OZNACZANIE MAGNEZU ŁATWO DOSTĘPNEGO DLA ROŚLIN W

JO Z E F PISZC ZEK , FR A N C ISZEK B IA LO US
OZNACZANIE M AGN EZU ŁATWO D O S T Ę P N E G O DLA ROŚLIN
W GLEB AC H LEK K IC H
Z K atedry G leboznaw stw a i K atedry M ikrobiologii Rolnej W SR w Szczecinie
W literaturze naukowej ostatnich czasów spotykam y coraz więcej prac
stwierdzających niedobór magnezu, w glebach
(zwłaszcza w kwaśnych
glebach piaskowych) i nawołujących do naw ożenia naw ozam i m ag n ez o ­
wym i
Również gleby orne woj. szczecińskiego w ykazują w bardzo dużym
procencie niedobór tego pierwiastka. W stępne badania [5] wykazują b o­
wiem, że w grupie gleb lekkich do gleb o odpowiedniej zasobności wr m a g ­
nez m ożna zaliczyć tylko około 30% gleb wytworzonych z gliny zwałowej,
lekkich, około 10% szczerków (gleb piaskowych gliniastych) i szczerków
pylastych oraz około 7% gleb piaskowych
słabogliniastych, pylastych.
W glebach piaskowych luźnych i słabogliniastych nie spotkano w żadnym
przypadku odpowiedniej zasobności w m agn ez dostępny dla roślin. Reszta
gleb lekkie:' woj. szczecińskiego wykazuje niedostateczną, rzadziej średnią
zasobność w m agnez i w edług danych z literatury powinna reagow ać
zwyżką plonów na nawożenie m agnezem .
W ostatnich latach wiele prac poświęcono metodyce oznaeżania m a g n e ­
zu łatwo dostępnego dla roślin w glebach. P rac e te idą w. dwu kierunkach:
pierwszy z nich poszukuje najlepszej metody chemicznej, drugi zaś biolo­
gicznej.
Z uw agi na w y raźny niedobór m ag nezu w glebach lekkich woj. szcze­
cińskiego wyłoniła się potrzeba szybkiego i zakrojonego na szerszą skalę
zbadania tych gleb. W ypróbowano w tym celu kilka metod, z których n a j ­
odpowiedniejszymi z wielu względów okazały się m etoda biologiczna N i­
klasa (posługująca się grzybem A spergillus niger) oraz m etoda chemiczna
Schachtschabela.
P rzy pomocy obu tych metod zbadano do tej pory kilkadziesiąt profili
gleb lekkich woj. szczecińskiego. Mimo szczupłego jeszcze m ateriału dodotychczasowe wyniki już w ykazują pewne charakterystyczne praw idło­
wości i tendencje oraz n a su w a ją pewne uwagi.
Józef Piszczek, Franciszek Białous
120
Tablica 1
Zasobność g leb le k k ic h województwa sz c z e c iń s k ie g o w magnes łatw o dostępny dla r o ślin
wg metody N ik la s 'a 1 S ch a ch tec h a b ela
Abundance o f magnesium e a s ily a v a i la b le to p la n ts in l i g h t s o i l s o f Sssczecin v o iv o d e sh ip
(d eterm , by N ik las and S c h a ch tsc h a b el m ethods)
Metoda S c h ach tech ab ela
S c h a ch tsc h a b el method
Metoda N ik la s 'a
N ik la s method
Głębokość
Depth
cm
M iejscowość
1 g le b a
L o c a tio n and s o i l
pH
1 n KC1
waga
grzy b n i
Otycel.
w eight
mg
wycena
zaso b n ości
e v a l u a t.
abundance
Mg ng/lOOg
gleby
s o il
wycena
z asobności
e v a lu a t.
