3.1.2. Zabytki architektury

3. Dobra kultury
3.1. Budowle sakralne, architektoniczne osobliwości
3.1.2. Zabytki architektury (zabytkowe zespoły urbanistyczne, pałace, zamki, wille, ratusze, zbudowane, by chronid budynki publiczne)
Placówka
Wiatrak kozłowy
Altstadtbrücke Görlitz
(Most Staromiejski Görlitz)
Gmina / Miejscowośd
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
Ebersbach
wybudowany został w roku 1859 i podczas pierwszej
wojny światowej był nieczynny / przed drugą wojną
zwiedzanie możliwe po uprzednim uzgodnieniu terminu
światową dobudowano pomieszczenie z silnikiem / stare
z rodziną Graichen pod nr tel.: 034341-42666
skrzydła kręciły się ostatni raz w roku 1952, ale sam młyn
był czynny do roku 1967
Görlitz
pierwsza wzmianka o starym moście miała miejsce w
1298 r. / był on pierwszym umocnionym połączeniem
przecinającym Nysę na terenie miasta / w maju 1945 r.
most łukowy został wysadzony / późniejszy podział
miasta na częśd polską i niemiecką stworzył pretekst, by
nie odbudowywad tego mostu / w roku 2004, po 18miesięcznym okresie budowy, nowy Most Staromiejski
został otwarty dla ruchu pieszego / jest on symbolem
jednoczenia się Europy
dostępny o każdej porze
Placówka
Dicker Turm / Frauenturm
(Gruba Wieża / Wieża Marii
Panny)
Neißstraße 30 - Barockhaus
(ul. Neißstraße 30 - Dom
Barokowy)
Gmina / Miejscowośd
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
Görlitz
w związku z poszerzaniem miasta w roku 1250 (gotyk)
została wzniesiona wieża będącą częścią fortyfikacji
miasta / w dolnej części wieży grubośd muru wynosi 5,38
m; z tego powodu zalicza się do najmasywniejszych wieży
w mieście / na południowej stronie wieży zobaczyd
można relief z piaskowca / pochodzi on z bramy
otwarte: 17 marca do 31 grudnia
Frauentor (Brama Marii Panny) będącej częścią bramy
od środy do niedzieli – co godzinę w godz. 11 do 18
potrójnej, która do 1847/48 r. stała po południowej
stronie wieży / relief przedstawia herb miasta nadany
przez Cesarza (Rzymsko-Niemieckiego) Zygmunta
Luksemburskiego oraz dwie figury, Marię i Barbarę /
napis: "INVIA VIRTUTI NULLA EST VIA" („Dla cnoty żadna
droga nie jest bezdrożem“) odnosi się do oporu
stawianego armii husyckiej w drugiej połowie XV wieku
Görlitz
w latach 1727-1729 dom ten został wybudowany pod
kierownictwem Samuela Suckerta dla bogatego kupca
handlującego płótnem i adamaszkiem Christiana Ameisa /
rodzaj konstrukcji tego domu jest w Görlitz jedyny w
swoim rodzaju / to tak zwany „Durchhaus“ (dom z
oprowadzanie odbywa się codziennie o godz. 14:00
wjazdem), posiada dwa dziedzioce i wjazd dla ładunków z
towarem / już z daleka rzucają się w oczy dwie figury
szczytowe i bogato zdobiony kartusz / od 1951 r. w
budynku tym swoją siedzibę ma muzeum miejskie
Placówka
Gmina / Miejscowośd
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
godziny otwarcia: Święty Grób
kwiecieo – wrzesieo
poniedziałek – sobota w godz. 10 – 18
Cmentarz św. Mikołaja jest najstarszym w mieście,
niedziele i święta w godz. 11 – 18
pierwsza udokumentowana wzmianka pochodzi z 1305 r.
oprowadzanie:
/ groby pochodzą częściowo z epoki baroku / wśród ok.
od poniedziałku do soboty w godz. 11 – 15
600 grobów odnaleźd można grobowce pochodzące
niedziele i święta w godz. 11:30 – 15
częściowo z baroku i klasycyzmu / wśród nich szczególnie
styczeo/luty/listopad/grudzieo tylko do godz. 16
godne wzmianki są grobowce rodzin Fröhlich i Emmerich
marzec/październik tylko do godz. 17
/ najbardziej znanym jest Heiliges Grab (Święty Grób)
ostatni możliwy wstęp każdorazowo 15 min przed
koocem zwiedzania
Nikolaifriedhof
(Cmentarz św. Mikołaja)
Görlitz
Alte Synagoge
(Stara Synagoga)
Görlitz
w roku 1853 w dawnym podwórzu hotelu „Weißes Ross“
synagoga przetrzymała podpalenie w roku 1938 i od
(„Biały Rumak“) gmina żydowska wybudowała synagogę,
1991 r. jest odnawiana a jej stan jest zabezpieczany
z której korzystano do 1911 r.
