Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt

Transkrypt

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt
Prawa Konsumenta w Unii Europejskiej
„Odpowiedzialność
za szkodę
wyrządzoną przez produkt
niebezpieczny a bezpieczeństwo
produktów "
Katarzyna Syroka
Europejskie Centrum Konsumenckie Polska
Warszawa, 05.11.2009 r.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
1
PLAN PREZENTACJI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Podstawy prawne dotyczące odpowiedzialności za szkodzę wyrządzoną przez
produkt niebezpieczny.
Konstrukcja odpowiedzialności za produkt w prawie Unii Europejskiej i jej
implementacja do wewnętrznych porządków prawnych państw członkowskich –
Anglia, Francja i Niemcy.
Przesłanki odpowiedzialności za produkt.
Zakres podmiotowy reŜimu odpowiedzialności za produkt.
Przesłanki egzoneracyjne (przesłanki wyłączające odpowiedzialność prawną)
przewidziane w prawie krajowym i wspólnotowym.
Stanowisko doktryny w kwestii zbiegu roszczeń odszkodowawczych w odniesieniu
do szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny.
Podstawy prawne dotyczące bezpieczeństwa produktów.
Kryteria oceny bezpieczeństwa produktów.
Kompetencje Prezesa UOKiK w zakresie bezpieczeństwa produktów.
Prawa konsumenta a obowiązki przedsiębiorcy.
Rejestr produktów niebezpiecznych.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
2
PODSTAWY PRAWNE
Konwencja o odpowiedzialności za szkody na osobie lub śmierć wyrządzone przez
produkt z 27 stycznia 1977 r., przyjęta w Strasburgu.
Dyrektywa 374/85 z dnia 25 lipca 1985 r. zbliŜaniu prawnych administracyjnych
przepisów państw członkowskich zakresie odpowiedzialności za wadliwe
produkty,
L 210 / 29.
Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny
(Dz. U. Nr 22, poz. 271 z późn. zm.).
Ustawa
z
dnia
23
kwietnia
1964
r.
Kodeks
Cywilny
(Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Dyrektywa 2001/95/WE z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego
bezpieczeństwa produktów L 11/04.
Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów
(Dz. U. Nr 229, poz. 2275 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
(Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. Nr 4, poz. 25 z późn.
zm.).
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
3
PODSTAWY PRAWNE
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobu
prowadzenia krajowego systemu informacji o produktach niebezpiecznych
(Dz. U. Nr. 87, poz. 815).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2007 r. w sprawie wprowadzenia
środków przewidzianych przepisami o ogólnym bezpieczeństwie produktów
w odniesieniu do zapalniczek (Dz. U. Nr 77, poz. 515).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 2008 r. w sprawie wprowadzenia
środków przewidzianych przepisami o ogólnym bezpieczeństwie produktów
w odniesieniu do zabawek magnetycznych (Dz. U. Nr 105, poz. 668).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2009 r. w sprawie wprowadzenia
środków przewidzianych przepisami o ogólnym bezpieczeństwie produktów
w odniesieniu do produktów zawierających biocyd fumaran dimetylu
(Dz. U. Nr 72, poz. 621).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie dodatkowych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i znakowania produktów, które stwarzają
zagroŜenie dla konsumentów przez to, Ŝe ich wygląd wskazuje na inne niŜ
rzeczywiste przeznaczenie (Dz. U. Nr 71, poz. 644).
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
4
PODSTAWY PRAWNE
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie działań
podejmowanych w związku z zatrzymaniem produktów, co do których istnieją
uzasadnione okoliczności wskazujące, Ŝe nie spełniają one wymagań dotyczących
bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 87, poz. 816).
Rozporządzenie
Rady
Ministrów
z
dnia
26
kwietnia
2005
r.
w sprawie wzoru powiadomienia o produkcie, który nie jest bezpieczny (Dz. U. Nr 80,
poz. 694).
