elektroniczne gazety i czasopisma: sposób na oszczędności w

Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
*
Adam Jachimczyk
Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy
Jana Kochanowskiego, Kielce
ELEKTRONICZNE GAZETY I CZASOPISMA:
SPOSÓB NA OSZCZĘDNOŚCI W BIBLIOTEKACH?
[ELECTRONIC PERIODICALS: GOOD WAY FOR SAVING MONEY IN LIBRARIES?]
Abstrakt: Cyfrowe repliki gazet i czasopism dostępne online stają się coraz popularniejsze wśród czytelników.
E-gazety są tańsze od drukowanych odpowiedników, można je łatwo archiwizować, a oprogramowanie do ich
przeglądania umożliwia wyszukanie, wydruk, niekiedy odsłuchanie wybranych artykułów. Biblioteki od dłuższego
czasu udostępniają czasopisma naukowe w wersji elektronicznej, ale stosunkowo rzadko decydują się na prenumeratę cyfrowych replik gazet preferując ich papierowe wersje. Tymczasem cyfrowe wersje mogą być sposobem
na obniżenie kosztów tradycyjnej prenumeraty. W tekście zdefiniowano pojęcie e-gazety i e-czasopisma, omówiono dostawców tego typu wydań, oprogramowanie służące do ich czytania oraz porównano koszty prenumeraty cyfrowych i papierowych gazet.
BIBLIOTEKI – CZASOPISMA – GAZETY – INTERNET – PRENUMERATA
Abstract: Digital replicas of newspapers and journals available on-line grow more and more popular among
readers. E-newspapers are less expensive than their printed equivalents, easier to archive and, besides, the
software required for viewing their content offers additional functionalities such as searching, printing, sometimes
also a possibility to listen an audio recording of selected articles. For a rather long time libraries have been giving
access to scholarly e-journals, but they scarcely ever decide to subscribe for digital replicas of newspapers and
magazines, still preferring their paper versions. Meanwhile, the choice of subscribing an e-version may be a suitable way for reducing the costs of traditional formula. The author introduces a definition of e-periodicals, describes their providers, software solutions (e-readers) and compares the costs of both digital and paper-print ones
subscription.
ELECTRONIC PERIODICALS – INTERNET – LIBRARIES – SUBSCRIPTION
*
*
*
Wstęp
Prasa w elektronicznej formie nie jest zjawiskiem, które pojawiło się dopiero wraz z Internetem. W dekadzie lat 70. i 80. zainwestowano dużo pieniędzy w testy takich elektronicznych sposobów dostarczania treści, jak
videotex, teletext, audiotex i fax [Boczkowski 2005, p. 20]. Szczególne nadzieje wiązano z technologią vide*
Dr ADAM JACHIMCZYK, Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy
Jana Kochanowskiego w Kielcach. Studia na kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowo-techniczna; doktorat
z nauk humanistycznych w zakresie historii. Dwie najważniejsze publikacje: (2008). Webliografia: tematyczne zestawienie
internetowych źródeł. [W:] Zarządzanie informacją w nauce. Katowice: Wydaw. UŚ (w druku); (2002) Życie kulturalne
Kielc 1945–1975. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 380 s. Adres elektr: [email protected]
112
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
otexu, która polegała na transmitowaniu informacji przechowywanych w komputerowej bazie danych za pośrednictwem linii telefonicznych do terminali użytkowników (telewizory ze specjalnym dekoderem lub komputery
osobiste). Videotex z niewielkim powodzeniem wdrażano w Wielkiej Brytanii i Kanadzie [Shade 2002, dok.
elektr.], ale największy komercyjny sukces odniósł we Francji, gdzie system Minitel pod koniec lat 90. miał więcej użytkowników niż sieć Internet [Senft 2002, dok. elektr.]. W Stanach Zjednoczonych milionowe straty na
serwisie Viewtron poniosła firma Knight-Ridder. [Boczkowski 2005, p. 25–27; Banks 2008, p. 75]. Finansowa
porażka serwisów videotexu została spowodowana brakiem dostatecznej liczby reklamodawców, a samych
użytkowników zniechęcał fakt blokowania linii telefonicznej w czasie korzystania z usługi oraz skomplikowana
obsługa dekoderów [Shade 2002, dok. elektr.].