Teatr
Görlitz
teatr został zbudowany w okresie grynderskim w roku
1851 na Demianiplatz (Plac Demianiego)
Görlitz
renesansowa fasada dawnego ratusza z 1530 roku
stanowi wraz z odbudowanym w latach 1902/03
ratuszem siedzibę zarządu miejskiego Görltiz / znajdujący
się za fasadą budynek ratusza prezentuje się jako
nowoczesny - w środku prawie nie można znaleźd
w czasie godzin otwarcia ratusz jest dostępny
zabytkowych szczegółów / uszeregowanie okien i
połączenie ich gzymsami i pilastrami w części fasady
powstałej w XVI wieku przedstawia typowy styl
projektowania w Görlitz we wszesnym renesansie
Rathaus, Untermarkt 8
(Ratusz, Rynek Dolny 8)
w czasie godzin otwarcia teatr jest dostępny
Placówka
Muschelminna-Brunnen
(fontanna „Minna z muszlą“)
Gmina / Miejscowośd
Görlitz
Młyn
Großschönau/
Waltersdorf
Wiatrak kozłowy
Kottmarsdorf
Niedermühle / "kleine Mühle"
(Młyn Dolny / "mały młyn")
Lawalde
Objaśnienia dot. placówki
ta artystyczna fontanna stoi między pierwszym urzędem
pocztowym a budynkiem sądu miasta Görlitz / fontanna
została zbudowana z poręki pruskiego ministra spraw
wewnętrznych von Puttkamera w latach 1879-1887 w
celu podniesienia znaczenia placu / wykonana z brązu
figura ma na głowie muszlę, z której na specjalne okazje
płynęła woda / od niej jednocześnie pochodzi nazwa
fontanny / zbiornik na wodę wykonany jest z marmuru i
ozdobiony z każdej strony figurą zrobioną z marmuru
Dostępnośd dla gości
dostępna o każdej porze
najstarszy młyn w miejscowości służył kiedyś jako tartak
oraz młyn zbożowy i mieści dzisiaj muzeum etnologiczne i
możliwe zwiedzanie
młynarstwa / historia miejscowości dokumentuje zmianę
wsi z rolniczej na tkaczą
wybudowany w roku 1834 młyn stoi na mierzącej 435 m
wysokości górze Pfarrberg (Góra Parafialna) / był czynny
do 1934 r. a w roku 1961 został odnowiony przez
możliwe zwiedzanie
miejscowych uczniów, co stało się trzonem dla obiektu
pokazowo-wystawowego
młyn został wyremontowany poprzez zainstalowanie
turbiny wodnej, jednakże hydrauliczna tama została
zwiedzanie / oprowadzanie możliwe po uprzednim
zniszczona na skutek silnego działania zimna / tak więc
uzgodnieniu terminu z rodziną Ritter pod nr tel.: 03585pod koniec funkcjonowanie mogło byd podtrzymywane
404899
tylko za pomocą silników elektrycznych / dziś praca młyna
jest całkowicie wstrzymana
Placówka
Rathaus Löbau
(Ratusz Lubij)
Haus Schminke
(Dom Schminke)
Gmina / Miejscowośd
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
Löbau
na początku XIV wieku ratusz ten został wybudowany na
rynku jako wolnostojący / średniowieczna centralna
częśd, przetrwawszy także pożary w latach 1570 i 1710,
zachowała się do dziś / w roku 1711 został odbudowany /
gotycka forma wieży i barokowa fasada odrestaurowane
w czasie godzin otwarcia ratusz jest dostępny
zostały około roku 1935 / szczególnymi detalami są 2
zegary słoneczne, mechanizm zegara z Judutekopf (Głowa
Judute, symbol sądownictwa), kula obracająca się
zgodnie z fazami księżyca, saksoosko-polski herb
podwójny oraz herb miasta na portalu
Löbau
w okresie od 1930 do 1933 r. wzniesiono tę żelbetonową
budowlę w połączeniu z otaczaczającym ją parkiem
według planów projektanta Filharmonii Berlioskiej,
architekta Hansa Sharona / odstępstwo od reguły
dotyczącej typowego wyobrażenia o domu
jednorodzinnym zwróciło uwagę na ten budynek także
poza granicami miasta Löbau
godziny otwarcia:
poniedziałek - zamknięte
od wtorku do niedzieli
