Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować

32
Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować zofenopryl
P. Abramczyk, J. Lewandowski
Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować
zofenopryl
Twenty causes for it is worth to use zofenopril
Dr n. med. Piotr Abramczyk
Dr n. med. Jacek Lewandowski
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gaciong
W ostatnich dekadach mimo nadal szerokiego rozprzestrzenienia chorób układu
krążenia obserwuje się poprawę w zakresie redukcji chorobowości i śmiertelności
z przyczyn sercowo-naczyniowych. Korzystny trend związany jest nie tylko z wczesną identyfikacją chorych i nowoczesnymi metodami diagnostycznymi, ale także ze
stosowaniem coraz skuteczniejszych metod prewencji i leczenia. Duży postęp obserwuje się zwłaszcza w zakresie farmakoterapii chorób układu sercowo-naczyniowego.
Badania nad lekami kardiologicznymi przeprowadzone w ostatnich latach dowiodły ich wysokiej skuteczności w redukowaniu częstości epizodów sercowo-naczyniowych, zgonów z ich powodu oraz w ograniczaniu śmiertelności ogólnej. Wśród
szczególnie dobrze zbadanych leków o wysokiej wartości klinicznej należy wymienić inhibitory konwertazy angiotensyny (inhibitory ACE). Wprowadzono je na rynek
farmaceutyczny przed z górą 30 laty (kaptopryl w 1981 r.) i od tego czasu są one
nieprzerwanie stosowane w chorobach układu krążenia, ale nie tylko. Sukces rynko-
STRESZCZENIE
Zofenopryl należy do lipofilnych inhibitorów konwertazy i zawiera grupę sulfhydrylową w cząsteczce. Udowodniono, że w porównaniu z innymi inhibitorami konwertazy ma on dużą aktywność tkankową w hamowaniu enzymu konwertującego. Efekt ten utrzymuje się szczególnie
długo w mięśniu sercowym i łożysku naczyniowym. Zofenopryl wywołuje wiele korzystnych
działań, które wymieniono w kolejnych punktach. Wśród nich są: korzystny wpływ na funkcję
śródbłonka, działanie przeciwzapalne, zwiększone lokalne wytwarzanie tlenku azotu i hamowanie metabolicznych oraz hemodynamicznych skutków niedokrwienia mięśnia sercowego. Skuteczność leku potwierdzono w badaniach u wielu grup chorych.
SŁOWA KLUCZOWE
zofenopryl, układ sercowo-naczyniowy
Vol. 7/Nr 1(22)/2014
Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować zofenopryl
P. Abramczyk, J. Lewandowski
wy inhibitory ACE zawdzięczają kilku czynnikom. Przede wszystkim istnieją mocne
podstawy patofizjologiczne do ich stosowania. Od lat pięćdziesiątych XX w. przeprowadzano badania, które pozwoliły dokładnie poznać poszczególne elementy osi
hormonalnej renina–angiotensyna–aldosteron. Następnie odkryto jej rolę w rozwoju
chorób układu krążenia. Później, najpierw w mniejszych, a potem w dużych, randomizowanych badaniach potwierdzono dużą skuteczność inhibitorów ACE w leczeniu
chorób układu krążenia, chorób nerek oraz cukrzycy. Obecnie inhibitory ACE są jedną z najliczniejszych, bo składającą się z kilkunastu preparatów, grupą leków kardiologicznych. Mimo podobnej budowy chemicznej i jednakowych mechanizmów działania nie stanowią one homogenicznej klasy. Między poszczególnymi lekami istnieją
różnice farmakologiczne i kliniczne, co może mieć wpływ na ich wskazania rejestracyjne. Jednym z najpóźniej wprowadzonych do lecznictwa inhibitorów ACE jest zofenopryl (1999 r.). Lek ten ma wiele typowych działań pozostałych inhibitorów ACE,
ale dodatkowo wyróżnia się kilkoma innymi korzystnymi właściwościami, w tym wysokim powinowactwem tkankowym.
