Ocena inwestycji na NewConnect... na podstawie

ANNALES
U N I V E R S I TAT I S M A R I A E C U R I E - S K à O D O W S K A
L UB L IN – POL ON IA
VOL. XLVI, 1
SECTIO H
2012
Katedra Finansów PrzedsiĊbiorstwa
Uniwersytet SzczeciĔski
DOMINIKA KORDELA
Ocena inwestycji na NewConnect.. na podstawie
páynnoĞci rynku i stopy zwrotu z akcji*
Investment evaluation of NewConnect based on liquidity and return
Wprowadzenie
Na rynku kapitaáowym – jednym z segmentów rynku finansowego – dokonywane są transakcje kupna–sprzedaĪy, których przedmiotem są instrumenty finansowe
o okresie wykupu dáuĪszym niĪ rok. Rynek kapitaáowy jest „miejscem mobilizacji
wolnych funduszy w okresie Ğrednio- i dáugoterminowym na cele modernizacyjno-inwestycyjne przedsiĊbiorstwa”1. Klasycznymi instrumentami finansowymi bĊdącymi przedmiotem obrotu na rynku kapitaáowym są akcje i obligacje. W paĔstwach
charakteryzujących siĊ wysokim poziomem rozwoju gospodarczego istotne znaczenie
w pozyskiwaniu finansowania zewnĊtrznego udziaáowego oraz dáuĪnego w postaci
emisji papierów wartoĞciowych mają gieády papierów wartoĞciowych.
Gieáda w literaturze ekonomicznej badana jest w trzech ujĊciach2:
• tradycyjnym – gieáda jako instytucja rynku kapitaáowego,
• funkcjonalnym – zorientowanym na jej dziaáalnoĞü i sprawnoĞü funkcjonowania,
• organizacji – gieáda jako przedsiĊbiorstwo dziaáające na konkurencyjnym rynku.
Publikacja finansowana ze Ğrodków na naukĊ w latach 2009–2011 jako projekt badawczy.
W. DĊbski, Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy teorii i praktyki, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2007, s. 95.
2
F. Fernholz, Börse und ihre Alternativen. Eine Transaktionskostensicht, EUL Verlag, Köln 2005, s. 7.
*
1
348
DOMINIKA KORDELA
Wedáug ekonomicznej definicji „gieáda jest formą organizacji handlu, którego
przedmiotem są zestandaryzowane przedmioty, transakcje dokonywane są w konkretnym miejscu i nadzorowane przez odpowiednią instytucjĊ”3.
Polski rynek papierów wartoĞciowych umoĪliwia dostĊp do finansowania za poĞrednictwem gieády coraz wiĊkszej liczbie przedsiĊbiorstw. Rozwój Gieády Papierów WartoĞciowych w Warszawie ma charakter iloĞciowy (wzrost liczby emitentów) i jakoĞciowy (tj.
nowe rynki, nowe platformy obrotu: NewConnect, Catalyst, Poee Rynek Energii GPW).
Z punktu widzenia finansowania przedsiĊbiorstw najbardziej istotne byáo utworzenie alternatywnego systemu obrotu NewConnect 31.08.2007 r. (rynek akcji) i rynku
Catalyst 30.09.2009 r. (cztery platformy obrotu obligacjami). Z jednej strony powstaáe
rynki stworzyáy szerszej grupie przedsiĊbiorstw szanse finansowania za poĞrednictwem rynku kapitaáowego, z drugiej strony poszerzyáy moĪliwoĞci inwestycyjne na
polskim rynku papierów wartoĞciowych.