Rozporządzenie
Ministra
Zdrowia
z
dnia
28
kwietnia
2004
r.
w sprawie sposobu działania krajowego systemu monitorowania wypadków
konsumenckich (Dz. U. Nr 104, poz. 1100).
Obwieszczenie
Prezesa
Polskiego
Komitetu
Normalizacyjnego
z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie numerów i tytułów Polskich Norm, będących
transpozycją norm europejskich, uznanych przez Komisję Europejską za zgodne
z
przepisami
dotyczącymi
ogólnego
bezpieczeństwa
produktów
(M.P. Nr 47, poz. 699).
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
5
GENEZA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA PRODUKT
Odpowiedzialność za produkt jest pojęciem uŜywanym na
określenie ukształtowanej w drugiej połowie XX wieku w Stanach
Zjednoczonych odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone
przez produkty (product liability).
Koncepcja odpowiedzialności za produkt wykształciła się jako
reakcja prawa na zjawiska społeczno-gospodarcze wywołane coraz
szybszym postępem naukowym i technicznym.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
6
GENEZA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA PRODUKT
Pierwsze
badania
nad
sposobami
harmonizacji
prawa
wewnętrznego
państw
członkowskich
w
dziedzinie
odpowiedzialności za produkt komisja EWG podjęła juŜ
w 1968 roku. Pod wpływem Konwencji strasburskiej, która do tej
pory nie została ratyfikowana przez Ŝadne państwo członkowskie,
w przedstawionym w ich wyniku projekcie szczególnie widoczna
była tendencja do maksymalizacji ochrony konsumenta.
Dyrektywa 374/85 z dnia 25 lipca 1985 roku usystematyzowała
w Europie kwestie związane odpowiedzialnością za szkody
wyrządzone przez produkt niebezpieczny.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
7
KONSTRUKCJA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA
PRODUKT
Producent jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez wadę w jego produkcie.
„Produkt” oznacza kaŜdą rzecz ruchomą, nawet będącą częścią składową innej
rzeczy ruchomej lub nieruchomej + elektryczność.
„Producent” oznacza producenta produktu gotowego, producenta kaŜdego surowca
lub producenta części składowej i kaŜdą osobę, która przedstawia się jako producent
umieszczając swą nazwę, znak handlowy lub inną wyróŜniającą cechę na produkcie.
Bez uszczerbku dla odpowiedzialności producenta kaŜda osoba, która przywozi
produkt do Wspólnoty w celu sprzedaŜy, najmu, leasingu albo jakiejkolwiek formy
dystrybucji w toku swej działalności gospodarczej, uwaŜana jest w rozumieniu
niniejszej dyrektywy za producenta i odpowiada jak producent. W przypadku gdy
producenta produktu nie moŜna zidentyfikować, kaŜdy dostawca produktu będzie
traktowany jak jego producent, chyba Ŝe poinformuje osobę poszkodowaną
w rozsądnym terminie o toŜsamości producenta lub osoby, która dostarczyła mu
produkt. To samo stosuje się w przypadku produktu przywoŜonego, jeŜeli brak na nim
wskazania toŜsamości importera, nawet jeŜeli nazwa producenta.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
8
KONSTRUKCJA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA
PRODUKT
Produkt jest wadliwy, jeŜeli nie zapewnia bezpieczeństwa, jakiego osoba
ma prawo oczekiwać, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności,
w szczególności:
– wygląd produktu;
– sposób uŜycia produktu, którego moŜna rozsądnie oczekiwać;
– czas, w którym produkt został wprowadzony do obrotu.
Produkt nie będzie uwaŜany za wadliwy wyłącznie dlatego,
w późniejszym czasie lepszy produkt został wprowadzony do obrotu.