Poniżej przedstawiamy w sposób syntetyczny 20 powodów, dla których warto stosować zofenopryl, począwszy od podstaw molekularnych, a na klinicznych kończąc.
POWÓD 1.:
WYSOKA LIPOFILNOŚĆ
Zofenopryl jest prolekiem przekształcanym po deestryfikacji w tkankach w substancję
czynną (zofenoprylat). Cząsteczka zofenoprylu zawiera (podobnie jak cząsteczka kaptoprylu) grupę sulfhydrylową, która w dużym stopniu odpowiada za jego właściwości farmakologiczne. Jedną z charakterystycznych cech zofenoprylu i jego substancji
czynnej jest wysoka lipofilność – na poziomie lipofilności fozynoprylu i zdecydowanie
wyższa od lipofilności kaptoprylu, enalaprylu, lizynoprylu czy ramiprylu [1].
POWÓD 2.:
POWINOWACTWO TKANKOWE
Bezpośrednim efektem wysokiej lipofilności jest hamowanie enzymu konwertującego bezpośrednio w tkankach. W badaniach na zwierzętach w homogenatach aorty,
mózgu, serca, płuc, nerek i surowicy zofenoprylat hamował aktywność ACE w każdej
z tkanek 6 razy silniej od kaptoprylu, trzykrotnie silniej od ramiprylu i 2 razy silniej
od enalaprylu i fozynoprylatu [2, 3]. W tych samych warunkach podobne działanie,
wyrażone wskaźnikiem IC50 (inhibitory concentration), miał zofenopryl. Z obserwacji tej wynika, że w wymienionych tkankach prolek ulega szybkiemu i całkowitemu
ABSTRACT
Zofenopril belongs to lipophilic ACE-inhibitors, which contain sulfhydryl group. There are evidences that zofenopril in comparison with other ACE-inhibitors posses high, tissue ACE-inhibitory activity. Beneficial effect of drug is especially prolonged in heart tissue and vascular bed.
Zofenopril exerts many beneficial effects listed in subsequent points. Among others these are:
improvement of endothelial function, anti-inflammatory activity, increas of local NO production
and reduction of metabolic and hemodynamic effects of heart muscle ischemia. Effectiveness of
zofenopril was confirmed in studies in many groups of patients.
KEY WORDS
zofenopril, cardiovascular system
Vol. 7/Nr 1(22)/2014, 32–38
33
34
Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować zofenopryl
P. Abramczyk, J. Lewandowski
przekształceniu w substancję aktywną. Cecha ta jest charakterystyczna tylko dla zofenoprylu, gdyż inne zbadane proleki:
enalapryl, fozynopryl i ramipryl, miały, jak ich substancje aktywne, podobną aktywność hamującą ACE jedynie w nerkach
i surowicy.
POWÓD 3.:
POWINOWACTWO DO KARDIOMIOCYTÓW
Istotne znaczenie dla efektów klinicznych inhibitorów ACE
ma siła ich oddziaływania na mięsień sercowy. Angiotensyna II silnie wpływa na kardiomiocyty oraz fibroblasty, powodując przerost i przyspieszoną apoptozę komórek oraz nasilone
włóknienie mięśnia sercowego. Dodatkowo może działać cytotoksycznie i proarytmogennie za pośrednictwem stymulowania
wydzielania noradrenaliny z zakończeń współczulnych włókien
nerwowych. W kilku badaniach porównano wpływ różnych
inhibitorów ACE na zahamowanie enzymu konwertującego
w tkance sercowej. W izolowanych sercach szczurzych perfundowanych roztworem substancji aktywnych nastąpiło istotnie
silniejsze zahamowanie konwertazy podczas perfuzji roztworami substancji aktywnych zofenoprylu niż podczas perfuzji
roztworami kaptoprylu, enalaprylu, lizynoprylu i ramiprylu
[4]. Efekt ten był jeszcze bardziej widoczny podczas stosowania
odpowiednich proleków. Siła hamowania sercowej konwertazy
jest dodatkowo pochodną wychwytu proleków oraz ich hydrolizy przez esterazy sercowe. W badaniach uwzględniających
wpływ wychwytu i przekształcenia proleków przez esterazy
w kardiomiocytach względna skuteczność hamowania ACE
była najwyższa podczas inkubacji tkanek w obecności zofenoprylu, a zdecydowanie niższa w przypadku lizynoprylu, enalaprylatu i ramiprylatu [2].