Gáówną motywacją inwestorów mobilizujących swoje wolne Ğrodki na rzecz
inwestycji na rynku papierów wartoĞciowych jest ich pomnoĪenie w zakáadanym
w strategii inwestycyjnej czasie. Inwestycje w walory notowane na NewConnect
obarczone są wyĪszym ryzykiem niĪ inwestycje w akcje notowane na rynku regulowanym z nastĊpujących powodów:
• specyfika spóáek: mikro, maáe i Ğrednie, znajdujące siĊ na początkowych
etapach rozwoju,
• ograniczone obowiązki informacyjne notowanych spóáek,
• utrudniona moĪliwoĞü przeprowadzenia analizy fundamentalnej: w przypadku
wielu przedsiĊbiorstw z NewConnect inwestuje siĊ nie w strukturĊ (wiĊkszoĞü
spóáek charakteryzuje niska wartoĞü aktywów, dominacja aktywów niematerialnych, tj.: licencji i patentów, niewielkie przychody, niewielki udziaá w rynku),
ale w pewną wizjĊ, w pomysá, w przedsiĊwziĊcie,
• ograniczona moĪliwoĞü stosowania analizy technicznej: krótka historia na
gieádzie, w przypadku wielu spóáek niewielkie obroty, nieduĪe bądĨ przeciwnie – znaczne wahania cen.
Ponadto w ocenie ryzyka związanego z inwestycjami w akcje spóáek o niskiej
kapitalizacji – a taki profil prezentują notowane na NewConnect przedsiĊbiorstwa
– uwzglĊdniaü naleĪy wystĊpującą ujemną korelacjĊ miĊdzy kapitalizacją rynkową
spóáek a ryzykiem4. Im niĪsza kapitalizacja rynku (spóáki), tym wiĊksze jest ryzyko
związane z inwestycją.
W artykule autorka przedstawiáa strukturĊ inwestorów na rynku alternatywnym
NewConnect oraz dokonaáa próby oceny inwestycji na NewConnect, bazując na
analizie páynnoĞci rynku oraz stóp zwrotu z akcji i indeksu NCIndex.
3
Ibidem, s. 18.
D. Zarzecki, Szacowanie kosztu kapitaáu metodą skáadania, [w:] Inwestycje finansowe i ubezpieczenia
– tendencje Ğwiatowe a rynek polski, red. K. Jajuga, W. Ronka-Chmielowiec, Wydawnictwo Uniwersytetu
Ekonomicznego we Wrocáawiu, Wrocáaw 2010, s. 492–493.
4
OCENA INWESTYCJI NA NEWCONNECT...
349
1. Struktura inwestorów na NewConnect
W zaáoĪeniu rynki alternatywne (alternatywne systemy obrotu) skierowane są do
inwestorów instytucjonalnych, a w szczególnoĞci do funduszy inwestycyjnych oraz
funduszy venture capital/private equity. Na najbardziej rozwiniĊtym brytyjskim rynku
alternatywnym AIM dominują inwestorzy instytucjonalni oraz bogaci i doĞwiadczeni inwestorzy indywidualni. Natomiast na NewConnect inwestorzy instytucjonalni
w latach 2008 - 2010 nie stanowili nawet 10% ogóáu inwestorów5. Zdecydowana
wiĊkszoĞü obrotów generowana jest przez inwestorów indywidualnych, chociaĪ i oni
doĞü sceptycznie oceniają inwestowanie na NewConnect.
Wedáug Ogólnopolskich BadaĔ Inwestorów (OBI) przeprowadzonych przez Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych spada odsetek inwestorów indywidualnych
angaĪujących swoje Ğrodki finansowe na rynku NewConnect: w 2008 roku na rynku
NewConnect inwestowaáo 26,5%, w 2009 roku – 18,7%, natomiast w roku 2010 –
17,4% badanych inwestorów6.
Jako gáówne powody nieobecnoĞci na NewConnect podawano:7
• sáabą znajomoĞü rynku (49,3% w 2008 r., 58% w 2009 r., 49,6% w 2010 r.),
• niską páynnoĞü (36% w 2008 r., 42,9% w 2009 r., 23,7% w 2010 r.),
• wysokie ryzyko (33,8% w 2008, 25,3% w 2009 r., 20,9% w 2010 r.),
• profil spóáek nie odpowiada zaáoĪeniom rynku (9,6% w 2008 r., 5,4% w 2009 r.,
3,2% w 2010 r.).
SáaboĞcią rynku, mimo dynamicznego rozwoju strony podaĪowej, jest nieobecnoĞü
inwestorów instytucjonalnych. Wedáug struktury inwestorów pod wzglĊdem udziaáu
w obrotach w 2008 roku dominującą grupĊ stanowili inwestorzy indywidualni – mieli
oni 92% udziaá w obrotach na NewConnect, w 2009 roku odnotowano niewielkie
zmniejszenie siĊ ich udziaáu do 89 % (instytucjonalni 9%), dane za 2010 rok wskazują
na wzrost zaangaĪowania inwestorów instytucjonalnych do 11% wartoĞci obrotów8.