abundance
B abigoszcz
p ia se k s ła b o g l in ia s ty
na luźnym p ia sk u
s l i g h t l y 1оащу on lo o se
sand
0-20
30-50
70-80
4 ,3 0
4 ,4 0
4 ,9 0
110
0,01
0,01
z ła - poor
z ło - poor
z ła - poor
2 ,0
0 ,6
0 ,4
S z c ze c in 43
p ia se k s ł a b o g l in ia s ty
s lig h ty loamy 3and
5-15
50-60
32-90
4 ,9 7
5,11
5,0 8
100
0.015
363
z ła - poor
z ła - poor
z ła - poor
2,1
15
3 ,9
z ła - poor
z ła - poor
średnia-m edium
Ognica 135
p ia se k s ł a b o s lin ia s ty
s l i g h t l y 1оащу s a n i
5-15
30-45
60-70
5,44
4 ,6 8
5Д З
416
523
0,01
2,9
2,6
0 ,9
średnia-m edium
średnia-m edium
z ła - poor
5-15
50-65
100-110
7 ,0 0
6,2 9
5,91
543
ś la d
0,76
z ła - poor
ś re d n ia medium
z ła - poor
ą
ś re d n ia medium
z ła - poor
z ła - pocr
2 ,8
1,4
M
średnia-m edium
z łe - poor
z ła - poor
0-20
30-40
4 ,7 0
4 ,69
733
666
ś re d n ia medium
śred n ia medium
3 ,9
1 ,5
średnla-m edium
z ła - poor
0-20
35-45
110-130
5,71
4,6 3
4 ,9 3
663
618
716
ś re d n ia medium
śred n ie, medium
dobra - liigh
3 .9
2 ,0
5.9
ś re d n ia - medium
z ła - poor
dobra - high
5-15
30-40
65-75
5,45
4,8 1
4 ,7 0
360
443
443
z ła - poor
z ła - poor
z ła — poor
4 ,5
7 ,9
13 ,2
średnla-m edium
dobra - high
dobra - high
Biebrówek I
p ia se k s ła b o g l in ia s ty
s lig h ty 1оащу aand
0-20
4,8 2
360
z ła - poor
2 ,7
średnla-m edium
Biebrówek I I
p ia se k s ł a b o g l in ia s ty
s lig h ty loany sand
0 -2 0
4 ,9 1
é la d
z ła - poor
2 ,1
S ta rg a rd 26
z g lin y z w a ł., le k k a
from b o u ld e r loam,
lig h t
5-15
30-45
70-80
4 ,6 9
5,46
5,8 0
117
105
543
s i a - poor
z?:a — pc^r
é re d n ia medium
Chociwel 103
z g lin y z w a ł., le k k a
from b o u ld e r loam ,
lig h t
5-15
30-40
60-70
4 ,2 0
5,22
4 ,0 3
860
953
do b ra - h ig h
d o b ra - h ig h
Ińsko 59
z g lin y z w a ł., le k k a
from b o u ld e r loam , l i g h t
5-15
40-50
6 0-70
4 ,8 1
4 ,0 0
4 ,0 4
453
334
383
z ła - poor
z ła — poor
z ła — poor
S z c ze c in 16
z g l i n zw ał. le k .
from b o u ld e r loam,
lig h t
5 -15
3CM0
4 ,9 7
5 ,1 1
416
0 ,05
z ł a - poor
z ł a — poor
Goleniów 21
p ia se k g l i n i a s t y le k k i
l i g h t loenc' send
Bodzencln 11
p ia se k g l i n . l e i * i
l i g h t loamy sand
Marszewo 108
p ia se k g l i n . le k k i
p y la sty
l i g h t loamy sand
( 2 H M 0 0 ,1 -0 ,0 2 mm)
Penslno 82
p ia se k g l i n . тосцу
p y la sty
loamy sand (10-20% c la y
p a r t . , 25“ 40% 0
0 ,1 -0 ,0 2 mm)
.
•
z ła - poor
z ła - poor
z ła - poor
z ła - poor
6 ,1
5 ,8
9 ,3
średnla-m edium
średnla-m edium
dobra - hig h
7 ,2
1 4 ,9
1 2 ,7
dobra — high
dobra - h ig h
d obra - hig h
3 ,2
z ła — poor
z ła - poor
dobra — h igh
n
ś re d n ia -a e d iu m
z ł a - poor
Oznaczanie magnezu łatwo dostępnego dla roślin w glebach lekkich
121
Najbardziej charakterystyczny m ateriał liczbowy z przeprowadzonych
do tej pory b adań zebrany jest w tablicy 1. Wyniki dotychczasowe w y k a­
zują w zasadzie w y ra źną równoległość obu metod przy wycenie zasobno­
ści gleb w m ag n ez łatwo dostępny dla roślin. Wycena ta w większości
przypadków jest identyczna. Często jedn ak zdarza się, że metoda chemicz­
na daje bardziej optym istyczną ocenę niż m etoda biologiczna. S praw a ta
w y m aga w yjaśnienia.
Należy dodać, że metoda chemiczna jest znacznie pracochłonniejsza,
kłopotliwsza i w y m ag a ją ca większej precyzji. M etoda Niklasa jest prostsza
i lepiej n ad a je się do m asowych analiz.
