1. Pojęcie ochrony prawnej Stała i zorganizowana działalność

Transkrypt

1. Pojęcie ochrony prawnej
Stała i zorganizowana działalność podejmowana w celu ochrony porządku prawnego oraz praw
podmiotowych.
2. Rodzaje ochrony prawnej
1. ze względu na cele i funkcję
- represja- przywrócenie stanu sprzed naruszenia
- prewencja- na zapobieganiu naruszenia pr
2. ze względu na treść ochrony prawnej
- działalność rozstrzygającą,
- pojednawczą,
- kontrole przestrzegania prawa,
- pomoc prawną
3.Klasyfikacja organów ochrony prawnej
I. rozstrzygające:
1) sądowe
a) sądy : - powszechne (rejonowy okręgowy, apelacyjny)
- specjalne :
* administracyjne (wojewódzkie sądy administracyjne, NSA)
* wojskowe (garnizonowe, okręgowe)
- Sąd Najwyższy (poza sądownictwem powszechnym i szczególnym, sprawuje nadzór
judykacyjny nad pozostałymi sądami)
b) Trybunały:
-Trybunał Konstytucyjny
- Trybunał Stanu
- Trybunały międzynarodowe:
2) quasi-sądowe:
* Europejski Trybunał Praw Człowieka
* Europejski Trybunał Sprawiedliwości
* Sąd Pierwszej Instancji WE
* Międzynarodowy Trybunał Karny
- Izba Morska
- sąd polubowny i międzynarodowy arbitraż handlowy
- Arbitraż społeczny
- Samorządowe kolegia odwoławcze
- Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
- Komisja Prawa Autorskiego
3) pozasądowe (powołane przede wszystkim do realizacji innych działań a jedynie dodatkowo
wyposażonych w zakresie rozstrzygania)
II. pojednawcze:
1) Mediator
2) Zakładowa komisja pojednawcza
III. Organy kontroli legalności:
1) sensu stricto
a) Prokuratura
b) Prokurator Biura Lustracyjnego
c) Lustrator spółdzielni
2) Sensu Largo (w tym pozasądowe)
a) Najwyższa Izba Kontroli
b) Generalny Inspektor Danych Osobowych
Skrypt by Kamyk Buczo Papież UooP
c) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
d) Policja
e) Centralne Biuro Antykorupcyjne
f) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu
g) Straż Graniczna
h) Straż gminna(miejska)
i) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
j) Państwowa Inspekcja Pracy
k) Inspekcja Handlowa
l) Państwowa inspekcja Sanitarna
m) Organy kontroli skarbowej
IV Organy pomocy prawnej
1) Korporacje ochrony prawa
a) Adowkatura
b) Radcowie prawni
c) Prawnicy zagraniczni
d) Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa
e) Rzecznicy patentowi
f) Doradcy podatkowi
g) Notariat
h) Komornicy sądowi
2) Rzecznicy praw i wolności:
a) Rzecznik Praw Obywatelskich
b) Rzecznik Praw Dziecka
3) Pozostałe organy pomocy prawnej
4.Pojęcie wymiaru sprawiedliwości
- szczególny sposób rozstrzygania
- def. mieszana: działalność niezależnych sądów, polegająca na rozpatrywaniu spraw cywilnych,
karnych i admin.
- to także wykonywanie cz. jurysdykcyjnych, czyli rozpoznanie sprawy i wydawanie orzeczeń
- postępowanie to ogół czynności jurysdykcyjnych
5.Pojęcie i źródła prawa do sądu
Zawarte w art. 45u1, 77u2 Konstytucji
Triada praw Habshaida:
- do uzyskania od sądu niezbędnej informacji
- do zajęcia stanowiska wobec kwestii rozpoznawanych przez sąd
- do rozważenia faktycznych twierdzeń i prawnych roszczeń
6.Konstytucyjne i gwarantowane prawem międzynarodowym cechy sądu i sędziego
- zasada władzy sądowniczej (art 10 Konstytucji - niezależność),
- zwiazania sądziego ustawą,
- niezależności sądów (względna- wpływ ma władza ustawodawcz (budżet) i wykonawczamianowanie),
- niezawisłości sądziów (art. 178u1 Konstytucji),
- nieusuwalności sądziów,
- udziału ławników w sadownictwie(art.182 Konstytucji),
- jawności,
- prawa oskarżonego do obrony,
- nadzory judykacyjnego SN
7.Gwarancje niezawisłości sędziego
1. konstytucyjne i ustrojowe:
- odp. poziom moralno etyczny sędziego i jego kwalifikacje zawodowe,
- nieusuwalność sędziego,
- materialna niezależność,
- niepołączoność z innymi zawodami,
- immunitety,
- apolityczność,
- odp. dyscyplinarna
2. procesowe:
- kolegialność składu orzekającego,
- jawność rozprawy,
- tajność narady i głosowania,
- zas. swobodnej oceny dowodów,
- mozliwość wyłączenia sędziego
8.Sądy powszechne w RP
Rejonowy:
Wydziały:
1) cywilny
2) karny
3) rodzinny i nieletnich
4) pracy
5) ksiąg wieczystych
6) sądy grodzkie
W sądzie rejonowym mającym siedzibę w mieście, gdzie działa sąd okręgowy można ponadto
utworzyć wydziały:
7) ubezpieczeń społecznych
8) gospodarczy
Organy:
1) prezes sądu ( powoływany przez Min Sprawiedliwości spośród sędziów sądu rejonowego lub
okręgowego na 4 lata najwyżej na 2 kolejne kadencje)
2) kierownik finansowy (powoływany przez Ministra Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu
rejonowego)
Okręgowy:
Wydziały
1) cywilny
2) Karny
