Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

\Varszawa, 20l4-03-4
f\ijti/\ I
)
\: „t
iiik \VyI,ik
MlNISTFR ROLNlC”I”V4”
I ROZWOJU WSI
„
i,
„
11/011(1 Kfi,\—Mi:€I
ŻWzIf/J1).0872/6/73/2014
(.ĄO0)
Pan
Maciej [I. Grabowski
Minister Środowiska
W nawiązaniu do pisma Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 marea br.
nr KM-24-33-14, zgodnie z rekomendacjami po odbytych ćwiczeniach LIBERO,
przedkładam do uzgodnień jednolity model utylizacji (unieszkodliwiania) zabitych zwierząt
oraz pasz i innych produktów w rejonie ogniska choroby zakaźnej, poza wyspecjalizowanymi
mn”Io.wis.(zaŁ_ 1).
zakładami utylizacyjnymi, z uwzględnieniem wymogów
roboczym
zgodnie z dokumentem
że
informuję,
uprzejmie
Ponadto
SANCO/7 138/2013 określającym wytyczne przy nadzorze i kontroli afrykańskiego
pornrn świń (ASF) wśród dzików oraz środków zapobiegawczych w odniesieniu do
gospodarstw, w których utrzymywana jest trzoda chlewna, zwłoki wszystkich świń i dzików
padłych na obszarach zakażonych muszą być przetwarzane POCI nadzorem urzędowym i
badane. W dokumencie określono, że zgodnie z art. 8 lit. a) ppkt (y) rozporządzeniem
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r.
określającym przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych ochoclzcnia zwierzęcego,
nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającym rozporządzenie (WE) nr
1774/2002 (Dz. Urz. UE L Nr 300 z 14.11.2009, s. 1, z późn. zm.), zwanym dalc
rozporządzeniem Nr I 069/2009, wszystkie części ciała, włącznie ze skórami i skórkami,
zwierząt dzikich podejrzanych o zakażenie chorobami przenoszonymi na ludzi lub zwierzęta,
są klasyflkowane jako materiał kategorii 1. Taki materiał musi zostać usunięty lub
przetworzony zgodnie z art. 12 w/w rozporządzenia. W związku z powyższym, narządy
wewnętrzne i inne części dzików zastrzelonych lub padłych w obszarze zagrożonym, należy
usunąć lub przetworzyć zgodnie z art. 12 rozporządzenia Ni” 1069/2009. Podobne zasady
odnoszą się również cło świń pochodzących z likwidacji ogniska.
Biorąc pod uwagę zapisy art. 12 rozporządzenia Nr 1069/2009, materiał kategorii 1
może być:
a) usuwany jako odpady w drodze spalania:
(i) bezpośrednio, bez uprzedniego przetwarzania; lub
(ii) po przetworzeniu, w drodze sterylizacji ciśnieniowej, jeśli właściwy organ tego wymaga,
i trwałego oznaczenia materiału wynikowego;
h) utylizowany lub usuwany w drodze współspalania, jeżeli materiał kategorii I jest
odpadem:
(i) bezpośrednio, bez uprzedniego przetwarzania; lub
, jeśli właściwy organ tego wyiriaga,
(ii) P
0 przetworzeniu w drodze sterylizacji ciśnieniowej
;
i trwałego oznaczenia materiału wynikowego
c) W przypadku materiału kategorii I innego niż materiał, o którym mowa w art. 8 lit. a) ppkt
(i) (ii), usuwany przez przetworzenie w drodze sterylizacji ciśnieniowej w zatwierdzonym
zakładzie, trwałe oznaczenie materiału wynikowego i grzebanie na zatwierdzonym
składowisku odpadów;
d) w przypadku materiału kategorii 1, o k.óryni mowa w art. 8 lit, 1), usuwany w drodze
grzebania na zatwierdzonym składowisku odpadów;
e) stosowany jako paliwo do spalania po uprzednim przetworzeniu lub bez przetworzenia; lub
f) stosowany do wytwar7ania produktów pochodnych, o których mowa w art. 33, 34 i 36,
i wprowadzony cło obrotu zgodnie z tymi artykułami.
