107 Parzelski.qxp - Medycyna Sportowa

Transkrypt

Medycyna Sportowa
© MEDSPORTPRESS, 2007; 5(6); Vol. 23, 266-270
Dariusz Parzelski1(A,B,C,D,E,F,G), Beata Mieñkowska2(A,B,D,E,F,G)
1
tio
np
roh
ibit
2
„CZY WY SIÊ ZMIENILIŒCIE A MY TEGO
NIE ZAUWA¯YLIŒMY?” PORÓWNANIE
GRUP KADRY NARODOWEJ JUNIORÓW
W £UCZNICTWIE
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
„HAVE YOU CHANGED AND WE HAVE NOT NOTICED THAT?”
THE COMPARISON OF GROUPS OF JUNIOR NATIONAL
ARCHERY TEAM
ibu
nly
-d
istr
S³owa kluczowe: osobowoœæ sportowców, temperament sportowców, ³ucznictwo
Key words: athlete's personality, athlete's temperament, archery
Summary
2670
1
3
14
op
Word count:
Tables:
Figures:
References:
y is
-
for
pe
rs
on
al
us
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
eo
Background. Personality and temperament profiles were repeatedly tested in
athletes training archery and other sport disciplines. The described groups however,
were compared with correspondent groups training the same sport disciplines, only
a few years earlier. Such a comparison allows to recognize traits characteristic for the
best representatives of a given sport discipline and to observe differences between
them. This permits adjusting methods to individual predispositions of presently training
athletes, and leads to success.
Material and methods. Two groups of athletes, members of the National Archery Team, took part in the research. The first group consisted of competitors born in
the years 1976/78, whereas the second one consisted of competitors born in the years
1984/86. There is an 8 year difference in sports practicing between group members.
Each group consisted of 20 female competitors, and 20 male competitors. Personality traits and temperament profile were diagnosed using the following tools: MPI,
KBPK, STAI and FCZ – KT.
Results. Statistical analyses showed significant differences in personality traits
and temperament profiles among the athletes in the tested groups. Furthermore, noticeable changes were observed in the differences of temperament profiles and personality traits between girls and boys, within the tested year. The changes have occurred within the eight year period since the older competitors started their training.
Conclusions. The changes in personality traits and temperament profiles of the
athletes should be considered by coaches and psychologists during the training process. Each group is different and requires different training and educational strategies.
Th
is c
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Dariusz Parzelski
Szko³a Wy¿sza Psychologii Spo³ecznej
03-815 Warszawa, ul. Chodakowska 19/31, tel.: 0 601 402 106, e-mail: [email protected]
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
-
Instytut Spo³ecznej Psychologii Informatyki i Komunikacji,
Szko³a Wy¿sza Psychologii Spo³ecznej, Warszawa
Zak³ad Koordynacji i Oceny Jakoœci Kszta³cenia, Centrum Medyczne Kszta³cenia
Podyplomowego, Warszawa
ed
.
Zaanga¿owanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piœmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
-
-
ARTYKU£ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
266
11.06.2007 r.
02.08.2007 r.
Th
is c
op
y is
for
pe
rs
on
tio
np
roh
ibit
ibu
-d
istr
nly
eo
al
us
Znajomoœæ cech temperamentu i osobowoœci
sportowców jest niezbêdnym elementem wiedzy psychologów, trenerów oraz samych zawodników. To,
czy mamy do czynienia z osob¹ zrównowa¿on¹, towarzysk¹, pobudliw¹ czy reaguj¹c¹ lêkiem, pozwala
precyzyjnie ustalaæ formy i metody treningów oraz
startów. Chodzi tu zarówno o trening techniczny, jak
i trening umiejêtnoœci mentalnych.
W diagnostyce psychologicznej obecne s¹ dwa
modele badañ cech osobowoœci i temperamentu – indywidualny (opisuj¹cy pojedynczego zawodnika)
i grupowy (opisuj¹cy zawodników uprawiaj¹cych
okreœlon¹ dyscyplinê sportu). W przypadku diagnozy
indywidualnej, wprowadzanie udoskonaleñ techniki
badania polega na zastosowaniu nowych narzêdzi
diagnostycznych, g³ównie tworzonych wy³¹cznie do
badania sportowców. Natomiast badanie profili temperamentu i osobowoœci grup sportowych, okreœlaj¹cych profil danej dyscypliny sportu, wymaga wprowadzenia pewnych modyfikacji.
