki,
w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa i ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego;
6)
w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń określonych w pkt 1 i 4,
mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz w charakterze ratowników
zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego;
7)
na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na stanowiskach
sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych
podmiotach określonych w pkt 1 i 2;
8)
na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach wymienionych w
pkt 1;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
9)
s. 46/129
na stanowiskach instruktorów zawodu w górniczych polach szkoleniowych pod
ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego.
2. Za pracę równorzędną z pracą górniczą uważa się:
1)
zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub
technika w zakresie górnictwa w urzędach górniczych, jeżeli zatrudnienie jest
związane z wykonywaniem czynności inspekcyjno-technicznych w kopalniach,
przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1–4, pod
warunkiem uprzedniego przepracowania w kopalniach, przedsiębiorstwach i
innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1–4 co najmniej 10 lat pod ziemią,
na odkrywce w kopalniach siarki lub węgla brunatnego, a także w kopalniach
otworowych siarki albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu;
2)
zatrudnienie przy innych pracach, nie dłuższe niż 5 lat, do których pracownicy
wykonujący prace określone w ust. 1 i w pkt 1 i 2 przeszli w związku z
likwidacją kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu,
o którym mowa w ust. 1 pkt 1–4.
3. Za pracowników zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji
inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w jednostkach organizacyjnych
określonych w ust. 2 pkt 1 uważa się osoby, które posiadają tytuł inżyniera lub
technika i są zatrudnione zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami w zakresie
górnictwa.
4. Okresy pracy górniczej wymienionej w ust. 1 pkt 1–4 wykonywanej za
granicą traktuje się na równi z okresami takiej pracy wykonywanej w kraju, jeżeli
spełnione są warunki określone w ustawie, wymagane do uwzględnienia tych
okresów pracy przy ustalaniu prawa do świadczeń.
Art. 50d. 1. Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom
zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się
w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa
Polskiego:
1)
w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych
pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn
urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu
szybów i robotach szybowych;
2)
w drużynach ratowniczych.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 47/129
2. Okresy pracy wymienione w ust. 1 pkt 2 zalicza się w wymiarze
półtorakrotnym również tym pracownikom dozoru ruchu i kierownictwa ruchu
kopalń, którzy pracują przez co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod
ziemią, w kopalniach siarki lub w kopalniach węgla brunatnego.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu
Państwa, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowo stanowiska pracy, na
których zatrudnienie zalicza się w myśl ust. 1 i 2 w wymiarze półtorakrotnym.
4. Minister właściwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw Skarbu Państwa i ministrem właściwym do spraw
zabezpieczenia
społecznego,
określa,
w
drodze
rozporządzenia,
zasady
ewidencjonowania przez pracodawców okresów zatrudnienia na stanowiskach, na
których okresy pracy górniczej zalicza się w wymiarze półtorakrotnym przy
ustalaniu prawa do górniczej emerytury, oraz na niektórych innych stanowiskach
pracy górniczej.
Art. 50e. 1. Prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane
stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod
ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej
25 lat, z uwzględnieniem ust. 2.
2. Do okresów pracy górniczej, o której mowa w ust. 1, zalicza się także
okresy:
1)
niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy albo z tytułu choroby
zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy
albo świadczenie rehabilitacyjne,
2)
czasowego oddelegowania pracowników, o których mowa w art. 50c ust. 1 pkt
6, do zawodowego pogotowia ratowniczego w Centralnej Stacji Ratownictwa
Górniczego S.A. w Bytomiu, w KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Jednostka
Ratownictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie lub w okręgowych stacjach
ratownictwa górniczego
– bezpośrednio poprzedzone pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w
pełnym wymiarze czasu pracy, przypadające w czasie trwania stosunku pracy.
3. Prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem, że
pracownik nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 48/129
Art. 50f. Przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej, o której mowa w art.
50e, okresy pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze
czasu pracy mogą być na wniosek pracownika rozliczane w okresach kwartalnych.
Rozdział 4
Ustalanie wysokości emerytur, o których mowa w art. 27–50e
Art. 51. 1. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w
art. 50a lub 50e, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:
1)
1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy;
2)
1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d;
3)
1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art.
50c ust. 1 pkt 1–3 i 5–9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo
pod ziemią;
4)
1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej
stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i
węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach
i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla
brunatnego.
2. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur łączny okres pracy obliczony
z zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w
wymiarze nie dłuższym niż 45 lat.
Art. 52. 1. Przy ustalaniu wysokości emerytur innych niż określone w art. 51
stosuje się następujące przeliczniki:
1)
1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy,
2)
1,8 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią, o której mowa w
art. 50d ust. 1,
pod warunkiem wykonywania takiej pracy co najmniej przez 5 lat, z zastrzeżeniem
ust. 2.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 49/129
2. Przy ustalaniu wysokości emerytur łączny okres pracy obliczony z
zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w wymiarze
nie dłuższym niż 40 lat.
Art. 53. 1. Emerytura wynosi:
1)
24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz
2)
po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
3)
po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych
– z uwzględnieniem art. 55.
2. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala
się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
3. Emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru
świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej
kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie
emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia
uprawnień do emerytury.
4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień
do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru
emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
5. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio, jeżeli podstawę wymiaru
emerytury stanowi podstawa wymiaru emerytury przyjętej do obliczenia świadczenia
przedemerytalnego.
Art. 54. Emerytur, o których mowa w art. 28, nie podwyższa się do kwoty
najniższej emerytury.
Art. 54a. 1. Emeryturę, o której mowa w art. 27a, oblicza się zgodnie z art. 53 i
56.
2. Emerytura, o której mowa w art. 27a, nie może być niższa od pobieranej
dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy.
Art. 55. Ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na
podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po
osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 50/129
wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona
emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.
Art. 55a. 1. Przepis art. 55 stosuje się również do ubezpieczonego, który miał
ustalone prawo do emerytury przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, o której
mowa w art. 27.
2. Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę, do której miał ustalone prawo przed
ustaleniem prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego,
określonego w art. 27 ust. 2 i 3, podstawę obliczenia emerytury zgodnie z art. 26
pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości
przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na
ubezpieczenie zdrowotne.
3. Prawo do emerytury ustalone przed osiągnięciem wieku emerytalnego,
określonego w art. 27 ust. 2 i 3, ustaje z dniem, od którego została przyznana
emerytura na podstawie art. 27, obliczona zgodnie z art. 26.
Art. 56. 1. Osobie, której przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględniono
okresy pracy w gospodarstwie rolnym określone w art. 10, oblicza się wysokość
przysługującego świadczenia jako część świadczenia obliczonego w myśl art. 53, z
uwzględnieniem okresów pracy w gospodarstwie rolnym, proporcjonalnie do udziału
okresów składkowych i nieskładkowych w okresie stanowiącym sumę okresów
składkowych, nieskładkowych i uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie
rolnym.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do osoby, która udowodniła co najmniej: 20 lat
– kobieta lub 25 lat – mężczyzna okresów składkowych albo okresów składkowych
uzupełnionych okresami nieskładkowymi w rozmiarze nie większym niż określony
w art. 5 ust. 2, lecz wysokość przysługującej jej emerytury oblicza się w myśl art. 53,
z uwzględnieniem okresów składkowych i nieskładkowych, bez uwzględnienia
okresów pracy w gospodarstwie rolnym.
3. Świadczenie, którego wysokość ustalono w myśl ust. 1 lub 2, zwiększa się o
kwotę odpowiadającą części składkowej emerytury ustalonej według zasad wymiaru
określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników, z uwzględnieniem
całego udowodnionego okresu pracy w gospodarstwie rolnym, z tym że okresy
prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym – bez
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 51/129
podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu – po ukończeniu 16 roku życia,
przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r., uwzględnia się, jeżeli przypadają nie
wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem prawa do emerytury.
4. Jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe nie zostały uzupełnione okresami
wymienionymi w art. 10, emerytura ulega zwiększeniu za okres opłacania składek na
Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i
ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad
wymiaru przewidzianych dla części składkowej w przepisach, o których mowa w ust.
3.
5. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje osobie mającej
ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu
społecznym rolników.
6. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, przyznaje się na wniosek
zainteresowanego.
7. Emerytury, o których mowa w ust. 1–4, wypłaca się z Funduszu, z tym że
koszty tych emerytur podlegają odpowiedniej refundacji:
1)
w części odpowiadającej zwiększeniu o część składkową w wysokości
obliczonej zgodnie z ust. 3 i 4 – z funduszu emerytalno-rentowego określonego
w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników;
2)
w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury – z
budżetu państwa.
DZIAŁ III
Renty z tytułu niezdolności do pracy i renta rodzinna
Rozdział 1
Renta z tytułu niezdolności do pracy
Art. 57. 1. Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu,
który spełnił łącznie następujące warunki:
1)
jest niezdolny do pracy;
2)
ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
3)
niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1
i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11–12,
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 52/129
13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie
później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
2. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił
okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat
dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.
Art. 57a. Warunek określony w art. 57 ust. 1 pkt 2 nie jest wymagany od
ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w
drodze do pracy lub z pracy.
Art. 57b. 1. Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe
zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z
miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł
ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.
Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że
droga została przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie
przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą
najkrótszą,
była
dla
ubezpieczonego,
ze
względów
komunikacyjnych,
najdogodniejsza.
2. Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z
pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:
1)
innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia
rentowego;
2)
zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
3)
zwykłego spożywania posiłków;
4)
odbywania nauki lub studiów.
3. Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do pracy lub z pracy
dokonują w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy pracodawcy w stosunku
do ubezpieczonych, będących pracownikami, a w stosunku do pozostałych
ubezpieczonych podmioty określone w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 30 października
2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, z późn. zm. 6)).
6)
1725, z 2011 r. Nr 45, poz. 235, Nr 122, poz. 696 i Nr 138, poz. 808 oraz z 2012 r. poz. 637.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 53/129
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady, tryb uznawania zdarzenia za wypadek w
drodze do pracy lub z pracy, sposób jego dokumentowania, wzór karty wypadku w
drodze do pracy lub z pracy oraz termin jej sporządzania, biorąc pod uwagę
konieczność zapewnienia jednolitości sposobu informowania o zaistnieniu wypadku.
Art. 58. 1. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i
nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy
ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co
najmniej:
1)
1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
2)
2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
3)
4)
5)
5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
2. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu
ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem
powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się
okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub
renty rodzinnej.
3. Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o
którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za
spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem
18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej,
ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do
pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy
składkowe i nieskładkowe.
4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres
składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30
lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.
Art. 59. 1. Osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje:
1)
renta stała – jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;
2)
renta okresowa – jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 54/129
2. Renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu
rentowego.
Art. 60. 1. Osobie spełniającej warunki określone w art. 57, w stosunku do
której orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na
niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, przysługuje renta szkoleniowa
przez okres 6 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
2. Okres 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, ulega wydłużeniu na czas
niezbędny do przekwalifikowania zawodowego, nie dłużej niż o 30 miesięcy.
3. Przedłużenie prawa do renty, o którym mowa w ust. 2, następuje na
podstawie wniosku starosty.
4. Okres 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, może ulec skróceniu, jeżeli przed
upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy:
1)
o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu;
2)
o tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu
zawodowemu.
Art. 61. Prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do
pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty
ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.
Art. 62. 1. Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:
1)
24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz
2)
po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych;
3)
po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych;
4)
po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25
lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia
zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek, o
którym mowa w art. 24 ust. 1a.
1a. Przy obliczaniu wysokości renty przepisy art. 53 ust. 3–5 stosuje się
odpowiednio.
2. Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty dla osoby
całkowicie niezdolnej do pracy.
3. Przy obliczaniu renty okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2–4, ustala się z
uwzględnieniem pełnych miesięcy.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 55/129
Art. 63. 1. Osobie, której przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności
do pracy uwzględniono okresy pracy w gospodarstwie rolnym wymienione w art. 10
ust. 1 pkt 1, wysokość tej renty oblicza się z uwzględnieniem liczby lat i miesięcy
tych okresów, w wymiarze przyjętym do ustalenia prawa do renty.
2. Renty, o których mowa w ust. 1, wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty
tych rent podlegają odpowiedniej refundacji:
1)
w części odpowiadającej uwzględnionym okresom pracy w gospodarstwie
rolnym – z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o
ubezpieczeniu społecznym rolników;
2)
w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego – z
budżetu państwa.
Art. 64. 1. Renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy wymiaru renty.
2. Renta szkoleniowa nie może być niższa niż najniższa renta dla osoby
częściowo niezdolnej do pracy.
3. Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przychodu z tytułu
działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1–4, bez względu na wysokość tego
przychodu.
Rozdział 2
Renta rodzinna
Art. 65. 1. Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby,
która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu
niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych
świadczeń.
2. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie
niezdolna do pracy.
3. (uchylony).
Art. 66. Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny
osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie
przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim
przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z
tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 56/129
Art. 67. 1. Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny
spełniający warunki określone w art. 68–71:
1)
dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
2)
przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki,
rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i
utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
3)
małżonek (wdowa i wdowiec);
4)
rodzice.
2. Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również ojczyma i macochę
oraz osoby przysposabiające.
Art. 68. 1. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione
mają prawo do renty rodzinnej:
1)
do ukończenia 16 lat;
2)
do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej
jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
3)
bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do
samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o
którym mowa w pkt 1 lub 2.
2. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w
szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku
studiów.
Art. 69. Przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo i inne dzieci,
o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 2, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełniają
warunki określone w art. 68, a ponadto:
1)
zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią
ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem
wypadku, oraz
2)
nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli:
a)
nie mogą zapewnić im utrzymania albo
b)
ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem
ustanowionym przez sąd.
Art. 70. 1. Wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 57/129
1)
w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo
2)
wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do
renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci
się w szkole – 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie
niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie
niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
2. Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50
lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5
lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w ust. 1
pkt 2.
3 7). Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała
z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz
spełnienia warunków określonych w ust. 1 lub 2 miała w dniu śmierci męża
prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
4. Wdowa niespełniająca warunków do renty rodzinnej określonych w ust. 1
lub 2 i niemająca niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty
rodzinnej:
1)
przez okres jednego roku od chwili śmierci męża;
2)
w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu
uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak
niż przez 2 lata od chwili śmierci męża.
5. Przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio do wdowca.
Art. 71. Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
1)
ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się
do ich utrzymania;
2)
spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca w art. 70 ust. 1
i 2 oraz, co do wieku, również w art. 70 ust. 5.
Art. 72. W razie ustania prawa do renty rodzinnej z powodu ustąpienia
niezdolności do pracy stosuje się odpowiednio przepis art. 61.
7)
Uznany wyrokiem TK z dn. 13.05.2014 r., sygn. akt SK 61/13 (Dz. U. poz. 683), za niezgodny z
Konstytucją RP w zakresie, w jakim uprawnienie małżonki rozwiedzionej do uzyskania renty
rodzinnej uzależnia od wymogu posiadania w dniu śmierci męża prawa do alimentów z jego
strony, ustalonych wyłącznie wyrokiem lub ugodą sądową.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 58/129
Art. 73. 1. Renta rodzinna wynosi:
1)
dla jednej osoby uprawnionej – 85% świadczenia, które przysługiwałoby
zmarłemu;
2)
dla dwóch osób uprawnionych – 90% świadczenia, które przysługiwałoby
zmarłemu;
3)
dla trzech lub więcej osób uprawnionych – 95% świadczenia, które
przysługiwałoby zmarłemu.
2. Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się kwotę
emerytury, z zastrzeżeniem ust. 3 i 3a, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do
pracy.
