pewność siebie

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Bookarnia Online.
ARTUR KRÓL
PEWNOŚĆ SIEBIE
KOMPLETNA STRATEGIA
WYKORZYSTANIA WŁASNEGO
POTENCJAŁU
Strona redakcyjna
Redaktor prowadzący: Renata Kicka
Redakcja: Grażyna Waluga
Korekta: Łukasz Mackiewicz, eKorekta24.pl
Opracowanie graficzne: Eliza Goszczyńska, Grażyna Faltyn
Skład i łamanie: Marcin Satro
Opracowanie okładki: Krzysztof Zięba, TonikStudio.pl
Zdjęcie na okładce: www.istockphoto.com © Lev Mel
Współpraca: Maria Gładysz
Ta wersja elektroniczna: Masterlab/Lekkie ksiazki.pl
© Edgard 2011
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w
jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii
4/38
metodą kserograficzną, fotograficzną oraz kopiowanie na
nośniku filmowym, magnetycznym lub innym skutkuje
naruszeniem praw autorskich niniejszej publikacji.
Samo Sedno
Edgard
ul. Belgijska 11
02-511 Warszawa
tel./fax: (22) 847 51 23
e-mail: [email protected]
ISBN 978-83-7788-160-6
Wydanie I
Warszawa 2011
Spis treści
Strona redakcyjna
Spis treści
O autorze
Wstęp
Jak korzystać z poradnika?
Część pierwsza. Poczucie pewności siebie
Rozdział 1. Czym jest prawdziwa pewność siebie?
Rozdział 2. Cena braku pewności siebie
Rozdział 3. Pewność „siebie”, czyli kogo?
Rozdział 4. Poczucie własnej ważności a pewność siebie
Część druga. Praktyczne metody wzmacniające pewność
siebie
6/38
Rozdział 5. Jak przekonania wpływają na pewność siebie?
Rozdział 6. Panorama społeczna a pewność siebie
Rozdział 7. Na samym dole lub na samej górze
Rozdział 8. Do mnie mówisz? Praca z negatywnymi dialogami
wewnętrznymi
Rozdział 9. Czego w zasadzie oczekujesz?
Rozdział 10. Magia gier statusowych
Rozdział 11. Zapanuj nad swoim statusem
Rozdział 12. Moje pewne siebie życie
Część trzecia. Pewność siebie na co dzień
Podsumowanie
Epilog
Przypisy
O autorze
Artur Król to psycholog, coach i trener, specjalizujący się w
pracy z nieśmiałością i brakiem pewności siebie. Lata
doświadczeń i setki osób, z którymi zajmował się tymi problemami, dały mu głęboki wgląd w strukturę tego rodzaju zaburzeń i w metody przeciwdziałania im. Pracuje zarówno z
osobami prywatnymi, jak i z organizacjami, i znany jest z
ogromnego zaangażowania oraz wyjątkowo skutecznych
metod pracy.
Jest autorem książek, publikacji internetowych i licznych
artykułów oraz twórcą metod BeyondNLP i Dynamic Mindscapes. W swoich publikacjach porusza przede wszystkim
tematy pewności siebie, skutecznego coachingu oraz
zdrowego podejścia do metod osobistej zmiany.
Bliski jest mu duch sceptycyzmu naukowego, dlatego dba o
wykorzystywanie metod opierających się na solidnych podstawach psychologicznych i neurologicznych. Prawdziwy pasjonat w swojej dziedzinie, nieustannie dąży do poszerzania
wiedzy w tym zakresie i potrafi godzinami rozmawiać o metodach skutecznego rozwoju oraz o procesach zachodzących
w ludzkim umyśle.
8/38
Prywatnie fascynuje się gotowaniem, literaturą fantasy i science fiction oraz teatrem improwizacyjnym, z którego, jak
mówi, czerpie inspirację do pracy.
Więcej informacji na temat Artura Króla znajdziesz na:
www.krolartur.com i www.changemakers.pl.
Wstęp
Droga do skutecznej zmiany
Przez ponad sześć lat pracy z osobami skarżącymi się na
brak pewności siebie miałem możliwość obserwować i wspomagać zmiany u wielu z nich. Ten czas dał mi okazję, żeby
dokładnie przetestować, co działa, a co nie. Eksperymentowałem z interwencjami trwającymi zarówno kilka
godzin, jak i kilka minut. Poszukiwałem metod, które przy
najmniejszej możliwej ingerencji przyniosłyby największe
korzyści.
Niniejsza książka jest owocem tych poszukiwań. Znajdziesz
tutaj kompletną metodę budowania pewności siebie, skonstruowaną na podstawie współczesnej wiedzy naukowej i
bogatych doświadczeń praktycznych. Prezentowana metoda
opiera się na trzech filarach:
1. Na dokładnym zrozumieniu siebie, swoich oczekiwań i
pragnień oraz rozwinięciu silnej motywacji do ich realizowania. Z mojego doświadczenia wynika, że ludzie odznaczający się brakiem pewności siebie często nie poświęcili wystarczająco dużo czasu na przemyślenie, czym dla nich byłaby
10/38
taka pewność siebie. Patrzą na osoby, które uważają za
pewne siebie, i myślą: „Ja też chciałbym taki być”, ale tak
naprawdę skupiają się głównie na wrażeniu, jakie sprawiają
te osoby, albo na tym, jak reagują na nie inni. Nie dostrzegają zaś, na czym ta pewność siebie faktycznie się opiera.
