DOM MAKLERSKI WBK - Dom Maklerski BZ WBK

10 czerwca 2011
Czy polskie dane makro wpływają na notowania akcji?
Problem makroekonomicznych uwarunkowań koniunktury na rynku kapitałowym, czyli odpowiedź na
pytanie w jakim stopniu dane makro wpływają na indeksy giełdowe, ma duże znaczenie z punktu widzenia
inwestorów. Próby przewidzenia przyszłego zachowania kursów walorów na bazie czynników
determinujących notowania papierów wartościowych, w tym danych makro, mogą sprzyjać osiąganiu
wyższych stóp zwrotu z inwestycji. Analizy relacji między zachowaniem rynku akcji a aktywnością
gospodarki w największym stopniu przeprowadzane były oczywiście na gruncie amerykańskim. Warto
prześledzić, jakie tendencje można zaobserwować na polskim rynku.
Do oficjalnych odczytów makroekonomicznych zaliczają się m.in. dane o PKB, produkcji przemysłowej, stopie
bezrobocia, inflacji czy bilansie handlowym. Należą one do grupy wskaźników opóźnionych, co oznacza, że
wskazują na historyczne zmiany koniunktury i są publikowane z dużym, często nawet kilkunastotygodniowym
opóźnieniem. Bez wątpienia niektóre z danych makro wywołują silną reakcję rynku, podczas gdy wpływ innych na
rynki akcji wydaje się o wiele trudniejszy do jednoznacznej interpretacji. Przykładem tych drugich mogą być
chociażby dane o poziomie deficytu w rachunku bieżącym.
Wpływ zmian stóp procentowych na koniunkturę rynkową
Do istotnych danych zaliczyć należy z pewnością zmiany stóp procentowych, które wywierają wpływ na kształt
koniunktury rynkowej, gdyż fundamentalna wartość notowanych spółek wynikająca z modeli wyceny uzależniona
jest od sumy zdyskontowanych przepływów pieniężnych generowanych przez przedsiębiorstwo. Z kolei stopa
dyskontowa jest sumą stopy wolnej od ryzyka powiększonej o premię za ryzyko, zatem zmiany stopy procentowej
bezpośrednio przekładają się na bieżącą wartość wewnętrzną spółki. Co więcej, zmiany oczekiwań co do
przyszłego charakteru polityki monetarnej mogą determinować zachowanie kursów banków, gdyż ich wyniki są
szczególnie wrażliwe na zmiany stóp procentowych.
Cykl koniunkturalny a giełda
Ponadto, istotne znaczenie ma analiza aktualnej fazy cyklu koniunkturalnego. Jednym z najważniejszych
wskaźników makroekonomicznych pozwalających określić, w jakim stanie znajduje się gospodarka danego kraju,
jest dynamika zmian Produktu Krajowego Brutto. PKB pokazuje łączną wartość dóbr i usług finalnych
wytworzonych w danym roku na terenie danego kraju. Wahania koniunktury makroekonomicznej przekładają się
na popyt na produkty wytwarzane bądź usługi świadczone przez przedsiębiorstwa, a to z kolei wpływa na
wypracowywane zyski. Analizę relacji pomiędzy kwartalnymi zmianami polskiego PKB a dynamiką indeksu WIG
przedstawia Wykres 1., który wskazuje, że indeksy giełdowe wyprzedzają zmiany w gospodarce.
Wykres 1. Kwartalne zmiany polskiego PKB a dynamika indeksu WIG
100%
108
107
80%
106
60%
105
40%
104
103
20%
102
0%
101
-20%
100
99
-40%
98
-60%
97
2004/12 2005/06 2005/12 2006/06 2006/12 2007/06 2007/12 2008/06 2008/12 2009/06 2009/12 2010/06 2010/12
WIG 12M
PKB r/r
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i GPW
Dom Maklerski BZ WBK Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu, Pl. Wolności 15, 60-967 Poznań, wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy
Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod nr KRS 0000006408, o kapitale zakładowy w wysokości 45 073 400 zł w
pełni wpłaconym, NIP 778-13-59-968, będący spółką zależną Banku Zachodniego WBK S.A., działający pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.
