Zespoły posturalne - problem cywilizacyjny

Zespoły posturalne – bóle szyji i lędźwi.
Problem cywilizacyjny.
YoungTherapist, Warszawa 2007
W wyniku ewolucji ciało ludzkie przybrało formę wyprostną - a więc postawę
dwunożną (homo erectus). Spowodowało to, że kręgosłup jest obciążany osiowo,
a więc siły jakie na niego działają znacznie wzrosły. Kręgosłup składa się z
kręgów, krążków międzykręgowych, więzadeł oraz funkcjonalnie powiązanych z
nim mięśni, które jako całość są odpowiedzialne za przenoszenie obciążeń.
Bardzo ważnym elementem są także krzywizny kręgosłupa - lordoza szyjna,
kifoza piersiowa, lordoza lędźwiowa, a także ułożenie kości krzyżowej wraz z
miednicą. Krzywizny te także mają za zadanie amortyzację i zmniejszenie
obciążeń jakie mogłyby oddziaływać na idealnie prosty kręgosłup.
Zespoły posturalne są to zaburzenia
głównie w obrębie układu mięśniowego, w
których wyniku dochodzi do bolesności i
ograniczenia funkcji odpowiednich okolic ciała.
Najlepszym
przykładem
są:
zespół
skrzyżowania górnego i dolnego. Pierwszy z
nich dotyczy zaburzeń w okolicy szyji, łopatek,
barków oraz kończyn górnych. Zespół
skrzyżowania dolnego dotyczy bólów odcinka
lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, których
przyczyna nie leży w zaburzeniach struktury i
mechaniki samego kręgosłupa, a więc nie jest
spowodowny dyskopatią, zablokowaniami
stawów
międzykręgowych
oraz
innymi
zmianami strukturalnymi kręgosłupa. Jednak
zaznaczyć należy, że nieleczony zespół
posturalny powoli przeradza się w zespół
funkcjonalny
(ograniczenie
funkcji),
a
nastepnie
w
strukturalny
(zaburzenia
strukturalne, zwyrodnienia, itp.). Moża zatem
powiedzieć, że zespół posturalny jest oznaką
przeciążenia układu mięśniowego – świadczy
o złej postawie, także o niekorzystnych
pozycjach przyjmowanych podczas dnia.
Zespoły posturalne często powodują
objawy rzekomokorzeniowe. Oznacza to, że
łatwo zdiagnozować je jako zaburzenia
pochodzenia kręgosłupowego, podczas gdy
dysfunkcja leży zupełnie gdzie indziej. Niestety
zauważa się, że coraz częściej podczas
diagnostyki, wielu specjalistów kieruje się tylko
wynikami badań obrazowych (RTG, USG, MRI,
CT, itd.), nie wykonując testów klinicznych,
które często znacznie lepiej zróżnicują
istniejący problem. Wielu znakomitych lekarzy i
terapeutów powtarza już od dawna: „Podstawą
badania są testy kliniczne, których wyniki są
następnie potwierdzane lub wykluczane w
badaniach dodatkowych i obrazowych”.
Zespół posturalny obejmuje tkankę
mięśniową,
powięziową
oraz
skórną
powodując różnie umiejscowione bóle o
różnym charakterze bólowym.
Zespół skrzyżowania górnego
– szyja, barki, kończyny górne
Jest to bardzo często występująca
dysfunkcja, dotycząca szyji, łopatki, barków i
kończyn górnych. Pierwszą oznaką, która jest
charakterystyczna dla tej jednostki to
wysunięta w przód głowa, uniesione i
wysunięte w przód barki oraz często odstające
łopatki. Zespół ten może być jedno- lub
obustronny. W jego wyniku pojawiają się
rwące, palące lub ciągnące bóle mięśniowe,
rwące bóle stawu ramiennego, łokciowego, a
nawet nadgrastka (ważne zróżnicowanie z
zespołem
cieśni
nadgarstka).
Charakterystyczne są punkty dużej bolesności
w mięśniach, a także poczucie sztywności szyji
i barków. Mogą występować bóle głowy –
głównie w okolicy potylicy, skroni i oka. Inna
charakterystyczną oznaką są drętwienia i / lub
bóle skóry w okolicy barku, ramienia po stronie
zewnętrznej. W silniejszej fazie może dojść do
osłabienia
siły
mięśniowej
ramienia,
przedramienia i nadgarstka.