Do tej pory wielokrotnie badano profil osobowoœciowy i temperamentalny zawodników trenuj¹cych okreœlone dyscypliny sportu. Jednak opisywane dotychczas grupy sportowe nie by³y bezpoœrednio porównywane z grupami uprawiaj¹cymi tê sam¹ dyscyplinê
sportu kilka lat wczeœniej. Analizy dotyczy³y jedynie zawodników zajmuj¹cych siê ró¿nymi dyscyplinami sportu. Mia³y one na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie: czy istnieje profil osobowoœci oraz temperamentu
zawodników uprawiaj¹cych konkretn¹ dyscyplinê sportu, ró¿ni¹cy tych zawodników od sportowców trenuj¹cych inne sporty. Innym celem badaczy by³o poszukiwanie takiego zestawu cech, który sprzyja odnoszeniu
sukcesów w konkretnej dyscyplinie sportu.
Psychologowie sportu badali do tej pory cztery
aspekty osobowoœci: specyficzn¹ osobowoœæ sportowca, osobowoœæ a osi¹gniêcia sportowe, badanie osobowoœci na u¿ytek selekcji oraz wp³yw sportu na osobowoœæ [1]. G³ównym narzêdziem wykorzystywanym
do badania cech osobowoœci sportowców by³ 16-czynnikowy Kwestionariusz Osobowoœci Cattella. Wykorzystuj¹c ten inwentarz, Schurr, Ashley i Joy [2] przebadali grupê ponad 2000 sportowców oraz osób, które nie
uprawiaj¹ sportu. Ich badanie nie pozwoli³o na stworzenie profilu osobowoœci odró¿niaj¹cego sportowców
od „niesportowców”. Jednak w wypadku tego badania
pojawi³y siê pewne tendencje wyró¿niaj¹ce sportowców zespo³owych oraz indywidualnych od osób, które
nie uprawiaj¹ sportu. I tak, zawodników sportów indywidualnych odró¿niaj¹ od osób, które nie uprawiaj¹
sportu nastêpuj¹ce cechy: wy¿szy poziom obiektywnoœci, wiêksza niezale¿noœæ, mniejszy lêk [2]. Natomiast
zawodników sportów zespo³owych wyró¿niaj¹: wiêksza ekstrawersja, mniejsza si³a ego oraz wiêksza zale¿noœæ. Jako wniosek autorzy podaj¹: „nie znaleziono
profilu osobowoœci, który odró¿nia³by sportowców
od osób, które nie uprawiaj¹ sportu” oraz „nie mo¿na jednoznacznie stwierdziæ, ¿e zawodnicy zespo³owi
s¹ bardziej lêkliwi, zale¿ni i ekstrawertywni ni¿ zawodnicy sportów indywidualnych” [2].
Polscy autorzy równie¿ u¿ywali tej metody do
scharakteryzowania osób uprawiaj¹cych sport. Badano wioœlarzy [3], pi³karzy rêcznych [4] oraz ³uczników
[5]. Badacze ci skupiali siê g³ównie na stworzeniu profilu charakteryzuj¹cego zawodników poszczególnych
dyscyplin sportu. I mimo ¿e uda³o siê stworzyæ takie
profile, to nie mo¿na na podstawie wyników stwierdziæ,
¿e ktoœ, kto nie posiada profilu idealnego wioœlarza,
nie zdobêdzie mistrzostwa w tej dyscyplinie lub osoba
odpowiadaj¹ca mistrzowskiemu profilowi wioœlarza nie
zostanie mistrzem w innej dyscyplinie sportu.
Podobnie zastosowanie Inwentarza Osobowoœci
Eysencka nie przynios³o zadowalaj¹cych wyników.