2a. W razie śmierci osoby pobierającej emeryturę częściową lub spełniającej
warunki do uzyskania tej emerytury przed osiągnięciem wieku określonego w art. 24
ust. 1a lub 1b za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się
kwotę emerytury ustaloną zgodnie z art. 26 dla celów obliczenia emerytury
częściowej, z zastrzeżeniem ust. 3, w pełnej wysokości.
3. Jeżeli emerytura zmarłego została obliczona wraz ze zwiększeniami, o
których mowa w art. 26a lub art. 56 ust. 3 i 4, rentę rodzinną oblicza się jako procent
świadczenia zmarłego w wysokości pomniejszonej o te zwiększenia, odpowiednio do
liczby uprawnionych do renty. Tak obliczoną rentę rodzinną uzupełnia się do
wysokości uwzględniającej 50% zwiększenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
3a. Podstawę obliczenia emerytury, która przysługiwałaby osobie zmarłej,
pomniejsza się o część kwoty środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym
mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych, które zostały wypłacone w ramach podziału środków w razie rozwodu,
unieważnienia małżeństwa albo w przypadku śmierci osoby, dla której Zakład
prowadzi to subkonto.
3b. Przepis ust. 3a stosuje się odpowiednio do wypłaty gwarantowanej, o której
mowa w art. 25b ust. 3.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do obliczania renty rodzinnej po
osobach mających ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do
pracy na podstawie przepisów, o których mowa w art. 195.
5. Renty rodzinne wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tych rent podlegają
odpowiedniej refundacji:
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
1)
s. 59/129
w części odpowiadającej zwiększeniu, o którym mowa w ust. 3 i 4, oraz w
części odpowiadającej okresom pracy w gospodarstwie rolnym uwzględnionym
w myśl art. 63 ust. 1 – z funduszu emerytalno-rentowego określonego w
przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników;
2)
w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego – z
budżetu państwa.
Art. 74. 1. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna
łączna renta rodzinna, z uwzględnieniem ust. 2–4.
2. Renta rodzinna podlega podziałowi na równe części między uprawnionych.
3. W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania
podziału renty rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego
podziału renty ze względu na zmianę liczby osób uprawnionych organ rentowy
dokonuje podziału świadczenia od miesiąca ujawnienia tych okoliczności. Przepisy
art. 129 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
4. W razie ujawnienia okoliczności powodujących ustanie podziału renty
rodzinnej przepis art. 133 stosuje się odpowiednio.
DZIAŁ IV
Dodatki do emerytur i rent
Art. 75. 1. Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do
emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy
oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia, z zastrzeżeniem ust. 4.
2. Dodatek pielęgnacyjny wynosi 106,41 zł miesięcznie. 8)
3. Kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 2, podwyższa się przy zastosowaniu
wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest
waloryzacja.
4. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie
opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek
pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres
dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.
8)
Należną kwotę ogłasza Prezes Zakładu na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 60/129
Art. 76. 1. Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna,
przysługuje jej dodatek dla sierot zupełnych.
2. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, wynosi 200 zł miesięcznie. 9)
3. Kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 2, podwyższa się przy zastosowaniu
wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest
waloryzacja.
DZIAŁ V
Zasiłek pogrzebowy
Art. 77. 1. Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
1)
ubezpieczonego;
2)
osoby pobierającej emeryturę lub rentę;
3)
osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty,
lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania;
4)
członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2.
2. Członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 4, są:
1)
małżonek (wdowa i wdowiec);
2)
rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające;
3)
dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione i dzieci
umieszczone w rodzinie zastępczej;
4)
przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne
dzieci niż wymienione w pkt 3;
5)
rodzeństwo;
6)
dziadkowie;
7)
wnuki;
8)
osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.
3. Zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci ubezpieczonego po
ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku
chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego.
4. Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu.
9)
Należną kwotę ogłasza Prezes Zakładu na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 61/129
Art. 78. 1. Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty
pogrzebu.
2. Zasiłek pogrzebowy przysługuje również pracodawcy, domowi pomocy
społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego,
jeżeli pokryły koszty pogrzebu.
3. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub
podmiot, o którym mowa w ust. 2, zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te
osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.
Art. 79. 1. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż
wymieniona w art. 77 ust. 1 pkt 4, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę,
powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, zasiłek pogrzebowy
przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak
niż określona w art. 80.
2. Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt Państwa, organizacji politycznej
lub społecznej, lecz osoby, o których mowa w art. 77 ust. 1 pkt 4, poniosły również
część jego kosztów, przysługuje im zasiłek w wysokości określonej w art. 80.
Art. 80. 10) Zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości 4000 zł.
Art. 81. 1. Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia
wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której
zasiłek przysługuje.
2. Jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w terminie określonym w
ust. 1 było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub
zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od
osoby uprawnionej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy
od dnia pogrzebu.
3. Dokumentem potwierdzającym okoliczności lub przyczyny, o których mowa
w ust. 2, jest zaświadczenie Policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub
inny dokument urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn
uniemożliwiających zgłoszenie wniosku.
10)
Ma zastosowanie do wysokości zasiłków pogrzebowych przysługujących po osobach, których
śmierć nastąpiła po dniu 28 lutego 2011 r.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 62/129
DZIAŁ VI
Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie
Art. 82. 1. Prezes Rady Ministrów w szczególnie uzasadnionych przypadkach
może przyznać emeryturę lub rentę na warunkach i w wysokości innej niż określone
w ustawie.
2. Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej w
terminie do dnia 31 stycznia każdego roku kalendarzowego informację o
przyznanych w roku poprzedzającym emeryturach i rentach na podstawie ust. 1.
Art. 83. 1. Ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy
wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie
do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą – ze względu na całkowitą
niezdolność do pracy lub wiek – podjąć pracy lub działalności objętej
ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes
Zakładu
może
przyznać
w
drodze
wyjątku
świadczenia
w
wysokości
nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.
1a. Przepisy art. 24a i 27a stosuje się odpowiednio do rent z tytułu niezdolności
do pracy przyznanych w trybie określonym w ust. 1.
2. Przepis art. 82 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 84. Świadczenia, o których mowa w art. 82 i 83, finansowane są z budżetu
państwa.
DZIAŁ VII
Przepisy wspólne dotyczące wysokości świadczeń
Rozdział 1
Dolna i górna granica wysokości świadczeń
Art. 85. 1. Kwoty najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy wynoszą:
1)
880,45 zł miesięcznie – dla osób całkowicie niezdolnych do pracy;
2)
675,13 zł miesięcznie – dla osób częściowo niezdolnych do pracy.
2. Kwota najniższej emerytury, z zastrzeżeniem art. 24a ust. 6, art. 54, art. 54a
ust. 2 i art. 87, oraz renty rodzinnej wynosi 880,45 zł miesięcznie.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 63/129
3. Kwoty najniższych świadczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, podwyższa się
przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji, o którym mowa w art. 89–94.
4. Świadczenia ustalone w kwotach niższych niż określone w ust. 1–3, w tym
także świadczenia ustalone wraz ze zwiększeniami, o których mowa w art. 56 ust. 3 i
4 oraz w art. 73 ust. 3 i 4, podwyższa się do tych kwot z urzędu, a jeżeli ich wypłata
była wstrzymana – po wznowieniu wypłaty.
5. Przepis ust. 4 stosuje się do świadczeń przyznanych zgodnie z
postanowieniami umów międzynarodowych ubezpieczonym zamieszkałym w
Polsce, w taki sposób, aby suma świadczenia przyznanego na podstawie ustawy i
świadczenia zagranicznego nie była niższa od kwoty świadczeń określonych w ust.
1–3.
6. Emerytury przysługującej z Funduszu nie podwyższa się do kwoty najniższej
emerytury, jeżeli przysługuje ona osobie, która ma ustalone prawo do emerytury
wojskowej obliczonej według zasad określonych w art. 15a ustawy z dnia 10 grudnia
1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z
2013 r. poz. 666 i 675) lub do emerytury policyjnej obliczonej według zasad
określonych w art. 15a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego
Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej
Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2013 r. poz. 667, 675 i
1355).
Art. 86. 1. Kwota emerytury lub renty wraz ze zwiększeniami, o których mowa
w art. 56 ust. 3 i 4 lub w art. 73 ust. 3 i 4, nie może przekraczać 100% podstawy
wymiaru emerytury lub renty.
2. Ograniczenie wysokości świadczeń do 100% podstawy ich wymiaru nie
dotyczy rent i emerytury w wysokości określonej w art. 85.
3. Do świadczeń ustalonych w myśl art. 23 w kwotach najniższych nie
przysługują zwiększenia, o których mowa w art. 56 ust. 3 i 4 oraz w art. 73 ust. 3 i 4.
Art. 87. 1. W przypadku gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w
art. 26, łącznie z okresową emeryturą kapitałową, albo emerytura przysługująca z
Funduszu określona w art. 26, jest niższa niż kwota, o której mowa w art. 85 ust. 2 i
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 64/129
3, emeryturę przysługującą z Funduszu, w tym emeryturę ustaloną ze zwiększeniem,
o którym mowa w art. 26a, podwyższa się w taki sposób, aby suma tych świadczeń
nie była niższa od tej kwoty, o ile ubezpieczony:
1)
mężczyzna – osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1b, i ma
okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat,
2)
kobieta – osiągnęła wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a, i ma
okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, z
uwzględnieniem ust. 1b
– z uwzględnieniem ust. 3–7. Przepis art. 5 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
1a. W okresie składkowym, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, uwzględnia się
okres, za który ustalono zwiększenie, o którym mowa w art. 26a.
1b. Okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, wynosi:
1)
20 lat – do dnia 31 grudnia 2013 r.;
2)
21 lat – od dnia 1 stycznia 2014 r.;
3)
22 lata – od dnia 1 stycznia 2016 r.;
4)
23 lata – od dnia 1 stycznia 2018 r.;
5)
24 lata – od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2021 r.
2. Podwyższenie, o którym mowa w ust. 1, podlega refundacji z budżetu
państwa.
3. Przy obliczaniu okresów składkowych przypadających po dniu wejścia w
życie ustawy dla celów podwyższenia emerytury w myśl ust. 1 miesiące, w których
składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe były obliczone od podstawy wymiaru
niższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, uwzględnia się w
części
odpowiadającej
proporcji
tej
podstawy
do
kwoty
minimalnego
wynagrodzenia.
4. Zasady, o której mowa w ust. 3, nie stosuje się, jeżeli zmniejszenie podstawy
wymiaru składek poniżej minimalnego wynagrodzenia nastąpiło na skutek
pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie
przepisów Kodeksu pracy, zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia
chorobowego lub z ubezpieczenia wypadkowego. Zasady tej nie stosuje się również,
jeżeli podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowiła
kwota zasiłku stałego z pomocy społecznej, świadczenia pielęgnacyjnego lub
specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 65/129
rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie
zasiłków dla opiekunów, oraz do: pracowników, o których mowa w art. 6 ust. 2
ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.
U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314),
żołnierzy niezawodowych w służbie czynnej, ubezpieczonych odbywających służbę
zastępczą, a także pozostających w służbie kandydackiej funkcjonariuszy Policji,
Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej.
5. Prawo do podwyższenia, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje
emerytom, którzy osiągają przychód z tytułu działalności, o której mowa w art. 104
ust. 1–4, jeżeli przychód ten przekracza kwotę podwyższenia.
5a. Prawo do podwyższenia, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje w razie
zbiegu prawa do emerytury z Funduszu z prawem do:
1)
emerytury wojskowej lub policyjnej, o której mowa w art. 85 ust. 5;
2)
emerytury rolniczej określonej w przepisach o ubezpieczeniu społecznym
rolników.
6. (uchylony).
7. Do ustalenia kwoty przekroczenia, o której mowa w ust. 5, stosuje się
odpowiednio przepisy art. 104 ust. 1–8 i art. 106.
8. Przepisy ust. 1–7 stosuje się odpowiednio do osób, które nie przystąpiły do
otwartego funduszu emerytalnego.
Rozdział 2
Waloryzacja świadczeń
Art. 88. 1. Emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca.
2. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego
wymiaru przez wskaźnik waloryzacji.
3. Waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w
wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym
przeprowadza się waloryzację.
4. Waloryzacja obejmuje emerytury i renty przyznane przed terminem
waloryzacji.
Art. 89. 1. Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i
usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 66/129
najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku
kalendarzowym.
2. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych, o którym mowa w ust.
1, jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla
gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen
towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen
towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów.
3. Zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego
wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, jest przedmiotem corocznych negocjacji, w
ramach
Trójstronnej
Komisji
do
Spraw
Społeczno-Gospodarczych,
przeprowadzanych w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację.
4. Jeżeli Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych w terminie
14 dni od dnia przedstawienia przez stronę rządową partnerom społecznym
informacji o prognozowanych wielkościach makroekonomicznych, w tym o
wielkości wskaźnika inflacji, stanowiących podstawę do opracowania projektu
ustawy budżetowej na rok następny uzgodni, w drodze uchwały, wysokość
zwiększenia, o którym mowa w ust. 3, wysokość tego zwiększenia podlega
ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w
drodze komunikatu ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
5. Jeżeli nie nastąpi uzgodnienie stanowiska Trójstronnej Komisji do Spraw
Społeczno-Gospodarczych w trybie określonym w ust. 3 i 4, Rada Ministrów określi
w terminie 21 dni od dnia zakończenia negocjacji, w drodze rozporządzenia,
wysokość zwiększenia, o którym mowa w ust. 3, biorąc pod uwagę informacje o
prognozowanych wielkościach makroekonomicznych, w tym wielkość wskaźnika
inflacji, stanowiących podstawę do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok
następny.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w drodze
komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”,
w terminie 3 dni roboczych od dnia ogłoszenia przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego komunikatu, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 i 2, wskaźnik
waloryzacji, biorąc pod uwagę wskaźniki, o których mowa w ust. 1 i 2, jak również
wysokość zwiększenia, o którym mowa w ust. 3.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 67/129
Art. 93. 1. Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje z
urzędu, a jeżeli wypłata świadczenia była wstrzymana – po jej wznowieniu, z
uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji i waloryzacji dodatkowych,
przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.
2.
Decyzje
dotyczące
waloryzacji
emerytur
i
rent
sporządzone
z
wykorzystaniem systemu teleinformatycznego mogą zamiast podpisu zawierać
nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do
ich wydania.
Art. 94. 1. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza, w formie
komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”:
1)
w terminie do końca stycznia:
a)
średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem,
b)
średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla
gospodarstw domowych emerytów i rencistów
– w poprzednim roku kalendarzowym;
2)
w terminie do 7 roboczego dnia lutego realny wzrost przeciętnego
wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
2. Prezes Zakładu ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, co najmniej na 7 dni roboczych przed
najbliższym terminem waloryzacji:
1)
2)
należne od terminu waloryzacji kwoty:
a)
najniższej emerytury i renty,
b)
dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych;
obowiązujące od terminu waloryzacji kwoty maksymalnych zmniejszeń,
obliczonych zgodnie z art. 104 ust. 9.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 68/129
Rozdział 3
Zbieg prawa do świadczeń
Art. 95. 1. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń
przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub
wybrane przez zainteresowanego.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również, z uwzględnieniem art. 96, w razie zbiegu
prawa do emerytury lub renty określonych w ustawie z prawem do świadczeń
przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w
art. 2 ust. 2, z wyjątkiem przypadku, gdy emerytura wojskowa lub policyjna została
obliczona według zasad określonych w art. 15a albo art. 18e ustawy z dnia 10
grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin
lub w art. 15a lub art. 18e ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji
Wywiadu,
Służby
Kontrwywiadu
Wojskowego,
Służby Wywiadu
Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura
Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
3. Przepis ust. 1 stosuje się także w razie zbiegu u jednej osoby prawa do renty
rodzinnej z prawem do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego.
