Studium Uwarunkowan - Urząd Miasta w Lubaniu

Transkrypt

1
STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA LUBA
JBPiP,1998/99
ZESPÓŁ AUTORSKI:
arch. JANUSZ KORZE
mgr in . KATARZYNA POHIBIEŁKO
mgr KRZYSZTOF KUREK
mgr PIOTR ROGALA
mgr in . KAZIMIERZ SYNOWIEC
in . ZENON RZECZYCKI
tech. LEOKADIA RACZY SKA
mgr in . CZESŁAW WANDZEL
GŁÓWNY PROJEKTANT (UPR. URB. NR 305/88),
KOORDYNACJA, ZAGADNIENIA PRZESTRZENNE,
ZAGADNIENIA PRZYRODNICZE,
ZAGADNIENIA KULTUROWE,
ZAGADNIENIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZE,
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA,
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA,
STRUKTURA WŁADANIA,
ZAGADNIENIA KOMUNIKACJI,
arch. WOJCIECH JANOWSKI,
REGINA KARCZEWSKA
WSPÓŁPRACA,
tech. LEOKADIA RACZY SKA,
mgr in . GRZEGORZ SZAFRA SKI,
stud. WAPW GRZEGORZ SZEWCZYK
OPRACOWANIE GRAFICZNE,
CZ. I ANALIZY I STUDIA
2
JBPiP,1998/99
3
TRE
JBPiP,1998/99
:
Wprowadzenie
CZ
I – ANALIZY I STUDIA
I-1. Poło enie miasta i charakterystyka jego otoczenia.
I-2. Podstawowe dane o gminie.
I-3. Rys historyczny.
I-4. Elementy strategii rozwoju społeczno- gospodarczego.
I-5. Charakterystyka obowi zuj cych planów miejscowych zagospodarowania
przestrzennego.
I-6. Cele i kierunki polityki przestrzennej pa stwa w obszarze gminy
i w jej otoczeniu.
I-7. Rekomendacje z nowej Karty Ate skiej – zasady planowania miast.
I-7.1. Aktualne problemy urbanistyczne rodowiska miejskiego – program
dla miast.
I-7.2. Rola planowania urbanistycznego w realizacji programu
dla miast.
CZ
7
9
10
12
15
18
20
20
23
II - UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
II-1. Uwarunkowania ochrony rodowiska przyrodniczego
1.1. Zasoby rodowiska przyrodniczego.
1.2. Zagro enia dla stanu rodowiska przyrodniczego.
II-2. Uwarunkowania ochrony rodowiska kulturowego.
II-3. Uwarunkowania demograficzno – społeczne oraz warunków ycia
mieszka ców.
II-4. Uwarunkowania zwi zane z rozwojem struktury produkcyjno – usługowej.
II-4.1. Uwarunkowania rozwoju przemysłu i usług.
II-4.2. Uwarunkowania eksploatacji surowców mineralnych.
II-4.3. Uwarunkowania produkcji rolnej i le nej.
II-4.4. Uwarunkowania rozwoju turystyki i rekreacji.
II-5. Uwarunkowania rozbudowy układu komunikacji.
II-6. Uwarunkowania zwi zane z rozbudow sieci i urz dze infrastruktury
technicznej.
II-7. Uwarunkowania struktury władania i gospodarki gruntami.
II-8. Uwarunkowania zwi zane z istniej cym stanem zainwestowania i
dotychczasowym rozwojem struktury funkcjonalno-przestrzennej.
II-9. Identyfikacja głównych problemów rozwoju gminy
CZ
str. 5
27
27
31
35
40
44
44
48
49
50
53
55
58
59
61
III – KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
III-1. Cele rozwoju przestrzennego.
III-2. Kierunki ochrony rodowiska przyrodniczego.
III-3 . Kierunki ochrony rodowiska kulturowego.
III-4. Kierunki rozwoju struktury funkcjonalno-przestrzennej oraz zasady
kształtowania ładu przestrzennego
III-4.1. Ogólne zasady rozwoju struktury przestrzennej
63
64
66
69
69
4
JBPiP,1998/99
III-4.2. Kierunki rozwoju terenów produkcyjno - usługowych
III-4.3. Kierunki terenów rolnych i le nych
III-4.4. Kierunki rozwoju terenów turystyki i rekreacji
III-5. Kierunki modernizacji i rozbudowy układu komunikacji.
III-6. Kierunki modernizacji i rozbudowy układu sieci i urz dze infrastruktury
technicznej.
III-6.1. Zapotrzebowanie w wod
III-6.2. Odprowadzanie i unieszkodliwianie cieków
III-6.3. Energetyka
III-6.4. Zaopatrzenie w gaz
III-6.5. Ciepłownictwo
III-6.6. Telekomunikacja
III-6.7. Gospodarka odpadami
III-6.8. Gospodarka przeciwpowodziowa
III-6.9. Cmentarnictwo
CZ
69
70
70
72
73
73
74
75
75
75
76
76
77
77
IV - POLITYKA PRZESTRZENNA
IV-1. Cele polityki przestrzennej.
IV-2. Instrumenty wdra ania studium.
IV-3. Zestawienie obszarów obj tych obowi zkiem opracowania miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego.
IV-4. Wnioski do strategii i planu zagospodarowania przestrzennego
województwa dolno l skiego
IV-5. Zasady promowania ofert inwestycyjnych
79
80
V – ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW WYJ CIOWYCH
85
UKŁAD CZ
81
82
83
CI GRAFICZNEJ:
Rys. 1. Uwarunkowania i kierunki ochrony rodowiska przyrodniczego
i kulturowego
Rys. 2. Uwarunkowania i kierunki przekształce struktury funkcjonalnoprzestrzennej
Rys. 3. Uwarunkowania i kierunki modernizacji i rozbudowy układu
komunikacji oraz systemu infrastruktury techniczne
skala
1:10 000
1 1:10 000
1:10 000
Uwaga: w trakcie prac nad faz uwarunkowa wykonano komplet nast puj cych
rysunków roboczych, które pozostaj w dyspozycji Urz du Miasta Luba :
Rys. 1.
Rys. 2.
Rys. 2.1
Rys. 3.
Rys. 4
Rys. 5
Powi zania z otoczeniem
Struktura funkcjonalno-przestrzenna - stan istniej cy
Struktura funkcjonalno-przestrzenna - stan istniej cy
Uwarunkowania ochrony rodowiska przyrodniczego
i kulturowego
Uwarunkowania rozwoju struktury funkcjonalno-przetrzennej
Uwarunkowania układu komunikacji i systemu
infrastruktury technicznej
1:10 000
Komplet map struktury władania
1:5 000
1:100000
1:5 000
1:10 000
1:10 000
1:10 000
5
JBPiP,1998/99
WPROWADZENIE
1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym
wprowadziła obowi zek sporz dzania studium uwarunkowa i kierunków
zagospodarowania przestrzennego dla okre lenia polityki przestrzennej
samorz dów terytorialnych. Zarz d Miasta Lubania zgodnie z uchwał Rady
Miejskiej w Lubaniu Nr LIV/390/98 z dnia 31 marca 1998r. przyst pił do realizacji
Studium, nad którym prace powierzono w drodze wygranego przetargu
Jeleniogórskiemu Biuru Planowania i Projektowania. Prace nad Studium trwały od
czerwca 1998 r do pa dziernika 1999 r. Studium poddane było zaopiniowaniu przez
wła ciwe instytucje w III kwartale 1999 r. i po wprowadzeniu uwag i opinii zostało
przedło one do uchwalenia przez Rad Miejsk w Lubaniu.
2. Ustalenia zawarte w studium, słu y b d koordynacji przestrzennej
rozwi za
zawartych w planach zagospodarowania przestrzennego,
sporz dzanych dla poszczególnych cz ci miasta. B d tak e pomocne przy
przygotowywaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
wydawanych bez planu miejscowego. Studium stanowi b dzie istotne ródło
informacji koordynacyjnych przy podejmowaniu wszelkich innych działa
operacyjnych. Zgromadzony w studium zasób informacji mo e słu y promocji
miasta, sporz dzaniu programów gospodarczych i inwestycyjnych, opracowaniu ofert
inwestycyjnych dla potencjalnych inwestorów, którzy zechc uczestniczy w rozwoju
gospodarczym miasta. Cz
informacyjna Studium mo e by podstaw dla budowy
lokalnego systemu informacji przestrzennej, który b dzie pomocny w procesie
zarz dzania miastem w warunkach rozwijaj cej si gospodarki rynkowej.
3. Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Lubania obejmuje nast puj ce zagadnienia:
• charakterystyk gminy,
• rozpoznanie aktualnego stanu i istniej cych uwarunkowa zagospodarowania
przestrzennego,
• sformułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego,
• okre lenie zasad prowadzenia polityki przestrzennej,
• dokumentacj formalno – prawn .
Rozwi zania studium przedstawione zostały w formie tekstowej oraz rysunku
powi za z otoczeniem w skali 1:100 000, rysunku istniej cej struktury funkcjonalnoprzestrzennej w skali 1:5 000 oraz kompletu rysunków uwarunkowa i kierunków
zagospodarowania przestrzennego wykonanych w skali 1:10 000.
Zespół autorski Studium
Jelenia Góra - Luba , listopad 1999
6
JBPiP,1998/99
7
JBPiP,1998/99
I-1. POŁO ENIE MIASTA I CHARAKTERYSTYKA JEGO OTOCZENIA
1. Luba
l. poło ony jest w zachodniej cz ci woj. dolno l skiego, na
skrzy owaniu wa nych szlaków komunikacyjnych, prowadz cych ze Zgorzelca
do Jeleniej Góry oraz z Miłoszowa i Le nej do Nowogrod ca i Bolesławca.
Miasto jest dobrze skomunikowane z otoczeniem. W bliskim s siedztwie miasta
przebiega
b dzie projektowana autostrada A4 z w złem autostradowym
powi zanym z drog Nr 297 prowadz c z Iłowej poprzez W gliniec do Lubania. W
przewa aj cej cz ci miasto graniczy z gmin wiejsk Luba , od zachodu z gmin
Siekierczyn i od południowego zachodu na niewielkim odcinku z gmin Platerówka.
Pod wzgl dem fizjograficznym miasto usytuowane jest na przedpolu Gór Izerskich.
Główn o hydrologiczn miasta wyznacza dolina rzeki Kwisy. Nad dolinami góruj
charakterystyczne dla krajobrazu miasta i jego otoczenia sto ki wulkaniczne.
2. Miasto Luba licz ce 24,4 tys. mieszka ców jest jednym z wi kszych miast
regionu jeleniogórskiego. Poło one jest w odległo ci 143 km od stolicy województwa dolno l skiego. W promieniu 25 kilometrów od miasta przebiega granica
polsko - niemiecka z przej ciem w Zgorzelcu oraz polsko – czeska z przej ciem
granicznym w Miłoszowie. W pobli u poło one s znane miejscowo ci turystyczne
Sudetów: Szklarska Por ba, Karpacz, wieradów Zdrój. W niewielkiej odległo ci od
miasta, w obr bie gminy Gryfów i Le na, znajduje si Zalew Le nia sko – Złotnicki z
licznymi o rodkami wypoczynkowym atrakcyjnymi dla mieszka ców tego regionu.
Tab. nr 1. Miejscowo ci usytuowane w pobli u miasta Luba .
Lp.
Nazwa
1.
2.
3.
4.
Bolesławiec
Jelenia Góra
Zgorzelec
Wrocław
Liczba
mieszka ców (tys.)
44,2
93,40
36,60
643,00
Odległo
(km)
30
56
25
143
3. Miasto Luba jest siedzib powiatu luba skiego, w skład którego wchodz
nast puj ce gminy: m. i gm. Le na, gm. Luba , gm. Olszyna Luba ska, gm.
Platerówka, gm. Siekierczyn, m. wieradów Zdrój. W województwie dolno l skim
istnieje 26 powiatów oraz 4 miasta na prawach powiatu. Pod wzgl dem powierzchni
(428 km2) powiat luba ski plasuje si na 25 miejscu, natomiast pod wzgl dem liczby
mieszka ców (60 463) na 19 miejscu. Jest to wi c mały powiat o do
du ym
2
zg szczeniu mieszka ców, wynosz cym 141 osób/km . Funkcjonuje tu 3825
podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON co daje 63
podmioty na 1000 mieszka ców. Na terenie powiatu zatrudnionych jest 12 400 osób
z czego: 5777 w przemy le i budownictwie, 2656 w usługach rynkowych oraz 6469 w
usługach nierynkowych. Funkcjonuj tu 1899 gospodarstwa indywidualne, w tym a
66,5% to gospodarstwa maj powierzchni mniejsz ni 5 ha. Bior c pod uwag
wysoko
dochodów gmin (tworz cych powiat) przypadaj cych na jednego
mieszka ca otrzymuje si warto 896 zł. Lokuje to powiat luba ski na 24 pozycji w
województwie.
4. Miasto stanowi jeden z głównych o rodków strefy rodkowej regionu jeleniogórskiego, rolno-przemysłowej z dominuj cym udziałem gospodarki rolnej,
8
JBPiP,1998/99
z uzupełniaj cymi funkcjami przemysłu i eksploatacji surowców oraz
transportu, z koncentracj osadnictwa w obr bie Lubania, Lwówka l skiego
oraz Zgorzelca. Strefa ta obejmuje poza ww. jednostkami tak e tereny m. i gm.
Bogatynia, tereny wiejskie gm. Lwówek l ski, m. i gm. Nowogrodziec, gm. Olszyna,
m. i gm. Pie sk, gm. Platerówka, gm. Siekierczyn, gm. Sulików, m. Zawidów, gm.
Zgorzelec. Luba jest wa nym o rodkiem o funkcjach ponadlokalnych, którego
znaczenie wzrosło po reformie administracyjnej i awansowaniu miasta do roli
siedziby powiatu luba skiego.
5. Luba
aktywnie uczestniczy w szeregu organizacjach i zwi zkach
powołanych dla współpracy w ró nych dziedzinach na płaszczy nie regionalnej
i ponadregionalnej. Wchodzi w skład Euroregionu „NYSA” - organizacji stwarzaj cej
podstawy dla dobrowolnej współpracy transgranicznej mi dzy gminami polskimi,
a pobliskimi powiatami Niemiec i Czech. Współpraca ta realizowana jest z
uwzgl dnieniem równo ci prawa wszystkich stron i rekomendacji Europejskiego
Układu Ramowego o ponadgranicznej współpracy pomi dzy gminami i
stowarzyszeniami terytorialnymi. Do Euroregionu nale y: ze strony polskiej - 38
gmin, w tym miasto Luba z woj. dolno l skiego, 4 z woj. lubuskiego; ze strony
czeskiej - 113 gmin (5 powiatów) i niemieckiej - 5 powiatów oraz miasto Görlitz.
Euroregion zamieszkuje 1747620 osób, z czego 41,2% stanowi Niemcy, 31,1%
Polacy, a 27,7% Czesi. Dominuj c
funkcj
Euroregionu pomimo spadku
zatrudnienia jest przemysł; udział pracuj cych w przemy le wynosi ponad 31%, w
tym w cz ci polskiej - 41,7%, w czeskiej - 39,2%, niemieckiej - 21,7%.
6. Luba
wchodzi w skład zwi zku „Kwisa”, utworzonego w 1992 r.,
zrzeszaj cego 12 jednostek samorz dowych (10 członków: m. i gm. Gryfów, m. i
gm. Le na, m. Luba , m. i gm. Lubomierz, m. i gm. Mirsk, m. i gm. Nowogrodziec,
gm. Olszyna, gm. Osiecznica, gm. Siekierczyn, m.
wieradów Zdrój i 2
obserwatorów: gm. Małomice i gm. Platerówka), w tym 7 miast, 93 wsie i 5
przysiółków. Celem Zwi zku jest współdziałanie gospodarcze, kulturowe i
turystyczne w regionie oraz kształtowanie i ochrona rodowiska rzeki i dorzecza
Kwisy. Działania proekologiczne podejmowane przez Zwi zek zmierzaj docelowo
do utworzenia w dolinie rzeki Kwisy parku krajobrazowego.
7. Miasto Luba podczas swojej wielowiekowej tradycji było silnie powi zane z
Górnymi Łu ycami na terenie Niemiec. Historycznie ukształtowane zwi zki miast
łu yckich zostały wzmocnione utworzeniem w 1346 r. Zwi zku Sze ciu Miast
(Lubania, Bautzen, Görlitz, Kamenz, Löbau i Zittau). Porozumienie to rozwi zane w
1815 r., reaktywowano ponownie w 1991 r. dla wspólnego rozwi zywania problemów
regionalnych i podniesienia atrakcyjno ci regionu, a tak e utrzymywania kontaktów
i wymiany w dziedzinie kultury i sztuki, sportu i turystyki.
9
JBPiP,1998/99
I-2. PODSTAWOWE DANE O GMINIE
1. Powierzchnia1
- 1613 ha
2. Struktura u ytkowania gruntów:1
- u ytki rolne ogółem
- grunty orne
- sady
- ł ki i pastwiska
- lasy i zadrzewienia
- grunty zabudowane i zurbanizowane
- 760 ha (47,1% pow.og.m.),
- 542 ha (71,3% pow.u .rol.),
- 13 ha (1,7% pow.u .rol.),
- 205 ha (27,0% pow.u .rol.),
- 69 ha (4,3% pow.og.m.),
- 638 ha (39,6% pow.og.m.).
3. Ludno ogółem1
- liczba m czyzn1
- liczba kobiet1
- % ludno ci w wieku przedprodukcyjnym2
- % liczba ludno ci w wieku produkcyjnym2
- % liczba ludno ci w wieku poprodukcyjnym2
- g sto zaludnienia1
- liczba bezrobotnych1
- 24.406 mieszka ców,
- 24,9,
- 61,7,
- 13,3,
- 1513 osób na 1 km2,
- 1559 (w 1997 r. - 1565).
4. Jednostki gospodarcze zarejestrowane
w systemie REGON3
- 1898
5. Zasoby mieszkaniowe zamieszkane3
- liczba mieszka
- liczba izb
- pow. u ytkowa mieszka ł cznie
- 7730,
- 26437,
- 438767 m2.
6. Dost pno telekomunikacyjna3
- abonenci telefonii przewodowej
- abonenci na 1000 ludno ci
- 4495,
- 183,6.
7. Sieci infrastruktury technicznej
- sie wodoci gowa rozdzielcza
- sie kanalizacyjna
- sie ciepłownicza
- 35,7 km,
- 25,2 km,
- 11,0 km.
1
Raport o stanie miasta Lubania za 1998 r., Zarz d Miasta Lubania, 1999 r.,
Samorz d terytorialny w makroregionie południowo – zachodnim, kadencja 1994-1998, US,
3
Rocznik statystyczny woj. jeleniogórskiego 1999, US Jelenia Góra, stan w dniu 31.XII.1997 r.
2
10
JBPiP,1998/99
I-3. RYS HISTORYCZNY
1. Luba powstał z dawnej łu yckiej osady, poło onej nad rzek Kwis , w
pobli u szlaku handlowego prowadz cego z północnych Niemiec do Wrocławia
i dalej do Krakowa i na Ru . W pobli u tej osady ulokowany był prawdopodobnie
gród, broni cy granicy mi dzy Łu ycami, a l skiem. Z czasów przedlokacyjnych
pochodzi równie osada zwana Półwie (pó niejsza cz
miasta rozci gaj ca si
przed Bram Wrocławsk ). W XII w. osadnicy niemieccy z Saksonii osiedlili si
w osadzie rolniczej (w rejonie obecnej ul. Staroluba skiej), któr nadano im na
prawie niemieckim.
2. Lokacja miasta nast piła prawdopodobnie w 1220 r. na prawie
magdeburskim. Poło enie miasta, na przeci ciu szlaków handlowych
prowadz cych do Czech, l ska, Mi ni i Łu yc sprzyjało od wieków rozwojowi
sukiennictwa, płóciennictwa i piwowarstwa. W l. 1201-53 Luba wraz z całymi
Łu ycami Górnymi nale ał do Korony Czeskiej, po czym przeszedł w posiadanie
Ottona III. Za jego panowania w 1264 r., miasto zostało poszerzone i otoczone
wałem warownym. Osi gni ta zamo no umo liwiła miastu ufundowanie w 1273 r.
klasztoru Franciszkanów. W 1318 r. wybudowano pasmo kamiennych murów
obronnych z bramami: Brack , Zgorzeleck , Nowogrodziecko - Wrocławsk i
Mikołajsk . W 1320 r. Luba przej ł ksi
Henryk Jaworski, który sprowadził do
miasta Zakon w. Magdaleny. Od 1346 r. Luba ponownie znalazł si w Koronie
Czeskiej. Posiadał ju wtedy takie przywileje, jak zezwolenie na wolny wybór Rady i
nadane nieco wcze niej prawo s du dla okr gu 40 wsi oraz prawo targu solnego. W
tym te roku Luba przyst pił do Zwi zku Sze ciu Miast Łu yckich.
3. W wieku XIV-tym ogarn ła l sk fala wojen husyckich, które doprowadziły
do upadku szereg ówczesnych o rodków osadniczych, w tym tak e Lubania.
W 1427 r. i 1431 r. miasto zostało zniszczone przez Husytów. Wiek XV przyniósł
tak e gro ne epidemie i po ar, w wyniku których zniszczona została znaczna cz
miasta. Za niepodporz dkowanie si wojsk Zwi zku cesarzowi Ferdynandowi
w wojnie szmalkaldzkiej Luba został ukarany w 1547 r. wielk kontrybucj , utrat
przywilejów i posiadanych wsi. W 1553 r. ponad połowa mieszka ców zmarła
z powodu epidemii i miasto niemal opustoszało. Rozwijało si jednak nadal,
wzniesiony został nowy ratusz, Dom Solny, biblioteka miejska (1564 r.). Z
pocz tkiem XVI wieku, kiedy do Lubania zacz ła przenika reformacja, pr nie
rozwin ło si szkolnictwo. W 1588 r. kanclerz Adrian Albini ufundował dla miasta
gimnazjum, słynne w całym rejonie Górnych Łu yc.
4. W XVI rozpocz ł si na l sku okres sporów religijnych, które nasiliły si
jeszcze bardziej w nast pnym stuleciu i przerodziły si w długotrwał , wyczerpuj c wojn trzydziestoletni (1618-1648). W 1635 r. miasto wraz z Łu ycami
Górnymi przypadło Saksonii, dlatego zniszczenia przyniósł dopiero schyłek
wojny. W tym okresie miasto było kilkakrotnie oblegane i okupowane przez wojska
protestanckie i katolickie, a tak e spustoszone podczas zarazy w 1634 r. Ucierpiało
ono równie podczas kolejnych wojen: północnej i siedmioletniej, kiedy musiało płaci wysokie kontrybucje. Po zako czeniu wojen nast pił ponowny rozwój płóciennictwa, m.in. dzi ki osiedleniu si tu licznych protestantów z Czech i kupców ze
l ska. Powstało wówczas w mie cie wiele patrycjuszowskich domów o charakterze
11
JBPiP,1998/99
pałacowym. W 1663 r. odbudowano gruntownie fortyfikacje miejskie wraz z
bastejami. W 2 połowie XVII w. powstały m.in. pierwsza poczta i drukarnia.
5. W 1815 r. Kongres Wiede ski przyznał Luba Prusom. Przełomowe
znaczenie dla rozwoju miasta miała 2 połowa wieku XIX, Zaznaczył si on w
całej Europie du ym post pem cywilizacyjnym i pr nym rozwojem przemysłu,
a w Lubaniu budow nowych zakładów przemysłowych i doprowadzeniem
w 1865 r. linii kolejowej ze Zgorzelca, W gli ca i Jeleniej Góry. Szybki rozwój
gospodarczy spowodował dynamiczny rozwój przestrzenny i nadał miastu nowe
oblicze. Obok zabudowy przemysłowej powstały zespoły zabudowy mieszkalnej
i publicznej, otoczone zało eniami ogrodowymi oraz rozległy Park Miejski na
Kamiennej Górze. Rozebrano wówczas cz
murów miejskich, zasypano fos i
utworzono w jej miejsce promenady okalaj ce Stare Miasto. Wybudowano nowe
drogi, ł cz ce miasto ze Zgorzelcem, W gli cem i Le n , zało ono poł czenia
telegraficzne i o wietlenie gazowe miasta, wybudowano uj cie wody ze studni
artezyjskich i stacj pomp (pierwotnie sie wodoci gowa powstała ju w latach 20tych XIX wieku doprowadzała wod ze wsi Pisarzowice) oraz wybudowano sie
kanalizacyjn . W 1895 r. miasto liczyło 12.235 mieszka ców, a w 1931 r. – 17.000.
6. Działania II wojny wiatowej spowodowały znaczne zniszczenia, szczególnie
w granicach Starego Miasta. Zniszczeniu uległ m.in. Klasztor Magdalenek i Ko ciół
w. Krzy a. W latach powojennych miasto zostało odbudowane otrzymuj c
dzisiejszy kształt. Od 1960 r. powstawały na Starym Mie cie nowe budynki
mieszkalne, niezharmonizowane z zabytkowym otoczeniem i nie nawi zuj ce do
historycznego rozplanowania redniowiecznego, w wyniku czego utraciło ono w
du ym stopniu swój zabytkowy charakter.
7. Kolejny etap w rozwoju miasta nast pił wraz z pocz tkiem lat 90-tych, w
wyniku transformacji ustrojowej i rozwoju działalno ci gospodarczej. W jego
efekcie nast piły zmiany, odzwierciedlone tym razem pozytywnie w układzie
przestrzennym miasta i jako ci ycia mieszka ców. Z wa niejszych inwestycji
publicznych i usługowych, które powstały w tym okresie nale y wymieni :
• podj cie renowacji ródmiejskiego zespołu urbanistycznego i jego usługowohandlowe zagospodarowanie prowadzone od 1993 r. (w tym rozpocz cie
w 1997 r. realizacji zabudowy ródrynkowej, tzw. TRET-u),
• oddanie do u ytku hali sportowej o charakterze ogólnomiejskim (1997 r.) i
rozpocz cie budowy krytego basenu k pielowego (1998 r.),
• oddanie do u ytku budynku Zakładu Energetycznego przy ul. Ko ciuszki
(1998 r.),
• oddanie do u ytku motelu u zbiegu ul. Zgorzeleckiej i Kopernika (1998 r.),
• budow sieci kanalizacji sanitarnej dla lewobrze nej cz ci miasta,
• modernizacj kotłowni miejskich i likwidacj szeregu uci liwych kotłowni
lokalnych.
12
JBPiP,1998/99
I-4. ELEMENTY STRATEGII ROZWOJU SPOŁECZNO – GOSPODARCZEGO
1. Luba dysponuje opracowan w 1996 r. „Strategi rozwoju miasta”, która okre liła
nast puj ce priorytety dla jego rozwoju:
• zapewnienie optymalnej aktywno ci gospodarczej miasta w danych warunkach
lokalnych oraz zewn trznych,
• umacnianie regionalnej roli miasta,
• uzyskanie harmonii rozwoju z funkcjonowaniem lokalnych ekosystemów.
Pierwszy z ww. celów odnosi si do okre lenia skali i sposobów rozwoju funkcji produkcyjnych i usługowych miasta oraz okre la skal i struktur tzw. „korzy ci
zewn trznych” oferowanych przez miasto dla inwestorów, lokuj cych działalno gospodarcz na jego terenie i powi zanych m.in. z poziomem rozwoju infrastruktury,
dost pno ci zasobów naturalnych, ródeł energii, a tak e mo liwo ciami lokalnego
rynku pracy, zaopatrzenia i zbytu oraz poziomem aktywno ci społeczno ci lokalnej
i władz samorz dowych. Drugi z ww. celów wytycza postulowane warunki umacniania regionalnej roli Lubania. Zakłada si , e jednym z nich jest istotna poprawa jakoci ycia lokalnej społeczno ci oraz odpowiednie wykorzystanie „walorów u ytkowych” miasta. Jego oddziaływanie na otoczenie w znacznej mierze zale ne jest od
potencjału własnego oraz struktury funkcjonalno-przestrzennej. W zwi zku z odzyskaniem funkcji o rodka powiatowego wyra nie wzro nie skala tego oddziaływania.
Trzeci z ww. celów wyznacza granice dla korzystania z dóbr naturalnych przez podmioty gospodarcze działaj ce na terenie miasta oraz zamieszkuj c ludno
bez
wywoływania niekorzystnych zmian w lokalnych ekosystemach.
2. W ramach prac nad „Strategi ” wypracowane zostały dwa scenariusze rozwoju
miasta „umiarkowany” i „wbrew zagro eniom”. Ostatecznie do realizacji przyj ty
został scenariusz „umiarkowany”, który zakłada likwidacje słabych stron miasta oraz
ograniczenie zagro e w jego rozwoju przy jednoczesnym wykorzystaniu wszystkich
jego atutów i szans. Towarzyszy mu, w nast puj cy sposób okre lona, wizja rozwoju
miasta:
• miasto stanowi b dzie atrakcyjny rynek pracy, oferuj cy nowe formy zatrudnienia
w sektorze usług, w małych i rednich przedsi biorstwach, w produkcji
przemysłowej oraz w handlu,
• materialne warunki ycia społeczno ci miasta ulegn zdecydowanej poprawie
dzi ki stworzeniu nowych miejsc pracy i likwidacji bezrobocia,
• poprawa standardu warunków zamieszkiwania i obsługi ludno ci b dzie
nast powała systematycznie i w coraz szerszym zakresie, dzi ki rozwojowi
polifunkcyjnej struktury gospodarki miasta,
• miasto b dzie obszarem wzmo onego wspierania małej i
redniej
przedsi biorczo ci, miejscem napływu inwestycji, w tym głównie w obr bie
terenów wyznaczonej po obu stronach drogi Luba -Zgorzelec i pozostaj cej w
zasi gu oddziaływania projektowanej autostrady A4 strefy ekonomicznej,
• miasto jako o rodek powi zanego z nim lokalnego układu osadniczego b dzie
w znaczny sposób wpływa na jego rozwój, tak e jako przyszłej struktury
powiatowej,
• oddziaływanie miasta na jego otoczenie wspiera b dzie rozwini ta sie powi za
komunikacyjnych oraz nowoczesny system telekomunikacji,
13
JBPiP,1998/99
• spójno
wewn trzn miasta zapewni rozbudowana sie instytucji i urz dze
infrastruktury społecznej i technicznej; w jego powi zaniach zewn trznych istotn
rol pełni b d kontakty nie tylko z okolicznymi miastami, lecz tak e z o rodkami
zagranicznymi, poszerzaj ce miejscowy rynek zaopatrzenia i zbytu na lokaln
produkcj i usługi oraz wywołuj ce rozwój turystycznej i „tranzytowej” funkcji
miasta; odpowiada temu b d istotne zmiany w zagospodarowaniu przestrzeni
miejskiej, polegaj ce na rozbudowie sieci obiektów turystycznych i
towarzysz cych,
• obok dominuj cego udziału w strukturze zabudowy mieszkaniowej istniej cych
zasobów powstan w obszarze miasta tak e nowe zespoły mieszkaniowe o
standardzie dostosowanym do zró nicowanego poziomu zamo no ci ich
u ytkowników; przeprowadzona renowacja i modernizacja istniej cej zabudowy,
głownie w ródmiejskim rejonie miasta, sprzyja
b dzie wzrostowi jego
atrakcyjno ci, poziomu ładu i estetyki oraz tworzeniu tu o rodka o znacznym
zasi gu oddziaływania.
3. W ramach przeprowadzonych w „Strategii rozwoju gospodarki” warsztatów
zidentyfikowane zostały w ramach scenariusza umiarkowanego rozwoju miasta,
nast puj ce zadania strategiczne, których realizacja w okresie najbli szych lat miała
by traktowana jako warunek sukcesu w realizacji zało onych celów rozwoju
lokalnego (pi pierwszych traktowane winny by jako zadania priorytetowe):
• przygotowanie terenów przy obwodnicy zgorzeleckiej dla rozwoju funkcji
gospodarczych (strefy ekonomicznej),
• przebudowa drogi wylotowej z Lubania w kierunku przej cia granicznego w
Miłoszowie,
• renowacja ródmiejskiego zespołu urbanistycznego i jego usługowo-handlowe
zagospodarowanie,
• utworzenie centrum wspierania biznesu, wspomagaj ce restrukturyzacj
gospodarki oraz zasobów siły roboczej,
• opracowanie kompleksowego programu promocji gminy, którego celem b dzie
przyci gni cie inwestorów dla rozwoju lokalnego przemysłu, handlu i usług, a
tak e o ywienie funkcji turystycznej i funkcji „tranzytowej”,
oraz:
• przebudowa drogi Luba - Godzieszów w kierunku projektowanej autostrady A4,
• zagospodarowanie wolnych terenów i obiektów na cele produkcyjne, handlowe
i usługowe m.in. Domu Solnego, magazynów po byłych PZZ i innych),
• utworzenie funduszu por cze dla małych przedsi wzi gospodarczych,
• rozwój budownictwa mieszkaniowego i modernizacja starej zabudowy
mieszkaniowej,
• skomunalizowanie Zakładu Energetyki Cieplnej.