Autorzy badañ [1] wykorzystuj¹cych kwestionariusz
Eysencka, dochodzili najczêœciej do nastêpuj¹cego
wniosku: w kadrze zawodników ró¿nych dyscyplin
sportu najwiêcej by³o wyników œrednich. Innymi s³owy,
sportowcy wielu dyscyplin osi¹gali wyniki inwentarzy
osobowoœci najczêœciej powtarzaj¹ce siê w populacji.
Fisher, Ryan i Martens, na podstawie d³ugoletnich
obserwacji oraz przegl¹du badañ nad osobowoœci¹,
doszli do wniosku, ¿e cechy osobowoœci maj¹ ma³y
zwi¹zek z sukcesami sportowymi, wiêkszy wp³yw
na powodzenie w sporcie maj¹ cechy motoryczne [6].
Z badañ wynika tak¿e ma³e prawdopodobieñstwo
znalezienia profilu osobowoœci sportowców-„zwyciêzców”, który odró¿nia³by ich od reszty spo³eczeñstwa.
Dotychczasowe badania nie pozwalaj¹ wysuwaæ
kategorycznych wniosków na temat zwi¹zku osobowoœci sportowca z jego osi¹gniêciami. Nie uda³o siê
jednoznacznie ustaliæ cech odró¿niaj¹cych sportowców od osób, które nie uprawiaj¹ sportu lub cech wyró¿niaj¹cych finalistów od niefinalistów [4]. Zadanie to
nie powiod³o siê ani w przypadku stosowania sprawdzonych w psychologii inwentarzy osobowoœci, ani
w przypadku konstruowania, pod k¹tem badania sportowców, nowych kwestionariuszy. Reasumuj¹c nale¿y
stwierdziæ, ¿e nie ma zgody w pogl¹dach na temat
zwi¹zku cech osobowoœci z uprawianiem sportu,
a wnioski wynikaj¹ce z badañ s¹ niejednoznaczne.
Dotychczasowe badania wp³ywu temperamentu
na osi¹gniêcia sportowe opiera³y siê g³ównie na teorii
temperamentu Paw³owa. Badania te [7,8,9] wskazuj¹
na lepsze funkcjonowanie w sporcie zawodników o silnym typie uk³adu nerwowego; sportowców tych cechuje du¿a si³a procesów pobudzenia i hamowania. Wed³ug typologii Hipokratesa-Galena odpowiadaj¹ oni typom sangwinika lub flegmatyka [7,10, 11]. Autorzy uzasadniaj¹ efektywniejsze dzia³anie tego typu zawodników odpornoœci¹ na du¿¹ iloœæ bodŸców, wysokie pobudzenie emocjonalne czy d³ugotrwa³y wysi³ek.
Argumentem potwierdzaj¹cym lepsze funkcjonowanie zawodników o silnym typie uk³adu nerwowego
mo¿e byæ przegl¹d dokonany przez Wjatkina [9].
Z przegl¹du wynika, i¿ odsetek zawodników o s³abym
typie uk³adu nerwowego (melancholik) w ca³ej populacji sportowców wynosi 9%. Najwiêcej melancholików znajduje siê wœród piêcioboistów i p³ywaków –
po 22%, zaœ wœród ³y¿wiarzy i biegaczy d³ugodystansowych zawodników takich nie stwierdzono.
Mimo ¿e dane te Wjatkin interpretuje jako naturaln¹ selekcjê temperamentaln¹ w sporcie, to stwierdza, ¿e „czynnik ten nie ma bezwzglêdnego znaczenia, poniewa¿ w wielu dyscyplinach i wœród zawodników o najró¿niejszej klasie sportowej mo¿na stwierdziæ pewn¹ liczbê sportowców o s³abym typie uk³adu
nerwowego” [9]. W zwi¹zku z powy¿szym, brak jest
w literaturze jednoznacznych danych wskazuj¹cych
na wp³yw wymiarów temperamentu i osobowoœci na
odnoszenie sukcesów lub ponoszenie pora¿ek.
Najnowsze podrêczniki psychologii sportu [12,13]
równie¿ prezentuj¹ doniesienia dotycz¹ce tempera-
ed
.