Dokument roboczy SANCO/7138/2013 nie określa możliwości usuwania zabitych lub
padłych na ASP zwierząt poprzez ich bezpośrednie grzebanie lub spalenie w okręgu
zagrożonym. Natomiast możliwość taką dopuszcza art. 19 ust. I lit (e) rozporządzenia
1069/2009, po wydaniu zezwolenia powiatowego lekarza weterynarii. Należy jednak
podkreślić, że Komisja Europejska nie określiła warunków mających na celu zapewnienie
kontroli ryzyka dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska w przypadku spalania lub grzebania
na miejscu, na podstawie art. 19 ust. 4 lit. (a) w rozporządzenia 1069/2009.
Biorąc powyższe pod uwagę, wybór metody (tj. przetworzenie w zakładzie
przetwórczym, grzebanie lub spalenie) uzależniony być powinien od warunków lokalnych
oraz analizy ryzyka. Podejmujący decyzję o unieszkodliwieniu materiału kategorii I w
ognisku lub w jego bliskim otoczeniu, winien wziąć pod uwagę opinię właściwych organów
samorządu terytorialnego, celem uzgodnienia warunków środowiskowych.
Spośród środków chemicznych najsilniej działa na wirus 2% roztwór sody żrącej,
działanie niszczące i dezynfekcyjne wykazują także detergenty, podchloryn sodu, aldehyd
glutarowy, środki zasadowe, rozpuszczalniki lipidowe i Virkon (I : 1000).
Na podkreślenie zasługuje znaczna oporność wirusa ASF na działanie czynników
środowiskowych np. temperatury czy czynników chemicznych. Przykładowo w mięsie
mrożonym 0(1 świń zakażonych wirus przcżywa 1000 dni, w mięsie suszonym 300 dni, w
mięsie solonym 1 82 dni, a w mięsie mielonym 105 dni, w szpiku kostnym zakaźny wirus
zidentyflkowano po 6 miesiącach, we krwi przechowywanej w temperaturze pokoj owej
zarazek utrzymywał się w stanic zakaźnym przez lO-18 tyg., a w kale 11 dni. Według
innych danych wirus zachowywał zakażność w temperaturze 5°C przez 6 lat, a w
temperaturze pokojowej przez 18 miesięcy. Z przytoczonych informacji wynika, że w niskiej
temperaturze wirus AS[ jest żywotny i zjadliwy przez kilka lat, ciepło natomiast niszczy go
relatywnie szybko: w temperaturze 55°C ginie po 45 min., a w temperaturze 60°C po 20-30
minutach.
7 jest oporny na warunki środowiskowe, a szczególnie na wysychanie i
Wirus ASI
gnicie. Na terenie Hiszpanii stwierdzono obecność zakaźnego wirusa w zagrodach, w których
wybito zwierzęta 4 miesiące wcześniej, w gnijących zwłokach pozostawionych w
temperaturze pokojowej zachował on żywotność przez I 8 tygodni, zaś w śledzionie
zakopanej w ziemi przez 280 dni. Jest on także oporny na zmiany pii, niektóre szczepy
utrzymują żywotność przez 2 godz. przy pH od 3,9 do 13,4.
Należy jednocześnie podkreślić, że w opinii Głównego Lekarza Weterynarii
unieszkodliwienie zwłok padłych lub zabitych zwierząt poprzez ich spalanie i grzebanie,
należy traktować jako ostateczność. Podobne stanowisko prezenwj również inne kraje
członkowskie UĘ które W planach gotowości jako podstawowy sposób zagospodarowania
, wymieniają ich transport i przetworzenie w
7
iwierząt zabitych lub padlych W wyniku ASI
zakładach utylizacyjnych.
-
-
Zał. I
i
Zał. I Jednolity model utylizacji (unieszkodliwiania) zabitych zwicrzt oraz pasz
i
wanym
cjalizo
wyspe
innych produktów w rejonie ogniska choroby zakaźnej, poza
owiska
zakla(lanhi utylizacyjnymi, z uwzględnieniem wymogów ochrony środ
ania
I. W przypadku konieczności spalenia zwłok padłych lub zabitych iy wyniku zwalcz
ogniska choroby zwierząt należy:
1) wyznaczyć odpowiednie miejsce do grzebania i spalania,
2) wykopać dół o głębokości od 2 do 5 metrów,
3) dno dołu należy wypelnić oponami na całej jego powierzchni,
yte deskami,
4) na opony należy położyć warstwę desek tak, aby opony były w całości przykr
ieczonym od
5) padle lub zabite zwierzęta należy przetransportować pojazdem zabezp
wewnątrz folią tak, aby nie mogło dojść do żadnych wycieków,
towanym
6) zwłoki zwierząt wraz z folią wyścielającą, należy umieścić w dole na przygo
podłożu,
I litr na
7) zwłoki oraz deski należy oblać olejem napędowym lub opalowym, w ilości ok.