4. W połowie 1999 r. podj te zostały prace nad nowelizacj „Strategii” z 1996 r.
wyra nie traktowane jako element wdra ania Agendy 21 i miejskiego programu
ekorozwoju. W ich wyniku w nast puj cy sposób została okre lona wizja
zrównowa onego rozwoju miasta:
• Luba jest miastem o zdecydowanie czystszym rodowisku – efektem
intensywnych i harmonijnych działa proekologicznych ( powietrze, wody, gleba,
przyroda, hałas) i dobrze wiadczonych usług komunalnych, wspieranych wysok
wiadomo ci mieszka ców;
14
JBPiP,1998/99
•
zagospodarowanie przestrzenne miasta zapewnia ogólny ład estetyczny i
funkcjonalny, w tym wykształcone w rejonie historycznego ródmie cia centrum
oraz spójny system zieleni, chronionego krajobrazu i terenów rekreacyjnych;
• mieszka cy s bardziej wykształceni, bezpieczni, maj poczucie wspólnoty
interesów i aktywnie uczestnicz we współrz dzeniu;
• poprawia si struktura demograficzna społecze stwa, dzi ki zmniejszaj cemu si
odpływowi młodych ludzi, zach canych lepsz perspektyw mieszkania, pracy
i jako ci infrastruktury społecznej;
• wysoka dost pno do usług kulturalnych, sportu i do miejsc wypoczynku sprzyja
zdrowemu stylowi ycia;
• s zdecydowanie wi ksze i ci gle si zwi kszaj mo liwo ci znalezienia pracy;
• miasto jest wa nym o rodkiem gospodarczym, w którym rozwijaj si ró norodne
(co do wielko ci i bran y) podmioty, ale w sposób nieuci liwy dla rodowiska.
Dominuj c funkcj jest działalno produkcyjna i usługowa;
• poprawa układu komunikacyjnego i rozwój infrastruktury towarzysz cej sprzyjaj
sprawnemu i bezpiecznemu ruchowi drogowemu oraz ochronie rodowiska.
Z porównania sformułowa wizji rozwoju miasta z 1996 i 1997 r. wynikaj wyra ne
ró nice: wizja zwi zana z pracami nad strategi zrównowa onego rozwoju ma
charakter cało ciowy, w zharmonizowany sposób próbuje si w niej okre li główne
działania na rzecz uzyskania ładu ekologicznego, przestrzennego, społecznego i
gospodarczego.
5. W strukturze celów strategii zrównowa onego rozwoju miasta przyj to jako:
• cel nadrz dny: Luba
miastem o czystym
rodowisku, zadbanym i
uporz dkowanym przestrzennie, wa nym o rodkiem gospodarczym i
administracyjnym, o wysokim standardzie ycia zdrowych, aktywnych i bardziej
zamo nych mieszka ców;
• cel główny (cel strategii): zrównowa ony rozwój miasta Lubania - rozwój miasta
Lubania w harmonii z lokalnym ekosystemem;
• cele bezpo rednie:
- wzrasta aktywno gospodarcza miasta;
rodowisko naturalne jest skutecznie chronione;
- usługi społeczne w podstawowym zakresie spełniaj oczekiwania wi kszo ci
mieszka ców;
- przestrzeganie zasad porz dku publicznego staje si powszechne;
- wzrasta wiadomo ( zaufanie do władz) i poczucie wspólnoty mieszka ców;
- miasto jest czystsze, a mienie komunalne bardziej zadbane;
- poprawia si struktura funkcjonalna miasta, estetyka i standardy zamieszkania
i odpoczynku.
W dalszych pracach nad strategi sformułowane wy ej cele zostan przeło one na
układ szczegółowych zada realizacyjnych.
15
JBPiP,1998/99
I-5. CHARAKTERYSTYKA OBOWI ZUJ CYCH PLANÓW MIEJSCOWYCH ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
1. Zasady polityki przestrzennej prowadzonej w obszarze miasta okre la miejscowy
ogólny plan zagospodarowania przestrzennego miasta, opracowany pod kierunkiem
arch. Wojciecha Korpala w Jeleniogórskim Biurze Planowania i Projektowania,
uchwalony 15 grudnia 1988 r. uchwał nr V/14/88 Miejskiej Rady Narodowej w
Lubaniu. Jego celem jest kształtowanie zagospodarowania przestrzennego miasta
w sposób zapewniaj cy niezb dne warunki przestrzenne do zaspokojenia potrzeb
bytowych, ekonomicznych, społecznych i kulturowych społecze stwa. Dla realizacji
tego celu okre la si
w planie zasady polityki przestrzennej i sposoby
przestrzennego zagospodarowania, uwzgl dniaj ce zachowanie równowagi
przyrodniczej, ochrony krajobrazu, zwi kszenie zdolno ci obronnych pa stwa. W ród
szczególnych zasad rozwoju przestrzennego miasta plan ustala:
• kierunki urbanistycznego rozwoju miasta, z okre leniem współzale no ci
przestrzennych, funkcjonalnych i programowych mi dzy poszczególnymi
elementami jego istniej cego i planowanego zainwestowania,
• zasady i warunki rekonstrukcji oraz poprawy stanu przestrzennego ródmie cia
miasta,
• warunki i sposoby rozwoju urz dze usługowych dla mieszka ców miasta
Lubania, gminy Luba oraz dla rejonu obsługiwanego przez miasto w zakresie
usług ponadpodstawowych,
• warunki oraz zasady ochrony i ulepszenia warunków ekologicznych,
• potrzeb uzupełnienia zabudowy w rejonie ulic Łu yckiej i Kopernika,
• potrzeb
uporz dkowania poło onego w północnej cz ci miasta rejonu
obejmuj cego urz dzenia obsługi rolnictwa, przemysłu, bazy i obiekty
infrastruktury technicznej,
• zachowanie bez zmian dotychczasowego sposobu zagospodarowania doliny rzeki
Kwisy,
• ochron gruntów rolnych wskazanych w planie,
• potrzeb kompleksowej modernizacji istniej cych sieci infrastruktury oraz ich
uzupełnienie w zakresie wodno-kanalizacyjnym, w ramach prowadzonych prac
nad modernizacj ródmie cia,
• wybudowanie nowej ulicy ł cz cej ul. Zgorzeleck z ulic Armii Krajowej oraz ul.
Zgorzeleckiej z ul. Kopernika,
• kierunki rozwoju sieci ciepłowniczej, w szczególno ci likwidacji kotłowni lokalnych,
• wykształcenie ci gu pieszego, ł cz cego centrum miasta z zabudow
mieszkaniow w zachodniej cz ci miasta.
2. W strukturze przestrzennej miasta plan wydziela 5 jednostek strukturalnych,
a w tym:
• jednostk
„A” obejmuj c
tereny
ródmie cia (dla prowadzenia polityki
przestrzennej w tym obszarze słu ustalenia miejscowego plany szczegółowego
zagospodarowania przestrzennego Starego Miasta, przyj te w 1989 r. i
zast puj ce w tym wzgl dzie ustalenia planu ogólnego),
• jednostk „B” obejmuj c południowo-zachodni cz
miasta, a w tym:
– zespół zabudowy mieszkaniowej zwi zany z zespołem parkowym Kamienna
Góra,
16
JBPiP,1998/99
– tereny powierzchniowej eksploatacji bazaltu,
– tereny specjalne,
– tereny rolnicze z zabudow zagrodow , uprawami polowymi i ogrodniczymi,
– tereny lasów,
plan zakłada utrzymanie istniej cego układu z wprowadzeniem w cz ci
południowej jednostki nowych terenów baz, przemysłu oraz centralnej ciepłowni
miejskiej;
• jednostk „C” obejmuj c zachodni cz
miasta, a w tym:
– zespół osiedlowej zabudowy mieszkaniowej (o . Piastów),
– tereny przemysłu, baz i składów,
– tereny specjalne (jednostki wojskowej),
– tereny szpitala miejskiego,
– usługi (o wiaty, handlu, rzemiosła),
– tereny upraw polowych, ł ki, pastwiska oraz zabudowy zagrodowej,
plan ustala realizacj na terenie jednostki znacznej cz ci przewidzianego dla
miasta programu budownictwa mieszkaniowego, zarówno wielorodzinnego jak
i jednorodzinnego, a tak e rozwój usług, towarzysz cych zabudowie
mieszkaniowej (nowo realizowanej i istniej cej), zapewniaj cych obsług w
zakresie usług podstawowych;
dla istniej cych na terenie jednostki zakładów przemysłowych ustala si
konieczno ograniczenia ich uci liwo ci oraz ustanowienia i zagospodarowania
strefy ochronnej;
• jednostk „D”, obejmuj c północn cz
miasta, a w tym:
– zabudow mieszkaniow w rejonie ul. Słowackiego,
– bazy transportowe, budownictwa oraz obiekty infrastruktury technicznej,
– obiekty o wiaty oraz sportu,
– ogródki działkowe oraz tereny upraw polowych, ł ki i pastwiska,
– cmentarz komunalny,
plan zakłada zmian funkcji jednostki, ze wzgl du na lokalizacj w jej północnej
cz ci nowych zakładów przemysłu, baz i składów, w ograniczonym zakresie
zakłada si tu rozwój funkcji mieszkaniowej, głównie w rejonie ul. Zgorzeleckiej;
• jednostk „E”, obejmuj c wschodni cz
miasta, a w tym:
– zabudow jednorodzinn i zagrodow ,
– urz dzenia obsługi rolnictwa,
– tereny przemysłu,
– tereny zieleni i rekreacji zwi zane z dolin Kwisy, ł ki, pastwiska, ziele
parkow ,
– uprawy polowe, uprawy ogrodnicze,
plan zakłada tu rozwój funkcji mieszkaniowej w formie zabudowy wielorodzinnej
i jednorodzinnej, a tak e modernizacj i rozbudow istniej cych urz dze obsługi
rolnictwa; rozwój przemysłu jako funkcji konfliktowej w stosunku do istniej cego
zagospodarowania przewiduje si
jedynie w rejonie ulicy Jeleniogórskiej
(zwi zanych z rozbudow zakładów Luba skiej Bawełny S.A.).
3. Wspomniany wy ej miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego Starego Miasta opracowany został w 1992 r. pod kierunkiem arch. Janusza
Tarantowicza w Pracowniach Konserwacji Zabytków we Wrocławiu. Jego ustalenia
obejmuj obszar zespołu staromiejskiego oraz cz
terenów do niego przyległych
w granicach otaczaj cego Stare Miasto układu komunikacyjnego. Obszar ten, ograniczony od północy ul. Ryback , od zachodu ul. Podwale, od południa pl. 3 Maja i ul.
17
JBPiP,1998/99
Lwóweck oraz od wschodu lini kolejow Luba - W gliniec, obj ty jest w cało ci
stref cisłej ochrony konserwatorskiej. Stanowi on wyodr bnion jednostk strukturaln , powi zan historycznie, przestrzennie i funkcjonalnie. Celem planu jest ustalenie warunków i zasad kompleksowej rewaloryzacji staromiejskiego zespołu miasta.
Proces ten wg ustale planu - ma zmierza do przywrócenia i utrwalenia historycznie
i tradycyjnie ukształtowanych warto ci kulturowych tego zespołu, nadania mu współczesnych tre ci oraz zintegrowania funkcjonalnego i przestrzennego z całym organizmem miasta. Ochrona i rewaloryzacja warto ci kulturowych, która jest wiod c problematyk planu, ma zapewni warunki do poprawy jako ci ycia społecznego w tym
rejonie, ochron rodowiska przyrodniczego i zwi kszenie efektywno ci działalno ci
gospodarczej. W ród zada , których realizacja prowadzi ma do rewitalizacji Starego
Miasta w Lubaniu plan wymienia:
• zachowanie i ochron
wszystkich warto ciowych obiektów i reliktów
po wiadczaj cych stare rozplanowanie miasta,
• rekonstrukcj
historycznego rozplanowania przestrzennego i podziału
parcelacyjnego tam, gdzie to jest jeszcze mo liwe,
• rekompozycj rozplanowania i podziału parcel tam, gdzie rekonstrukcja jest
niemo liwa ze wzgl du na now zabudow ,
• utrwalenie przywróconego rozplanowania przestrzennego wyznaczonymi
obiektami wg ustalonej w planie linii zabudowy, podziału parcel lub linii dawnych
umocnie obronnych,
• uczytelnienie w terenie warto ciowych elementów rozplanowania przestrzennego,
umocnie obronnych i zabudowy tam, gdzie ich odbudowa jest niemo liwa,
• wykonanie bada archeologicznych i architektonicznych jako podstawy do
rekonstrukcji zabudowy tej cz ci miasta.
3. W zwi zku z potrzeb dostosowania do bie cych potrzeb miejscowy plan ogólny
z 1988 r. poddany został cz ciowej aktualizacji w listopadzie 1994 r., która skorygowała jego ustalenia w sze ciu rejonach miasta, m.in. na terenach poło onych na
wschód i zachód od obszaru ródmiejskiego. Zmiany te wi
si z potrzeb udost pnienia ww. terenów przede wszystkim na cele mieszkalne i produkcyjnousługowe, m.in. w powi zaniu z realizacj idei zrealizowania du ego kompleksu
miejskiej strefy ekonomicznej obok trasy Luba -Zgorzelec. Wyznaczone w zmianach
planu tereny zapewniaj zachowanie ci gło ci przestrzennej miasta i rozwój jego
struktury przestrzennej zgodnie z potrzebami. Znaczne przekształcenia przewiduje
si we wschodniej cz ci miasta, na obszarze przewidzianym pod rozwój budownictwa mieszkaniowego. Obecnie jest to obszar cz ciowo zagospodarowany rozproszonym osadnictwem wiejskim. Przewiduje si tu wprowadzenie zabudowy jednorodzinnej - wolnostoj cej, szeregowej i mieszkalno-usługowej.
4. Kolejne zmiany do planu ogólnego wprowadzono w kilkunastu obszarach miasta
w 1997 r. uchwał Nr XLV/328/97 z dnia 30 czerwca 1997 r. Zmiany te dotyczyły
m.in. nast puj cych terenów:
- terenów mieszkalnictwa jednorodzinnego o zabudowie wolnostoj cej i bli niaczej
w zachodniej cz ci miasta w s siedztwie linii kolejowej,
- terenów usług komercyjnych przy ul. Kopernika, Zgorzeleckiej,
- terenów nieuci liwych usług nieprodukcyjnych przy ul. Wrocławskiej,
- terenów usługowych, wytwórczych i magazynowo – składowych przy ul.
Zgorzeleckiej.
18
JBPiP,1998/99
I-6. CELE I KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ PA STWA W
OBSZARZE MIASTA I W JEGO OTOCZENIU
1. Cele i kierunki polityki przestrzennej pa stwa w rejonie Lubania oraz dla terenów
samego miasta okre la opracowane w 1996 r. w Jeleniogórskim Biurze Planowania
i Projektowania - ”Studium zagospodarowania przestrzennego woj. jeleniogórskiego”.
Jest ono jednym z elementarnych opracowa słu cych do opracowania przyszłego
planu zagospodarowania woj. dolno l skiego. Opracowanie to słu y okre leniu
generalnych uwarunkowa , celów i kierunków polityki przestrzennej pa stwa,
prowadzonej na jego terenie. Uwzgl dnia ono rozwi zania przyj te w koncepcji
polityki zagospodarowania przestrzennego kraju oraz powi zania z obszarami
s siednimi, w tym zwłaszcza z przyległymi terenami Czech i Niemiec. Zawarte w
„Studium” ustalenia maj charakter wi
cy dla organów administracji pa stwowej
przy podejmowaniu przez nie działa operacyjnych i sporz dzaniu programów zada
zwi zanych z realizacj celów publicznych. Dla władz samorz dowych oraz
podmiotów gospodaruj cych w obszarze województwa ustalenia ww. „Studium” maj
charakter informacyjno-postulatywny. Zakłada si ,
e „Studium” b dzie
wykorzystywane przy sporz dzaniu studiów uwarunkowa
i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego oraz lokalnych strategii rozwoju.
2. Miasto stanowi, wg ustale „Studium”, jeden z głównych o rodków strefy
rodkowej regionu, rolno-przemysłowej z dominuj cym udziałem gospodarki rolnej,
z uzupełniaj cymi funkcjami przemysłu i eksploatacji surowców oraz transportu,
z koncentracj osadnictwa w obr bie Lubania, Lwówka l skiego oraz Zgorzelca
(strefa ta obejmuje poza ww. jednostkami tak e tereny m. i gm. Bogatynia, tereny
wiejskie gm. Lwówek l ski, m. i gm. Nowogrodziec, gm. Olszyna, m. i gm. Pie sk,
gm. Platerówka, gm. Siekierczyn, gm. Sulików, m. Zawidów, gm, Zgorzelec).
Przyjmowane dla Lubania kierunki rozwoju przestrzennego powinny respektowa
przyj te w studium wojewódzkim nast puj ce cele jego rozwoju przestrzennego:
• wkomponowanie, przyj tych w polityce ekologicznej województwa, zasad ochrony
i racjonalnego kształtowania rodowiska przyrodniczego oraz jego rewitalizacji
w procesy rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego regionu w taki
sposób, by słu yło to podniesieniu i poprawie jako ci ycia jego mieszka ców
oraz warunków pracy i wypoczynku,
• ochron dziedzictwa kulturowego, słu c utrwalaniu to samo ci regionu i
głównych elementów jego struktury funkcjonalno-przestrzennej,
• pełne wykorzystanie walorów i zasobów rodowiska przyrodniczego oraz
kulturowego regionu dla restrukturyzacji jego gospodarki, słu ce wyrównaniu
zaistniałych dysproporcji i rozwi zaniu konfliktów rozwojowych oraz dostosowaniu
do wymogów nowoczesnego, mi dzynarodowego rynku produkcji i usług,
• uzyskanie wzrostu gospodarczego regionu i zwi kszenie efektywno ci
gospodarowania przy wykorzystaniu szczególnych walorów jego poło enia
geograficznego,
• uzyskanie wysokich standardów i ładu w zagospodarowaniu przestrzennym
regionu oraz harmonizacja jego układów przestrzennych z otoczeniem krajowym
i zagranicznym,
19
•
JBPiP,1998/99
uzyskanie stopniowej, społecznie odczuwalnej, poprawy standardów
zamieszkiwania, pracy i wypoczynku w poszczególnych o rodkach osadniczych.
3. Luba , wg ustale „Studium”, jest poło ony na skrzy owaniu wa nej, regionalnej
osi rozwojowej osadnictwa, prowadz cej ze Zgorzelca-Görlitz w stron Jeleniej
Góry, ze wskazanym do ochrony korytarzem ekologicznym doliny Kwisy.
„Studium” traktuje miasto jako jeden z sze ciu o rodków b. woj. jeleniogórskiego o
funkcjach ponadlokalnych. Dla ukierunkowania zasad jego rozwoju
przestrzennego wskazuje si w ”Studium”:
• przywrócenie wysokiej warto ci walorów architektoniczno - urbanistycznych dla
ródmiejskiego, zabytkowego obszaru zabudowy,
• wprowadzanie nowych zespołów zabudowy w taki sposób, by nie prowadziło to
do gruntownych zmian historycznie ukształtowanego krajobrazu miasta (sprzyja
temu winna twórcza kontynuacja historycznie zarysowanych tendencji rozwoju
przestrzennego danej jednostki),
• lokalizowanie nowych zespołów zabudowy w ci gach ju istniej cych struktur lub
wpisywanie ich w ci gi naturalnej kontynuacji ich rozwoju (g sto , skala,
charakter wprowadzanych rozwi za architektoniczno - urbanistycznych winny
by dostosowane ka dorazowo do indywidualnych wymogów danej lokalizacji),
• wyeliminowanie powtarzalnych, typowych rozwi za architektonicznych na rzecz
indywidualnie kształtowanych nowych zespołów zabudowy, uwzgl dniaj cych
specyfik terenu i lokalne tradycje budowania,
• podj cie działa słu cych humanizacji istniej cych zespołów zuniformizowanej
zabudowy mieszkaniowej, zrealizowanej w okresie powojennym,
• przeciwdziałanie wprowadzaniu substandardowej trwałej zabudowy w miejsca
publiczne o szczególnym znaczeniu dla lokalnych społeczno ci oraz
niekontrolowanemu rozwojowi przestrzennemu przedmie
w głównych
o rodkach osadniczych.
4. Lokalizacja nowych zespołów produkcyjno - usługowych i zwi zanych z tym miejsc
pracy, o istotnym wpływie na rozwój przestrzenny miasta winna by
podporz dkowana nast puj cym zasadom:
• realizacja ww. obiektów uwzgl dnia b dzie przyj te w studium i w miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego wymogi zwi zane z ochron
rodowiska przyrodniczego i kulturowego,
• ww. lokalizacje b dzie cechowa wysoka dost pno , mierzona m. in. blisko ci
tras komunikacyjnych o znaczeniu krajowym i mi dzynarodowym,
niezawodno ci transportu, wysok jako ci poł cze telekomunikacyjnych.
20
JBPiP,1998/99
I-7. REKOMENDACJE Z NOWEJ KARTY ATE SKIEJ - ZASADY
PLANOWANIA MIAST
Zmiany polityczno – gospodarcze, przemiany społeczno – kulturalne w Europie spowodowały sformułowanie nowych zało e Karty Ate skiej, swoistego zbioru wytycznych dla planowania urbanistycznego. 29 maja 1998 r. przyj to projekt nowej Karty
Ate skiej, która jest wynikiem opracowa Europejskiej Rady Urbanistów (ETCP).
Przy jej opracowaniu uczestniczyli równie polscy urbani ci. Zawarte w Karcie
Ate skiej z 1998 r. rekomendacje zostały wprowadzone w du ym stopniu do
przyj tych dla Lubania rozwi za przestrzennych. Mog by one tak e przydatne dla
prac nad strategi rozwoju miasta. Poni ej podaje si ww. rekomendacje.
I-7.1. AKTUALNE PROBLEMY URBANISTYCZNE
PROGRAM DLA MIAST
RODOWISKA MIEJSKIEGO -
1. DEMOGRAFIA I MIESZKALNICTWO: W okresie ostatnich 50 lat struktura demograficzna Europy uległa znacznym zmianom. Cho zapowiedziana eksplozja wska nika urodze została ograniczona, to nast pił znaczny wzrost liczby gospodarstw
domowych. Zjawisko to wynika z wielu powi zanych czynników - wzrostu liczby rozwodów, pó niejszego zawierania mał e stw, wi kszej ilo ci gospodarstw jednoosobowych, starzenia si ludno ci oraz wy szego standardu ycia. Szereg pyta co
do rozmieszczenia i struktury nowych gospodarstw domowych w Europie, oraz sposobu rozwi zywania ich problemów mieszkaniowych, uwzgl dniaj cego wymogi
ochrony rodowiska wymaga b dzie odpowiedzi. Ten obraz mo e ulec dalszej
komplikacji w wyniku ruchów migracyjnych, specjalnie wewn trz europejskich, które
najprawdopodobniej wzrosn wraz z otwarciem rynków pracy. Równie globalne ruchy ludno ciowe i masowe podró e stworz dodatkowe problemy.
2. ZAGADNIENIA SPOŁECZNE: W tym samym czasie zmieniał si styl ycia i rodzaj
wymaga mieszkaniowych, mimo e charakter planowania i zaspokajania potrzeb
mieszkaniowych ró ni si zasadniczo w poszczególnych regionach, głównie ze
wzgl du na odmienno ci kulturowe, zwyczajowe i klimatyczne. Planowanie miast
musi uwzgl dnia zarówno zagadnienia równowagi społecznej, jak i d enia do
zró nicowania i pluralizmu, oraz by bardziej uczulone na potrzeby ró nych, odmiennych grup społecznych. Rol tego planowania jest te zmniejszenie negatywnych
skutków bezdomno ci, n dzy i upo ledzenia poprzez skoordynowane strategie
odnowy wspólnot.
3. KULTURA I EDUKACJA: W społecze stwie rozporz dzaj cym coraz bardziej
wyrafinowan technik wzrasta zapotrzebowanie na usługi zakresu rozrywki czy te
wypoczynku. Obywatele Europy b d potencjalnie mieli coraz wi cej wolnego czasu,
sp dzaj c mniej godzin w miejscu pracy i ciesz c si perspektyw dłu szego ycia.
W krajach Unii Europejskiej wzrost popularno ci wypoczynku i turystyki miejskiej
opiera si w du ej mierze na korzystaniu z warto ci kulturowych historycznego
dziedzictwa miast. Wywiera to wielk presj na obszary zabytkowe i tereny zielone
w miastach. Spu cizna historyczna jest podstawowym elementem który okre la
kultur i charakter Europy w porównaniu z innymi regionami wiata. Dla wi kszo ci
mieszka ców, jak i dla turystów, charakter miasta jest okre lony przez jako bu-
21
JBPiP,1998/99
dowli i przestrzeni miejskich. W wielu miastach tkanka miejska, równie ta o wartociach zabytkowych, uległa zniszczeniu w toku realizacji niewła ciwych planów przekształce przestrzennych, budowy tras komunikacyjnych i niekontrolowanych działa
na rynku nieruchomo ci. W przyszło ci niezb dne b d zintegrowane działania zapewniaj ce ochron zasobów dziedzictwa kulturowego oraz popieraj ce najlepsze
przykłady konserwacji i adaptacji. Te działania, wraz z odpowiedni strategi przestrzenn , b d niezwykle istotne dla utrzymania niepowtarzalnego, indywidualnego
charakteru ka dego miasta.
4. INFORMATYKA I SPOŁECZE STWO: Rewolucyjny post p w technologii informatyki i ł czno ci elektronicznej ju teraz ma znacz cy wpływ na sposób funkcjonowania miast. Mo na si spodziewa , e dalsze zmiany zmniejsz potrzeb podró owania, zmieni charakter miejsca pracy, umo liwi mieszka com szybkie uzyskiwanie informacji i efektowne porozumiewanie si . Mo na dyskutowa , czy przyczyni si
to do ulepszenia systemu edukacji, ułatwiaj c nauk w domu i nauk zaoczn . Jednak e najbardziej radykalnym efektem w odniesieniu do u ytkowania terenu mo e
by wyeliminowanie zapotrzebowania na du e zespoły biurowców czy budynków
przemysłowych, ograniczaj c w ten sposób potrzeby terenowe w miastach. To z kolei mo e przy pieszy proces powstawania wielofunkcyjnych obszarów miejskich
i zwi kszenia społecznej integracji mieszka ców.
5. RODOWISKO: W ci gu ostatnich dziesi ciu lat trwały i zrównowa ony rozwój
stał si podstawowym zagadnieniem w planowaniu miast. Panuje pełna zgodno co
do konieczno ci zasad trwałego i zrównowa onego rozwoju jako integralnego elementu planowania i rozwoju miast. Współczesne miasta wytwarzaj znaczne ilo ci
odpadków i zanieczyszcze prowadz cych do generalnego pogorszenia jako ci rodowiska i ogólnego poziomu ycia. Wymóg stworzenia warunków zapewniaj cych
trwały i zrównowa ony rozwój miast jest jednym z najwi kszych wyzwa stoj cych
przed urbanistami w XXI wieku. Nale y zarówno przeciwdziała pogarszaniu si jako ci rodowiska jak i zapewni ochron zespołów zabytkowych oraz systemu terenów otwartych i zielonych i krajobrazu kulturowego, tak w miastach jak i w ich otoczeniu. Krytyczn spraw jest utrzymanie ró norodno ci biologicznej, co odnosi si
tak do miast jak i do terenów wiejskich.
6. GOSPODARKA: Na poziomie mikro ekonomicznym równie przewiduje si wzrost
aktywno ci gospodarczej w skali lokalnej, co ju obecnie przejawia si w rosn cej
liczbie małych i rednich przedsi biorstw na terenie Europy. Ukierunkowanie polityki
na stworzenie miasta zdolnego do trwałego i zrównowa onego rozwoju oznacza
konieczno rozszerzenia mo liwo ci pracy i działania w skali lokalnej, co z kolei
przyczyni si zarówno do o ywienia tempa jak i poprawy jako ci ycia. Do wiadczenia ostatniej dekady wskazywały na istotn rol planowania urbanistycznego w
procesie generowania rozwoju gospodarczego i odnowy społeczno ci lokalnych.
7. RUCHLIWO : Obecne trendy przecz zasadom trwałego i zrównowa onego
rozwoju i stanowi zagro enie dla kultury i rodowiska przestrzennego historycznych
miast Europy. Planowanie miast musi znale pozytywne rozwi zanie tych zagro e ,
poprawiaj c dost pno a jednocze nie stwarzaj c lepsz jako
rodowiska miejskiego. Na poziomie decyzji strategicznych realizacja Europejskiej Sieci Transportu
(Trans European Transport Network TETNs) przyczyni si do lepszej dost pno ci
miast, generuj c aktywno gospodarcz i ułatwiaj c wymian pomi dzy miastami
22
JBPiP,1998/99
i regionami. Na poziomie lokalnym wa nym zadaniem dla planowania jest
zapewnienie pełnej integracji pomi dzy planowaniem u ytkowania terenu i
planowaniem transportu. Niezb dne s
dalsze inwestycje w nowe formy
infrastruktury transportu, specjalnie transportu publicznego, oraz ruchu pieszego i
rowerowego. Mieszka cy powinni mie wi ksze mo liwo ci wyboru i dost pno ci do
ró nych rodków transportu.
8. WYBÓR I ROZMAITO : Obywatele XXI wieku, yj cy w coraz bardziej
globalnym społecze stwie b d oczekiwali wi kszej mo liwo ci wyboru i rozmaito ci
w ofiarowanych typach i rodzajach mieszka , produktów, usług i urz dze w mie cie.
Jak zwykle najsilniejsze grupy społeczne b d miały najszersze mo liwo ci wyboru;
coraz bardziej b dzie dla nich mo liwe zamieszka w mie cie wybranym według ich
własnych kryteriów i odgrywa tam wiod c rol w lokalnej gospodarce, a wi c
po rednio wpływa na rodzaj zatrudnienia dost pny mieszka com. W kontek cie
planowania struktury gospodarczej miasta i zwi zanej z tym aktywno ci
gospodarczej, nale y bardzo powa nie rozpatrzy zalety terenów wielofunkcyjnych w
przeciwie stwie do bardziej tradycyjnego podej cia, gdzie funkcje komercyjne i
mieszkaniowe koncentrowane s w oddzielnych strefach.
9. SYNTEZA - KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI URBANISTYCZNEJ MIASTA
ZAPEWNIAJ CE TRWAŁY I ZRÓWNOWA ONY ROZWÓJ: Rozwój centralnego
miasta cz sto nie bierze pod uwag problemów powstaj cych na jego obrze ach i
obszarach peryferyjnych. W mie cie, którego rozwój rozsadza istniej ce granice lub
rozprasza si w obszarach podmiejskich, problemy rozprzestrzeniaj cej si
urbanizacji obejmuj cały obszar subregionalny. Forma przestrzenna miasta jest
wewn trznie zwi zana z jego indywidualnym charakterem, jego własnym „genius
loci”. Planowanie subregionalne powinno zapewni hierarchi rozwoju miasta,
okre li
jasne powi zania funkcjonalne pomi dzy centrum miasta, jego
przedmie ciami i obszarami peryferyjnymi jak równie pomi dzy s siaduj cymi
miastami w regionie zurbanizowanym. W wielu obszarach przyj cie i rozwijanie
koncepcji zespołu miast mo e przynie
znaczne korzy ci. Mo na tam stworzy
wspólnot (zwi zek) miast, gdzie ka de z nich b dzie miało indywidualny charakter i
jasny cel rozwoju, b d c nawzajem powi zane systemem masowego transportu o
wysokim standardzie. Post p w generalnym rozumieniu tych zjawisk przez ludno
miast i ewolucyjny rozwój bardziej otwartych demokratycznych procesów wymaga
b dzie lepszego przepływu informacji i wi kszego udziału mieszka ców w procesach
decyzyjnych. W okresie ostatnich 20-30 lat, w wielu krajach techniki i procedury
partycypacji ludno ci stały si integraln cz ci procesu planowania. W przyszło ci
zasady te powinny by szerzej stosowane. Konieczna jest kontynuacja działa
zmierzaj cych do przesuni cia akcentu z nakazowego podej cia w planowaniu na
proces oparty na znajomo ci potrzeb wyra anych przez u ytkowników miasta.