Niniejszy dokument stanowi publikację handlową. www.dmbzwbk.pl, e-mail: [email protected], tel.: 61 856 48 80, 61 856 44 45
Raport składa się z dwóch stron. Ostatnia strona stanowi integralną część raportu.
10 czerwca 2011
Informacje o dynamice PKB mogą mieć różny wpływ na notowania akcji spółek cyklicznych
i defensywnych. Branże cykliczne cechują się większą wrażliwością wyników finansowych spółek na wahania
tempa wzrostu gospodarczego w stosunku do spółek defensywnych, których wyniki wykazują się większą
stabilnością (np. przedstawiciele sektora użyteczności publicznej).
Co więcej, zmiany rynkowej wartości aktywów finansowych posiadanych przez gospodarstwa domowe wskutek
wahań kursów akcji mogą wpłynąć na zmiany nastrojów konsumentów. W efekcie dobra koniunktura może
przyczynić się do zwiększenia tempa konsumpcji prywatnej, a zła odpowiednio do jej zmniejszenia. Jest to zatem
przykład odwrotnego mechanizmu jak koniunktura na rynku akcji może przełożyć się na tempo zmian składowych
PKB w kolejnych okresach.
Zależność pomiędzy dynamiką produkcji przemysłowej i zmiennością indeksów giełdowych
Uczestnicy rynku akcji kierują się również oczekiwaniami co do przyszłego kształtowania się dynamiki produkcji
przemysłowej. Analizę powiązań pomiędzy zachowaniem szerokiego indeksu polskiej giełdy WIG a zmianami
produkcji przemysłowej przedstawia Wykres 2.
Wykres 2. Zmiany produkcji przemysłowej a dynamika indeksu WIG
0,8
0,20
0,6
0,15
0,4
0,10
0,2
0,05
0
0,00
-0,2
-0,05
-0,4
-0,10
-0,6
2004/12
-0,15
2005/08
2006/04
2006/12
2007/08
WIG 12M
2008/04
2008/12
2009/08
2010/04
2010/12
Produkcja przemysłowa r/r
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i GPW
Monitorowanie zjawisk zachodzących w gospodarce oraz fazy cyklu koniunkturalnego, w której aktualnie się ona
znajduje jest istotne, lecz należy pamiętać, że dane historyczne prawdopodobnie znajdują już swoje
odzwierciedlenie w cenach. Ważniejsze wydaje się zatem przewidywanie przyszłego stanu gospodarki.
Za wskaźnik wyprzedzający w stosunku do zmian produkcji przemysłowej w Polsce uważany jest indeks PMI
publikowany przez Markit Economics w pierwszy roboczy dzień miesiąca. Powstaje on na bazie ankiet
przeprowadzanych wśród kadry kierowniczej przedsiębiorstw oceniającej zmiany produkcji, zamówień,
zatrudnienia, zapasów czy cen. Wartością graniczną wskaźnika jest 50 pkt., powyżej której sygnalizowana jest
poprawa w stosunku do ubiegłego miesiąca, a wartości niższe oznaczają pogorszenie sytuacji.
Dom Maklerski BZ WBK Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu, Pl. Wolności 15, 60-967 Poznań, wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy
Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod nr KRS 0000006408, o kapitale zakładowy w wysokości 45 073 400 zł w
pełni wpłaconym, NIP 778-13-59-968, będący spółką zależną Banku Zachodniego WBK S.A., działający pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.
Niniejszy dokument stanowi publikację handlową. www.dmbzwbk.pl, e-mail: [email protected], tel.: 61 856 48 80, 61 856 44 45
Raport składa się z dwóch stron. Ostatnia strona stanowi integralną część raportu.