Wstêp
-
-
-
-
-
Parzelski D. i wsp., Cechy temperamentu i osobowoœci u sportowców
267
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
równano je z wynikami otrzymanymi przez ³uczników nale¿¹cych do kadry juniorów w roku 2002. Celem badañ
by³o sprawdzenie, czy profil zawodników uprawiaj¹cych
tê dyscyplinê w latach 1993/1994 ró¿ni siê od profilu zawodników trenuj¹cych w latach 2001/2002. Ró¿nica czasowa porównywanych grup wynosi osiem lat.
W zwi¹zku z powy¿szym postawiono nastêpuj¹c¹
hipotezê badawcz¹: wyniki w poszczególnych skalach kwestionariuszy osobowoœci i temperamentu zawodników nale¿¹cych do kadry rocznik 1993/1994
bêd¹ siê ró¿niæ od wyników uzyskanych przez zawodników kadry rocznik 2001/2002.
Aby porównanie grup by³o mo¿liwe, zawodnicy zostali przebadani tym samym zestawem technik, którym
by³a badana grupa w latach 1993/1994. W sk³ad narzêdzi wchodz¹: Formalna Charakterystyka Zachowania
– Kwestionariusz Temperamentu (FCZ – KT), Inwentarz Osobowoœci Eysencka (MPI), Kwestionariusz Samooceny (STAI), Kwestionariusz Badania Poczucia
Kontroli (KBPK). Wszyscy zawodnicy badani byli grupowo. Analizy statystyczne zosta³y przeprowadzone
na wynikach surowych programem SPSS wersja 10.0.
W badaniu wziêli udzia³ zawodnicy bêd¹cy cz³onkami Kadry Narodowej Juniorów i Juniorów M³odszych
w ³ucznictwie. Pierwsza grupa sk³ada siê z zawodników kadry z lat 1993/1994, zaœ druga grupa z zawodników kadry z okresu 2001/2002. Wiek osób badanych zawiera siê w przedziale od 15 do 18 lat.
W badaniu wziê³o udzia³ 67 zawodników bêd¹cych cz³onkami kadry w latach 1993/94 oraz w latach
2001/2002. Liczebnoœæ badanych grup przedstawia
Tabela 1. Badania zawodników urodzonych w latach
1976/1978 odby³y siê w latach 1993 i 1994, natomiast
badania zawodników urodzonych w latach 1984/1986
odby³y siê w latach 2001 i 2002.
Materia³ i metody
pe
rs
on
al
us
mentalnych i osobowoœciowych uwarunkowañ sukcesów i pora¿ek w sporcie. Obecne badania skoncentrowane s¹ na poszukiwaniu nowych dróg analizy
cech temperamentu i osobowoœci zawodników, poniewa¿ dotychczasowe próby skonstruowania modelu mistrza funkcjonuj¹cego w poszczególnych dyscyplinach sportu nie powiod³y siê. To sk³oni³o badaczy
do tworzenia nowych paradygmatów dotycz¹cych
profili temperamentu i osobowoœci sportowców.
Powy¿szy przegl¹d badañ temperamentu i osobowoœci sportowców pokazuje, w jakim kierunku zmierza³y dotychczasowe analizy. Do tej pory przypisywano du¿¹ wagê do wy³onienia cech odpowiedzialnych za odniesienie sukcesu w sporcie. Badanie wykonywane by³o jednokrotnie i na podstawie wyników wyci¹gano wnioski na temat funkcjonowania zawodników w sporcie.
Proponowany w tym opracowaniu model zak³ada,
¿e aby skutecznie oddzia³ywaæ na zawodników, nale¿y badaæ dynamikê zmian cech osobowoœci oraz
temperamentu sportowców. Badanie dynamiki zmian
mo¿e sk³adaæ siê z dwóch typów analiz. Po pierwsze,
mo¿na badaæ tych samych zawodników, tym samym
zestawem technik diagnostycznych w kilkuletnich przedzia³ach czasowych. Ten sposób analizy skupia siê
na indywidualnej dynamice zmian cech zawodników.