Poj cie planowania bardziej zorientowanego na potrzeby mieszka ca i wyra aj cego
podstawowe humanistyczne wymogi ycia w mie cie stanowi podstaw dla
sformułowania tej Karty.
23
JBPiP,1998/99
I-7.2. ROLA PLANOWANIA URBANISTYCZNEGO I ZALECENIA DLA REALIZACJI PROGRAMU DLA MIAST
1. GENERALNE ZASADY PLANOWANIA MIAST: Elementy przestrzenne, takie jak
poło enie i sytuacja geograficzna miasta, równie struktury społeczne i podstawowe
zasoby wyst puj ce w danym obszarze, powinny by zawsze brane pod uwag przy
planowaniu miasta. Inne przesłanki to topografia, klimat, istniej ce i poprzednie
struktury u ytkowania terenu. U ytkowanie terenu obejmuje wiele elementów takich
jak poszczególne działki, budynki, zadrzewienia i lasy, sie wodn , sie transportow , tereny otwarte, cie ki piesze, obiekty o znaczeniu kulturowym i historycznym
oraz granice administracyjne. Specjalnie wa ne s powi zania miasta z otaczaj cym
je regionem, w tym wyznaczenie terenów rekreacyjnych i stref krajobrazowych, które
przekraczaj granice administracyjne miasta. Wszystkie te przesłanki s specjalnie
istotne przy okre laniu formy urbanistycznej i przyszłego kształtu miasta oraz otaczaj cych go terenów. Model miasta scentralizowanego jest nadal aktualny, pomimo
nowych technologii i wzrostu ruchliwo ci mieszka ców. Przez całe wieki ycie miasta
było zorganizowane poprzez relacje wyst puj ce pomi dzy o rodkami o ró nym charakterze, a otaczaj cymi je obszarami. Proces ten nie powinien si nagle zako czy ,
tym bardziej, e destabilizacja niektórych centrów w wyniku relokacji działalno ci gospodarczej i handlowej do dzielnic peryferyjnych, pozwoliła na odnow i rehabilitacj
niektórych centrów miast. Wiele przesłanek wskazuje na to, e w miastach przyszłoci struktury policentryczne b d przewa ały nad monocentrycznymi. Planowanie
miast winno uwzgl dnia ich ogóln skal i funkcj , bior c pod uwag kryteria rodowiskowe oraz zasady trwałego i zrównowa onego rozwoju. Niezb dna jest strategiczna lub globalna ocena wszystkich uwarunkowa - rodowiskowych, społecznych
i gospodarczych. Podej cie globalne, cz sto posługuj ce si strategiczn ocen
wpływu na rodowisko (Strategic Evironmental Appraisal, SEA), jest jedn z przewodnich zasad trwałego i zrównowa onego rozwoju. Bez w tpienia miasta b d
nadal motorem rozwoju gospodarczego, wpływaj c na koniunktur w otaczaj cych je
terenach wiejskich. Nale y dokładnie analizowa cykle i formy rozwoju, w oparciu
o obserwacje i prognozy prowadzone dla długich okresów czasu. Pochopne działania
lub decyzje o charakterze politycznym czy gospodarczym przynosz w tpliwe efekty.
W tym kontek cie podstawowym zadaniem w planowaniu miast jest ochrona interesu
społecznego. Ponadto planowanie musi si cz sto anga owa w rozwi zanie konfliktów interesów i prowadzi mediacje pomi dzy ró nymi frakcjami i grupami. Czasem urbani ci musz zdecydowa , które interesy s słuszne, a które nieuzasadnione
lub niezgodne z prawem. Potencjalne istnienie tych konfliktów i konieczno
ich
rozwi zania stanowi stał trosk i niezmiennie wpływa na planowanie miast. W przyszło ci społeczne, kulturowe i estetyczne czynniki kształtuj ce form miasta b d
wynikały z wielo ci społecznych i kulturowych warto ci reprezentatywnych dla
wszystkich mieszka ców.
2. PO DANE NOWE ZASADY PROPONOWANE DLA XXI WIEKU: Szczególnie
wa ne b dzie wyznaczenie terenów otwartych pomi dzy obszarami zabudowanymi,
stref zieleni i chronionego krajobrazu oraz terenów rekreacyjnych. Relacje wyst puj ce pomi dzy tymi terenami, nawi zuj ce do historycznego rozwoju miasta i podkre laj ce zró nicowanie charakteru poszczególnych dzielnic, przyczyniaj si do
okre lenia miasta jako zbioru zurbanizowanych miejscowo ci, co mo e by zwi zane
z koncepcj identyfikacji mieszka ców z ich miastem. Tereny otwarte i zielone oraz
obszary naturalnej przyrody s niezb dnymi elementami składowymi miasta, a poli-
24
JBPiP,1998/99
tyki działania musz by bardziej zorientowane na wykształcenie przyjaznego
rodowiska i zazielenienie miasta.
3. ZESTAW DZIESI CIU ZALECE :
• MIASTO DLA WSZYSTKICH: Poprzez planowanie rozwoju i rodki społecznogospodarcze wszystkie grupy mieszka ców, ł cznie z nowoprzybyłymi, powinny
zosta wł czone w społeczne, gospodarcze i kulturalne ycie miasta. Proces planowania miast musi spełnia wymagania współpracy i zaanga owania na szczeblu lokalnym, tak aby rozwija społeczne zainteresowanie kształtowaniem rodowiska i popraw warunków społeczno-gospodarczych. Je li w procesie planowania i rozwoju miasta maj by zaspokojone potrzeby i aspiracje wszystkich grup
mieszka ców, to wszystkie grupy musz uczestniczy w okre laniu swoich potrzeb i aspiracji oraz zasad przestrzennej integracji lokalnych społeczno ci.
• PRAWDZIWE WSPÓŁUCZESTNICTWO: System planowania miast winien by
uj ty w hierarchiczne ramy tak aby był jak najbli ej mieszka ców. Zasady pomocniczo ci powinny by ci le stosowane zarówno przy rozdziale rodków finansowych jak i w strukturze administracji publicznej. Innowacyjne formy partycypacji
winny by stosowane na mo liwie najni szym poziomie, umo liwiaj c przekazywanie uprawnie i popieraj c aktywne współuczestnictwo mieszka ców w decyzjach planistycznych. Nale y popiera urz dzenia socjalne i kulturalne na szczeblu lokalnym, które ułatwiaj kontakty mi dzyludzkie i wzajemne zrozumienie.
• KONTAKTY MI DZYLUDZKIE: Hierarchiczne ramy planowania powinny odnosi
si do struktur przestrzennych, społecznych i administracyjnych. Najmniejsze jednostki tych struktur, zespół budynków, osiedle czy kwartał uliczny, powinny spełnia kluczow rol , stanowi c ramy dla kontaktów mi dzyludzkich i umo liwiaj c
partycypacj społeczn w realizacji programów urbanistycznych. Konieczne mo e
by jednoczesne wł czenie si i uczestnictwo na poziomie ogólnomiejskim pozwalaj ce na usytuowanie działa lokalnych w szerszym kontek cie. Nale y odtworzy przestrzenie publiczne, tak aby znów mogło si tam rozwija poczucie
wspólnoty w spontanicznych działaniach społecznych. Nale y doło y wszelkich
stara aby utrzyma i rozbudowa system terenów otwartych, parków i terenów
rekreacyjnych w miastach. Odnowa terenów zdegradowanych oraz zaniedbanych
i opuszczonych budynków powinna nawi zywa do sieci przestrzeni publicznych
oraz mo liwo ci wprowadzenia funkcji społecznych na dawne tereny przemysłowe
czy wojskowe.
• UTRZYMANIE SPECYFIKI LOKALNEJ: Planowanie miejscowe musi zapewni
ochron to samo ci i tradycyjnych elementów rodowiska miejskiego, takich jak
budynki, dzielnice zabytkowe, tereny zielone i otwarte. Musz one tworzy układy
ci gle oparte o zasady projektowania urbanistycznego. W przyszło ci planowanie
urbanistyczne powinno przywróci nale ne miejsce i zapewni mo liwo ci rozwoju
lokalnym tradycjom budowlanym, które nadaj indywidualny charakter i zapewniaj to samo poszczególnym miastom i regionom. Rozmieszczenie budynków
i ich forma architektoniczna powinny uwzgl dnia charakter miasta i jego otoczenia. Rozwi zania projektowe winny by oparte na analizie estetycznych, kulturowych, funkcjonalnych i historycznych warto ci specyficznych dla danego obszaru.
Proces ten, rozpocz ty w toku działa planistycznych, winien by otwarty dla pełnego współuczestnictwa lokalnej społeczno ci. Powinien równie obejmowa dialog pomi dzy planistami (urbanistami) i przedstawicielami innych zawodów,
a w szczególno ci z architektami, geodetami, in ynierami komunikacji i infrastruk-
25
•
•
•
•
JBPiP,1998/99
tury, architektami krajobrazu, ekologami, ekonomistami, socjologami, plastykami
i innymi grupami specjalistów.
KORZYSTANIE Z NOWEJ TECHNOLOGII: Planowanie urbanistyczne powinno
popiera optymalne stosowanie technologii informatycznych, równouprawnienie
dost pnych, tak aby zapewniły obywatelom maksymalne korzy ci. Planowanie
powinno przeanalizowa mo liwo decentralizacji działalno ci, bior c pod uwag
nowe technologie, przewiduj c policentryczny rozwój miasta o wielu obliczach
i zapewniaj c pełne lokalne współuczestnictwo w tym procesie. Nale y popiera
rozproszenie działa i funkcji zarówno w czasie jak i w przestrzeni.
ZAGADNIENIA RODOWISKA MIEJSKIEGO: Wszystkie opracowania planistyczne musz by oparte o zasady trwałego i zrównowa onego rozwoju; ocena wpływu na rodowisko (Environmental Appraisal) winna by integraln cz ci planu
i wi za si z procesem partycypacji społecznej. Planowanie urbanistyczne winno
popiera :
- ochron nieodnawialnych zasobów,
- oszcz dno energii i czyste technologie,
- ograniczanie zanieczyszcze ,
- unikanie i ograniczanie wytwarzania odpadów oraz ich przetwarzanie,
- elastyczno w podejmowaniu decyzji dla dobra lokalnych społeczno ci,
- gospodarowanie terenami jako cennym zasobem i odnow obszarów zdegradowanych.
W interesie obywateli, decyzje w sprawach rozwoju nale y podejmowa z ostro no ci , tak aby nie marnowa na pró no nieodnawialnych zasobów. Planowanie
miast musi stara si utrzyma systemy terenów biologicznie czynnych w formie
„zielonych korytarzy” penetruj cych miasta, tak aby zapewni ró norodno biologiczn . Specjaln uwag nale y zwróci na wła ciwe zagospodarowanie peryferyjnych terenów podmiejskich.
ZAGADNIENIA GOSPODARCZE: Bezrobocie, ubóstwo i wykluczenie społeczne
powinny by
zwalczane przez zintegrowane podej cie do planowania urbanistycznego, obejmuj ce zagadnienia gospodarcze, społeczne i rodowiskowe. Planowanie winno popiera współprac i inicjatywy, które tworz nowe miejsca pracy
i małe firmy oraz podnosz poziom umiej tno ci zawodowych przez szkolenia
i kursy. Siły rynkowe nale y tak ukierunkowa , aby pozwoliły na utrzymanie koniecznego poziomu inwestycji publicznych w mie cie i na znaczny udział sektora
prywatnego w kształtowaniu rozwoju miasta i pokrywaniu kosztów bie cych.
Efekty podejmowanych działa powinny zawsze równowa y poniesione koszty.
Planowanie powinno popiera rozwój małych firm dla zapewnienia mieszka com
lokalnych miejsc pracy i wzmocnienia bazy gospodarczej miasta.
PRZEMIESZCZANIE SI I DOST PNO : Urbani ci musz uzna , e popieraj c
zasad dost pno ci nie mo na traktowa planowania struktury u ytkowania terenu i planowania systemów transportowych jako odr bnych zada . Nale y zmniejsza potrzeby podró owania stosuj c wła ciwe zasady lokalizacji ró nych funkcji
i popieraj c rozwój obszarów wielofunkcyjnych oraz realizuj c sprawnie działaj ce
stacje przesiadkowe pomi dzy ró nymi rodkami transportu. Nale y popiera stosowanie mierników dost pno ci dla oceny stopnia osi gni cia celów. Nale y zniech ca do korzystania z samochodu prywatnego w ruchu miejskim poprzez polityki cenowe i systemy parkowania. Niezb dne jest zintegrowane planowanie zasi gów ci e , tak aby stworzy lepsze warunki dla rozwoju transportu publicznego
oraz dla pieszych i rowerzystów. Mieszka cy powinni mie wi ksze mo liwo ci
wyboru co do sposobu zaspokajania swoich potrzeb w zakresie przemieszczania
26
JBPiP,1998/99
si . Nowe inwestycje powinny by ukierunkowane na rozwój systemów
transportowych przyjaznych rodowisku, tak aby ograniczy zu ycie paliw
kopalnych i emisj zanieczyszcze .
• ZRÓ NICOWANIE I ROZMAITO
WYBORÓW: Generalnym celem w
planowaniu miast winno by odej cie od praktyki ustalania wielkoobszarowych
monofunkcyjnych stref u ytkowania terenu, z wyj tkiem tych funkcji, które powinny
by odizolowane ze wzgl du na zagro enie zdrowia lub bezpiecze stwo
mieszka ców. Nale y popiera zasad przemieszania funkcji, specjalnie w
centrach miast, tak aby o ywi i zró nicowa tkank miasta. Miejsca zamieszkania
i miejsca pracy oraz inne nie koliduj ce funkcje powinny by ci le powi zane w
przestrzeni i w czasie, tak aby ograniczy potrzeb podró owania, oszcz dza
energi i zmniejsza zanieczyszczenia. Szeroki wybór typów mieszka , w
granicach mo liwo ci finansowych ró nych grup ludno ci, powinien by dost pny
dla mieszka ców miast. Nale y stosowa ciekawe rozwi zania projektowe nowych
typów budynków zapewniaj ce lepsz izolacj i oszcz dno
energii. Projekty
winny wykorzystywa nowe materiały i techniki budowlane, pozwalaj ce na
zmniejszenie kosztów aby umo liwi
realizacj
tanich mieszka
dla
pokrzywdzonych przez los grup społecznych. Planowanie urbanistyczne winno
zapewni mieszka com zadowalaj ce warunki dokonywania wyboru w zakresie
zatrudnienia, zamieszkania, przemieszczania si i wypoczynku, pozwalaj ce na
stał popraw jako ci ycia.
• ZDROWIE I BEZPIECZE STWO: Planowanie urbanistyczne powinno popiera
i pomaga w osi gni ciu statusu „Zdrowego Miasta” zgodnie ze standardem
okre lonym przez wiatow Organizacj Zdrowia (WHO). Mog to by działania
bezpo rednie, skierowane na podniesienie standardów mieszkaniowych i
rodowiskowych lub te
po rednie, przyczyniaj ce si
do ograniczenia
zanieczyszcze i ochrony wyczerpuj cych si surowców.
27
JBPiP,1998/99
II-1. UWARUNKOWANIA OCHRONY RODOWISKA
PRZYRODNICZEGO
II-1.1. ZASOBY RODOWISKA PRZYRODNICZEGO
1. Pod wzgl dem morfologicznym Luba usytuowany jest na przedpolu Gór
Izerskich nad rzek Kwis . Teren opracowania rozci ty jest dolinami rzecznymi,
z dominuj cymi nad nim sto kami wulkanicznymi. O miasta wyznacza płaska dolina
Kwisy, o redniej szeroko ci 1 km, biegn ca z południa na północ. Wa niejsze doliny
boczne to dolina Siekierki i jej dopływu Lubawki. Nad dolinami wznosz si : terasa
zalewowa (poło ona 2-4 m nad redni poziom wody w rzece), terasa nadzalewowa
ni sza (poło ona na wys. 5-9 m) i nadzalewowa wy sza (poło ona na wys. 12-18 m).
Nad nimi góruj płaszczyzny wierzchołkowe, które przetrwały dzi ki odporno ci na
procesy denudacyjne w postaci gór wyspowych. Mi dzy teras plejstoce sk wy sz , a kulminacjami pagórów wyodr bniaj si zbocza wierzchowiny. Pod wzgl dem
geologicznym miasto poło one jest pomi dzy „Nieck Lwóweck - Bolesławieck ”,
a archaiczn „Kr Granitów Łu yckich”. Falista wierzchowina zbudowana jest ze skał
staropaleozoicznych, których stropowa partia jest w ró nym stopniu zwietrzała. Osady rzeczne w dolinach reprezentowane s przez wiry i piaski. Podstawowym surowcem skalnym na terenie miasta jest bazalt. Obecnie eksploatowane s zło a w kamieniołomie „Józef” i kamieniołomie Ksi ginki”.
2. Wg regionalizacji klimatycznej Dolnego l ska A. Schmucka obszar ten zalicza si do II regionu – zgorzeleckiego. Dominuj tu wiatry zachodnie, z przewag
kierunku SW w porze chłodnej i NW w lecie. Region ten jest uprzywilejowany pod
wzgl dem termicznym. rednia temperatura roku wynosi 8,3o C. rednia temperatura
okresu wegetacyjnego (IV-IX) przekracza 14o C, okres wegetacyjny trwa 222 dni,
okres dojrzewania letniego – 161 dni, długo lata osi ga 90 dni, co daje najdłu sze
lato na Pogórzu.
3. Warunki glebowe w gminie s stosunkowo korzystne dla rolnictwa. Przewaaj gleby dobre i bardzo dobre. Najwi kszy udział maj gleby klasy II i III, nale ce
do kompleksu pszennego dobrego i pszennego bardzo dobrego. Reprezentowane s
przez gleby wytworzone z glin rednich, lekkich i ci kich pylastych oraz z pyłów ilastych. Najcz stsze typy gleb to gleby bielicowe i pseudobielicowe, gleby brunatne
oraz mady. Tereny zaj te przez mady w dolinie Kwisy charakteryzuj si mo liwoci wyst powania zbyt płytkiego poziomu wód gruntowych lub zalewaniem w okresach powodziowych oraz cz stym wyst powaniem przymrozków. Wysoka jako
gleb pozwala na stosowanie szeregu upraw polowych, warzywnych oraz sadowniczych. Głównym kierunkiem upraw jest kierunek pszenno - buraczany. U ytki zielone zlokalizowane s głównie w dolinach rzecznych i na terasach. Przewa aj w ród
nich dobre i bardzo dobre u ytki zielone klasy I-IV.
4. Główn o hydrograficzn obszaru miasta wyznacza rzeka Kwisa – najwi kszy dopływ Bobru. Sie hydrograficzn uzupełniaj jej lewostronne dopływy: Siekierka wraz z Lubawk i Łazek, inne potoki bez nazwy, przepływaj ce przez południow cz
gminy oraz system rowów melioracyjnych. Stan zbli ony do naturalnego zachowała na niektórych odcinkach Kwisa, zwłaszcza w północnej cz ci miasta
oraz potok Łazek. Wody powierzchniowe stoj ce zajmuj bardzo mał powierzchni .
28
JBPiP,1998/99
S to niewielkie zbiorniki o ró nym pochodzeniu i przeznaczeniu, z których naturalny
charakter maj jedynie starorzecza Kwisy wyst puj ce sporadycznie na wysoko ci
Ksi ginek.
5. W rejonie Lubania wyst puj 2 poziomy wodono ne: trzeciorz dowy, zwi zany z piaszczysto – wirowymi utworami tego okresu oraz czwartorz dowy
zwi zany z utworami wolnolodowcowymi i rzecznymi. Mo na wyró ni tu 3 strefy
wyst powania wód gruntowych. Pierwsza obejmuje dno doliny Kwisy i jej dopływów,
gdzie woda wyst puje na gł boko ci do ok. 4 m. Druga obejmuje wy sze partie dolin
rzecznych oraz cz
zboczy pokrytych osadami lodowcowymi, gdzie wody
wyst puj
rednio na gł boko ci 6-8 m od powierzchni terenu. Trzecia strefa
obejmuje cz
wierzchowinow pagórów oraz cz ciowo zbocza, który to obszar
jest przewa nie bezwodny, a miejscami wyst puj wody zawieszone. Na terenie
miasta znajduje si 15 uj wód podziemnych. S one eksploatowane przez zakłady
przemysłowe i instytucje na potrzeby socjalno-bytowe i technologiczne. Uj cia te nie
maj wyznaczonych stref ochronnych. W bezpo rednim s siedztwie miasta, w
Ko cielniku znajduj si 2 uj cia wody, dla których strefa ochrony po redniej mo e
swoim zasi giem wkracza na teren miasta. W zachodniej cz ci miasta rozci ga si
strefa ochrony po redniej wyznaczona dla zespołu uj wód w Pisarzowicach.
Tab. nr 2. Zestawienie uj
Lp.
Lokalizacja
wód podziemnych na terenie miasta i gminy Luba .
WydajGł boIlo
Pozwolenie wodnono
ko
studni
prawne/ Uwagi
(m3/h)
(m)
I. Uj cia zlokalizowane na terenie miasta Luba :
1.
Uniegoszcz
Wrocławskie
7,50
4,00-0,00
1
Nr 0S-7211/64/86
Przedsi biorstwo
z dnia 07.11.1986
Hodowli Ro lin
wa ne do dnia
30.12.1997
2.
Uniegoszcz
Luba ska
22,69 5,24-0,00
2
----------------------Bawełna S.A.
3.
Uniegoszcz
Luba ska
31,20 2,00-0,00
3
----------------------Bawełna S.A.
4.
Luba ska
17,50 1,20-0,00
2
----------------------Bawełna S.A.
5. ul. Zawidowska
Szpital
12,00 4,20-0,00
1
Nr OS-7211/64/90
Powiatowy
z dnia 31.08.1990
wa ne do dnia
31.08.2010
6.
Szpital Stary
4,2
1,8
1
----------------------7.
Luba skie PWK 200,00 3,80-4,90
3
----------------------8.
Ksi ginki
Łu yckie
21.00
300
2
Nr OS-6210/108/93
Kopalnie Bazaltu
z dnia 06.09.1993
wa ne do dnia
31.12.2003
9.
Z-dy Naprawcze 137,00 6,20-6,70
3
Nr OS-621/20/95
Taboru
z dnia 17.03.1995
Kolejowego
wa na do dnia
31.12.2005
10.
Uniegoszcz
Zajezdnia
8,60
0,33-0,00
1
----------------------transportu
U ytkownik
29
11.
Rzemie lnicza
12.
13.
Rzemie lnicza
Rzemie lnicza
14.
15.
Garbarska
16.
17.
18
Ko cielnik
Ko cielnik
Pisarzowice
PSS „Społem”
18,00
1,02-0,00
JBPiP,1998/99
1
Nr GW35/10/1629
w/66
z dnia 18.10.1996
---------------------------------------------
PSS „Społem”
6,00
0,60
1
Opolskie PRB
15,00 1,00-0,00
1
Przem. Lekkiego
OSM Luba
10,80 13,50-0,0
2
----------------------Łu ycki Oddział
13,30 2,40-3,30
----------------------Stra y
Granicznej
II. Uj cia zlokalizowane na terenie gminy Luba :
MPGK Luba
3,57
10,44
----------------------MPGK Luba
4,57
12,10
1
----------------------Urz d Miasta
500,00 9,00-0,00
18
Nr OS-6210/96/92
Luba
z dnia 25.02.1992
wa na do dnia
31.12.2003 r.
6. Obecn sie obiektów przyrody nieo ywionej tworzy jeden pomnik przyrody
i jedna trasa cie ki przyrodniczej wokół Lubania. Status pomnika przyrody posiada odsłoni cie ciosu termicznego (kolumnowego) bazaltów w dawnym kamieniołomie na Kamiennej Górze w Lubaniu (od 1983 r.). cie ka dydaktyczna „Szlakiem
Wygasłych Wulkanów”, utworzona w 1997 r. prowadzi z Kamiennej Góry przez kamieniołom Ksi ginki do doliny Kwisy i dalej do kamieniołomów bazaltu na Ostró ku
(na terenie gminy). Obiekty cenne pod wzgl dem geologicznym, zasługuj ce na
obj cie ochron to:
• odsłoni cie wewn trznej struktury lawowej w nieczynnej cz ci kamieniołomu
Ksi ginki,
• odsłoni cie wapieni w nieczynnym kamieniołomie w dolinie potoku Łazek na pn
od Lubania,
• park miejski na Kamiennej Górze z dawnym wyrobiskiem kamieniołomu i
odsłoni tym ciosem kolumnowym, odsłoni ciami tufów, odsłoni ciami kwadrowo
sp kanych bazaltów i licznymi kulistymi bryłami bazaltu.
W obszarze miasta ochron w formie pomników przyrody o ywionej obj tych jest 81
pomnikowych drzew. Najwi ksze ich skupisko znajduje si w parku Na Kamiennej
Górze. Wg inwentaryzacji przyrodniczej przeprowadzonej w 1998 r. do obj cia
ochron kwalifikuje si szereg nast pnych okazów.
7. W układzie urbanistycznym miasta wyró niaj si zabytkowe zespoły zieleni,
w ród których wymieni nale y 4 parki, 1 ogród przyszpitalny, 8 terenów zieleni cmentarnej (cmentarzy i terenów pocmentarnych). W ród zało e parkowych
na szczególn uwag zasługuj zało enia zabytkowe: park na Kamiennej Górze
o pow. 13,5 ha i park przywillowy przy ul. Kombatantów 2 (omówione szerzej
w rozdz. II-2.1.). W ród cmentarzy wyró niaj si : cmentarz przy l. D browskiego
i cmentarz ewangelicki, obecnie komunalny przy ul. Wrocławskiej, gdzie wyst puje
wiele cennych gatunków i odmian, w tym introdukowanych. Drzewostan na terenie
miasta pozostaje w stosunkowo dobrym stanie zdrowotnym. W gorszej kondycji s
drzewa rosn ce wzdłu ci gów komunikacyjnych jezdnych i pieszych.
8. Naturalna i półnaturalna ro linno miasta i gminy jest obecnie silnie zniekształcona i zubo ała, wskutek wielowiekowego u ytkowania tego obszaru jako
30
JBPiP,1998/99
terenu uprawy i hodowli, przemysłu i eksploatacji kopalin. Siedliska ł k
podmokłych i wilgotnych powszechnie tu wyst puj ce, zazwyczaj zaj te s przez
zbiorowiska zast pcze z du ym udziałem traw. Cz sto, cho zwykle w postaci
niewielkich zubo ałych płatów spotykane s tu ł ki zespołu Cirsio-Polygonetum,
którego najlepiej zachowane fragmenty kwalifikuj do obj cia ochron czynn w
ramach u ytków ekologicznych. Ł ki wie e, na omawianym terenie, wyst puj w
postaci zespołu Arrhenatheretum medioeuropaeum, w niewielkich fragmentach,
głównie wzdłu dróg. Najcenniejszymi ekosystemami niele nymi s na terenie
miasta:
• wilgotna ł ka ze zwi zku Calthion ze stanowiskiem storczyka majowego,
poło ona w zachodniej cz ci miasta przy, jego granicy,
• fragmenty dobrze zachowanych zbiorowisk seminaturalnych wilgotnej ł ki ze
zwi zku Calthion i Arrhenatherion elatioris z udziałem m.in. storczyka majowego
i starodrzewu gr dowego zajmuj ce teren poło ony na południe od parku
Kamienna Góra,
• zespół muraw i zaro li kserotermicznych z klasy Festuco- Brometea, poło ony na
wschodnim kra cu miasta, w dawnym kamieniołomie Nowy Uniegoszcz (tzw.
kamieniołom Nowy Uniegoszcz).
W obr bie miasta wyst puje kilkana cie gatunków ro lin chronionych, w tym kilka
obj tych ochron całkowit . Gatunki chronione całkowicie to: barwinek pospolity,
bluszcz pospolity, podkolan biały, rokitnik zwyczajny, storczyk majowy, nie yca
wiosenna oraz kilka obj tych ochron cz ciow , tj. kalina koralowa, konwalia
majowa, kruszyna pospolita, paprotka pospolita.
9. Lasy zajmuj niewielk powierzchni i s skupione głównie na obrze ach
miasta. Wyst puj tu zast pcze zbiorowiska le ne o ró nym składzie
gatunkowym, tj. wierkowe, wierkowo-d bowo-brzozowe, sosnowo-d bowe i
mieszane z udziałem gatunków obcych. S to zbiorowiska jednowiekowe, zwykle
w młodych klasach wieku, ze słabo wykształconym runem. W obr bie miasta tylko
fragmentarycznie wyst puj dobrze zachowane zespoły le ne. Nale y tu wymieni :
fragmenty ł gów olchowych (Circaeo-Alnetum), miejscami przechodz ce w olesy
(Carici elongate-Alnetum) oraz gr dy Galio-Carpinetum na bazaltowych wzgórzach
koło Lubania, mi dzy Harcersk Gór , a Ostró kiem, poło one w bezpo rednim
s siedztwie miasta.
10. W granicach administracyjnych miasta pomimo małej ilo ci odpowiednich
siedlisk, zag szczenia i penetracji ludno ci wyst puje tak e szereg
chronionych gatunków zwierz t. Ssaki zaliczane do rzadkich gatunków
chronionych to: ryjówkowate, je e, wiewiórki, łasica. W ród awifauny stwierdzono
szereg gatunków l gowych, z których dwa, tj. pliszka górska i g siorek zaliczane s
do gatunków potencjalnie zagro onych na l sku. Cennym siedliskiem ptaków jest
dolina potoku Łazek, biegn cego wzdłu północnej granicy miasta. Gniazduj tu lub
stale przebywaj gatunki potencjalnie zagro one na l sku, takie jak: turkawka,
pliszka górska, g siorek. Stosunkowo niewiele jest płazów i gadów, dla których brak
jest generalnie siedlisk niezb dnych do ich bytowania i rozrodu. Tym cenniejszym
obszarem jest wi c stara wirownia i rozlewisko dopływu Lubawki na zachód od
szpitala. Tereny te s miejscem wyst powania gadów, takich jak jaszczurka
yworodna, jaszczurka zwinka i zaskroniec zwyczajny. Rozlewisko dopływu Lubawki
jest miejscem rozrodu płazów i wyst powania gadów, takich, jak: traszka zwyczajna,
aba trawna, aba wodna i aba jeziorkowa.
31
JBPiP,1998/99
II-1.2. ZAGRO ENIA DLA STANU RODOWISKA PRZYRODNICZEGO
1. Na stan czysto ci wód w mie cie wpływaj głównie zanieczyszczenia napływaj ce z terenów gmin s siednich oraz z miejskiej oczyszczalni cieków. Ocena wód Kwisy w oparciu o wska niki fizyczno - chemiczne i hydrologiczne w okolicach Lubania plasuje j w II klasie czysto ci. Miasto Luba w dalszym ci gu negatywnie wpływa na jako wód Kwisy, o czym wiadcz wyniki w punkcie poboru wody
poni ej Lubania – gorsze od wyników w punkcie powy ej miasta. Budowa nowych
przył czy do sieci kanalizacyjnej w dzielnicy „Ksi ginki” powinna wpłyn na znacz c popraw stanu czysto ci. W ostatnich latach pogorszył si tak e stan czysto ci
rzeki Siekierki, co jest zwi zane m.in. z du ym obci enem rzeki ciekami z terenu
gm. Siekierczyn, która wybudowała sie wodoci gow bez kanalizacji. wiadcz o
tym wyniki bada przekroju uj cia Siekiereki do rzeki Kwisy wskazuj ce na znaczny
spadek miana Coli oraz pogorszenie wska ników, takich jak azotany i saprobowo .
Popraw stanu czysto ci wody w tym cieku warunkuje uregulowanie gospodarki
ciekowej w gminie Siekierczyn. Mo liwo
tak daje odprowadzenie cieków po
wst pnym oczyszczeniu do oczyszczalni cieków w Lubaniu.
