docWystąpienia persWazyjne Biznes, media, polityka
download 
Reklamacja Transkrypt
Wystąpienia persWazyjne Biznes, media, polityka
Wystąpienia perswazyjne Biznes, media, polityka Elżbieta Żurek ISBN: 978-83-7561-073-4 format 141/218, oprawa miękka ze skrzydełkami liczba stron: 284 cena: 39,90 zł Wystąpienia perswazyjne to książka, którą bezwzględnie powinny przeczytać wszystkie osoby zainteresowane poprawą umiejętności w zakresie wygłaszania publicznych przemówień, prezentowania własnych idei, przekonywania do swoich racji. Ten krąg obejmuje nie tylko rzeczników firm i personel działów public relations, polityków czy zawodowych mówców, ale także wszystkich, którzy wiedzą, że zawsze mogą znaleźć się w takiej (czasem nieoczekiwanej) sytuacji. Autorka zwróciła uwagę na najróżniejsze aspekty przygotowań do dłuższej wypowiedzi na forum – od właściwego przygotowania merytorycznej zawartości wystąpienia, przez wygląd, modulację głosu i sposób zachowywania się prelegenta w sali prezentacyjnej, aż po szczegółowe dopracowanie elementów wizualnych (zarówno wzbogacających prezentację, jak i rozdawanych jej uczestnikom). Wyjaśniła, jak nawiązywać i utrzymywać kontakt z audytorium, jak radzić sobie w sytuacjach trudnych i kłopotliwych, jak pilnować porządku wystąpienia. Podkreśliła także konieczność stałej pracy nad swoim wizerunkiem osobistym, a ponadto wskazała najważniejsze zasady współpracy z dziennikarzami. Wystąpienia perswazyjne powinny być lekturą obowiązkową dla każdego prelegenta, wykładowcy, polityka, menedżera… oraz każdego, kto chce lub musi choć raz wystąpić publicznie. O autorce Elżbieta Żurek – trener, konsultant, wykładowca i praktyk komunikacji korporacyjnej oraz interpersonalnej. Jedna z niewielu osób w Polsce profesjonalnie zajmujących się kształtowaniem wizerunku publicznego. Osobisty trener i doradca w zakresie wystąpień (także w środkach masowego przekazu) dla liderów, menedżerów, rzeczników, mówców oraz innych przedstawicieli świata biznesu, polityki i mediów. Współpracuje ze znanymi polskimi oraz międzynarodowymi firmami doradczymi. www.poltext.pl Wystąpienia perswazyjne Spis treści Przedmowa ..................................................................................... 11 Wstęp ............................................................................................... 13 Rozdział 1 Czy można polubić wystąpienia publiczne .................................. 1.1. Przyczyny i przeszkody, czyli dlaczego nie lubimy występować publicznie ............................................................ 1.2. Mówca a sfera emocji .............................................................. 1.3. Merytoryczne przygotowanie do wystąpienia ......................... 1.4. W jaki sposób możemy jako mówcy oddziaływać na słuchaczy ............................................................................. 1.5. Rodzaje wystąpień na forum ................................................... 1.6. Początek przemowy i wystąpienia ad hoc ............................... 1.7. Polubić wystąpienia publiczne. Sprawdź się – kwestionariusz autodiagnozy ...................................................... Podsumowanie rozdziału ................................................................. Moje rady ......................................................................................... Rozdział 2 Magiczne słowa: wizerunek i charyzma ...................................... 2.1. Public relations oraz media relations. Zasady kształtowania relacji z przedstawicielami środków masowego przekazu ...... 2.2. Personality public relations, czyli kreowanie wizerunku osobistego .............................................................. 2.3. Instrumenty kształtowania profesjonalnego wizerunku osobistego ................................................................ 2.4. Siła pierwszego wrażenia w relacjach zawodowych a wystąpienia publiczne ........................................................... 