Art. 96. 1. Odrębne przepisy określają prawo do pobierania świadczeń w razie
zbiegu u jednej osoby prawa do emerytury z prawem do:
1)
renty inwalidy wojennego i wojskowego, którego niezdolność do pracy
pozostaje w związku ze służbą wojskową;
2)
renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej pobytem w miejscach, o
których mowa w art. 3 i 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o
kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i
okresu powojennego (Dz. U. z 2012 r. poz. 400);
3)
renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy,
wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy lub chorobą zawodową.
2. Odrębne przepisy określają prawo do pobierania świadczeń w razie zbiegu u
jednej osoby prawa do emerytury lub renty z prawem do emerytury lub renty z
ubezpieczenia społecznego rolników.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 69/129
Art. 97. Osobom uprawnionym do emerytury lub renty oraz do świadczeń o
charakterze rentowym z instytucji zagranicznych świadczenia przysługujące na
podstawie ustawy wypłaca się w wysokości w niej określonej, jeżeli umowy
międzynarodowe nie stanowią inaczej.
Art. 98. 1. Wstrzymanie wypłaty jednego ze świadczeń, o których mowa w art.
95, następuje od dnia, od którego przysługuje prawo do wypłaty świadczenia
wyższego lub wybranego przez zainteresowanego.
2. W razie zbiegu prawa do świadczeń, o których mowa w art. 96, świadczenia
te wypłaca się od dnia powstania prawa do dwóch świadczeń, jednak nie wcześniej
niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.
3. Kwoty świadczeń wypłaconych za okres, za który przysługuje prawo do
wypłaty świadczenia wyższego lub wybranego przez zainteresowanego albo więcej
niż jednego świadczenia, podlegają rozliczeniu przez zaliczenie na poczet tego
świadczenia lub świadczeń. Przepis art. 139 ust. 1 pkt 1 stosuje się odpowiednio.
4. Rozliczenia, o którym mowa w ust. 3, dokonuje się z uwzględnieniem zasad
finansowania świadczeń określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń
społecznych.
Art. 99. W razie zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego określonego ustawą z
prawem do zasiłku pogrzebowego ustalanym na podstawie odrębnych ustaw
przysługuje tylko jeden zasiłek.
DZIAŁ VIII
Zasady ustalania świadczeń
Rozdział 1
Powstanie i ustanie prawa do świadczeń
Art. 100. 1. Prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem
spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z
2. Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne
lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów
Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 70/129
szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub
wynagrodzenia.
3. Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do emerytury, o której mowa w dziale II
rozdział 1.
Art. 101. Prawo do świadczeń ustaje:
1)
gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa;
2)
ze śmiercią osoby uprawnionej.
Art. 101a. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustaje z dniem, od
którego została przyznana emerytura zgodnie z art. 24a lub 27a.
Art. 102. 1. Prawo do świadczenia uzależnione od okresowej niezdolności do
pracy ustaje z upływem okresu, na jaki to świadczenie przyznano.
2. Prawo do renty szkoleniowej ustaje:
1)
z upływem 6 miesięcy, jeżeli starosta nie wystąpi z wnioskiem o przedłużenie
tego okresu;
2)
od
dnia
otrzymania
zawiadomienia
starosty
o
braku
możliwości
przekwalifikowania do innego zawodu, także wówczas, gdy zawiadomienie to
organ rentowy otrzymał przed upływem 6 miesięcy;
3)
z upływem okresu, na jaki świadczenie przyznano na wniosek starosty;
4)
od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o tym, że osoba zainteresowana
przed upływem 6 miesięcy lub w okresie, o którym mowa w pkt 3, nie poddaje
się przekwalifikowaniu zawodowemu.
Rozdział 2
Zawieszanie lub zmniejszanie świadczeń
Art. 103. 1. Prawo do emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te
ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103a–106.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do emerytów, którzy osiągnęli wiek
emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3, z
zastrzeżeniem art. 103a.
2a. (uchylony).
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 71/129
3. Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty
rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, może ulec zawieszeniu również na
wniosek emeryta lub rencisty.
4. (uchylony).
Art. 103a. Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość
przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez
uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał
je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji
organu rentowego.
Art. 104. 1. Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia
te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3–8 oraz w art. 105, w razie
osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1
pkt 4 i 6.
1a. 11) Dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za
przychód, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę
wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie
ubezpieczeń społecznych.
2. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o
której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo
prowadzenie pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust. 3.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do emerytów i rencistów osiągających
przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą.
4. Przepisy ust. 1, 1a i 2 stosuje się również do osób wyłączonych z obowiązku
ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub
wykonujących
działalność
niepodlegającą
obowiązkowemu
ubezpieczeniu
społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.
11)
Uznany wyrokiem TK z dn. 8.03.2005 r., sygn.. akt K 27/03 (Dz. U. Nr 41, poz. 401), za
niezgodny z Konstytucją RP w zakresie, w jakim z mocą wsteczną uniemożliwił przyjęcie
rzeczywistego przychodu emerytów i rencistów, osiągniętego w okresie od 1 stycznia do 26
sierpnia 1999 r., z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, w kwocie niższej od przychodu
stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o
systemie ubezpieczeń społecznych.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 72/129
5. Przepisów ust. 1–4 nie stosuje się do honorariów z tytułu działalności
twórczej i artystycznej.
6. Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uważa się również kwoty pobranych
zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za
czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i
kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i
dodatku wyrównawczego.
7. Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty
rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie
osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa
Głównego Urzędu Statystycznego.
8. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty,
świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż
kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w
wysokości:
1)
24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. – dla
emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;
2)
18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 – dla renty z tytułu częściowej
niezdolności do pracy;
3)
20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 – dla renty rodzinnej, do której
uprawniona jest jedna osoba.
9. Kwoty maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w ust. 8, podlegają
podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w
kolejnych terminach waloryzacji.
10. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”:
1)
w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału
kalendarzowego – kwoty przychodu, o których mowa w ust. 7 i 8, z
zaokrągleniem w górę do pełnych 10 groszy;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
2)
s. 73/129
w terminie do 14 roboczego dnia listopada – kwoty graniczne przychodu dla
mijającego roku kalendarzowego.
Art. 105. 1. Wysokość renty rodzinnej, przysługującej więcej niż jednej osobie,
ulega zmniejszeniu w przypadku, gdy osoba uprawniona do części renty osiąga
przychód w kwocie wyższej niż 70% przeciętnego wynagrodzenia za kwartał
kalendarzowy,
ostatnio
ogłoszonego
przez
Prezesa
Głównego
Urzędu
Statystycznego, nie wyższej jednak niż 130% tej kwoty miesięcznie.
2.
Zmniejszenie
renty
następuje
poprzez
zmniejszenie
części
renty
przysługującej osobie osiągającej przychód o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak
niż o kwotę, o której mowa w art. 104 ust. 8 pkt 3, pomnożoną przez proporcję
części renty rodzinnej przed dokonaniem zmniejszenia i pełnej renty rodzinnej.
3. Przychód osiągany przez osobę uprawnioną do renty rodzinnej w wysokości
przekraczającej kwotę równą 130% przeciętnego wynagrodzenia za kwartał
kalendarzowy,
ostatnio
ogłoszonego
przez
Prezesa
Głównego
Urzędu
Statystycznego, powoduje zawieszenie prawa do części renty rodzinnej dla tej osoby.
Wysokości części renty przysługujących pozostałym członkom rodziny nie ulegają
zmianie.
Art. 106. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w
drodze rozporządzenia:
1)
szczegółowe zasady zawieszania i zmniejszania świadczeń;
2)
obowiązki emerytów i rencistów oraz płatników składek i urzędów
skarbowych;
3)
szczegółowe zasady rocznego i miesięcznego rozliczania świadczeń;
4)
szczegółowe zasady zawieszania i zmniejszania świadczeń osobom, którym
świadczenia przyznano z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia za granicą.
Rozdział 3
Zmiany w prawie do świadczeń i ich wysokości
Art. 107. Prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz
wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego,
przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności
do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 74/129
Art. 107a. 1. Jeżeli do renty rodzinnej uprawnionych jest więcej niż jedna
osoba i jedna lub kilka z tych osób zgłosi wniosek o wyłączenie z kręgu osób
uprawnionych do renty, prawo do renty rodzinnej ulegnie ponownemu ustaleniu z
pominięciem tej osoby (osób).
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, jest okolicznością powodującą ustanie
prawa do renty rodzinnej osób wymienionych w ust. 1. Przepis art. 134 ust. 1 pkt 1 i
ust. 2 pkt 2 stosuje się odpowiednio.
3. Ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej dla pozostałych osób
uprawnionych do renty następuje od miesiąca, od którego wstrzymano wypłatę renty
osobie, o której mowa w ust. 1.
4. Na wniosek osoby, o której mowa w ust. 1, prawo do renty rodzinnej ulega
ponownemu ustaleniu, nie wcześniej jednak niż od miesiąca zgłoszenia wniosku.
Art. 108. 1. Jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24
lub 24a, emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość
świadczenia ulega ponownemu ustaleniu w sposób określony w ust. 2.
2. Emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o
kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i
24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie
dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia
wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.
2a. Złożenie przez członka otwartego funduszu emerytalnego wniosku o
ponowne ustalenie wysokości emerytury, o której mowa w art. 24 lub art. 24a,
oznacza jednocześnie złożenie wniosku o ponowne ustalenie wysokości okresowej
emerytury kapitałowej w trybie art. 25 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o
emeryturach kapitałowych.
3. Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie
wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń
emerytalnego i rentowych.
4.
Podstawę
obliczenia
emerytury
stanowi
kwota
składek
zaewidencjonowanych od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po
raz pierwszy, do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne
ustalenie emerytury.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 75/129
5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do kolejnych wniosków o ustalenie
emerytury w nowej wysokości.
Art. 109. 1. Na wniosek emeryta lub rencisty wysokość emerytury określonej w
art. 53 oraz renty ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w art. 110–
113.
2. Jeżeli w wyniku ponownego ustalenia emerytura lub renta jest niższa,
świadczenie przysługuje w dotychczasowej wysokości.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do emerytury obliczonej zgodnie
z art. 24a ust. 5 i art. 54a.
Art. 110. 1. Wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy
wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do
jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub
ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego
przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik
wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
2. Warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie
jest wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa do
świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia, w myśl
ust. 1, nie pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub
okres wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po przyznaniu prawa do
świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wynosi co najmniej 130%.
3. Okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1,
obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono
wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.
Art. 110a. 1. Wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru
ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust. 3, jeżeli do
jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub
ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego
przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik
wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w
art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%.
2. Ustalenie wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 może nastąpić tylko raz.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 76/129
Art. 111. 1. Wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z
zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej
obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub
ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:
1)
z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia
poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,
2)
z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych,
poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek
o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub
renty, z uwzględnieniem art. 176,
3)
z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu,
przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie
emerytury lub renty
– a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych
w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia
świadczenia.
3. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w
ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia
wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.
Art. 112. 1. Jeżeli emeryt lub rencista zgłosi wniosek o ponowne ustalenie
wysokości świadczenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze
świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, kwotę przysługującego
świadczenia zwiększa się doliczając:
1)
do kwoty emerytury, o której mowa w art. 53, lub renty z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy:
a)
po 1,3% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok
okresów składkowych, o których mowa w art. 6,
b)
po 0,7% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok
okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7;
2)
do kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz do kwoty renty
rodzinnej część wzrostu, o którym mowa w pkt 1, ustaloną przy zastosowaniu
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 77/129
wskaźnika procentowego, określonego odpowiednio w art. 62 ust. 2 lub w art.
73 ust. 1.
2. Przy obliczaniu wzrostu, o którym mowa w ust. 1, okresy składkowe i
nieskładkowe ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Art. 113. Ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty z tytułu
niezdolności do pracy, poprzez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w
wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, następuje na
wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego,
jeżeli emeryt lub rencista pozostaje w ubezpieczeniu, chyba że w kwartale
kalendarzowym ustało ubezpieczenie.
Art. 114. 1. Prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu
na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się
decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono
okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do
świadczeń lub na ich wysokość.
1a. (utracił moc). 12)
2. Jeżeli prawo do świadczeń lub ich wysokość ustalono orzeczeniem organu
odwoławczego, organ rentowy na podstawie dowodów lub okoliczności, o których
mowa w ust. 1:
1)
wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo do świadczeń lub
podwyższającą ich wysokość;
2)
występuje do organu odwoławczego z wnioskiem o wznowienie postępowania
przed tym organem, gdy z przedłożonych dowodów lub ujawnionych
okoliczności wynika, że prawo do świadczeń nie istnieje lub że świadczenia
przysługują w niższej wysokości; z wnioskiem tym organ rentowy może
wystąpić w każdym czasie;
3)
wstrzymuje wypłatę świadczeń w całości lub części, jeżeli emeryt lub rencista
korzystał ze świadczeń na podstawie nieprawdziwych dokumentów lub zeznań
albo w innych wypadkach złej woli.
12)
Na podstawie wyroku TK z dnia 28.02.2012 r., sygn. akt K 5/11 (Dz. U. poz. 251).
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 78/129
DZIAŁ IX
Postępowanie w sprawach świadczeń i wypłata świadczeń
Rozdział 1
Ogólne zasady postępowania
Art. 115. 1. Decyzje w sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają,
z uwzględnieniem ust. 2–4, organy rentowe właściwe ze względu na miejsce
zamieszkania osoby zainteresowanej.
2. Wyznaczone przez Prezesa Zakładu jednostki organizacyjne Zakładu wydają
decyzje w sprawie świadczeń i świadczenia te wypłacają:
1)
osobom zamieszkałym za granicą w państwie, z którym łączy Rzeczpospolitą
Polską umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych;
2)
osobom, którym przy ustalaniu prawa i wysokości emerytury lub renty
uwzględniono okresy ubezpieczenia, o których mowa w art. 8.
3. Osobom zamieszkałym za granicą w państwie, z którym nie łączy
Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń
społecznych, decyzje w sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają
organy rentowe właściwe ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce
osoby zainteresowanej (ubezpieczonego).
4. (uchylony).
5. Prezes Zakładu może wyznaczyć do załatwienia określonych czynności w
sprawach świadczeń inne jednostki organizacyjne Zakładu niż jednostki właściwe ze
względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.
Art. 116. 1. Postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie
wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.
1a. Postępowanie o emeryturę wszczyna się z urzędu, jeżeli wiek emerytalny
dla uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego
określają przepisy art. 24 ust. 1a i 1b oraz art. 27 ust. 2 i 3.
1b. Postępowanie w sprawie świadczenia podlega umorzeniu, jeżeli osoba
ubiegająca się o świadczenie zmarła przed wydaniem decyzji w sprawie tego
świadczenia.
1c. Przepisu ust. 1b nie stosuje się w sprawach, o których mowa w art. 136.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 79/129
1d. Przepisu ust. 1b nie stosuje się, jeżeli członek otwartego funduszu
emerytalnego zmarł przed wydaniem decyzji, o ile w dniu śmierci spełniał warunki
do emerytury.
2. Wniosek o emeryturę lub rentę może być wycofany, jednakże nie później niż
do dnia uprawomocnienia się decyzji. W razie wycofania wniosku postępowanie w
sprawie świadczeń podlega umorzeniu.
3. Wnioski w sprawie przyznania świadczeń zgłasza się w organie rentowym
bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek, z uwzględnieniem art. 182.
4. Wnioski w sprawie przyznania świadczeń osobom, o których mowa w art.
115 ust. 2 i 3, zgłasza się w organach rentowych wymienionych w tych przepisach, z
uwzględnieniem postanowień umów międzynarodowych.