w godz. 13 – 17 (od listopada do grudnia)
w godz. 10 – 17 (od marca do października)
w dni 24.12./ 25.12./31.12. i 01.01. dom jest zamknięty
w dni świąteczne obowiązują normalne godziny otwarcia
Placówka
Gmina / Miejscowośd
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
Niesky
panoramę miasta charakteryzuje 85 drewnianych domów
/ Christoph&Unmack była jedyną firmą w Niemczech
produkującą domy drewniane na skalę przemysłową /
niedobór cementu i stali po pierwszej wojnie światowej dostępne o każdej porze, bliższe informacje można
zmusił wielu cywilów do korzystania z takiego sposobu
znaleźd w muzeum i stamtąd też można wyruszyd na
budowania z drewna / rozróżnia się konstrukcje płytową, spacer po osiedlu
z gotowych elementów, szachulcową wzgl. mur pruski,
szkieletową lub zrębową / szczególnymi atrakcjami są
katolicki kościół i Wachsmann Haus (Dom Wachsmanna)
Berndt Mühle
(Młyn Berndta)
Oderwitz
wybudowany w 1787 r. wiatrak kozłowy jest najstarszym
młynem w Oderwitz / pozostał w miejscu początkowym /
w 1947 r. rodzina Haucke odkupiła młyn i przestawiła go
możliwe zwiedzanie
na wykorzystywanie energii wiatrowej i słonecznej /
można było w ten sposób mled także przy bezwietrznej
pogodzie
Berthold Mühle
(Młyn Bertholda)
Oderwitz
dawny młyn wodny napędzany jest elektrycznie jeszcze
do dzisiaj
Oderwitz
w 1810 r. młyn ten został wybudowany w miejscowości
Burkersdorf a stamtąd przeniesiono go do Oderwitz / z
możliwe zwiedzanie, godziny otwarcia:
miejsca, gdzie stoi młyn, można rozkoszowad się pięknym od czwartku do poniedziałku w godz. 12 do 17
widokiem na Górne Łużyce
Osiedle domów drewnianych
Birkmühle
(Młyn Przy Brzozie)
możliwe zwiedzanie
Placówka
Husittentor
(Brama Husycka)
Erlichthofsiedlung Rietschen
(Osada Erlichthof Rietschen)
Wiatrak kozłowy
Bachmannmühle
(Młyn Bachmanna)
Wiatrak holenderski
Haubnermühle
(Młyn Haubnera)
Gmina / Miejscowośd
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
Reichenbach
pierwsza wzmianka pojawia się w 1238 r. w akcie nadania
przywileju czeskiego króla Wacława / jest częścią muru
obronnego pochodzącego z okresu średniowiecza / na
przełomie lat 1430/31, w czasie wojen husyckich, miasto
dostępna o każdej porze
było oblegane przez liczącą 8000 osób armię / w styczniu
1431 r. oblegający wycofali się przez tę bramę po tym, jak
usłyszeli plotkę, jakoby zbliżał się landwójt wraz z
wojskami Elektoratu Saksonii
Rietschen
domy z grubo ciosanego drewna z warsztatami i
sklepami, z muzeum i z wystawą na temat wilków
znalazły w roku 1990 swoją nową ojczyznę przy
Erlichtteich (Staw Erlicht) / musiały ustąpid miejsca
kopalni odkrywkowej węgla brunatnego
godziny otwarcia: codziennie od godz. 10.00 do 17.00
Sohland am Rotstein
młyn wybudowano w 1776 r. i do roku 1963 mielono w
nim zboże na mąkę
możliwe zwiedzanie
Sohland am Rotstein
młyn jest dzisiaj wykorzystywany jako pensjonat rodziny
Haubner
zwiedzanie możliwe od zewnątrz
Placówka
Rathaus Zittau
(Ratusz Żytawa)
Salzhaus
(Dom Solny)
Gmina / Miejscowośd
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
Zittau
w roku 1757, w czasie wojny siedmioletniej w gotyckim
ratuszu wybuchł pożar / z gruzów wydobyto herb miasta
z roku 1533 i oba lwy / według planów Schinkela ratusz
odbudował Karl August Schramm w latach 1840-1845 /
lwy siedzą na zaszczytnym miejscu nad schodami ratusza,
w środy o godz. 15 oferowane są oprowadzania
a herb został wmurowany po stronie południowej /
witraże na klatkach schodowych opowiadają historię