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny jest
to odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka – „niezaleŜna od winy
odpowiedzialność ze strony producenta jest jedynym właściwym środkiem
rozwiązania tego problemu, charakterystycznego dla obecnych czasów
rosnącej technicyzacji, poprzez sprawiedliwe rozłoŜenia ryzyka tkwiącego
w nowoczesnej technologicznie produkcji”.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Ŝe
9
IMPLEMENTACJA DYREKTYWY 374/85
POLSKA - ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271
z późn. zm.).
FRANCJA - ustawa z dnia 19 maja 1998 roku – Loi no 98-389 du 19 mai 1998 a la responsabilite
du fait des produits defectueux (JO 21 mai, s. 7744) – a) wyłączenie ryzyka rozwoju w odniesieniu
do elementów ciała ludzkiego oraz jego produktów pochodnych; b) doprecyzowanie kryterium
wprowadzenia do obrotu, które następuje z chwilą, gdy producent wyzbywa się produktu
w sposób dobrowolny; c) ujednolicone prawo do Ŝądania rekompensaty za szkody wyrządzone
przez produkt dla podmiotów profesjonalnych (przedsiębiorcy) i nieprofesjonalnych
(konsumenci).
NIEMCY – ustawa z dnia 15 grudnia 1989 r. – Gesetz über die Haftung für fehlerhafte Produkte
vom 15 Dezember 1989, k.c.n. 1989/2198 – a) wyłączenie odpowiedzialności za szkody
wyrządzone przez produkty farmaceutyczne; b) zastosowanie maksymalnej kwoty odszkodowania
za szkody.
ANGLIA – Consumer Protection Act z 15 maja 1987 r. (ILM 1993/30) – a) wyraźne
rozstrzygnięcie
problematyki
odpowiedzialności
wytwórcy
wadliwego
komponentu;
b) wprowadzenie szerszego zakresu środków ochrony konsumenta; c) rozszerzenie przesłanek
oceny wadliwości produktu o przeznaczenie, dla jakiego produkt został wprowadzony do handlu.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
10
PRZESŁANKI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA
PRODUKT
PRZESŁANKI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA PRODUKT:
Wprowadzenie
do
obrotu
produktu
niebezpiecznego
w
rozumieniu
art. 449¹ § 3 KC : ”niebezpieczny jest produkt nie zapewniający bezpieczeństwa,
jakiego moŜna oczekiwać, uwzględniając normalne uŜycie produktu. O tym, czy
produkt jest bezpieczny, decydują okoliczności z chwili wprowadzenia go do obrotu,
a zwłaszcza sposób zaprezentowania go na rynku oraz podane konsumentowi
informacje o właściwościach produktu. Produkt nie moŜe być uznany za nie
zapewniający bezpieczeństwa tylko dlatego, Ŝe później wprowadzono do obrotu
podobny produkt ulepszony”.
Powstanie szkody - kaŜdy uszczerbek w prawnie chronionych dobrach, z którym to
ustawa wiąŜe powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej, ALE wysokość szkody
na mieniu musi wynosić co najmniej równowartość 500 EUR.
Związek przyczynowy
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
11
POJĘCIE PRODUKTU
rzecz ruchoma, choćby została ona
połączona z inną rzeczą;
zwierzęta;
energia elektryczna;
leki i materiały medyczne;
odpady.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
12
PRODUKT NIEBEZPIECZNY
Niebezpieczny jest produkt, który nie zapewnia
bezpieczeństwa,
jakiego
moŜna
oczekiwać,
uwzględniając normalne jego uŜycie.
„Normalny” sposób uŜycia produktu to taki, który wynika
z jego przeznaczenia, załączonych instrukcji i którego
moŜna oczekiwać od przeciętnego konsumenta.
Niebezpieczeństwo ma mieć swoje źródło w zwykłym
uŜywaniu towarów, które z natury nie stanowią Ŝadnego
zagroŜenia dla konsumenta.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
13
PRZESŁANKI EGZONERACYJNE
Producent nie ponosi odpowiedzialności, jeŜeli:
- nie wprowadził towaru do obrotu;
- w chwili wprowadzenia produktu do obrotu wada nie istniała;
- brak gospodarczego przeznaczenia towaru;
- ryzyko rozwoju;
- zgodność ustanowionymi normami;
- zgodność z otrzymanymi instrukcjami;
- Zdaniem
prof.
