Hasło owoc - Encyklopedia Leśna

owoc
(botanika leśna, anatomia i morfologia roślin), organ charakterystyczny dla roślin okrytozalążkowych, w
którym zawarte są nasiona (owoce bez nasion są wyjątkiem). Typowy owoc powstaje z zalążni słupka, w
której zamknięte są zalążki rozwijające się w nasiona w wyniku procesu zapłodnienia (u
okrytozalążkowych jest to podwójne zapłodnienie, z udziałem dwóch gamet męskich – jedna łączy się z
komórka jajową, w efekcie czego powstaje zygota, rozwijająca się później w zarodek, druga natomiast
wnika do komórki centralnej woreczka zalążkowego, czego rezultatem jest powstanie triploidalnego jądra
bielmowego i bielma, czyli tkanki odżywczej zarodka). Ściana zalążni tworzy owocnię, która składa się z
trzech warstw: zewnętrznego egzokarpu (zwykle skórka), środkowego mezokarpu (zwykle cienkiego, ale
niekiedy w postaci mięsistej) i wewnętrznego endokarpu (ten może ulec zdrewnieniu i wytworzyć pestkę z
nasieniem). Wyróżnia się następujące typy owoców:Owoce pojedyncze (powstają z jednej zalążni)- suche
pękające- mieszek – powstaje z zalążni jednoowocolistkowej i otwiera się wzdłuż jednej linii tzw. szwu
brzusznego (miejsca zrośnięcia się owocolistka), np. u grujecznika,- strąk – powstaje z zalążni
jednoowocolistkowej i otwiera się wzdłuż dwóch linii – szwu brzusznego oraz głównego nerwu
owocolistka, np. u robinii, - torebka – powstaje z zalążni zrośniętej z dwóch lub kilku owocolistków i pęka
w różny sposób, np. u wierzb – dwoma klapami. - suche niepękające- niełupka – powstaje z jednego
owocolistka i ma owocnię skórzastą, która nie zrasta się z pojedynczym nasieniem, np. u
powojnika,- orzech – powstaje z kilku owocolistków; owocnia zdrewniała, zawierająca jedno nasienie,
które nie jest zrośnięte z owocnią, np. u leszczyny lub lipy; drobne orzechy nazywamy orzeszkami, np. u
brzozy i olszy, - rozłupnia - owoc wielonasienny rozpadający się na rozłupki odpowiadające
poszczególnym owocolistkom z pojedynczymi nasionami, np. u klonu. - mięsiste - jagoda – powstaje z
różnej liczby owocolistków i zawiera zwykle kilka lub więcej nasion,- pestkowiec – powstaje z jednego
owocolistka i zawiera zwykle jedno nasienie, np. u śliwy, kaliny oraz derenia Owoce zbiorowe – powstają
z wielu zalążni jednego kwiatu przy udziale dna kwiatowego, które rozrasta się i utrzymuje razem
poszczególne owoce, np. mieszki u magnolii, czy pestkowców u maliny.Owoce pozorne - owoc
jabłkowaty – powstaje z kwiatu o zalążni dolnej obrośniętej całkowicie przez zmięśniałe dno kwiatowe;
cienkie i skórzaste owocolistki wyściełają komory nasienne, - owoc głogowaty – powstaje w podobny
sposób, ale każdy owocolistek drewnieje i okrywa jednonasienne orzeszki, np. u głogów i irg, - owoc
różowaty – powstaje z zalążni półdolnej; na dnie kubkowatego dna kwiatowego, z którego tworzy się
nibyowocnia, osadzone są liczne orzeszki, z których każdy powstał z jednego ze słupków; owoc typowy
dla róż. - nibypestkowiec – owoc podobny do pestkowca, lecz utworzony z udziałem okwiatu, przysadki,
np. u orzecha.
ŹRÓDŁO (AUTOR)
Szweykowska A., Szweykowski J. Botanika. Tom 1. Morfologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Publikacje