Prof. Chrapkiewicz

Prof. Franciszek Chrapkiewicz
Franciszek Chrapkiewicz (François Chapeville) - przyszedł na świat w 1924 r. w Godowej koło Strzyżowa, jako syn
Józefa i Stanisławy z domu Wnęk. Po tragicznej śmierci rodziców opuścił Polskę i wyjechał do Francji, gdzie w 1946 r. podjął
studia na kierunku weterynaria w Wyższej Szkole Weterynaryjnej w Maisons-Alfort nieopodal Paryża. Podczas studiów, w
laboratorium prof. Henriego Simmoneta, zajął się badaniem hirudyny - substancji wytwarzanej przez gruczoły ślinowe
pijawek, odpowiedzialnej za krzepnięcie krwi. Po pomyślnym ukończeniu weterynarii, w 1951 r., podjął naukę na kierunkach
biochemia i biologia molekularna na Sorbonie. W latach 1952 i 1960 uzyskał kolejno tytuł doktora w dziedzinach weterynarii
i nauk przyrodniczych. W 1953 r. zmienił polskie nazwisko na François Chapeville i rozpoczął pracę badawczą nad
metabolizmem związków siarki w Centrum Energii Atomowej w Saclay. Ówczesne badania Chrapkiewicza zainteresowały
wiele znanych naukowych autorytetów, m.in. Fritz'a Lipmann'a, światowej sławy biochemika nagrodzonego nagrodą Nobla,
który postanowił zaprosić 37-letniego naukowca do dalszych badań w swoim laboratorium na Uniwersytecie Rockefellera w
Nowym Jorku. To właśnie tam, w 1961 r. Chrapkiewicz wyjaśnił mechanizm informowania tworzących się białek o tym, jaka
ma być struktura powstającego organizmu (w organizmie ludzkim są to informacje odpowiadające za wygląd ciała - np.
koloru oczu, sylwetki, itp.). Było to jego największe odkrycie, które szybko zyskało miano przełomu w dziedzinie genetyki.
W 1962 r. Chrapkiewicz powrócił do Francji w celu objęcia stanowiska profesora Sorbony, powierzonego mu przez
Jacques'a Monoda - późniejszego laureata nagrody Nobla. Wraz z podjęciem nowej pracy, Chrapkiewiczowi zostało
przekazane laboratorium badawcze, w którym rozszerzył program swoich badań m.in. o mechanizmy funkcjonowania
genomu, wirusologię roślin czy embriologię. Prowadził wykłady na uniwersytetach w Paryżu, Cambridge, Nowym Jorku,
Lagos i Tokio. Ponadto, profesor Chrapkiewicz jest autorem lub współautorem dwunastu książek oraz ponad 200 publikacji.
Sprawował różne funkcje w 21 komitetach i radach naukowych. Został laureatem wielu prestiżowych nagród i odznaczeń
m.in. Komandorii Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Orderem Legii Honorowej (najwyższe francuskie odznaczenie),
otrzymał tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Od 1991 r. profesor
Chrapkiewicz przebywa na emeryturze. Jest związany z rodzinną ziemią strzyżowską, co wyraża m.in. poprzez wspieranie
organizacji, takich jak Towarzystwo na Rzecz Rehabilitacji Zdrowotnej nazwane jego imieniem; czy też Fundacji na rzecz
Rozwoju Kultury Ziemi Strzyżowskiej. W 1991 r. Rada Miejska w Strzyżowie nadała mu tytuł Honorowego Obywatela
Strzyżowa. Udziela wsparcia lokalnym wydawnictwom i czasopismom, a także naukowcom pochodzącym z Podkarpacia.
11 września 2013 r. prof. Franciszek Chrapkiewicz - Chapeville został uhonorowany Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą
Orderu Odrodzenia Polski m.in. za: wierną troskę o polskie środowisko naukowe i rozwijanie naukowych więzi między
Polska a Francją, wspomaganie młodych polskich badaczy, a także działalność na rzecz naszego regionu.