POWÓD 4.:
DŁUGOŚĆ DZIAŁANIA
Warto również dodać, że po doustnym podaniu równoważnych
pod względem siły hamowania ACE dawek leków zofenopryl
miał najdłuższe działanie [2]. Było to widoczne szczególnie
w tkance sercowej, gdzie działanie zofenoprylu, fozynoprylu
i lizynoprylu utrzymywało się jeszcze po 4 dniach. W tym czasie nie obserwowano już aktywności ramiprylu ani enalaprylu.
Z kolei przedłużone i silne działanie zofenoprylu hamujące
aktywność naczyniowej konwertazy w aorcie może korelować
z długotrwałym wpływem hipotensyjnym leku. Dane dotyczące czasu aktywności leku potwierdzają badania, w których doustnie podawano zofenopryl znakowany izotopem. Największą
radioaktywność u zwierząt obserwowano w miejscu metabolizmu leku, czyli w przewodzie pokarmowym. Najdłużej utrzymywała się ona w sercu i w naczyniach krwionośnych [5].
POWÓD 5.:
DZIAŁANIE HIPOTENSYJNE
Zofenopryl skutecznie hamuje powstawanie i rozwój powikłań
sercowo-naczyniowych. Ma liczne mechanizmy działania naczynio- i kardioprotekcyjnego. Wynikają one zarówno z podstawowego mechanizmu leku, czyli z hamowania układu renina–angiotensyna, jak i z jego innych, unikalnych właściwości.
Przede wszystkim zofenopryl jest skutecznym środkiem hipotensyjnym, co udowodniono w wielu badaniach na materiale
zwierzęcym i u ludzi [6, 7]. Lek miał skuteczność hipotensyjną
podobną do amlodypiny, enalaprylu i losartanu [8, 9]. W ostatnim przypadku redukcja ciśnienia tętniczego w pierwszym
miesiącu terapii była większa podczas leczenia zofenoprylem
niż podczas podawania losartanu [8].
POWÓD 6.:
LEPSZA TOLERANCJA
Działania niepożądane w trakcie przyjmowania zofenoprylu
oceniano w wielu badaniach. Jego profil tolerancji był podobny do profilu enalaprylu [10], amlodypiny [11] czy atenololu
[12] lub lepszy, przy identycznej kontroli ciśnienia tętniczego.
W badaniach, w których zofenopryl był stosowany w niewydolności serca (zazwyczaj w mniejszych dawkach), w porównaniu z placebo [13], lizynoprylem [14] czy ramiprylem [15]
dużo rzadziej w trakcie jego stosowania występowała hipotonia powodująca konieczność odstawienia leku. Jednocześnie
zofenopryl w tych badaniach okazywał się lepszy również pod
względem twardych punktów końcowych.
POWÓD 7.:
PRZEBADANIE W PREPARATACH
ZŁOŻONYCH
Efekt hipotensyjny leku oceniano również w preparatach złożonych, w połączeniu z hydrochlorotiazydem [16]. W badaniu
stwierdzono większą skuteczność hipotensyjną preparatu złożonego (zofenopryl i HCTZ 30 mg/12,5 mg) niż zofenoprylu 30
mg, podawanych raz dziennie. Miarą skuteczności było nie tylko większe obniżenie ciśnienia tętniczego, ale również mniejsza
liczba osób nieodpowiadających na terapię (non-responders).