10 czerwca 2011
Wykres 3. Zmiany produkcji przemysłowej i indeksu PMI dla przemysłu
20
60
15
55
10
50
5
45
0
40
-5
-10
35
-15
30
2008/06
2008/10
2009/02
2009/06
2009/10
2010/02
Produkcja przemysłowa
2010/06
2010/10
2011/02
PMI
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Bankier.pl i GUS
Wpływ kursu walutowego na realizowane stopy zwrotu
Wpływ kursu walutowego na koniunkturę na rynku akcji ma znaczenie z punktu widzenia odpowiedzi na pytanie,
czy aprecjacja bądź deprecjacja krajowej waluty przekłada się na osiąganą stopę zwrotu. Teoretycznie,
osłabienie waluty krajowej względem walut obcych powinno sprzyjać osiąganiu wyższych stóp zwrotu, gdyż
eksport krajowych przedsiębiorstw staje się bardziej opłacalny, na czym korzystają przede wszystkim akcje
spółek przemysłowych. Ważniejszy z punktu widzenia koniunktury giełdowej wydaje się jednak sentyment
inwestorów do rynków wschodzących, którego pogorszenie koreluje z osłabieniem krajowej waluty. Zależność
pomiędzy zmianami indeksu WIG a kursem USDPLN przedstawia Wykres 4., który wskazuje, że każdy kluczowy
szczyt dolara z reguły koresponduje z dołkiem na rynku akcji.
Wykres 4. Zmiany indeksu WIG na tle kursu USDPLN
80 000
4,50
70 000
4,00
60 000
3,50
50 000
3,00
40 000
2,50
30 000
2,00
20 000
1,50
10 000
0
2004-12-31
1,00
2005-11-29
2006-11-29
2007-11-29
WIG
2008-11-29
2009-11-29
2010-11-29
USDPLN
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Bloomberga
Dom Maklerski BZ WBK Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu, Pl. Wolności 15, 60-967 Poznań, wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy
Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod nr KRS 0000006408, o kapitale zakładowy w wysokości 45 073 400 zł w
pełni wpłaconym, NIP 778-13-59-968, będący spółką zależną Banku Zachodniego WBK S.A., działający pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.
Niniejszy dokument stanowi publikację handlową. www.dmbzwbk.pl, e-mail: [email protected], tel.: 61 856 48 80, 61 856 44 45
Raport składa się z dwóch stron. Ostatnia strona stanowi integralną część raportu.
10 czerwca 2011
Nastawienie inwestorów a trendy giełdowe
Duże znaczenie dla kształtowania koniunktury giełdowej ma psychologiczne nastawienie inwestorów. Często
wskazuje się, że na początku hossy uczestnicy rynku wykazują małą wiarę w nadejście trendu wzrostowego i nie
doceniają fundamentalnych przesłanek przemawiających za zmianą koniunktury na giełdzie. Inaczej sytuacja
wygląda w okolicach giełdowych szczytów, gdy nastroje są często zbyt optymistyczne, a inwestorzy ignorują
symptomy zbliżającego załamania się koniunktury. Wydaje się zatem, że w analizie wpływu danych makro warto
uwzględnić problem nastrojów uczestników rynku.
O znaczeniu psychologii inwestowania w akcje świadczy popularność wskaźników mierzących poziom
optymizmu uczestników rynku. Istotą tych wskaźników jest poprawianie się nastrojów konsumentów
i przedsiębiorców w czasie hossy oraz ich pogarszanie w czasie bessy. Do grupy wskaźników wyprzedzających
zmiany w gospodarce zalicza się indeksy nastrojów powstające na bazie przeprowadzonych sondaży. Z kolei
pozytywne lub negatywne zapatrywania inwestorów instytucjonalnych co do przyszłego stanu koniunktury
giełdowej wyraża przykładowo udział gotówki w aktywach funduszy inwestycyjnych.
