SAURUROWATE (Saururaceae) SELEROWATE (Apiaceae)

SAURUROWATE (Saururaceae)
WYSTĘPOWANIE: południowo – wschodnia
część Ameryki Północnej i tropikalna Azja. Do
rodziny należą 3 rodzaje: Saururus (2 gatunki),
Anemopsis californica, Houttynia cordata. Występują zazwyczaj w siedliskach wilgotnych.
MORFOLOGIA: rośliny zielne o pędach wyprostowanych i szerokich (najczęściej owalnych).
Liście pojedyncze, ustawione skrętolegle, z przylistkami przyrośniętymi do ogonków liściowych.
KWIATY: obupłciowe, opatrzone przykwiatkami.
Zebrane w gęste, zwisające kłosy albo grona.
Okwiatu brak. Pręcików 6-8 (niekiedy wskutek niedorozwoju mniej), o nitkach wolnych lub przyrośniętych do zalążni. Słupków 3-4 z pojedynczymi szyjkami, o zalążniach wolnych, apokarpowych; albo
słupek 1 z 3-4 szyjkami. Zalążnia górna lub półdolna
z 2-10 prostymi zalążkami. Wiatropylne.
OWOCE: mieszek lub torebka (pękająca szczytowymi klapami) o nieco zmięśniałej zalążni. Nasiona z obfitą tkanką odżywczą.
UŻYTKOWANIE: ozdobne.
JK
SELEROWATE (Apiaceae)
WYSTĘPOWANIE: we wszystkich rejonach
klimatycznych, gł. w strefie umiarkowanej i subtropikalnej półkuli pn. Około 300 rodzajów i 3000
gatunków, w Polsce ok. 45 rodzajów i 72 gatunków.
MORFOLOGIA: rośliny zielne, monokarpiczne
lub byliny, często o wielkich rozmiarach, rzadziej
krzewy lub formy drzewiaste. Gat. wysokogórskie
często tworzą poduszki. Łodygi zwykle wzniesione,
podzielone na węzły i puste międzywęźla. Liście
najczęściej skrętoległe, bez przylistków. Blaszka liściowa przeważnie podzielona. We wszystkich
organach znajdują się kanały sekrecyjne
zawierające olejki eteryczne i żywicogumy. Wiele
gat. zawiera alkaloidy.
KWIATY: małe, 5-krotne, promieniste, zebrane
w baldachy pojedyncze, a te zwykle w baldachy złożone (k.brzeżne-grzbieciste). U niektórych rodzajów
baldachy proste przekształcone są w główki. Rzadko
kwiaty pojedyncze. Kielich zredukowany do ząbków.
Płatki korony wolne. Pręcików 5. Słupek dolny, 2krotny, 2-komorowy, z 1 zalążkiem w każdej komorze.
2 szyjki słupka otoczone dyskiem miodnikowym.
OWOCE: dwunasienne rozłupnie. Nasiona z silnie
rozwiniętym bielmem.
UŻYTKOWANIE: wiele gatunków ma duże zastosowanie jako warzywa i przyprawy. Liczne
gatunki używane w medycynie i technice.
CHRONIONE W POLSCE: arcydzięgiel litwor
(Angelica archangelica ssp. archangelica), mikołajek nadmorski (Eryngium maritimum).
JK
– 58 –