Portale – internetowe serwisy informacyjne, których rozwój przypada na połowę lat 90., zaczęły stopniowo
odbierać czytelników tradycyjnej prasie. Wprawdzie niektórzy wydawcy wcześnie dostrzegli to zagrożenie
i zaczęli inwestować w wydania internetowe, ale stale przegrywają z portalami, które w zasadzie nie wytwarzają
własnej treści, czerpiąc ją głównie z prasy, i oferują ją za darmo. Niektóre gazety, jak np. opiniotwórczy amerykański dziennik Christian Science Monitor [Cook 2008, dok. elektr.], w ogóle rezygnują z wydawania wersji
papierowej na rzecz elektronicznej.
Dla pewnej grupy czytelników Internet nie jest odpowiednim medium do rozpowszechniania treści prasowych, gdyż sposób organizacji informacji w wydaniach internetowych utrudnia dotarcie do interesujących ich
materiałów. Tej grupie, korzystającej z nowoczesnych technologii, ale przywiązanej do tradycyjnego układu
gazety, wydawcy prasowi zaoferowali dokładną cyfrową kopię papierowej wersji. Dzięki temu czytelnicy
otrzymują tańsze wydawnictwo, nawet o 50 procent, w stosunku do edycji drukowanej. Również wydawcy
oszczędzają, gdyż nie ponoszą kosztów druku oraz dystrybucji gazety. Prasa elektroniczna pozwala także na
dotarcie do większej grupy czytelników, np. za granicą, gdyż eliminowane są koszty drogiej wysyłki zagranicznej. Istotne znaczenie mają również kwestie ekologiczne, związane z oszczędnością papieru [PrałatKubiszewska 2008, s. 171–172].
W Polsce ogólna wielkość sprzedaży gazet cyfrowych na razie stanowi jedynie ułamek ogólnej sprzedaży
prasy, która np. w lutym 2008 r. wyniosła 120 milionów egzemplarzy [Dwurnik 2008, dok. elektr., s. 2]. M. Piechocki podaje za ZKDP, że w III kwartale 2006 r. sprzedaż Rzeczpospolitej wyniosła 153 476 egzemplarzy, ale
sprzedano tylko 452 cyfrowe kopie [Piechocki 2007, s. 201]. W świetle raportu Money.pl trzej polscy dystrybutorzy (Nexto.pl, e-Kiosk, eGazety.pl) w 2008 r. sprzedawali miesięcznie 270 tys. egzemplarzy prasy elektronicznej, dwa razy więcej niż w 2007 r. [Dwurnik 2008, dok. elektr., s. 2]. Widoczny jest więc wzrost zainteresowania czytelników tą formą dystrybucji, ale nie równoważy on spadku sprzedaży papierowych wersji.
Niewykluczone, że wraz z rozwojem szybkich internetowych łączy bezprzewodowych zwiększy się liczba
czytelników prasy elektronicznej. Sprzyjać temu będzie szerokie upowszechnienie urządzeń mobilnych, takich
jak telefony komórkowe, netbooki, odtwarzacze muzyczne oraz czytniki książek i gazet elektronicznych, które
umożliwią pobieranie prasy cyfrowej w dowolnym miejscu. Już teraz niektórzy dystrybutorzy umożliwiają czytanie jej na telefonach komórkowych, czy odtwarzaczach muzycznych. Czytelnictwo prasy może także zwiększyć masowe wprowadzenie na rynek tzw. elektronicznego papieru.
113
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Zakres badania
Biblioteki od dłuższego czasu udostępniają czasopisma naukowe w wersji elektronicznej, ale rzadko decydują się na prenumeratę cyfrowych replik gazet i czasopism. Tymczasem może to być sposób na obniżenie
kosztów prenumeraty prasy w bibliotekach. Celem tekstu jest więc określenie skali oszczędności, jaką może
przynieść książnicom subskrypcja prasy cyfrowej. W pracy zdefiniowano pojęcie prasy elektronicznej, omówiono jej dostawców, oprogramowanie do czytania prasy oraz porównano koszty subskrypcji gazet cyfrowych
i papierowych.
Punktem wyjścia badania była lista 344 tytułów prasy polskiej i zagranicznej prenumerowanych w 2008 r.
przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną (WBP) w Kielcach [Prasa bieżąca w prenumeracie, dok. elektr.]. Spośród nich dystrybutorzy gazet elektronicznych oferują 43 tytuły. Ich lista znajduje się w tabeli 1.
