Odpady opakowaniowe

Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady
Odpady opakowaniowe
Strona 1 z 3
Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. opakowaniami są
wprowadzone do obrotu wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony,
przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Natomiast w
normie PN-88/0-79000 opakowanie definiowane jest jako wyrób przeznaczony do ochrony innych wyrobów przed
uszkodzeniami, a także do ochrony otoczenia przed szkodliwym oddziaływaniem zapakowanego towaru.
Na podstawie wspomnianych definicji można wyróżnić następujące funkcje, jakie spełniają opakowania:
·
logistyczna (umożliwiają transport, magazynowanie i dystrybucję)
·
marketingowa (estetyka powoduje zwiększenie popytu)
·
informacyjna (nośnik informacji)
·
ekologiczna (np. opakowania wyrobów niebezpiecznych)
Niestety często te zadania, jakie opakowanie winno spełniać, znajdują się w konflikcie z wymaganiami
ochrony środowiska i z zasadami racjonalnej gospodarki odpadami opakowaniowymi. Każdy z nas konsumentów
codziennie na półkach sklepowych może dostrzec wiele przykładów opakowań, których funkcja „marketingowa”
znacznie zdominowała funkcję „logistyczną”. Powinniśmy zdać sobie sprawę z faktu coraz większego zużycia
opakowań, a co za tym idzie coraz większej ilości powstających odpadów opakowaniowych. Jak podano w Krajowym
Planie Gospodarki Odpadami 2010 r w Polsce w roku 2004 wytworzono 3.4 mln ton odpadów opakowaniowych
(przewiduje się, że w roku 2010 masa ta wzrośnie do ponad 5 mln ton). Natomiast poziom odzysku wyniósł 42% a
samego recyklingu 22%.
Jak wynika z powyższych danych problem opakowań i odpadów opakowaniowych jest ważną kwestią, która powinna
być regulowana przez sprawne systemy organizacyjno-prawne. W niniejszym artykule postaram się przedstawić system
obowiązujący w Polsce, a także pokrótce opisać takie kwestie, związane z odpadami opakowaniowymi, jak ich źródła
czy możliwości i metody odzysku.
Grupy odpadów opakowaniowych i miejsca ich powstawania
strona 1 / 4
Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady
Odpady opakowaniowe
Z uwagi na miejsca powstawania i pochodzenie, możemy wyodrębnić następujące grupy odpadów opakowaniowych
[H. Żakowska Odpady opakowaniowe 2003]:
·
Odpady przemysłowe powstające u producentów materiałów opakowaniowych, producentów i użytkowników
opakowań.
Gdy są jednorodne materiałowo (makulatura, tworzywa sztuczne, stłuczka) przeprowadza się ich segregację na
miejscu, są potencjalnymi surowcami wtórnymi.
Gdy odpady technologiczne nie są jednorodne (laminaty z udziałem papieru, tworzyw sztucznych i aluminium) i brak
jest możliwości przetwórczych na miejscu, wytwórca ponosi koszty utylizacji.
- Opakowania poużytkowe po materiałach, surowcach i innych wyrobach powstające na terenie zakładów
produkcyjnych, jednostek handlowych oraz innych podmiotów.
Odpady te powinny być segregowane w miejscu powstawania na odpady jednorodne materiałowo. Podmiot
gospodarczy, w którym powstają jest odpowiedzialny za ich utylizację. Niektóre można wykorzystać jako surowce
wtórne pod warunkiem ich odpowiedniego przygotowania (szkło z podziałem na kolory, tworzywa sztuczne z
podziałem na poszczególne polimery).
- Opakowania poużytkowe powstające w gospodarstwach domowych.
Jest je znacznie trudniej wykorzystać, ze względu na rozproszenie, a co za tym idzie znaczne koszty zbiórki.
Odpady opakowaniowe powstają więc u:
- wytwórcy surowców
- producenta opakowań jednostkowych
- producenta wyrobów
- jednostce handlowej
- ostatecznego nabywcy wyrobu
Są to poszczególne ogniwa tzw. „łańcucha opakowaniowego”.