Pierwszy element procesu zmiany koncentruje się zatem na
dokładnym określeniu, czym taka pewność siebie rzeczywiście jest dla danej osoby i jak miałaby wyglądać w jej
przypadku. Bardzo istotne jest również zbudowanie odpowiedniej motywacji, która pozwoli na wprowadzenie zmian w
życie.
2. Na zestawie narzędzi umożliwiających skuteczną interwencję równocześnie na kilku poziomach. Brak pewności
siebie rzadko kiedy ma tylko jedną przyczynę – najczęściej
jest ich co najmniej kilka. Wprawdzie próby zaradzenia jednej z nich mogą przynieść tymczasową ulgę, ale po zakończeniu interwencji najprawdopodobniej powróci dawny
stan. Dlatego właśnie bardzo ważne jest wielopoziomowe
podejście do problemu.
Duże znaczenie ma książkowa forma prezentowanego programu. W przypadku osobistej sesji ze specjalistą można
precyzyjnie dobrać takie narzędzia, jakich dana osoba potrzebuje najbardziej. Natomiast książka trafi do różnych
czytelników i musi być jednakowo skuteczna dla każdego z
nich. Dlatego przygotowałem podejście kompleksowe, które
atakuje problem braku pewności siebie z wielu stron. W
większości przypadków wystarczyłoby zastosowanie już
dwóch lub trzech technik spośród zaproponowanych w drugiej części poradnika. Ponieważ jednak nie sposób
przewidzieć, które z nich okażą się skuteczne akurat dla
11/38
ciebie, sugeruję, byś wykorzystał wszystkie zaproponowane
ćwiczenia. Wymaga to wprawdzie więcej czasu, ale zagwarantuje optymalną skuteczność procesu, który właśnie
rozpoczynasz.
3. Na opracowaniu konkretnych rozwiązań dla tych sytuacji,
w których najczęściej pojawia się brak pewności siebie. W
wielu wypadkach brak pewności siebie rodzi się z niewiedzy,
jak należy się w takiej sytuacji zachować. Ludzie z natury
czują się komfortowo wtedy, gdy mają jasno sprecyzowane
zasady postępowania w określonych warunkach. Gdy tych
zasad nie znają, np. wskutek niewielkiego doświadczenia w
danej sytuacji, odczuwają napięcie i lęk.
Problem ten można rozwiązać za pomocą technik składających się na drugi filar prezentowanej metody. Warto jednak
wesprzeć te techniki propozycjami konkretnych zachowań w
takich właśnie problematycznych sytuacjach.
Powyższe trzy filary odpowiadają trzem głównym częściom
niniejszego poradnika. Choć można z niego korzystać na zasadzie „szwedzkiego stołu”, wybierając pojedyncze ćwiczenia
i elementy, najlepsze rezultaty przyniesie osobom, które
przeczytają go od początku do końca i wykonają kolejno
wszystkie ćwiczenia w nim zawarte.
Natura pewności siebie
Z pewnością siebie kojarzy się wiele słów i w literaturze
spotykałem się z bardzo zróżnicowanym podejściem do nich.
Niektórzy autorzy lubią wrzucać wszystkie te pojęcia do jednego worka, uznając pewność siebie, poczucie wartości,
12/38
wiarę w siebie, śmiałość i pozytywny obraz siebie za jedno i
to samo zjawisko.
Z mojego doświadczenia wynika jednak, że między tymi pojęciami jest wiele różnic i nie można ich używać naprzemiennie. Szczególnie istotne jest to w przypadku pewności siebie
i poczucia własnej wartości, które – jak przekonasz się w
rozdziale 4 – mogą wręcz być ze sobą sprzeczne.
W książce, którą trzymasz w ręku, powyższe pojęcia będą rozumiane następująco:
Pewność siebie – stan dobrego emocjonalnego samopoczucia i komfortu odczuwany podczas wykonywania różnych
czynności. Osoba pewna siebie często nie jest nawet
świadoma swojej pewności siebie w danej sytuacji. Po prostu
czuje się naturalnie, jak ryba w wodzie.
Poczucie wartości/samoocena – przekonanie o swoim znaczeniu lub umiejętnościach w danej dziedzinie. Znalezienie
się w sytuacji, w której przekonanie okazuje się nietrafne,
może wywołać poczucie braku pewności siebie (ten temat
został omówiony dokładniej w rozdziale 4).
Śmiałość – zdolność do zachowania się w określony sposób
nawet wówczas, gdy jest to dla danej osoby nienaturalne i
niekomfortowe. Śmiałość jest wartościową cechą, choć mniej
cenną niż pewność siebie, która eliminuje potrzebę bycia
śmiałym. Nieśmiałość, przez analogię, jest tu rozumiana
jako niezdolność do nienaturalnych i niekomfortowych
zachowań.
Obraz siebie – zbiór przekonań i wyobrażeń na własny
temat. Jest on bardziej złożony, a przez to stabilniejszy niż
13/38
poczucie wartości/samoocena (wskazówki dotyczące pracy
nad obrazem siebie znajdziesz w rozdziale 5 i 6).
Dobrej zabawy!