Drugi typ badania dynamiki zmian cech osobowoœci
i temperamentu, prezentowany w poni¿szym tekœcie,
przedstawia nowy sposób spojrzenia na profile osobowoœci i temperamentu sportowców. Celem analizy
jest zaobserwowanie zmian cech pomiêdzy grupami
zawodników uprawiaj¹cych tê sam¹ dyscyplinê, ale
w ró¿nym okresie (ró¿nica kilku lat).
Badanie przedstawia nowy sposób analizy cech
osobowoœci i temperamentu sportowców badanych
grupowo. Takie ujêcie problemu, po pierwsze, pozwala poznaæ profil charakteryzuj¹cy najlepszych zawodników w danej kategorii wiekowej, konkretnej dyscypliny sportu w okreœlonym czasie. Po drugie, wyniki przeprowadzonych analiz maj¹ kolosalne znaczenie dla
pracy trenerskiej i psychologicznej z grup¹ zawodników obecnie zajmuj¹cych siê sportem. Osoby wspó³pracuj¹ce ze sportowcami uzyskuj¹ informacje o zmianach cech charakteryzuj¹cych zawodników, co pozwala
maksymalnie dostosowaæ metody treningowe w celu
odniesienia sukcesów.
Th
is c
op
Tab. 1. Osoby badane
Tab. 1. Participants
y is
for
Wyniki badañ prezentowanych poni¿ej dotycz¹ problemu zmian cech osobowoœci oraz temperamentu
cz³onków Kadry Polski Juniorów w ³ucznictwie. Analizie
zosta³y poddane wyniki uzyskane przez cz³onków kadry
juniorów badanych w latach 1993/1994, a nastêpnie po-
-
-
-
-
-
268
Wyniki
Formalna Charakterystyka Zachowania –
Kwestionariusz Temperamentu
Przeprowadzone analizy wskaza³y na istnienie
istotnych ró¿nic miêdzy œrednimi badanych grup w zakresie trzech wymiarów temperamentu: reaktywnoœci
emocjonalnej, wytrzyma³oœci oraz ¿wawoœci.
Zawodnicy z grupy rocznik 1976/1978 uzyskali
wy¿sze wyniki (œrednia=12,2) ni¿ zawodnicy z grupy
rocznik 1984/1986 (œrednia=9,0) w zakresie skali reaktywnoœci emocjonalnej (t (65)=3,38; p<0,001). Natomiast zawodnicy z kadry badanej w latach 2001/ 2002
uzyskali wy¿sze wyniki w skali wytrzyma³oœci – œrednia=11,8 (t (65)=-2,61; p=0,011) oraz w skali ¿wawoœci
(œrednia=16,3) ni¿ zawodnicy badani osiem lat temu (t
(65)= -2,47; p=0,016). Wyniki prezentuje Rycina 1.
nich uzyskanych przez zawodników badanych w roku 2002 ró¿ni¹ siê od wartoœci podawanych przez
Zawadzkiego i Strelaua [14]. Nie mo¿na stwierdziæ
czy ta ró¿nica jest istotna statystycznie.
ed
.
Odnosz¹c otrzymane wyniki do wyników uzyskanych przez próbê normalizacyjn¹ [14], mo¿na dostrzec nieznaczne ró¿nice. W zakresie skali reaktywnoœci emocjonalnej, wartoœæ œredniej wynosi dla
dziewcz¹t i ch³opców razem 11,27; w skali wytrzyma³oœci œrednia wynosi 9,11; w skali ¿wawoœci œrednia
wynosi 14,70.
Warto zwróciæ uwagê na fakt, ¿e wyniki otrzymane w grupie rocznik 1976/1978 s¹ bardzo zbli¿one do
wyników próby normalizacyjnej, zaœ wartoœci œred-
tio
np
roh
ibit
Inwentarz Osobowoœci – MPI
Istotne ró¿nice miêdzy zawodnikami reprezentuj¹cymi kadrê badan¹ w latach 1993/1994 a zawodnikami badanymi w roku 2002 dostrze¿ono wy³¹cznie
w zakresie skali k³amstwa. Wartoœæ œredniej zawod-
ibu
-d
istr
eo
nly
Ryc. 1. Ró¿nice miêdzy œrednimi: kadra rocznik 1976/1978 – kadra rocznik 1984/1986
Fig. 1. Difference between means: team born in 1976/78 – team born in 1984/86
us
al
on
pe
rs
for
y is
op
is c
Th
-
-
-
-
-
269
pliny sportu. Badanie dynamiki zmian cech charakteryzuj¹cych m³odych zawodników mo¿e przyczyniæ siê
do lepszego planowania metod treningowych oraz
do lepszej komunikacji trenera oraz psychologa z zawodnikami. Efektem koñcowym takiego dzia³ania bêdzie wzrost osi¹gniêæ notowanych przez polsk¹ m³odzie¿, a w kilkuletniej perspektywie tak¿e przez zawodników wystêpuj¹cych w kategorii seniorów.