5. Do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone
dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze
rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Art. 116a. Złożenie przez członka otwartego funduszu emerytalnego wniosku o
emeryturę, o której mowa w art. 24 ust. 1, oznacza jednocześnie złożenie wniosku o
ustalenie okresowej emerytury kapitałowej, o której mowa w ustawie z dnia 21
listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych.
Art. 117. 1. Okresy składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2–9 i ust. 2
pkt 1 lit. b–d, pkt 2 lit. d i pkt 4–17, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7,
oraz okresy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, mogą być uwzględnione, jeżeli
zostały udowodnione dokumentami (zaświadczeniami) lub wpisami w legitymacji
ubezpieczeniowej bądź uznane orzeczeniem sądu, z uwzględnieniem ust. 3 i 4.
2. Przypadające po dniu wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których
mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1, oraz
dane o podstawie wymiaru składek i wysokości wpłaconych składek podlegają
uwzględnieniu na podstawie informacji zarejestrowanych na koncie ubezpieczonego.
3. Okresy osadzenia, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, na mocy wyroku –
potwierdza prezes sądu okręgowego, a w przypadku osadzenia bez wyroku – Prezes
Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 80/129
4. Okresy, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 i ust. 2 pkt 6a, mogą być
udowodnione dokumentami lub zeznaniami świadków. Oceny tych dokumentów i
zeznań dokonuje, w drodze decyzji, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych zgodnie z przepisami o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
5. (uchylony).
Art. 118. 1. Organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia
lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej
okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art.
120.
1a. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem
organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do
wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu
odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie
ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając
orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.
2. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego
wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w
ust. 1.
3. Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe
ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej
okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu
do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy, albo
datę przedstawienia tych dowodów.
4. Przy dokonywaniu wypłaty wynikającej z decyzji ponownie ustalającej
prawo do świadczenia lub jego wysokość, ust. 1–3 stosuje się odpowiednio, z
5. Wypłata świadczenia wynikająca z decyzji, o której mowa w ust. 4, następuje
w najbliższym terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności,
jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania
tej decyzji a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni.
6. Przepisów ust. 1–5 nie stosuje się, jeżeli umowy międzynarodowe stanowią
inaczej.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 81/129
7. Od decyzji organu rentowego przysługują osobie zainteresowanej środki
odwoławcze określone w odrębnych przepisach.
Art. 119. 1. Organ rentowy wydaje decyzję o przyznaniu renty z tytułu
okresowej niezdolności do pracy na okres wskazany w orzeczeniu lekarza orzecznika
lub w orzeczeniu komisji lekarskiej.
2. W razie orzeczenia o celowości przekwalifikowania zawodowego organ
rentowy wydaje decyzję o przyznaniu renty szkoleniowej na okres 6 miesięcy i
kieruje zainteresowanego do powiatowego urzędu pracy w celu poddania
przekwalifikowaniu zawodowemu.
3. Na wniosek starosty organ rentowy wydaje decyzję o przedłużeniu prawa do
renty szkoleniowej na okres wskazany w tym wniosku, z uwzględnieniem przepisu
art. 60 ust. 2.
4. Organ rentowy ponownie kieruje zainteresowanego do lekarza orzecznika,
jeżeli starosta zawiadomi o braku możliwości przekwalifikowania do innego
zawodu.
Art. 120. 1. Jeżeli prawo do świadczeń zostało udowodnione, ale
zainteresowany nie przedłożył dowodów niezbędnych do ustalenia wysokości
świadczeń, organ rentowy przyznaje zainteresowanemu świadczenia w kwocie
zaliczkowej zbliżonej do kwoty przewidywanych świadczeń.
2. Organ rentowy przyznaje zainteresowanemu świadczenia, o których mowa w
ust. 1, również wtedy, gdy składki należne za okres, z którego ustalono podstawę
obliczenia emerytury określonej w art. 26, zostały zewidencjonowane na koncie
ubezpieczonego w terminie uniemożliwiającym ich uwzględnienie w podstawie
obliczenia świadczenia w dniu wydania decyzji w sprawie prawa do świadczenia i
ustalenia jego wysokości.
Art. 121. 1. Wyciągi z akt stanu cywilnego, zaświadczenia wydawane w celu
ustalenia uprawnień do świadczeń oraz pisma o wydanie tych dokumentów są wolne
od opłat.
2. W sprawach świadczeń przewidzianych w ustawie osoby zainteresowane i
organy rentowe są zwolnione od wszelkich opłat, z wyłączeniem opłat ponoszonych
na podstawie art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 82/129
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz.
1027, z późn. zm. 13)).
Art. 122. 1. Organy administracji rządowej, samorządowej i pracodawcy są
zobowiązane do udzielania organom rentowym pomocy i informacji w sprawach
świadczeń przewidzianych w ustawie.
2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, są zobowiązane – na wniosek osób
zainteresowanych lub organu rentowego – do nieodpłatnego poświadczania
własnoręczności lub autentyczności podpisów na oświadczeniach (deklaracjach) i
formularzach rentowych wymaganych do uzyskania lub pobierania rent z instytucji
zagranicznych.
3. Przepis ust. 2 nie narusza przepisów art. 96 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. –
Prawo o notariacie (Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158, z późn. zm. 14)).
Art. 124. W postępowaniu w sprawach o świadczenia określone w ustawie
stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że niniejsza
ustawa stanowi inaczej.
Rozdział 2
Obowiązki płatników składek, świadczeniobiorców oraz innych podmiotów
Art. 125. 1. Pracodawcy obowiązani są do:
1)
współdziałania z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do
przyznania świadczenia;
2)
wydawania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych
do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości;
1367, Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570 i Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6,
poz. 33, Nr 22, poz. 120, Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr
98, poz. 817, Nr 111, poz. 918 i Nr 118, poz. 989, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, poz. 1278 i Nr 178,
poz. 1374, z 2010 r. Nr 50, poz. 301, Nr 107, poz. 679, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr
165, poz. 1116, Nr 182, poz. 1228, Nr 205, poz. 1363, Nr 225, poz. 1465, Nr 238, poz. 1578 i Nr
257, poz. 1723 i 1725, z 2011 r. Nr 45, poz. 235, Nr 73, poz. 390, Nr 81, poz. 440, Nr 106, poz.
622, Nr 112, poz. 654, Nr 113, poz. 657, Nr 122, poz. 696, Nr 138, poz. 808, Nr 149, poz. 887, Nr
171, poz. 1016, Nr 205, poz. 1203 i Nr 232, poz. 1378, z 2012 r. poz. 123, 1016, 1342 i 1548 oraz
z 2013 r. poz. 154, 879, 983 i 1290.
14)
286 i Nr 166, poz. 1317, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228, z 2011 r. Nr 85, poz. 458, Nr 87, poz. 483,
Nr 106, poz. 622 i Nr 142, poz. 830 oraz z 2013 r. poz. 829 i 1247.
13)
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
3)
s. 83/129
przygotowania wniosku o emeryturę i przedłożenia go za zgodą pracownika
organowi rentowemu nie później niż na 30 dni przed zamierzonym terminem
przejścia pracownika na emeryturę, z uwzględnieniem art. 182;
4)
przygotowania, za zgodą pracownika, wniosku o rentę z tytułu niezdolności do
pracy i przedłożenia go organowi rentowemu na 30 dni przed ustaniem prawa
do zasiłków chorobowych;
5)
poinformowania bezzwłocznie, po śmierci pracownika, pozostałej po nim
rodziny o warunkach uzyskania renty rodzinnej, przygotowania wniosku o rentę
i przedłożenia go organowi rentowemu.
2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych płatników składek, z
wyjątkiem zleceniodawców, osób fizycznych zatrudniających pracowników,
niewypłacających świadczeń z ubezpieczenia chorobowego oraz płatników składek,
którzy opłacają składkę za siebie i osoby współpracujące.
Art. 125a. 1. Płatnik składek jest zobowiązany, na żądanie organu rentowego,
do wystawienia dokumentów (zaświadczeń) w celu udowodnienia okresów
składkowych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, oraz okresów nieskładkowych, o
których mowa w art. 7 pkt 1, z uwzględnieniem ust. 2 i 5.
2.
Płatnik
składek
jest
zobowiązany
do
wystawienia
dokumentów
(zaświadczeń) w celu udowodnienia okresów pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, okresów pracy górniczej oraz okresów pracy na kolei.
3. Płatnik składek jest zobowiązany do wystawienia zaświadczenia o wysokości
przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne,
wypłaconego za okresy, za które przychód ten przysługuje, a także o wysokości
wypłaconych wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, świadczeń i zasiłków oraz
innych należności, o których mowa w art. 15 ust. 3.
4. Płatnik składek jest zobowiązany przechowywać listy płac, karty
wynagrodzeń albo inne dowody, na podstawie których następuje ustalenie podstawy
wymiaru emerytury lub renty, przez okres 50 lat od dnia zakończenia przez
ubezpieczonego pracy u danego płatnika.
5. Od osoby opłacającej składki na własne ubezpieczenia społeczne organ
rentowy może żądać przedłożenia dowodów potwierdzających opłacanie składek
oraz wysokości podstawy wymiaru składek za okres przypadający po dniu 31
grudnia 1998 r.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 84/129
Art. 126. Osoba, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia, do którego
prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy, oraz osoba mająca
ustalone prawo do takiego świadczenia jest zobowiązana, na żądanie organu
rentowego, poddać się badaniom lekarskim oraz, na wniosek lekarza orzecznika lub
na wniosek komisji lekarskiej, badaniom psychologicznym, jeżeli są one niezbędne
do ustalenia prawa do świadczeń określonych ustawą. Przepis art. 134 ust. 1 pkt 3
stosuje się odpowiednio.
Art. 127. 1. Emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o
podjęciu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1–4, i o wysokości osiąganego z
tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego – o wysokości tego
przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym.
1a. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy emerytów, którzy wiek
emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3, osiągnęli
przed podjęciem działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1–4.
2. Obowiązki określone w ust. 1 spoczywają odpowiednio na pracodawcy i
zleceniodawcy, a w przypadku osoby pełniącej służbę – na właściwej komórce
kadrowej.
Art. 128. 1. Na żądanie organu rentowego emeryt lub rencista jest zobowiązany
do potwierdzania własnoręcznym podpisem istnienia dalszego prawa do pobierania
świadczeń określonych ustawą.
2. W razie zaistnienia okoliczności uniemożliwiających lub utrudniających
emerytowi lub renciście złożenie tego podpisu, istnienie dalszego prawa do
pobierania świadczeń przez tego emeryta lub rencistę może potwierdzić
własnoręcznym podpisem upoważniona osoba sprawująca faktyczną opiekę nad
emerytem lub rencistą.
3. Własnoręczność podpisu osób, o których mowa w ust. 1 i 2, potwierdzają
nieodpłatnie właściwe organy administracji rządowej lub jednostek samorządu
terytorialnego.
4. Przepis ust. 3 nie narusza przepisów art. 96 ustawy – Prawo o notariacie.
5. W razie niespełnienia wymogu, o którym mowa w ust. 1, przepisy art. 101 i
134 stosuje się odpowiednio.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 85/129
Art. 128a. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w
drodze rozporządzenia:
1)
zakres obowiązków informacyjnych organów rentowych,
2)
warunki i tryb wszczęcia postępowania w sprawach świadczeń,
3)
sposób ustalania daty zgłoszenia wniosku o świadczenie lub o ustalenie jego
wysokości, jeżeli wniosek nie został złożony w organie rentowym,
4)
rodzaje dowodów uzasadniających prawo do świadczeń lub ich wysokość, w
przypadku gdy konto ubezpieczonego nie zawiera tych danych,
5)
zakres danych, które mogą być udowodnione w drodze zeznań świadków lub
oświadczeń ubezpieczonych, wraz ze wskazaniem formy tych zeznań lub
oświadczeń,
6)
sposób obliczania świadczeń i okresów uwzględnianych przy ustalaniu
świadczeń,
7)
elementy, jakie powinna zawierać decyzja organu rentowego oraz jej
uzasadnienie, a także zakres informacji, które powinny być zawarte w
pouczeniu do tej decyzji,
8)
formę
prowadzenia
akt
sprawy
i
ich
przechowywania
oraz
okres
przechowywania akt sprawy prowadzonych w formie elektronicznej,
9)
tryb postępowania oraz rodzaje dowodów niezbędnych do przyznania przez
Prezesa Zakładu świadczeń w drodze wyjątku
– uwzględniając konieczność zapewnienia sprawnego i terminowego ustalania prawa
i wysokości świadczeń przewidzianych w ustawie.
Rozdział 3
Ogólne zasady wypłaty świadczeń
Art. 129. 1. Świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do
tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek
lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.
2. W razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym
bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub
rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od
dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny.
3. (uchylony).
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 86/129
Art. 130. 1. Świadczenia wypłaca się za miesiące kalendarzowe w dniu
ustalonym w decyzji organu rentowego jako termin płatności świadczeń, z
uwzględnieniem ust. 4 i 5, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.
2. Świadczenia wypłaca się osobom uprawnionym, z uwzględnieniem ust. 3:
1)
za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie
doręczania świadczeń albo
2)
na wniosek osoby uprawnionej:
a)
na jej rachunek płatniczy lub jej rachunek w banku lub w spółdzielczej
kasie oszczędnościowo-kredytowej, inny niż rachunek płatniczy albo
b)
na wskazany przez nią jej instrument płatniczy, na którym jest
przechowywany pieniądz elektroniczny w rozumieniu ustawy z dnia 19
sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. Nr 199, poz. 1175, z późn.
zm. 15)).
2a. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do osób sprawujących opiekę prawną
nad osobami uprawnionymi do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy
oraz osób sprawujących opiekę nad osobami, o których mowa w art. 131 ust. 1.
2b. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku, gdy osoba sprawująca opiekę
prawną nad osobami uprawnionymi do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do
pracy oraz osoba sprawująca opiekę nad osobami, o których mowa w art. 131 ust. 1,
odbywa karę pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego albo karę aresztu za
wykroczenie lub jest tymczasowo aresztowana.
3. Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego
albo karę aresztu za wykroczenie oraz osobie tymczasowo aresztowanej świadczenia
wypłaca się:
1)
za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie
doręczania świadczeń pod adresem zakładu karnego lub aresztu albo
2)
na wniosek tej osoby:
a)
na jej rachunek płatniczy lub jej rachunek w banku, inny niż rachunek
płatniczy,
15)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 291, poz. 1707, z 2012 r.
poz. 1166 oraz z 2013 r. poz. 1036 i 1271.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
b)
s. 87/129
na wskazany przez nią jej instrument płatniczy, na którym jest
przechowywany pieniądz elektroniczny w rozumieniu ustawy z dnia 19
sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, albo
c)
osobie
przez
nią
wskazanej,
po
uprzednim
pouczeniu
jej
o
okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1.
4. Za dzień wypłaty świadczeń przekazywanych za granicę uważa się dzień
przekazania należności do banku lub innej instytucji pośredniczącej w wypłacie
świadczeń.
5. Świadczenia przekazywane za granicę, ustalone w kwotach niższych od
najniższej emerytury, mogą być wypłacane w innych niż określone w ust. 1
terminach ustalonych w decyzji organu rentowego.
Art. 131. 1. Rentę rodzinną lub jej część, o której mowa w art. 74 ust. 2,
przysługującą:
1)
osobie małoletniej,
2)
osobie pełnoletniej, nad którą ustanowiona została opieka prawna,
wypłaca się osobom sprawującym opiekę nad tymi osobami, po uprzednim
pouczeniu o okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1, z
zastrzeżeniem ust. 5 i 6.
