sierpień 2011 r. - RPO WP 2007-2013

Nr 32 (1578)
27
W drugiej połowie lipca dziennik „Rzeczpospolita” poinformował o sukcesie we wdrażaniu
unijnych środków. Województwa rozdysponowały już 75% pieniędzy z programów regionalnych. Jest to olbrzymia kwota – prawie 50 mld zł. W rankingu województwpod względem wysokości zawartych umów na realizację projektów Podkarpackie zajmuje wysokie 5.miejsce.
Wykorzystanie
Funduszy Europejskich
Od maja 1987 roku „Jadernówka”
funkcjonuje jako placówka muzealna.
Początkowo pełniła jedynie funkcje wystawiennicze. Od 1993 do 2002 roku była
siedzibą główną muzeum regionalnego.
Po przeniesieniu siedziby głównej muzeum do Dworku Oborskich, w „Jadernówce”
pozostały zbiory działu fotograficznego.
Zbiory te zbudowane zostały na spuściźnie po Zakładzie Fotograficznym Augusta
i Wiktora Jadernych: to fotografie, szklane
negatywy i 7 aparatów fotograficznych. Te
przedmioty stały się zalążkiem muzealnej
kolekcji, która jest ciągle powiększana.
Od 1996 roku muzeum zaczęło gromadzić fotografie i sprzęt fotograficzny niezwiązane swym pochodzeniem z rodziną
Jadernych, tworząc interesującą kolekcję
ilustrującą historię fotografii. Teraz dział fotograficzny liczy już blisko 30 tysięcy eksponatów i obejmuje ponad 10 tysięcy fotografii, tysiące archiwalnych negatywów, ponad 300 starych aparatów fotograficznych, ok.
500 statywów, obiektywów, lamp błyskowych, światłomierzy, sprzęt
ciemniowy i laboratoryjny, powiększalniki, kasety na klisze szklane,
kamery filmowe, rzutniki oraz prasę i 400 egzemplarzy książek dotyczących sztuki fotografowania składających się na zbiory biblioteki
specjalistycznej. Jest to jedna z największych w skali kraju kolekcji
tematycznych. Jej atrakcyjność podnosi fakt, że jest przechowywana
i prezentowana w dawnym zakładzie fotograficznym, w otoczeniu
przedmiotów, które są w książkach opisywane.
W tym miejscu należy dodać, że budynek pozostały po Jadernych, był w katastrofalnym stanie i właściwie nadawał się
do rozbiórki. Dzięki staraniom lokalnej społeczności udało się
idzie pełną parą
Co miesiąc na łamach naszego informatora pokazujemy, jak
samorządy, przedsiębiorcy, fundacje, stowarzyszenia, uczelnie,
zakłady opieki zdrowotnej i wiele innych podmiotów realizują
fantastyczne pomysły, sięgając po Fundusze Europejskie. Latem,
w okresie wakacji, zachęcamy do odwiedzenia atrakcyjnych kulturowo i turystycznie, ciekawych miejsc, które rozkwitają dzięki
unijnemu wsparciu.
Podróż do przeszłości
Dawną wieś, rzemiosło, przemysł ludowy, techniki uprawy
roli można zobaczyć w przekroju przestrzennym i chronologicznym. Na granicy trzech sąsiadujących ze sobą miejscowości:
Kolbuszowej, Kolbuszowej Górnej i Domatkowa, na powierzchni
ok. 26 ha zlokalizowano skansen – Muzeum Kultury Ludowej
w Kolbuszowej. Tu znajdziemy wszystko, co ilustruje życie na
dawnej wsi podkarpackiej.
Ekspozycja jest podzielona na dwa główne sektory: lasowiacki
i rzeszowiacki. W każdym z nich odtwarza się tradycyjną zabudowę wsi z elementami charakterystycznymi dla danej grupy
etnograficznej. Całości dopełnia malowniczy krajobraz: przydo-
Już widać efekty prac związanych z przeniesieniem kościoła z
1843 roku z Rzochowa do skansenu w Kolbuszowej.
mowe ogródki, pola uprawne i zieleń rozdzielająca poszczególne
zagrody. Zabudowę skansenu wkomponowano w urozmaicony
teren porośnięty lasem i zagajnikami, dzięki czemu udało się oddać naturalny krajobraz dawnej wsi puszczańskiej. Sektory dzieli
w sposób naturalny duży staw hodowlany oraz przepływający
przez skansen potok Brzezówka. Istotne jest, że wiele obiektów
udało się pozyskać razem z inwentarzem ruchomym. Dzięki temu
możliwe jest wierne odtworzenie nie tylko architektury budynków
i struktury całych obejść, ale także rekonstrukcję wnętrz zgodnie
z ich pierwotnym charakterem.
Mimo że kolbuszowskie Muzeum Kultury Ludowej jest placówką młodą, może poszczycić się bogatym zbiorem przedmiotów
zabytkowych, liczącym ponad 20 tysięcy eksponatów.
Udało się zebrać bardzo ciekawe kolekcje, np. strojów ludowych, wyrobów fajansowych i miedzianych, oleodruków, rzeźby
ludowej dawnej i współczesnej, malarstwa polskiego, a także
mebli. Na terenie skansenu organizowane są cieszące się dużym
zainteresowaniem imprezy, m.in. konkursy i kiermasze sztuki
ludowej, występy ukazujące obrzędy ludowe, pokazy pracy tradycyjnych rzemieślników wiejskich, wystawy czasowe o różnorodnej
tematyce. Sceneria parku etnograficznego często służy jako tło
przy filmowej rejestracji występów prezentujących pieśni, muzykę
i obrzędy ludowe.