Pozytywnym sygnaáem jest wartoĞciowy wzrost zaangaĪowania na rynku NewConnect wszystkich grup inwestorów, wyraĨny zwáaszcza w roku 2010 (tab.1).
Jednak dominacja inwestorów indywidualnych na NewConnect przewaĪa w caáym
badanym okresie.
W strukturze inwestorów instytucjonalnych dominują, biorąc pod uwagĊ wartoĞü
obrotów, animatorzy rynku i przedsiĊbiorstwa niefinansowe (tab.2), zauwaĪalna jest
korzystna zmiana wyraĪająca siĊ we wzroĞcie zaangaĪowania towarzystw funduszy
inwestycyjnych.
5
Rocznik Gieádowy 2009, Gieáda Papierów WartoĞciowych w Warszawie, s. 200.
Ogólnopolskie Badanie Inwestorów Indywidualnych OBI, 2008, 2009, 2010, www.sii.org.pl z 03.01.2011 r.
7
Ibidem.
8
Analizy: Udziaá róĪnych grup inwestorów o obrotach gieádowych 2008,2009, 2010, www.gpw.pl
z dnia 01.03.2011 r.
6
350
DOMINIKA KORDELA
Tabela 1. Udziaá poszczególnych grup inwestorów w obrotach
na NewConnect w latach 2007–2010 w mln zá
Grupa inwestorów:
2007
2008
2009
2010
Inwestorzy indywidualni
72
377
480
1361
Inwestorzy instytucjonalni
3,9
27
50
165
Inwestorzy zagraniczni
2,3
7,1
9,3
38
ħródáo: Inwestorzy w obrotach gieádowych 2007, 2008, 2009, 2010, Gieáda Papierów WartoĞciowych w Warszawie
www.gpw.pl (stan na 01.03.2011r.)
Tabela 2. Udziaá poszczególnych grup krajowych inwestorów instytucjonalnych
w obrotach generowanych przez inwestorów instytucjonalnych na NewConnect 9
Inwestorzy:
2007*
2008**
2009
2010
TFI
7%
14%
10%
15%
PrzedsiĊbiorstwa niefinansowe
35%
21%
16%
34%
Animatorzy
48%
50%
54%
31%
Inni***
10%
15%
20%
20%
ObjaĞnienia:
* Dane za II póárocze 2007 roku.
** Dane za I póárocze 2008 roku.
*** W kategorii inni ujĊte zostaáy: Otwarte Fundusze Emerytalne, Towarzystwa Ubezpieczeniowe, Asset Management
oraz banki.
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie www.gpw.pl z dnia 01.03.2011 r.
W niewielkim stopniu siĊgającym od 1 do 3% wartoĞci obrotów obecni są
na NewConnect inwestorzy zagraniczni10. NajwiĊkszy udziaá wĞród inwestorów
zagranicznych w 2009 roku mieli inwestorzy z Czech 11% (nie bez wpáywu na
to zapewne jest fakt, Īe czeskie spóáki notowane są na NewConnect), niemieccy
i brytyjscy inwestorzy zaangaĪowanie w obroty mieli na poziomie 1% ich wartoĞci. Natomiast aĪ 87% stanowi „rozproszony akcjonariat z zagranicy” (z róĪnych
krajów).
Przyczyną maáego zaangaĪowania inwestorów instytucjonalnych na rynku mogą
byü mniej restrykcyjne obowiązki informacyjne obejmujące spóáki notowane na
NewConnect. Nie bez znaczenia jest teĪ rentownoĞü inwestycji oraz niskie wartoĞci
transakcji. Fundusze emerytalne nie angaĪują Ğrodków na NewConnect, uzasadniając
9
Jako procent obrotów w grupie inwestorów instytucjonalnych; na podstawie odpowiedzi czáonków
gieády, których udziaá w obrotach w II poá. 2007 r. stanowiá 98%, dla akcji na rynku NewConnect – 95%.