Porównano ceny rocznych prenumerat wydań cyfrowych i papierowych tytułów prenumerowanych przez
WBP. Cenę prenumeraty wydania papierowego zaczerpnięto z witryn internetowych gazet i czasopism. Jeśli na
witrynie brak było informacji o cenie, koszt prenumeraty sprawdzono w bazie danych kolportera Ruch. Ceny
subskrypcji elektronicznych ustalono na podstawie witryn WWW trzech głównych dystrybutorów tego typu wydań: Nexto.pl, e-Kiosk i eGazety.pl.
Prasa elektroniczna
Termin prasa, zgodnie z prawem prasowym, obejmuje „[…] publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą,
numerem bieżącym i datą [...]” Ustawa mówi o dziennikach – drukach periodycznych ukazujących się częściej
niż raz w tygodniu oraz czasopismach – publikacjach ukazujących się nie częściej niż raz w tygodniu i nie rzadziej niż raz w roku [Ustawa 1984; dok. elektr., s. 2–3]. Ustawa nie wprowadza pojęcia gazeta, którym posługują się prasoznawcy, oznaczającego publikację o małej amplitudzie periodyczności [Dziki 2006; dok. elektr].
Prasa elektroniczna (inne określenia: prasa cyfrowa, e-prasa, e-gazety, gazety elektroniczne, gazety online,
e-wydania) jest pojęciem, które wg prasoznawców, obejmuje trzy rodzaje wydawnictw elektronicznych [Pisarek
2006; dok. elektr.]:
•
Gazety i czasopisma publikowane wyłącznie w formie elektronicznej dostępne online (w literaturze nazywa się je także gazetami wirtualnymi [Gogołek 2006, s. 206]).
•
Gazety i czasopisma ukazujące się równolegle w wersji online i drukowanej, z tym że wersja online nie
jest tożsama z drukowaną w formie i treści, gdyż zawartość witryny WWW jest zazwyczaj aktualizowana zgodnie z rytmem bieżących wydarzeń i może zawierać elementy multimedialne.
•
Prasa udostępniana online w wersji identycznej z edycją papierową (tzw. cyfrowe repliki [Gogołek
2006, s. 208).
ZKDP dla potrzeb kontroli liczby sprzedanych egzemplarzy poszczególnych tytułów prasowych przyjmuje
określenie e-wydanie. Wg regulaminu kontroli nakładu i dystrybucji prasy jest to „[…] elektronicznie rozpowszechniana wersja, przynajmniej jednej mutacji, kontrolowanego tytułu prasowego, zawierająca ten sam
w formie i treści materiał redakcyjny i reklamy co wersja drukowana. Wymóg całkowitej zgodności e-wydania
z wersją drukowaną nie dotyczy insertów i gadżetów. Jeżeli w wersji drukowanej znajdują się materiały redak-
114
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
cyjne, do publikacji których w innych polach eksploatacji wydawca nie ma praw, materiały te mogą być usunięte
z e-wydania, co nie stanowi w tym przypadku naruszenia wymogu tożsamości formy i treści e-wydania z wersją
drukowaną. Materiał redakcyjny w wersji elektronicznej może być dodatkowo rozszerzony, a reklamy mogą być
zaadaptowane w sposób pozwalający na wykorzystanie możliwości medium elektronicznego. E-wydanie należy
rozpowszechniać w takim samym okresie co wersję drukowaną” [Regulamin kontroli, s. 1–2].
Kontroler zakłada więc, że e-wydanie w pewnych warunkach może się nieco różnić od swojego papierowego odpowiednika. Te różnice dotyczą głównie dodawanych do wydań papierowych gadżetów oraz materiałów,
do których wydawca nie ma prawa na rozpowszechnianie w wersji elektronicznej. W wersji cyfrowej użytkownik ma aktywne hiperłącza, a niekiedy może odsłuchać wybraną część gazety.
Prasa elektroniczna jest rozpowszechniana zazwyczaj w tym samym czasie co wersja papierowa, ale ukazuje się od niej nieco wcześniej, np. cyfrowa Polityka jest dostępna w przeddzień zasadniczej daty dystrybucji.