miasta / szczególnymi częściami ratusza są bogato
zdobiony Bürgersaal (Sala Mieszczaoska) i cztery
naturalnej wielkości figury
Zittau
w 1389 r. na największym placu w mieście stała najpierw
spiżarnia soli / w średniowieczu przywilejem dla bogatego
miasta handlowego było posiadanie magazynu solnego /
od 1511 r. wykorzystywano go jako miejsce składowania
zboża lub siana, przechowalnię broni i stajnię / w 1572 r. w środy w pasażu odbywa się targ świeżych towarów
dobudowano 4. piętro, a w 1730 r. mansardę / dzisiaj w
całkowicie odrestaurowanym budynku mieszczą się
biblioteka miejska, restauracje, kilka małych sklepów i
bank
Placówka
Gmina / Miejscowośd
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
Heffterbau
(Budynek Hefftera / budynek ze Zittau
ścianą szczytową Hefftera)
w 1690 r. częśd dawnego klasztoru franciszkanów, która
początkowo używana była jako jadalnia, przebudowana
została na kościół dla eksulantów / w latach 1709-1951 w
budynku tym mieściła się Ratsbibliothek (Biblioteka Rady
Miejskiej) / w okresie od 2000 do 2002 r.
przeprowadzono całkowitą renowację budynku i odtąd
wykorzystuje się go jako pomieszczenie wystawowe
Muzeum Miejskiego / pochodzący z późnego renesansu
Hefftergiebel (szczyt/ściana szczytowa Hefftera)
stworzony został w latach 1652-1662 przez Martina
Pötzscha na zlecenie burmistrza Heinricha von Hefftera /
wewnątrz szczególnymi częściami budynku są drewniane
schody kręcone oraz duża sala z jej barokowym,
stiukowym sufitem z wielkim obrazem
Fontanna " Der grüne Born"
("Zielone Źródło)
to najpiękniejsza i artystycznie najwartościowsza
fontanna / dzieło miejscowego kowala artystycznego
Michaela Fröhlicha stoi przed wejściem do Muzeum
Miejskiego / nad kamiennym zbiornikiem na wodę wznosi
się balustrada wykonana z kutego żelaza, przechodząca dostępna o każdej porze
we wsparty mocnymi, żelaznymi prętami sześciokąt
zadaszenia / baldachimowy czubek zwieoczony jest
pozłacaną kulą, zdobioną herbem Elektoratu Saksonii /
wewnątrz fontanny stoi kamienny chłopiec
Zittau
Placówka
Herkulesbrunnen
(Fontanna Herkulesa)
Schwanenbrunnen
(Fontanna Łabędzia)
Gmina / Miejscowośd
Zittau
Zittau
Rolandsbrunnen /
Marsbrunnen
Zittau
(Fontanna Rolanda / Fontanna
Marsa)
Samariterinnenbrunnen
(Fontanna Samarytanek)
Zittau
Objaśnienia dot. placówki
Dostępnośd dla gości
budowa fontanny od północnej strony Domu Solnego
została zlecona w 1709 r. przez burmistrza Christiana von
Hartiga / wymachująca maczugą postad Herkulesa
stworzona została później przez Michaela Hoppenhaupta
/ znajdująca się pod tą figurą kolumna z piaskowca
dostępna o każdej porze
wychodzi z wygiętego, ośmiokątnego zbiornika wodnego i
ozdobiona jest tryskającymi wodą lwimi głowami i 4
postaciami przedstawiającymi dzieci / w 2001 r. fontanna
została odrestaurowana
w roku 1710 w górnej części placu Neustadt (Nowe
Miasto) wzniesiona została fontanna z 2,5-metrowym
dostępna o każdej porze
stosem muszli / u góry umocowany stoi machający
skrzydłami łabędź
w 1585 r. został postawiony na rynku ośmiokątny zbiornik
wodny / wewnątrz znajduje się ozdobiona putami
renesansowa kolumna z 4 tryskającymi wodą
dostępna o każdej porze
wizerunkami lwów / na kolumnie zobaczyd można figurę
Rolanda
ifontanna ta została wybudowana w pobliżu starej kuźni
miejskiej w roku 1679 / rzeźbiarz Johann Friedrich
dostępna o każdej porze
Schmidt ozdobił cokół kolumny czterema rzygaczami w
kształcie delfinów