E.
Łętowskiej
wyłączenie
odpowiedzialności producenta powinno obejmować
takŜe siłę wyŜszą, z racji braku związku przyczynowego
z cechami niebezpiecznymi produktu.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
14
RYZYKO ROZWOJU
HISZPANIA - wyłą
czono dopuszczalność
wyłączono
dopuszczalność stosowania ryzyka rozwoju przez producentó
producentów lekó
leków
Ŝywnoś
ywności przeznaczonej do konsumpcji.
GRECJA, FINLANDIA, LUKSEMBURG - wyeliminowano jakakolwiek moŜ
moŜliwość
liwość powoł
powoływania się
się
na ryzyko rozwoju.
Wyrok ETS z dnia 27 maja 1997 roku C – 300/95, European Court reports 1997 Page I-02649 „na producencie ciąŜ
y obowią
ciąŜy
obowiązek wykazania, Ŝe obiektywny stan wiedzy technicznej i naukowej,
naukowej,
włączaj
czają
ą
c
w
to
najbardziej
zaawansowany
poziom
wiedzy
istnieją
ą
cej
w
chwili
wprowadzenia
łą
istniej
produktu do obrotu, nie pozwalał
pozwalał na wykrycie wady (…
(…) Wiedza ta musi być
być dostę
dostępna
producentowi w chwili wprowadzenia produktu do obrotu”
obrotu”.
Wyrok ETS z dnia 10 maja 2001 roku CC- 203/99, Zbiory orzecznictwa Trybunał
Trybunału Europejskiego
2001 Strona II-03569 – definicja wprowadzania do obrotu - „a zatem w sytuacji,
sytuacji, gdy producent
decyduje się
się na przekazanie produktu innemu podmiotowi, nawet w obrę
obrębie tego samego
przedsię
ę
biorstwa,
ale
w
celu
wykorzystania
produktu
zgodnie
z
jego ostatecznym
przedsi
przeznaczeniem, wprowadza produkt do obrotu. Okoliczność
Okoliczność,, Ŝe osoba poszkodowana nie
poniosł
poniosła odpł
odpłatnoś
atności za produkt niebezpieczny nie stanowi postawy uzasadniają
uzasadniającej zastosowanie
omawianej przesł
przesłanki egzoneracyjnej,
egzoneracyjnej, jeŜ
jeŜeli producent wytworzył
wytworzył (wprowadził
(wprowadził do obrotu) towar
w celach ekonomicznych lub zawodowych i powinien otrzymać
otrzymać zań
zań zapł
zapłatę
atę”.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
15
ZBIEG ROSZCZEŃ ODSZKODOWAWCZYCH
Tematyka zbiegu roszczeń odszkodowawczych w odniesieniu do
szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny była wielokrotnie
przedmiotem wykładni.
Roszczenia odszkodowawcze:
odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt
niebezpieczny;
odpowiedzialność za delikt, tj. odpowiedzialność za szkodzę
wyrządzoną zawinionym zachowaniem producenta, sprzedawcy itd.
odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienaleŜytego
wykonania umowy;
odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady towaru;
odpowiedzialność z tytułu udzielonej gwarancji. Wyraźnie
wyodrębniono trzy główne warianty interpretacyjne.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
16
ZBIEG ROSZCZEŃ ODSZKODOWAWCZYCH
Wyraźnie wyodrębniono trzy główne warianty interpretacyjne.