10
Udziaá róĪnych grup inwestorów w obrotach gieádowych, www.gpw.pl z dnia 10.01.2011 r.
351
OCENA INWESTYCJI NA NEWCONNECT...
swoją nieobecnoĞü niską páynnoĞcią rynku oraz niewielką liczbą spóáek o poziomie
kapitalizacji, który uzasadniaáby inwestycje11.
2. Analiza páynnoĞci rynku
StronĊ popytową tworzą inwestorzy instytucjonalni, indywidualni oraz zagraniczni,
a miarą ich aktywnoĞci są miĊdzy innymi wskaĨniki páynnoĞci (wartoĞü obrotów,
wskaĨnik obrotów) oraz Ğrednia wartoĞü transakcji.
PáynnoĞü rynku jest kluczowym czynnikiem prorozwojowym. WiĊksze obroty
na rynku (mierzone wartoĞciowo i iloĞciowo, precyzowane dziĊki wskaĨnikowi obrotu) zmniejszają ryzyko wáaĞciwe inwestycjom w akcje. Ryzyko inwestycyjne jest
mniejsze na rynkach charakteryzujących siĊ wyĪszą páynnoĞcią12.
W publikacjach na temat NewConnect oraz badaniach inwestorów pojawiają siĊ
stwierdzenia o niskiej páynnoĞci rynku. Porównując wskaĨnik obrotu rynku regulowanego i alternatywnego w ujĊciu rocznym, zauwaĪalny jest brak potwierdzenia
tego zarzutu – w roku 2007 i 2010 wskaĨnik obrotu NewConnect byá nawet wyĪszy
niĪ rynku regulowanego (rys.1).
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2007
2008
Rynek Regulowany GPW
2009
2010
ASO NewConnect
Rys. 1. WskaĨnik obrotu na rynku regulowanym GPW i rynku alternatywnym NewConnect
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie danych z www.gpw.pl, www.newconnect.pl (stan na 30.01.2011 r.)
Z rysunku 2 wynika, Īe wskaĨnik páynnoĞci akcji spóáek wchodzących w skáad
NCIndex jest wyĪszy niĪ wskaĨnik páynnoĞci spóáek z WIG40 i WIG80. Porównanie to jest kolejnym przykáadem, na nieprawdziwoĞü tezy o niskiej páynnoĞci
rynku.
11
N. ChudzyĔska, P. Rosik, Duzi inwestorzy przeáamują lody, Almanach rynku alternatywnego NewConnect 2010, Warszawa 2010, s. 5.
12
R. Stulz, Globalization of Equity Markets and the Costs of Capital, NBER, Working Paper 1999, nr 7021.
352
DOMINIKA KORDELA
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
WIG20
WIG40
WIG80
NCIndex
Rys. 2. WskaĨnik obrotu spóáek wchodzących w skáad indeksów
WIG20,WIG40, WIG80 i NCIndex za rok 2009
ħródáo: Raport: Rynek NewConnect pod 2 latach, www.newconnect.pl z dnia 10.11.2010 r.
500000
450000
400000
350000
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
250
200
150
100
Wskaźnik obrotu
Wartość obrotów w tys. zł
Na rynku NewConnect istnieje problem innego rodzaju, czĊsto identyfikowany
i definiowany jako niska páynnoĞü, tj.: niska wartoĞü transakcji. Niskie wartoĞci
transakcji powodują, Īe rynek jest páytki, a w uproszczeniu przez wielu nazywany maáo páynnym. Ponadto w pierwszych trzech latach funkcjonowania rynku wartoĞü obrotów byáa niewielka i charakteryzowaáa siĊ zmiennoĞcią, dopiero
w drugiej poáowie 2010 roku zauwaĪalny jest trend wzrostowy wartoĞci obrotów
(rys. 3.).
50
0
IX
I
2007 2008
V
IX
I
2009
V
Wartość obrotów tys. zł
IX
I
2010
V
IX
Wskaźnik obrotów
Rys. 3. WartoĞü obrotów i wskaĨnik obrotów 2007–2010
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie danych z www.newconnect.pl z dnia 10.01.2011 r.