Sposoby zmniejszania ilości powstających odpadów opakowaniowych
Zapobieganie powstawaniu odpadów
Wg dr inż. H. Żakowskiej zapobieganie powstawaniu odpadów może być realizowane poprzez:
·
Zmniejszenie ilości i masy samych opakowań
·
Projektowanie zgodnie z wymaganiami ekologicznymi
Projektowanie odgrywa istotną rolę w zapobieganiu powstawania odpadów poużytkowych, w związku z tym należy
stosować się do następujących wytycznych:
strona 2 / 4
Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady
Odpady opakowaniowe
- analiza możliwości zastosowania opakowania wielokrotnego użytku
- eliminacja nadmiaru opakowań i unikanie pakowania wielostopniowego
- dobór opakowań dostosowanych do technologii odzysku i systemów selektywnej zbiórki
- dobór materiałów i konstrukcji ułatwiających wtórne przetwórstwo (jeśli jest to możliwe, stosowanie jednorodnych
materiałów przydatnych do recyklingu)
- dobór elementów dodatkowych usuwalnych, nieograniczających ponownego przetwórstwa
- przewidywać łatwość oddzielenia materiałów (przypadek opakowań wielomateriałowych)
- nanoszenie symbolu materiału i/lub innych znaków stosowanych w ramach systemu gospodarki odpadami,
ułatwiających ich dalsze wykorzystanie
Opakowania powinny być zaprojektowane z myślą o późniejszych metodach odzysku.
Stosowanie opakowań wielokrotnego użytku
Możliwości odzysku
O możliwości odzysku opakowań poużytkowych decydują głównie cechy samego opakowania takie jak jego
konstrukcja, zastosowane materiały i elementy dodatkowe (np. wtykiety czy zamknięcia). Jednakże mechanizmy
odzysku zależą głównie od wdrożonych systemów organizacyjno-prawnych w zakresie gospodarki odpadami
opakowaniowymi.
Istnieją trzy główne metody odzysku opakowań poużytkowych.
·
Wtórne przetwarzanie (recykling)
Zgodnie z ustawą o odpadach z 27 kwietnia 2001 r. pod pojęciem recyklingu rozumie się taki odzysk, który polega na
powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu
uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu.
Odnosi się on również do przetwarzania organicznego (kompostowania), lecz nie do odzyskiwania energii. Dotyczy
przede wszystkim opakowań poużytkowych.
·
Spalanie z odzyskiem energii
Opakowania poużytkowe, dla których recykling jest nieuzasadniony technologicznie i ekonomicznie, a które
charakteryzują się dużą wartością opałową, powinny być przekształcane termicznie przez spalanie (np. butelki z PET
mają wartość opałową 23 MJ/kg a przeciętne odpady komunalne jedynie 9 MJ/kg). Dotyczy to głównie opakowań
wykonanych z tworzyw sztucznych o niskiej masie cząsteczkowej, zabrudzonych trudnousuwalnymi pozostałościami
pakowanego produktu oraz takich, które sprawiają problemy z rozdzieleniem zawartych w nich rodzajów materiałów
opakowaniowych.
W ubiegłych latach spalanie odpadów powodowało ostry sprzeciw mieszkańców i org. ekologicznych ze względu na
duże emisje. Jednakże technologie spalania nowej generacji spełniają wymagania w zakresie dopuszczalnych poziomów
emisji szkodliwych substancji. Jak podano w publikacji „odpady opakowaniowe” wydanej w 2003 r w Europie
zainstalowano już ponad 500 spalarni. W Polsce jest to jeszcze kwestia przyszłości ze względu na duże koszty
inwestycyjne. Obecnie pracuje spalarnia w Warszawie uruchomiona w 2000 r.
strona 3 / 4
Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady
Odpady opakowaniowe
·
Kompostowanie
Jest to proces przetwarzania materiałów na nawóz zwany kompostem, zachodzący pod wpływem działania bakterii
oraz grzybów.
Większość tradycyjnych materiałów opakowaniowych (tworzywa sztuczne, szkło, metale) jest odporna na działanie
enzymów bakteryjnych. Jednakże jak podaje dr inż. H. Żakowska intensywne badania zaowocowały uzyskaniem
biodegradowalnych polimerowych materiałów opakowaniowych. Należą do nich również biopolimery, a więc
biodegradowalne polimery produkowane przez bakterie (np. mogą być gromadzone w ich komórkach jako materiał
zapasowy).
poprzednia - następna »»
strona 4 / 4