2.5. Wizerunek medialny i charyzma – pojęcia, które zrobiły karierę ................................................................. www.poltext.pl 17 19 22 24 25 27 30 32 37 38 39 41 43 44 46 51 Wystąpienia perswazyjne 6 Wystąpienia perswazyjne. Biznes, media, polityka 2.6. Cechy wyróżniające osobowości charyzmatyczne .................. 53 Podsumowanie rozdziału ................................................................. 56 Moje rady ......................................................................................... 57 Rozdział 3 Aspekt zewnętrzny, czyli jak cię widzą, tak cię piszą ................. 3.1. Dress code i etykieta ubioru służbowego ................................ 3.2. Ubiór potwierdzający profesjonalizm i kompetencje mówcy .............................................................. 3.3. Odstępstwa od reguły, czyli stroje nieformalne. Inne elementy wyglądu mówcy ............................................... 3.4. Kolory w ubiorze profesjonalnego mówcy. Zasady magicznej dziewiątki ................................................... 3.5. Elementy wyglądu mówcy występującego w telewizji. Trzy prawdy o kamerze ........................................................... Podsumowanie rozdziału ................................................................. Moja rada ......................................................................................... Rozdział 4 Sukces tkwi w dobrym scenariuszu .............................................. 4.1. Cechy i struktura dobrego wystąpienia ................................... 4.2. Zachowania, które charakteryzują profesjonalnego mówcę. Jak rozpoczynać wystąpienia publiczne .................................. 4.3. Treść i forma wystąpienia. Metoda czterech kroków .............. 4.4. Przygotowanie elementów merytorycznych ............................ 4.5. Kończenie wystąpienia na forum ............................................ 4.6. Wystąpienia, którym towarzyszą elementy wizualne .............. Krok 1. Dobierz technikę i medium prezentacyjne ................. Krok 2. Określ czas prezentacji ............................................... Krok 3. Nadaj wystąpieniu tytuł lub hasło przewodnie .......... Krok 4. Ustal stałe elementy graficzne .................................... Krok 5. Określ liczbę plansz prezentacyjnych ........................ Krok 6. Podziel część wizualną wystąpienia na rozdziały ...... Krok 7. Przygotuj nagłówki poszczególnych plansz prezentacyjnych .......................................................... www.poltext.pl 59 61 63 65 67 70 75 76 77 78 80 84 91 94 96 96 97 97 98 98 99 99 Wystąpienia perswazyjne Spis treści Krok 8. Rozwiń nagłówki, dopisując do nich hasła i podpunkty ............................................................... Krok 9. Dokonaj doboru materiału ilustracyjnego ................ Krok 10. Przygotuj planszę początkową oraz planszę końcową ...................................................... Podsumowanie rozdziału ............................................................... Moja rada ....................................................................................... Rozdział 5 Wszystko, co można powiedzieć bez słów .................................. 5.1. Body language, czyli zachowania awerbalne i ich interpretacja .................................................................. 5.2. Błędy najczęściej popełniane przez mówców. Mowa ciała jako element kulturowy .................................... 5.3. Jak zachowywać kontakt wzrokowy ze słuchaczami .......... 5.4. Mimika profesjonalnego mówcy. Czy podczas wystąpienia wypada się uśmiechać ................ 5.5. Postawa a odbiór słuchaczy ................................................. 5.6. Siła gestykulacji, czyli o zachowaniach wspomagających przekaz perswazyjny ............................................................ 5.7. Współcześni mówcy a pulpit, podium i katedra. Czy podczas wystąpienia należy trzymać coś w dłoniach ... 5.8. Statycznie oraz dynamicznie, czyli o ruchu po dostępnej powierzchni ..................................................... 