POWÓD 8.:
HAMOWANIE PRZEROSTU I WŁÓKNIENIA
MIĘŚNIA SERCOWEGO
Wiele danych wskazuje na skuteczność zofenoprylu w cofaniu
powikłań narządowych nadciśnienia, m.in. przerostu mięśnia
sercowego [17]. Zofenopryl przy tym skuteczniej hamował
włóknienie mięśnia sercowego niż labetalol [17].
Vol. 7/Nr 1(22)/2014, 32–38
Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować zofenopryl
P. Abramczyk, J. Lewandowski
POWÓD 9.:
ODMIENNE WŁAŚCIWOŚCI
NACZYNIOROZSZERZAJĄCE
Naczyniorozszerzające działanie zofenoprylu wynika nie tylko
z hamowania aktywności ACE i spadku stężenia angiotensyny. Mechanizm wazodylatacji zarówno zofenoprylu, jak i kaptoprylu wydaje się wynikać z budowy cząsteczki zawierającej
grupę sulfhydrylową. W obecności wolnych grup sulfhydrylowych zwiększa się zależne od bradykininy wytwarzanie tlenku
azotu i nasila się wazodylatacja naczyń krwionośnych [18].
POWÓD 10.:
ROZSZERZANIE NACZYŃ WIEŃCOWYCH
Za istotną właściwość kardioprotekcyjną zofenoprylu uznaje
się zdolność do wazodylatacji naczyń wieńcowych [19]. Właściwość tę wykazano także w przypadku kaptoprylu (ale już nie
enalaprylu) [19]. Mechanizm ten wydaje się również odgrywać
rolę w czasie egzogennego podawania azotanów. Podczas długotrwałego stosowania rozwija się tolerancja na nie związana
ze zużyciem endogennych grup sulfhydrylowych. Dlatego ich
dostarczenie w cząstce zofenoprylu lub kaptoprylu ma przywracać pierwotną aktywność azotanów.
POWÓD 11.:
DZIAŁANIE ANTYOKSYDACYJNE
Dodatkowo sugeruje się, że obecność grup sulfhydrylowych
wiąże się z działaniem przeciwoksydacyjnym. Udowodniono,
że zofenopryl, a także kaptopryl mogą zmniejszać wytwarzanie wolnych rodników tlenowych i hamować peroksydację lipidów [20, 21].
POWÓD 12.:
POPRAWA PRODUKCJI TLENKU AZOTU
Dodatkowo wykazano, że zofenopryl najskuteczniej spośród
inhibitorów ACE redukował stężenie asymetrycznej dimetyloargininy (ADMA, asymmetric dimethylarginine) [22].
Związek ten, będący analogiem L-argininy, jest endogennym
inhibitorem syntazy tlenku azotu, a pośrednio wskaźnikiem
uszkodzenia śródbłonka. Jego zwiększone stężenie stwierdza się m.in. w hipercholesterolemii, nadciśnieniu tętniczym
i niewydolności nerek. Przedstawione mechanizmy działania zofenoprylu mogą tłumaczyć korzystne wyniki badań
oceniających jego wpływ na niedokrwienie i poreperfuzyjne
uszkodzenie mięśnia sercowego. W jednym z badań porównano wpływ zofenoprylu na uszkodzenie mięśnia sercowego
u zwierząt z efektami działania kaptoprylu, fozynoprylu, lizynoprylu i ramiprylu [22].
Vol. 7/Nr 1(22)/2014, 32–38
POWÓD 13.:
KORZYSTNY WPŁYW NA PROFIL LIPIDOWY
Jako jedyny z inhibitorów ACE zofenopryl ma udowodnione
korzystne działanie na profil lipidowy [23]. W badaniu, w którym brało udział 60 pacjentów z cechami zespołu metabolicznego oraz z nadciśnieniem tętniczym, w trakcie przyjmowania zofenoprylu stwierdzono obniżenie stężenia triglicerydów
o 22% oraz apolipoproteiny B o 7%. Ponadto zmniejszyła się
frakcja małych gęstych LDL aż o 22%. Wydaje się, że odpowiedzialna za taki efekt jest unikatowa grupa sulfhydrylowa występująca w zofenoprylu. Korzystny wpływ na profil lipidowy
być może przekłada się również na przewagę zofenoprylu nad
innymi inhibitorami ACE u chorych na chorobę wieńcową.