STRESZC ZEN IE
Autorzy wypróbowali kilka metod oznaczania m agnezu łatwo dostęp­
nego dla roślin i dwie z nich, tj. metodę mikrobiologiczną Niklasa i c h e ­
miczną Schachtschabela porównywali między sobą. Za pomocą obu tych
metod zbadano kilkadziesiąt profili gleb lekkich woj. szczecińskiego i p o ­
rów nano wycenę zasobności tych gleb w m agn ez łatwo dostępny dla roślin.
Dotychczasowe wyniki w ykazują w zasadzie dużą zgodność wyceny.
W wielu przypadkach jednak wycena w g metody chemicznej jest k orzyst­
niejsza dla tej samej gleby niż wycena w g metody mikrobiologicznej.
Z tego względu, jak również z uw agi na większą prostotę i szybkość
oznaczania, autorzy polecają raczej metodę Niklasa.
'LITERATURA
[1] P i s z c : z e i k J.: Ł atw o przysw ajalne formy maignezu w bieliicowydi glbcach lekkich
wojew[d.ztwa szczecińskiego — praca p rzy g o to w an a 'do druku.
Г2] S 'clh a c h t s cîh a b e 1 P.* D as Pflauvzenverfüçbare iMaig.mesiuim .des Bodens und
seine 'Bestim m ung. Z. P flanz. E rnähr. D üng. 67, 1954.
[3] S eih i 11 i ,n g G.: Ü ber die M agnesium bes'tim nrung m it Titamgleb. Z. Pflanz. Ernäihr.
D üng. 3, 1957.
Г41 S clh i 11 i n/,£ iG.: M a g n e s i u m ein luniverseller Pflanzennäihrstoff., Berlin, 1955.
[5] T lhoin R.: Methoidenfouch. Вале! I, U n tersu ch u n g vo:n Böden. B erlin, ’955.
И. ПИЩ ЕК, Ф. БЯЛОУС
О П РЕД ЕЛ ЕН И Е МАГНИЯ ЛЕГКИХ П ОЧВ
ЛЕГКО Д О С Т У П Н О Г О ДЛЯ РАСТЕНИЙ
К аф ед ра П очвоведени я и К аф ед р а М икробиологии Высш ей Щ ецинской
С ельскохозяй ствен ной Ш колы
Рез юме
А вторы подвергли п р о в е р к е н еск о л ь ко м етодов о п р ед ел ен и я маг­
ния л егко доступного для растений и два из них, а именно м етод
микробиологический Никляса и химический Ш ахтм абеля ср авн и вал и
122
Józef Piszczek, Franciszek Bialous
друг с другом. По этим методам п р о в е д е н о и ссл ед о в ан и е нескольких
десятков р а з р е з о в легких почв Щ ец и н ск о го в о ев о д с т в а и сд ел ан а
о ц ен к а со д е р ж а н и я в этих почвах магния л егко доступного для р а с ­
тений. В п олучен н ы х до н аст о я щ его вр ем ени резул ьтатах н аб л ю д а­
ется их б о л ь ш о е сходство в оц ен ке. О д н ако во многих случаях по
химическому методу о к а зы в а е т с я для данной почвы зн ач и те ль н о
б л а го п р и ят н е е оценки по микробиологическом у методу.
В виду этого об сто ятел ьства, а так ж е учиты вая б о л е е простой
и ск оры й сп особ о п р ед ел ен и я, ав то ры реком ен дую т метод Никляса.
J. PISZC ZEK , F. BIA LO US
D ETER M IN A TIO N O F M A G N E S IU M EASILY AVAILABLE TO PLANTS
IN LIG H T SOILS
Clhair of Soil Science amd1 C hair of Agiric. M icrobiology C ollege of A griculture, Szczecin
S u m m 'а г у
Authors tested several methods for determ ination of m agnesium easily
available to plants and m ade com parisions between two of them, oiz the
Niklas microbiological and the Schachtschabel chemical one. Several tens
of light soil profiles were investigated with those two methods and the
avaluations of this soil contents compared. The evaluation results obtained
hitherto show in principle good m utual agreem ent. In m any cases, ho ­
wever more favourable results are being obtained for the sam e soil with
the chemical than with the microbiological method.
F or this reason and also on account of its greater simplicity and ra p i­
dity in determination, authors resomm end rath er the Niklas method.