Zakładam, że skoro czytasz ten poradnik, to zależy ci na
zwiększeniu swojej pewności siebie. Cieszę się, bo dzięki
temu zyskasz dodatkową motywację do zmiany. Jednocześnie
zachęcam, byś zawartymi tu propozycjami i wskazówkami
bawił się jak dziecko, które właśnie otrzymało w prezencie
pudło z zabawkami. Spójrz na zaprezentowany proces z
dziecięcą ciekawością i ożywieniem, niech cię zainspiruje do
zabawy. Potraktuj proponowane ćwiczenia nie jako pracę domową czy obowiązek, ale jako okazję do odkrywania oraz
badania fascynującej krainy – świata twojego wnętrza i
wyobraźni.
Prawdopodobnie nigdy wcześniej nie zwiedzałeś tego świata
takimi szlakami i tak intensywnie, jak będziesz miał okazję
podczas tej lektury. Dlatego warto, żebyś w swej wędrówce
od czasu do czasu zatrzymał się i zachwycił krajobrazem.
Skarby, jakie kryjesz w swoim wnętrzu, jeszcze nie raz cię
zaskoczą.
Udanej podróży! Jestem zaszczycony tym, że mogę być
twoim przewodnikiem.
Jak korzystać z
poradnika?
Rzeczywistą wartość materiałów umożliwiających samodoskonalenie, takich jak książki czy nagrania wideo, wyznacza jeden, niezwykle istotny czynnik. Niezależnie od tego,
jak wartościowy produkt trafi w twoje ręce, nie przyniesie on
żadnych efektów, jeśli zabraknie jednego elementu...
Tym szczególnym czynnikiem jest dokładne zapoznanie się z
materiałami i staranne wykonanie zaleconych ćwiczeń. To
wydaje się oczywiste, ale praktyka życia codziennego
pokazuje, że zdumiewająca większość ludzi pomija ten podstawowy krok.
Jedna z brytyjskich firm produkujących nagrania do samodoskonalenia wysłała do swoich klientów ankietę sprawdzającą stopień ich zadowolenia z produktu. Jak się okazało,
mimo że oferowane materiały były dosyć drogie, jedynie 23
procent klientów w ogóle je rozpakowało, a tylko trzy procent wysłuchało ich do końca. Podobnie wygląda sprawa z ebookami: nabywcy czytają zaledwie 11 procent z nich i
15/38
wykonują ćwiczenia zawarte tylko w jednym procencie zakupionych książek.
Zatem ten pierwszy krok – z pozoru tak oczywisty – stawiają
zaledwie, w wersji optymistycznej, trzy osoby na sto! Mam
więc do ciebie ogromną prośbę: bądź jedną z tych trzech
osób!
Co więcej: proszę, żebyś nie tylko przeczytał ten poradnik i
zrobił ćwiczenia w nim zawarte, lecz także byś wykonał je
starannie i z należytą uwagą.
Przez staranne wykonanie rozumiem uważne przeczytanie
instrukcji i postępowanie zgodnie z nią, bez prób modyfikacji
czy „usprawniania” ćwiczeń. Z doświadczenia wiem, że wiele
osób ma skłonność do „ulepszania” ćwiczeń, które znajdą w
poradniku. Jeśli zmiany do ćwiczenia wprowadzane są po
lekturze całości i przerobieniu wszystkich zadań, to nie ma w
tym nic złego, a nawet może przynieść ciekawe rezultaty.
Jeżeli jednak zmienione ćwiczenia stosuje się zamiast oryginalnych, bez wcześniejszego ich sprawdzenia, może to zdecydowanie zmniejszyć skuteczność całego procesu. Dlatego
właśnie proszę o staranne wykonywanie ćwiczeń w takiej
postaci, w jakiej je prezentuję.
Proszę cię również o wykonywanie ich z należytą uwagą. Rozumiem przez to skupienie się na ćwiczeniu i jego poprawnej
realizacji, bez równoczesnego myślenia o tym, co zaraz
zrobisz, albo oglądania w tym czasie telewizji. Chodzi mi
również o to, byś poświęcił na ćwiczenie odpowiednio dużo
czasu i energii.
16/38
Zdarza się, że osoba wykonująca jakieś ćwiczenie, szczególnie wymagające wizualizacji, po kilku sekundach rezygnuje,
mówiąc, iż nie może sobie nic wyobrazić. Jeśli po pięciu
minutach prób istotnie nie uzyskasz żadnych efektów, zrób
przerwę i wróć do ćwiczenia za chwilę lub przy innej okazji.
Jeżeli druga próba również nie przyniesie rezultatów,
dopiero wówczas możesz z czystym sumieniem pominąć
ćwiczenie. Taka sytuacja jest jednak mało prawdopodobna.
Doświadczenie podpowiada mi, że większość osób, które
początkowo nie potrafią sobie nic wyobrazić, już po chwili
starań odkrywa, że ich wyobraźnia działa doskonale. Potrzebna była jedynie rozgrzewka.
Skoro jesteśmy przy wyobraźni, należy wyjaśnić jeszcze jedną kwestię. Często osoby sięgające po takie poradniki jak ten
zbyt wiele oczekują od swojej wyobraźni. Uważają, że powinni potrafić sobie wyobrazić wszystko tak realistycznie,
jakby się działo naprawdę. Chociaż to możliwe, większość
ludzi nie ma tak rozwiniętej wyobraźni i nie jest ona potrzebna, aby wykorzystać techniki zawarte w tym poradniku.
Do skutecznej pracy wystarczy już ogólne wrażenie, jakie
przy odrobinie uwagi i wysiłku może osiągnąć każdy.
Program niniejszego poradnika został opracowany na podstawie doświadczeń zebranych w czasie wielu lat pracy z
osobami
pragnącymi
zwiększyć
pewność
siebie.