POWÓD 14.:
ODWRACANIE POREPERFUZYJNYCH
USZKODZEŃ SERCA
Uszkodzenie mięśnia po reperfuzji mierzono stężeniem uwolnionej dehydrogenazy mleczanowej (LDH, dehydrogenase
lactate) i ciśnienia późnorozkurczowego (EDP, end-diastolic
pressure) w lewej komorze. Tylko zofenopryl i kaptopryl poprawiały istotnie kurczliwość mięśnia sercowego, zmniejszały
stężenie LDH i obniżały EDP. Poprawę wskaźników poreperfuzyjnych i niedokrwiennych obserwowano podczas stosowania zofenoprylu także w innych badaniach porównujących go
z pozostałymi inhibitorami ACE [24, 25].
POWÓD 15.:
UDZIAŁ W HARTOWANIU MIĘŚNIA
SERCOWEGO
Wreszcie, istnieją przesłanki, że zofenopryl może pobudzająco wpływać na ATP-zależne kanały potasowe [26]. W niedokrwionych komórkach mięśni kanały te ulegają otwarciu pod
wpływem niskiego wewnątrzkomórkowego stężenia ATP, hamując napływ jonów wapnia i dalsze zużywanie ATP. Udział
ATP-zależnych kanałów potasowych wydaje się istotny w hartowaniu mięśnia sercowego (preconditioning).
POWÓD 16.:
ZMNIEJSZANIE ŚMIERTELNOŚCI
PO ZAWALE SERCA
Ze względu na korzystne działanie zofenopryl znalazł szerokie
zastosowanie w praktyce klinicznej. Wcześniej opisano jego
wpływ na obniżenie ciśnienia tętniczego. W kilku dużych badaniach oceniono wpływ zofenoprylu u pacjentów z chorobą
niedokrwienną i ostrym zawałem serca. W badaniu SMILE
(The Survival Of Myocardial Infarction Long-Term Evaluation)
35
36
Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować zofenopryl
P. Abramczyk, J. Lewandowski
TABELA 1
Główne cechy zofenoprylu i efekty jego działania. Zmodyfikowano wg [22].
Postać leku (prolek)
• przedłużony czas działania
• aktywacja w wielu tkankach
• skuteczność również u chorych z nieprawidłową funkcją
nerek i wątroby
•
•
•
•
•
•
•
•
Obecność grupy SH
Wysoka lipofilność
Efekty kliniczne
• wysokie powinowactwo do • długotrwała redukcja ciśnienia
hamowanie stresu oksydacyjnego
tętniczego
kardiomiocytów, komórek
ochrona i poprawa funkcji śródbłonka
• hamowanie powikłań narządowych
mięśni gładkich naczyń
wpływ na zwiększone wytwarzanie NO (tlenku azotu)
nadciśnienia
i śródbłonka
działanie przeciwzapalne
hamowanie metabolicznych i hemodynamicznych efektów niedokrwienia • silne hamowanie tkankowej • ograniczanie powikłań wczesnych
i odległych ostrego zawału serca
konwertazy angiotensyny
hartowanie mięśnia sercowego
• redukcja częstości pozawałowej
• hamowanie przerostu
działanie przeciwmiażdżycowe
niewydolności serca
komórkowego
zapobieganie apoptozie
zbadano jego wpływ u chorych z ostrym zawałem serca na
wczesne i odległe powikłania sercowo-naczyniowe [27]. Zakwalifikowano do niego 1556 chorych w 1. dobie zawału ściany
przedniej, którym podawano zofenopryl lub placebo. Po 6 tygodniach w grupie leczonej aktywnie obserwowano mniejsze
o 34% ryzyko zgonu lub ciężkiej niewydolności serca (zofenopryl 7,1% vs placebo 10,6%). Po roku obserwacji w grupie zofenoprylu śmiertelność nadal była niższa niż w grupie placebo
(odpowiednio 10% vs 14,1%), a redukcja ryzyka wynosiła 29%.