Trudnością
w
diagnostyce
zespołu
skrzyzowania jest to, że wiele objawów
pokrywa się z innymi dysfunkcjami jak np.:
zespół górnego otworu klatki piersiowej, w
którym podobne objawy wywołane są na
skutek ucisku traktów nerwowych i / lub
naczyniowych w okolicy obojczyka – co należy
zróżnicować.
Główną oznaką tego zespołu jest brak
zaburzeń kręgosłupa szyjnego, pomimo
wystepujących
objawów
rzekomokorzeniowych. W wyniku złej postawy
(np.: przy biurku w pracy, przy komputerze)
dochodzi
do
skrócenia
mięśni,
czyli
przykurczu. Następnie zachodzą zmiany
właściwego współgrania mięśni, pojawiają się
złe wzorce i sekwencje ruchowe w wyniku
czego w mięśniach powstaja tzw: Trigger
Points – czyli punkty spustowe bólu.
1
mięśniowych i wydłużenia oraz osłabienia
innych grup mięśniowych. Okolica ta jest
stabilizowana
przez
kilka
układów
mięśniowych, które ze względu na miejsce
działania możemy nazwać mięsniami lokalnymi
i globalnymi oraz możemy ułożyc je w grupy,
które ze soba współpracują – grupa
wewnętrzna
(m.wielodzielny,
mm.dna
miednicy, m.poprzeczny brzucha i przepona)
oraz grupa zewnętrzna składająca się z kilku
podgrup mięśni globalnych. Skrótowo można
powiedzieć, że dochodzi do upośledzenia
(osłabienia) działania grupy wewnętrznej oraz
mięśni pośladkowych i mm.brzucha. Ważne
jest aby zróżnicować, czy m.wielodzielny (który
leży blisko kręgosłupa i jest glównym
stabilizatorem
dynamicznym
odcinka
lędźwiowego) jest w stanie przykurczu i
nadmiernego napięcia, czy też ulega już
zanikowi i osłabieniu.
Przykurcz i
podwyższone napięcie dotyczy mięśnia
biodrowo-lędźwiowego, prostego uda, mięśni
przywodzicieli, napinacza powięzi szerokiej i
czasem czworobocznego lędźwi. W ten
sposób powstaje tzw.dysbalans mięśniowy,
który prócz zaburzenia sekwencji i wzorców
ruchowych,
objawia
się
jako
objawy
rzekomokorzeniowe, a więc daje bóle
promieniujące do kończyn (jak dyskopatia),
opasa tułów lub wywołuje sztywność tego
odcinka.
Opisywany tutaj schemat dysfunkcji jest dla
Państwa z pewnością trudny do zrozumienia.
Tak więc, aby Państwu przyblizyć i ułatwić
wyobrażenie na temat owego problemu –
opiszą to w przenośni: proszę sobie wyobrazić,
że kręgosłup lędźwiowy to maszt, a miednica
to łódź. Razem połączone są linkami
(mięsniami), które przebiegają w różnych
kierunkach, dzięki czemu maszt jest stabilnie
osadzony w łodzi. W przypadku dysbalansu
mięśniowego, jedne linki się skracają a inne
wydłużają – powoduje to „niestabilność”
masztu w odniesieniu do łodzi, co ciągnie za
soba niebezpieczeństwo nadwyrężenia lub
uszkodzenia samego masztu. Myślę, że tak
opisana sytuacja jest dla Państwa znacznie
łatwiejsza do zrozumienia, a zrozumienie
swojego problemu jest najlepszym kluczem do
jego rozwiązania.
Podczas diagnostyki tego odcinka ciała
uwzględnia się także inne obszary ciała,
doszukując się różnych asymetri i zaburzeń,
które mogły wtórnie wywołać ten stan. Zwraca
się szczególna uwagę na ustawienie miednicy,
stawów biodrowych, kolanowych i skokowogoleniowych, a także całego kręgosłupa,
barków i szyji. Każda z tych okolic w
przypadku
zaburzenia
symetrii,
będzie
prowadzić do kompensacji (wyrównania) w
innym odcinku ciała.
Uaktywnienie się tych punktów w jednym
mięśniu wiąże się z powstawaniem zaburzeń w
innych – i w ten sposób dochodzi do
„łańcuchowej” reakcji, która prowadzi do
bardzo dużej bolesności i ograniczenia funkcji
szyji i kończyny górnej.