Zaprezentowane tutaj techniki zostały dobrane tak, aby jak
najskuteczniej wesprzeć twoją zmianę w tym kierunku. Do
pomyślnych rezultatów potrzebne jest już tylko twoje
zaangażowanie.
Dlatego proszę, byś obiecał mi – i co najważniejsze: sobie
samemu – takie właśnie zaangażowanie. Jeśli to możliwe,
17/38
powiedz swoim przyjaciołom, że kupiłeś taki poradnik i że
chcesz starannie przerobić zawarte w nim ćwiczenia.
Świadomość, iż przyjaciele wiedzą o twojej próbie
wprowadzenia zmian, będzie cię dodatkowo motywować.
Ponieważ wielu osobom trudno jest utrzymać nieustanną
motywację do pracy, jeden z pierwszych rozdziałów
podręcznika poświęcony jest właśnie tej tematyce. Nie tylko
nauczysz się, jak wzmacniać motywację i zaangażowanie w
zwiększenie własnej pewności siebie, lecz także uświadomisz
sobie, jak wiele kosztował cię dotychczas brak tej pewności.
Należy jednak zacząć od określenia, czym jest pewność
siebie i jakie ma ona konsekwencje dla ciebie. Tym właśnie
rozpoczyna się część pierwsza opisanego procesu.
Część pierwsza.
Poczucie
pewności siebie
Aby dokądś dotrzeć, potrzebne są co najmniej dwie informacje: dokąd chcesz dojść i gdzie jesteś w danym momencie.
Większość osób doskonale wie, jak ważna jest jedna z tych
informacji, ale niewiele ma świadomość znaczenia obydwu.
Pierwsza część poradnika ma pomóc ci w dokładnym
poznaniu i zrozumieniu zarówno tego, dokąd chcesz dojść i
co chcesz uzyskać, jak i tego, gdzie jesteś w danym momencie – pod względem swojej pewności siebie. Znajdziesz
tu również sposoby na wzmocnienie motywacji do pokonania
czekającej cię drogi oraz na przezwyciężenie niektórych
przeszkód czyhających na nieuważnych podróżników. Całość
została przygotowana w taki sposób, aby twoja podróż była
możliwie szybka i przyjemna.
Szerokiej drogi!
19/38
Rozdział 1. Czym
jest prawdziwa
pewność siebie?
Z tego rozdziału dowiesz się:
• czym jest prawdziwa pewność siebie i czym różni się
od euforii;
• jak odkryć, w których sytuacjach już jesteś pewny
siebie;
• jak nauczyć się wykorzystywać w większej liczbie
sytuacji tę pewność siebie, którą masz już w sobie;
• kiedy ludzie mają najczęściej problemy z pewnością
siebie;
• jak wybrać te obszary pewności siebie, nad którymi
chciałbyś szczególnie popracować;
21/38
• jak stworzyć swojego Herosa Pewności i jak go
wykorzystywać.
„Old money” i
„Nowobogaccy”
Wyobraź sobie, że poznajesz na imprezie dwóch mężczyzn –
Jana i Tomasza. Obaj są bardzo bogaci, ale ten pierwszy
urodził się w majętnej rodzinie i od dziecka przyzwyczajony
był do bogactwa, podczas gdy drugi dopiero niedawno
wygrał dużą kwotę, a przez większość życia był dość biedny.
Przy tym obaj odznaczają się podobnym poziomem pewności
siebie.
Czy byłbyś w stanie ocenić, bez zadawania pytań, który z
nich urodził się bogaty, a który zdobył pieniądze niedawno?
Czym mogą różnić się takie osoby?
Oczywiście, jest to pewne uogólnienie, ale można założyć, że
Tomek, który ma pieniądze od niedawna, będzie się zachowywał zupełnie inaczej niż Janek, wychowany ze świadomością
posiadania majątku. Obaj mogą być ubrani w drogie
garnitury i nosić drogie zegarki. Dla Jana będą to jednak
oczywiste akcesoria. Tomasz zaś wciąż nie będzie w stanie
do końca uwierzyć w swoje powodzenie i w pewnym sensie
będzie próbował przekonać siebie i innych o tym, jaki jest
22/38
bogaty. Będzie starał się zwracać uwagę na swoje ubranie i
modne dodatki, demonstracyjnie wydawać duże kwoty pieniędzy itp.
Anglicy mają nawet specjalne wyrażenia określające takich
Janów i Tomków. Jan to old money – ktoś, dla kogo majątek
jest czymś naturalnym i oczywistym, bo należy do rodziny od
pokoleń. Tomek to new money – nowobogacki, który nie ma
jeszcze nawyków starego bogacza, cechują go nieumiarkowane korzystanie z bogactwa i nieprzemyślane inwestycje.
Co to ma wspólnego z
pewnością siebie?
Większość dostępnych poradników i kursów wzmacniania
pewności siebie ma na celu doprowadzić do zbudowania new
confidence, „nowej pewności siebie”. „Nowopewni” na wiele
sposobów przypominają nowobogackich – ich również
cechuje potrzeba nieustannego przekonywania siebie i innych, jak bardzo się zmienili i jacy są pewni siebie. Ich
pewność siebie opiera się w dużej mierze na euforii, co ma
swoje zalety, ale też liczne wady. Największą z nich jest to,
że euforię trzeba co jakiś czas wywoływać od nowa. Zarazem
wielu osobom taka pewność siebie wydaje się nienaturalna i
może odstraszać.