5.9. Zachowania awerbalne mówcy wspomagającego się mediami prezentacyjnymi ............................................... 5.10. Mowa ciała przed kamerą .................................................... Podsumowanie rozdziału ............................................................... Moje rady ....................................................................................... Rozdział 6 Głos na forum i przed mikrofonem ............................................ 6.1. Głos jako instrument .............................................................. 6.2. O melodyce wypowiedzi, czyli monotonia a żywiołowość ... 6.3. Tempo mówienia. Wolniej czy szybciej ................................ 6.4. Staranna wymowa a treść przekazu ....................................... www.poltext.pl 7 100 100 101 103 104 105 106 108 110 112 113 114 118 119 121 122 127 127 129 130 132 133 135 Wystąpienia perswazyjne 8 Wystąpienia perswazyjne. Biznes, media, polityka 6.5. Siła głosu. Kiedy mówić donośniej, a kiedy ciszej ............... 6.6. Aksamitna, radiowa czy zdradzająca emocje, czyli barwa głosu a odbiór słuchaczy .................................... 6.7. Budowanie dramaturgii wypowiedzi. Akcenty oraz pauzy ............................................................... 6.8. Technika operowania głosem przed mikrofonem .................. 6.9. Jak ustrzec się chrypki i suchości w gardle, czyli o higienie głosu ............................................................. Podsumowanie rozdziału ............................................................... Moje rady ....................................................................................... Rozdział 7 Jak nawiązać oraz podtrzymać kontakt ze słuchaczami ......... 7.1. Zdania, które warto wypowiedzieć na początku wystąpienia ........................................................................... 7.2. Jak mówić w jasny i prosty, lecz jednocześnie obrazowy sposób .................................................................. 7.3. Przekaz a odbiorcy, czyli postulat dostosowania ................. 7.4. Odwołania do słuchaczy ...................................................... 7.5. Trzy zasady stylu wypowiedzi profesjonalnego mówcy ..... 7.6. Wystąpienia a słowo pisane, czyli hasła, tytuły i podtytuły .................................................................. 7.7. O sztuce argumentacji .......................................................... 7.8. Słowa wzmacniające przekaz perswazyjny ......................... 7.9. Kiedy przytrafi się gafa, przejęzyczenie lub przeinaczenie .... 7.10. Wystąpienie a emocje. Specyfika słowa w relacjach z mediami ............................................................................. 7.11. Jak bez przygotowania wygłosić dobre przemówienie ........ 7.12. To, co należy powiedzieć na zakończenie ........................... Podsumowanie rozdziału ............................................................... Moje rady ....................................................................................... 136 137 138 142 143 146 146 149 151 153 157 159 161 162 164 169 171 172 173 175 178 178 Rozdział 8 Obraz jako wzmocnienie przekazu ............................................ 179 8.1. Dokonywanie wyboru najlepszej techniki prezentacyjnej .... 181 www.poltext.pl Wystąpienia perswazyjne 10 Wystąpienia perswazyjne. Biznes, media, polityka Rozdział 10 Mówca, który współdziała z odbiorcami ................................... 10.1. Zachowania mówcy, potwierdzające dobry kontakt ze słuchaczami ..................................................................... 10.2. Oczekiwania, uwaga i współuczestnictwo, czyli o tym, co zbliża do odbiorców ........................................................ 10.3. Symptomy interakcji – po czym poznać, że wystąpienie zakończy się sukcesem ......................................................... 10.4. Aranżacja przestrzeni sali prezentacyjnej. Układ miejsc a charakter wystąpienia ........................................................ 