2. Część renty rodzinnej, przysługującą osobie pełnoletniej innej niż
wymieniona w ust. 1 pkt 2, wypłaca się – na wniosek tej osoby – innej osobie
pełnoletniej uprawnionej do części tej renty rodzinnej albo osobie, która sprawowała
opiekę nad wnioskodawcą przed osiągnięciem pełnoletności, po uprzednim
pouczeniu o okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1.
3. W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania
podziału renty po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału
renty, organ rentowy wypłaca wyrównanie świadczenia od miesiąca ujawnienia tych
okoliczności.
4. Kwoty wypłacone przed dokonaniem podziału renty rodzinnej za okres, za
który ustala się ten podział:
1)
zalicza się na poczet kwot przysługujących w wyniku dokonania tego podziału,
jeżeli za okres ten przysługuje wyrównanie świadczenia;
2)
nie podlegają dochodzeniu, jeżeli w wyniku podziału ustalono, że za okres ten
przysługiwało świadczenie w niższej wysokości.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 88/129
5. W przypadku pobytu sieroty zupełnej w zakładzie specjalnym, w domu
dziecka lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej rentę rodzinną wraz z
dodatkiem dla sieroty zupełnej wpłaca się na rachunek oszczędnościowy w banku,
wskazanym przez kierownika placówki lub opiekuna ustanowionego przez sąd.
6. W przypadku pobytu w zakładzie specjalnym, w domu dziecka lub w
placówce
opiekuńczo-wychowawczej
więcej
niż
jednej
sieroty
zupełnej
uprawnionych do jednej renty rodzinnej, każdej z nich wypłaca się przysługującą jej
część renty oraz dodatek dla sieroty zupełnej. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio.
Art. 132. 1. Emerytowi lub renciście, który zamieszkał za granicą, świadczenie
wypłaca się – na jego wniosek – osobie przez niego upoważnionej do odbioru,
zamieszkałej w kraju albo na prowadzony w kraju rachunek płatniczy emeryta lub
rencisty lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy, albo na wskazany
przez niego, wydany w kraju, jego instrument płatniczy, na którym jest
przechowywany pieniądz elektroniczny, chyba że umowy międzynarodowe stanowią
inaczej.
2. Do wypłaty świadczeń osobom uprawnionym do świadczeń przewidzianych
przepisami o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji
wojennych i okresu powojennego, zamieszkałym za granicą, stosuje się zasady
określone w tych przepisach.
Art. 133. 1. W razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do
świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się,
poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich
podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:
1)
od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub
wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;
2)
za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1,
jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu
organu rentowego lub odwoławczego.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio również w razie ponownego ustalenia
prawa do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania przed
organami odwoławczymi albo wskutek kasacji, z tym że za miesiąc zgłoszenia
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 89/129
wniosku przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie postępowania lub
o kasację.
Art. 134. 1. Wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli:
1)
powstaną okoliczności uzasadniające zawieszenie prawa do świadczeń lub
ustanie tego prawa;
2)
osoba pobierająca świadczenia mimo pouczenia lub żądania organu rentowego
nie przedłoży dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczeń;
3)
osoba uprawniona do świadczeń nie poddała się badaniu lekarskiemu lub
psychologicznemu, bez uzasadnionych przyczyn, mimo wezwania organu
rentowego;
4)
okaże się, że prawo do świadczeń nie istniało;
5)
świadczenia nie mogą być doręczone z przyczyn niezależnych od organu
rentowego.
2. Wstrzymanie wypłaty świadczeń następuje poczynając od miesiąca:
1)
przypadającego po miesiącu, w którym ustało prawo do świadczenia ustalone
wskutek okresowej niezdolności do pracy;
2)
w którym została wydana decyzja o wstrzymaniu wypłaty w przypadkach, o
których mowa w ust. 1 pkt 1–4, albo od następnego miesiąca, jeżeli
wcześniejsze wstrzymanie wypłaty nie było możliwe;
3)
za który przysługiwało świadczenie niedoręczone w przypadkach, o których
mowa w ust. 1 pkt 5.
3. Przepis ust. 2 pkt 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli powstaną okoliczności
uzasadniające zmniejszenie wysokości świadczeń.
4. Decyzji o wstrzymaniu wypłaty świadczeń nie wydaje się w przypadkach
określonych w art. 102 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 3.
Art. 135. 1. W razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty
świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie
wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub
wydano z urzędu decyzję o jej wznowieniu, z uwzględnieniem ust. 2.
2. W przypadkach określonych w art. 134 ust. 1 pkt 5 wypłatę świadczenia
wznawia się od miesiąca, w którym ją wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż 3
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 90/129
lata poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o
wznowienie wypłaty.
3. Jeżeli wstrzymanie wypłaty świadczeń nastąpiło na skutek błędu organu
rentowego, wypłatę wznawia się poczynając od miesiąca, w którym je wstrzymano,
jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym
zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu o jej
wznowieniu.
Art. 136. 1. W razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia
określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi,
dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku
– małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego
gospodarstwa domowego, a w razie ich braku – innym członkom rodziny
uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.
2. Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu
postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te
świadczenia wystąpiła.
3. Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 1, wygasają po
upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba
że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie
postępowania.
Art. 136a. 1. Kwotę emerytury lub renty przysługującej za niepełny miesiąc
ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w
tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za
które świadczenie przysługuje.
2. W razie śmierci emeryta lub rencisty wstrzymanie wypłaty świadczenia
następuje od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zmarł emeryt lub
rencista.
Art. 136b. 1. Jeżeli z akt sprawy wynika konieczność ustanowienia dla osoby
uprawnionej do emerytury lub renty opiekuna prawnego, do czasu jego ustanowienia
świadczenia mogą być wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad
emerytem lub rencistą, po uprzednim pouczeniu o konieczności poinformowania
organu rentowego o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 91/129
prawa do świadczenia albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części
oraz o obowiązku zwrotu świadczenia przez tę osobę, w przypadku gdy zostało
pobrane nienależnie.
2. Świadczenie jest wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad
emerytem lub rencistą na podstawie oświadczenia o sprawowaniu tej opieki,
potwierdzonego przez organ, który z racji wykonywanych zadań posiada informacje
dotyczące sprawowania tej opieki.
Rozdział 4
Zwrot nienależnie pobranych świadczeń, egzekucja i potrącenia ze świadczeń
Art. 138. 1. Osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do
ich zwrotu.
2. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:
1)
świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie
lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w
całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o
braku prawa do ich pobierania;
2)
świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub
dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd
przez osobę pobierającą świadczenia.
3. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również
świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej
niż wskazana w decyzji tego organu.
4. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres
dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ
rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do
świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to
świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach – za okres
dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem
przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1, podlegają zwrotowi za okres nie
dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 92/129
rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ
rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach – za okres nie
dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji.
6. Organ rentowy może odstąpić od żądania zwrotu kwot nienależnie
pobranych świadczeń w całości lub w części, zmniejszyć wysokość potrąceń,
ustaloną zgodnie z art. 140 ust. 4 pkt 1, lub zawiesić dokonywanie tych potrąceń na
okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione
okoliczności.
Art. 138a. Podmiot prowadzący rachunek płatniczy oraz bank i spółdzielcza
kasa oszczędnościowo-kredytowa prowadzące rachunek inny niż płatniczy, a także
wydawca instrumentu płatniczego są obowiązani zwrócić Zakładowi kwoty
świadczeń przekazane na ten rachunek albo instrument płatniczy, za miesiące
następujące po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy; przepis art.
144 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
Art. 139. 1. Ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie – po odliczeniu
składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu
podatku
dochodowego
od
osób
fizycznych
–
podlegają
potrąceniu,
z
uwzględnieniem art. 141, następujące należności:
1)
świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej, a następnie kwoty świadczenia
lub świadczeń podlegające rozliczeniu w trybie określonym w art. 98 ust. 3;
2)
kwoty nienależnie pobranych emerytur, rent i innych świadczeń z tytułu:
a)
zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego za okres przed
dniem wejścia w życie ustawy,
b)
ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie o systemie
ubezpieczeń społecznych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,
c)
3)
zaopatrzenia określonego w odrębnych przepisach;
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie
należności alimentacyjnych;
4)
należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie
przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego;
5)
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności
innych niż świadczenia alimentacyjne;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
6)
s. 93/129
kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych,
świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów w razie braku możliwości
potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych, świadczeń
rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów, wraz z odsetkami za zwłokę w ich
spłacie;
6a) kwoty nienależnie pobranego dodatku weterana poszkodowanego;
7)
kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego;
8)
zasiłki wypłacone z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono
ich potrącanie, oraz zasiłek stały lub zasiłek okresowy wypłacone na podstawie
przepisów o pomocy społecznej za okres, za który przyznano emeryturę lub
rentę;
9)
zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i
przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano prawo do emerytury
lub renty;
10) z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach
pomocy
społecznej,
zakładach
opiekuńczo-leczniczych
lub
zakładach
pielęgnacyjno-opiekuńczych – na wniosek dyrektorów tych placówek.
2. Odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne nie może przekraczać
zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.
3. Potrącenia należności wymienionych w ust. 1 dokonuje się w kolejności
podanej w tym przepisie.
4. Przy dokonywaniu potrąceń, o których mowa w ust. 1 pkt 4, potrąca się w
pierwszej kolejności alimenty zaległe za okres wskazany w tytule wykonawczym,
pod warunkiem uzyskania od wierzyciela oświadczenia, że nie zostały w inny sposób
uiszczone przez dłużnika.
Art. 140. 1. Potrącenia, o których mowa w art. 139, mogą być dokonywane, z
zastrzeżeniem art. 141, w następujących granicach:
1)
świadczeń alimentacyjnych, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 – do
wysokości 60% świadczenia;
2)
należności egzekwowanych związanych z:
a)
odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej,
b)
odpłatnością za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych,
c)
odpłatnością za pobyt w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych,
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 94/129
do wysokości 50% świadczenia;
3)
innych egzekwowanych należności – do wysokości 25% świadczenia.
2. Jeżeli sumy, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3, mają być potrącane na
rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na
pełne pokrycie egzekwowanych należności, organ rentowy dokonuje przekazania
potrąconych kwot po uzyskaniu rozstrzygnięcia organu egzekucyjnego. Do czasu
uzyskania tego rozstrzygnięcia kwoty te pozostają w depozycie Zakładu.
2a. Przepisy ust. 2 stosuje się odpowiednio w przypadku potrącania sum, o
których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio w przypadku zbiegu egzekucji sum, o
których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3, z potrąceniem należności alimentacyjnych, o
4. Potrącenia, z zastrzeżeniem art. 141, nie mogą przekraczać:
1)
50% miesięcznego świadczenia – jeżeli potrąceniu podlegają należności, o
których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz w pkt 6–9;
2)
60% miesięcznego świadczenia – jeżeli potrąceniu podlegają należności
alimentacyjne, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4;
3)
65% miesięcznego świadczenia – jeżeli potrąceniu podlegają należności, o
5. Jeżeli należności alimentacyjne, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4, mają
być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona,
nie wystarcza na pełne pokrycie tych należności, potrącenia ustala się
proporcjonalnie do wysokości udziału każdej z tych należności w łącznej sumie
należności określonych w tytułach wykonawczych dla bieżących należności.
6. W przypadku zbiegu:
1)
potrąceń sum egzekwowanych, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5,
potrącenia nie mogą przekraczać łącznie:
a)
60% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu należności alimentacyjne,
b)
50% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu należności inne niż
alimentacyjne, z zastrzeżeniem lit. c,
c)
25% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu wyłącznie należności
egzekwowane, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
2)
s. 95/129
potrąceń sum egzekwowanych, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5, z
potrąceniami innych należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1, 2, 4 i
6–9 – stosuje się odpowiednio przepis pkt 1 lit. a i b;
3)
potrąceń, o których mowa w ust. 4 pkt 1 i 2 – stosuje się odpowiednio przepis
pkt 1 lit. a i b.
6a. W przypadku zbiegu potrąceń, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 10, z
potrąceniami, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1–9, potrącenia nie mogą
przekraczać łącznie 70% świadczenia.
7. Wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom, o których mowa w
ust. 1, oraz wysokość potrąceń, o których mowa w ust. 4, a także wysokość części
świadczenia podlegającego potrąceniom, o których mowa w ust. 6 i 6a, oraz ustaloną
orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub aktem notarialnym procentową wysokość
potrąceń ze świadczeń z tytułu należności alimentacyjnych bez wskazania sposobu
ich naliczania, ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej
zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie
zdrowotne.
8. Przepisy ust. 1–7 stosuje się odpowiednio przy dokonywaniu potrąceń z
renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba, przy czym granice
potrąceń ustala się proporcjonalnie do części renty podlegającej tym potrąceniom.
Art. 141. 1. Emerytury i renty są wolne od egzekucji i potrąceń, z
zastrzeżeniem ust. 2, w części odpowiadającej:
1)
50% kwoty najniższej emerytury lub renty – zależnie od rodzaju pobieranego
przez emeryta (rencistę) świadczenia – przy potrącaniu:
a)
należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3, wraz z kosztami i
opłatami egzekucyjnymi,
b)
należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4,
c)
należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5, wraz z kosztami i
opłatami egzekucyjnymi;
2)
60% kwoty najniższej emerytury lub renty – przy potrącaniu należności, o
których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1 i 2 i 6–9;
3)
20% najniższej emerytury lub renty – przy potrącaniu należności, o których
mowa w art. 139 ust. 1 pkt 10.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 96/129
2. Kwoty emerytur i rent przyznanych z uwzględnieniem okresów
ubezpieczenia za granicą, wolne od potrąceń i egzekucji, ustala się proporcjonalnie
do wypłacanego świadczenia.
3. Kwoty wolne od potrąceń i egzekucji ustala się dla emerytur i rent wraz ze
wszystkimi wzrostami, zwiększeniami, dodatkami oraz innymi świadczeniami
wypłacanymi wraz z emeryturą lub rentą na podstawie odrębnych przepisów, z
wyłączeniem świadczeń rodzinnych oraz dodatku dla sierot zupełnych, dodatku
pielęgnacyjnego i dodatku weterana poszkodowanego.
4. W razie zbiegu uprawnień do dwóch lub więcej świadczeń pieniężnych
kwotę wolną od egzekucji i potrąceń ustala się od jednego – wyższego świadczenia.
Art. 142. W zakresie nieuregulowanym w art. 139–141 do egzekucji ze
świadczeń pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania
cywilnego albo przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Art. 143. W razie przyznania lub podwyższenia świadczeń za okres wsteczny
organ rentowy ma prawo potrącić na zaspokojenie należności, o których mowa w art.
139 ust. 1 pkt 1 i 2, 4 i 6–10, kwotę wyrównania należną do miesiąca
poprzedzającego miesiąc, w którym wydano decyzję ustalającą prawo do świadczeń
lub decyzję ustalającą prawo do świadczeń w podwyższonej wysokości.
Art. 143a. W przypadku dokonywania potrąceń należności z tytułu odpłatności
za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w placówkach, o których mowa w art.
139 ust. 1 pkt 10, należności z tego tytułu przekazane za okres po dniu śmierci
świadczeniobiorcy podlegają zwrotowi przez właściwą placówkę albo organ
nadrzędny w stosunku do tej placówki. Przepis art. 134 ust. 1 pkt 3 stosuje się
odpowiednio.
Art. 144. 1. Od osób nieuprawnionych do pobierania świadczeń określonych w
ustawie kwoty nienależnie pobranych świadczeń, o których mowa w art. 138 ust. 2 i
3, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji, na podstawie prawomocnej decyzji organu rentowego.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób, którym wypłaca się
świadczenie zmniejszone wskutek osiągania przychodów określonych w art. 104 ust.
