TEKSTOWE WYKŁADNIKI FIKCJI

POLSKA AKADEMIA NAUK
KOMITET NAUK O LITERATURZE
JOANNA JEZIORSKA-HAŁADYJ
TEKSTOWE WYKŁADNIKI
FIKCJI
NA PRZYKŁADZIE REPORTAŻU
I POWIEŚCI AUTOBIOGRAFICZNEJ
294
SPIS TREŒCI
WSTÊP ............................................................................................................................ 5
1. PROBLEM GRANIC FIKCJI ..................................................................................... 9
1.1. MIÊDZY PANFIKCJONALIZMEM A TEORI¥ WYK£ADNIKÓW FIKCJI ... 9
1.2. DLACZEGO WARTO SZUKAÆ WYK£ADNIKÓW FIKCJI? ..................... 19
1.2.1. Sprawcy zamieszania .............................................................................. 19
1.2.2. Casus Marbota ........................................................................................ 23
1.3. UJÊCIA TEORETYCZNE .............................................................................. 26
1.3.1. Podejœcie pragmatyczne. Teoria aktów mowy a wyk³adniki fikcji ......... 26
1.3.2. Polemika Genette’a z Searle’em ............................................................. 29
1.3.3. Searle a Ingarden – b³êdne ko³o .............................................................. 31
1.3.4. Podejœcie separacjonistyczne. Odrêbnoœæ teorii Hamburger .................. 33
1.3.5. Credo Dorrit Cohn .................................................................................. 38
1.3.6. Ogieñ i woda, czyli fikcja i dykcja(?) ..................................................... 44
1.3.7. Recepcja teorii wyk³adników fikcji ........................................................ 51
2. WYK£ADNIKI FIKCJI W POWIEŒCI AUT
OBIOGRAFICZNEJ (AUT
OFIKCJI)
AUTOBIOGRAFICZNEJ
(AUTOFIKCJI)
I REPOR
TA¯U .............................................................................................................. 59
REPORT
2.1. POWIEŒÆ AUTOBIOGRAFICZNA/AUTOFIKCJA. K£OPOTY Z TERMINOLOGI¥ I ONTOLOGI¥ ............................................................................... 61
2.1.1. Jak dzia³a zwrotnica? Koncepcja Gaspariniego ..................................... 68
2.2. FIKCJA W REPORTA¯U ............................................................................... 74
2.2.1. Reporta¿ literacki .................................................................................... 81
2.2.2. Poszerzenie konwencji reporta¿u – Melchior Wañkowicz ..................... 83
2.2.3. Nowe Dziennikarstwo i stare techniki powieœciowe .............................. 85
3. AUT
OR, AUT
OR! WOKÓ£ P
AKTU ...................................................................... 93
AUTOR,
AUTOR!
PAKTU
3.1. ŒMIERÆ I ZMARTWYCHWSTANIE AUTORA .......................................... 93
3.2. AUTOR–BOHATER–NARRATOR .............................................................. 100
3.2.1. Lejeune poprawiony i uzupe³niony? ..................................................... 102
3.2.2. To¿samoœæ potrójna .............................................................................. 104
3.2.3. Konsekwencje poszukiwañ ................................................................... 109
3.3. AUTOR–NARRATOR W POWIEŒCI AUTOBIOGRAFICZNEJ ............... 112
3.4. KTO MÓWI W REPORTA¯U? ..................................................................... 116
3.4.1. WskaŸniki deiktyczne ........................................................................... 123
295
3.5. PARATEKST ................................................................................................. 124
3.6. KLASYFIKACJA GATUNKOWA ............................................................... 127
3.7. AUTOKOMENTARZ .................................................................................... 128
3.8. FOTOGRAFIA I REFERENCJA .................................................................. 130
4. TECHNIKI NARRACYJNE JAKO WYK£ADNIKI FIKCJI
FIKCJI ............................... 139
4.1 DOSTÊP DO ŒWIADOMOŒCI POSTACI .................................................... 139
4.1.1. Niedopatrzenie Hefajstosa .................................................................... 139
4.2. DAWNE MYŒLI W£ASNE .......................................................................... 147
4.3. NARRACYJNE TECHNIKI OPISU ŒWIADOMOŒCI ............................... 150
4.3.1. Psychonarracja ...................................................................................... 150
4.3.2. Monolog wewnêtrzny ........................................................................... 154
4.3.3. Mowa pozornie zale¿na ........................................................................ 157