10.5. Dodatkowe materiały informacyjne, towarzyszące wystąpieniu .................................................... 10.6. Mówca prezentujący materiały wizualne. Działania służące aktywizacji słuchaczy .......................................................... 10.7. Wydarzenia, podczas których zaplanowane są przemowy ..... Podsumowanie rozdziału ............................................................... Moje rady ....................................................................................... 235 236 238 240 243 248 250 253 258 259 Zakończenie .................................................................................. 261 Test Sprawdź swoją wiedzę o wystąpieniach publicznych ................... 265 Prawidłowe odpowiedzi w teście z wiedzy o wystąpieniach publicznych ................................................. 271 Dziesięć zasad wystąpień perswazyjnych .................................. 273 Wskazówki dla początkującego mówcy ..................................... 275 Wystąpienia publiczne w aforyzmach i cytatach ...................... 277 Bibliografia ................................................................................... 281 www.poltext.pl Wystąpienia perswazyjne Rozdział 1 Czy można polubić wystąpienia publiczne Złota myśl Dobre wystąpienie powinno wyczerpać temat, nie słuchaczy. Winston Churchill (1874-1965), polityk brytyjski, mąż stanu W rozdziale… Zastanowimy się, czy wygłaszanie przemówień i prowadzenie prezentacji na forum może stać się zajęciem lubianym – jeżeli do tej pory tak nie było. Odpowiemy na pytanie, jaką rolę pełnią wystąpienia publiczne nie tylko w życiu zawodowym. Przeanalizujemy sposoby wzmacniania pewności siebie w kontakcie z naszymi słuchaczami. Omówimy rodzaje wystąpień. Perspektywa wygłoszenia przemówienia i przeprowadzenia prezentacji przed licznym gremium wywołuje u wielu osób – łagodnie mówiąc – uczucie niechęci. Niektórzy unikają takich sytuacji jak ognia, inni cieszą się, kiedy podobne zadania biorą na siebie koledzy, przełożeni albo partnerzy biznesowi. Wiele osób, którym nieobce są takie reakcje, zadaje sobie pytanie, czy istnieją niezawodne sposoby na to, aby perspektywa wystąpienia publicznego oraz prezentacji przed szerokim gronem nie wywoływała negatywnych uczuć, stresu czy złych skojarzeń. Z podziwem, a niekiedy nawet z fascynacją odnosimy się do tych mówców, którzy potrafią porwać odbiorców, przekonać do swoich idei oraz wzbudzić chęć uczestnictwa w kolejnych wystąpieniach. Zachwy- www.poltext.pl Wystąpienia perswazyjne 18 Wystąpienia perswazyjne. Biznes, media, polityka cają nas osoby, które przemawiają ze swadą, swobodą i fantazją. Mawiamy wówczas, że to osobowości charyzmatyczne (a nawet medialne – jeżeli rzecz dotyczy prezentacji przed kamerą telewizyjną). Zastanawiamy się, gdzie kryje się ich tajemnica, a także dlaczego występowanie na forum publicznym nie stanowi dla nich problemu. Umiejętność występowania na forum to jeden z ważniejszych elementów budujących wizerunek osobisty. Od wszystkich, którzy zarządzają zespołami oraz reprezentują firmę bądź instytucję w kontaktach z otoczeniem, spełniają się w działalności politycznej, a także występują w środkach masowego przekazu, oczekujemy gotowości do swobodnej publicznej prezentacji swoich idei, pomysłów i poglądów. Pamiętajmy, że tę umiejętność powinien posiadać każdy współczesny menedżer, lider oraz polityk, który w oczach otoczenia chce uchodzić za profesjonalistę oraz osobę godną zaufania. Elementy sztuki wystąpień znajdują zastosowanie w wielu życiowych i zawodowych sytuacjach. Sprawdzają się w momentach, kiedy zadaniem osoby prezentującej informacje merytoryczne jest przede wszystkim zdobycie zaufania odbiorców, a w konsekwencji przekonanie ich do danej idei, koncepcji lub zamierzenia. Choć zasady i dobre praktyki występowania na forum kojarzą się nam raczej z prezentacjami przed szerokim audytorium (na przykład wykładami, prelekcjami, szkoleniami, debatami), nie należy