POWÓD 17.:
ZOFENOPRYL JAKO LEK
PRZECIWDŁAWICOWY
W kolejnym badaniu (SMILE-ISCHEMIA) oceniono działanie
zofenoprylu u pacjentów po zawale serca z zachowaną frakcją
wyrzutową lewej komory (EF > 40%) [28]. Za pierwotny punkt
końcowy przyjęto częstość: istotnych nieprawidłowości ST
w badaniu holterowskim, nieprawidłowości elektrokardiograficznych w spoczynkowym EKG lub objawów dławicy w czasie testu wysiłkowego, kolejnych zawałów lub konieczności
wykonania rewaskularyzacji. Punkt pierwotny wystąpił istotnie rzadziej w grupie zofenoprylu (20,3%) niż w grupie placebo (35,9%). Aktywne leczenie zmniejszyło ryzyko wystąpienia
zmian ST w badaniu holterowskim (p = 0,027) i w EKG (p =
0,024), bólów dławicowych (p = 0,017) oraz groźnych zaburzeń
rytmu serca (p = 0,048).
POWÓD 18:
KORZYŚCI PO FIBRYNOLITYCZNYM
LECZENIU ZAWAŁU SERCA
Dodatkowo w innym badaniu porównano zofenopryl z innym
inhibitorem ACE, lizynoprylem, u chorych z zawałem serca
leczonym trombolizą. Stwierdzono, że podawanie zofenoprylu
było równie skuteczne w ograniczaniu śmiertelności i powikłań
sercowo-naczyniowych jak stosowanie lizynoprylu, ale łączyło
się z rzadszym występowaniem hipotonii [14].
POWÓD 19.:
KROK NAPRZÓD W LECZENIU
POZAWAŁOWEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
W PORÓWNANIU Z RAMIPRYLEM
W badaniu SMILE-4 porównano zofenopryl z ramiprylem
(łącznie z kwasem acetylosalicylowym) w leczeniu chorych
z pozawałową dysfunkcją lewej komory. Uczestniczyli w nim
chorzy włączeni w 1. dobie zawału, z niewydolnością serca
lub obniżoną frakcją wyrzutową (< 40%). Po roku leczenia
stwierdzono, że oba leki podobnie korzystnie wpłynęły na
zmniejszenie śmiertelności, ale w grupie zofenoprylu istotnie
rzadsze były hospitalizacje z powodów sercowo-naczyniowych [15].
POWÓD 20.:
DUŻA ROZPIĘTOŚĆ DAWEK
W trakcie stosowania zofenoprylu zwraca uwagę udowodniona skuteczność kliniczna bardzo wielu dawek leku: od 7,5 mg
2 razy dziennie w niewydolności serca przy istotnych statystycznie korzystnych działaniach już w pierwszych tygodniach
leczenia [27] do możliwości bezpiecznego stosowania dawki
1 × 60 mg w nadciśnieniu tętniczym (ze spodziewanym efektem hipotensyjnym) [11, 12].
PODSUMOWANIE
Zofenopryl należy do lipofilnych inhibitorów konwertazy o ciekawych własnościach. Jest prolekiem z grupą sulfhydrylową
w cząsteczce. Spośród inhibitorów ACE wyróżnia się dużą penetracją do tkanek oraz zdolnością aktywowania do substancji
czynnej poza nerkami i wątrobą. W badaniach udowodniono,
że zofenopryl działa: przeciwoksydacyjnie, przeciwzapalnie
i przeciwniedokrwiennie oraz poprawia funkcję śródbłonka.
Poznane dotychczas mechanizmy tego leku wyjaśniają jego
wysoką skuteczność w nadciśnieniu tętniczym oraz u chorych
z zawałem serca, zarówno bez niewydolności, jak i z niewydolnością serca.