Pierwszym sposobem rozumienia art. 449¹º KC jest pogląd P.Graneckiego,
który twierdzi, Ŝe „przepisy o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną
przez produkt nie wyłączają odpowiedzialności za szkodę na zasadach
ogólnych. Oznacza to, iŜ skuteczne uwolnienie się producenta lub innych
odpowiedzialnych od odpowiedzialności z art. 449¹ i n. KC nie wyklucza
moŜliwości domagania się odszkodowania według przepisów ogólnych
o czynach niedozwolonych”[1].
Drugim sposobem rozumienia omawianego przepisu jest przyznanie
uprawnionemu do ochrony przez reŜim odpowiedzialności za produkt
niebezpieczny moŜliwości wyboru systemu kompensacji zrezygnowanie
z niego na rzecz innego sposobu uzyskania odszkodowania. Podstawowa
róŜnica wobec twierdzeń P.Granieckiego polega przede wszystkim na
moŜliwości bezpośredniego skorzystania z reŜimów odpowiedzialności
przewidzianych w kodeksie cywilnym bez konieczności wcześniejszego
sięgania do systemu odpowiedzialności za szkodę wyrządzona przez
produkt niebezpieczny .
[1] P.Graniecki, Odpowiedzialność za produkt niebezpieczny. Charakter i miejsce w systemie
odpowiedzialności odszkodowawczej, Monitor Polski 2001, Nr 1, s. 38.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
17
ZBIEG ROSZCZEŃ ODSZKODOWAWCZYCH
Trzecia płaszczyzna interpretacji zbiegu unormowanego w art. 449¹º KC
opiera się na fragmentaryczności kompensacji szkody na podstawie
przepisów o odpowiedzialności za produkt i umoŜliwia sięganie do innych
sposobów kompensacji w zakresie tych elementów szkody spowodowanej
przez produkt, które nie są naprawiane na podstawie reŜimu, o którym
mowa powyŜej. Zdaniem E. Łętowskiej „jeśli jedno zdarzenie moŜe być
kwalifikowane jako szkoda wyrządzona przez produkt niebezpieczny
i któryś z deliktów tytułu VI księgi III KC, gdy następnie wybrano (w zakresie
istnienia zbiegu) odpowiedzialność za produkt i gdy w ramach realizacji tej
odpowiedzialności doszło do naprawienia szkody (w granicach, w jakich
odpowiedzialność za produkt to przewiduje, a więc z wyłączeniem szkody
w samej rzeczy niebezpiecznej), to nie ma przeszkód w podniesieniu
dodatkowego roszczenia odszkodowawczego na podstawie przepisów
deliktowych, w zakresie tej część szkody, której nie pokryło pierwsze
roszczenie”[2].
[2] E.Łętowska, Zbieg norm w prawie cywilnym, Warszawa 2002, s. 75-76.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
18
OCENA BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTÓW
NIEZALEśNIE od odpowiedzialności za produkt prawo przewiduje
system ochrony konsumentów przed produktami niebezpiecznymi.
Ocena bezpieczeństwa produktu dokonywana jest biorąc pod
uwagę:
– cechy (skład, opakowanie, instrukcję montaŜu i uruchomienia,
instalacji, konserwacji);
– oddziaływanie na inne produkty (o ile produkt będzie w ten sposób
uŜywany);
– wygląd
(oznakowanie,
ostrzeŜenia,
instrukcje
uŜytkowania
i postępowania z produktem zuŜytym oraz wszelkie inne udostępniane
konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu);
– szczególnie naraŜone kategorie konsumentów (dzieci i osoby starsze).
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
19
BEZPIECZEŃSTWO PRODUKTÓW –
UPRAWNIENIA PREZES UOKiK
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest umocowany do wszczęcia
postępowania administracyjnego po otrzymaniu informacji od Inspekcji Handlowej,
która jest organem kontrolującym produkty pod kątem spełniania przez nie wymagań
bezpieczeństwa. Podstawą do podjęcia działań są równieŜ sygnały pochodzące z innych
źródeł – na przykład od konsumentów lub od władz nadzoru innych Państw Członkowskich
UE.