1, jeżeli nie można potrącić nienależnie pobranych świadczeń, o których mowa w
ust. 1, na zasadach określonych w ustawie.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 97/129
DZIAŁ X
Przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe
Rozdział 1
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 145–172. (pominięte).
Rozdział 2
Przepisy przejściowe
Art. 173. 1. Dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy
przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub
za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.
1a. Kapitał początkowy ustala się także dla zwolnionych ze służby: żołnierzy
zawodowych i funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji
Bezpieczeństwa
Wewnętrznego,
Agencji
Wywiadu,
Służby
Kontrwywiadu
Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby
Więziennej, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., jeżeli przed dniem 1 stycznia
1999 r. pozostawali oni w służbie i nie mają ustalonego prawa do świadczeń
określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób.
1b. Przepis ust. 1a stosuje się również do funkcjonariuszy, o których mowa w
ust. 1a, którzy po zwolnieniu ze służby nabyli prawo do policyjnego zaopatrzenia
emerytalnego, a następnie utracili to prawo w związku ze skazaniem prawomocnym
wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne,
ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem
czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo
za przestępstwo określone w art. 258 Kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono
prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub
przestępstwo skarbowe popełnione przed zwolnieniem ze służby.
2. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad
określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze
trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.
3. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 98/129
4. Pierwszej waloryzacji kapitału początkowego dokonuje się od dnia 1
czerwca 2000 r. przez pomnożenie tego kapitału wskaźnikiem wzrostu przeciętnego
wynagrodzenia z 1999 r., pomniejszonego o naliczone i potrącone od
ubezpieczonego składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, w
stosunku do przeciętnego wynagrodzenia za 1998 r.
5. Drugiej waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 czerwca 2001 r. dokonuje się
na zasadach określonych w art. 25 ust. 3–5, 9 i 10 oraz w art. 25a.
5a. Trzeciej waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 czerwca 2002 r. oraz
kolejnych dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust. 3–8 i 10 oraz w art.
25a.
6. Kapitał początkowy ewidencjonowany jest na koncie ubezpieczonego.
6a. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji kapitał początkowy nie może ulec
obniżeniu.
Art. 174. 1. Kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z
uwzględnieniem ust. 2–12.
2. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem
wejścia w życie ustawy:
1)
okresy składkowe, o których mowa w art. 6;
2)
okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;
3)
okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1–3 i 6–12, w wymiarze nie
większym niż określony w art. 5 ust. 2.
2a. Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7
pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2.
3. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach
określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat
kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.
3a. Przepis art. 17 ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można ustalić
podstawy wymiaru kapitału początkowego w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego
urodzonego przed dniem 31 grudnia 1968 r. z powodu nauki w szkole wyższej, o
której mowa w art. 7 pkt 9.
3b. Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału
początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w
ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 99/129
część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru
składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego
wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania
w ubezpieczeniu.
4. Do obliczenia kapitału początkowego dla osoby mającej ustalone prawo do
renty z tytułu niezdolności do pracy przyjmuje się, na jej wniosek, wskaźnik
wysokości podstawy wymiaru renty przyjęty w decyzji ustalającej prawo do renty po
raz pierwszy lub ponownie ustalającej jej wysokość. W przypadku gdy renta została
przyznana przed dniem 15 listopada 1991 r., do ustalenia kapitału początkowego
przyjmuje się wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony w wyniku
rewaloryzacji, chyba że po tej dacie ponownie była ustalana jego wysokość.
5. Jeżeli z powodu niemożności ustalenia podstawy wymiaru renty jej
wysokość została ustalona w kwocie najniższej renty, do ustalenia podstawy
wymiaru
kapitału
początkowego
przyjmuje
się
najniższe
wynagrodzenie
pracowników obowiązujące w okresie przyjętym do obliczenia podstawy wymiaru
renty.
6. Przepisy ust. 5 stosuje się odpowiednio do ustalenia kapitału początkowego
osób uznanych za repatriantów.
7. Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową
wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale
kalendarzowym 1998 r.
8. Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej
24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku
ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31
grudnia 1998 r. Współczynnik ten oblicza się według następującego wzoru:
gdzie:
„p”
𝑝=�
𝑤𝑤𝑤𝑤 𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢 − 18 𝑠𝑡𝑡ż 𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢
𝑥
𝑤𝑤𝑤𝑤 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 − 18
𝑤𝑤𝑤𝑤𝑤𝑤𝑤𝑤 𝑠𝑠𝑠ż
– oznacza współczynnik;
wiek ubezpieczonego – oznacza wiek w dniu 31 grudnia 1998 r.;
wiek emerytalny
– oznacza 60 – dla kobiet i 65 – dla mężczyzn;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
staż ubezpieczeniowy –
s. 100/129
oznacza
udowodniony
okres
składkowy
i
nieskładkowy;
wymagany staż – oznacza 20 – dla kobiet i 25 – dla mężczyzn;
z zastrzeżeniem ust. 12.
9. Staż ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w pełnych latach,
z tym że jeżeli ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy tego stażu ponad pełne lata,
staż ten zaokrągla się w górę.
9a. Staż ubezpieczeniowy i wymagany staż, o których mowa w ust. 8, określa
się w dniach, jeżeli jest to dla ubezpieczonego korzystniejsze.
10. Wiek ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w pełnych
latach, z tym że jeżeli w dniu 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony ma więcej niż 6
miesięcy ponad wiek ustalony, to przyjmuje się pełne lata po zaokrągleniu w górę.
11. W przypadku gdy w momencie objęcia ubezpieczeniem po raz pierwszy,
ubezpieczony nie ukończył 18 roku życia, we wzorze, o którym mowa w ust. 8,
liczbę 18 zastępuje się faktycznym wiekiem, w którym powstał obowiązek
ubezpieczenia.
12. Współczynnik, o którym mowa w ust. 8:
1)
zaokrągla się do setnych części procenta;
2)
nie może być wyższy od 100%.
13. Wartość współczynnika, obliczonego na podstawie ust. 8, w zależności od
płci, wieku ubezpieczonego oraz stażu ubezpieczeniowego w dniu 31 grudnia 1998
r., przedstawiona jest w tabeli, stanowiącej załącznik do ustawy.
Art. 175. 1. Ubezpieczeni oraz płatnicy składek zobowiązani są do
przekazywania Zakładowi, w terminie i trybie ustalonym przez organ rentowy,
dokumentacji umożliwiającej ustalenie kapitału początkowego nie później niż do
dnia 31 grudnia 2006 r. Przepisy art. 115 ust. 1–3, art. 116 ust. 5, art. 117, 121, 122
ust. 1, art. 123 16), 124 i 125 stosuje się odpowiednio.
1a. Płatnicy składek są zobowiązani do skompletowania dokumentacji
umożliwiającej ustalenie kapitału początkowego dla ubezpieczonych, za których
przekazują do Zakładu imienne raporty miesięczne, a następnie przekazania tej
16)
Uchylony.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 101/129
dokumentacji na żądanie organu rentowego i w terminie wyznaczonym przez ten
organ.
2. Dla osób, które nie pozostają w ubezpieczeniu, kapitał początkowy ustala się
na ich udokumentowany wniosek.
3. Ustalenie kapitału początkowego następuje w formie decyzji organu
rentowego. Organ rentowy wydaje decyzję w sprawie kapitału początkowego w
terminie do dnia 31 grudnia 2006 r. Od decyzji organu rentowego przysługują osobie
zainteresowanej środki odwoławcze określone w odrębnych przepisach.
4. Ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w
okolicznościach określonych w art. 114.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady współpracy Zakładu z ubezpieczonymi i
płatnikami składek w zakresie ustalania kapitału początkowego.
Art. 176. Podstawę wymiaru emerytury i renty w 1999 r. stanowi ustalona, w
sposób określony w art. 15 ust. 4 i 5, przeciętna podstawa wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych
przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat kalendarzowych, poprzedzających
bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, lub wniosek o
ponowne ustalenie wysokości tych świadczeń.
Art. 177. W dniu wejścia w życie ustawy kwota bazowa stanowi 100%
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. i
wynosi 1220,89 zł.
Art. 178. W okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 31 maja 1999 r. do
przychodu, o którym mowa w art. 104 ust. 8, nie wlicza się płaconej przez
ubezpieczonego składki z tytułu ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i
chorobowego.
Art. 179. Od 1 stycznia 1999 r. emerytury i renty przyznane od uposażeń
osiągniętych przed tą datą na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym
osób, o których mowa w art. 1 ust. 2 17), podlegają dodatkowej waloryzacji
wskaźnikiem 104,3%.
17)
Uchylony.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 102/129
Art. 180. 1. Osoby, którym w dniu wejścia w życie ustawy przysługują
emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne na podstawie:
1)
przepisów, o których mowa w art. 195,
2)
art. 19a ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych przepisów o
zaopatrzeniu emerytalnym (Dz. U. Nr 36, poz. 206, Nr 66, poz. 390 i Nr 92,
poz. 540),
3)
ustawy z dnia 14 grudnia 1990 r. o rewaloryzacji emerytur i rent dla osób, które
ukończyły 80 lat, oraz o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu
emerytalnym (Dz. U. Nr 92, poz. 540)
– zachowują prawo do tych świadczeń w wysokości ustalonej przed dniem wejścia w
życie ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2–5 i z uwzględnieniem ust. 6–9.
2. Wysokość świadczeń dla osób wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 3, które
zgłoszą wniosek o przyznanie zwiększenia określonego w art. 56, oblicza się poprzez
doliczenie tego zwiększenia do kwoty przysługującego świadczenia. Kwota
emerytury lub renty wraz z tymi zwiększeniami nie może przekraczać 100%
podstawy wymiaru. Przepisy art. 73 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.
3. Jeżeli osobie, o której mowa w ust. 2, przysługuje emerytura lub renta w
kwocie świadczenia najniższego, zwiększenie, o którym mowa w art. 56, dolicza się
przed podwyższeniem świadczenia do kwoty najniższej.
4. Do ustalenia wysokości oraz przy wypłacie rent rodzinnych przysługujących
w dniu wejścia w życie ustawy przepisy art. 74 i 131 stosuje się odpowiednio.
5. Świadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, wypłaca się z Funduszu, z tym że
koszty tych świadczeń – w części odpowiadającej części składkowej emerytury lub
renty rolniczej, zwiększeniu z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne
rolników za cały udowodniony okres pracy w gospodarstwie rolnym, w tym również
przypadający wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem prawa do emerytury lub renty
oraz podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury lub renty – podlegają
odpowiedniej
refundacji
z funduszu
emerytalno-rentowego
określonego
w
przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
6. Emerytury i renty, o których mowa w ust. 1, podlegają waloryzacji na
zasadach określonych w ustawie.
7. W razie złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia:
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
1)
s. 103/129
przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia
okresów składkowych lub nieskładkowych stosuje się art. 112 i 113;
2)
przez zmianę okresu, z którego podstawę wymiaru składki przyjmuje się jako
podstawę wymiaru świadczenia, stosuje się odpowiednio art. 110 lub art. 111.
8. Do ustalenia wysokości świadczeń dla osób wymienionych w ust. 1 pkt 1,
które zgłoszą wniosek o zastosowanie przeliczników do okresów pracy górniczej,
stosuje się odpowiednio przepisy art. 51 lub 52.
9. W razie przyznania emerytury osobie, która wcześniej miała ustalone prawo
do renty z tytułu niezdolności do pracy, przyjmuje się wszystkie okresy
uwzględnione w decyzji o przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy lub o
ponownym ustaleniu jej wysokości.
Art. 181. Prawo do górniczej renty rodzinnej ustalonej na podstawie przepisów
ustawy, o której mowa w art. 195 pkt 6, zachowuje wdowa, która zawarła ponownie
związek małżeński przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli:
1)
wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa, uprawnione do
renty rodzinnej po zmarłym mężu;
2)
po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy osiągnie wiek 50 lat życia albo stanie
się niezdolna do pracy, jeżeli nie wychowuje co najmniej jednego z dzieci,
wnuków lub rodzeństwa, uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu.
Art. 182. Ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., do których nie
stosuje się art. 46–47, 50, 50a oraz 50e, zgłaszają wnioski o emeryturę bezpośrednio
w organie rentowym.
Art. 183. 1. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej
po dniu 31 grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę
na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego
funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na
dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku
kalendarzowym 2009, wynosi:
1)
80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
2)
20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 104/129
2. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust.
1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2010,
wynosi:
1)
2)
wynosi:
1)
2)
wynosi:
1)
2)
1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2013
albo 2014, wynosi:
1)
2)
6. Do ponownego ustalenia wysokości emerytury, o której mowa w ust. 1–5, z
tytułu podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu przyznania
emerytury stosuje się art. 108.
Art. 183a. Przepisów art. 183 nie stosuje się do emerytur przyznanych
ubezpieczonym, którzy prawa do emerytury nabyli na podstawie art. 50a lub 50e.
Art. 184. 1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r.
przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40,
jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1)
okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w
wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz
2)
okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 105/129
2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem
nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o
3. Przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury ubezpieczonego, który złożył
wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu
emerytalnym na dochody budżetu państwa, składki na ubezpieczenie emerytalne,
zaewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie, zwiększa się przez pomnożenie
wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości
składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zaewidencjonowanej na koncie
ubezpieczonego w Zakładzie.
Art. 185. 1. Przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób nabywających prawo
do emerytury w wieku określonym w art. 184 kapitał początkowy podlega
przeliczeniu poprzez dodanie do okresów składkowych okresu równego różnicy
pomiędzy wiekiem emerytalnym, o którym mowa w art. 24, a faktycznym wiekiem
przejścia na emeryturę. Do przeliczonego kapitału początkowego stosuje się przepisy
art. 173 ust. 3–6.
2. Okresy składkowe, o których mowa w ust. 1, ustala się z dokładnością do
pełnego miesiąca.
Art. 185a. 1. Przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób nabywających
prawo do emerytury w wieku określonym w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 184,
kapitał
początkowy
podlega
przeliczeniu
poprzez
dodanie
do
okresów
nieskładkowych okresów, o których mowa w art. 7 pkt 9, przebytych przed dniem 1
stycznia 1999 r., w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 okresów składkowych
udowodnionych do dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę. Do przeliczonego kapitału
początkowego stosuje się przepisy art. 173 ust. 3–6.
2. Okresy nieskładkowe, o których mowa w ust. 1, ustala się z dokładnością do
pełnego miesiąca.
Art. 186. 1. Rozpatrzeniu na podstawie ustawy podlegają wnioski:
1)
osób, które nie odpowiadały warunkom wymaganym do uzyskania prawa do
emerytury lub renty na podstawie przepisów dotychczasowych, jeżeli osoby te
odpowiadają warunkom do uzyskania świadczeń na podstawie ustawy;
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
2)
s. 106/129
osób, które przedłożyły nowe dowody mające wpływ na prawo do świadczeń
lub ich wysokość.
2. Przepisy ustawy stosuje się do wniosków o świadczenia zgłoszonych:
1)
począwszy od dnia wejścia w życie ustawy;
2)
przed dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli choćby jeden z warunków do
uzyskania prawa do świadczenia został spełniony, poczynając od tego dnia.
3. 18) Do wniosków osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r., które do
dnia wejścia w życie ustawy nie zgłosiły wniosku o emeryturę, mimo że spełniły
warunki do nabycia prawa do tego świadczenia – stosuje się przepisy ustaw i dekretu
wymienionych w art. 195 dotyczące warunków nabycia prawa do emerytury, chyba
że przepisy ustawy są dla tych osób korzystniejsze.
4. Prawo do emerytury określonej w art. 28 ust. 3 ustawy, o której mowa w art.
166, w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy,
zachowuje poseł lub senator, który do dnia 31 grudnia 1997 r. spełnił warunki
wymagane do jej przyznania.