Dystrybutorzy prasy elektronicznej
Na świecie w dystrybucji prasy elektronicznej wiodącą rolę odgrywa firma Zinio LLC, która w 2008 r. udostępniała ponad 750 tytułów magazynów [Swartz 2008, dok. elektr.]. Obok niej na rynku liczą się także m.in.
Texterity, NewsStand i PressDisplay [Prałat-Kubiszewska 2008, s. 172].
W Polsce dominują trzej dystrybutorzy gazet cyfrowych. Pierwszym serwisem, który zaczął udostępniać
kopie cyfrowe były eGazety.pl, który zainaugurował działalność w lutym 2005 r. Obecnie w ofercie ma 149 ty*
tułów . Na swojej witrynie internetowej firma podaje, że sprzedaż osiąga poziom 150–200 tys. egzemplarzy
miesięcznie. Do czytania prasy niezbędny jest program egazety.
W październiku 2005 r. działalność rozpoczął serwis NetPress.pl, obecnie funkcjonujący pod nazwą
Nexto.pl, którego właścicielem jest NetPress Digital sp. z o.o. Firma współpracuje z Zinio. W ofercie Nexto.pl
znajduje się 175 jednostek prasy elektronicznej (nie licząc wydań darmowych), ponadto ebooki i audiobooki.
Przeglądanie prasy umożliwia czytnik Zinio.
W lipcu 2006 r. sprzedaż gazet cyfrowych rozpoczął serwis e-Kiosk.pl. Jego właścicielem jest firma e-Kiosk
S. A. Obecnie w ofercie ma 112 jednostek prasy elektronicznej (nie licząc wydań darmowych). Do przeglądania
prasy potrzebny jest program e-Kiosk Reader.
W ofercie trzech wiodących polskich serwisów znajduje się szeroki zakres tematyczny tytułów prasy elektronicznej. Sprzedają one nie tylko dzienniki i czasopisma o treści społeczno-politycznej, ale także prasę fachową,
sportową, kulturalną, popularnonaukową, czy młodzieżową. Nie dystrybuują natomiast czasopism naukowych.
Czytniki prasy elektronicznej
Wydania cyfrowe gazet i czasopism można czytać w wersji online (np. w serwisie PressDisplay), jak i offline. W pierwszym przypadku użytkownik nie musi instalować na własnym dysku żadnego oprogramowania,
gdyż wystarczy przeglądarka internetowa. Ta forma czytelnictwa staje się coraz powszechniejsza wraz z rosnącą
szybkością łączy internetowych. Do przeglądania w trybie offline trzeba zainstalować dedykowane oprogramo*
Dane dla polskich dystrybutorów pochodzą z 5 kwietnia 2009 r.
115
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
wanie, które dystrybutor prasy udostępnia nieodpłatnie. Za każdym razem, kiedy pojawi się nowe wydanie, może być ono automatycznie pobrane z serwera dystrybutora. Pewną wadą jest fakt stosowania przez nich własnych
formatów gazet cyfrowych, co zmusza użytkowników do instalowania kilku różnych programów na swoich
komputerach. Gwoli ścisłości, niektórzy, np. Nexto.pl, umożliwiają odczyt plików także w powszechnie stosowanym formacie pdf.
Oprogramowanie do czytania prasy elektronicznej umożliwia:
•
archiwizację pobranych przez użytkownika wydań (np. w eGazety.pl można czytać numery Polityki od
2006 r.),
•
powiększanie i pomniejszanie widoku stron,
•
zaznaczanie interesujących fragmentów tekstu w celu późniejszego powrotu do nich,
•
tworzenie notatek dotyczących określonych partii tekstu,
•
drukowanie fragmentów gazety (niektórzy wydawcy mogą sobie zastrzec zablokowanie tej funkcji),
•
wyszukiwanie pełnotekstowe. Przedmiotem wyszukiwania może się stać każde słowo występujące
w bieżącym wydaniu lub w zarchiwizowanych wydaniach. Należy jednak podkreślić pewne niedostatki
systemu wyszukiwawczego, gdyż tylko niektóre programy (np. PressReader w serwisie PressDisplay)
pozwalają na wyszukiwanie wg takich kryteriów jak autor tekstu, słowo kluczowe w tytule lub w nagłówku tekstu, czy temat publikacji. Niektóre czytniki (np. e-kiosk Reader) rozpoznają wielkość liter,
•
bardziej zaawansowane czytniki (PressReader), mogą powiadamiać użytkownika o publikacjach spełniających określone kryteria; oferują funkcję tłumaczenia na inny język interesującego czytelnika tekstu, komentowanie artykułów, subskrypcję kanałów RSS, wysyłanie mailem informacji o artykule do
innej osoby czy serwisów społecznościowych, takich jak Delicious, Digg, Twitter.