Analizując rys. 3, na którym przedstawiona zostaáa wartoĞü obrotów oraz wskaĨnik obrotów, zauwaĪa siĊ duĪą zmiennoĞü wartoĞci obrotów na rynku. W okresie
najsilniejszych przecen na Ğwiatowych rynkach gieádowych (czwarty kwartaá 2008 r.
i pierwszy kwartaá 2009 r.), obroty byáy rekordowo niskie – poniĪej 30 000 tys. zá
353
OCENA INWESTYCJI NA NEWCONNECT...
miesiĊcznie. DuĪymi wahaniami charakteryzowaá siĊ równieĪ wskaĨnik obrotów,
którego wartoĞci w początkowych miesiącach funkcjonowania rynku byáy bardzo
wysokie. Dane z lat 2009–2010 wskazują równieĪ na duĪe zmiennoĞci tego wskaĨnika.
WskaĨnik obrotów w tym okresie oscylowaá miĊdzy 30% a 100% (pomijając pierwszy
kwartaá 2009 roku, kiedy byá bardzo niski) – dla porównania wskaĨnik páynnoĞci
rynku regulowanego Gieády Papierów WartoĞciowych w Warszawie ksztaátowaá siĊ
na poziomie miĊdzy 40% a 70%13.
Średnia wartość transakcji na sesję w zł
3000
2500
2000
1500
1000
500
IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
0
2007
2008
2009
2010
Średnia wartość transakcji na sesję w zł
Rys. 4. ĝrednia wartoĞü transakcji na sesjĊ
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie danych z www.newconnect.pl z dnia 10.01.2011 r.
Zawierane na NewConnect transakcje kupna–sprzedaĪy mają bardzo niskie
wartoĞci (od 1000zá do 2500zá). Biorąc pod uwagĊ prowizje pobierane przez domy
maklerskie (0,29% – 1 % wartoĞci transakcji, nie mniej niĪ 3–8 zá), są to wartoĞci,
od których páaci siĊ minimalne prowizje. Na rynku regulowanym GPW w Warszawie
Ğrednie wartoĞci transakcji wynoszą kilkanaĞcie tysiĊcy záotych. WartoĞü transakcji
równieĪ wpáywa na páynnoĞü akcji, a takĪe w znacznym stopniu na ryzyko, bowiem
moĪliwoĞü i prawdopodobieĔstwo spekulacji oraz znaczących wahaĔ cen w wyniku spekulacji są wyĪsze na rynku charakteryzującym siĊ niskimi wartoĞciami
transakcji.
3. Analiza stóp zwrotu na NewConnect
Wedáug danych na koniec paĨdziernika 2010 roku akcje 35% spóáek notowanych
na NewConnect w okresie od dnia debiutu do dnia badania uzyskaáo dodatnie stopy
13
Na podstawie wybranych Biuletynów MiesiĊcznych Gieády Papierów WartoĞciowych z badanego
okresu, www.gpw.pl z 10.01.2011 r.
354
DOMINIKA KORDELA
zwrotu, w przypadku rynku regulowanego – w analogicznym badaniu – dodatnie
stopy zwrotu miaáa ponad poáowa badanych spóáek14.
Próby wstĊpnej oceny inwestycji NewConnect dokonano na podstawie dynamiki
zmian wartoĞci indeksu NCIndex oraz analizy poziomu stóp zwrotu notowanych akcji.
Punktem wyjĞcia do oceny inwestycji na NewConnect w analizowanym okresie
jest analiza porównawcza dynamiki zmian indeksu NCIndex i indeksu WIG80 (rys. 5.).
NCIndex zestawiono z WIG80, poniewaĪ spóáki zakwalifikowane do obu indeksów
są zbliĪone pod wzglĊdem kapitalizacji, co zgodnie ze wspomnianą ujemną korelacją
kapitalizacja–ryzyko uzasadnia to porównanie.
20000
18000
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
160
140
120
100
80
60
40
20
IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
0
2007
2008
2009
NCIndex
2010
WIG80
Rys.5. Dynamika zmian wartoĞci indeksów NCIndex i WIG80
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie danych z www.newconnect.pl, www.gpw.pl (stan na 20.01.2011 r.).