23/38
Dlatego poradnikowi, który trzymasz w ręku, przyświecał
inny cel. Materiał w nim zawarty został przygotowany tak,
aby umożliwić osobom z niego korzystającym stanie się old
confidence – ludźmi, dla których pewność siebie jest czymś
naturalnym i oczywistym.
Jeśli w pełni wykorzystasz rady zawarte w tym poradniku, to
ze zdumieniem stwierdzisz, że – paradoksalnie – rezultaty
nie będą zanadto rzucać się w oczy. Będziesz zbyt zajęty życiem w sposób pewny siebie, aby myśleć o tym, jak pewny
siebie się stałeś. Tylko czasem, wspominając miniony dzień,
pomyślisz: „Niesamowite! Kiedyś bym się na to nigdy nie
odważył, a teraz zrobiłem to bez zastanowienia”.
Cytat
„Arogancja jest zabójcza, podobny efekt może
przynieść obnoszenie się z ambicją. Między arogancją i
pewnością siebie jest cienka granica. Uzasadniona
pewność siebie jest czymś, co mają zwycięzcy. Podstawami pewności siebie są odwaga i otwartość, które
pozwalają zmierzyć się ze zmianami i generować nowe
pomysły. Pewni siebie ludzie nie boją się poddawać
swoich przekonań osądowi. Cieszą się intelektualną
wymianą poglądów, która wzbogaca pomysły”.
Jack Welch, słynny prezes General Electric
24/38
Już dziś bywasz
prawdziwie pewny siebie
Kiedy rano wstajesz, nie zastanawiasz się nad tym, czy
możesz sobie zrobić kawę, czy nie – po prostu ją robisz. Nie
czujesz się niepewnie, gdy zakładasz buty albo kładziesz się
wieczorem spać. Te zachowania są dla ciebie tak naturalne i
oczywiste, że byłbyś bardzo zdziwiony, gdyby ktoś powiedział ci, iż mógłbyś w tych sytuacjach czuć się niepewnie.
Niewątpliwie dziwi cię nawet użycie ich jako przykładu
zachowań, w których można być pewnym siebie. Są w końcu
takie typowe i normalne, że czego tu się bać?
Tylko jedna rzecz różni cię od osoby prawdziwie pewnej
siebie w okolicznościach, w których tobie tej pewności brakuje. Różnicą jest to, że dla tej osoby takie sytuacje są równie
naturalne, jak dla ciebie zrobienie porannej kawy. Nie chodzi
o to, że osoba ta jest jakoś specjalnie nakręcona, naładowana
czy czuje się kimś wyjątkowym. Dla niej takie zachowania są
oczywiste.
Po lekturze tego poradnika staną się one równie oczywiste
dla ciebie.
25/38
Nie musisz się uczyć
niczego nowego
No dobrze, jest w tym stwierdzeniu nieco przesady. By stać
się bardziej pewnym siebie, powinieneś nauczyć się kilku
nowych rzeczy i przećwiczyć je w praktyce. Jednocześnie –
jak pokazuje przykład z poranną kawą – pamiętaj, że
pewność siebie masz już w sobie i w niektórych sytuacjach
jest ona dla ciebie łatwo dostępna. Nie jest to więc zupełnie
nowa umiejętność, którą musisz dopiero posiąść. Ty już ją
masz, teraz potrzebujesz jedynie nauczyć się, jak ją stosować
w sytuacjach, w których dotychczas jej nie wykorzystywałeś.
Wiele osób przyznało, że zrozumienie tego zdjęło im z serca
ogromny ciężar. Do tej pory byli oni przekonani, że nie mają
w sobie ani trochę pewności siebie, i bali się, że nigdy nie
zdołają jej zdobyć. Nie widzieli, że mają już w sobie pewność
siebie, ponieważ skupiali się na tych sytuacjach, w których
im jej brakowało. Odkrycie, że nie jest to nic całkowicie obcego, a jedynie umiejętność, którą należy rozwinąć i
wyćwiczyć, było ogromnym i miłym zaskoczeniem.
Aby wzmocnić efekt, wykonaj teraz następujące ćwiczenie:
Ćwiczenie
„Kiedy jestem pewny siebie?”
Pomyśl o swoim typowym dniu i wypisz wszystkie te
czynności i zachowania, które przychodzą ci bez
26/38
większego namysłu, w sposób naturalny. To sytuacje,
w których już jesteś pewny siebie. Zadbaj o to, aby na
liście znalazły się także drobne rzeczy. Nawet w tych
okolicznościach, w których jeszcze nie czujesz się
pewny siebie, będziesz mógł znaleźć elementy zachowań pewnych. Je również wypisz. Przykładowo ktoś
może czuć się niepewnie podczas rozmowy z kasjerką
w sklepie, ale schowanie reszty do portfela nie budzi w
nim żadnych oporów.
Poświęć na to ćwiczenie co najmniej 10 minut. Wyszukaj
przykłady sytuacji, w których zachowujesz się pewnie.
Możesz być zdziwiony, jak długą listę uda ci się stworzyć.
Co chcesz rozwinąć?