Szczególnie wa¿ne wydaje siê byæ zwrócenie
uwagi na istotnie wy¿sz¹ potrzebê aprobaty spo³ecznej u zawodników badanych w latach 2001 i 2002
w porównaniu z zawodnikami z roczników 1976/78.
Wynik ten sugeruje, ¿e m³odzie¿ dorastaj¹ca w obecnych czasach potrzebuje akceptacji, nagród i pochwa³ ze strony trenerów, rodziców i nauczycieli bior¹cych udzia³ w ich rozwoju sportowym i osobistym,
w wiêkszym stopniu ni¿ m³odzie¿ dorastaj¹ca jeszcze
kilkanaœcie lat temu. Nastawienie siê trenerów, rodziców, nauczycieli, psychologów na pozytywne wzmacnianie poprawnych dzia³añ mo¿e u³atwiæ i przyœpieszyæ nabywanie umiejêtnoœci przez m³odych zawodników, bez wzglêdu na uprawian¹ dyscyplinê sportu.
Powy¿sze rozwa¿ania mo¿na zakoñczyæ nastêpuj¹cym stwierdzeniem: Zmiany profili temperamentu oraz osobowoœci zawodników powinny byæ
uwzglêdnione przez trenerów i psychologów w procesie szkolenia. Ka¿da grupa jest inna i wymaga stosowania odmiennych strategii treningowych i wychowawczych.
ed
.
ników rocznik 1976/1978 wynosi 7,6, a zawodników
reprezentuj¹cych rocznik 1984/1986 9,7 (t (65)
=-1,95; p=0,050). Zale¿noœæ tê przedstawia Rycina 2.
tio
np
roh
ibit
Kwestionariusz Samooceny STAI
Istotne ró¿nice miêdzy zawodnikami z analizowanych grup pojawi³y siê tak¿e w zakresie skali Lêk jako cecha. Wy¿sze wartoœci œrednich uzyskali zawodnicy reprezentuj¹cy kadrê rocznik 1976/1978 (43,5),
zaœ zawodnicy badani w roku 2002 uzyskali œredni¹ 39,3 (t (65)=2,04; p 0,046). Rycina 3 graficznie
prezentuje otrzymane wyniki.
-d
istr
nly
eo
al
Wnioski
is c
op
y is
for
pe
rs
on
1. Poziom lêku jako cechy oraz reaktywnoœci emocjonalnej u zawodników badanych w latach 2001
i 2002 (rocznik 1984/1986) jest istotnie ni¿szy ni¿
u zawodników badanych w latach 1993 i 1994
(rocznik 1976/1978).
2. Obie grupy badane charakteryzuje podobna struktura temperamentu w zakresie reaktywnoœci emocjonalnej, wytrzyma³oœci oraz ¿wawoœci. Jest to
struktura zharmonizowana, wskazuj¹ca na œrednie mo¿liwoœci przetwarzania stymulacji. Konfiguracja cech osób badanych w latach 2001 i 2002
(rocznik 1984/1986) – wy¿sza ¿wawoœæ i wytrzyma³oœæ i ni¿sza reaktywnoœæ emocjonalna –
wskazuj¹ jednak na efektywniejsz¹ regulacjê stymulacji ni¿ u osób badanych w latach 1993 i 1994
(rocznik 1976/1978).
3. Aprobata spo³eczna mierzona Skal¹ K³amstwa jest
istotnie wy¿sza w grupie badanych w latach 2001
i 2002 (rocznik 1984/1986) ni¿ u zawodników badanych w latach 1993 oraz 1994 (rocznik 1976/ 1978).