Tab. nr 3. Zestawienie wyników pomiaru czysto ci Kwisy w latach 1995 i 1998
Rok
Punkt poboru
1995
powy ej miasta
poni ej miasta
powy ej miasta
poni ej miasta
1998
1998
pH
7,0
7,2
7,1
7,3
7,3
BZT5
4,13
4,30
3,5
3,3
5,0
Oznaczenie
NO3
PO4
Kwisa
2,01
0,17
2,21
0,21
1,90
0,14
2,29
0,22
4,07
0,61
Saprobow Mian. Coli
2,06
2,11
2,06
2,08
2,43
0,0045
0,0054
0,0021
0,0024
0,00035
Tab. nr 4.Zestawienie wyników pomiaru czysto ci Siekierki w latach 1995 i 1998
Rok
Punkt poboru
1995
0,3 km do
uj cia Kwisy
pH
BZT5
7,4
9,3
Oznaczenie
NO3
PO4
3,59
0,78
Saprobow Mian. Coli
2,33
0,0034
2. Na warunki sanitarne w mie cie negatywnie oddziałuj zanieczyszczenia
transgraniczne oraz zanieczyszczenia pochodz ce ze ródeł naturalnych, procesów spalania w lokalnych i przemysłowych kotłowniach, procesów technologicznych w miejscowych zakładach oraz ze rodków transportowych. Stan
czysto ci powietrza atmosferycznego nie jest zadowalaj cy, chocia na przestrzeni
ostatnich lat nast pił znacz cy spadek poziomu zanieczyszcze . Jest to odzwierciedleniem sytuacji panuj cej na terenie b. woj. jeleniogórskiego, gdzie w porównaniu
z rokiem 1989 stwierdzono obni enie zanieczyszcze pyłowych o 76% i zanieczyszcze dwutlenku siarki o 46%. Tak znaczny spadek emisji jest przede wszystkim
efektem inwestycji realizowanych w Elektrowni Turów oraz modernizacji kotłowni lokalnych. W ostatnich latach zlikwidowano lokalne kotłownie i podł czono do sieci
grzewczej m.in.: Szkoły Podstawowe nr 5, 6, 1, Specjalny O rodek Szkolno –
Wychowawczy, 3 budynki usługowo – socjalne. W Szkole Podst. nr 7 i budynku
cmentarnym dokonano zmiany system grzewczego z paliwa stałego na gaz. Podj to
tak e czynno ci administracyjne w celu ograniczania emisji zanieczyszcze przez
zakłady produkcyjne, działaj ce na terenie miasta. Coraz powszechniej jest stoso-
32
JBPiP,1998/99
wane ogrzewanie ekologiczne (olej, gaz, energia elektryczna) w lokalach mieszkalnych. W dalszym ci gu obserwuje si negatywny wpływ na jako
rodowiska zanieczyszcze komunikacyjnych, a w okresie zimowym niskiej emisji grzewczej. Obiekty
uci liwe dla czysto ci powietrza atmosferycznego to przede wszystkim:
• Łu yckie Kopalnie Bazaltu,
• kopalnia Wałeckiego Przedsi biorstwa Drogowego „Wałdród”,
• Zakład Elementów Hydauliki Siłowej „Agromet”,
• kotłownia zakładów „Hydromet” ZEHS,
• Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego,
• kotłownia miejska.
3. Wg bada prowadzonych przez WSSE w 1997 r. w mie cie stwierdzono przekroczenia norm zapylenia w zakresie st enia redniodobowego. Nie zostały
przekroczone roczne normy st enia zapylenia, dwutlenku siarki, dwutlenku
azotu. rednioroczne st enie pyłu wynosiło 39,5 ug/m3 (dopuszczalne 50 ug/m3),
st enie dwutlenku siarki 14,5 ug/m3 (dopuszczalne 32 ug/m3), st enie dwutlenku
azotu 28 ug/m3 (dopuszczalne 50 ug/m3). Nast puje tu systematyczne obni anie poziomu opadu pyłu (w stosunku do r. 1994 o 30,5%), dwutlenku siarki (o 27,5%)
i w mniejszym stopniu zapylenie powietrza (0 4,8%), wzrasta natomiast zanieczyszczenie dwutlenkiem azotu (24,4%). Obni enie trzech pierwszych wska ników wynika ze zmniejszenia ilo ci wprowadzanych zanieczyszcze do powietrza przez miejscowe zakłady pracy i kotłownie miejskie, co jest zwi zane z wprowadzaniem post pu technicznego, instalowaniem urz dze zmniejszaj cych uci liwo ci produkcji dla
powietrza oraz modernizacj kotłowni poprzez zastosowanie bardziej ekologicznych
paliw.
Tab. nr 5. St
enie zanieczyszcze
1990
St enie rednioroczne
98-percentyl redniodobowych st . zaniecz.
68
522
St enie redniroczne*
98-percentyl
rediodobowych st . zaniecz.**
74
268
St
St
•
•
•
•
•
enie redniorocz. ***
enia dopuszczalne:
dopuszczalne st enie
-
w kolejnych latach w ug/m3
1991
St
138
909
1992
1993
enie pyłu
53
66
357
590
St
enie dwutlenku siarki
66
32
31
388
114
134
St
enie dwutlenku azotu
21
18
1994
1995
1996
1997
22
101
39
183
48
189
39,5
-
20
63
21
122
21
125
-
22,5
24,6
26,5
28
rednioroczne = 50 ug/m3,
redniodobowe = 120 ug/m3,
rednioroczne dwutlenku siarki = 32ug/m3,
redniodobowe dwutlenku siarki = 200 ug/m3,
rednioroczne dwutlenku azotu = 50 ug/m3.
4. Jednym z czynników pogarszaj cych standard ycia mieszka ców jest hałas
drogowy. Dane pomiarowe z ostatnich lat wykonywane w ramach planów
akustycznych nie wykazuj poprawy odno nie ekspozycji na hałas drogowy. W
latach 1990 -1997 zaobserwowano:
33
JBPiP,1998/99
•
•
wzrost nat enia ruchu na monitorowanych trasach komunikacyjnych o 70%,
zmniejszanie si o 30% udziału pojazdów ci kich w strumieniu ruchu, a co za
tym idzie zmniejszanie si powierzchni charakteryzuj cych si ekspozycj na
hałas powy ej 70dB,
• spadek redniego poziomu hałasu w punktach monitoringu o 1,8 dB.
Ostatni opublikowany pomiar hałasu został wykonany dla Lubania w 1990 r.
Wykazuje on, e w granicach miasta znajduje si 8,2 km2 szczególnie hała liwych
ulic, które powoduj szczególne zagro enie hałasem w rodowisku mieszkalnym. S
to: ulice, którymi prowadz główne trasy tranzytowej komunikacji drogowej, a
mianowicie:
• trasa nr 356 Jelenia Góra –Zgorzelec,
• trasa nr 357 Radomierzyce – Zebrzydowa,
• trasa nr 359 Luba – Le na,
• Plac 3-Maja – centrum komunikacyjne miasta.
W ród terenów podlegaj cych ochronie akustycznej zaliczono do szczególnie
zagro onych hałasem drogowym tereny o pow. ok. 9 ha. Zlokalizowanych jest na nim
90 budynków
mieszkalnych,
poło onych przy ulicach: Armii Krajowej,
Bankowej, 7-Dywizji, Groblowej, Jeleniogórskiej, Ko ciuszki, Le nej, Rybackiej,
Zawidowskiej, Warszawskiej, zamieszkałych przez 1280 osób.
5. Na stan rodowiska w mie cie oddziałuj w sposób szczególnie uci liwy
zakłady eksploatacji bazaltu: Łu yckie Kopalnie Bazaltu - kopalnia „Ksi ginki” i
Wałdróg - kopalnia „Józef”. S one zlokalizowane w południowo- zachodniej
cz ci miasta. Ze wzgl du na ich uci liwo
dla rodowiska przedstawiono
oddziaływanie tych zakładów na otoczenie. Jest ono zwi zane z nast puj cym
czynnikami:
• powstaniem wyrobiska poeksploatacyjnego,
• powstaniem zewn trznych zwałowisk, głównie nadkładu,
• szkodliwym oddziaływaniem robót strzelniczych i spowodowanym przez nie
drganiami sejsmicznymi i rozrzutem odłamków,
• powstaniem zwi kszonego zapylenia w strefach bezpo rednio granicz cych
z wyrobiskiem i zakładem przeróbczym,
• emisj hałasu w rejonie zakładu przeróbczego,
• zapyleniem i hałasem zwi zanymi z załadunkiem i transportem urobku z
wyrobiska do zakładu przeróbczego.
6. Znaczne przekształcenia w krajobrazie miasta powstały w wyniku
eksploatacji prowadzonej przez Łu yckie Kopalnie Bazaltu – kopalni
„Ksi ginki”. Zakłada si ich rekultywacj prowadzon zgodnie z zało eniami
techniczno - ekonomicznymi Projektu Rekultywacji. Docelowo przyj ty tu jest
kierunek rekultywacji le no - wodny. Wyrobiska zewn trzne s rekultywowane
sukcesywnie i zako czenie ich rekultywacji nast pi wraz zako czeniem eksploatacji.
Zwałowiska zewn trzne b d odpowiednio uformowane i obsadzone drzewami i
krzewami. Wyrobisko poeksploatacyjne b dzie rekultywowane po zako czeniu
eksploatacji. Po wykonaniu rekultywacji teren b dzie posiadał nowe walory
rekreacyjne dla mieszka ców Lubania. Kopalnia bazaltu „Ksi ginki” posiada Ocen
wpływu na rodowisko, sporz dzon w 1995 r. Wg tej oceny jego oddziaływanie
zawieraj ce si w granicach terenu górniczego jest ograniczane i przedstawia si
nast puj co:
34
•
•
•
•
•
JBPiP,1998/99
zakład nie oddziałuje negatywnie na wody podziemne i powierzchniowe, woda
pitna do celów bytowych i technologicznych pobierana jest ze studni gł binowej
o gł boko ci 300 m i wydajno ci 21.0 m3/h; cieki z zakładu oczyszczane s w
lokalnym osadniku i zrzucane do rzeki Kwisy jako woda I klasy czysto ci; kopalnia
posiada pozwolenie wodno-prawne na eksploatacj urz dze gospodarki
ciekowej oraz odprowadzenie cieków do rzeki Kwisy w ilo ci 12,5 m3/dob
wydane przez Wydział O decyzj Nr 05-7211/11/90 z dnia 5.03.90 r., wa ne do
31.12.2000 r.;
odpady przeróbcze nie zawieraj substancji toksycznych i składowane s w
wyrobisku poeksploatacyjnym; zakład przeróbczy posiada instalacj odpylaj c ,
która ogranicza zapylenie.;
oddziaływanie zapylenia i hałasu jest ograniczone do minimum przez liczne
obsadzenia rejonu kopalni drzewami i krzewami; zapylenie ogranicza si tak e
przez funkcjonowanie w zakładzie przeróbczym instalacji odpylaj cej i zraszanie
dróg technologicznych.;
w strefie ochronnej zakładu zlokalizowane s trzy budynki mieszkalne; prace
strzałowe prowadzone s w sposób zapewniaj cy im bezpiecze stwo.;
w strefie oddziaływania zakładu nie ma obiektów budowlanych o warto ci
zabytkowej, jak równie nie wyst puje tu flora i fauna prawnie chroniona.
7. Kopalnia bazaltu „Józef” posiada „Ocen oddziaływania na rodowisko”
sporz dzon w 1995 r., oraz sprawozdanie z pomiarów hałasu emitowanego z
kopalni, sporz dzone w 1998 r. Eksploatacja wi e si z nast puj cym
negatywnym oddziaływaniem na rodowisko:
• powoduje ona gł bokie zmiany w krajobrazie, powi kszy si tu powierzchnia
wyrobiska kosztem terenów okre lonych jako tereny ró ne, które uległy
degradacji w wyniku u ytkowania ich przez wojsko, jako poligon.
• do ko ca eksploatacji zostanie przej tych 6,6 ha gruntów na cele zwi zane z
wydobyciem, w dalszej działalno ci prowadzone b dzie wył cznie zwałowanie
wewn trzne.
• aktualna działalno zakładu powoduje zagro enia dla rodowiska z uwagi na
zapylenie oraz emisj gazów z kotłowni w okresie grzewczym.
Na inne komponenty rodowiska, m.in. na wody podziemne i powierzchniowe, wg
ww. oceny zakład nie oddziałuje negatywnie. Gospodarka wodno- ciekowa
prowadzona jest wła ciwie i zgodnie z ustaleniami zawartymi w pozwoleniu wodnoprawnym. Zakład posiada pozwolenie wodno-prawne na korzystanie z uj cia wody o
gł boko ci 2,7 m oraz na odprowadzanie cieków sanitarnych oczyszczonych na
osadniku gnilnym w ilo ci redniej 5,35 m3/d i cieków połaziennych w ilo ci redniej
8,57 m3/d oczyszczonych na łapaczu tłuszczu, odprowadzanych do potoku Siekierka.
Pozwolenie wodno-prawne wydane jest na czas do ko ca 2000 r. Eksploatacja i
przeróbka nie spowoduj
zagro e , zwi zanych z drganiami sejsmicznymi,
rozrzutem odłamków skalnych i fal podmuchu powstaj cych podczas robót strzałowych.
35
JBPiP,1998/99
II-2. UWARUNKOWANIA OCHRONY RODOWISKA
KULTUROWEGO
1. Luba charakteryzuje si znacznymi warto ciami kulturowymi, wyra aj cymi
si i zawartymi w układzie urbanistycznym, obiektach architektonicznych i
archeologicznych, zespołach zieleni parkowej oraz cmentarnej. Stopie
zachowania historycznie ukształtowanych układów zabudowy w mie cie jest
zró nicowany. Du ym zniszczeniom w trakcie działa wojennych uległa zabytkowa
zabudowa w obszarze Starego Miasta. Poni ej scharakteryzowano wa niejsze
obiekty zabytkowe z podziałem wg zró nicowania ich funkcji. W ród obiektów
architektury sakralnej nale y wymieni :
• ko ciół p.w. w. Trójcy – wzniesiony w stylu neogotyckim w latach 1859-1861,
w okresie intensywnego rozwoju miasta i wzrostu ludno ci katolickiej;
• ko ciół Ewangelicko Augsburski - przy ul. Kombatantów, wzniesiony w stylu
gotyckim w z 1452 r;
• ko ciół Parafialny p.w. NMP - przy ul. Ró anej.
Wa niejsze zabytki architektury wieckiej to m.in.:
• ratusz miejski – najcenniejszy zabytek Lubania, wybudowany w stylu
renesansowym w latach 1539-1544, zniszczony przez po ar, odbudowany w
1561 r, rozbudowany pod koniec XVII w. o skrzydło wschodnie z przejazdem,
mocno zniszczony podczas II wojny wiatowej i poddany rekonstrukcji trwaj cej
do 1977 r.;
• kamieniczki na Starym Mie cie - z XVIII i XIX w., m.in. na ul. Tkackiej, W skiej,
Spółdzielczej;
• mury miejskie - wzniesione w I poł. XIV wieku z kamienia bazaltowego; w
obiegaj cych miasto podwójnych murach znajdowały si pierwotnie 4 bramy:
Bracka, Mikołajska, Zgorzelecka i Nowogrodziecka.; w latach 70-tych XIX wieku
mury cz ciowo rozebrano, a fos zasypano, tworz c w ich miejsce planty
miejskie;
• baszta Bracka (XIV w.) - zbudowana wraz z całym systemem obronnym, pełniła
szczególnie wa n rol dla nieistniej cego obecnie Klasztoru franciszka skiego;
• wie a Kramarska (XIV w.) – stanowi ca pozostało
dawnego Ratusza, który
spłon ł w 1487 r. i został rozebrany w 1542 r., wyremontowana w 1693 r.,
• wie a Trynitarska (XIV w.) - pozostało
dawnego ko cioła parafialnego w.
Trójcy (wymienianego w dokumentach z 1320 r.), zniszczonego podczas po aru
miasta w 1760 r.;
• Dom Solny – spichlerz z XVI w., zwany te Domem Zbo owym, wzniesiony w
latach 1537-39, przeznaczony na magazynowanie zbo a i soli;
• Dom pod Okr tem – kamienica mieszcza ska o funkcji mieszkalnej i handlowej,
zbudowana w 1715 r., z kamienia łamanego i cegły, przebudowana w 1820 r.;
• budynek obecnie Zespołu Szkół Ekonomicznych (XVIII w.) – zbudowany w latach
1588-1591, mie cił pierwotnie gimnazjum łaci skie typu humanistycznego, znane
na całych Łu ycach, zniszczone podczas po aru odbudowane w 1760 r.; w
fasadzie budynku mie ci si kamienny portal barokowy oraz tablice fundacyjne;
• budynek S du Rejonowego – wzniesiony w stylu neogotyckim w k. XIX w.,
fronton budynku jest ozdobiony historycznym herbem miasta; w s siedztwie
znajduje si budynek aresztu wybudowany w latach 1852-1853.
36
JBPiP,1998/99
2. W ród zespołów zieleni o warto ciach kulturowych nale y wymieni : parki
i skwery, planty, ogród przyszpitalny, ogrody przywillowe, cmentarze i tereny
zieleni przyko cielnej. Najcenniejszym z nich jest park Na Kamiennej Górze, załoony w II poł. XIX w. w stylu krajobrazowym, na kanwie naturalnego drzewostanu.
Cennym walorem jest urozmaicona konfiguracja terenu, determinuj ca lokalizacj
elementów przestrzennych grup zieleni wysokiej i układu komunikacyjnego oraz zachowane tu relikty wulkanizmu. Dominant układu kompozycyjnego jest tzw. dom
„Na Kamiennej Górze” („zameczek”), powstały w 1824 r. Wa nym elementem kompozycji jest powi zanie parku z otaczaj cym krajobrazem, poprzez szerokie otwarcie
widokowe na ł ki przyległe do parku oraz na panoram Gór Izerskich i Karkonoszy.
Park na Kamiennej Górze wł czony został bardzo umiej tnie w układ urbanistyczny
miasta dynamicznie rozwijaj cego si na przełomie XIX i XX wieku. Wraz z ogrodami
otaczaj cymi reprezentacyjne budynki mieszkalne i publiczne przy ul. Mickiewicza
oraz cmentarzem ewangelickim przy ul. Kombatantów jest on cennym zespołem zieleni wysokiej o du ych warto ciach kompozycyjnych i dendrologicznych. W ród załoe cmentarnych pod wzgl dem kulturowym wyró nia si cmentarz ewangelicki,
obecnie komunalny przy ul. Wrocławskiej.
3. Ochrona dóbr kultury realizowana jest poprzez plany zagospodarowania
przestrzennego stanowi ce prawo miejscowe. Najcenniejsze pod wzgl dem
kulturowym tereny, obj te strefami ochrony konserwatorskiej stanowi podstawowe elementy ochrony rodowiska kulturowego. Obszar Starego Miasta jest
obj ty stref „A” cisłej ochrony konserwatorskiej, wyznaczon w obowi zuj cych
ww. planach. W strefie tej obowi zuje priorytet wymaga konserwatorskich. Znaczny
obszar miasta w obr bie ródmie cia o stosunkowo dobrze zachowanej strukturze
przestrzennej obj ty jest stref „B” ochrony konserwatorskiej. Podlega on rygorom
w zakresie utrzymania zasadniczych elementów rozplanowania istniej cej substancji
o warto ciach kulturowych oraz charakteru i skali nowej zabudowy.
4. Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta Lubania,
opracowany przez arch. J. Korpala, uchwalony uchwał nr V/14/88 Rady
Narodowej w Lubaniu z dnia 15.122.1988 r. w zakresie ochrony rodowiska
kulturowego ustala:
•
•
•
•
•
pełn ochron konserwatorsk układu urbanistycznego Starego Miasta z obiektami
zabytkowymi znajduj cymi si w jego obr bie,
rekonstrukcj istniej cego układu urbanistycznego ródmie cia,
ochron konserwatorsk obszaru XIX-wiecznego parku miejskiego Kamienna Góra wraz
z otaczaj c go XIX- i XX-wieczn zabudow ,
konieczno
uwzgl dnienia zalece WKZ w odniesieniu do obiektów w spisie
konserwatorskim,
uzupełnienie starej zabudowy w rejonie ul. Łu yckiej, Kopernika z uwzgl dnieniem
warto ci kulturowych i krajobrazowych.
5. Plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego Starego Miasta, opracowany przez arch. J. Tarantowicza w 1992 r. zawiera szczegółowe wymagania
i rygory konserwatorskie dotycz ce ochrony, rewaloryzacji, likwidacji, projektowania i badania obiektów, terenów i elementów zagospodarowania. Obszar
planu obejmuje zespół staromiejski w stanie zachowania, oraz cz
terenów do niego
przyległych w granicach otaczaj cego, istniej cego układu komunikacyjnego. Cały obszar
obj ty jest stref „A” cisłej ochrony konserwatorskiej. Wszelka działalno
badawcza,
projektowa i realizacyjna w obszarze planu wymaga uzyskania pozwolenia, wytycznych lub
37
JBPiP,1998/99
opinii wła ciwych władz konserwatorskich. W strefach ochrony archeologicznej wyznaczonych w obr bie strefy „A”, obowi zuje zakaz zabudowy i eksploatacji terenu
bez uprzednich bada i nadzoru archeologicznego b d zakaz naruszania terenu
bez nadzoru archeologicznego. Ochrona konserwatorska w obszarze planu obejmuje
w szczególno ci:
• historyczne i zrekomponowane rozplanowanie przestrzenne,
• zabytkowe i tradycyjne obiekty ustalone w planie,
• zabytkowe i tradycyjne elementy zagospodarowania terenu,
• tereny udowodnionych i potencjalnych reliktów archeologicznych,
• warto ci krajobrazowe historycznych wn trz urbanistycznych,
• warto ci krajobrazowe otoczenia obiektów i zespołów zabytkowych.
Omawiany plan ustala nast puj ce warunki ochrony warto ci kulturowych:
a) w zakresie rozplanowania przestrzennego:
• zachowanie i ochron
wszystkich warto ciowych obiektów i reliktów
potwierdzaj cych stare rozplanowanie miasta,
• rekonstrukcj
historycznego rozplanowania przestrzennego i podziału
parcelacyjnego w miejscach, gdzie jest to mo liwe,
• rekompozycj rozplanowania i podziału parcel w miejscach, gdzie rekonstrukcja
jest niemo liwa ze wzgl du na nowa zabudow ,
• utrwalenie przywróconego rozplanowania przestrzennego wyznaczonymi obiektami wg linii zabudowy, podziału parcel lub linii dawnych umocnie obronnych,
• uczytelnienie w terenie elementów rozplanowania przestrzennego, umocnie
obronnych i zabudowy tam, gdzie ich odbudowa jest niemo liwa,
• wykonanie bada archeologicznych i architektonicznych jako podstawy do
rekonstrukcji rozplanowania miasta.,
b) w zakresie kształtowania zabudowy m.in.:
• rewaloryzacj
konserwatorsk
wyznaczonych obiektów zabytkowych i
tradycyjnych,
• modernizacj adaptowanych starych obiektów niezabytkowych,
• rekompozycj adaptowanej nowej zabudowy w miejscach, gdzie dominuj w
otoczeniu warto ci zabytkowe,
• zachowanie adaptowanej nowej zabudowy bez zmian tam, gdzie jest ona
dominuj ca w krajobrazie,
• likwidacj wyznaczonej niezabytkowej zabudowy,
• odtworzenie wyznaczonej zabudowy na zasadzie nawi zania do wyburzonych
budynków lub poprzez analogi do innej zabytkowej zabudowy,
c) w zakresie zagospodarowania terenu:
• zachowanie i rewaloryzacj
wyznaczonych warto ciowych elementów
zagospodarowania terenu,
• zachowanie i ochron wyznaczonych okazów i terenów zieleni,
• rewaloryzacj wn trz miejskich ul. Brackiej, Łokietka i Rynku z rekompozycj historycznych elementów zagospodarowania terenu, nawierzchni, form o wietlenia
oraz tradycyjnych form reklamowych i informacyjnych,
d) w zakresie u ytkowania terenów i obiektów:
• utrzymanie historycznych lub tradycyjnych funkcji terenów i obiektów sakralnych
i publicznych,
• utrzymanie zasady tradycyjnych ci gów usługowo – handlowych w parterach
zabudowy pierzejowej ulic i placów handlowych,
38
•
•
•
JBPiP,1998/99
przywrócenie funkcji rynku, jako centralnego reprezentacyjnego i handlowego
placu miasta,
likwidacj
uci liwo ci ruchu kołowego i parkowania samochodów z
historycznych wn trz przeznaczonych do rewaloryzacji,
likwidacj funkcji budynków i terenów, uci liwych dla rodowiska i otoczenia
mieszkalnego lub koliduj cych z ich warto ciami zabytkowymi lub
krajobrazowymi.
6. Zmiany w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego
miasta Lubania, opracowane przez arch. J. Korpala, uchwalone Uchwał
Nr VI/41/94 Rady Miejskiej w Lubaniu w listopadzie w 1994 r. w zakresie ochrony
rodowiska kulturowego ustalaj stref „B” ochrony konserwatorskiej dla terenów
oznaczonych symbolami: A 49 U, A 50 P, A 51 ZP, A 52 P, A 53 UK, A 54 MW, A 56
MW, A 57 MW, A 58 ZP, A 59 ZP, A 61 P, A 62 U, A 63 MN, A 64 MW/MN, A 65 MN,
A 66 UK, A 67 MN, B 51 ZP, B 53 UK, B 54 MN.
7. Prawna ochrona dóbr kultury realizowana jest poprzez wpis obiektu, obszaru
do rejestru zabytków na podstawie ustawy o ochronie dóbr kultury i muzeach z
dnia 15.02.1962 r. z pó niejszymi zmianami. Rejestr zabytków obejmuje 22
pozycje, w tym: układ miejski, 19 obiektów architektonicznych, 1 zało enie willowo –
parkowe, 1 park miejski. Obj cie tych obiektów i terenów cisłym nadzorem
konserwatorskim warunkuje działania podczas remontu i modernizacji, które musz
by prowadzone wg specjalistycznych projektów i pod nadzorem konserwatorskim.
W obiektach architektonicznych obowi zuje zakaz wprowadzania wszelkich zmian
bryły, detalu, wn trz i wyposa enia.
Obiekty i tereny obj te ochron konserwatorsk – figuruj ce w rejestrze zabytków to:
• miasto, nr rej. 373 z dnia 56-11-25, nr rej. 295 z dnia 53-04-04,
• wie a Bracka, nr rej. 94 z dnia 49-12-03 (obr. III, AM 6, dz. 43),
• dom "Pod okr tem" (internat), ul. Stara 1 oraz spichlerz, nr rej. 95, z dnia 49-1203 (obr. III, AM 3, dz. 3),
• mury miejskie, nr rej. 96 z dnia 49-12-03,
• ratusz, nr rej. 81 z dnia 49-03-29 (obr. III, AM 4, dz. 21),
• wie a Kramarska (starego ratusza) w Rynku, nr rej. 1240 z dnia 66-03-01 (obr. III,
AM 3, dz. 92),
• wie a ko cioła w. Trójcy, Pl. Lompy (w ruinie), nr rej. 1487 z dnia 66-01-25 (obr.
II, dz. 61, AM 3),
• budynek (PSS „Społem”), ul. 7 Dywizji 12, nr rej. 882/J z dnia 87-01-06 (obr. III,
AM 6, dz. 57),
• zespół budynków – rozlewnia wód gazowanych (dawna synagoga), ul.
Grunwaldzka 11, nr rej. 924/J z dnia 88-07-18 (obr. III, AM 6, dz. 31),
• budynek Szkoły Podstawowej nr 3, ul. Górna 1, nr rej. 959/J z dnia 89-07-17 (obr.
V, AM 6, dz. 53),
• budynek Zespołu Szkół Ekonomicznych, Pl. Lompy 1, nr rej. 965/J z dnia 87-0717,
• budynek, ul. W ska 6, nr rej. 1087/J z dnia 91-10-07 (obr. III, AM2, dz. 94),
• budynek S du Rejonowego, ul. 3-go Maja 12, nr rej. 1084/J z dnia 91-09-06 (obr.
III, AM 2, dz. 94),
• budynek, ul. Spółdzielcza 17, nr rej. 1096/J z dnia 92-01-27,
39
JBPiP,1998/99
•
ko ciół gotycki ob. ewangelicki, ul. Kombatantów, nr rej. 499/J z dnia 77-10-12
(obr. V, AM 6, dz. 2),
• park Kamienna Góra, ul. D browskiego, nr rej. 678/J z dnia 81-06-12 (obr. V,
AM 5, dz. 112),
• willa - Zameczek na Kamiennej Górze – Szkoła Muzyczna z parkiem, ul.
Kombatantów 10, nr rej. 1046/J z dnia 90-08-10 (obr. V, AM 7, dz. 1),
• ko ciół Parafialny p.w. NMP, ul. Ró ana, Uniegoszcz, nr rej. 846 z dnia 61-02-14
(obr. IV, AM 3, dz. 3),
• budynek mieszkalny, ul. Jeleniogórska 18, nr rej. 1502 z dnia 66-01-21,
• budynek administracyjny i budynki magazynowe (GS „SCh”), ul. Izerska 7, nr rej.
1290/J z dnia 97-04-09 (obr. V, AM, dz. 5),
• budynek mieszkalny, ul. Tkacka 27, nr rej. 1288/J z dnia 97-04-04 (obr. III, AM,
dz. 29),
• budynek mieszkalny i fabryczny, ul. Warszawska 2, nr rej. 1172/J z dnia 1994-0722. (obr. IV, AM 5, dz. 33/2),
Z rejestru wykre lony został ostatnio rozebrany dom kupiecki przy ul. Spółdzielczej 2,
nr rej. 1017 z dnia 64-01-10.
8. W obszarze miasta znajduje si szereg obiektów zewidencjonowanych
w spisie prowadzonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (wykaz
obiektów w aneksie). Obiekty znajduj ce si w spisie konserwatorskim podlegaj
mniej rygorystycznym warunkom ani eli obiekty wpisane do rejestru. W trakcie prac
modernizacyjnych i remontów, prowadzonych w tych budynkach obowi zuje
konieczno
zachowania bryły, kształtu dachu, wystroju, elewacji i gabarytu z
dopuszczaniem mo liwo ci przekształcenia i adaptacji wn trza. Na terenie miasta
znajduj si liczne stanowiska archeologiczne, reprezentuj ce ró ny przedział
czasowy.
9. Działania podejmowane konsekwentnie w ostatnich latach w zakresie
ochrony konserwatorskiej zapocz tkowały m.in. renowacj
ródmiejskiego
zespołu urbanistycznego i jego usługowo-handlowe zagospodarowanie prowadzone
od 1993 r. (w tym rozpocz cie w 1997 r. realizacji zabudowy ródrynkowej, tzw.
TRETu). W stosunkowo dobrym stanie technicznym znajduj si obiekty uj te w
rejestrze zabytków, w gorszym obiekty zabytkowe nie obj te nim. Zagro enia dla
warto ci kulturowych i krajobrazowych miasta to:
• realizowanie szeregu nowych obiektów poło onych poza strefami ochrony
konserwatorskiej bez nawi zania do tradycyjnie wykształconych zespołów
zabudowy o pozytywnych warto ciach architektonicznych,
• rezygnacja z u ycia tradycyjnych materiałów miejscowych i bezkrytyczne
stosowanie nowych materiałów,
• brak rodków i odpowiedniej polityki finansowej, a tak e systemu promocji i
preferencji dla wła ciwie prowadzonych remontów obiektów historycznych i
twórczych rozwi za architektonicznych,
• brak wiadomo ci o nieodwracalno ci procesów utraty walorów kulturowych,
krajobrazowych oraz to samo ci historycznej miejsca.
40
JBPiP,1998/99
II-3. UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNO - SPOŁECZNE
1. Liczba ludno ci miasta Luba wynosiła w 1997 r. 24.477, co plasowało je na
czwartym miejscu spo ród miast byłego województwa jeleniogórskiego (stan
na k. 1997 r.). Na 100 m czyzn przypadało wtedy 111 kobiet. Przeci tna liczba
ludno ci na 1km2 wynosiła 1530 osób. Niekorzystne tendencje wyst piły w przyro cie
naturalnym na 1000 ludno ci. Wska nik ten zmniejszył si z 1,7 w 1994 r. do 1,3
w 1997 r.; (jeszcze wi kszy spadek odnotowano w woj. z 2,1 do 0,1). Na przestrzeni
4 lat systematycznie mniej mieszka ców przybywa w wyniku urodze , a wi cej ubywa na skutek zgonów. Rezultatem jest spadek liczby mieszka ców w przedziałach
wiekowych od 0 do 15 lat. Wzrasta natomiast liczba mieszka ców w wieku produkcyjnym oraz w wieku emerytalnym. Saldo migracji jest ujemne, tj. wi cej ludzi opuszcza miasto, ni przybywa w wyniku migracji. W 1997 r. wska nik ten, liczony na 100
osób wynosił -0,6 (w 1994 r. - 1,2). Zmniejszył si udział ludno ci w wieku przedprodukcyjnym z 27,3 w 1994 r. do 25% w 1997 r., a zwi kszył w produkcyjnym z 60,2 do
61,7% i w poprodukcyjnym z 12,5 do 13,3% w ogólnej liczbie ludno ci.