zapominać, że są one równie użyteczne podczas spotkań w bardziej kameralnych gronach. Najistotniejsze prawa sztuki wystąpień znajdą więc zastosowanie między innymi w trakcie prezentacji projektu w gronie kolegów z firmy, wewnętrznego zebrania problemowego, przedstawiania oferty współpracy potencjalnemu kontrahentowi, a nawet rozmowy z przyszłym pracodawcą. Chcę podkreślić, że osoby korzystające na co dzień z pewnych zasad i dobrych praktyk postrzegane są jako kompetentne oraz posiadające szeroką wiedzę, co niewątpliwie buduje ich autorytet. Nie warto więc, a czasami nawet nie da się uniknąć sytuacji, kiedy należy wystąpić na forum, wygłosić mowę czy dokonać prezentacji. Czy można jednak pozbyć się niechęci do takich działań? W jaki sposób zmierzyć się z wystąpieniem publicznym – trudniejszym bądź łatwiejszym, dla liczniejszego lub kameralnego grona słuchaczy? Co uczynić, aby kontakt z audytorium przestał być udręką, a stał się przyjemnością? Jak przygotować się do zadania, aby nie tylko nie odczuwać tremy, ale www.poltext.pl Wystąpienia perswazyjne Rozdział 1. Czy można polubić wystąpienia publiczne 19 także wzbudzić swoją przemową lub prezentacją szczere zainteresowanie publiczności? Nie przychodzimy na świat z umiejętnością występowania na forum. Nie ulega wątpliwości, że wygłoszenie takiej mowy, która zapewni nam sukces, jest zadaniem trudnym – ale to nie znaczy, że niemożliwym. Winston Churchill mawiał, że dobre przemówienie powinno wyczerpać temat, a nie słuchaczy. To trafne, choć żartobliwe stwierdzenie (które uczyniłam mottem pierwszego rozdziału książki) odzwierciedla sytuację, z jaką mamy do czynienia w czasie wielu konferencji, seminariów, szkoleń czy narad. Jak często czujemy się wyczerpani przekazywaną nam przez mówcę treścią, mając jednocześnie wrażenie, że sytuacja, w jakiej się znalazł, niezwykle go męczy? Wiele osób – szczególnie występujących publicznie – wychodzi z błędnego założenia, że prezentowane fakty są w stanie obronić się same. Okazuje się jednak, że równie istotnym elementem naszego komunikatu – oprócz warstwy merytorycznej – jest sposób, w jaki przedstawiamy informacje. Obrana przez nas metoda prezentacji może znacząco zaważyć na odbiorze całości przez słuchaczy. Dobór formy odpowiedniej do sytuacji, a także do profilu i preferencji audytorium, nie jest łatwym zadaniem – szczególnie dla osób stawiających pierwsze kroki w dziedzinie wystąpień na forum. 1.1. Przyczyny i przeszkody, czyli dlaczego nie lubimy występować publicznie Zastanówmy się, dlaczego wystąpienia publiczne nie należą do zadań szczególnie przez nas lubianych. Jakie mogą być tego przyczyny? Dlaczego tak wiele osób unika prezentacji na forum i zrzuca ten nieprzyjemny ich zdaniem obowiązek na innych? Przyjrzyjmy się temu zjawisku. Pierwszym ważnym powodem braku entuzjazmu wobec występowania publicznego jest paraliżująca trema, która towarzyszy wielu osobom tuż przed momentem zmierzenia się z audytorium – szczególnie, kiedy chodzi o prezentację przed licznym gremium. Liczba uczestników spotkania, w czasie którego należy wystąpić i przedstawić swoje projekty, www.poltext.pl Wystąpienia perswazyjne 20 Wystąpienia perswazyjne. Biznes, media, polityka idee czy przemyślenia, to dla wielu osób czynnik paraliżujący. Doświadczeni mówcy twierdzą jednak, że nie jest istotne, czy przyjdzie nam prezentować się przed grupą na przykład pięćdziesięciu, czy pięciuset słuchaczy: przed każdym wystąpieniem należy bowiem przygotować się równie starannie, a trema bywa porównywalna. Drugim powodem (bezpośrednio związanym z pierwszym) jest obawa o reakcję publiczności, która – jak przypuszczamy – będzie do nas sceptycznie nastawiona. Pamiętajmy, że takie obawy to w wielu przypadkach jedynie przypuszczenia, a także nasza wyobraźnia, która w trudnych i stresujących sytuacjach podpowiada nam nieprawdopodobne scenariusze. Odpowiednie przygotowanie zwiększa szanse na sukces prezentacji. Pamiętajmy o tym, że dobrzy mówcy – mimo wrażenia swoistej lekkości wystąpienia – wiele czasu poświęcają na