Tak jak i wiele innych parków etnograficznych w Polsce, skansen w Kolbuszowej jest ciągle w rozbudowie, mimo iż wypełnia go
już ok. 50 obiektów. Brakuje jeszcze niektórych typowych zagród
i urządzeń, charakterystycznych dla prezentowanych siedlisk
etnograficznych. Istniejące obiekty wymagają natomiast stałych
zabiegów konserwatorskich. Brakuje także obiektów nieodłącznie
związanych z dawną wsią i niezbędnych dla jej pełnej rekonstrukcji (kościoła, dworu, leśniczówki). Dopiero po ich pozyskaniu
będzie można mówić o w miarę pełnej ekspozycji dającej obraz
wsi Lasowiaków i Rzeszowiaków.
Sposobem na pozyskanie części potrzebnych eksponatów
okazały się Fundusze Europejskie. Dobiega końca inwestycja
współfinansowana z Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Podkarpackiego, czyli projekt pn. „Przeniesienie
i zestawienie zespołu kościelnego pw. św. Marka Ewangelisty
wraz z wyposażeniem i wystrojem z Mielca-Rzochowa do Parku
Etnograficznego Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej”.
Kościół zbudowany w roku 1843 służył wiernym jeszcze do
niedawna. Drewnianą świątynię z Rzochowa, wraz z dzwonnicą,
muzeum pozyskało w 2008 r. Projekt objął rozbiórkę obiektu, przeniesienie go do skansenu i zestawienie na nowych fundamentach
oraz rekonstrukcję dachu gontowego. Wygląd zewnętrzny kościoła
to odtworzenie stanu z przełomu XIX i XX w. Co ważne – podczas
prac budowlanych w maksymalnym stopniu wykorzystuje się historyczne ciesielskie techniki obróbki drewna. Prace rekonstrukcyjne
dotyczą również konserwacji artystycznej i estetycznej wyposażenia kościoła: 5 ołtarzy, 6 witraży, ambony i chrzcielnicy. Planowane
jest ich zamontowanie w budynku kościoła. Kolejnym etapem prac
jest zagospodarowanie nowego placu przykościelnego – powstanie m.in. ogrodzenie wraz z 4 kapliczkami.
Całkowita wartość projektu wynosi ponad 3,2 mln zł, z czego
dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przekracza 2,4 mln zł.
Sztuka
fotografowania
Niewiele osób wykonujących setki zdjęć przy pomocy cyfrowych aparatów fotograficznych zastanawia się, jak wielkie
i nieporęczne były pierwsze aparaty i jakim kunsztem musieli
wykazać się ci, którzy ich używali. W Mielcu udało się zrekonstruować historyczny zakład fotograficzny, dzięki czemu powstało,
unikatowe w skali kraju, muzeum fotografii.
Pierwszy zakład fotograficzny w Mielcu powstał pod koniec
XIX wieku. August Jaderny, fotograf objazdowy, postanowił się
osiedlić się w tym mieście. W latach 1904-1906 zbudował parterowy dom, z jednym pomieszczeniem użytkowym na poddaszu.
Duża popularność studia fotograficznego Jadernego oraz dobra
lokalizacja zakładu – przy głównej drodze dojazdowej do dworca
kolejowego – pozwoliły na funkcjonowanie firmy Jadernych przez
blisko 80 lat.
Wyremontowany budynek „Jadernówki”, unikatowego w skali
kraju muzeum fotografii, zachęca, aby wejść i poczuć klimat
dawnego atelier.
go ocalić, a dzięki dotacji – wyremontować i zmodernizować.
Konieczne było zastosowanie specjalistycznego oświetlenia oraz
systemu zaciemniania okien w celu umożliwienia organizowania
dla zwiedzających prezentacji multimedialnych i zajęć warsztatowych w warunkach ciemni fotograficznej. Wymieniono na nowe
- szczelne i ogniotrwałe – stylowe okna. Gabloty przystosowane
do muzealnych ekspozycji są bardzo nowoczesne, identyczne
jak te, jakie stosuje się w najlepszych muzeach europejskich.
Eksponaty zamknięte w takich gablotach prezentują się znakomicie. Gabloty wyposażone są w oświetlenie LED, które zapewnia
minimalny pobór mocy. System gablot wybrano w ten sposób, aby
spełniał funkcję prezentacyjną, ale też dzięki formie i zastosowanym technologiom oświetlenia – przyciągał uwagę zwiedzających
i pozwalał im cieszyć się w pełni urodą starych przedmiotów.
W muzeum zrekonstruowano wyposażenie wnętrza mieleckiego
domu mieszczańskiego z lat 20. ubiegłego stulecia. „Jadernówka”
pełni także rolę obiektu wystawienniczego – jest miejscem stałej
wystawy sprzętu fotograficznego oraz wystaw czasowych, głównie
związanych z fotografią, co pozostaje w zgodności z jej historycznym charakterem. Od nowego roku szkolnego w tym miejscu będą
również prowadzone wykłady z historii regionalnej, przeznaczone
dla młodzieży szkolnej i słuchaczy uniwersytetu trzeciego wieku.
Gospodarzem „Jadernówki” jest Samorządowe Centrum Kultury w Mielcu, w skład którego wchodzi muzeum regionalne.
Koszt projektu to ponad 2,6 mln zł, w tym dotacja z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przekracza 1,8 mln zł
www.rpo.podkarpackie.pl
fot. arch. beneficjenta
Projekt finansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013
[email protected]