Art. 187. Orzekanie w sprawach niezdolności do pracy osób mających ustalone
prawo do renty na podstawie przepisów obowiązujących w dniu 31 sierpnia 1997 r.,
w przypadkach gdy osoby te mają wyznaczone kontrolne badania stopnia ich
niezdolności do pracy, następuje przy zastosowaniu przepisów art. 12–14.
Art. 188. Potrąceń z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne
ubezpieczonego będącego jednocześnie płatnikiem składek, za okres poprzedzający
nabycie prawa do pobieranej emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy albo
renty rodzinnej po tym ubezpieczonym, ustalonych przed dniem wejścia w życie
ustawy, dokonuje się na zasadach określonych w ustawie dla świadczeń
wypłacanych w kwocie zaliczkowej.
Art. 189. Do czasu wprowadzenia zewnętrznej wymienialności złotego
świadczenia przekazywane za granicę, na podstawie umów międzynarodowych,
18)
Uznany wyrokiem TK z dn. 4.01.2000 r., sygn. akt K. 18/99 (Dz. U. Nr 2, poz. 26), za niezgodny z
Konstytucją RP w zakresie, w jakim uzależnia od urodzenia przed 1 stycznia 1949 r. stosowanie –
do wniosków o emeryturę zgłoszonych po dniu wejścia w życie ustawy – przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej
emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz.
149 oraz z 1999 r. Nr 61, poz. 679).
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 107/129
przelicza się ze złotych na walutę obcą (wymienialną) według kursu tej waluty,
obowiązującego w dniu dokonywania przeliczenia przez organ rentowy.
Art. 190. 1. Członków rodziny emeryta lub rencisty, odbywającego karę
pozbawienia wolności na mocy orzeczenia sądu, którym wypłacano przysługujące
emerytowi lub renciście świadczenia w całości lub w części, uznaje się począwszy
od dnia wejścia w życie ustawy za osoby, o których mowa w art. 130 ust. 3 pkt 2,
bez konieczności ich wskazania przez osobę uprawnioną do świadczeń.
2. Osobom tym wypłaca się świadczenia określone ustawą, po uprzednim
pouczeniu o okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1.
3. W razie wydania orzeczenia uniewinniającego lub umarzającego
postępowanie emerytowi lub renciście wypłaca się, za cały okres pozbawienia
wolności przypadający przed dniem wejścia w życie ustawy, część świadczenia,
której wypłata była wstrzymana na podstawie art. 85 ust. 1 lub 4 ustawy
wymienionej w art. 195 pkt 5.
Art. 191. 1. Ponowne ustalenie wysokości świadczenia, przy uwzględnieniu
nowych okresów składkowych, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 8, następuje na
wniosek zainteresowanego, z tym że świadczenia w podwyższonej wysokości
wypłaca się od miesiąca, w którym zgłoszony został ten wniosek, i nie wcześniej niż
od dnia wejścia w życie ustawy.
2. Do emerytur i rent podlegających zawieszeniu lub zmniejszeniu w związku z
osiąganiem dochodów w 1998 r. stosuje się, zamiast przepisów art. 103–106,
przepisy art. 24 i 25 ustawy, o której mowa w art. 195 pkt 9.
3. Do potrąceń i egzekucji ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie,
dokonywanych na podstawie przepisów dotychczasowych, począwszy od dnia wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy art. 139–141, 143 i 144.
Art. 192. Ilekroć przepisy odsyłają do przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin oraz o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania
emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, należy przez to rozumieć odesłanie
do przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 193. 1. Zasiłek chorobowy, do którego prawo określone w przepisach
wymienionych w art. 147, 149, 154, art. 195 pkt 2 i 3 powstało przed dniem wejścia
w życie ustawy, wypłaca się w wysokości i na zasadach określonych w przepisach
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 108/129
dotychczasowych za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy z powodu
choroby.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do zasiłku wyrównawczego, macierzyńskiego,
opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego.
3. Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego przyznanego po zakończeniu
pobierania zasiłku chorobowego ustalonego według dotychczasowych przepisów
ustala się z uwzględnieniem podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ustalonej
według dotychczasowych zasad.
Art. 194. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w
ustawie pozostają w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw i
dekretu wymienionych w art. 195, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami niniejszej
ustawy.
Art. 194a. 1. Emerytury i renty przysługujące na podstawie ustawy, które
zostały obliczone od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100% przeciętnego
wynagrodzenia, podlegają przeliczeniu.
2. Przeliczenie emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy polega na
ponownym obliczeniu świadczenia od kwoty bazowej określonej w ust. 4 i 5.
3. Przeliczenie renty rodzinnej polega na ponownym jej obliczeniu jako
odpowiedniego
procentu
świadczenia,
które
przysługiwałoby
zmarłemu,
przeliczonego zgodnie z ust. 2.
4. Dla świadczeń przysługujących emerytom i rencistom urodzonym przed
dniem 1 stycznia 1930 r. podwyższa się kwotę bazową do:
1)
96,5% przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości
świadczenia w dniu jego przyznania – od dnia 1 marca 2005 r.;
2)
100% przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości
świadczenia w dniu jego przyznania – od dnia 1 marca 2006 r.
5. Dla świadczeń przysługujących emerytom i rencistom urodzonym po dniu 31
grudnia 1929 r. podwyższa się kwotę bazową do 100% przeciętnego wynagrodzenia
przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia w dniu jego przyznania – od dnia 1
marca 2008 r.
6. Przeliczona emerytura i renta podlega podwyższeniu w ramach waloryzacji
przypadających do dnia, od którego przysługuje prawo do świadczenia w
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 109/129
przeliczonej wysokości, a jeżeli wypłata była wstrzymana – z uwzględnieniem
waloryzacji przypadających w okresie do dnia jej wznowienia.
7. Emerytury i renty przelicza się z urzędu, a jeżeli wypłata świadczenia jest
wstrzymana – po jej wznowieniu.
Art. 194b. 1. Osobom pobierającym świadczenia ustalone w kwocie nie
wyższej niż kwota najniższej emerytury lub renty przysługuje jednorazowa wypłata
w wysokości:
1)
100 zł – dla osób pobierających emeryturę, rentę z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy lub rentę rodzinną;
2)
75 zł – dla osób pobierających rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
2. Realizacja wypłaty następuje w marcu 2005 r. i w marcu 2006 r.
3. Jednorazowa wypłata nie przysługuje w tym roku kalendarzowym, w którym
przeprowadzono waloryzację emerytur i rent.
4. Jednorazowa wypłata finansowana jest ze środków budżetu państwa.
Art. 194c. Jeżeli w okresie od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 30 września 2011
r. emeryt pobierał emeryturę, do której prawo zostało zawieszone od dnia 1
października 2011 r. na podstawie art. 103a, może zgłosić wniosek o ponowne
ustalenie wysokości emerytury na zasadach określonych w art. 194d–194h, o ile nie
pobrał emerytury wskutek tego zawieszenia przez co najmniej 18 miesięcy.
Art. 194d. Jeżeli z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości emerytury
wystąpi emeryt, któremu świadczenie obliczono zgodnie z art. 53, wysokość
emerytury oblicza się na nowo zgodnie z tym przepisem.
Art. 194e. 1. Emeryt, któremu przyznano emeryturę na podstawie art. 24 ust. 1
i obliczono jej wysokość zgodnie z art. 26, może zgłosić wniosek o ponowne
ustalenie wysokości emerytury na zasadach określonych w ust. 2–5.
2. Wysokość emerytury oblicza się według zasad określonych w art. 26.
3. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie
emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o
ponowne
ustalenie
wysokości
emerytury
oraz
zwaloryzowanego
kapitału
początkowego po pomniejszeniu o kwotę stanowiącą iloczyn kwoty pobieranej
emerytury, ustalonej na dzień jej przyznania po raz pierwszy w wysokości przed
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 110/129
odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na
ubezpieczenie zdrowotne oraz liczby miesięcy pobierania tej emerytury.
4. Do ustalenia wysokości emerytury przyjmuje się wiek ubezpieczonego w
dniu zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury.
5. Jeżeli wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury złożył członek
otwartego funduszu emerytalnego, przepis art. 108 ust. 2a stosuje się odpowiednio.
Art. 194f. Jeżeli z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości emerytury
wystąpi emeryt, któremu przyznano emeryturę na podstawie art. 24 ust. 1 i obliczono
jej wysokość zgodnie z art. 183 ust. 1 lub 2, wysokość emerytury ustala się na nowo
zgodnie z art. 183 ust. 1 lub 2 – z tym, że podstawę obliczenia emerytury w części
ustalonej zgodnie z art. 26, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 194e ust. 3,
pomniejsza się w proporcji do części emerytury obliczonej zgodnie z art. 183 ust. 1
pkt 2 lub ust. 2 pkt 2.
Art. 194g. Przepisy art. 194e stosuje się do emerytur obliczonych zgodnie z art.
55.
Art. 194h. 1. Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek
zgłoszony nie wcześniej niż po ustaniu ubezpieczeń emerytalnych i rentowych.
2. Jeżeli w wyniku ponownego ustalenia emerytura jest niższa, świadczenie
przysługuje w dotychczasowej wysokości.
3. Ustalenie wysokości emerytury zgodnie z art. 194c–194g może nastąpić
tylko raz.
Rozdział 3
Przepisy końcowe i uchylające
Art. 195. Tracą moc:
1)
art. 2 pkt 1 lit. a i e, art. 3, art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 6, art. 6 pkt 1, art. 7 ust. 1, ust.
2 pkt 3 i ust. 3, art. 9, art. 10, art. 11, art. 12, art. 13, art. 17, art. 18, art. 19 pkt 1
i art. 20 ustawy z dnia 27 września 1973 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
twórców i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 145, z późn. zm. 19));
19)
202, z 1989 r. Nr 35, poz. 190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100,
poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 137, poz. 887.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
2)
s. 111/129
art. 6 ust. 1 pkt 4 i 7, ust. 2 pkt 3, art. 15–18, art. 24, art. 33 ust. 1–3 i art. 41
ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób
wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz.
U. z 1995 r. Nr 65, poz. 333, z późn. zm. 20));
3)
art. 1, 2, 3 pkt 3, 5 i 9, ust. 2 pkt 3 i ust. 3, art. 13–16, art. 18–20, art. 22, art. 25,
art. 26, art. 28 dekretu z dnia 4 marca 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym
członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych
oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 27, poz. 135, z późn. zm. 21));
4)
art. 5 pkt 4 i 7, art. 9, art. 11 ust. 1 pkt 3 i ust. 2, art. 12, art. 15 ust. 2 i 3, art. 16,
art. 17, art. 21, art. 29, art. 31 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu
społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz.
U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250, z późn. zm. 22));
5)
ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i
ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267, z późn. zm. 23));
6)
ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich
rodzin (Dz. U. z 1995 r. Nr 30, poz. 154, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998
r. Nr 74, poz. 473);
7)
ustawa z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników
kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99, z późn. zm. 24));
8)
art. 7 ust. 1 pkt 4 i 7, ust. 2 pkt 3, art. 11, art. 12 pkt 3, art. 17, 21, 22, 24, 25,
33, 34, 36 i 37 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym
duchownych (Dz. U. Nr 29, poz. 156, z późn. zm. 25));
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. Nr 128, poz. 617, z
1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 137, poz. 887.
21)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionego dekretu zostały ogłoszone w Dz. U. z 1989 r. Nr 35, poz.
190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr
28, poz. 153.
22)
206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz.
461 i Nr 124, poz. 585, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 137, poz.
887.
23)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1984 r. Nr 52, poz. 268 i 270, z 1986 r.
Nr 1, poz. 1, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192, z 1990 r. Nr 10, poz. 58 i 61, Nr 36, poz. 206, Nr 66,
poz. 390 i Nr 87, poz. 506, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 80, poz. 350 i Nr 94, poz. 422, z 1992 r. Nr
21, poz. 84 i Nr 64, poz. 321, z 1994 r. Nr 74, poz. 339 i Nr 108, poz. 516, z 1995 r. Nr 4, poz. 17,
z 1996 r. Nr 100, poz. 461, Nr 136, poz. 636 i Nr 147, poz. 687, z 1997 r. Nr 93, poz. 569 i Nr 111,
poz. 725 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756.
24)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1985 r. Nr 20, poz. 85, z 1990 r. Nr 36,
poz. 206, z 1997 r. Nr 43, poz. 272 oraz z 1998 r. Nr 66, poz. 431.
20)
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
9)
s. 112/129
ustawa z dnia 7 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach
ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz.
450, z późn. zm. 26));
10) art. 2–4 ustawy z dnia 30 czerwca 1994 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym górników i ich rodzin oraz o zmianie niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 84, poz. 385 oraz z 1997 r. Nr 30, poz. 164);
11) ustawa z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 136, poz. 636).
Art. 196. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r., z tym że art. 182
wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.
25)
26)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr
104, poz. 450, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z
1998 r. Nr 137, poz. 887.
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1993 r. Nr
127, poz. 583 i Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr 84, poz. 385, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, Nr 95, poz.
473 i Nr 138, poz. 681, z 1996 r. Nr 87, poz. 395, Nr 100, poz. 461, Nr 136, poz. 636 i Nr 147,
poz. 687, z 1997 r. Nr 30, poz. 164, Nr 106, poz. 676, Nr 111, poz. 725 i Nr 141, poz. 943 oraz z
1998 r. Nr 55, poz. 351.