ZauwaĪalna jest korelacja (z wyjątkiem okresu wrzesieĔ 2007–luty 2008) nie
tylko miĊdzy kierunkiem zmian wartoĞci indeksów, ale równieĪ siáą zmian (rys. 5.).
W okresie najwiĊkszej dekoniunktury na rynku gieádowym (marzec 2008–luty
2009) indeksy NCIndex i WIG80 straciáy odpowiednio 58% i 57%. Straty odrabiaáy
w podobnym tempie, jednak wiĊkszą siáĊ miaá indeks rynku regulowanego (do koĔca
grudnia 2010 r. indeksy zyskaáy 83% – NCIndex, a WIG80 ponad 100%).
RozwaĪania dotyczące stopy zwrotu z indeksu moĪna uzupeániü o przegląd stóp
zwrotu z gáównych indeksów polskiego rynku papierów wartoĞciowych (rys. 6.)
Wykres zaprezentowany na rys. 6 jest potwierdzeniem teorii z zakresu inwestycji. Mianowicie spóáki silne i duĪe, tzw. blue chips, charakteryzują siĊ mniejszą
wraĪliwoĞcią na ogólną koniunkturĊ gieádową. W trakcie bessy (wrzesieĔ 2007–luty
2009), WIG20 odnotowaá najmniejsze spadki i do umownego koĔca bessy (luty 2009)
straciá najmniej spoĞród prezentowanych czterech indeksów. JednoczeĞnie wraz
z powrotem optymizmu na rynek akcyjny, zwrot z indeksu blue chips ksztaátowaá
siĊ na najniĪszym poziomie wĞród analizowanych indeksów. Natomiast wskaĨnik NC
14
A. DroĨdziel, Spóáki z NewConnect: duĪy zysk przy duĪym ryzyku, www.money.pl (z dnia 29.10.2010 r.).
355
OCENA INWESTYCJI NA NEWCONNECT...
Index traciá zdecydowanie wiĊcej niĪ trzy pozostaáe indeksy w okresie dekoniunktury,
a w okresie przewagi rynku byka (rok 2010) jego wzrost byá najbardziej dynamiczny.
80
60
40
20
0
-20
2007
2008
2009
2010
-40
-60
-80
-100
WIG20 (%)
mWIG40 (%)
sWIG80 (%)
NCIndex (%)
Rys. 6. Stopy zwrotu r/r NCIndex, WIG20, WIG40 i WIG80 (2007–2010)
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie danych z www.newconnect.pl, www.gpw.pl (stan na 20.01.2011 r.).
AnalizĊ poziomu stóp zwrotu akcji notowanych na NC przeprowadzono, tworząc
siedem przedziaáów stóp zwrotu i badając liczbĊ spóáek oraz udziaá liczby spóáek
w danym przedziale wielkoĞci YTD (tab. 3).
Tabela 3 . Stopy zwrotu z akcji notowanych na NewConnect 2008–2010
Stopa zwrotu
od początku roku (YTD)
2008
2009
2010
Liczba Udziaá w liczbie Liczba Udziaá w liczbie Liczba Udziaá w liczbie
spóáek spóáek na rynku spóáek spóáek na rynku spóáek spóáek na rynku
PowyĪej 100%
0
0%
13
12%
10
5%
50%-99%
0
0%
9
8%
13
7%
10%-49%
0
0%
20
19%
20
11%
0-9%
0
0%
6
6%
9
5%
Od -1% do -10%
0
0%
3
3%
9
5%
Od -11 do -50%
1
1,64%
16
15%
26
14%
PowyĪej -51%
60
98,36%
40
37%
98
53%
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie danych www.newconnect.pl (stan na 30.01.2011 r.).