Wniosek praktyczny
Th
Analiza porównawcza grup sportowych w kolejnych latach powinna byæ rozszerzona na inne dyscy-
270
Piœmiennictwo
1. Kosiñska A, Doliñski D, Szmajke A. Osobowoœæ [W:]
Tyszka T (red.) Psychologia sportu. Warszawa 1991.
2. Weinberg R, Gould D. Foundation of sport and exercise psychology, Human Kinetics Publishers 1995.
3. Olszewska G. Badania nad struktur¹ osobowoœci kadry olimpijskiej wioœlarstwa [W:] Wyniki badañ, Monografie. Poznañ 1986.
4. Rychta T. Struktura osobowoœci studentów i sportowców w œwietle teorii Cattella. Warszawa 1980.
5. Do³owicz B. Osobowoœæ ³uczników w œwietle badañ
kwestionariuszem R. B. Cattella [W:] Olszewska G
(red.) Wybrane psychologiczne zagadnienia ³ucznictwa. Poznañ 1986.
6. Gill DL. Psychological dynamics of sport. Human Kinetics Publishers 198.
7. Czajkowski Z. Psychologia sprzymierzeñcem trenera. Warszawa 1996.
8. Sankowski T. Typ uk³adu nerwowego jako determinanta zmian reakcji psychomotorycznej oraz przydatnoœci sportowej pi³karzy. Roczniki Naukowe. Poznañ 1978.
9. Zawadzki B. Temperament. Selekcja czy kompensacja? [W:] Tyszka T (red.) Psychologia i sport. Warszawa 1991.
10. Gracz J, Sankowski T. Psychologia sportu. Poznañ
2000.
11. Strelau J. Temperament i inteligencja. Warszawa
1992.
12. Singer R, Hausenblas H, Janelle C. Handbook of
sport psychology. New York 2001.
13. Williams J. Applied Sport Psychology. Mayfield Publishing Company 2001.
14. Zawadzki B, Strelau J. Formalna Charakterystyka
Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT), Warszawa 1997.
us
Przeprowadzone analizy wskazuj¹ na potwierdzenie hipotezy mówi¹cej o istotnej ró¿nicy wartoœci œrednich w skalach kwestionariuszy osobowoœci i temperamentu pomiêdzy badanymi grupami. Istotne ró¿nice
pojawi³y siê w przypadku piêciu z trzynastu badanych
wymiarów: ¿wawoœci, reaktywnoœci emocjonalnej, wytrzyma³oœci, skali kontrolnej oraz skali Lêk jako cecha.
Zawodnicy badani w latach 2001/2002 okazali siê
bardziej ¿wawi oraz bardziej wytrzymali ni¿ zawodnicy badani w latach 1993/1994. Ta sama grupa zawodników (2001/2002) uzyska³a jednoczeœnie ni¿sze
wyniki w zakresie reaktywnoœci emocjonalnej oraz lêku mierzonego jako cecha. Osoby te charakteryzuj¹
siê ogólnie du¿ymi mo¿liwoœciami przystosowawczymi. Wydaje siê, ¿e bêd¹ one skuteczniejsze w funkcjonowaniu zarówno treningowym, jak i startowym.
Zawodnicy badani w latach 2001/2002 osi¹gnêli
wy¿szy wynik w skali kontrolnej zwanej Skal¹ K³amstwa ni¿ zawodnicy badani w latach 1993/1994. Wynik ten mo¿e œwiadczyæ o wiêkszej potrzebie akceptacji. Akceptacja, pragnienie aprobaty i przynale¿noœci sprawiaj¹, ¿e zawodnicy unikaj¹ odrzucenia i krytyki, poniewa¿ zmniejsza to ich poczucie wartoœci
i pewnoœci siebie.
ibu
Dyskusja
-
-
-
-
-

107 Parzelski.qxp - Medycyna Sportowa

Transkrypt

Podobne dokumenty

Przelicznik wagowy - E

Wstęp

pobierz PDF

plakat kanal