2. W 1997 r. zatrudnionych ogółem w mie cie było 6638 osób. Najwi cej osób
zatrudnionych było w działach: działalno
produkcyjna – 34%, ochrona zdrowia
i opieka społeczna – 16%, co wiadczy o znacz cej roli tych działów gospodarki.
(szczegółowe struktura zatrudnienia wg klasyfikacji EKD w rozdz. II-5). Dominuj cymi
funkcjami miasta s :
• przemysł i eksploatacja surowców,
• obsługa ludno ci,
• obsługa rolnictwa,
• mieszkalnictwo,
• funkcje specjalne.
3. Jednym z wa niejszych kryteriów oceny sytuacji społeczno-gospodarczej
jest mo liwo
uzyskania zatrudnienia oraz liczba osób pozostaj cych bez
pracy. W ko cu 1997 r. w mie cie było zarejestrowanych 1565 bezrobotnych. W porównaniu do roku 1994 liczba bezrobotnych zmniejszyła si o 425 osoby. Liczba
uprawnionych do pobierania zasiłku zmniejszyła si w latach 1994-1997 o 570 osób.
Poprawie uległ wska nik uwzgl dniaj cy liczb bezrobotnych na 100 osób w wieku
produkcyjnym z 13,5 w 1994 r. do 10,4. Podobna tendencja wyst piła w całym
województwie, gdzie wska nik ten w 1994 r. wynosił 13,6, w 1997 r. 9,9 (w
Bolesławcu odpowiednio 13,5 i 9,4). Zjawisko to nale y tłumaczy zmian polityki
urz dów pracy i obowi zkiem przedkładania ofert pracy, w tym równie ofert na
zatrudnienie w ramach miejsc pracy tworzonych przy udziale rodków Funduszu
Pracy w pierwszej kolejno ci osobom posiadaj cym uprawnienia do zasiłku dla
bezrobotnych. W ewidencji bezrobotnych znacznie mniejszy udział w ogóle
zarejestrowanych stanowi w porównaniu do udziału kobiet m czy ni (35,1%). Na
wysoki udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych ma wpływ struktura zawodowa i
kierunki kształcenia oraz brak miejsc pracy w tych zawodach. Niepokoj cym
zjawiskiem jest stosunkowo małe zaanga owanie osób długotrwale pozostaj cych
bez pracy w poszukiwaniu ofert pracy. Wi ksz aktywno w poszukiwaniu miejsc
pracy wykazuj bezrobotni wkrótce po zarejestrowaniu si , zwłaszcza gdy utrata
pracy nast piła z przyczyn dotycz cych zakładu pracy, lub gdy ko czy im si okres
pobierania zasiłku.
41
JBPiP,1998/99
4. Ł czna ilo zasobów mieszkaniowych wynosi 7730 mieszka o powierzchni
u ytkowej 438767 m2 (dane na XII 1997). Wska nik zaludnienia mieszka w 1997 r.
wynosił 3,13 osób na 1 mieszkanie oraz 0,91 osób na 1 izb (odpowiednio ww.
wska niki dla województwa wynosiły 3,18 i 0,90). Istotnym kryterium oceny warunków mieszkaniowych ludno ci jest standard powierzchniowy zamieszkania, okre lony przeci tn powierzchni u ytkow mieszkania oraz jego wielko przypadaj c
na 1 osob . Miasto ze wska nikami 56,8 m2 powierzchni u ytkowej mieszkania ogółem i 18,1 m2 powierzchni u ytkowej na 1 osob nale y do jednostek o stosunkowo
dobrych standardach powierzchniowych zamieszkania (przeci tne mieszkanie posiadało, w b. woj. jeleniogórskim 62,2 m2 powierzchni u ytkowej ogółem oraz 19,6 m2
na 1 osob ).
5. W ostatnich latach nast pił spadek liczby mieszka komunalnych, co jest
odzwierciedleniem korzystnych tendencji w prywatyzacji lokali komunalnych.
Tylko w 1997 r. zasoby komunalne na skutek wykupu mieszka zmniejszyły si
o 140 mieszka . W porównaniu do r. 1994 liczba mieszka stanowi cych własno
gminy zmniejszyła si z 3655 mieszka do 2855. Pozostałe budynki mieszkalne stanowi własno prywatn , spółdzielcz , zakładów pracy i wspólnot mieszkaniowych.
Obserwuje si , e podniósł si poziom wyposa enia budynków i lokali mieszkalnych
w urz dzenia techniczne i polepszył stan techniczny tych urz dze oraz poprawił si
ogólny stan budynków. Wi kszo
lokali jest wyposa ona w instalacje sanitarne
i sie gazow , w sie wodoci gow , kanalizacyjn i w sie gazow oraz centralne
ogrzewanie sieciowe. Na ogóln liczb 604 budynków mieszkalnych (bez domów
prywatnych) 462 zostały wybudowane przed 1939 r, co stanowi 76,4 %. Budynki te
cechuje wysoki stopie zu ycia technicznego szacowany na 50-65%. Najstarszymi
zasobami s mieszkania komunalne, charakteryzuj ce si znacznym stopniem dekapitalizacji. W ród nich do rozbiórki przeznaczonych jest 15 mieszka , 3 wymagaj
kapitalnego remontu, a 115 modernizacji. W lepszym stanie technicznym, ocenianym
jako dobry s mieszkania zlokalizowane w budynkach administrowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe. Wszystkie posiadaj pełne wyposa enie techniczne.
6. Du e znaczenie dla poprawy warunków bytu ludno ci ma rozwój budownictwa mieszkaniowego. W 1996 r. oddano do u ytku pierwszy, a w 1997 r. rozpocz to budow drugiego z planowanych 4 budynków typu socjalnego, zlokalizowanych w rejonie ul. Fabryczna Osiedle, przeznaczonych dla 10 rodzin. W 1998 r. planowano przeprowadzenie modernizacji i przystosowanie do funkcji mieszkaniowej
przej tego przez miasto budynku przy ul. Kolejowej. Dla potrzeb indywidualnego budownictwa mieszkaniowego podj to prace nad uzbrojeniem terenu pod osiedle
mieszkaniowe „Osiedle Fabryczna - II etap”, zlokalizowanego pomi dzy ul.
Fabryczn i Zgorzeleck .
7. Spo ród instytucji infrastruktury społecznej szczególn rol pełni placówki
podstawowej opieki zdrowotnej. Sytuacja w zakresie infrastruktury ochrona
zdrowia na przestrzeni lat 1994-1997 uległa niewielkim zmianom. I tak w 1994 r.
w Lubaniu funkcjonowało 6 przychodni zdrowia, w 1997 r. 5. Nie zmieniła si liczba
o rodków zdrowia, których jest nadal 4. Jednocze nie wzrosła o 19% liczba lekarzy
(z 59 do 70), o 33% liczba dentystów (z 9 do 12), minimalnie bo o 2% liczba piel gniarek, liczba aptek z 4 do 6. W ewidencji działalno ci gospodarczej zarejestrowanych jest 39 prywatnych gabinetów lekarskich. Tendencje te s zbli one do utrzymuj cych si w całym makroregionie południowo-zachodnim. O warunkach bytu lud-
42
JBPiP,1998/99
no ci decyduje przede wszystkim dost pno do usług zdrowia. Korzystnie przedstawia si sytuacja w zakresie infrastruktury ochrony zdrowia wg danych dla b. woj.
jeleniogórskiego oraz makroregionu południowo-zachodniego. W 1994 r. na jedn
przychodni rejonow i o rodek zdrowia przypadało 6100 osób, w 1997 r. – 6119,
w województwie odpowiednio 6096 i 6237, w makroregionie 6720 i 6922. Na 10 ty .
ludno ci liczba lekarzy wynosiła w 1997 r. 28,6, (w woj. 16,5 i w makroregionie 20,2),
liczba dentystów – 4,9 (w woj. 3,8 i w makroregionie 4,3), oraz piel gniarek – 96,0,
(w woj. 65,4 i w makroregionie 57,7). Odpowiednio liczba ludno ci na 1 lekarza wynosiła 2604 (w woj. 600), na 1 dentyst 2604 (w woj.2191) i na 1 piel gniark 868
(w woj. 181).
8. Miasto realizuje zadania w zakresie opieki społecznej poprzez Miejski O rodek Pomocy Społecznej. W r. 1994 obj tych pomoc społeczn było 1313 osób,
w tym z zasiłków stałych korzystało 67 osób, z zasiłków okresowych 599 osób,
wiadczenia jednorazowe przyznano dla 1700 osób. W 1997 r. odnotowano zbli on
liczb osób obj tych pomoc społeczn , tj. 1323 (wzrost o 0,76% w stosunku do
1994 r.). Wzrosła natomiast liczba osób otrzymuj cych zasiłki stałe (wzrost o 25,4%)
i okresowe (wzrost o 14,7%), a zmniejszyła si liczba osób otrzymuj cych wiadczenia jednorazowe do 731 osób, co stanowi 43% stanu z 1994 r. Sytuacja ta jest
zbli ona do wyst puj cej w woj. jeleniogórskim i innych województwach południowo zachodnich. Zmniejszyła si liczba osób otrzymuj cych wiadczenia z tytułu bezdomno ci, bezrobocia, alkoholizmu., macierzy stwa, a wzrosła o pobieraj cych
wiadczenia z tytułu, narkomanii, upo ledzenia, choroby, rodziny niepełnej, wielodzietno ci. W 1997 r. na pomoc społeczn wydatkowano 2.675.175 zł. W strukturze
organizacyjnej MOPS realizuje pomoc rodowiskow osobom starszym Dom Dziennego Pobytu przy ul. Mickiewicza 7. MOPS współdziała tak e z PKPS Zarz dem
Miejsko-Gminnym, który na jego zlecenie zapewnia opiek nad chorymi w domu.
9. Infrastruktura o wiaty i wychowania obejmuje przede wszystkim przedszkola
i szkoły. Przedszkola spełniaj wa n funkcj społeczno – pedagogiczn , która
obejmuje szeroko poj t opiek nad zdrowiem, wychowaniem i przygotowaniem do
szkoły. Na terenie gminy funkcjonuje 5 przedszkoli i jedna filia Przedszkola Nr 2,
w których w 31 oddziałach, w tym 2 łobkowych (w Przedszkolu nr 3) przebywa 617
dzieci, w tym 171 w tzw. oddziałach „zerowych”. Przedszkola dysponuj dostateczn
liczb miejsc w stosunku do istniej cego zapotrzebowania na opiek przedszkoln .
Od 1.01.1994 r. miasto prowadzi szkolnictwo podstawowe jako zadanie własne.
Post puj cy ni demograficzny spowodował, e w porównaniu do 1994 r. liczba
uczniów zmniejszyła si z 3177 do 2875, tj. o 9,5%. Przy Szkole Podstawowej nr 1
prowadzi działalno Podstawowe Studium Zawodowe dla Dorosłych, gdzie w 1 oddziale uczy si 23 słuchaczy. Na terenie miasta jest 6 szkół podstawowych, które
dysponuj ł cznie 117 pomieszczeniami i salami gimnastycznymi, w tym szkoła nr 6
nowoczesn sal , oddan do u ytku w 1997 r., pełni c rol sali ogólnomiejskiej.
W trakcie budowy jest szkoła na osiedlu Piastów. Na terenie gminy zlokalizowane s
nast puj ce szkoły ponadpodstawowe, w których uczy si 2869 uczniów w szkole
dziennej i 188 w wieczorowej:
• Liceum Ogólnokształc ce zlokalizowane przy ul. Mickiewicza 1, uczy si w niej:
w szkole dziennej w 17 oddziałach 543 uczniów, w wieczorowej w 2 oddziałach
61 uczniów,
• Zespół Szkół Ekonomicznych przy Pl. Lompy, uczy si w niej: w szkole dziennej,
w 17 oddziałach 503,
43
JBPiP,1998/99
•
Zespół Szkół Zawodowych im. Kombatantów Ziemi Luba skiej przy ul. Kopernika,
uczy si w niej 1.323 uczniów w 147 oddziałach,
• Zespół Szkół Zawodowych Nr 2 przy ul. Gazowej, uczy si w niej: w szkole
dziennej, w 17 oddziałach 500 uczniów i w wieczorowej, w 6 oddziałach 188
uczniów.
W 1997 r. ww. szkoły zatrudniały 186 nauczycieli. W mie cie funkcjonuje Specjalny
O rodek Szkolno - Wychowaczy przy ul. Kopernika, w którym w 10 oddziałach uczy
si
96 uczniów, pracuje 29 nauczycieli oraz internat. Analiza danych
demograficznych wykazuje, e aktualnie dzieci urodzone w okresie ni u stopniowo
wchodz do szkół i w zwi zku z tym maleje zapotrzebowanie na zwi kszenie miejsc
w szkołach.
10. Miasto zaspokaja potrzeby mieszka ców w zakresie kultury poprzez
funkcjonowanie placówek kultury, organizowanie stałych imprez kulturalnych,
lokaln działalno
telewizyjn i wydawnicz . Istotn rol w zaspokojeniu
zbiorowych potrzeb mieszka ców spełniaj instytucje kultury, do których nale :
Miejski Dom Kultury, Młodzie owy Dom Kultury, Muzeum Regionalne, Miejska
Biblioteka Publiczna z siedzib w Ratuszu i jej 3 filie: w Szpitalu Rejonowym, na
Osiedlu Piastów i w Miejskim Domu Kultury, Pa stwowa Szkoła Muzyczna oraz kino.
Miasto organizuje szereg imprez kulturalnych, w tym m.in. „Dni Lubania”. W mie cie
funkcjonuj 2 telewizje emituj ce program lokalny, tj. Stowarzyszenie Telewizyjne
„Luba ” (studio S) i prywatna telewizja kablowa „Komsat”. Na rynku lokalnym ukazuj
si : dwutygodnik „Ziemia Luba ska”, miesi cznik „Przegl d Luba ski”.
44
JBPiP,1998/99
II-4. UWARUNKOWANIA ROZWOJU STRUKTURY PRODUKCYJNO –
USŁUGOWEJ.
II-4.1. UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZEMYSŁU I USŁUG
1. Uwarunkowania sprzyjaj ce rozwojowi przemysłu i usług to:
• historycznie uwarunkowana silna rola jednego z głównych o rodków strefy
rodkowej regionu jeleniogórskiego, rolno-przemysłowej z dominuj cym udziałem
gospodarki rolnej, z uzupełniaj cymi funkcjami przemysłu, eksploatacji surowców,
transportu,
• poło enie w strefie przygranicznej i zwi zana z tym blisko chłonnych rynków
zbytu oraz rosn ce mo liwo ci komunikacji z Niemcami i Czechami poprzez nowo
otwarte i projektowane przej cia graniczne,
• historycznie silna rola o rodka handlu, a tak e przemysłu lekkiego i metalowego,
• historyczny uwarunkowany tradycyjna rola o rodka obsługi rolnictwa dla
s siednich terenów wiejskich,
• awansowanie miasta do roli siedziby powiatu po wprowadzeniu reformy
administracyjnej,
• dobre poł czenie komunikacyjne,
• aktywne działania miasta dla rozwoju drobnej przedsi biorczo ci (poprzez
promocj , zmian przeznaczenia terenów, uzbrajanie terenów),
• aktywne działania miasta dla rozwoju przemysłu (zainicjowanie przygotowania
terenów w północno zachodniej cz ci miasta pod stref ekonomiczn ),
• aktywne działania miasta dla pozyskania inwestorów dla obiektów, oferowanych
do sprzeda y przez luba skie zakłady,
• uczestnictwo w organizacjach i zwi zkach powołanych dla rozwoju współpracy
gospodarczej na płaszczy nie regionalnej, ponadregionalnej i zagranicznej (w
Euroregionie „Nysa”, Zwi zku Gmin „Kwisa”, Zwi zku Sze ciu Miast),
• wzrost aktywno ci miejscowej ludno ci w ostatnich latach.
2. Uwarunkowania ograniczaj ce rozwój przemysłu i usług:
• skomplikowane procesy transformacji gospodarki
• zła kondycja najwi kszych przedsi biorstw (Luba skiej Bawełny S.A. i ZNTK),
• brak du ych dobrze przygotowanych terenów pod inwestycje przemysłowe,
• upadło szeregu przedsi biorstw w mie cie (OSM, POM, SPMO „Elektromet”).
3. Wyra nie dominuj c funkcj miasta jest działalno
produkcyjna (głównie
przemysłowa). Zatrudnione s tu obecnie 2272 osoby (jeszcze w 1995 roku 2685
osób). Struktura zatrudnienia (według działów Gospodarki Narodowej) w 1990 roku
(w zakładach pa stwowych, komunalnych, spółdzielczych i organizacjach). w
zestawieniu z rokiem 1997 (klasyfikacja EKD - jednostki zatrudniaj ce powy ej 5
pracowników) przedstawiała si nast puj co:
Tab. nr 6. Struktura zatrudnienia
1990
Lp
Wyszczególnienie
.
1. Przemysł
Liczba
pracuj cych
4014
%
1997
Wyszczególnienie
45,6 Działalno
produkcyjna
Liczba
pracuj cych
2272
%
34
45
2.
Ochrona zdrowia i
opieka społeczna
3. O wiata i wychowanie
4. Rolnictwo
5. Handel
6. Budownictwo
7. Gospodarka komunalna
8. Administracja
pa stwowa i wymiar
sprawiedliwo ci
9. Transport, składowanie
ł czno
10. Hotele i restauracje
11. Pozostałe
RAZEM
949
11
869
262
598
354
103
237
10
3
6,8
4
1
2,6
bd
bd
bd
1416
8802
bd
16
Ochrona zdrowia i
opieka społeczna
Edukacja
Rolnictwo
Handel i naprawy
Budownictwo
Gospodarka komunalna
Administracja
pa stwowa i obrona
narodowa
Transport, składowanie
ł czno
Hotele i restauracje
Pozostałe
RAZEM
JBPiP,1998/99
1034
16
503
bd
527
263
bd
420
7,6
bd
8
4
bd
6
521
8
46
1052
6638
0,7
15,7
4. Historycznie uwarunkowany rozwój przemysłu lekkiego i metalowego warunkuje funkcjonowanie głównych gał zi przemysłu w mie cie. Najwi ksze zakłady produkcyjne w mie cie to:
• Luba ska Bawełna S.A., zatrudniaj ca obecnie 619 pracowników (w 1997 –
711, w 1995 r. - 1028),
• Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego S.A., zatrudniaj ce ok. 454 pracowników
(w 1998 r. ok. – 590, w 1995 r. - 713),
• Zakłady Elementów Hydrauliki Siłowej Luba „AGROMET” sp. z o.o., zatrudniaj ce 420 pracowników (w 1998 r. – 489, w 1995 r. – 391),
• Spółdzielnia Inwalidów „LUBAMET”, zatrudniaj ca 162 osoby (w 1998 r. – 184,
w 1995 r. – 204),
• Zakład Energetyczny S.A. zatrudniaj cy
- 163 osoby,
• Łu yckie Kopalnie Bazaltu, zatrudniaj ce
- 159 osób,
• Pa stwowa Komunikacja Samochodowa, zatrudniaj ca - 147 osób,
• Spółdzielnia „Chromex”, zatrudniaj ca
- 137 osób,
• Okr gowa Spółdzielnia Mleczarska, zatrudniaj ca
- 124 osoby,
• PSS Społem, zatrudniaj ce
- 124 osoby.
Zakłady produkcyjne Lubania w ostatnich latach uległy zmianom organizacyjnym,
przekształcaj c si w spółki. Od stycznia do maja 1998 r. przychód ze sprzeda y wyrobów i usług wi kszych przedsi biorstw wynosił 54.860.000 zł, co dawało miastu
5 miejsce w ród gmin jeleniogórskich (po Jeleniej Górze, Bolesławcu, Bogatyni
i Zgorzelcu). Sytuacja najwi kszych przedsi biorstw w Lubaniu jest niestabilna, a na
przełomie 1998/1999 r. uległa dalszemu pogorszeniu. Znaczne redukcje pracowników przewiduje si w Luba skiej Bawełnie S.A. Najwi ksze z funkcjonuj cych przedsi biorstw nie nale do nowoczesnych gał zi gospodarczych i cz sto borykaj si
z powa nymi problemami. Wska nikiem trudnej sytuacji przedsi biorstw zlokalizowanych na terenie Lubania jest permanentnie zmniejszaj ca si liczba osób w nich
zatrudnionych.
5. W 1997 roku na terenie miasta funkcjonowało 1889 podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. Uznaj c za miernik przedsi biorczo ci społeczno ci lokalnej liczb zarejestrowanych podmiotów gospodarczych przypadaj cych na 1000 mieszka ców, który w Lubaniu przyjmuje warto 77,2 miasto charakteryzuje przeci tna aktywno gospodarcza mieszka -
46
JBPiP,1998/99
ców. Pocz wszy od 1989 r. w mie cie nast puje jednak ci gły wzrost aktywno ci
ekonomicznej, czego odzwierciedleniem jest rosn ca ilo
podmiotów
gospodarczych. W ko cu 1997 r. na terenie miasta zarejestrowanych było 1898
jednostek gospodarczych, co plasuje miasto na czwartym miejscu w byłym woj.
jeleniogórskim (po Jeleniej Górze, Zgorzelcu i Bolesławcu). W ko cu 1990 r.
funkcjonowało 199 podmiotów, w tym 54 nale cych do sektora publicznego, w
1995 r. - 1454, w tym 95% nale cych do sektora publicznego. W roku 1997 wpisano
do ewidencji 337 przedsi biorstw, a wykre lono 198. W porównaniu do 1995 r.
nast pił wi c wzrost o 139 jednostek. Tym samym wska nik okre laj cy
przedsi biorczo , tj. liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych
przypadaj ca na tysi c mieszka ców wzrosła od 60 w 1995 r. do 77 w 1997 r.
Najwy szy wzrost odnotowano w bran ach: usługi niematerialne, usługi budowlane i
handlu. Rozwój w zakresie usług budowlanych spowodowany jest z jednej strony
powstaniem du ej liczby firm wiadcz cych drobne usługi z drugiej za znacznym
regresem firm wykonuj cych typowe prace budowlane co jest odzwierciedleniem
ogólnej sytuacji w budownictwie mieszkaniowym w Polsce. Drobn wytwórczo ci
zajmuje si w Lubaniu kilkadziesi t podmiotów gospodarczych. S to m.in.:
piekarnie, ubojnie, masarnie, cukiernie najcz ciej prowadzone przez osoby fizyczne
lub spółki cywilne.
6. Wg danych systemu REGON w ród podmiotów gospodarczych dominuje
sektor prywatny (około 96%), w tym zakłady osób fizycznych. Zdecydowan
wi kszo
podmiotów gospodarczych prowadz cych działalno
produkcyjn i
budowlan na terenie miasta Luba stanowi jednostki małe zatrudniaj ce do 5
pracowników. S to przy tym z reguły zakłady o wielobran owym, nie tylko
przemysłowym profilu, najcz ciej uzupełnianym o własn działalno
handlow .
Drobne zakłady prywatne nie maj jeszcze wielkiego wpływu na gospodarcze oblicze
terenów miasta.
Tab. nr 7. Struktura podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON
(1997r)
Lp.
1.
2.
3.
1.
2.
3.
4.
5.
Wyszczególnienie
SEKTOR PUBLICZNY
przedsi biorstwa pa stwowe i komunalne
spółki prawa handlowego
inne jednostki
SEKTOR PRYWATNY
spółdzielnie
spółki prawa handlowego
przedsi biorstwa zagraniczne
osoby fizyczne prowadz ce działalno
gospodarcz
inne jednostki
Liczba
4
5
61
19
70
1698
32
7. Na terenie miasta działa szereg instytucji wiadcz cych usługi publiczne dla
mieszka ców miasta i regionu. S to m.in.:
• Urz d Miejski, zatrudniaj cy
- 65 osób,
• Urz d Gminy
- 30,
• Starostwo Powiatowe
47
JBPiP,1998/99
• Urz d Skarbowy
• S d Rejonowy
- 45,
• Komenda Powiatowa Pa stwowej Stra y Po arnej,
- 65,
• Powiatowa Komenda Policji,
• Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
- 42,
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
- 762,
• Łu ycki Oddział Stra y Granicznej w Lubaniu,
• Zakład Energetyczny S.A.
- 163,
• Polskie Koleje Pa stwowe
- 95,
• Zakład Gospodarki i Usług Komunalnych
- 47,
• Pa stwowa Komunikacja Samochodowa
- 147,
• Przedsi biorstwo Energetyki Cieplnej Luba Sp. z o.o. - 64,
• Luba skie Przedsi biorstwo Wodoci gów i Kanalizacji - 51,
• Przedsi biorstwo Robót Drogowych
- 60,
• Powiatowy Zarz d Dróg Publicznych
- 65.
Dla potrzeb obsługi finansowej działaj w mie cie cztery banki:
• Bank Gospodarki ywno ciowej S.A., Oddz. w Jeleniej Górze, Filia w Lubaniu
przy ul. 7 Dywizji 14,
• Bank Zachodni S.A., Oddz. w Lubaniu przy ul. Pl. 3-Maja 16,
• PKO Bank Pa stwowy, Oddz. w Lubaniu, ul. Bankowa oraz filia Kasy przy
ul. Spółdzielczej,
• Gospodarczy Bank Południowo – Zachodni S.A., Oddz. Zgorzelec, Filia w
Lubaniu przy ul. Bankowej 9b.
Administracj osiedli bloków wielorodzinnych w mie cie zajmuje si Spółdzielnia
Mieszkaniowa. Administracj bloków komunalnych zajmuj si : ABK I przy ul.
Ł cznej 5, ABK II przy ul. Łu yckiej, ABK III przy ul. Brackiej 11, ABK IV przy ul.
Ko ciuszki 25. Dla obsługi ruchu samochodowego działaj 4 stacje benzynowe.
8. Historycznie uwarunkowany rozwój handlu jest nadal dla miasta wa nym
czynnikiem miastotwórczym. Na koniec 1997 r. zarejestrowanych było du o osób
fizycznych, prowadz cych działalno
handlow . W ród jednostek handlowych
przewa aj jednak sklepy małe, w których zatrudnienie nie jest wi ksze ni 1-2
osoby. Znacz ca liczba podmiotów działa na targowisku miejskim, zlokalizowanym
na ul. Podwale, prowadzonym przez Spółdzielni Usługowo-Handlow „Chromex”,
zatrudniaj c 155 osób. Inne wi ksze jednostki handlowe to: PSS „Społem”
(zatrudnienie - 142 osoby) i Gminna Spółdzielnia SCH (zatrudnienie – 50 osób). W
ostatnich latach po okresie stagnacji w dziedzinie handlu obserwowane jest pewne
o ywienie. Powstały tu obiekty du ych sieci handlowych: SPAAR, Biedronka, nowe
sklepy w ródmie ciu.
9. W ostatnich latach poszerzyła si oferta miasta w zakresie usług
komercyjnych i gastronomii. Nale y odnotowa rozwój firm wiadcz cych usługi
bytowe dla ludno ci, takie jak: doradztwo finansowe, ubezpieczeniowe i prawne,
usługi projektowe, usługi medyczne, kosmetyczne i inne. Na terenie całego miasta
pojawiła si sie małych zakładów gastronomicznych wiadcz cych szeroki wachlarz
usług takich jak :kawiarnie, pizzerie, kluby, bary, pijalnie piwa itp. Wszystkie placówki
handlowe, gastronomiczne i usług bytowych prowadz działalno
na zasadach
rynkowych.
48
JBPiP,1998/99
II-4.2. UWARUNKOWANIA EKSPLOATACJI SUROWCÓW MINERALNYCH
1. Uwarunkowania sprzyjaj ce rozwojowi przemysłu wydobywczego to:
• historycznie uwarunkowany rozwój przemysłu wydobywczego,
• poło enie w strefie przygranicznej i zwi zana z tym blisko chłonnych rynków
zbytu w Niemczech,
• znaczna zasobno złó bazaltu
2. Uwarunkowania ograniczaj ce rozwój przemysłu wydobywczego:
• du a uci liwo
dla rodowiska przyrodniczego i jako ci ycia mieszka ców,
zwi zana z procesem eksploatacji, przeróbki i transportem,
• brak aktualnych opracowa dotycz cych funkcjonowania Łu yckich Kopalni
Bazaltu i jej oddziaływania na rodowisko,
• poło enie w pobli u terenów zainwestowanych miasta.
3. Eksploatacja złó
prowadzona jest w kamieniołomie Ksi ginki”
i w kamieniołomie „Józef”. Zło a te wraz z wyst pieniami bazaltu w nieczynnym
kamieniołomie Kamienna Góra, Bukowa Góra, Li ciasta Góra tworz jeden kompleks
płytowy - najwi kszy kompleks bazaltowy w Polsce. Najwi kszy z nich to
kamieniołom „Ksi ginki”. Zło e to zostało zaliczone do II grupy złó . Kamieniołom ma
charakter stokowo-wgł bny. Wyst puj tu dwie odmiany bazaltu: nefelinowooliwinowy i piroksenowo-plagioklazowy. Skała posiada budow słupow , w górnej
partii zło a wykazuje nieregularne sp kania wypełnione piaskiem i glin . Najwi cej
zasobów znajduje si w zachodniej cz ci zło a i one decyduj o wielko ci i jako ci
bazaltów. Jego zasoby bilansowe wynosz w kategorii B – 15.535.000 Mg, a w kat.
C - 2.729.000 Mg. Udokumentowane zasoby w kategorii C1 b d trudne do
wyeksploatowania ze wzgl du na bardzo du y nadkład le cy nad nimi. Bazalt z
kamieniołomu „Józef wyst puje w dwóch odmianach: piroksenowa i plagioklazowonefelinowa. Jest to zło e jednorodne, zaliczone do II grupy złó i udokumentowane w
kategorii B. Zasoby bilansowe wynosz 9872 ty . ton, w filarze ochronnym 680 ty .
ton (razem 105.552). Ilo zasobów bilansowych kopaliny głównej wynosi 8381.8 ty .
Mg wg stanu na 01.01.1995 r., obecnie ok. 7500, ty . Mg. Prawie całe zło e znajduje
si w obr bie obszaru górniczego utworzonego decyzj Ministra Komunikacji KBVS2170/B/3/82 z dnia 03.04.1982 r.
4. Na terenie miasta działaj dwa przedsi biorstwa eksploatuj ce bazalt:
Pa stwowe Przedsi biorstwo Łu yckie Kopalnie Bazaltu – Kopalnia
„Ksi ginki” i Wałeckie Przedsi biorstwo Robót Drogowych „Wałdróg” w
Wałczu – Kopalnia „Józef” w Zar bie. Eksploatacja prowadzona jest systemem
odkrywkowym. Zło a bazaltu eksploatowane s przede wszystkim dla potrzeb
budownictwa, kolejnictwa i drogownictwa. Kopalnia „Ksi ginki” poło ona jest w
południowej
cz ci
miasta,
w s siedztwie
osiedla
Ksi ginki.
Zasoby
udokumentowane przy zało eniu obecnej wielko ci wydobycia pozwalaj na
prowadzenie eksploatacji przez 26 lat. Łu yckie Kopalnie Bazaltu s czwartym co do
wielko ci zatrudnienia zakładem na terenie miasta. Zatrudnienie w 1998 r. wynosiło
159 osób. Kopalnia „Józef” poło ona jest tylko w cz ci na obszarze miasta (w
cz ci na terenie gminy Siekierczyn, w miejscowo ci Zar ba). Ww. zakłady działaj
na podstawie koncesji wydanych przez Ministra Ochrony rodowiska i Zasobów
Naturalnych.
49
JBPiP,1998/99
II-4.3. UWARUNKOWANIA PRODUKCJI ROLNEJ I LE NEJ
1. Miasto Luba nie ma szczególnych predyspozycji do rozwoju rolnictwa,
o czym decyduje w znacznym stopniu struktura u ytkowania gruntów.
Przewa aj ca cz
terenów rolnych znajduje si w u ytkowaniu rolników
indywidualnych, co decyduje w znacznej mierze o kształcie rolnictwa w Lubaniu.