Gdy już wiesz, w jakich codziennych sytuacjach jesteś pewny
siebie, łatwiej ci będzie określić te obszary, w których potrzebujesz wzmocnić i rozwinąć pewność siebie. Przyjrzyj się
szczególnie następującym obszarom:
• kontakty interpersonalne;
• praca zawodowa;
• związki romantyczne;
• wystąpienia publiczne;
27/38
• sprzedaż i negocjacje;
• kontakty z autorytetami;
• kontakty z rodziną;
• obrona własnego zdania i swoich praw;
• wygląd własnego ciała i jego akceptacja;
• wyobrażenia i przekonania o swojej przyszłości.
Te dziesięć punktów zawiera w sobie, w kolejności losowej,
obszary, w których ludzie najczęściej odczuwają brak
pewności siebie. Dokładniej omawiam je poniżej.
Kontakty interpersonalne
Brak pewności siebie najczęściej przejawia się w kontaktach
z innymi ludźmi. Co ważne, niekoniecznie dotyczy on wszystkich członków środowiska osoby niepewnej siebie. Często
taka osoba ma grupkę przyjaciół, w których towarzystwie
czuje się bezpiecznie i swobodnie, natomiast niepewnie zaczyna się czuć w obecności innych. Zmienna jest również
skala problemu – u niektórych będzie to ledwo wyczuwalny
dyskomfort emocjonalny, podczas gdy u innych brak
pewności siebie będzie prowadzić do całkowitego odcięcia
się od ludzi.
Czego obawiają się takie osoby? Odrzucenia przez grupę,
wyśmiania i braku akceptacji.
28/38
Praca zawodowa
Osoby, które nie czują się dostatecznie pewnie w swojej
pracy, będą nieustannie napotykały trudne do pokonania
przeszkody. Nawet jeśli wiedzą lepiej niż inni, co należy
zrobić, aby jakiś problem rozwiązać, będą unikać wyrażania
swojej opinii i wycofywać się z dyskusji w chwili zaostrzenia
konfliktu. Takie osoby są również częściej pomijane przy
awansach.
Czego obawiają się takie osoby? Wygłupienia się,
ośmieszenia i agresji ze strony współpracowników lub
przełożonych.
Związki romantyczne
Osoby, które czują się niepewnie w kontaktach z płcią przeciwną, będą miały utrudnioną drogę do zbudowania
zdrowego, satysfakcjonującego związku. Jeśli nawet znajdą
się w jakiejś relacji, często będą w pewnym sensie jej
niewolnikami, gdyż w swoim odczuciu stoją przed alternatywą: albo pozostać w takim związku, w jakim są, albo zostać
osobą samotną. Ponieważ nie wierzą w swoje możliwości w
tym zakresie, nie dostrzegają trzeciej możliwości: szansy na
zbudowanie lepszego związku z kimś innym.
Czego obawiają się takie osoby? Odrzucenia i samotności.
Wystąpienia publiczne
29/38
Gdyby zapytać tysiąc przypadkowo wybranych osób, czego
się najbardziej boją, większość z nich wskazałaby zapewne
wystąpienia publiczne. Wizja przemawiania przed publicznością przeraża wiele osób. Nie ma przy tym znaczenia,
czy dotyczy to występów na scenie, czy prezentacji podczas
firmowego zebrania, czy nawet wzniesienia toastu w dobrze
znanym towarzystwie.
Czego obawiają się takie osoby? Wystawienia się na
pośmiewisko i ataki grupy ludzi.
Sprzedaż i negocjacje
Skuteczne negocjacje wymagają dużej pewności siebie. Bez
niej łatwo jest skupić się podczas rozmów na swoim samopoczuciu kosztem faktycznych interesów będących przedmiotem negocjacji. W przypadku sprzedaży pewność siebie jest
niezbędna, żeby w ogóle sprzedawać, nie wspominając już
nawet o sprzedaży skutecznej. Sprzedawca musi wesprzeć
sprzedawany przez siebie produkt i przedstawić go jako coś
naprawdę wyjątkowego.
Wielu czytelników może w tym momencie zaprotestować, że
nie zajmuje się sprzedażą ani negocjacjami i nie potrzebuje
rozwijać pewności siebie w tym obszarze. Czy jednak faktycznie tak jest? Każdy człowiek ma co pewien czas okazję
do negocjacji, nawet jeśli z niej nie korzysta. Może negocjować podwyżkę z szefem, koszt wynajmu mieszkania z właścicielem albo cenę urlopu z przedstawicielem biura podróży.
Często jednak rezygnuje z tej możliwości dla uniknięcia
nieprzyjemnych emocji, jakie mogą wiązać się z
negocjacjami.
30/38
Czego obawiają się takie osoby? Nieprzyjemnych emocji,
popełnienia błędu, obrażenia kontrahenta.
Kontakty z autorytetami
Jednym z największych wyzwań dla pewności siebie wielu
ludzi są rozmowy z autorytetami. Problemy mogą pojawiać
się w czasie kontaktów z różnymi autorytetami, niezależnie
od tego, czy chodzi o szefa w pracy, profesora na uczelni, czy
o inną osobę, którą się szanuje i podziwia albo po prostu
uznaje za ważną i wpływową. Często nie ma tu nawet znaczenia, czy autorytet jest dla nas przyjazny, czy też wrogi –
sam fakt kontaktu z autorytetem jest paraliżujący.
Czego obawiają się takie osoby? Naruszenia niepisanego
kontraktu społecznego określającego zasady komunikowania
się z takimi autorytetami. Ataku i agresji ze strony
autorytetu.
Kontakty z rodziną
Relacje z rodziną, zwłaszcza z rodzicami, należą do tych obszarów, w których mogą czuć się niepewnie nawet ludzie
dorośli, osiągający znaczne sukcesy w innych dziedzinach.