Ceny gazet cyfrowych*
Ceny prasy w prenumeracie elektronicznej, jak wynika z tabeli 1, kształtują się na niższym poziomie niż ceny papierowych edycji. Nie dotyczy to wyłącznie prenumeraty, lecz także pojedynczych numerów. Na przykład
Polityka w papierowej wersji kosztuje 5 PLN, w cyfrowej 3 PLN. Nawiasem mówiąc, w wersji cyfrowej w prenumeracie jedno wydanie kosztuje także 3 PLN. Z kolei Gazeta Wyborcza stosuje nieco inną politykę. Codzienne wydanie papierowe sprzedaje po 1,80 PLN, wersję cyfrową oferuje po 1,50, a w prenumeracie elektronicznej
cena dziennika spada do 1,13 PLN.
Tańsza cyfrowa wersja nie jest jednak regułą. Gazeta Prawna umożliwia dostęp do jednego wydania cyfrowego za 3,66 PLN (w Nexto.pl i za pośrednictwem swojej witryny), ale niektóre wydania papierowe (np. z 2
kwietnia) kosztują 3,50 PLN.
W prenumeracie cyfrowej zdarzają się sytuacje, że jej cena jest identyczna z prenumeratą papierowego wydania. Dotyczy to np. miesięcznika Media&Marketing czy Świat Nauki. W przeważającej większości przypadków cena prenumeraty cyfrowej jest jednak znacząco niższa od papierowej. Miesięcznik Murator oferuje roczną
subskrypcję najtańszego wydania papierowego w cenie 118, 80 PLN. Cyfrowa prenumerata, kosztująca 49 PLN,
jest więc tańsza o prawie 70 procent.
*
Wszystkie podane ceny są cenami brutto.
116
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Warto pamiętać także o jeszcze jednym sposobie obniżenia kosztów prenumeraty cyfrowej. Niektóre tytuły
mogą być oferowane w pakietach. Taką formę stosuje np. Nexto.pl. Osobna roczna prenumerata cyfrowej Gazety
Prawnej i Gazety Wyborczej kosztuje 949 PLN, oferowana w pakiecie kosztuje już 885,06 PLN (taka promocja
była dostępna 2 kwietnia 2009 r.). Jej ograniczeniem jest to, że razem z roczną prenumeratą określonego tytułu
jest dostępna tylko półroczna prenumerata innego tytułu (np. półroczna Polityki i roczna Wprost), co bibliotekom
może przysparzać pewnych problemów natury organizacyjnej. Inną barierą jest czasowość danej oferty, gdyż
promocja może trwać stosunkowo krótko. Niekiedy też w pakiecie może być oferowany tytuł, którego kupna
biblioteka nie planuje.
Najmniej opłacalne jest kupowanie pojedynczych wydań za pośrednictwem wiadomości tekstowej SMS.
Cena wzrasta wtedy dwukrotnie, gdyż dużą prowizję zabiera operator telefonii komórkowej.
Tab. 1. Porównanie kosztów prenumeraty cyfrowych i papierowych wydań w serwisach trzech dystrybutorów.
Ceny w PLN.
Dystrybutor: Nexto.pl (http://www.nexto.pl/)
Lp.
Tytuł
Cena rocznej
cyfrowej
Cena rocznej
Różnica
drukowanej
w cenie
Różnica
w cenie
(%)
prenumeraty
prenumeraty
1.
Biblioteka. Szkolne Centrum Informacji
66
89,40
23,4
26,17
2.
Dlaczego
49,39
59,88
10,49
17,52
3.
Elektronika Praktyczna
68,40
107,50
39,1
36,37
4.
Film
65,88
82,80
16,92
20,43
5.
Forum
208
234
26
11,11
6.
Gazeta Prawna
599
883,20**
284,2
32,18
7.
Gazeta Wyborcza Kielce
350
540**
190
35,19
8.