Vol. 7/Nr 1(22)/2014, 32–38
Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować zofenopryl
P. Abramczyk, J. Lewandowski
Adres do korespondencji
dr n. med. Piotr Abramczyk
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii,
Warszawski Uniwersytet Medyczny
02-097 Warszawa, ul. Banacha 1a
e-mail: [email protected]
Piśmiennictwo
1. Ranadive S.A., Chen A.X., Serajuddin A.T.M.: Relative lipophilicities and structural-pharmacological considerations of various angiotensinconverting enzyme (ACE) inhibitors. Pharm. Res. 1992; 9: 1480-1486.
2. Cushman D.W., Wang F.L., Fung W.C. et al.: Comparisons “in vitro”, “ex vivo”, and “in vivo” of the actions of seven structurally diverse inhibitors
of angiotensin converting enzyme (ACE). Br. J. Clin. Pharmacol. 1989; 28: 115S-131S.
3. Cushman D.W., Wang F.L., Fung W.C. et al.: Differentiation of angiotensin-converting enzyme (ACE) inhibitors by their selective inhibition of
ACE in physiologically important target organs. Am. J. Hypert. 1989; 2: 294-306.
4. Grover G.J., Sleph P.G., Dzwonczyk S. et al.: Effects of different angiotensin-converting enzyme (ACE) inhibitors on ischemic isolated rat hearts:
Relationship between cardiac ACE inhibitor and cardioprotection. J. Pharmacol. Exp. Ther. 1991; 257: 919-929.
5. Subissi A., Evangelista S., Giachetti A.: Preclinical Profile of Zofenopril: An Angiotensin Converting Enzyme Inhibitor with Peculiar Cardioprotective Properties. Cardiovasc. Drug. Rev. 1999; 17(2): 115-133.
6. DeForrest J.M., Waldron T.L., Krapcho J. et al.: Preclinical pharmacology of zofenopril, an inhibitor of angiotensin I converting enzyme. J. Cardiovasc. Pharmacol. 1989; 13: 887-894.
7. Mitchell G.F., Pfeffer M.A., Finn P.V. et al.: Equipotent antihypertensive agents variously affect pulsatile hemodynamics and regression of cardiac hypertrophy in spontaneously hypertensive rats. Circulation 1996; 94: 2923-2929.
8. Farsang C.: Blood pressure control and response rates with zofenopril compared with amlodipine in hypertensive patients. Blood Press. Suppl. 2007; 2: 19-24.
9. Narkiewicz K.: Comparison of home and office blood pressure in hypertensive patients treated with zofenopril or losartan. Blood Press. Suppl. 2007; 2: 7-12.
10. Mallion J.M.: An evaluation of the initial and long-term antihypertensive efficacy of zofenopril compared with enalapril in mild to moderate
hypertension. Blood Press. Suppl. 2007; 2: 13-18.
11. Farsang C.: Blood pressure control and response rates with zofenopril compared with amlodipine in hypertensive patients. Blood Press. Suppl. 2007; 2: 19-24.
12. Nilsson P.: Antihypertensive efficacy of zofenopril compared with atenolol in patients with mild to moderate hypertension. Blood Press.
Suppl. 2007; 2: 25-30.
13. Ambrosioni E., Borghi C., Magnani B.: The Effect of the Angiotensin-Converting–Enzyme Inhibitor Zofenopril on Mortality and Morbidity after
Anterior Myocardial Infarction. N. Engl. J. Med. 1995; 332: 80-85.
14. Borghi C., Ambrosioni E.: Survival of Myocardial Infarction Long-term Evaluation-2 Working Party. Double-blind comparison between zofenopril and lisinopril in patients with acute myocardial infarction: results of the Survival of Myocardial Infarction Long-term Evaluation-2 (SMILE2) study. Am. Heart J. 2003; 145(1): 80-87.