Jeśli w jakimś momencie życia nie nastąpiła wyraźna zmiana
relacji między rodzicami a dziećmi na bardziej partnerską,
nawet pewny siebie dorosły człowiek może w tym punkcie tkwić na poziomie dziecka proszącego rodziców o zgodę.
31/38
Czego obawiają się takie osoby? Odtrącenia, urażenia i
zranienia osób, które są dla nich ważne; niekiedy również
odpowiedzialności, jaka wiąże się z samodzielnością.
Obrona własnego zdania i swoich praw
Osoby niepewne siebie często nie potrafią bronić własnego
zdania ani reagować w sytuacji, gdy naruszane są ich prawa.
Nie chcą urazić drugiej osoby, nawet kosztem swojej krzywdy, co – niestety – zwykle zachęca agresora do dalszego
zachowywania się w podobny sposób.
Czego obawiają się takie osoby? Urażenia drugiej osoby,
niekiedy również jakiejś bliżej niesprecyzowanej kary za
obronę swojego zdania.
Wygląd własnego ciała i jego akceptacja
Własne ciało jest dla wielu osób źródłem ogromnej
niepewności. Uważają, że w części lub całości jest brzydkie,
nieatrakcyjne, odstraszające itp. Przykrość sprawia im myśl,
że inni mieliby oceniać ich wygląd lub sposób poruszania się.
Taki brak akceptacji ma na ogół różne przyczyny i stwarza
ogromne problemy.
Czego obawiają się takie osoby? Oceny innych ludzi,
odrzucenia, braku przynależności.
Wyobrażenia i przekonania o swojej
przyszłości
32/38
Ostatnim istotnym obszarem, w którym często przejawia się
brak pewności siebie, jest wizja własnej przyszłości i
przekonania na ten temat. Brak jasnej, pozytywnej wizji
przyszłości jest dla wielu osób niezwykle stresujący i stanowi
źródło poważnych problemów z poczuciem pewności siebie.
Czego obawiają się takie osoby? Porażki, klęski w sytuacji, gdy ich przyjaciele i znajomi osiągną sukces, uznania za
bezwartościowych, braku bezpieczeństwa finansowego, zawiedzenia nadziei pokładanych w nich przez bliskich itp.
Ćwiczenie
„Kiedy potrzebuję więcej pewności siebie?”
Pomyśl o swoim życiu, ze szczególnym uwzględnieniem wymienionych wyżej 10 obszarów. Nad którymi
z nich warto bardziej popracować, a które są już wystarczająco rozwinięte? Czy któreś z wymienionych
obaw wydają ci się znajome? Czego dotyczą te obawy?
Wypisz zarówno obszary, nad którymi chcesz pracować, jak i towarzyszące im obawy. Dodaj do nich także
wszystkie inne, jakie przyjdą ci na myśl.
Następnie, na podstawie swojej listy, wyobraź sobie,
jak według ciebie wyglądałby idealny poziom pewności
siebie w każdym z tych obszarów. Co byś zrobił inaczej? Jak wówczas zareagowaliby na ciebie ludzie?
Jakie korzyści dałaby ci taka sytuacja? Postaraj się
wyobrazić to sobie możliwie szczegółowo. Następnie w
jednym–dwóch zdaniach opisz ten idealny poziom dla
każdego z obszarów.
33/38
Przykład: „Gdy będę idealnie pewny siebie w relacjach
z rodziną, będę mógł spokojnie wyrazić swoje zdanie,
nie naginając się do opinii rodziców, ale również nie
prowokując kłótni z nimi”.
„Gdy będę idealnie pewny siebie podczas wystąpień
publicznych, będę spokojnie i naturalnie wygłaszał
przemówienia nawet w obecności dużej grupy odbiorców, bez obaw o to, jak mogą mnie odbierać i
zareagować”.
W ten sposób wyznaczyłeś sobie cele, do których będziesz
zmierzał w czasie lektury tego poradnika. Z kolejnego rozdziału dowiesz się, jak wzmocnić motywację do ich osiągnięcia.
Jak to wygląda w
praktyce?
Dawid od dawna pragnął być bardziej pewny siebie, ale nigdy tak naprawdę nie zastanawiał się, co to dokładnie miałoby
dla niego oznaczać. Miał pewne ogólne pojęcie, kim jest
pewna siebie osoba, ale nie myślał o tym, w jakich obszarach
swojego życia jest już pewny siebie, a w jakich pewność
siebie powinien zbudować.
Gdy się nad tym zastanowił, odkrył z pewnym zaskoczeniem,
że czuje się już wystarczająco pewny siebie w pracy i codziennym życiu, natomiast przydałoby mu się więcej pewności
34/38
w kontaktach z kobietami i rodzicami, a także w jednej
sferze relacji zawodowych, mianowicie w czasie zebrań. Ze
zdumieniem zauważył też coś, czego wcześniej sobie nie
uświadamiał: przy całej swej pewności siebie wobec aktualnych umiejętności w życiu zawodowym i prywatnym nie był
wcale pewien, czy jego zawodowa i osobista przyszłość będą
udane. Stwierdził, że zdecydowanie musi nad sobą popracować w tych obszarach.
Zapamiętaj
Czy formułowane cele muszą brzmieć
pozytywnie?