opracowanie jego strategii. I właśnie w tym – moim zdaniem – tkwi tajemnica. Jestem przekonana, że żadna dobra przemowa czy prezentacja nie zaistniałaby bez godzin poświęconych na przygotowania. Wyjątkiem są oczywiście sytuacje, kiedy mówca posiada duże doświadczenie. Interesujące wystąpienia to zazwyczaj wynik praktyki. Osoby, które jej nie mają, powinny mieć świadomość, że należy zadbać o staranne przygotowanie. Im mniejsze jest nasze doświadczenie, tym więcej czasu powinniśmy poświęcić na opracowanie wystąpienia oraz uspokojenie emocji. Warto o tym pamiętać wtedy, kiedy kieruje nami optymizm, podpowiadający, że przemowę czy prezentację przygotujemy w ekspresowym tempie. Nie wierzmy tym, którzy twierdzą, że potrafią zaimprowizować ciekawe wystąpienie. Możemy mieć oczywiście do czynienia z wyjątkami: wtedy, kiedy mówca posiada ogromne doświadczenie, działa w sposób rutynowy i po raz kolejny znajduje się w podobnej sytuacji. Pamiętajmy, że mimo wszystko – nawet przy wyjątkowo dobrej znajomości kwestii merytorycznych – odczuwać on będzie lekki (zazwyczaj mobilizujący) niepokój. W takiej sytuacji wskazane jest odpowiednie przygotowanie w sferze emocji. Zapamiętaj Dobre wystąpienia są zazwyczaj wynikiem praktyki, doświadczenia danego mówcy. Im mniejszym doświadczeniem w tej dziedzinie dysponujemy, tym lepiej powinniśmy się przygotować – zarówno w sferze emocjonalnej, jak i merytorycznej. www.poltext.pl Wystąpienia perswazyjne Rozdział 1. Czy można polubić wystąpienia publiczne 21 Jakie elementy stanowią największe przeszkody w realizacji dobrego wystąpienia, a także udanej prezentacji? Istnieją dwa ich rodzaje. Pierwszy związany jest ze sferą emocjonalną, drugi – z warstwą merytoryczną. Wydaje się, że największą przeszkodą uniemożliwiającą w wielu wypadkach swobodne występowanie na forum, a także wzmacniającą niechęć do tego działania, jest nękająca mówcę trema. Wywołać ją może między innymi obawa, że spotka go obojętność odbiorców, sceptycyzm, a nawet negatywna ocena. Trema – szczególnie ta paraliżująca – objawia się na różne sposoby: czasem bezsennością w noc poprzedzającą wystąpienie, innym razem katastroficznymi wyobrażeniami tego, co może spotkać mówcę ze strony słuchaczy. Tuż przed wejściem na salę, a także w pierwszych słowach wypowiadanych na forum publicznym, objawia się między innymi w postaci irracjonalnego strachu, łamiącego się głosu, drżenia rąk, rumieńców albo potu skraplającego się na czole. Pamiętajmy, że stres przed wystąpieniem to zupełnie naturalne zjawisko, które dotyka nawet najbardziej doświadczonych mówców, prelegentów, polityków, rzeczników i trenerów. Przyznają się do niego osoby, dla których scena, a także prezentacja na forum czy przed kamerą to elementy zawodowej codzienności (między innymi aktorzy, ludzie showbiznesu, moderatorzy). Pytani o to zjawisko odpowiadają, że trema powoduje mobilizację, a jej nieobecność poczytywaliby za brak zaangażowania w pracę i sygnał, że należy pomyśleć o jej zmianie. Każdy z nas posiada indywidualny profil tremy: niektórzy odczuwają związane z nią negatywne zjawiska o wiele silniej niż inni. NajważniejZachęcamy do lektury! sze jednak, aby się im nie poddać i znaleźć zdrowy dystans. Powinniśmy odczuwać jedynie tyle tremy, aby nie zaburzyła nam ona naszych planów związanych z wystąpieniem na forum. Pomóc nam może w tym między innymi świadomość, że inne osoby (nawet te znane, o bogatych doświadczeniach, oswojone z sytuacjami prezentacyjnymi) również ją odczuwają. Pamiętajmy także, że nikomu nie udaje się jej pozbyć – można mówić jedynie o jej zredukowaniu. Trema nie jest jednak zjawiskiem wyłącznie negatywnym. Jest konieczna i może odegrać pozytywną rolę (choć z pozoru wydaje się to nieprawdopodobne): działa bowiem mobilizująco i wywołuje większą koncentrację. A poza tym może spowodować, że na przygotowania treści wystąpienia poświęcimy więcej czasu. Do przeszkód natury merytorycznej możemy zaliczyć obawę mówcy, czy treść jego wystąpienia w pełni przekona odbiorców, a także, czy www.poltext.pl