15. Borghi C., Ambrosioni E., Novo S. et al.; SMILE-4 Working Party: Comparison between zofenopril and ramipril in combination with acetylsalicylic acid in patients with left ventricular systolic dysfunction after acute myocardial infarction: results of a randomized, double-blind, parallel-group, multicenter, European study (SMILE-4). Clin. Cardiol. 2012; 35(7): 416-23.
16. Borghi C., Cicero A.F.: Fixed combination of zofenopril plus hydrochlorothiazide in the management of hypertension: a review of available
data. Vasc. Health Risk Manag. 2006; 2(4): 341-9.
17. Brilla C.G.: Regression of myocardial fibrosis in hypertensive heart disease: diverse effects of various antihypertensive drugs. Cardiovasc. Res.
2000; 46(2): 324-31.
18. van Gilst W.H., de Graeff P.A., de Leeue M.J. et al.: Converting enzyme inhibitors and the role of the sulfhydryl group in the potentiation of
exo- and endogenous nitrovasodilatators. J. Cardiovasc. Pharmacol. 1991; 18: 429-436.
Vol. 7/Nr 1(22)/2014, 32–38
37
38
Dwadzieścia powodów, dla których warto stosować zofenopryl
P. Abramczyk, J. Lewandowski
19. van Gilst W.H., Scholtens E., de Graeff P.A. et al.: Differential influences of angiotensin converting-enzyme inhibitors on the coronary circulation. Circulation 1988; 77(Suppl. 1): 24-29.
20. Liu X., Engelman R.M., Ronson J.A. et al.: Attenuation of myocardial reperfusion injury by sulfhydryl-containing angiotensin converting enzyme inhibitors. Cardiovasc. Drugs Ther. 1992; 6: 437-443.
21. Cominacini L., Pasini A., Garbin U. et al.: Zofenopril inhibits the expression of adhesion molecules on endothelial cells by reducing reactive
oxygen species. Am. J. Hypertens. 2002; 15: 891-895.
22. Napoli C., Sica V., de Nigris F. et al.: Sulfhydryl angiotensin-converting enzyme inhibition induces sustained reduction of systemic oxidative
stress and improves the nitric oxide pathway in patients with essential hypertension. Am. Heart J. 2004; 148(1): e5.
23. Rizos E.C.: Improvement of the lipid profile with zofenopril In hypertensive patients with the metabolit syndrome. The Open Clin. Chemistry
J. 2008; 1: 64-68.
24. Grover G.J., Sleph P.G., Dzwonczyk S. et al.: Effects of different angiotensin-converting enzyme (ACE) inhibitors on ischemic isolated rat hearts:
Relationship between cardiac ACE inhibitor and cardioprotection. J. Pharmacol. Exp. Ther. 1991; 257: 919-929.
25. Ferrari R., Cargnoni S., Curello C. et al.: Protection of the ischemic myocardium by the converting-enzyme inhibitor zofenopril: Insight into its
mechanism of action. J. Cardiovasc. Pharmacol. 1992; 20: 694-704.
26. Sargent C.A., Sleph P.G., Dzwonczyk S. et al.: Cardioprotection in ischemic rat hearts with the SH-containing angiotensin-converting enzyme
inhibitor zofenopril: Possible involvement of the ATP-sensitive potassium channel. J. Pharmacol. Exp. Ther. 1993; 265: 609-618.
27. Dyrla W., Wsół A., Kuch M.: Czy kwas acetylosalicylowy rzeczywiście obniża skuteczność inhibitorów ACE po zawale serca? Medycyna Faktów
2012; 2(15): 12-18.
28. Borghi C., Ambrosioni E.: Survival of Myocardial Infarction Long-term Evaluation Study Group. Effects of zofenopril on myocardial ischemia
in post-myocardial infarction patients with preserved left ventricular function: the Survival of Myocardial Infarction Long-term Evaluation
(SMILE)-ISCHEMIA study. Am. Heart J. 2007; 153(3): 445.e7-14.
Vol. 7/Nr 1(22)/2014, 32–38