W materiałach dotyczących samodoskonalenia często
pojawia się przekonanie, że cele powinny mieć pozytywny wydźwięk. Przykładowo sformułowanie „nie będę
się obawiał” powinno brzmieć: „Będę się czuł dobrze”.
Bierze się to z założenia przyjętego dawno w psychologii, że: „Podświadomość nie rozumie słowa «nie», a
więc traktuje negacje jako potwierdzenia”.
W rzeczywistości twój umysł doskonale rozumie słowo
„nie” i wszystkie inne negacje. Takie sformułowania
jednak są znacznie wolniej przetwarzane, ponieważ
przeszukanie pamięciowego katalogu pojęć, zawierającego wszystkie rzeczy nieczerwone, wymaga dużo
więcej czasu niż katalogu rzeczy czerwonych czy
niebieskich. Zarazem jest wiele takich sytuacji, kiedy
przejrzenie dostępnych negacji jest jednak szybsze.
Dlatego nie można jednoznacznie polecić reguły nakazującej, żeby cele formułować pozytywnie. W
35/38
pewnych sytuacjach jest to wskazane, w innych zaś
negatywne ich ujęcie przyniesie dużo lepszy efekt,
m.in. przez pobudzenie motywacji „od”, którą lepiej
poznasz w następnym rozdziale.
Jest jeszcze jedna rzecz, która przyda ci się na drodze do osiągnięcia idealnej pewności siebie. To stworzenie twojego
własnego Herosa (lub Heroski) Pewności. Heros jest uosobieniem osoby prawdziwie pewnej siebie. Do jego stworzenia
możesz wykorzystać rzeczywistą, znaną sobie osobę lub
postać fikcyjną, np. bohatera filmu, albo złożyć Herosa z
wielu osób i postaci, różnych dla rozmaitych obszarów, w
których będzie ci potrzebny. Przykładowo, w obszarze kontaktów z rodziną czy związków romantycznych twój Heros
może być jak Sean Connery w filmach o Jamesie Bondzie, natomiast w sferze wystąpień publicznych – jak Al Pacino.
Ważne, żeby twój Heros miał taką płeć, jak ty, choć na jego
postępowanie mogą składać się zachowania osób obojga płci.
Heros Pewności jest swego rodzaju pomocą naukową i wspiera cię w procesie, którego realizacji się podejmujesz. Ilekroć, wykonując ćwiczenie, będziesz miał wątpliwości, jak
postąpić, np. czy zmienić swoje przekonanie, czy nie, możesz
je odnieść do swojego Herosa. Po prostu zadaj sobie pytanie:
„Jak to jest u mojego Herosa?” i dopiero wtedy ewentualnie
dokonaj zmiany.
Ćwiczenie
Przywołanie Herosa Pewności
Zastanów się, kto dla ciebie mógłby być Herosem
Pewności. Może to być zarówno prawdziwa, znana ci
36/38
osoba, jak i bohater filmu, książki bądź gry; może to
też być postać, na którą złoży się kilka, a nawet
kilkanaście różnych osób specjalizujących się w odmiennych obszarach życia – razem stworzą spójną całość.
Istotne jest, żeby Twój Heros był tej samej płci, co ty,
oraz żebyś potrafił go sobie wyobrazić, przynajmniej
ogólnie.
Gdy będziesz już wiedział, kim jest twój Heros, poświęć
przynajmniej pięć minut na wyobrażanie go sobie w różnych
sytuacjach. Jak się zachowuje? Jaki ma wyraz twarzy? Jakie
są jego gesty, ruchy? Jak mówi? W jakim tempie, jakim
tonem głosu? Co robi?
Twój Heros Pewności stanowić będzie wzór, do którego
możesz się odwoływać, ilekroć będziesz miał wątpliwości
przy wykonywaniu ćwiczeń zawartych w dalszej części
poradnika. Jeśli nie będziesz wiedział, czy dane rozwiązanie
jest dla ciebie dobre, czy nie, a sposoby sprawdzenia przedstawione w wykonywanym ćwiczeniu nie przyniosą
klarownej odpowiedzi, będziesz mógł zwrócić się o pomoc do
swojego Herosa. Wystarczy, gdy zadasz sobie pytania: „Jak
to jest u mojego Herosa? Jak on sobie wyobraża tę sytuację,
jak ją widzi? Jak widzi siebie, a jak innych? Jakie ma
przekonania?” itp.
Tak przygotowany Heros Pewności będzie służył praktyczną
pomocą i wsparciem na kolejnych etapach procesu, który
rozpocząłeś. Może będziesz miał okazję skorzystać z jego
pomocy już w następnym rozdziale, z którego dowiesz się,
jak skutecznie motywować się do pracy nad budowaniem
swojej pewności siebie.
37/38
Cytat
„Pewność siebie jest dobrym określeniem tego, co
zwykle wyrażamy przez termin «bezpośredniość».
Prawdziwa pewność siebie nie może przybierać
postaci bezczelności, «buty». Nie należy również mylić
z nią tego, co ktoś myśli albo sądzi o swoim podejściu.
Pewność siebie to otwartość, z jaką człowiek podchodzi do tego, co ma robić. Nie oznacza świadomego
zaufania swoim możliwościom i zdolnościom, ale
nieświadomą wiarę w to, że w danej sytuacji wszystko
jest możliwe. Człowiek pewny siebie po prostu robi to,
czego wymaga od niego sytuacja”.
John Dewey, amerykański filozof, psycholog i
reformator
@Created by PDF to ePub
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Bookarnia Online.