Gospodarstwa s rozdrobnione i słabo wyposa one w rodki produkcji, nastawione
na wielokierunkowy, naturalny tryb gospodarowania. W ko cu 1995 roku na terenie
miasta funkcjonowało 101 indywidualnych gospodarstw rolnych, w 1997 ich ilo
wzrosła do 107. Struktura ich wielko ci jest wyra nie zró nicowana; ponad 54,2%
stanowi gospodarstwa o powierzchni od 1,01 do 1,99 ha (w 1995 r. - 46,5%), 21,4%
- o pow. 2,00 - 4,99 ha (w 1995 r. - 28,7%), a indywidualne gospodarstwa rolne
dysponuj ce u ytkami rolnymi o powierzchni ponad 5 ha stanowi tylko 25,2% (w
1995 r. - 24,8%) ogólnej ich liczby w mie cie.
2. Warunki glebowe na tle innych gmin regionu jeleniogórskiego s tu
stosunkowo korzystne dla rolnictwa. Przewa aj gleby dobre i bardzo dobre.
Najwi kszy udział maj gleby klasy II i III, nale ce do kompleksu pszennego
dobrego i pszennego bardzo dobrego. Reprezentowane s przez gleby wytworzone
z glin rednich, lekkich i ci kich pylastych oraz z pyłów ilastych. Najcz stsze typy
gleb to gleby bielicowe i pseudobielicowe, gleby brunatne oraz mady. Tereny zaj te
przez mady w dolinie Kwisy charakteryzuj si jednak mo liwo ci wyst powania
zbyt płytkiego poziomu wód gruntowych lub zalewaniem w okresach powodziowych
oraz cz stym wyst powaniem przymrozków. Wysoka jako
gleb pozwala na
stosowanie szeregu upraw polowych, warzywnych oraz sadowniczych. Głównym
kierunkiem upraw jest kierunek pszenno - buraczany.
3. Ograniczenia w produkcji rolnej wi
si z rozwojem przestrzennym miasta,
co wi e si z przeznaczaniem pod zabudow mieszkalna i usługow kolejnych
gruntów rolnych. Aktualnie w mie cie znaczna ilo
gruntów jest wył czona z
u ytkowania rolniczego oraz posiada zgod na wył czenie z u ytkowania. Jako
produkcji rolnej zwi zana jest tak e z negatywnym oddziaływaniem przedsi biorstw
eksploatacji surowców, przemysłu oraz lokalnych kotłowni. Sukcesywne
eksploatowanie pokładów bazaltu wpływa na zachwianie równowagi stosunków
wodnych na pobliskich terenach rolnych, co eliminuje z upraw ro liny silnie reaguj ce
na brak wody w glebie. W wyniku imisji pyłowych i gazowych mog tak e nast pi
zaburzenia wła ciwo ci gleb i ich zanieczyszczenie, w tym tak e metalami ci kimi
szczególnie toksycznymi dla organizmu człowieka. W ostatnich latach nale y
odnotowa jednak znacz c popraw w zakresie redukcji emisji zanieczyszcze , co
jest efektem modernizacji szeregu kotłowni lokalnych i miejskich.
4. U ytki rolne zajmuj w mie cie powierzchni 764 ha, co stanowi 47,4%
ogólnej powierzchni gminy. Z tego poszczególne u ytki zajmuj (wg stanu na
dzie 31.V.1997 r. ):
- 567 ha (74,2% powierzchni u ytków rolnych.),
• grunty orne
16 ha (2,1% pow.u .rol.),
• sady
- 141 ha (18,5% pow.u .rol.),
• ł ki
40 ha (5,2% pow.u .rol.).
• pastwiska trwałe
50
JBPiP,1998/99
5. Lasy na terenie miasta stanowi niewielkie kompleksy, skupione na jego
obrze ach i zajmuj powierzchni - 69 ha, tj. 4,3% ogólnej powierzchni gminy.
Ze wzgl du na niewielk powierzchni gospodarka le na nie odgrywa w mie cie
istotnej roli. Wobec osłabienia drzewostanów zanieczyszczeniami powodowanymi
działalno ci przemysłow i prowadzeniem monokultur sosnowych wyst puj zagroenia zwi zane z wyst powaniem szkodliwych owadów, chorób grzybowych, wiatrołomów. Na terenie miasta lasy w zarz dzie ALP administrowane s przez Nadlenictwo Pie sk i Nadle nictwo wieradów Zdrój, gdzie gospodarka le na prowadzona jest na podstawie planów urz dzania lasów, opracowywanych na okres 10 lat.
Gospodarka le na polega na pozyskiwaniu drewna w ilo ciach nie przekraczaj cych
wielko ci etatów ci , ustalonych w obowi zuj cych planach oraz na reprodukcji lasu
zgodnie z typem siedliska. Jednocze nie prowadzi si ci cia sanitarne drzewostanu,
konserwacj i odbudow rowów melioracyjnych oraz konserwacj dróg le nych.
II-4.4. UWARUNKOWANIA ROZWOJU TURYSTYKI I REKREACJI
1. Istotn rol w zaspokajaniu potrzeb mieszka ców w zakresie rekreacji spełniaj obiekty sportu i rekreacji. Luba posiada podstawow infrastruktur słu c
sportowi i rekreacji, któr w ostatnich latach intensywnie rozbudowuje. Składaj si
na ni :
• O rodek Sportu i Rekreacji przy ul. Ludowej, mieszcz cy stadion i obiekty
towarzysz ce,
• pełnowymiarowe boisko do gry w piłk no n przy ul. Działkowej,
• kort tenisowy i dwa boiska do gry w piłk siatkow ,
• hala sportowa przy ul. Ró anej, przy Szkole Podstawowej nr 6, pełni ca rol hali
ogólnomiejskiej, oddana do u ytku w 1997 r.
• basen k pielowy dla dzieci w MOSiR na tzw. Kamiennej Górze,
W 1997 r. została rozpocz ta budowa krytej pływalni przy Szkole Nr 6. Przyj ta koncepcja budowy tego obiektu w powi zaniu z ju istniej cymi: tj. wymienionymi wy ej:
hal
sportow
i stadionem pozwoli na stworzenie kompleksu sportoworekreacyjnego. Miejscem rekreacji i wypoczynku dla mieszka ców miasta s tak e:
Park na Kamiennej Górze i liczne ogrody działkowe. Po przeprowadzeniu modernizacji i remontu istnieje mo liwo
wykorzystania dla potrzeb rekreacji basenu na
Ksi ginkach przy ul. Stawowej.
2. W granicach miasta brakuje wi kszych kompleksów le nych mog cych słuy rekreacji. Znaczne tereny le ne wyst puj w otoczeniu miasta, z których du e
znaczenie dla miasta ma tzw. Luba ski Wielki Las rozci gaj cy si na południowy
zachód od miasta. Znaczenie dla rekreacji ma tak e Kwisa, przepływaj ca przez
miasto, gdzie jednak atrakcyjniejsze miejsca dla wypoczynku i łowiska poło one s
poza jego granicami. Dzi ki stopniowej poprawie stanu czysto ci wody i stałym zarybieniom prowadzonym przez PZW rzeka ta jest wykorzystywana przez w dkarzy.
3. Luba posiada uwarunkowania dla rozwoju turystyki: tranzytowej, w tym
zwłaszcza biznesowej oraz w znacznie mniejszym stopniu w drówkowej i krajoznawczej (w tym kwalifikowanej). Miasto mo e pełni rol bazy wypadowej na
Pogórze Izerskie, samo oferuj c jednocze nie własne atrakcje turystyczne. Decyduj
o tym poło enie w regionie o atrakcyjnych walorach przyrodniczych i kulturowych,
dobre powi zanie drogowe i kolejowe oraz powi zania z sieci szlaków turystyczCZ. I ANALIZY I STUDIA
51
JBPiP,1998/99
nych, interesuj ce zabytki, wyposa enie w baz noclegow i paraturystyczn . Miasto
le y na granicy Pogórza Izerskiego, na przeci ciu głównych tras komunikacyjnych dróg o znaczeniu krajowym, w niewielkiej odległo ci od granic mi dzynarodowych.
Luba jest dobrze skomunikowany zarówno z terenami Polski jak i z Czechami
i Niemcami. Sie głównych korytarzy ruchu turystycznego tworz trasa drogowa
Jelenia Góra – Zgorzelec i linia kolejowa. Wa ne w tym układzie s drogi krajowe:
nr 357 biegn ca w kierunku Zawidowa i Bogatyni i nr 365 Luba - Le na. Najbli sze
przej cia graniczne znajduj si : z Czechami - w Le nej – Miłoszowie, Zawidowie
i Czerniawie Zdroju, z Niemcami - w Zgorzelcu. Zasadnicz
zmian
w
skomunikowaniu miasta z jego otoczeniem przyniesie oddanie do u ytku autostrady
A4, ł cz cej południowe Niemcy z Wrocławiem, Krakowem i prowadz ca dalej na
Ukrain , która b dzie przebiega w niedalekim s siedztwie miasta. Fakt ten oraz
ogólny wzrost nat enia komunikacji otwiera potencjalne mo liwo ci rozwoju
turystyki tranzytowej, przy zało eniu dalszego podnoszenia standardu bazy
noclegowej oraz rozbudowy niezb dnej infrastruktury turystycznej i paraturystycznej.
4. Pomimo wyst powania sprzyjaj cych uwarunkowa , takich jak: blisko
atrakcyjnych terenów turystycznych i blisko
granicy, w Lubaniu słabo
została rozwini ta funkcja turystyczna. Nie jest on postrzegany jako miejscowo
atrakcyjna turystyczna, a osoby zatrzymuj ce si tu go głównie podró uj cy w
sprawach zawodowych (np. przedstawiciele handlowi) oraz przeje d aj cy
tranzytem. W 1997 r. na 1000 mieszka ców przypadało w Lubaniu 3,2 miejsca
noclegowego całorocznego, podczas gdy wska nik ten dla pobliskich miejscowo ci
przyjmował odpowiednio nast puj ce warto ci:
• dla Bolesławca 5,2,
• dla Zgorzelca
- 10,4,
• dla Jeleniej Góry - 12,0,
• dla Karpacza
- 1160,1.
5. W ostatnim okresie obserwuje si tu wzrost bazy noclegowej oraz
zwi kszenie si ilo ci turystów odwiedzaj cych miasto. W 1993 r. miasto
posiadało 3 obiekty noclegowe o ł cznej liczbie 102 miejsc, w tym zaledwie 38
całorocznych. Aktualnie miasto posiada urz dzon całoroczn i sezonow baz
noclegow , na któr składaj si : 3 hotele, motel, camping oraz schronisko PTSM. W
ogólnodost pnej bazie turystycznej zlokalizowanej na Kamiennej Górze, przy ul.
Kombatantów Miejski O rodek Sportu i Rekreacji dysponuje 75 miejscami, w tym 26
w hotelu i 50 w domkach campingowych (43 miejsca funkcjonuj tylko sezonowo)
oraz polem namiotowym. Pozostałe hotele to: Hotel Stra y Granicznej z 26
miejscami i hotel przy Urz dzie Miasta w Lubaniu przy ul. Mickiewicza posiadaj cy
22 miejsca noclegowe. Wysoki standard oferuje zlokalizowany przy trasie
przelotowej Jelenia Góra – Zgorzelec, Motel Łu ycki, oddany do u ytku w 1997 r. z
45-oma miejscami noclegowymi i konsumpcyjnymi. Dodatkowo w sezonie letnim
działa Schronisko Młodzie owe w Szkole Podstawowej Nr 3 dysponuj ce 42
miejscami noclegowymi. Uzupełnieniem oferty miasta w zakresie bazy noclegowej s
o rodki wypoczynkowe zlokalizowane nad Zalewem Le nia sko – Złotnickim: w
Bo kowicach, Karłowicach, Le nej – Baworowie, Gryfowie, Czosze, Stankowicach i
Złotnikach Luba skich. Dla obsługi ruchu turystycznego funkcjonuj : obiekty: PTTKBORT i MOSiR przy ul. Brackiej. Informacje dotycz ce wielko ci bazy i ruchu
turystycznego podaje si poni ej:
52
JBPiP,1998/99
Tab. nr 8. Zestawienie miejsc noclegowych całorocznych w Lubaniu
Lp.
1.
2.
3.
4.
Nazwa
Motel Łu ycki
Hotel Stra y Granicznej
Hotel MOSiR
Pokoje go cinne Urz du Miasta
Liczba miejsc
45
26
26
22
Tab nr .9. Obiekty noclegowe turystyki i ich wykorzystanie
Stan
na rok
Obiekty
Miejsca noclegowe
ogółem
w tym
całoroczne
Korzystaj cy z noclegów
w tym
ogółem
tury ci
zagraniczni
3044
-
Udzielone
noclegi
19931
3
102
38
19952
4
130
52
3151
559
8319
19972
5
171
79
4279
630
12135
7007
6. W mie cie bior swój pocz tek oznakowane szlaki turystyczne, prowadz ce
przez Pogórze Izerskie. S to nast puj ce trasy:
- trasa oznakowana kolorem niebieskim Zawidów - Luba - Gryfów l.,
- trasa oznakowana kolorem zielonym Luba – Le na - Pobiedna,
Ł czna długo szlaku z Zawidowa do Gryfowa wynosi 51 km. Prowadzi on przez
Zawidów, jezioro Witka, Wrociszów Dolny, Sulików, Studniska, Rudzic , Siekierczyn,
Wesołówk , Luba , Uniegoszcz, Olszyn , Biedrzychowice, Gryfów l. Atrakcje tej
trasy to: jezioro zaporowe, redniowieczne układy urbanistyczne miast i wsi, wraz
z charakterystycznym dla tego regionu budownictwem łu yckim oraz liczne pagóry
bazaltowe. Szlak z Lubania do Pobiednej prowadzi przez Ko cielniki, Szyszkow ,
Smolnik, Le n ,
wiecie, Wol
Sokołowsk , Pobiedn
i liczy 29,3 km.
Uzupełnieniem ww. tras s 2 cie ki pieszo rowerowe wytyczone (oznakowane) w
ostatnich latach: tzw. „Szlakiem Wygasłych Wulkanów” i „Szlakiem Pomników
Przyrody O ywionej”. Pierwsza z nich wykorzystuje charakterystyczne dla Lubania
elementy rze by terenu, druga prowadzi przez teren parku „Na Kamiennej Górze” i
opisuje drzewa pomnikowe. Miasto nie posiada urz dzonych typowych tras
rowerowych.
7. W ostatnich latach poprawiło si
zaopatrzenie miasta w obiekty
paraturystyczne. Dla obsługi turystów zmotoryzowanych funkcjonuje stacje
benzynowe: jedna w centrum miasta – przy ul. Podwale i 2 na skrzy owaniu ul.
Zgorzeleckiej i Kopernika. Budowana jest stacja benzynowa przy ul. Jeleniogórskiej
przy wyje dzie z miasta w kierunku Jeleniej Góry. Wzrosła ilo
obiektów
gastronomicznych, takich jak pizzerie, bary, pijalnie piwa itp. W obszarze miasta brak
jest takich obiektów obsługi ruchu turystycznego, jak urz dzone miejsca
wypoczynkowe i widokowe.
53
JBPiP,1998/99
II-5. UWARUNKOWANIA ROZBUDOWY UKŁADU KOMUNIKACJI
1. Podstawowy układ komunikacyjny miasta tworz jedna droga krajowa i trzy
wojewódzkie:
• droga krajowa Nr 356 Zgorzelec - Jelenia Góra klasy GP, przebiegaj ca przez
miasto ulicami: Zgorzeleck , Ryback , Warszawsk , Jeleniogórsk ; tylko ulica
Zgorzelecka i odcinek ul. Rybackiej posiadaj parametry klasy G 2/2, pozostałe
ulice nale y zaliczy do klasy G ½, ul. Jeleniogórska posiada niepełne parametry
G ½,
• droga wojewódzka Nr 296 Luba – aga o niepełnych parametrach klasy G,
stanowi ca wylot od drogi Nr 356 do agania i Ko uchowa,
• droga wojewódzka Nr 357 aga – Luba - Zawidów o niepełnych parametrach
klasy G, przebiegaj ca przez miasto ulicami: Wrocławsk , Podwale, Bankow ,
Armii Krajowej, Zawidowsk ; ulice te posiadaj parametry G ½,
• droga wojewódzka Nr 359 Luba – Le na klasy G, przebiegaj ca przez miasto
ulicami: Dworcow , 7 Dywizji, Ko ciuszki, Le n ; ulice te posiadaj niepełne
parametry klasy G ½,
Uzupełnieniem układu podstawowego s ulice zbiorcze stanowi ce w mie cie
kontynuacj dróg powiatowych:
• droga powiatowa Nr 12307, przebiegaj ca ulicami: D browskiego, Le niczówka,
• droga powiatowa Nr 12518, przebiegaj ca ul. Ró an ,
• droga powiatowa Nr 12357, przebiegaj ca ul. Doln .
2. rednioroczny dobowy ruch na drogach krajowych przedstawia si nast puj co:
• na drodze Nr 356:
- u wlotu od Gryfowa
- 4968 poj./dob ,
- w mie cie Luba
- 6686 poj./dob ,
- u wlotu od Zgorzelca
- 4431 poj./dob ,
- u wlotu do drogi Nr 356 - 1315 poj./dob ,
- u wlotu od Nowogrod ca - 2559 poj./dob ,
- u wlotu od Le nej
- 1835 poj./dob .
3. Obecny układ drogowy miasta wymaga gruntownej modernizacji w celu
uzyskania jednolitych parametrów poszczególnych ci gów drogowych (ulic)
w mie cie. Nale y zrealizowa w zwi zku z tym nast puj ce zadania:
• wybudowa drug jezdni ulic: Rybacka, Warszawska, Jeleniogórska,
• zmodernizowa ulic Le na wraz z budow nowego odcinka drogi (od drogi Nr
356 w Jałowcu do ul. Le nej), co pozwoli omin
centrum miasta pojazdom
jad cym do Le nej z kierunku Jelenia Góra i Zgorzelec,
• wybudowa „przebicie” od ul. Podwale do ul. Armii Krajowej,
• wybudowa drog przebiegaj c od skrzy owania drogi nr 356 i nr 296 w
kierunku osiedle Piast II, co pozwoli m.in. na likwidacj uci liwego transportu
w gla i słomy do kotłowni miejskiej przez Os. Piast.
• zmodernizowa pozostałe ulice układu podstawowego w celu uzyskania
jednolitych parametrów technicznych klasy G ½ (ulice główne) i Z ½ (ulice
zbiorcze).
54
JBPiP,1998/99
4. Za niecelowe na obecnym etapie wydaje si utrzymanie rezerwy terenowej
pod budow obwodnicy północnej miasta w ci gu drogi krajowej Nr 356.
Zmodernizowanie do pełnych parametrów G 2/2 ulic le cych w ci gu przedmiotowej
drogi zapewni pełn przepustowo
układu ulic w tym ci gu. Nale ałoby jednak
opracowa szczegółow prognoz ruchu dla tego kierunku na okres perspektywiczny
i na tej podstawie podj
odpowiedni decyzj . Dla usprawnienia komunikacji na
kierunku z Lubania do Le nej wskazanie jest zaprojektowanie obwodnicy ł cz cej
drog nr 356 z drog nr 359.
5. Przez miasto przebiegaj nast puj ce linie kolejowe:
• nr 274 pierwszej kategorii pa stwowego znaczenia Wrocław - Zgorzelec - granica
pa stwa, prowadz ca przez Wałbrzych, Jeleni Gór , Gryfów l., Luba ,
Mikułow , zelektryfikowana na odcinku do Lubania l. sieci trakcyjn pod
napi ciem 3 kV i LPN 20 kV na wspólnych konstrukcjach wsporczych;
• nr 279 pierwszej kategorii pa stwowego znaczenia Luba
l. – W gliniec
prowadz ca przez Gierałtów, w cało ci zelektryfikowana;
• nr 337 miejscowego znaczenia - Luba
l. - Le na przez Ko cielnik o
zawieszonym ruchu poci gów, który mo e zosta przywrócony; linia ta nie
otrzymała decyzji likwidacyjnej.
55
JBPiP,1998/99
II-6. UWARUNKOWANIA ZWI ZANE Z ROZBUDOW SIECI
I URZ DZE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
1. Aktualne potrzeby miasta w zakresie zaopatrzenia w wod s zaspokajane
i nie wyst puj przerwy lub braki w dostawie wody. W ostatnich latach zu ycie
wody utrzymuje si na tym samym poziomie, a od 1995 r. systematycznie maleje.
Jest to spowodowane oszcz dno ciami zu ycia wody przez indywidualnych
odbiorców w wyniku opomiarowania oraz ograniczaniem produkcji i restrukturyzacj
zakładów przemysłowych. Aktualne zu ycie wody w mie cie wynosi Q
redniodobowe = 6,5 ty . m3/dob . Ł czna długo sieci wodoci gowej w mie cie w
k. 1997 r. wynosiła 35,7 km.
2. Miasto zaopatrywane jest z uj cia wody w Pisarzowicach w gm. Luba ,
zło onego z 11 studni gł binowych. Woda doprowadzana jest do stacji uzdatniania
wody ruroci giem o rednicy 250 mm, przebiegaj cym w zachodniej cz ci miasta.
U ytkownikiem uj cia jest Urz d Miasta w Lubaniu, który posiada pozwolenie wodno
– prawne w zakresie poboru wody w ilo ci Q max.h. = 500,0 m3/h oraz Q max.d. =
12000,0 m3/d, wa ne do 2003 r. Uj cie posiada zatwierdzon stref ochrony
po redniej decyzj nr OS-6210/96/92 z dnia 25.02.1992 r. aktualn do 31.12.2003 r.
Cz
zakładów i instytucji korzysta z uj własnych. S to. m.in.: Luba ska Bawełna
S.A., PSS „Społem” (cz ciowo wykorzystuje wod z sieci miejskiej), Łu yckie
Kopalnie Bazaltu, Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, Szpital Powiatowy.
Infrastruktur w zakresie zaopatrzenia w wod i odprowadzania cieków zarz dza
Luba skie Przedsi biorstwo Wodoci gów i Kanalizacji, z siedzib przy ul.
Mickiewicza.
3. Ł czna długo
sieci kanalizacyjnej w k. 1997 r. wynosiła 25,2 km i była
dłu sza o 7,9 km w porównaniu do roku 1994. W 1997 r. zako czono budow
kanalizacji sanitarnej dla dzielnicy Ksi ginki; w ramach I etapu - o ł cznej długo ci
3.864 mb. (w ul. Ko ciuszki, Strzeleckiej, Zamkowej, Górnej, Chopina, Ogrodowej,
Energetycznej, Bema, Prusa oraz cz ci ul. Le nej i w ramach II etapu - o ł cznej
długo ci 3.185 mb. (cz. ul. Le nej, ul. Skalniczej, Stawowej, Lipowej, Portowej,
Groblowej, Krótkiej, ołnierskiej, Rzecznej oraz Alei Niepodległo ci). Aktualnie
prowadzona jest modernizacja i rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej w rejonie
Kamiennej Góry (ul. D browskiego, cz. Mickiewicza, cz. Al. Kombatantów, oraz ul.
Sikorskiego), który to etap stanowi kolejny fragment realizowanej obecnie koncepcji
skanalizowania lewobrze nej cz ci miasta.
4. Miasto obsługuje oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna przy ul. Wiejskiej,
o przepustowo ci 9100 m3/d. Oczyszczalnia posiada pozwolenie wodno – prawne Nr
RLS-gwI-OS3/106/75 z dnia 29.03.1975 r., zezwalaj ce na odprowadzanie cieków
w ilo ci Q r = 7800 m3/d, Qmax = 9100 m3/d do roku 2000. W 1997 r. odprowadzono
do niej 1.653.450 m3 cieków, w tym 10.297,6 m3 dostarczonych beczkowozem.
W 1997 r. rozpocz to prace przygotowawcze zwi zane z modernizacj oczyszczalni
cieków. Opracowana została koncepcja na modernizacj oczyszczalni w 2
alternatywnych wariantach. Istniej ce przepompownie cieków znajduj si przy ul.
Rybackiej, Robotniczej i Mostowej. 4 studnie z pompami, jako przepompownie
cieków oddano do u ytku w dzielnicy Ksi ginki w 1997 r.
56
JBPiP,1998/99
5. Luba posiada korzystne warunki zasilania w energi elektryczn . Przepustowo
linii elektroenergetycznych wysokich i rednich napi
pozwala na
swobodn rozbudow układu sieciowego, dla potrzeb projektowanych lokalizacji terenów przemysłu, usług i osadnictwa. Sie rozdzielcza redniego i niskiego napi cia na obszarze miasta, w przewa aj cej cz ci jest sieci kablow podziemn . Miasto w zakresie eksploatacji regionalnych sieci elektroenergetycznych
podlega Rejonowi Energetycznemu w Lubaniu. Odbiorcy energii elektrycznej w
obr bie gminy zasilani s z głównego punktu zasilania 110/220kV, zlokalizowanego
w południowej cz ci miasta, zasilanego liniami napowietrznymi 110 i 220 kV.
6. Miasto zaopatrywane jest obecnie w gaz ziemny wysokometanowy z magistralnego gazoci gu. Układ ten zapewnia wysok pewno
zasilania, któr
podnosi jego powi zanie z niemieck sieci gazownicz . W ko cu 1994 r. długo sieci gazowej wynosiła 40 km, a z gazu sieciowego korzystało 96,5% ogółu
ludno ci. Ł cznie odbiorcami gazu jest obecnie 7350 gospodarstw domowych, które
wykorzystuj go tak e do ogrzewania mieszka . Wielu wła cicieli domów jednorodzinnych przeprowadziło w ostatnich latach modernizacj kotłowni na ogrzewanie
gazowe. Do 1990 r. z tej formy korzystało zaledwie 130 odbiorców, obecnie za jest
ich ju ponad 460, w tym 56 lokali w budynkach wielorodzinnych. Od 1991 r. prowadzona jest systematycznie rozbudowa i wymiana sieci przewodów, realizowana ze
rodków DOZG Zgorzelec, co umo liwi zaopatrzenie w gaz sieciowy równie pozostałej cz ci mieszka ców Lubania. W 1996 r została zmodernizowana i rozbudowana sie gazowa w ulicach: Staroluba skiej, Garbarskiej i Włókienniczej, w 1997 r.
w cz ci miasta od strony Pisarzowic, na zapleczu Osiedla Piast i Szpitala Rejonowego, w kierunku Zar by, m.in. w ul. Zawidowskiej i Łu yckiej. Prace gazyfikacyjne
w rejonie ul. Wojska Polskiego, Słowackiego, Osiedla Fabryczna oraz na terenie
Osiedle Fabryczna – II etap przewidziane s do realizacji do roku 2000. Prowadzone
i planowane do realizacji prace pozwol zaopatrzy miasto w gaz w 100%, ł cznie
z terenami przewidzianymi aktualnie pod zabudow mieszkaniow .
7. W ostatnich latach znacznie rozbudowana została sie centralnego ogrzewania. W ko cu 1995 roku w centralne ogrzewanie sieciowe wyposa onych było
2831 mieszka (tj.36,8% ogółu mieszka w mie cie). Długo
sieci ciepłowniczej
wynosiła wówczas 9,8 km. W 1998 r. długo sieci wzrosła do 11 km. Ciepło dostarczane było do 89 w złów cieplnych, które zasilały budynki na ł czn moc ciepln
26,9 MW. Z ciepła scentralizowanego w mie cie korzysta 72 odbiorców. Ciepło głównie jest wykorzystywane na cele mieszkaniowe (63%), na potrzeby u yteczno ci publicznej (15%) oraz na potrzeby szkolnictwa (15%) i inne (7%). Ciepłem z miejskiej
sieci ciepłowniczej jest zasilanych ok. 70% budynków w mie cie. Dotychczasowa
rozbudowa sieci pozwoliła na wył czenie z eksploatacji kilkunastu kotłowni lokalnych
opalanych w glem, w wi kszo ci zlokalizowanych w rejonie ródmie cia. Dalsza
rozbudowa sieci, m.in. w kierunku ul. Mostowej b dzie pozwalała na przył czenie
kolejnych odbiorców i likwidacj uci liwych dla rodowiska kotłowni lokalnych.
Z nowo powstałych terenów mieszkaniowych planowane jest uciepłownienie osiedla
Fabryczne II oraz przy ul. Kopernika. Rozbudowa sieci była realizowana w oparciu
o „Studium uciepłownienia miasta Lubania” – prace przedprojektowe, opracowane
przez Miastoprojekt Wrocław w 1997 r. W 1998 r. został zamontowany ekologiczny
kocioł o mocy 1 MW, opalany paliwem odnawialnym, jakim jest słoma. Kocioł jest
głównie przeznaczony na potrzeby przygotowania ciepłej wody u ytkowej i do ogrzania budowanego Basenu Krytego, natomiast w okresie zimowym produkuje si ciepło
57
JBPiP,1998/99
na wspóln sie ciepln . W bie cym roku planuje si zako czenie opracowywania
Planu energetycznego dla gminy Miejskiej Luba . Zaopatrzeniem miasta w energi
ciepln zajmuje si jednoosobowa spółka gminy Miejskiej Luba - Przedsi biorstwo
Energetyki Cieplnej Luba , Sp. z o.o., która powstała w lipcu 1997 r., po
skomunalizowaniu Zakładu Energetyki Cieplnej w Lubaniu. W indywidualnym
rozproszonym budownictwie jednorodzinnym do celów grzewczych wykorzystuje si
głównie tradycyjne paliwa jak w giel kamienny, koks, drewno, spalanych w
przydomowych kotłowniach, wyposa onych w tradycyjne piece w glowe i koksowe,
lecz
coraz
cz ciej
obserwuje
si
instalowanie
proekologicznych
i
energooszcz dnych systemów ogrzewania gazem ziemnym, gazem propan - butan i
pr dem elektrycznym.
8. W ko cu grudnia 1997 r. liczba abonentów telefonii przewodowej na terenie
miasta wynosiła 4495 osób. Na tle województwa wska nik upowszechnienia
telefonów, liczony jako liczba abonentów przypadaj cych na 1000 osób jest dla
Lubania korzystny i wynosi 183,6 (w województwie 163,1). Pomimo du ego przyrostu
liczby abonentów w latach 1991-1997 (o ponad 2000), nadal wysoka jest liczba osób
oczekuj cych na zainstalowanie telefonu. Ujawnione potrzeby w zakresie
telefonizacji uzasadniaj rozbudow centrali w Lubaniu. W 1994 r. miasto uzyskało
automatyczne poł czenia z wieloma miastami kraju i wiata poprzez sie
wiatłowodow .
9. Obecnie odpady stałe gromadzone s na wysypisku poło onym w
Nawojowie Łu yckim, w gm. Luba . W 1997 r. mieszka cy miasta, zakłady i
instytucje wytworzyły ogółem 64.045 ty . m3 odpadów stałych, z tego lokatorzy
mieszka komunalnych 56.712 ty . m3 . Usługi w zakresie wywozu nieczysto ci i
utrzymania czysto ci na terenach miejskich wiadczy Zakład Gospodarki i Usług
Komunalnych w Lubaniu. Aktualnie w trakcie budowy znajduje si nowoczesne
wysypisko odpadów „Centrum Utylizacji Odpadów Gmin Łu yckich w Lubaniu”,
zlokalizowane na terenie nieczynnego wyrobiska bazaltu w Łu yckich Kopalniach
Bazaltu. Wysypisko b dzie obsługiwa tak e s siednie gminy: Siekierczyn, Olszyn .
Na zlecenie Urz du Miasta dla inwestycji została opracowana w 1996 r.
kompleksowa dokumentacja budowlana. Realizacj zadania rozpocz to w 1997 r.,
jego zako czenie planowane jest na 2001 r. Wysypisko zapewni bezpieczne
składowanie odpadów komunalnych systemem warstwowym, z ugniataniem
mechanicznym, rekultywacj bie c oraz odprowadzaniem odcieków na zewn trz
kwatery. Wysypisko prowadzi b dzie:
• selekcj
i przechowywanie odpadów problematycznych, pochodz cych z
gospodarstw domowych,
• demonta odpadów wielkogabarytowych,
• sortowanie w celu odzyskania surowców wtórnych i wst pn ich obróbk ,
• kompostowanie odpadów biologicznych.
Ze wzgl du na charakter inwestycji oraz wielko
rodków niezb dnych na realizacj
docelowego wyposa enia wysypiska przewiduje si etapowanie inwestycji. Docelowo
planuje si wprowadzenie gospodarczego wykorzystania surowców wtórnych (w tym
gazu i bioodpadków). Zakłada si 25-letni okres działalno ci wysypiska.