W roku 2008 – roku najwiĊkszych przecen na Ğwiatowych rynkach akcji kursy
wszystkich spóáek odnotowaáy duĪe spadki, z czego w ponad 98% przypadków
spadki przekroczyáy 50%. Rok 2009, gdy na rynkach pojawiáo siĊ wiĊcej optymizmu,
akcje 45% spóáek zakoĔczyáy z dodatnimi stopami wzrostu. Jednak w roku 2010
przewaga przedsiĊbiorstw o ujemnej stopie zwrotu wzrosáa, stanowiáy one bowiem
72% wszystkich notowanych spóáek. Szczególnie Ĩle wypadają inwestycje w akcje
356
DOMINIKA KORDELA
spóáek notowanych na NewConnect w porównaniu z rynkiem regulowanym GPW, na
którym w 2010 roku 60% spóáek odnotowaáo zysk, z czego w 30% przypadków zysk
ksztaátowaá siĊ na poziomie powyĪej 50%. Charakterystyczne dla rynku NewConnect
są spektakularne wzrosty akcji niektórych spóáek (np.: wzrost cen spóáki Assetus
w ciągu miesiąca o 563%, akcje Astro SA wzrosáy w póá roku o ponad 1300%, akcje
funduszu inwestycyjnego Quercus o ponad 300%15). Jednak traktowane one powinny
byü jako anomalia rynku, są w pewnym stopniu związane z niedojrzaáoĞcią rynku.
W odniesieniu do NC nie moĪna równieĪ traktowaü inwestycji w akcje debiutujących
spóáek jako strategii inwestycyjnej, poniewaĪ akcje wielu spóáek straciáy znacząco
na wartoĞci w dniu debiutu, choü miaáy miejsce równieĪ spektakularne wzrosty
w pierwszym dniu notowaĔ.
Warto podkreĞliü, Īe badania nie wskazują na istnienie zaleĪnoĞci miĊdzy stopą
zwrotu z inwestycji w akcje spóáek a poziomem free float czy czasem obecnoĞci na
rynku16.
NaleĪy dodaü, Īe z punktu widzenia inwestowania i ryzyka inwestycyjnego istotną
sáaboĞcią wiĊkszoĞci spóáek są bardzo wysokie wskaĨniki: cena do wartoĞci ksiĊgowej
(c/wk) i cena do zysku (c/z), lub brak moĪliwoĞci ich obliczenia. Utrudnia to analizĊ
oraz moĪe zniechĊcaü do inwestycji, zwáaszcza Īe bardzo dobrze funkcjonuje rynek
regulowany, wiĊc z punktu widzenia inwestorów NewConnect moĪe byü uznawany
za mniej atrakcyjny.
ZakoĔczenie
Inwestycje w akcje spóáek notowanych na NewConnect, z powodu niskiej kapitalizacji, charakteryzują siĊ wyĪszym ryzykiem inwestycyjnym niĪ inwestycje w akcje
spóáek notowanych na rynku regulowanym.
W strukturze inwestorów na NewConnect dominują inwestorzy indywidualni,
zauwaĪalny jest jednak spadek odsetka tej grupy inwestorów angaĪujących swoje
Ğrodki na rynku alternatywnym. SáaboĞcią rynku jest niewielki udziaá w obrotach
inwestorów instytucjonalnych i zagranicznych. Strona podaĪowa rynku rozwija
siĊ bardzo dynamicznie (wzrasta liczba notowanych spóáek i kapitalizacja rynku),
natomiast ocena rynku dokonywana przez stronĊ popytową (inwestującą) jest nie
najlepsza – gáówne zarzuty to niska páynnoĞü oraz wysokie ryzyko.
W wielu publikacjach akcjom notowanym na NewConnect przypisuje siĊ niską
páynnoĞü – opinia ta staáa siĊ powszechna. Wedáug autorki páynnoĞü rynku NewConnect
naleĪy oceniaü neutralnie. Sam poziom páynnoĞci mierzony wskaĨnikiem obrotu jest
15
A. DroĨdziel, op.cit.
R. Pastusiak, EfektywnoĞü inwestycji na rynku NewConnect w Ğwietle wybranych czynników, [w:]
Skuteczne inwestowanie, red. W. TarczyĔski, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu SzczeciĔskiego nr 616, Finanse,
Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 29, Szczecin 2010, s. 75–77.
16
OCENA INWESTYCJI NA NEWCONNECT...