Gdy Prezes UOKiK stwierdzi, Ŝe produkt stwarza zagroŜenie dla Ŝycia i zdrowia
uŜytkowników, moŜe – w drodze decyzji – nałoŜyć na jego producenta lub dystrybutora
określone obowiązki, m.in. zakazać wprowadzania produktu na rynek lub nakazać:
oznakowanie produktu ostrzeŜeniami o zagroŜeniach, jakie powoduje,
ostrzeŜenie konsumentów, np. przez zamieszczenie ogłoszenia w prasie,
wyeliminowanie zagroŜenia,
wycofanie produktu z rynku,
wycofanie produktu od konsumentów (odkupienie od uŜytkowników za cenę, po jakiej go
kupili, bez względu na stopień zniszczenia).
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
20
BEZPIECZEŃSTWO PRODUKTÓW KONTROLA
Inspekcja Handlowa dokonuje kontroli produktów dostępnych na polskim rynku. Jej celem
jest ocena bezpieczeństwa towarów i wyeliminowanie tych, które mogą stanowić
zagroŜenie dla zdrowia lub Ŝycia uŜytkowników.
Inspektor na podstawie pisemnego upowaŜnienia wszczyna i prowadzi czynności
kontrolne.
W toku kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej pobiera nieodpłatnie trzy próbki
produktu, z których jedną przeznacza się do badań, druga stanowi próbkę kontrolną,
a trzecia rozjemczą.
W toku kontroli inspektor w szczególności moŜe:
Ŝądać wszelkich informacji niezbędnych do stwierdzenia, czy produkt jest bezpieczny;
badać akta, dokumenty, ewidencje i informacje w zakresie objętym kontrolą oraz Ŝądać od
kontrolowanego lub jego przedstawiciela sporządzenia niezbędnych kopii oraz
urzędowego tłumaczenia na język polski dokumentów sporządzonych w języku obcym;
dokonywać oględzin terenów, obiektów, pomieszczeń, środków przewozowych, produktów
i innych rzeczy w zakresie objętym kontrolą;
badać przebieg określonych czynności;
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
21
BEZPIECZEŃSTWO PRODUKTÓW KONTROLA
W toku kontroli inspektor w szczególności moŜe:
legitymować osoby w celu stwierdzenia ich toŜsamości, jeŜeli jest to niezbędne dla
potrzeb kontroli;
Ŝądać od kontrolowanego lub jego przedstawiciela niezwłocznego usunięcia uchybień
porządkowych i organizacyjnych;
Ŝądać od kontrolowanego oraz jego przedstawiciela udzielenia w wyznaczonym
terminie pisemnych i ustnych wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli;
przesłuchiwać osoby w charakterze strony, świadka lub biegłego, jeŜeli jest to
niezbędne dla wyczerpującego wyjaśnienia okoliczności sprawy;
zasięgać opinii biegłych, jeŜeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli;
zabezpieczać dowody, produkty, pomieszczenia i środki przewozowe;
pobierać nieodpłatnie próbki produktów do badań;
sprawdzić rzetelność obsługi poprzez dokonanie zakupu produktu lub usługi;
zbierać inne niezbędne materiały w zakresie objętym kontrolą.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
22
OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY
Producent jest zobowiązany wprowadzać na rynek wyłącznie
produkty bezpieczne.
Producent wprowadzający produkt na rynek polski jest
zobowiązany dostarczać konsumentom informacje w języku
polskim,
umoŜliwiające
im
ocenę
zagroŜeń
oraz
przeciwdziałanie im.
Do jego obowiązków naleŜy równieŜ:
• umieszczanie na produktach swojej nazwy i adresu,
• przeprowadzanie badań próbek produktów, analizowanie skarg
konsumentów oraz – jeśli to potrzebne – prowadzenie ich rejestru
i informowanie dystrybutorów o prowadzonych przez siebie
działaniach.