Machina
77,88
83,88
6
7,15
9.
Magazyn Futbol
37
49
12
24,49
60
99,60
39,6
39,76
11. Matematyka
99
124,35****
25,35
20,39
12. Media&Marketing
340
340
0
0
13. Młody Technik
42
90
48
53,33
14. Mówią Wieki
48
78
30
38,46
82,80
144******
61,2
42,50
10. Manager Magazin
15. PC World
16. Polityka
156
208
52
25,00
17. Polonistyka
99
130,90
31,9
24,37
18. Polska
240*
450***
210
46,67
19. Press
105,60
129
23,4
18,14
20. Puls Biznesu
777,75
902,98
125,23
13,87
21. Wiadomości Historyczne
66
89,40
23,4
26,17
22. Wprost
156
234
78
33,33
23. Zwierciadło
82,80
94,80
12
12,66
24. Życie Szkoły
99
130,90
31,9
24,37
117
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
e-Kiosk (http://www.e-kiosk.pl/index.php)
25.
Chip
96
142,80******
46,8
32,77
26.
Dziennik: Polska, Europa, Świat
27.
Newsweek
198,25
549
350,75
63,89
130
208
78
37,50
28.
Murator
49
162
113
69,75
29.
Przegląd Sportowy
489,6*****
540**
50,4
9,33
30.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie
257
347
90
25,94
31.
Świat Nauki
115
115
0
0,00
883,75
950,58
66,83
7,03
230
373,28
143,28
38,38
eGazety.pl (http://www.egazety.pl/index.html)
32.
Rzeczpospolita
33.
Echo Dnia
34.
Parkiet
750,60
898,45
147,85
16,46
35.
Życie Warszawy
324,90
450**
125,1
27,80
36.
Angora
125
156**
31
19,87
37.
Gazeta Bankowa
374
468**
94
20,09
38.
Nie
120
156**
36
23,08
39.
Tygodnik Powszechny
144
199
55
27,64
40.
Tygodnik Solidarność
164,90
166,4**
1,5
0,90
41.
Nowe Życie Gospodarcze
84
141,60
57,6
40,68
42.
Personel i Zarządzanie
315
420
105
25,00
43.
Res Publica Nowa
60
80
20
25,00
8886,5
11898,7
3012,2
Średnia:
Razem
25,32%
Źródło: Opracowanie własne.
Legenda
*
Cena dotyczy wydania dla metropolii warszawskiej
**
Dystrybutor podaje tylko cenę miesięcznej prenumeraty (maj 2009). Roczny koszt prenumeraty obliczono mnożąc liczbę miesięcy oraz cenę miesięcznej subskrypcji. W kolejnych miesiącach cena prenumeraty może ulec zmianie.
***
Wydanie Kielce. Dystrybutor podaje tylko cenę miesięcznej prenumeraty (maj 2009). Roczny koszt
prenumeraty obliczono mnożąc liczbę miesięcy oraz cenę miesięcznej subskrypcji. W kolejnych miesiącach cena prenumeraty może ulec zmianie.
****
Cena prenumeraty w kiosk24.pl
*****
Dystrybutor podaje cenę półrocznej prenumeraty. Roczny koszt prenumeraty obliczono mnożąc liczbę
miesięcy oraz cenę półrocznej subskrypcji.
******
Z DVD
Zakończenie
Wyniki analizy pokazują, że prenumerata wydań cyfrowych może przynieść bibliotekom wymierne korzyści. WBP, kupując prasę elektroniczną, zaoszczędziłaby ok. 3 tys. PLN, co pozwoliłoby np. na kupno dobrej
klasy komputera. W zależności od biblioteki, skala oszczędności w liczbach bezwzględnych może się różnić, ale
118
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
można założyć, że zakup gazet cyfrowych pozwala średnio zaoszczędzić ok. 20–30 procent w stosunku do prenumeraty tradycyjnej. Z czasem coraz więcej tytułów będzie udostępnianych w wersji cyfrowej, co jeszcze bardziej wpłynie na obniżenie cen subskrypcji.