357
doĞü zadowalający, negatywnym zjawiskiem są znaczne wahania wskaĨnika obrotów
oraz bardzo niska wartoĞü transakcji. SáaboĞciami rynku negatywnie wpáywającymi
na jego wizerunek inwestycyjny są niska páynnoĞü akcji charakteryzująca niektóre
spóáki oraz niewielka lub wrĊcz zerowa liczba transakcji podczas sesji odnoĞnie do
wybranych spóáek. Rynek alternatywny jest nieformalnie podzielony na spóáki charakteryzujące siĊ zadowalającą páynnoĞcią jak i te o niewielkiej liczbie transakcji.
ZauwaĪalna jest zaleĪnoĞü: im wiĊkszy udziaá free float w akcjonariacie spóáki, tym
wyĪsza páynnoĞü akcji17.
Na NewConnect notowanych jest duĪo spóáek, których Ğrednia liczba transakcji
na sesjĊ jest niĪsza od 10 oraz spóáek o wskaĨniku obrotu ksztaátującym siĊ poniĪej
10%, co na rynku regulowanym jest rzadkoĞcią. Wedáug raportu rocznego za 2010
rok 25 spóáek odnotowaáo udziaá w sumie obrotów na rynku powyĪej 1%. WartoĞü
tego wskaĨnika dla ponad 85% notowanych spóáek wynosi poniĪej 1%, z czego ponad
30% ma udziaá mniejszy od 0,10%18. Jednak struktura udziaáu w obrotach – mimo
koncentracji na 25 spóákach – jest lepsza niĪ na rynku regulowanym GPW, gdzie
ponad 1% udziaá w obrotach wykazuje zaledwie 15 spóáek19.
Ocena inwestycji dokonana zostaáa na podstawie dynamiki zmian z indeksu
NCIndex oraz na podstawie jego stopy zwrotu, a takĪe na podstawie stopy zwrotu
z notowanych akcji. WskaĨnik rynku alternatywnego NCIndex charakteryzowaá siĊ
wiĊkszymi spadkami w okresie bessy gieádowej niĪ indeksy rynku regulowanego.
Natomiast w roku 2009, gdy na Ğwiatowych rynkach obserwowano odbicie, siáa korekty
NCIndex byáa niĪsza niĪ WIG-u40 i WIG-u80, w roku 2010 stopa zwrotu z indeksu
rynku alternatywnego byáa wyĪsza niĪ stopy zwrotu z indeksów rynku regulowanego.
Analiza stóp zwrotu z akcji notowanych na NewConnect nie potwierdza sformuáowaĔ o wyĪszej stopie zwrotu przy wyĪszym ryzyku. Okazuje siĊ, Īe zakup akcji
wiĊkszoĞci spóáek notowanych na NewConnect przynosi ujemne stopy zwrotu (YTD).
Inwestycje na NewConnect charakteryzuje bardzo niska Ğrednia wartoĞü transakcji
oraz duĪa zmiennoĞü wartoĞci obrotów. To gáówne sáaboĞci rynku, zniechĊcające do
inwestycji i generujące wyĪsze ryzyko. Charakterystyczne dla rynku są spektakularne
– choü bardzo rzadkie, nieliczne – wzrosty cen akcji, zaliczyü je naleĪy równieĪ do
sáaboĞci rynku, bowiem wzrost zmiennoĞci oznacza wzrost ryzyka inwestycyjnego.
Investment evaluation of NewConnect based on liquidity and return
The investment risk on alternative markets is higher that the risk on the main stock exchange. The
issuing companies – small and medium, young, with growth potential – have either no specific or very
little admission criteria as well as restricted listing and reporting requirements. The author presents
and discusses the investors’ structure on NewConnect. On the Polish alternative market more then 90%
17
18
19
M. Gáuska, PáynnoĞü przede wszystkim, e-Biuletyn NewConnect 11/2010.
Raport roczny 2010, www.newconnect.pl z dnia 10.01.2011 r.
Raport roczny 2010, www.gpw.pl z dnia 19.01.2011 r.
358
DOMINIKA KORDELA
of turnover value has been generated by individual investors. Institutional and foreign investors have
showed little interest in companies listed on NewConnect. Further on author analyses and evaluates the
liquidity on NewConnect (which is comparable with liquidity on the main market) and share returns
(which are lower than on the main market).