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 113/129
Załącznik
Aby uzyskać pełną kwotę bazową
Mężczyźni
Część
elementu
staż
wiek
25
65
socjalnego
wynoszącego 24% kwoty bazowej przypisana w kapitale
początkowym:
Staż
Wiek
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
16
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
17
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
18
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
19
2,92%
4,13%
5,05%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
20
4,13%
5,83%
7,15%
8,25%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
21
5,05%
7,15%
8,75%
10,11%
11,30%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
22
5,83%
8,25%
10,11%
11,67%
13,05%
14,29%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
23
6,52%
9,23%
11,30%
13,05%
14,59%
15,98%
17,26%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 114/129
24
7,15%
10,11%
12,38%
14,29%
15,98%
17,50%
18,91%
20,21%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
25
7,72%
10,92%
13,37%
15,44%
17,26%
18,91%
20,42%
21,83%
23,16%
0,00%
0,00%
0,00%
26
8,25%
11,67%
14,29%
16,50%
18,45%
20,21%
21,83%
23,34%
24,75%
26,09%
0,00%
0,00%
27
8,75%
12,38%
15,16%
17,50%
19,57%
21,44%
23,16%
24,75%
26,26%
27,68%
29,03%
0,00%
28
9,23%
13,05%
15,98%
18,45%
20,63%
22,60%
24,41%
26,09%
27,68%
29,17%
30,60%
31,96%
29
9,68%
13,68%
16,76%
19,35%
21,64%
23,70%
25,60%
27,37%
29,03%
30,60%
32,09%
33,52%
30
10,11%
14,29%
17,50%
20,21%
22,60%
24,75%
26,74%
28,58%
30,32%
31,96%
33,52%
35,01%
31
10,52%
14,88%
18,22%
21,04%
23,52%
25,76%
27,83%
29,75%
31,56%
33,26%
34,89%
36,44%
32
10,92%
15,44%
18,91%
21,83%
24,41%
26,74%
28,88%
30,87%
32,75%
34,52%
36,20%
37,81%
33
11,30%
15,98%
19,57%
22,60%
25,26%
27,68%
29,89%
31,96%
33,90%
35,73%
37,47%
39,14%
34
11,67%
16,50%
20,21%
23,34%
26,09%
28,58%
30,87%
33,01%
35,01%
36,90%
38,70%
40,42%
35
12,03%
17,01%
20,83%
24,06%
26,90%
29,46%
31,82%
34,02%
36,09%
38,04%
39,89%
41,67%
36
12,38%
17,50%
21,44%
24,75%
27,68%
30,32%
32,75%
35,01%
37,13%
39,14%
41,05%
42,88%
37
12,72%
17,98%
22,03%
25,43%
28,43%
31,15%
33,64%
35,97%
38,15%
40,21%
42,17%
44,05%
38
13,05%
18,45%
22,60%
26,09%
29,17%
31,96%
34,52%
36,90%
39,14%
41,26%
43,27%
45,19%
39
13,37%
18,91%
23,16%
26,74%
29,89%
32,75%
35,37%
37,81%
40,11%
42,28%
44,34%
46,31%
40
13,68%
19,35%
23,70%
27,37%
30,60%
33,52%
36,20%
38,70%
41,05%
43,27%
45,38%
47,40%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 115/129
41
13,99%
19,79%
24,23%
27,98%
31,28%
34,27%
37,02%
39,57%
41,97%
44,24%
46,40%
48,47%
42
14,29%
20,21%
24,75%
28,58%
31,96%
35,01%
37,81%
40,42%
42,88%
45,19%
47,40%
49,51%
43
14,59%
20,63%
25,26%
29,17%
32,62%
35,73%
38,59%
41,26%
43,76%
46,13%
48,38%
50,53%
44
14,88%
21,04%
25,76%
29,75%
33,26%
36,44%
39,36%
42,07%
44,63%
47,04%
49,34%
51,53%
45
15,16%
21,44%
26,26%
30,32%
33,90%
37,13%
40,11%
42,88%
45,48%
47,94%
50,28%
52,51%
46
15,44%
21,83%
26,74%
30,87%
34,52%
37,81%
40,84%
43,66%
46,31%
48,82%
51,20%
53,47%
47
15,71%
22,22%
27,21%
31,42%
35,13%
38,48%
41,57%
44,43%
47,13%
49,68%
52,10%
54,42%
48
15,98%
22,60%
27,68%
31,96%
35,73%
39,14%
42,28%
45,19%
47,94%
50,53%
53,00%
55,35%
49
16,24%
22,97%
28,13%
32,49%
36,32%
39,79%
42,97%
45,94%
48,73%
51,36%
53,87%
56,27%
50
16,50%
23,34%
28,58%
33,01%
36,90%
40,42%
43,66%
46,68%
49,51%
52,19%
54,73%
57,17%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 116/129
Mężczyźni
Część
elementu
socjalnego
początkowym:
Staż
Wiek
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
16
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
17
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
18
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
19
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
20
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
21
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
22
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
23
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
24
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
25
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
26
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 117/129
27
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
28
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
29
34,89%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
30
36,44%
37,81%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
31
37,92%
39,36%
40,74%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
32
39,36%
40,84%
42,28%
43,66%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
33
40,74%
42,28%
43,76%
45,19%
46,59%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
34
42,07%
43,66%
45,19%
46,68%
48,11%
49,51%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
35
43,37%
45,01%
46,59%
48,11%
49,59%
51,03%
52,43%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
36
44,63%
46,31%
47,94%
49,51%
51,03%
52,51%
53,95%
55,35%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
37
45,85%
47,58%
49,25%
50,86%
52,43%
53,95%
55,43%
56,87%
58,27%
0,00%
0,00%
0,00%
38
47,04%
48,82%
50,53%
52,19%
53,79%
55,35%
56,87%
58,35%
59,79%
61,19%
0,00%
0,00%
39
48,20%
50,02%
51,78%
53,47%
55,12%
56,72%
58,27%
59,79%
61,26%
62,70%
64,11%
0,00%
40
49,34%
51,20%
53,00%
54,73%
56,42%
58,05%
59,64%
61,19%
62,70%
64,18%
65,62%
67,03%
41
50,44%
52,35%
54,19%
55,96%
57,69%
59,36%
60,98%
62,57%
64,11%
65,62%
67,10%
68,54%
42
51,53%
53,47%
55,35%
57,17%
58,93%
60,63%
62,30%
63,91%
65,49%
67,03%
68,54%
70,02%
43
52,59%
54,58%
56,49%
58,35%
60,14%
61,89%
63,58%
65,23%
66,84%
68,42%
69,95%
71,46%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 118/129
44
53,63%
55,66%
57,61%
59,50%
61,33%
63,11%
64,84%
66,52%
68,17%
69,77%
71,34%
72,87%
45
54,66%
56,72%
58,71%
60,63%
62,50%
64,31%
66,08%
67,79%
69,47%
71,10%
72,70%
74,26%
46
55,66%
57,76%
59,79%
61,75%
63,65%
65,49%
67,29%
69,04%
70,74%
72,41%
74,03%
75,63%
47
56,64%
58,78%
60,85%
62,84%
64,77%
66,65%
68,48%
70,26%
71,99%
73,69%
75,34%
76,96%
48
57,61%
59,79%
61,89%
63,91%
65,88%
67,79%
69,65%
71,46%
73,22%
74,95%
76,63%
78,28%
49
58,56%
60,78%
62,91%
64,97%
66,97%
68,91%
70,80%
72,64%
74,43%
76,19%
77,90%
79,57%
50
59,50%
61,75%
63,91%
66,01%
68,04%
70,02%
71,93%
73,80%
75,63%
77,40%
79,14%
80,85%
27
28
34
35
Mężczyźni
Część
elementu
socjalnego
początkowym:
Staż
Wiek
25
26
29
30
31
32
33
16
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
17
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
18
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 119/129
19
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
20
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
21
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
22
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
23
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
24
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
25
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
26
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
27
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
28
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
29
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
30
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
31
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
32
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
33
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 120/129
34
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
35
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
36
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
37
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
38
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
39
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
40
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
41
69,95%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
42
71,46%
72,87%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
43
72,93%
74,38%
75,79%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
44
74,38%
75,85%
77,29%
78,71%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
45
75,79%
77,29%
78,77%
80,21%
81,63%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
46
77,18%
78,71%
80,21%
81,68%
83,13%
84,55%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
47
78,55%
80,11%
81,63%
83,13%
84,60%
86,05%
87,47%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
48
79,89%
81,48%
83,03%
84,55%
86,05%
87,52%
88,97%
90,39%
0,00%
0,00%
0,00%
49
81,21%
82,82%
84,40%
85,95%
87,47%
88,97%
90,44%
91,88%
93,31%
0,00%
0,00%
50
82,51%
84,15%
85,75%
87,32%
88,87%
90,39%
91,88%
93,35%
94,80%
96,23%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 121/129
Aby uzyskać pełną kwotę
Kobiety
staż
wiek
20
60
bazową
Część
elementu
socjalnego
wynoszącego 24%
kwoty
bazowej
przypisana w kapitale
początkowym:
Staż
Wiek
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
16
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
17
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
18
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
19
3,45%
4,88%
5,98%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
20
4,88%
6,90%
8,45%
9,76%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
21
5,98%
8,45%
10,35%
11,95%
13,36%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 122/129
22
6,90%
9,76%
11,95%
13,80%
15,43%
16,90%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
23
7,72%
10,91%
13,36%
15,43%
17,25%
18,90%
20,41%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
24
8,45%
11,95%
14,64%
16,90%
18,90%
20,70%
22,36%
23,90%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
25
9,13%
12,91%
15,81%
18,26%
20,41%
22,36%
24,15%
25,82%
27,39%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
26
9,76%
13,80%
16,90%
19,52%
21,82%
23,90%
25,82%
27,60%
29,28%
30,86%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
27
10,35%
14,64%
17,93%
20,70%
23,15%
25,35%
27,39%
29,28%
31,05%
32,73%
34,33%
0,00%
0,00%
0,00%
28
10,91%
15,43%
18,90%
21,82%
24,40%
26,73%
28,87%
30,86%
32,73%
34,50%
36,19%
37,80%
0,00%
0,00%
29
11,44%
16,18%
19,82%
22,89%
25,59%
28,03%
30,28%
32,37%
34,33%
36,19%
37,95%
39,64%
41,26%
0,00%
30
11,95%
16,90%
20,70%
23,90%
26,73%
29,28%
31,62%
33,81%
35,86%
37,80%
39,64%
41,40%
43,09%
44,72%
31
12,44%
17,59%
21,55%
24,88%
27,82%
30,47%
32,91%
35,19%
37,32%
39,34%
41,26%
43,09%
44,85%
46,55%
32
12,91%
18,26%
22,36%
25,82%
28,87%
31,62%
34,16%
36,51%
38,73%
40,82%
42,82%
44,72%
46,55%
48,30%
33
13,36%
18,90%
23,15%
26,73%
29,88%
32,73%
35,36%
37,80%
40,09%
42,26%
44,32%
46,29%
48,18%
50,00%
34
13,80%
19,52%
23,90%
27,60%
30,86%
33,81%
36,51%
39,04%
41,40%
43,64%
45,77%
47,81%
49,76%
51,64%
35
14,23%
20,12%
24,64%
28,45%
31,81%
34,85%
37,64%
40,24%
42,68%
44,99%
47,18%
49,28%
51,29%
53,23%
36
14,64%
20,70%
25,35%
29,28%
32,73%
35,86%
38,73%
41,40%
43,92%
46,29%
48,55%
50,71%
52,78%
54,77%
37
15,04%
21,27%
26,05%
30,08%
33,63%
36,84%
39,79%
42,54%
45,12%
47,56%
49,88%
52,10%
54,23%
56,27%
38
15,43%
21,82%
26,73%
30,86%
34,50%
37,80%
40,82%
43,64%
46,29%
48,80%
51,18%
53,45%
55,63%
57,74%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 123/129
39
15,81%
22,36%
27,39%
31,62%
35,36%
38,73%
41,83%
44,72%
47,43%
50,00%
52,44%
54,77%
57,01%
59,16%
40
16,18%
22,89%
28,03%
32,37%
36,19%
39,64%
42,82%
45,77%
48,55%
51,18%
53,67%
56,06%
58,35%
60,55%
41
16,55%
23,40%
28,66%
33,09%
37,00%
40,53%
43,78%
46,80%
49,64%
52,33%
54,88%
57,32%
59,66%
61,91%
42
16,90%
23,90%
29,28%
33,81%
37,80%
41,40%
44,72%
47,81%
50,71%
53,45%
56,06%
58,55%
60,94%
63,25%
43
17,25%
24,40%
29,88%
34,50%
38,58%
42,26%
45,64%
48,80%
51,75%
54,55%
57,22%
59,76%
62,20%
64,55%
44
17,59%
24,88%
30,47%
35,19%
39,34%
43,09%
46,55%
49,76%
52,78%
55,63%
58,35%
60,94%
63,43%
65,83%
45
17,93%
25,35%
31,05%
35,86%
40,09%
43,92%
47,43%
50,71%
53,79%
56,69%
59,46%
62,11%
64,64%
67,08%
46
18,26%
25,82%
31,62%
36,51%
40,82%
44,72%
48,30%
51,64%
54,77%
57,74%
60,55%
63,25%
65,83%
68,31%
47
18,58%
26,28%
32,18%
37,16%
41,55%
45,51%
49,16%
52,55%
55,74%
58,76%
61,62%
64,37%
66,99%
69,52%
48
18,90%
26,73%
32,73%
37,80%
42,26%
46,29%
50,00%
53,45%
56,69%
59,76%
62,68%
65,47%
68,14%
70,71%
49
19,21%
27,17%
33,27%
38,42%
42,96%
47,06%
50,83%
54,34%
57,63%
60,75%
63,71%
66,55%
69,26%
71,88%
50
19,52%
27,60%
33,81%
39,04%
43,64%
47,81%
51,64%
55,21%
58,55%
61,72%
64,73%
67,61%
70,37%
73,03%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 124/129
Kobiety
Część
elementu
socjalnego
wynoszącego 24%
kwoty
bazowej
przypisana w kapitale
początkowym:
Staż
Wiek
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
16
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
17
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
18
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
19
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
20
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
21
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
22
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
23
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 125/129
24
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
25
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
26
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
27
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
28
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
29
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
30
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
31
48,18%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
32
50,00%
51,64%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
33
51,75%
53,45%
55,10%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
34
53,45%
55,21%
56,90%
58,55%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
35
55,10%
56,90%
58,66%
60,36%
62,01%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
36
56,69%
58,55%
60,36%
62,11%
63,81%
65,47%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
37
58,25%
60,16%
62,01%
63,81%
65,56%
67,26%
68,92%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
38
59,76%
61,72%
63,62%
65,47%
67,26%
69,01%
70,71%
72,37%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
39
61,24%
63,25%
65,19%
67,08%
68,92%
70,71%
72,46%
74,16%
75,83%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
40
62,68%
64,73%
66,73%
68,66%
70,54%
72,37%
74,16%
75,91%
77,61%
79,28%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 126/129
41
64,09%
66,19%
68,23%
70,20%
72,13%
74,00%
75,83%
77,61%
79,36%
81,06%
82,74%
0,00%
0,00%
0,00%
42
65,47%
67,61%
69,69%
71,71%
73,68%
75,59%
77,46%
79,28%
81,06%
82,81%
84,52%
86,19%
0,00%
0,00%
43
66,82%
69,01%
71,13%
73,19%
75,20%
77,15%
79,06%
80,92%
82,74%
84,52%
86,26%
87,97%
89,64%
0,00%
44
68,14%
70,37%
72,54%
74,64%
76,69%
78,68%
80,62%
82,52%
84,37%
86,19%
87,97%
89,71%
91,42%
93,09%
45
69,44%
71,71%
73,92%
76,06%
78,15%
80,18%
82,16%
84,09%
85,98%
87,83%
89,64%
91,42%
93,16%
94,87%
46
70,71%
73,03%
75,28%
77,46%
79,58%
81,65%
83,67%
85,63%
87,56%
89,44%
91,29%
93,09%
94,87%
96,61%
47
71,96%
74,32%
76,61%
78,83%
80,99%
83,09%
85,15%
87,15%
89,11%
91,03%
92,90%
94,74%
96,55%
98,32%
48
73,19%
75,59%
77,92%
80,18%
82,38%
84,52%
86,60%
88,64%
90,63%
92,58%
94,49%
96,36%
98,20%
100,00%
49
74,40%
76,84%
79,21%
81,50%
83,74%
85,91%
88,03%
90,11%
92,13%
94,11%
96,05%
97,96%
99,82%
100,00%
50
75,59%
78,07%
80,47%
82,81%
85,08%
87,29%
89,44%
91,55%
93,61%
95,62%
97,59%
99,52%
100,00%
100,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 127/129
Kobiety
Część elementu socjalnego wynoszącego 24%
kwoty
bazowej
przypisana
w
kapitale
początkowym:
Staż
Wiek
29
30
31
32
33
34
16
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
17
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
18
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
19
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
20
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
21
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
22
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
23
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
24
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
25
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
26
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 128/129
27
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
28
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
29
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
30
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
31
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
32
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
33
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
34
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
35
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
36
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
37
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
38
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
39
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
40
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
41
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
42
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
43
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
2015-05-08
©Kancelaria Sejmu
s. 129/129
44
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
45
96,55%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
46
98,32%
100,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
47
100,00%
100,00%
100,00%
0,00%
0,00%
0,00%
48
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
0,00%
0,00%
49
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
0,00%
50
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
2015-05-08

Akt prawny

Transkrypt

Podobne dokumenty

ANKIETA do ubezpieczeń

Założenia System emerytalny

Odpowiedź na interpelacja ws. pobierania 9

Wniosek o przyznanie: emerytury

Uzgodnienia w sprawie emerytur

Od marca emeryci dostaną więcej

Generuj PDF - Zakład Emerytalno Rentowy MSW

Twoja Folkepension