58
JBPiP,1998/99
II-7. UWARUNKOWANIA STRUKTURY WŁADANIA GRUNTAMI
1. Struktura władania gruntami miasta jest zró nicowana, za szczególne
znaczenie dla rozwoju miasta ma okre lenie głównych gestorów gruntów
niezainwestowanych. W ród gruntów niezainwestowanych w mie cie znaczn
powierzchni zajmuj grunty komunalne oraz grunty Skarbu Pa stwa pozostaj ce
we władaniu Agencji Własno ci Rolnej. Grunty komunalne skupione s głównie w
zachodniej cz ci miasta. Du y udział w ród nich maj tereny byłych poligonów.
Tereny we władaniu Agencji Własno ci Rolnej poło one s w północno-zachodniej
cz ci miasta. Oddzieln grup stanowi grunty b d ce własno ci Skarbu Pa stwa,
pozostaj ce
w
u ytkowaniu
wieczystym
zakładów.
W ród
terenów
niezainwestowanych rozci gaj si one w zachodniej i południowej cz ci miasta –
głównie w granicach terenów górniczych wyznaczonych dla złó bazaltu. Grunty
prywatne niezainwestowane zajmuj du e powierzchnie w dzielnicy Ksi ginki i w
dzielnicy Uniegoszcz.
2. Grunty Skarbu Pa stwa z wył czeniem gruntów przekazanych w u ytkowanie
wieczyste zajmuj ogółem1 764 ha (47,4% og. pow. gminy), w tym:
- 218 ha,
• grunty w zasobach Agencji Własno ci Rolnej Skarbu Pa stwa
- 37 ha,
• grunty Pa stwowego Gospodarstwa Le nego
• grunty w trwałym zarz dzie pa stwowych jednostek organizacyjnych
- 134 ha,
z wył czeniem gruntów PGL
- 1 ha,
• grunty Skarbu Pa stwa przekazane w u ytkowanie wieczyste
- 1 ha,
• grunty pa stwowych osób prawnych
• grunty pozostałe
- 93 ha.
3. Grunty gmin i zwi zków mi dzygminnych stanowi ogółem1 441 ha
pow. gminy), w tym:
• grunty tworz ce zasób gruntów komunalnych
• grunty komunalne w zarz dzie lub posiadaniu jednostek
organizacyjnych gmin i zwi zków mi dzygminnych
• grunty gmin i zwi zków mi dzygminnych przekazane w u ytkowanie
wieczyste
• grunty pozostałe
(27,3% og.
- 217 ha,
- 74 ha,
- 85 ha,
- 65 ha
4. Grunty osób fizycznych zajmuj ogółem 397 ha (24,6% og. pow. gminy), w tym:
- 266 ha,
• grunty wchodz ce w skład gospodarstw rolnych
- 131 ha,
• grunty pozostałe:
- grunty spółdzielni
- grunty ko ciołów i zwi zków wyznaniowych
- grunty osób prawnych nie zaliczone do ww. wymienionych
- 2,0 ha,
- 3,0 ha,
- 6,0 ha,
5. W ci gu 1997 r. przej to na mienie komunalne ł cznie 3,0 ha gruntów, natomiast
rozdysponowano, tj. sprzedano lub oddano w u ytkowanie wieczyste 4,0 ha.
Skomunalizowano m.in. zabudowania „Luba skiej Bawełny” S.A. oraz były Zakład
Energetyki Cieplnej.
59
JBPiP,1998/99
II-8. UWARUNKOWANIA ZWI ZANE Z ISTNIEJ CYM STANEM
ZAINWESTOWANIA
I
DOTYCHCZASOWYM
ROZWOJEM
STRUKTURY FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNEJ
1. Ukształtowana w dotychczasowym rozwoju przestrzennym miasta jego
struktura funkcjonalno-przestrzenna w pełni wykorzystuje istniej ce uwarunkowania terenowe, nie naruszaj c tych ich cz ci, jakie w formie barier rozwojowych wyra nie tu wyst puj . Bariery te tworz ce naturalne ramy dla rozwoju
układu urbanistycznego miasta to m. in.: dolina Kwisy oraz Siekierki, zło a bazaltu,
poło one w południowo-wschodniej cz ci miasta oraz kompleks parkowy Kamiennej
Góry. Obok głównych ci gów komunikacyjnych, drogowych a zwłaszcza kolejowych
podstawowe, ww. bariery stanowi
bardzo trwałe elementy przyrodniczotechnicznego rusztu rozwoju przestrzennego. Ich uwzgl dnienie w ukierunkowaniu
rozwoju miasta jest jedn z zasadniczych przesłanek, jak mo na wskaza w ród
uwarunkowa zagospodarowania przestrzennego.
2. Struktur funkcjonalno-przestrzenn miasta tworz bardzo zró nicowane
elementy ró ni ce si stanem i jako ci zagospodarowania, stopniem wykorzystania przestrzeni i standardami. W ród podstawowych elementów tej struktury
wymieni nale y:
• Stare Miasto z historycznie ukształtowanym, zabytkowym układem
urbanistycznym, ze skoncentrowanymi tu usługami ogólnomiejskimi oraz
zró nicowanymi co do standardów zespołami zabudowy,
• tereny zabudowy mieszkalno-usługowej, zlokalizowane wzdłu ci gów ul. Armii
Krajowej - Zawidowskiej, D browskiego, T. Ko ciuszki - Le nej, w wi kszo ci
zrealizowane przed 1945 r.,
• tereny zuniformizowanej zabudowy wielorodzinnej w rejonie ul. Kazimierza
Wielkiego i Słowackiego, zrealizowane po 1965 r.,
• pozostałe tereny jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej, poło one w północnej
oraz wschodniej cz ci miasta,
• tereny produkcyjne, w tym eksploatacji bazaltu z koncentracj w południowozachodniej cz ci miasta, a tak e baz i składów,
• tereny wojskowe,
• tereny zieleni urz dzonej, w tym parku miejskiego, cmentarzy oraz ci gów zieleni
towarzysz cej wysokiej i niskiej,
• tereny upraw polowych,
• tereny dróg i szlaków kolejowych oraz obiektów obsługi technicznej miasta.
Ww. elementy struktury funkcjonalno-przestrzennej nale y podda zró nicowanym
zabiegom porz dkuj cym, za w cz ci północnej modernizacji i odnowie.
3. W istniej cej strukturze przestrzennej miasta mimo i nie wyst puj tu ra ce konflikty funkcjonalno-przestrzenne, stwierdzi nale y wyst powanie szeregu terenów o niskiej jako ci zagospodarowania przestrzennego, a tak e terenów wyst powania uci liwo ci o lokalnym charakterze dla ycia mieszka ców. W ród terenów tych wymieni m.in. nale y:
• zespół Starego Miasta, zabudowany w cz ci w ramach odbudowy zniszcze wojennych typowymi dla okresu lat sze dziesi tych i siedemdziesi tych zuniformizowanymi blokami mieszkalnymi a tak e nie w pełni zrewaloryzowanymi i udo-
60
JBPiP,1998/99
st pnionymi dla bie cych potrzeb obiektami zabytkowymi; z punktu widzenia
aktualnych kryteriów niezb dne jest przeprowadzenie zabiegów humanizuj cych
zabudow blokow , wprowadzon w obszar Starego Miasta, które m.in. pozwol
na uzyskanie ich zindywidualizowanego charakteru,
• zespoły wielkoblokowej zabudowy wielorodzinnej z ubogim programem usług
towarzysz cych i urz dzonych zespołów zieleni, wymagaj ce gruntownej
modernizacji i uzupełnienia obiektami usługowymi oraz rekreacyjnymi w trwałej
zabudowie o wysokich walorach estetyczno-u ytkowych,
• tereny poeksploatacyjne i najbli sze otoczenie zakładów eksploatacji bazaltu.
61
JBPiP,1998/99
II-9. IDENTYFIKACJA GŁÓWNYCH PROBLEMÓW ROZWOJU
MIASTA
Analiza uwarunkowa zwi zanych z istniej cym stanem zagospodarowania
przestrzennego oraz dotychczasowymi kierunkami rozwoju przestrzennego
miasta pozwala na wyodr bnienie nast puj cych, głównych problemów jego
rozwoju przestrzennego. Wymieni nale y tu m.in.:
• niezadowalaj ce post py w eliminacji zagro e dla stanu rodowiska, w tym dla
czysto ci powietrza a zwłaszcza dla czysto ci wód zarówno na terenie miasta jak
i w jego otoczeniu,
• brak post pów w rekultywacji zdegradowanych terenów poeksploatacyjnych na
obszarach istniej cych kopalni bazaltu,
• brak wykształconego, zró nicowanego i w pełni zintegrowanego systemu
miejskich terenów zielonych, powi zanego z otaczaj cymi miasto kompleksami
le nymi oraz dolina Kwisy,
• brak pełnej integracji przestrzennej nowych zespołów zabudowy mieszkalnej
i mieszkalno-usługowej z historycznie wykształconym obszarem ródmiejskim,
(mo liwej do uzyskania przy pomocy w pełni zagospodarowanych bezkolizyjnie
poprowadzonych ci gów pieszych i pieszo-rowerowych),
• utrzymywanie si kolizyjno ci pomi dzy funkcjami produkcyjnymi, a mieszkalno –
usługowymi i rekreacyjnymi w cz ci obszaru miasta,
• brak zadowalaj cych post pów w pełnej odnowie historycznego centrum miasta
i w przywróceniu mu utraconych walorów i klimatu, (zwi zanych z wyj tkowo
niesprzyjaj cymi dla realizacji tego celu skutkami II wojny wiatowej i
przes dzeniami inwestycyjnymi z okresu powojennego),
• brak społecznej aprobaty dla rygorystycznego stosowania wysokich wymaga
architektonicznych i estetycznych przy realizacji nowych inwestycji, zarówno
w obszarze ródmiejskim jak i na pozostałych terenach miejskich,
• brak atrakcyjnych terenów przygotowanych dla wprowadzenia inwestycji
przemysłowych i usługowych (o dogodnych warunkach naturalnych,
stanowi cych własno
gminy, dogodnie skomunikowanych, łatwych do
uzbrojenia,),
• nie zako czony proces pełnej modernizacji sieci uzbrojenia miejskiego oraz
układu drogowego i ulicznego.
62
JBPiP,1998/99
63
JBPiP,1998/99
III-1. CELE I MODEL ROZWOJU PRZESTRZENNEGO
1. Celem strategicznym rozwoju społeczno - gospodarczego i przestrzennego m.
Luba
l. jest uzyskanie takiej jego struktury, która w harmonijny zrównowa ony
sposób wykorzystuje walory przyrodnicze i kulturowe miasta oraz jego zasoby dla
poprawy warunków ycia jego mieszka ców. Cel ten b dzie realizowany przez
nast puj ce cele bezpo rednie:
• pełne wykorzystanie przyj tych zasad ochrony i racjonalnego kształtowania
rodowiska przyrodniczego oraz jego rewitalizacji w procesy zrównowa onego
rozwoju społeczno – gospodarczego i przestrzennego miasta,
• ochrona dziedzictwa kulturowego, słu ca utrwalaniu to samo ci miasta i
utrzymaniu głównych elementów jego struktury funkcjonalno – przestrzennej,
• uzyskanie wzrostu gospodarczego i zwi kszenie efektywno ci gospodarowania
przy wykorzystaniu szczególnych walorów poło enia miasta,
• uzyskanie wysokich standardów i ładu w zagospodarowaniu przestrzennym
miasta oraz harmonizacja jego układu przestrzennego.
2. W modelowym uj ciu docelowego rozwoju przestrzennego miasta przyjmuje si ,
e głównymi elementami jego struktury funkcjonalno-przestrzennej b d :
• spójny system urz dzonych terenów zieleni, podkre laj cy naturalny układ jego
głównych korytarzy ekologicznych, zwi zany z dolinami rzek,
• zrewaloryzowane zabytkowe centrum,
• istniej cy system terenów zainstalowania miejskiego, rozbudowany w kierunku
zachodnim i wschodnim,
• nowe tereny produkcyjno – usługowe, poło one w północno – zachodniej i
północnej cz ci miasta,
• rekreacyjno - wypoczynkowe tereny skupione wokół Góry Parkowej, doliny Kwisy
i jej dopływów.
3. Długofalowa realizacja ww. modelowych zało e doprowadzi do uporz dkowania
struktury funkcjonalno – przestrzennej miasta z wyra nie wykształconym jego
historycznym centrum oraz poprawy standardów zamieszkiwania pracy i
wypoczynku. Dzi ki aktywnemu porz dkowaniu istniej cych zespołów zabudowy,
koncentracji usług przy głównych ci gach pieszych i w centrum oraz stworzeniu
spójnego systemu zieleni miejskiej miasto uzyska nowoczesn , zindywidualizowan
struktur . Jego wyposa enie w sprawne systemy obsługi technicznej oraz
modernizacja układu komunikacyjnego podkre li te walory.
64
JBPiP,1998/99
III-2. KIERUNKI OCHRONY RODOWISKA PRZYRODNICZEGO
1. Dla wprowadzenia terenów miasta w wielkoprzestrzenny system terenów chronionych zakłada si obj cie ochron doliny Kwisy w jego obr bie w formie parku
krajobrazowego lub obszaru chronionego krajobrazu. Utworzenie ww. form ochrony
powinno by realizowane we współpracy z gminami s siednimi, poło onymi w dolinie
Kwisy.
2. Wskazuje si na obj cia ochron nast puj ce obiekty przyrody nieo ywionej
poło one na terenie miasta:
• odsłoni cie wewn trznej struktury lawowej w nieczynnej cz ci kamieniołomu
Ksi ginki,
• odsłoni cie wapieni w nieszczelnym kamieniołomie w dolinie potoku Łazek na pn.
od Lubania,
• park miejski na Kamiennej Górze z dawnym wyrobiskiem kamieniołomu i
odsłoni tym ciosem kolumnowym, odsłoni ciami tufów, odsłoni ciami kwadrowo
sp kanych bazaltów i licznymi kulistymi bryłami bazaltu.
3. W celu zachowania bioró norodno ci i zasobów genowych zakłada si obj cie
ochron w formie u ytków ekologicznych nast puj cych terenów:
• doliny potoku Łazek wraz z przylegaj cym do niego drzewostanem li ciastym, dla
zachowania naturalnego charakteru potoku i ochrony gatunków płazów
gniazduj cych lub na stałe przebywaj cych na tym obszarze;
• terenów starej wirowni i rozlewiska dopływu Lubawki na zachód od szpitala
miejskiego, dla ochrony miejsc wyst powania chronionych gadów;
• ł gu olchowego w północnej cz ci miasta;
• wilgotnej ł ki ze stanowiskiem storczyka majowego, poło onej w zachodniej
cz ci miasta przy jego granicy;
• fragmentu dobrze zachowanych zbiorowisk wilgotnej ł ki i starodrzewu
gr dowego, zajmuj cego teren poło ony na południe od parku Kamienna Góra;
• zespołu muraw i zaro li kserotermicznych, poło onego na wschodnim kra cu
miasta, na bazaltowym wzgórzu, w wyrobisku dawnego kamieniołomu Nowy
Uniegoszcz.
4. Zakłada si ochron starodrzewu poprzez opiek nad pomnikami przyrody
o ywionej, których liczba wynosi aktualnie 81 drzew. Zgodnie z inwentaryzacj
przyrodnicz w 1998 r. postuluje si obj cie ochron dalszych obiektów.
5. Szczególn ochron b dzie obj ty system terenów zieleni urz dzonej miasta z:
• parkiem na Kamiennej Górze,
• pozostałymi parkami i skwerami,
• terenami zieleni nieurz dzonej w dolinie Kwisy i jej dopływów,
• terenami wskazanymi do urz dzenia zieleni parkowej w dolinach cieków
wodnych: Siekierki i jej dopływów Gozdnicy,
• istniej cymi alejami,
• zało eniami ogrodowymi,
• wskazanymi do uzupełniania lub odtworzenia ci gami zieleni przyulicznej.
65
JBPiP,1998/99
6. Dla poprawy jako ci wód cieków wodnych zakłada si w studium:
• kontynuacj działa dla uporz dkowania gospodarki ciekowej na terenie miasta,
• współprac w zakresie uporz dkowania gospodarki ciekowej na terenie gmin
s siednich: Luba i Siekierczyn.
7. Dla poprawy stanu czysto ci powietrza atmosferycznego zakłada si :
likwidacj kotłowni Zakładów Elementów Hydrauliki Siłowej,
kontynuacj
działa
proekologicznych w zakresie modernizacji lokalnych
kotłowni,
• kontynuacj działa w zakresie modernizacji ciepłowni miejskiej,
• wprowadzenie zieleni izolacyjnej wzdłu ci gów komunikacyjnych o du ym
nat eniu ruchu.
•
•
66
JBPiP,1998/99
II-3. KIERUNKI OCHRONY RODOWISKA KULTUROWEGO
1. Dla realizacji ochrony warto ci kulturowych i krajobrazowych miasta zakłada si
nast puj ce kierunki działa :
• pełn ochron konserwatorsk i rewaloryzacj układu urbanistycznego Starego
Miasta z obiektami zabytkowymi znajduj cymi si w jego obr bie,
• cz ciow ochron konserwatorsk układu urbanistycznego terenów ródmie cia
i obszaru XIX- wiecznego parku miejskiego Kamienna Góra wraz z otaczaj c go
XIX i XX- wieczn zabudow ,
• utrzymanie ustale obowi zuj cego dotychczas planu szczegółowego Starego
Miasta, w odniesieniu do zagadnie ochrony rodowiska kulturowego,
• utrzymanie obszarów obj tych ochron konserwatorsk ,
• utrzymanie obszarów obj tych ochron archeologiczn ,
• pełn ochron konserwatorsk obiektów uj tych w rejestrze zabytków oraz
postulowanych do wpisania do rejestru,
• obj cie ochron konserwatorsk obiektów wskazanych w studium,
• obj cie ochron archeologiczn obiektów wskazanych w studium,
• ochron zespołów zabudowy XIX i XX- wiecznej wskazanych do ochrony i
rewitalizacji, w tym m.in. terenów przy ul.: Kazimierza Wielkiego i Górniczej,
Esperantystów i Klasztornej, Esperantystów i M. Reja, Willowej, Pawiej i Cichej,
Warszawskiej, Robotniczej, Hutniczej, Wyspowej, Ró anej, Głównej, Mostowej,
• rewitalizacj terenów zabytkowej zabudowy z udziałem zabudowy dysharmonijnej
w tym m. in. terenów w rejonie ulic: Lwóweckiej, 7 Dywizji, Izerskiej,
• podj cie działa słu cych humanizacji istniej cych zespołów zuniformizowanej
zabudowy mieszkaniowej, zwłaszcza w zespołach zabudowy wielorodzinnej,
• opracowanie ewidencji konserwatorskich oraz projektów zagospodarowania dla
zało e parkowych i cmentarnych,
• opracowanie uchwalenie lokalnej polityki finansowej z preferencjami dla
utrzymania lokalnych walorów kulturowych i dla realizacji obiektów wznoszonych
w tradycyjnej konstrukcji i formie oraz dla obiektów o twórczych rozwi zaniach
architektonicznych.
2. Podstawowymi formami ochrony pozostaj strefy ochrony konserwatorskiej
wyznaczone w aktualnie obowi zuj cych planach, tym tak e sporz dzonych
przed 1994 r. Na rysunku studium wyznaczono strefy ochrony konserwatorskiej:
• stref „A” cisłej ochrony konserwatorskiej układu urbanistycznego Starego
Miasta (okre lon w aktualnie obowi zuj cych planach), obejmuj zespół
staromiejski oraz cz
terenów do niego przyległych w granicach otaczaj cego,
istniej cego układu komunikacyjnego,
• stref „B” ochrony konserwatorskiej (okre lon w aktualnie obowi zuj cych
planach oraz postulatow ), obejmuj c obszar ródmie cia oraz obszar XIX wiecznego parku miejskiego Kamienna Góra wraz z otaczaj c go XIX- i XX –
wieczn zabudow .
3. W strefie „A” cisłej ochrony konserwatorskiej wszelka działalno
badawcza,
projektowana i realizacyjna wymaga uzyskania pozwolenia, wytycznych lub opinii
wła ciwych władz konserwatorskich. Ochrona konserwatorska w obszarze planu
obejmuje w szczególno ci:
67
•
•
•
•
•
•
JBPiP,1998/99
historyczne i zrekomponowane rozplanowanie przestrzenne,
zabytkowe i tradycyjne obiekty ustalone w planie,
zabytkowe i tradycyjne elementy zagospodarowania terenu,
tereny udowodnionych i potencjalnych reliktów archeologicznych,
warto ci krajobrazowe historycznych wn trz urbanistycznych,
warto ci krajobrazowe otoczenia obiektów i zespołów zabytkowych.
4. W strefie „B” ochrony konserwatorskiej ustala si :
zachowanie charakteru zabytkowej zabudowy i układów przestrzennych,
utrwalenie historycznych struktur przestrzennych,
dostosowanie nowych obiektów do charakteru historycznej zabudowy i układów
przestrzennych w zakresie sytuacji, skali i formy architektonicznej,
• uzupełnienie historycznej zabudowy w rejonie ul. Łu yckiej, Kopernika z
uwzgl dnieniem warto ci kulturowych i krajobrazowych,
• rewaloryzacj Parku na Kamiennej Górze.
•
•
•
5. Poza ww. strefami ochrony konserwatorskiej ochronie podlegaj tak e:
• tereny zabudowy XIX i XX–wiecznej, gdzie obowi zuje zachowanie charakteru
zabudowy i układów przestrzennych oraz dostosowanie nowych obiektów w
zakresie sytuacji, skali form architektonicznych do form tradycyjnie
wykształconych o pozytywnych warto ciach architektonicznych, zwłaszcza w
obr bie postulowanej strefy ochrony terenów harmonijnej zabudowy XIX i XXwiecznej w rejonach:
- ul. Kazimierza Wielkiego i ul. Górniczej,
- ul. Esperantystów i ul. Klasztornej,
- ul. Esperantystów i ul. M. Reja,
- ul. Willowej, Pawiej i Cichej,
- ul. Wyspowej,
- ul. Ró anej, Głównej, Mostowej,
oraz w obszarze ograniczonym ulicami: Warszawsk , Robotnicz , Hutnicz ,
• strefy ochrony ekspozycji sylwety Starego Miasta, gdzie obowi zuje okre lenie
zasad lokalizacji obiektów, ich gabarytów, form architektonicznych nie koliduj ce
z walorami widokowymi (z preferencj dla obiektów nawi zuj cych do tradycyjnej
zabudowy),
• stref ochrony archeologicznej, gdzie obowi zuje zakaz zabudowy i eksploatacji
terenu bez bada i nadzoru archeologicznego b d zakaz naruszania terenu bez
nadzoru archeologicznego.
6. Pełnej ochronie podlegaj na terenie miasta obiekty uj te w rejestrze
konserwatorskim (wykaz obiektów w rozdz. II-2). W trakcie ich remontu i modernizacji
dopuszcza si działania wył cznie konserwatorskie wg specjalistycznych projektów i
pod nadzorem konserwatorskim oraz zakazuje si wprowadzania wszelkich zmian
bryły, detalu, wn trz i wyposa enia. Postuluje si tak e, aby wpisa do rejestru
zabytków m.in. nast puj ce obiekty:
• ko ciół w. Trójcy (neogotycki),
• Dom Solny (spichlerz), Pl. Stra acki,
• budynek przy ul. Armii Krajowej nr 31,
• budynki przy ul. Bankowej nr 4, 5 (Archiwum),
• budynki przy ul. Bocznej nr 1, 2, 3, 3a, 10, 11,
68
•
budynki przy ul Brackiej nr 12, 15
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
altana z XVII wieku przy ul. D browskiego nr 2,
zabudowania gospodarcze przy ul. D browskiego nr 2a,
budynki przy ul. Głównej nr 40,40a, 45,
budynek przy ul. Kombatantów (Kuratorium O wiaty),
budynek przy ul. Mickiewicza nr 2 (Urz d Rejonowy),
budynki przy ul. Mikołaja nr 3, 7, 22,
budynki przy ul. Rynek nr 11, 12,
budynki przy ul. Spółdzielczej nr 13, 14, 15, 16,
budynki przy ul. Szkolnej nr 4, 5, 6, 7, 8,
budynki przy ul. Staroluba skiej nr 3, 6
budynki przy ul. Tkackiej nr 28, 28a, 29,
cmentarz przy ul. Wrocławskiej.
JBPiP,1998/99
7. Mniej rygorystycznym wymog
podlegaj
obiekty, figuruj ce w spisie
konserwatorskim prowadzonym przez WKZ (spis obiektów w zał czniku). Postuluje
si
aktualizacj
i uzupełnienie spisu konserwatorskiego. W trakcie prac
modernizacyjnych i remontów, prowadzonych w tych budynkach obowi zuje
konieczno
zachowania bryły, kształtu dachu, wystroju, elewacji i gabarytu z
dopuszczeniem mo liwo ci przekształcenia i adaptacji wn trza.
69
III-4.
JBPiP,1998/99
KIERUNKI
ROZWOJU
STRUKTURY
FUNKCJONALNOPRZESTRZENNEJ ORAZ ZASADY KSZTAŁTOWANIA ŁADU
PRZESTRZENNEGO
III-4.1. OGÓLNE ZASADY ROZWOJU STRUKTURY PRZESTRZENNEJ
W ukierunkowaniu rozwoju struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta d y b dzie
si do:
• przywrócenia wysokiej warto ci walorów architektoniczno - urbanistycznych
ródmiejskich zespołów zabudowy mieszkalnej i mieszkalno - usługowej,
• wprowadzania nowych zespołów zabudowy w taki sposób, by nie prowadziło to
do gruntownych zmian historycznie ukształtowanego krajobrazu poszczególnych
cz ci miasta, czemu winna sprzyja twórcza kontynuacja historycznie
zarysowanych tendencji jego rozwoju przestrzennego,
• lokalizowania nowych zespołów zabudowy w ci gach ju istniej cych struktur
(g sto , skala, charakter wprowadzanych rozwi za
architektoniczno urbanistycznych winny by dostosowane ka dorazowo do indywidualnych
wymogów danej lokalizacji),
• wyeliminowania powtarzalnych, typowych rozwi za architektonicznych na rzecz
indywidualnie kształtowanych nowych zespołów zabudowy, uwzgl dniaj cych
specyfik terenu i lokalne tradycje budowania,
• podj cia działa słu cych humanizacji istniej cych zespołów zuniformizowanej
zabudowy mieszkaniowej, zrealizowanej w okresie powojennym,
• przeciwdziałaniu wprowadzaniu substandardowej trwałej zabudowy w miejsca
publiczne o szczególnym znaczeniu dla lokalnej społeczno ci.
Ww. zasady b d wprowadzane w ustalenia miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego .
2. Dla rozwoju terenów mieszkalnych i mieszkalno – usługowych zakłada si :
• lokalizacj nowych obiektów oraz zespołów zabudowy mieszkalnej i mieszkalno–
usługowej w ci gach ju istniej cych struktur,
• lokalizacj nowych wi kszych zespołów zabudowy mieszkalnej i mieszkalno–
usługowej w północnej cz ci miasta przy ul. Zgorzeleckiej, w zachodniej cz ci
miasta w rejonie ul. Królowej Jadwigi oraz w rejonie ul. Zawidowskiej oraz we
wschodniej cz ci miasta w dzielnicy Uniegoszcz (jako zespołu zabudowy
rezydencjonalnej).
III-4.2. KIERUNKI ROZWOJU TERENÓW PRODUKCYJNO – USŁUGOWYCH
1. Dla rozwoju terenów produkcyjnych i usługowych zakłada si :
• lokalizacj zespołów terenów produkcyjnych i usług uci liwych w północno –
zachodniej cz ci miasta w rejonie ul. Zgorzeleckiej, w północnej cz ci miasta w
rejonie ul. Wrocławskiej, w południowej cz ci miasta w rejonie Łu yckich Kopalni
Bazaltu,
• alternatywn lokalizacj terenów produkcyjnych i usług nieuci liwych w rejonie
ul. Zawidowskiej w przypadku niespełnienie kryteriów wła ciwiej lokalizacji przez
tereny ww. wymienione,
70
•
•
JBPiP,1998/99
docelowe wyprowadzanie terenów produkcyjnych, baz i składów, usług
uci liwych poza teren ródmie cia i ich lokalizacj na ww. terenach,
przeznaczenie cz ci du ych zakładów przemysłowych (m.in. Zakładów
Naprawczych Taboru Kolejowego S.A., Luba skiej Bawełny S.A.) na cele usług
publicznych, usług komercyjnych lub produkcji nieuci liwej; w obr bie Zakładów
ZNTK wzdłu ul. Ko ciuszki ustala si
mo liwo
lokalizacji zabudowy
mieszkalno- usługowej.
2. Zakłada si utrzymanie istniej cych kopalni bazaltu przy zało eniu prowadzenia
eksploatacji w granicach obszarów górniczych okre lonych w koncesjach i w planach
zagospodarowania przestrzennego i prowadzenia działa minimalizuj cych ich
uci liwo dla rodowiska, takich jak:
• prowadzenie sukcesywnej rekultywacji terenu zgodnie z planami rekultywacji,
• ograniczanie uci liwo ci transportu poprzez stosowanie wi kszego udziału
transportu kolejowego,
• prowadzenie działalno ci ograniczaj cej uci liwo ci dla rodowiska.
3. Na terenach zaj tych przez obiekty administracyjne, socjalne oraz inne zwi zane
z eksploatacj surowców i działalno ci górnicz dopuszcza si , zwłaszcza po
zako czeniu eksploatacji lokalizacj :
• obiektów usługowych,
• obiektów przemysłowych i ró nej działalno ci gospodarczej,
• obiektów magazynowych, baz komunalnych i budowlanych,
• obiektów obsługi produkcji rolnej,
• obiektów i urz dze infrastruktury technicznej.
II-4.3. KIERUNKI PRZEKSZTAŁCE TERENÓW ROLNYCH I LE NYCH
1. Ze wzgl dów ekologicznych oraz w zwi zku z intensyfikacj procesów
urbanizacyjnych zakłada si ograniczenie rozwoju funkcji rolniczej na obszarze
miasta. Dotychczasowe obiekty obsługi rolniczej winny by wykorzystane na cele
zwi zane z rolnictwem i jego przetwórstwem. Dopuszcza si ich przeznaczenie na
cele produkcji i usług nieuci liwych. Tereny gleb zdegradowanych o niskiej bonitacji
winny by przeznaczone pod zalesienie lub na cele upraw energetycznych.
2. Zakłada si powi kszenie terenów le nych o sukcesywnie zadrzewiane tereny
poeksploatacyjne oraz tereny byłego poligonu w południowo – zachodniej cz ci
miasta. W zakresie gospodarki le nej ustala si utrzymanie funkcji ochronnej i
rekreacyjnej lasów na terenie miasta. Lasy w obszarze miasta uznaje si za parki
le ne, przeznaczone do bezpo redniej penetracji ludno ci z zachowaniem
naturalnego drzewostanu. Wybrane kompleksy le ne cenne pod wzgl dem
przyrodniczym wskazuje si do obj cia ochron .
III-4.4. KIERUNKI ROZWOJU TERENÓW TURYSTYKI I REKREACJI
1. Zakłada si
rozwój ró norodnych form rekreacji i turystyki tranzytowej,
w tym zwłaszcza biznesowej oraz w mniejszym stopniu turystyki krajoznaw-
71
JBPiP,1998/99
czej. Aktywizacja i udost pnienie nowych terenów dla rekreacji i wypoczynku b dzie
mie miejsce w obszarze projektowanego systemu terenów zieleni i terenów
otwartych. Ustala si dalsz rozbudow i modernizacj istniej cych terenów rekreacji
i turystyki z wykorzystaniem:
• istniej cego systemu terenów zieleni i terenów otwartych miasta, a tak e terenów
rozbudowuj cych ten system,
• kompleksu rekreacyjno – turystycznego na Kamiennej Górze,
• kompleksu rekreacyjnego MOSiR i budowanym krytym basenem.
Dla obsługi turystyki tranzytowej przewiduje si przeznaczenie nowych terenów dla
obsługi ruchu samochodowego, poło onych wzdłu głównych dróg krajowych.
2. Dla rozwoju funkcji rekreacji i turystyki zasadnicze znaczenie ma realizacja
miejskiego systemu dróg rowerowych i tras turystycznych w powi zaniu z
układem regionalnym. Wyznaczone w obr bie miasta cie ki rowerowe wymagaj
budowy nawierzchni i wydzielenia pasa ruchu dla rowerów. Zakłada si powi zanie
ci gami spacerowymi i rowerowymi istniej cych i projektowanych terenów zieleni
oraz kompleksów le nych, m.in. terenów zieleni w dolinie Siekierki i Gozdnicy z
dolin potoku Łazek. Budowa systemu tras rowerowych winna by kontynuowana na
terenach gmin s siednich: w gminie wiejskiej Luba , gm. Siekierczyn,
gm.