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
23
OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY
Producenci i dystrybutorzy, w zakresie prowadzonej działalności, są zobowiązani współpracować
z organem nadzoru i wojewódzkim inspektorem Inspekcji Handlowej w celu uniknięcia lub
eliminacji zagroŜeń stwarzanych przez produkty przez nich dostarczane lub udostępniane.
Organem sprawującym nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów w zakresie określonym
ustawą jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
-
Nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów obejmuje:
okresowe monitorowanie oraz ocenę skuteczności kontroli spełniania przez produkty ogólnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa, z uwzględnieniem rodzajów kontrolowanych produktów i
badanych zagroŜeń;
opracowywanie okresowych planów kontroli produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań
dotyczących bezpieczeństwa i monitorowania ich realizacji;
prowadzenie postępowań w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów;
prowadzenie rejestru produktów niebezpiecznych oraz gromadzenie danych o produktach, które
nie spełniają szczegółowych wymagań dotyczących bezpieczeństwa;
gromadzenie informacji dotyczących bezpieczeństwa produktów, przekazywanie ich właściwym
organom oraz monitorowanie sposobu wykorzystania tych informacji;
-
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
24
OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY
Jeśli okaŜe się, Ŝe wprowadzany produkt nie jest bezpieczny – producent
lub dystrybutor ma obowiązek niezwłocznego poinformowania Prezesa
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
25
OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jako
organ nadzoru przekazuje informacje o prawdopodobieństwie
niespełniania przez produkt wprowadzony na rynek wymagań
dotyczących bezpieczeństwa, w szczególności informacje
przekazane przez konsumentów wojewódzkiemu inspektorowi
Inspekcji Handlowej albo:
Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-SpoŜywczych,
Urzędowi Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów
Medycznych i Produktów Biobójczych
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
26
OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY
Prezes UOKiK moŜe, w drodze decyzji, nałoŜyć na producenta lub
dystrybutora karę pienięŜną w wysokości do 100.000 zł m.in. za:
- niedopełnienie obowiązków informacyjnych;
- brak współpracy z organami nadzoru rynku;
- niewykonywanie obowiązków określonych w decyzji Prezesa UOKiK;
- wprowadzanie na rynek towarów, które zostały uznane przez UOKiK za
niebezpieczne;
Wysokość kary ustala się, uwzględniając w szczególności stopień oraz
okoliczności naruszenia obowiązków.
Karę pienięŜną uiszcza się w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się
decyzji organu nadzoru.
Egzekucja kary pienięŜnej następuje w trybie przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji.
Środki finansowe pochodzące z kar pienięŜnych stanowią dochód budŜetu
państwa.
27
PRAWA KONSUMENTA
Przekazywanie Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub Inspekcji Handlowej informacji
o niebezpiecznych produktach.
Zgłaszanie Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów o potrzebie przeprowadzenia kontroli
w zakresie bezpieczeństwa produktów
http://www.uokik.gov.pl
http://www.uokik.gov.pl//pl/
pl/ogolne_bezpieczenstwo_produktow/
ogolne_bezpieczenstwo_produktow/informacje_dla_konsumentow/
informacje_dla_konsumentow/zglo
szenie_niebezpiecznego_produ
28
REJESTR PRODUKTÓW NIEBEZPIECZNYCH http://publikacje.uokik.gov.pl/hermes3_pub/
29
REJESTR PRODUKTÓW NIEBEZPIECZNYCH http://ec.europa.eu/consumers/dyna/rapex/rapex_archives_en.cfm
30
KONTAKT Z ECK
Telefonicznie:
+48 22 55 60 118 (infolinia)
+48 22 55 60 359 (faks)
Elektronicznie:
e-mail:
[email protected], [email protected]
www:
http://www.konsument.gov.pl
Listownie oraz osobiste wizyty w Centrum:
Europejskie Centrum Konsumenckie
Plac Powstańców Warszawy 1
00-950 Warszawa
Dziękuję za uwagę!
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
31