Rozwiązania wymaga natomiast organizacja dostępu do prasy elektronicznej w bibliotekach. Czytniki można instalować na dowolnej liczbie stanowisk, ale jedno wydanie elektroniczne w danej chwili może czytać tylko
jedna osoba, chyba, że dystrybutor zgodzi się na zwiększenie liczby jednoczesnych użytkowników. Niedogodnością jest konieczność instalacji kilku różnych czytników z powodu stosowania odmiennych formatów gazet
cyfrowych. Problemu tego nie będzie, kiedy dystrybutorzy prasy elektronicznej umożliwią jej przeglądanie
w wersji online.
Dla bibliotek istotne znaczenie może mieć także fakt, że częściowo rozwiązany zostaje problem digitalizacji
zasobów czasopiśmienniczych, gdyż oprogramowanie pozwala na archiwizację i dostęp do starszych wydań.
Niemniej jednak, gazety cyfrowe dostarczane są przez niektórych dystrybutorów bez żadnych metadanych opisowych, co bardzo utrudnia wyszukiwanie. Trudności natury organizacyjnej może rodzić kwestia organizowania
przetargów na dostawę prasy dla bibliotek. W sytuacji, gdy tytuł ukazuje się w wersji cyfrowej i papierowej,
biblioteki byłyby zmuszone do organizowania dwóch przetargów, osobno dla dostawców prasy elektronicznej
i papierowej. Najwięksi polscy kolporterzy zwlekają bowiem z uruchomieniem swoich kiosków z prasą elektroniczną.
Wykorzystane źródła i opracowania
Banks, M. A. (2008). On the way to the Web: the secret history of the Internet and its founders. Berkeley: Apress, 215 pp.
Boczkowski, P. J. (2005). Digitizing the news: innovation in online newspaper. Cambridge; London: MIT Press, 243 pp.
Cook, D., dok. elektr. (2008). Monitor shifts from print to Web-based strategy. The Christian Science Monitor.
http://www.csmonitor.com/2008/1029/p25s01-usgn.html [odczyt: 13.04.2009].
Dwurnik, B., dok. elektr. (2008). E-gazety w Polsce: raport. Wrocław: Money.pl, 10 s. http://www.money.pl/u/file.php?id=
6622 [odczyt: 13.04.2009].
Dziki, S. (2006). Gazeta. [W:] Pisarek, W. red. Słownik terminologii medialnej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.
Gogołek, W. (2006). Technologie informacyjne mediów. Wyd. 2 zm. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, 378 s.
Piechocki, M. (2007), Czy koniec tradycyjnej prasy? [W:] Kosmanowa, B. [red.] Media dawne i współczesne. T. 2. Poznań:
Wydaw. Nauk. Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, s. 199–208.
Pisarek, W. (2006). Prasa elektroniczna. [W:] Pisarek, W. red. Słownik terminologii medialnej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.
Prałat-Kubiszewska, E. (2008). E-wydania – przyszłość prasy. [W:] Kiełtyka L. red. Technologie i systemy komunikacji oraz
zarządzania informacją i wiedzą. Warszawa: Difin, s. 168–175.
Prasa bieżąca w prenumeracie Czytelni Ogólnej i Mediateki: rok 2008, dok. elektr. http://www.wbp-kielce.one.pl/inne
/wykaz_czasopism.pdf [odczyt: 3.04.2009].
Regulamin kontroli nakładu i dystrybucji prasy zarejestrowanej w Związku Kontroli Dystrybucji Prasy (tekst jednolity obowiązujący od 1 stycznia 2009 r.), dok. elektr. http://www.zkdp.pl/download/regulamin_kontroli.pdf [odczyt: 4.04.2009],
18 s.
Senft, T. M., dok. elektr. (2002). Minitel. [In]: Encyclopedia of new media. SAGE Publications. http://sage-ereference.
com/newmedia/Article_n162.html [odczyt: 16.09.2008].
119
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Shade, L. R., dok. elektr. (2002). Videotex. [In]: Encyclopedia of new media. SAGE Publications. http://sage-ereference.
com/newmedia/Article_n245.html [odczyt 16 września 2008].
Swartz, J., dok. elektr. [2008]. Zinio puts hundreds of digital magazines a click away. USA Today. http://www.usatoday.
com/tech/products/services/2008-05-27-zinio-digital-magazines_N.htm [odczyt: 13.04.2009].
Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe, dok. elektr. Dz. U. 1984 nr 5 poz. 24. http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search
?todo=file&id=WDU19840050024&type=3&name=D19840024Lj.pdf [odczyt: 14.04.2009].
120