4.3.4. Mowa i myœl (pozornie zale¿na) ........................................................... 169
4.4. NARRACYJNE SPOSOBY OPISU ŒWIADOMOŒCI – ANALIZA .......... 175
4.5. DYSKUSJA ................................................................................................... 180
4.6. DIALOG JAKO WYK£ADNIK FIKCJI ...................................................... 188
5. „JA” DA
WNE, „JA” OBECNE. O POWROT
ACH DO „W£ASNEJ PREHISDAWNE,
POWROTACH
TORII” W
PROZIE ALEKSANDRA JUREWICZA ................................................. 207
W PROZIE
5.1. WOKÓ£ PARATEKSTU ............................................................................... 209
5.2. LIDA РOPOWIEή SYLWICZNA .............................................................. 211
5.3. PAN BÓG NIE S£YSZY G£UCHYCH – OPOWIEŒÆ DWUPODMIOTOWA ................................................................................................................... 215
5.4. „JA” DAWNE, „JA” OBECNE ..................................................................... 217
5.5. ŒWIADOMOŒÆ ............................................................................................ 227
5.6. DIALOG ........................................................................................................ 230
5.7. PRAWDZIWA BALLADA O MI£OŒCI – PRAWDZIWA FIKCJA ............ 232
5.8. MUSZÊ, ALE NIE MOGÊ WRÓCIÆ ........................................................... 234
6. ZA
WAR
TOŒÆ ZMYŒLONEJ, ¯Ó£TEJ W
ALIZKI. O PROZIE HANNY KRALL .. 237
ZAW
ART
WALIZKI.
6.1. FIKCJA U KRALL – REKONESANS ......................................................... 237
6.2. LOSY IZOLDY – LOSY OPOWIEŒCI O IZOLDZIE ................................. 241
6.3. POWIEŒÆ DLA HOLLYWOODU JAKO METAREPORTA¯ .................... 243
6.3.1. Przezroczysta kurtyna ........................................................................... 243
6.3.2. Jak opowiedzieæ historiê? ..................................................................... 247
6.3.3. Zagadka genologiczna ........................................................................... 252
6.4. AUTORKA I BOHATERKA ......................................................................... 253
6.5. KRÓL KIER ZNÓW NA WYLOCIE ........................................................... 257
296
6.5.1. Kompozycja .......................................................................................... 257
6.5.2. Paratekst ................................................................................................ 257
6.5.3. Narracja ................................................................................................. 259
6.5.4. Dialog .................................................................................................... 261
6.5.5. Myœl pozornie zale¿na .......................................................................... 263
6.6. TAK SAMO, INACZEJ ................................................................................. 265
ZAKOÑCZENIE ......................................................................................................... 270
BIBLIOGRAFIA ......................................................................................................... 272
OPRACOWANIA OGÓLNE ................................................................................ 272
POWIEή AUTOBIOGRAFICZNA ................................................................... 279
Teksty analizowane ......................................................................................... 279
Konteksty ........................................................................................................ 279
Teksty teoretyczne i krytyczne ........................................................................ 280
REPORTA¯ ........................................................................................................... 282
Teksty analizowane ......................................................................................... 282
Konteksty ........................................................................................................ 282
Teksty teoretyczne i krytyczne ........................................................................ 282
INNE WSPOMINANE TEKSTY LITERACKIE ................................................ 284
NOT
A BIBLIOGRAFICZNA ..................................................................................... 286
NOTA
INDEKS ...................................................................................................................... 287