Bardzo
często
początki
zespołu
są
nieodczuwalne dla pacjenta lub pacjent
odczuwa je jako dyskomfort szyji lub barków.
Zaniedbanie tych oznak mo że prowadzić do
„bolesnych konsekwencji”, opisanych powyżej.
Bardzo charakterystyczną oznaką zespołów
posturalnych jest fakt, że często nie ma reakcji
na leki przeciwbólowe.
Terapia opiera się głównie na terapii tkanek
miękkich (Trigger Points Release, Myofascial
Release, Postisometric Relaxation, Positional
Release, itd.) oraz po uzyskaniu właściwego
napięcia mięśniowego i usunięciu bolesności
przechodzi się do stabilizacji właściwej
postawy, korekcji sekwencji ruchowej (np.:
rytm łopatkowo-ramienny) oraz właściwego
wzorca ruchowego.
Bardzo ważną - jak nie najważniejszą –
rzeczą, o jaką powinien zadbać terapeuta, jest
ergonomia życia codziennego. Oznacza to
właściwe dostosowanie warunków miejsca
pracy, które to najczęściej są przyczyną
powstawania owego zaburzenia (wysokość
biurka,
krzesła,
ułożenie
komputera,
klawiatury, myszki, fotela samochodowego,
itp.)
Pacjent musi pamiętać o tym, że w
głównej mierze to od niego zależy jak szybko
wyzdrowieje, gdyż nawet codzienne spotkania
z terapeutą stanowią 1/24 czasu jaki pacjent
spędza sam ze sobą w ciągu doby. Stąd też
musi się jak najdokładniej stosować do
wytycznych terapeuty, aby liczyć na dobre
rezultaty. Terapeuta pokazuje jak osiągnąć
żądane efekty, stymuluje układy do poprawy,
przywraca pewne naturalne właściwości
mechaniczne, natomiast bardzo dużo zależy
od samego pacjenta – proszę o tym pamiętać.
Zespół skrzyżowania dolnego
okolica
lędźwiowo-krzyżowomiedniczna, kończyna dolna
Dysfunkca ta jest najczęściej mylnie
diagnozowana jako problem dyskopatyczny lub
odkręgosłupowy, podczas gdy przyczyna leży
w niewłaściwym ustawieniu posturalnym
kompleksu
lędźwiowo-krzyżowomiednicznego. Najczęściej związane jest to z
pogłębieniem lordozy lędźwiowej, lecz w wielu
przypadkach
mamy
do
czynienia
ze
zmniejszoną
krzywizną
kręgosłupa
lędźwiowego.
W
wyniku
zaburzenia
posturalnego (np.: zła pozycja siadu, często
przez wiele godzin) dochodzi do przykurczu i
punktów spustowych bólu w jednych grupach
2
stać podczas prac oraz jak dostosować
miejsce pracy (biurko, komputer, fotel, itp.)
Problemy zaburzeń współdziałania w
układzie
mięśniowym
są
rzadko
rozpoznawane, patrząc całościowo na służbę
zdrowia w naszym kraju. Nowoczesne
badania, śledzenie doniesień naukowych
powoduje, że potrafimy znacznie sprawniej i
efektywniej leczyć dysfukcje, które często
wrzuca
się
do
jednego
worka
z
najpopularniejszymi
problemami
narządu
ruchu. Idąc w ślad za najlepszymi terapeutami
w kraju, staramy się rozwijać i ustawicznie
douczać, aby jak najlepiej Państwu pomagać.
Terapeuta nie skupia się wyłącznie na okolicy
bolesnej, lecz działa globalnie, gdyz nasze
ciało jest jednym mechanizmem, w którym
jedna usterka ciągnie za soba kolejne.
Usunięcie przyczyny powodować będzie
ustąpienie
innych,
wtórnych
skutków.
Nazywamy
to
leczeniem
przyczynowoskutkowym.
Podobnie
jak
w
przypadku
zespołu
skrzyżowania górnego, tak tu kładziemy silny
nacisk na ergonomię środowiska pracy i
otoczenia, ucząc pacjentów jak powinni
odciążać chore miejsca, jak właściwie siadać,
Karol Szapel
YoungTherapist – Fizjoterapia i Terapia Manualna
Gabinet:
Przychodnia Medycyny Rodzinnej
ul. Wrocławska 7a Warszawa-Bemowo
rejestracja: 022 638 51 10
Kontakt:
kom.: +48 508 752 678
e-mail: [email protected]
www.youngtherapist.pl
3