a,
pożarn
o
straż
czeństw
padłą sztukę. Podpalenia powinna dokonać ze względu na bezpie
na
u
względ
której funkcjonariusze powinni asystować przy procesie spalania, ze
bezpieczeństwo ludzi,
elisko
8) po zakończeniu procesu spalania i ostygnięciu pogorzeliska należy obsypać pogorz
sodą kaustyczną
2 głębokości) należy zasypać wykop zicmi a
9) następnie częściowo (do wysokości V
następnie ponownie należy zastosować warstwę sody kaustycznej,
ż obie
10) na warstwę sody kaustycznej należy rozłożyć siatkę metalową tak, aby objąć równie
skarpy i szczyty wykopu,
II) następnie należy uzupełnić wykop zierniądo pełnej wysokości,
NNA
12) w miejscu spalania zwierząt należy umieścić tablicą z napisem: KWARANTA
WJAZI) ZABRONIONY !!!„
ane
13) samochody wyjeżdżające z obszaru w którym dokonano spalenia muszą być poddaw
ą.
ekcyjn
dezynf
dezynfekcji na miejscu oraz przejechać przez przygotowana wcześniej śluzę
ch):
II. Wytyczne w zakresie mycia i dezynfekcji (opracował Pl WET PIB w Puława
I L I Wstępne mycie i dezynfekcja
zawsze przed właściwą dezynfekcją! 1!
mycie
W kolejności usunięcia wszelkich zanieczyszczeń organicznych
piukanie
—
-
-
woda
-I
mydło/detergent
—
11.2. Ostateczne mycie i dezynfekcja
spryskać środkiem dezynfekcyjnym, pozostawić
nawóz i ściółka: w „ryzmic
42dn i/spali 6/zakopać
odtłuścić + umyć wodą
Powierzchnie tłuste lub brudne
dezynfekcja
powtórzyć po 7 dniach (odtłuścić + umyć ÷ zdezynfekować)
—
-
—
-
-
-
U. Zasady dezynfekcji w przypadku ASF
-
-
-
właściwy produkt/stężenie/rozcieńczenie
większa aktywność z detergentami ( 15ml/51 roztworu)
pozostawić na powierzchni dezynfekowanego materiału przez 24 h
I)czynfektant
l)czynfekowany obiekt
Postępowanie (rozcieńczenie
końcowe)
__________
—____________________
pomieszczenia
środki
dla
zwierząt/sprzęt
ścieki,
nawóz
na
bazie henu:
lO-30
min.
a. Podchloryn sodu
I :5 (2-3%)
b. podchloryn wapnia
30g/l (2-3%)
c. Virkon®
spalić lub zakopać
20g/l (2%)
nie stosować na
aluminium
i
stopy metali
Zasady:
a. wodorotlenek sodu (soda
20g/l (2%)
kaustyczna)
40g/l (4%)
b. bezwodny węglan sodowy i
uwodniony
1:50 (2%)
Kwasy:
2g/l (0,2%)
a. kwas
—b
10
min.
solny
urządzenia elektryczne
b.
pary
pasza
spalić lub zakopać
kwas cytrynowy
formaldehydu
insektycydy (na kleszcze)
środki fos1oroorganiczne
syntetyczne pyretroidy
mydło, detergenty
kwas cytrynowy
mydło, detergenty
środki na bazie tieno:
a. Podchloryn sodu
h. podchloryn wapnia
c. Virkon®
mydło, detergenty
Zasady:
a. wodorotlenek sodu (soda
kaustyczna)
b. bezwodny węglan sodowy i
uwodniony
środowisko
-
-
ludzie
domy
maszyny i pojazdy
mydlo, detergenty
Zasady:
odzież
wodorotlenek sodu (socki
a.
kaustyczna)
b, bezwodny węglan sodowy i
-
—--____-
2g/l (0,2%)
10-30 min.
1:5 (2-3%)
30g/l (2-3%)
20g/l (2%)
nie stosować na aluminium i
stopy metali
20g/l (2%)
40g/l (4%)