Wyprzedzające wskaźniki koniunktury
Do kluczowych barometrów koniunktury w polskiej gospodarce należy Wyprzedzający Wskaźnik Koniunktury
(WWK) publikowany co miesiąc przez Biuro Inwestycji i Cykli Ekonomicznych BIEC. Wartość wskaźnika jest
obliczana w oparciu o 8 komponentów, przy czym dane pochodzą zarówno z GUS, jak i z sondaży. Wartość
prognostyczna wskaźnika polega na odczytywaniu punktów zwrotnych cyklu koniunkturalnego. Jak pokazuje
Wykres 5, WWK zwiastował załamanie koniunktury od połowy 2007 r. tym samym wyprzedzając spadki indeksów
giełdowych. Co więcej, wskaźnik osiągnął lokalne minimum na początku 2009 r., zanim rozpoczęła się hossa na
warszawskim parkiecie.
Wykres 5. Wyprzedzający Wskaźnik Koniunktury (WWK)
Źródło: Bankier.pl
Popularnym wskaźnikiem nastroju jest powstający na bazie ankiet wyprzedzający wskaźnik ufności
konsumenckiej GUS (Wykres 6.), który obrazuje oczekiwania gospodarstw domowych co do kształtowania się
sytuacji gospodarczej w perspektywie kolejnych 12 miesięcy. Może on przyjmować wartości z przedziału od -100
pkt. do +100 pkt., ale w praktyce odczyty jeszcze nie osiągnęły dodatniej wartości. Historycznie wskaźnik
poruszał się zgodnie z trendami na warszawskim parkiecie: nastroje konsumentów poprawiały się w okresie
hossy, następnie nastąpiło załamanie trwające do II kwartału 2009 r., po którym wartości wskaźnika zaczęły
ponownie rosnąć. Wątpliwości co do wartości prognostycznej wskaźnika może jednak budzić obserwowane już
pod koniec 2010 r. pogorszenie ufności konsumenckiej, z którym w parze nie szło istotne pogorszenie sytuacji na
rynku akcji.
Dom Maklerski BZ WBK Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu, Pl. Wolności 15, 60-967 Poznań, wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy
Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod nr KRS 0000006408, o kapitale zakładowy w wysokości 45 073 400 zł w
pełni wpłaconym, NIP 778-13-59-968, będący spółką zależną Banku Zachodniego WBK S.A., działający pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.
Niniejszy dokument stanowi publikację handlową. www.dmbzwbk.pl, e-mail: [email protected], tel.: 61 856 48 80, 61 856 44 45
Raport składa się z dwóch stron. Ostatnia strona stanowi integralną część raportu.
10 czerwca 2011
Wykres 6. Wyprzedzający Wskaźnik Ufności Konsumenckiej
2005-01-01
2006-01-01
2007-01-01
2008-01-01
2009-01-01
2010-01-01
0
-5
-10
-15
-20
-25
-30
-35
-40
-45
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Bankier.pl
Podsumowując, należy podkreślić, że najlepszym wskaźnikiem wyprzedzającym koniunkturę są same indeksy
giełdowe, które dyskontują zmiany w otoczeniu makroekonomicznym. Nie bez kozery rynki akcji są uznawane za
barometr przyszłego poziomu aktywności gospodarczej. Giełda dyskontuje wydarzenia w realnej gospodarce,
a rynek akcji traktowany jest często jako miernik przyszłego stanu koniunktury. Zmienne makroekonomiczne nie
pozostają bez wpływu na zmiany kursów walorów, kondycja gospodarki determinuje bowiem koniunkturę na
giełdzie, a tempo wzrostu gospodarczego przekłada się na wartość notowanych spółek.
Opracowanie:
Edyta Kasprzak
Młodszy Analityk
Dom Maklerski BZ WBK Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu, Pl. Wolności 15, 60-967 Poznań, wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy
Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod nr KRS 0000006408, o kapitale zakładowy w wysokości 45 073 400 zł w
pełni wpłaconym, NIP 778-13-59-968, będący spółką zależną Banku Zachodniego WBK S.A., działający pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.
Niniejszy dokument stanowi publikację handlową. www.dmbzwbk.pl, e-mail: [email protected], tel.: 61 856 48 80, 61 856 44 45
Raport składa się z dwóch stron. Ostatnia strona stanowi integralną część raportu.