Platerówka. Zakłada si wspólne zrealizowanie:
•
cie ki rowerowej z Osiedla Piastów na k pielisko w Siekierczynie;
przeprowadzonej od PEC–u przez potok Gozdnica, wzdłu
ogródków
działkowych, przez kompleksy le ne na terenie gm. Luba i dalej drog asfaltow
przez Siekierczyn do miejscowo ci Rudzica, sk d biegłaby przez Mikułow lub
Włosie do mi dzynarodowego szlaku rowerowego Zgorzelec/G rlitz– wieradów
Zdrój;
•
cie ki rowerowej poprowadzonej z Parku na Kamiennej Górze przez Luba ski
Wielki Las, m.in. obok Bukowej Góry do zabudowa Le nictwa Platerówka;
• obiektów towarzysz cych takich jak miejsca wypoczynkowe, wiaty, parkingi.
72
JBPiP,1998/99
III-5. KIERUNKI MODERNIZACJI I ROZBUDOWY UKŁADU
KOMUNIKACJI
1. Zakłada si przebudow i modernizacj układu komunikacyjnego miasta poprzez
przebudow i modernizacj , polegaj c na:
• modernizacji ci gu drogi krajowej Nr 356 poprzez budow drugiej jezdni w
ulicach: Rybackiej, Warszawskiej, Jeleniogórskiej wraz z budow drugiego mostu
na rzece Kwisie oraz przebudow skrzy owa ; planuje si modernizacj całego
ci gu do parametrów G2/2 z jezdni – 2 x 7,0 m z pasem rozdziału, z
obustronnymi chodnikami o szer. 4,5 m, oddzielonymi od jezdni pasem zieleni i
wydzielonymi pasami ruchu dla rowerzystów, z szeroko ci linii rozgraniczaj cych
= 40 m;
• budowie nowego odcinka drogi od ulicy Le nej do drogi Nr 356 (z wł czeniem
w miejscowo ci Jałowiec); droga ta stanowi b dzie obej cie centrum miasta na
kierunku do Le nej, co w perspektywie otwarcia przej cia granicznego w
Miłoszowie dla pojazdów samochodowych staje si spraw piln ; projektowany
przebieg obej cia jest praktycznie jedynym mo liwym do realizacji ze wzgl du na
ukształtowanie terenu, obecne zainwestowanie oraz konieczno
zachowania
obecnych polderów rzeki Kwisy, co wyklucza inne analizowane warianty; po
zrealizowaniu projektowanego odcinka drogi cały ruch drogowy z kierunku
Zgorzelca, Bolesławca, agania, Jeleniej Góry omija b dzie centrum miasta;
drog projektuje si w parametrach klasy G z jezdni 7,0 m z obustronnymi
poboczami, z szeroko ci pasa drogowego = 20 m; w pasie drogowym projektuje
si niezale ny ci g pieszo rowerowy szeroko ci 2,5 m;
• budowie nowego poł czenia od ulicy Podwale do ulicy Armii Krajowej, co
usprawni ruch drogowy na kierunku do Zawidowa i Bogatyni;
• budowie nowych ulic zbiorczych obsługuj cych istniej ce i projektowane zespoły
mieszkaniowe;
• budowie drogi prowadz cej od skrzy owania drogi krajowej Nr 356 z drog Nr
296 w kierunku Osiedla Piastów II, jako przeło enie obecnego przebiegu drogi
wojewódzkiej Nr 357 projektuje si drog główn o parametrach G1/2 z jezdni
jednoprzestrzenn szer. 7 m, z obustronnymi chłodniami i cie k rowerow , z
szeroko ci linii rozgraniczaj cych min. 25 m;
• modernizacji podstawowego układu ulic do pełnych parametrów ulic G (głównych)
i Z (zbiorczych) tak aby odpowiadały one warunkom technicznym, dla dróg
publicznych i ich usytuowania.
2. Zakłada si utrzymanie i modernizacj istniej cych linii kolejowych:
• nr 274 pierwszej kategorii pa stwowego znaczenia Wrocław wiebodzki –
Zgorzelec – granica pa stwa, biegn cej przez Wałbrzych, Jeleni Gór , Gryfów
l., Luba , Mikułow , zelektryfikowan na odcinku do Lubania l., (z zało eniem
elektryfikacji jej dalszego odcinka),
• nr 279 pierwszej kategorii pa stwowego znaczenia Luba
l. – W gliniec przez
Gierałtów, w cało ci zelektryfikowan ,
• nr 337 miejscowego znaczenia Luba
l. – Le na przez Ko cielnik, dla
pasa erskiego ruchu lokalnego.
73
JBPiP,1998/99
III-6. KIERUNKI MODERNIZACJI I ROZBUDOWY UKŁADU SIECI I
URZ DZE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
III-6.1. ZAOPATRZENIE W WOD
1. Zakłada si utrzymanie i rozbudow istniej cego systemu zaopatrzenia miasta
w wod . Zapewnia on zaspokojenie potrzeb jego mieszka ców w wieloletniej perspektywie przy zało eniu jego rozbudowy i modernizacji. Podstaw zaopatrzenia w
wod odbiorców na terenie Lubania jest uj cie wód podziemnych zlokalizowane na
terenie wsi Pisarzowice składaj ce si z 11 studni gł binowych. Usankcjonowana
pozwoleniem wodno-prawnym wydajno tego uj cia wynosi Qw dmax=12.000 m3/d.
Pompy gł binowe ulokowane w studniach przetłaczaj ujmowan wod ruroci giem
Dn 300 mm do zakładu uzdatniania wody zlokalizowanego na skrzy owaniu ulic
A. Mickiewicza i J. D browskiego. Magistrala i rozdzielcza sie wodoci gowa obejmuje cały obszar zurbanizowany współpracuj c ze zbiornikiem zapasowo–
wyrównawczym o pojemno ci V = 500 m3 zlokalizowanym na Kamiennej Górze.
2. Poza miejskim systemem wodoci gowym istniej na terenie miasta układy lokalne
obsługuj ce zakłady przemysłowe i obiekty usługowe o funkcji specjalnej, do których
nale m.in.: Luba ska Bawełna S.A., Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego S.A.,
Łu yckie Kopalnie Bazaltu i Szpital Rejonowy.
3. Przyjmuje si utrzymanie istniej cego zakresu przy rednim zu yciu wody w miecie od 7.000 do 10.000 m3 w okresach maksymalnego jej zu ycia. Wielko ci te s
ni sze od warto ci normatywnych wskazanej poni ej:
Tab. nr 10. Bilans zapotrzebowania na wod
Lp.
1
Elementy
Liczba
zagospodarowania mieszqwj
Qwd r
przestrzennego
ka ców
Mk
dm3/Mk.d
m3/d
2
3
4
5
Nd Qwdmax Nh Qwhmax qws
6
m3/d
7
8
m3/h
9
dm3/s
10
1.
Mieszkalnictwo
230
5.635
1,50
8.452
2,50
880,0
244,5
2.
Usługi
65
1.592
1,30
2.070
2,80
241,0
66,9
3.
Komunikacja
7
171
1,20
206
4,00
34,0
9,5
4.
Ulice i place
13
318
2,50
796
1,50
50,0
13,9
5.
Ziele
10
245
6,00
1.470
3,00
184,0
51,0
6.
Przemysł i składy
100
2.450
1,15
2.817
1,50
176,0
48,9
-
10.411
-
15.811
-
1.565,0
434,7
Razem
7.
24.500
24.500
Ochrona p.po
OGÓŁEM
4. Prawidłowe funkcjonowanie systemu wodoci gowego ukierunkowane na zagwarantowanie pewno ci zaopatrzenia odbiorców wymaga jego rozbudowy dla pozyskania nowych ródeł zasilania. Rozwi zaniem postulowanym jest wł czenie do systemu
20,0
454,7
74
JBPiP,1998/99
miejskiego uj cia wody zlokalizowanego na terenie ZNTK po rozwi zaniu problemów
formalno-prawnych i technologicznych. Postulowanymi działaniami równoległymi s
równie : budowa drugiego ruroci gu przesyłowego z uj wody w Pisarzowicach
oraz powi kszenie wielko ci retencji wody w zbiornikach zapasowo – wyrównawczych. Zakłada si rozbudow istniej cego zbiornika zapasowo – wyrównawczego
zlokalizowanego w parku na Kamiennej Górze. Docelowo zakłada si rozbudow
stacji uzdatniania wody. Dla jej lokalizacji wskazuje si przeznaczenie cz ci ogrodów działkowych w rejonie ulic A. Mickiewicza i J. D browskiego w s siedztwie
Zakładów Wodoci gowych.
Tab. nr 11. Przepustowo
zbiorników zapasowo–wyrównawczych
Lp.
Charakter retencji
-
-
Parametr
charakterystyczny
-
Wielko
retencji
m3
1.
Wyrównawcza
19% Qw dmax
3.000
2.
Technologiczna
1% Qw dmax
150
3.
Asekuracyjna:
-
200
3.1.
p.po arowa
3.2.
awaryjna
5% Qw dmax
750
3.3.
na cele specjalne
5% Qw dmax
750
RAZEM
Uwagi
-
4.850
Przyj to : Vc = 4.800 m3
III-6.2. ODPROWADZANIE I UNIESZKODLIWIANIE CIEKÓW
1. Intensywne działania inwestycyjne prowadzone w ostatnich latach przyczyniły si
do znacznego rozszerzenia obszaru oddziaływania miejskiego systemu kanalizacyjnego obsługiwanego przez miejsk oczyszczalni
cieków o przepustowo ci Qs
3
do obj cia
dmax = 9.100 m /d. Sukcesywnie prowadzone prace zmierzaj
kanalizacj sanitarn nowych terenów bazuj cych dotychczas na rozwi zaniach
indywidualnych i nakierowane s na przebudow układu kanalizacyjnego na obszarach wyst powania kanalizacji ogólnospławnej w kierunku doprowadzenia do
pełnego rozdziału cieków sanitarnych i wód opadowych na obszarze całego miasta.
2. Miejski system kanalizacyjny obejmie docelowo wszystkie istniej ce obszary zurbanizowane stwarzaj c dogodne warunki do rozbudowy na obszarach wskazywanych pod zabudow . Wyró ni tu mo na obszary o bardziej lub mniej dogodnych
warunkach powi zania z miejskim systemem kanalizacyjnym. Istniej ce warunki terenowe wymuszaj na niektórych obszarach stosowanie pompowych systemów odprowadzania cieków.
3. Przepustowo miejskiej oczyszczalni cieków daje mo liwo ci przył czenia do
miejskiego systemu kanalizacyjnego całego obszaru zainwestowanego i wszystkich
terenów planowanych pod zabudow . Do systemu tego przył czone mog by równie miejscowo ci przyległe dogodnie poło one (Zar ba, Siekierczyn). Dla planowa-
75
JBPiP,1998/99
nych nowych inwestycji sieciowych niezb dne b dzie podniesienie niskiego obecnie
poziomu technologicznego miejskiej oczyszczalni cieków.
III-6.3. ENERGETYKA
1. Zakłada si utrzymanie funkcjonowania podstawowego zasilania miasta w energi
elektryczn z istniej cej rozdzielni R–307 zlokalizowanej w południowej cz ci miasta. Dystrybucj oraz przesyłem energii elektrycznej na terenie miasta zajmuje si
Rejon Energetyczny w Lubaniu. Odbiorcy energii elektrycznej zasilani s w przewaaj cej cz ci liniami kablowymi redniego napi cia poprzez stacje transformatorowe
20/0,4 kV. Obszary wskazane pod zabudow mieszkalno-usługow i produkcyjn
b d wymagały budowy nowych linii redniego napi cia oraz stacji transformatorowych. Jednocze nie w studium rezerwuje si teren pod budow nowej rozdzielni
110/20 kV w zachodniej cz ci miasta, w rejonie ul. Królowej Jadwigi. Lokalizacja
nowych stacji transformatorowych b dzie ustalana na etapie sporz dzania planów
zagospodarowania przestrzennego i wydawania decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu.
2. Ustalenie prawidłowych zasad gospodarowania no nikami energii w wietle ustale nowego prawa energetycznego obliguje władze samorz dowe do wykonania
specjalistycznych opracowa studialnych, w których ustalone zostałyby najbardziej
opłacalne kierunki inwestowania. W studium zakłada si ponadto mo liwo lokalizacji w obr bie miasta obiektów energii niekonwencjonalnej np. elektrowni wiatrowych.
III-6.4. ZAOPATRZENIE W GAZ
Układ zaopatrzenia miasta w gaz jest wystarczaj cy z punktu widzenia stworzenia
podstaw dla funkcjonowania miejskiego systemu gazowniczego, co umo liwia jego
rozbudow we wszystkich postulowanych kierunkach. Zaopatrzenie w gaz odbiorców
na terenie Lubania jest realizowane na bazie gazoci gu wysokiego ci nienia, biegn cego przez północne tereny niezainwestowane z odgał zieniem w kierunku południowym, prowadzonym wzdłu zachodniej granicy miasta. Gazoci gi te przez dwie
stacje redukcyjno-pomiarowe I stopnia zapewniaj dostaw gazu na wszystkie cele,
w tym ogrzewanie budynków. Ustala si doprowadzenie sieci gazowej ze stacji rozdzielczej zlokalizowanej w pobli u ul. Zawidowskiej na obszar gm. Siekierczyn,
w pierwszej kolejno ci do miejscowo ci Zar ba, Siekierczyn i Wesołówka, a
docelowo na pozostały teren.
III-6.5. CIEPŁOWNICTWO
1. Zdalaczynny system ciepłowniczy uzupełniony gazem jako równowa nym ródłem
energii stanowi b d podstaw zaopatrzenia odbiorców w energi ciepln . Funkcjonuj cy aktualnie system, znacznie rozbudowany i zmodernizowany w ostatnich latach, zarówno zakresie wytwarzania jak i dystrybucji energii cieplnej pozwolił na wył czenie z eksploatacji kilkudziesi ciu uci liwych kotłowni zlokalizowanych w ródmie ciu. Zakłada si dalszy rozwój istniej cego systemu ogrzewania miasta poprzez
76
JBPiP,1998/99
wł czanie do sieci cieplnej kolejnych obiektów mieszkalnych, usługowych i
produkcyjnych.
2. Zaopatrzeniem miasta w energi ciepln kieruje Przedsi biorstwo Energetyki
Cieplnej Luba Sp. z o.o. ródło zasilania stanowi dwie kotłownie: kotłownia
znajduj ca si na Osiedlu Piastów II i kotłownia przy ul. Torowej. Kotłownie te s
poł czone wspóln sieci ciepln tworz c zbiorczy miejski system ciepłowniczy,
do którego wł czone s budynki mieszkalne wielorodzinne oraz administracyjno –
usługowe. Długo sieci cieplnej, zasilaj cej ok. 7300 mieszka ców wynosi około 11
km. Sumaryczna moc cieplna kotłowni „Piast II” i przy ul. Torowej wynosi około
25,4 MW. Dalsza rozbudowa miejskiej sieci cieplnej przy równolegle zakładanym
zwi kszeniu mocy cieplnej kotłowni „Piast II” o ok. 6 MW s podstawowymi
zamierzeniami inwestycyjnymi w zakresie rozbudowy miejskiego systemu
ciepłowniczego.
3. Odbiorcy indywidualni na terenie miasta korzystaj z ró norodnych no ników
energii takich jak: gaz, olej opałowy, w giel kamienny i brunatny, koks i drewno. W
ostatnich latach du a ilo odbiorców modernizuje lokalne kotłownie przechodz c na
zastosowanie paliw, takich jak gaz. Zakłada si dalsz modernizacj istniej cych
systemów grzewczych i wprowadzanie w nowych obiektach proekologicznych i
energooszcz dnych systemów ogrzewania, głównie przy wykorzystaniu gazu
ziemnego.
III-6.6. TELEKOMUNIKACJA
Zakłada si rozbudow istniej cej centrali telefonicznej, zlokalizowanej w centrum
Lubania oraz rozwój sieci telekomunikacyjnej w obszarze miasta. Obecna centrala
telefoniczna, do której w ostatnich latach przył czono około 2.000 NN posiada
pojemno
6.488 NN. Jest ona przył czona do kabla wiatłowodowego relacji
Lwówek l. – Luba – Zgorzelec. Rozwój sieci telefonii komórkowej realizowany
b dzie w oparciu o indywidualne plany rozwojowe poszczególnych sieci. Lokalizacja
stacji bazowych sieci telefonii komórkowej b dzie ustalana na etapie sporz dzania
planów zagospodarowania przestrzennego i wydawania decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu.
III-6.7. GOSPODARKA ODPADAMI
Obsługa gminy w zakresie składowania odpadów b dzie zapewniona przez
nowe wysypisko, dla którego zakłada si okres funkcjonowania 25 lat.
Zlokalizowane zostało ono w południowej cz ci miasta w s siedztwie Łu yckich
Kopalni Bazaltu. Wysypisko b dzie obsługiwa tak e s siednie gminy: Siekierczyn,
Olszyn Luba sk i Le n . Zapewni bezpieczne składowanie odpadów komunalnych
systemem warstwowym, z ugniataniem mechanicznym, rekultywacj bie c oraz
odprowadzeniem odcieków na zewn trz kwatery. Wysypisko prowadzi b dzie:
• selekcj
i przechowywanie odpadów problematycznych, pochodz cych z
gospodarstw domowych,
• demonta odpadów wielkogabarytowych,
• sortowanie w celu odzyskania surowców wtórnych i wst pn ich obróbk ,
• kompostowanie odpadów biologicznych.
77
JBPiP,1998/99
Docelowo planuje si wprowadzenie gospodarczego wykorzystania surowców
wtórnych (w tym gazu i bioodpadków).
III-6.8. GOSPODARKA PRZECIWPOWODZIOWA
W zakresie infrastruktury zwi zanej z gospodark
przeciwpowodziow
nie
przewiduje si budowy na rzece Kwisie nowych zbiorników przeciwpowodziowych.
Gospodarka przeciwpowodziowa opiera si b dzie na sprawnym funkcjonowaniu
ju istniej cych urz dze . W miar potrzeb b d budowane nowe urz dzenia
zabezpieczaj ce przed powodzi . Nie zaleca si lokalizacji nowych obiektów na
terenach zalewowych. Dopuszcza si modernizacj istniej cych obiektów i w
wyj tkowych przypadkach realizacj nowych inwestycji nie przeznaczonych na pobyt
stały ludno ci. Realizuj c ww. obiekty nale y przewidzie ich zabezpieczenie
poprzez podniesienie terenu i zastosowanie odpowiednich konstrukcji i urz dze .
Uwaga: zasi g terenów zalewowych nie został dla miasta Luba prawnie
ustanowiony. Tereny zalewowe zostały wyznaczone poprzez okre lenie zasi gu
powodzi z 1977 r. i 1997 r. (oznaczone na rysunkach uwarunkowa i kierunków
studium w skali 1:10 000).
III-6.9. CMENTARNICTWO
Aktualnie potrzeby w zakresie cmentarnictwa s
realizowane poprzez
funkcjonowanie istniej cego cmentarza komunalnego przy ul. Wrocławskiej. Dla
potrzeb w tym zakresie wyznaczone zostały tereny na północ od istniej cego
cmentarza w zachodniej cz ci miasta oraz na północ od „Starego Cmentarza”.
78
JBPiP,1998/99
79
JBPiP,1998/99
IV. POLITYKA PRZESTRZENNA
IV-1. CELE POLITYKI PRZESTRZENNEJ
1. Przyj cie zasady zrównowa onego rozwoju jako podstaw strategii rozwoju całego
regionu uznaje si za podstawow zasad słu c ukierunkowaniu długookresowej
strategii rozwoju przestrzennego miasta. Wi e si z tym przyj cie nast puj cych
celów polityki przestrzennej w jego obszarze:
• uzyskanie stanu rodowiska przyrodniczego, umo liwiaj cego popraw standardów zamieszkiwania, pracy i wypoczynku oraz zmniejszenie lub eliminacj
zaistniałych dysproporcji i nieprawidłowo ci w zagospodarowaniu przestrzennym,
• rozbudow systemu terenów otwartych i ich wkomponowanie w procesy społeczno – gospodarczego rozwoju i zagospodarowania przestrzennego miasta z eliminacj uci liwych wpływów na stan rodowiska,
• pełna ochrona dziedzictwa kulturowego poł czona z utrwalaniem korzystnych
cech historycznie wykształconej, warto ciowej struktury funkcjonalnoprzestrzennej miasta,
• efektywny rozwój miasta dostosowany do jego zró nicowanych przestrzennie
uwarunkowa poł czony z przeprowadzeniem kompleksowej restrukturyzacji jego
struktury funkcjonalno – przestrzennej, w tym tak e głównych zakładów
produkcyjnych oraz zakładów eksploatacji surowców,
• poprawa ładu przestrzennego oraz sprawnego funkcjonowania jego układu
komunikacyjnego i sieci in ynieryjnych miasta,
• wykorzystanie szczególnego poło enia przy wa nym dla integracji Polski z
Europ korytarzu komunikacyjnym o znaczeniu ponadregionalnym.
2. Realizacja ww. celów powinna doprowadzi do mierzalnej poprawy standardów:
• ekologicznych, zwi zanych z popraw stanu rodowiska przyrodniczego miasta,
wzmocnieniem jego kondycji i walorów u ytkowych oraz zapewnieniem jego
stabilnej równowagi,
• ładu społecznego, polegaj cego na powszechnej poprawie warunków ycia, w
tym m.in. wysokiej dost pno ci do usług i miejsc pracy oraz odpoczynku,
• ładu ekonomicznego, zwi zanego z ekonomizacj kosztów utrzymania miasta,
tworzeniem udogodnie dla rozwoju i działalno ci gospodarczej przy minimalizacji
obci e dla rodowiska i infrastruktury,
• ładu estetyczno – funkcjonalnego, zwi zanego z popraw strony estetycznej
i technicznej terenów centrum, osiedli mieszkaniowych, a tak e ze stworzeniem
spójnego systemu zieleni miejskiej.
3. Przyj te wy ej cele polityki przestrzennej miasta b d respektowane w ramach
opracowania planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz przy podejmowaniu decyzji dotycz cych jego zagospodarowania i rozwoju przestrzennego.
Obejmuj one tak e:
• prowadzenie stałego monitoringu zmian w zagospodarowaniu przestrzennym,
• okresow aktualizacj studium oraz prowadzenie prac nad jego uzupełnieniem
o rozwi zanie problemowo ujmowanych zagadnie rozwoju przestrzennego,
• przenoszenie przyj tych w studium rozwi za do opracowa regionalnych i prac
nad koncepcj polityki przestrzennego zagospodarowania kraju.
80
JBPiP,1998/99
IV-2. INSTRUMENTY WDRA ANIA STUDIUM
1. Ustalanie przeznaczenia terenów i zasad jego zagospodarowania nale do zada
własnych władz samorz dowych, za podstaw dla podejmowania decyzji w tym
zakresie stanowi miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. S one
opracowywane z uwzgl dnieniem zasad prowadzenia polityki przestrzennej gminy,
ustalonych w studium.
2. Konieczno
respektowania przez władze samorz dowe zobowi za ustawy
o samorz dzie terytorialnym, dotycz cym m.in. obj cia przez nie w ród zada
własnych ładu przestrzennego, gospodarki terenami i ochrony rodowiska prowadz
do przyj cia zalece , zwi zanych z wprowadzaniem do ustalenia planów
miejscowych zagospodarowania przestrzennego ustale studium, okre laj cych:
• kierunki ochrony rodowiska przyrodniczego,
• kierunki ochrony rodowiska kulturowego,
• kierunki rozwoju struktury funkcjonalno – przestrzennej oraz zasady kształtowania
ładu przestrzennego,
• kierunki modernizacji i rozbudowy układu komunikacji,
• kierunki modernizacji i rozbudowy układu sieci i urz dze
infrastruktury
technicznej,
3. Zakłada si , e dla wdro e przyj tych w Studium ustale niezb dne b dzie
opracowanie nast puj cych priorytetowych programów:
• programu zrównowa onego rozwoju ochrony rodowiska przyrodniczego i
stanowi cego podstaw
dla proekologicznego ukierunkowania polityki
przestrzennego i społeczno – gospodarczego rozwoju miasta,
• programu ochrony i odnowy rodowiska kulturowego oraz poprawy ładu
przestrzennego, stanowi cego podstaw dla m.in. ukierunkowania kompleksowej,
zracjonalizowanej i przynosz cej pozytywne efekty ekonomiczne modernizacji,
rewaloryzacji i rehabilitacji zasobów mieszkalno- usługowych w obszarze centrum
oraz zabudowy s siednich rejonów miasta,
• programu restrukturyzacji przemysłu uwzgl dniaj cy m.in. przystosowanie
nierozwojowych lub le funkcjonuj cych zakładów do nowych potrzeb,
• programu aktywizacji gospodarczej miasta i rozwoju małej przedsi biorczo ci,
• programu rozwoju funkcji usługowej miasta jako o rodka powiatowego wraz
z okre leniem zakresu niezb dnych nowych inwestycji publicznych i gospodarki
gruntami.
81
JBPiP,1998/99
IV-3. ZESTAWIENIE OBSZARÓW OBJ TYCH OBOWI ZKIEM
OPRACOWANIA MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
1. Dla sporz dzania listy terenów obj tych obowi zkiem opracowania miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego kierowano si w szczególno ci:
• obowi zuj cym przepisami szczególnymi,
• potrzeb rozwi zania istniej cych konfliktów przestrzennych i funkcjonalnych,
• uwarunkowaniami
zwi zanymi
z
konieczno ci
zagospodarowania
najcenniejszych dla miasta terenów rozwojowych,
• konieczno ci odblokowania istniej cych w mie cie rezerw terenów pod rozwój
budownictwa mieszkaniowego oraz małych i rednich firm.
2. Lista ww. terenów obejmuje:
teren górniczy Łu yckich Kopalni Bazaltu,
teren górniczy kopalni Wałeckiego Przedsi biorstwa Robót Drogowych „Wałdróg”,
tereny zabudowy mieszkaniowo – usługowej przy ul. Królowej Jadwigi,
tereny zabudowy mieszkaniowej przy ul. Zawidowskiej,
tereny rezydencjonalnej zabudowy mieszkaniowej we wschodniej cz ci miasta,
dla których plany miejscowe winny by sporz dzone przynajmniej w obszarze 3-4
wydzielonych jednostek krajobrazowych o powierzchni 3-5 ha,
• tereny działalno ci gospodarczej: usług komercyjnych i nieuci liwej produkcji
w rejonie ulic Kopernika i Zgorzeleckiej,
• tereny zieleni w ci gach cieków wodnych: Siekierki i Gozdnicy.
•
•
•
•
•
82
JBPiP,1998/99
IV-4. WNIOSKI DO STRATEGII I PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA DOLNO L SKIEGO
Do wprowadzenia w rozwi zania przyj te w przyszłych dokumentach dotycz cych
zagospodarowania przestrzennego, tj. strategii i planie zagospodarowania
przestrzennego woj. dolno l skiego przyjmuje si :
• obj cie ochron krajobrazow doliny rzeki Kwisy i jej dopływów, w obr bie całego
subregionu i miasta w formie parku krajobrazowego (lub obszaru chronionego
krajobrazu),
• traktowanie miasta, jako o rodka rozwoju o znaczeniu ponadlokalnym i jako
centrum rozwojowego lekkiego nieuci liwego przemysłu,
• wykształcenie w rejonie historycznego ródmie cia miasta centrum dyspozycyjno
- usługowego dla powiatu luba skiego z pełnym zestawem usług o znaczeniu
ponadlokalnym.
• utworzenie wspólnego pasma aktywno ci gospodarczej miasta Luba i gminy
wiejskiej Luba przy drodze nr 356 przy wyje dzie z Lubania w kierunku
Zgorzelca,
• rekultywacja terenów poeksploatacyjnych.
83
JBPiP,1998/99
IV-5. ZASADY PROMOWANIA OFERT INWESTYCYJNYCH
1. Podj cie inwestycyjnych działa zmierzaj cych do pozyskania inwestorów,
skłonnych ulokowa swój kapitał w mie cie Lubaniu jest niezb dne dla jego
szerokiej aktywizacji gospodarczej, której efektem b d zakładane w studium,
po dane zmiany struktury prestrzennej miasta. Poło enie niedaleko atrakcyjnych
terenów turystycznych, blisko
granicy z Czechami oraz Niemcami, dobre
poł czenia drogowe i kolejowe a tak e usytuowanie siedziby starostwa to atuty
czyni ce Luba atrakcyjnym miejscem dla potencjalnych inwestorów. Konieczno
konkurowania z innymi gminami takimi jak Zgorzelec (poło ony przy granicy polsko
– niemieckiej), Jelenia Góra (licz ce prawie 100 ty . mieszka ców, byłe miasto
wojewódzkie), Bolesławiec (poło ony przy autostradzie A4) czy Kamienna Góra i
Nowogrodziec (dysponuj cy woln stref ekonomiczn ) wymusza podj cie szeregu
działa zmierzaj cych do uatrakcyjnienia oferty miasta Lubania. Do takich działa
zaliczy nale y:
• przygotowanie atrakcyjnych ofert dla terenów wskazanych pod inwestycje
(zawieraj ce wskazania dla miejsc przeznaczonych do prowadzenia działalno ci
gospodarczej, interesuj cych pod wzgl dem poło enia, wyposa enia, cen itp.,
zwłaszcza dla terenów poło onych bezpo rednio przy trasie nr 356),
• prowadzenie systematycznej działalno ci promocyjnej ukierunkowanej na
pozyskanie inwestorów,
• przygotowanie pracowników Urz du Miasta do obsługi potencjalnych inwestorów
(wyznaczenie i przeszkolenie pracowników odpowiedzialnych za obsług
inwestorów i zapewnienie im odpowiednich warunków pracy),
• kontynuowanie działa ukierunkowanych na rozbudow miejskich systemów
infrastruktury technicznej oraz tzw. „infrastruktury otoczenia biznesu” (np.
instytucji finansowych, telefonii komórkowej itp.).
2. W ród potencjalnych inwestorów preferowane winny by przedmioty:
zainteresowane kooperacj z ju istniej cymi przedsi biorstwami;
prowadz ce działalno o małej uci liwo ci dla rodowiska;
prowadz ce działalno produkcyjn b d turystyczn (aqua park, hotel itp.)
Powa ne inwestycje zwi zane z poszerzeniem oferty turystycznej s koniecznym
warunkiem rozwoju funkcji turystycznej na terenie miasta Lubania.
•
•
•
3. Uwzgl dniaj c przeci tny poziom rozwoju drobnej przedsi biorczo ci na terenie
Lubania oraz ogólnopolsk tendencj do zmniejszania si dynamiki przyrostu
podmiotów gospodarczych nale y podj
działania stymuluj ce rozwój lokalnej
przedsi biorczo ci. W celu zdynamizowania tego sektora powinien zosta przyj ty a
nast pnie wdro ony program obejmuj cy szereg czynników w ród których wymieni
nale y:
• utworzenie centrum wspierania biznesu (zadanie przyj te w strategii),
• stworzenie systemu ulg podatkowych dla podmiotów rozpoczynaj cych
działalno gospodarcz ,
• prowadzenie akcji informacyjno – promocyjnej,
• udost pnienie po preferencyjnych cenach lokali podmiot rozpoczynaj cym
działalno gospodarcz ,
84
•
JBPiP,1998/99
preferowanie podmiotów lokalnych, wiadcz cych usługi na rzecz mieszka ców
(np. zwi zanych ze słu b zdrowia, rekreacj , usługami, turystyk ), a tak e na
rzecz podmiotów gospodarczych funkcjonuj cych na terenie Lubania i w okolicy
(np. zwi zanych z transportem, działalno ci doradcz itp.), prowadz ce
działalno wytwórcz nie uci liw dla rodowiska.

Studium Uwarunkowan - Urząd Miasta w Lubaniu

Transkrypt

Podobne dokumenty

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej realizuje w tym miejscu

Strona 1 z 1 PLANOWANIE PRZESTRZENNE II (REGIONALNE

Rekomendujemy 4 programy imigracyjne

Plik źródłowy

Załącznik do Zarządzenia Nr 74/2016

Sławomir Anusz Wykup ziemi rolniczej przez cudzoziemców

Powiatlubinski.pl, strona 1/3 Na niewielkim wzgórzu za wysoką