3) penitencjarny i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych
4) pracy
5) gospodarczy
Ponadto w Warszawie odrębne jednostki organizacyjna do spraw:
6) z zakresu ochrony konkurencji, regulacji energetyki, telekomunikacji i transportu kolejowego
7) rejestrowych powierzonych temu sądowi na podst. odrębnych przepisów
8) z zakresu ochrony wspólnotowych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych
Organy:
1)prezes sądu ( powoływany przez Min Sprawiedliwości spośród sędziów sądu okręgowego lub
apelacyjnego po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego sędziów okręgu i prezesa przełożonego
sądu apelacyjnego na 6 lat)
2) kolegium sądu okręgowego ( 4 do 8 członków wybieranych przez ZOSO spośród jego członków
będących sędziami s. okręgowego oraz z prezesa sądu okręgowego)
3) dyrektor sądu okręgowego (powoływany przez Ministra Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu
okręgowego)
Apelacyjny:
Wydziały:
1) cywilny
2) karny
3) pracy i ubezpieczeń społecznych
Organy:
1)prezes sądu (powoływany przez Min Sprawiedliwości spośród sędziów sądu apelacyjnego po
zasięgnięciu opinii zgromadzenia sędziów sądu apelacyjnego na 6 lat)
2) kolegium sądu apelacyjnego ( 3 do 5 członków wybieranych przez ZOS SA spośród sędziów tego
sądu oraz z prezesa apelacyjnego)
3) dyrektor sądu apelacyjnego (powoływany przez Ministra Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu
apelacyjnego)
9.Podział sądów powszechnych na wydziały
Patrz pyt. 8
10. Organy sądów powszechnych a samorząd sędziowski
Patrz pyt. 8 +
Samorząd sędziowski
-zgromadzenie ogólne sędziów okręgu (zadania: przedstawianie KRS kandydatów na sędziów,
wybieranie przedstawicieli na zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów, wyrażanie opini
o kandydatach na prezesa SO, ustalanie i wybieranie członków kolegium sadu okręgowego,
wysłuchiwanie opinii prezesa o działalności sądów okręgowych, rozpatrywanie sprawozdań z
działalności kolegiów SO oraz omawianie kierunków jego pracy)
- zgromadzenie ogólne sędziów sądu apelacyjnego (analogicznie j/w plus wybieranie kandydatów na
rzecznika dyscyplinarnego)
Organy sądów:
- rejonowy- prezes i kierownik finansowy sądu
- okręgowy- prezes, kolegium sadu okręgowego, dyrektor sądu okręgowego
- apelacyjny- analogicznie j/w
Prezes- kieruje sądem, reprezentuje na zewnatrz, czynności z zakresu admin. Sądowej, jest
zwieżchnikiem służbowym śędziów danego sądu, powierza i zwalnia sędziów, podlego Ministrowi lub
prezesowi sadu przełożonego, powołuje Minister na 4 (rejonowego) lub 6 lat spośród sędziów danego
sądu i „wyższego”.
Kolegium sądu okręgowego - 4-8 członków wybieranych przez zgr. ogólne; zadania: ustalanie
podziału czynności, spraw zastępst, zasad przydziału prac, opiniowanie kandydatów na stanowiska
sędziów rejonowych, prezesa i vice SR, przewodniczących wydziałów, zastępców wydziałów,
wizytatorów, kierowników szkoleń, rzecznika prasowego, asesora sądowego, wyrażanie zgody na
delegowanie sędziego, wypowiadanie się w przypadku naruszeń etyki sędziowskiej.
Kolegium sądu apelacyjnego- 3-5 członków, wybierani przez zgr. ogólne, spśród sędziów tego sadu i
prezesa na 2 lata, przewodniczącym jest prezes SA; zadania: ustalanie podziału czynności, spraw
zastępst, opiniowanie kandydatów na stanowiska sędziów SA, prezesa i vice SA, przewodniczących
wydziałów, wizytatorów, rzecznika prasowego, wypowiadanie się w przypadku naruszeń etyki
sędziowskiej.
Kierownik finansowy i dyrektor- org. Finansowe, powołuwane i odwoływane przez Ministra na
wniosek prezesa, dysponują budżetem sądów, sprawują kontrolę gospodarki finansowej i mienia
Skarbu państwa, wykonuj zadania zwiazane z infrastrukturą sądów
11.Czynności z zakresu nadzoru nad działalnością administracyjną sądów powszechnych
Nadzór nad działalnością administracyjną sądów obejmuje zagadnienia związane z zapewnieniem
sprawnego rozpoznawania spraw, prawidłowego wykonywania orzeczeń sądowych oraz
podejmowania czynności zapobiegawczych należących do kompetencji sądu.
Nadzór ten wykonywany jest w następujących formach:
1) wizytacji obejmujących pełny zakres działalności administracyjnej sądu lub wybranego wydziału
(wydziałów), a także ocenę kultury pracy sądów,
2) lustracji obejmujących określoną problematykę,
3) dokonywanie ocen działalności administracyjnej sądów w szczególności na podstawie analiz
danych statystycznych, wykazu spraw starych (nie rozpoznanych mimo upływu 3 miesięcy od wpływu
sprawy), postępowania odwoławczego oraz badania skarg,
4) wizytacji i lustracji obejmujących wykonywanie orzeczeń sądowych,
5) kontroli organizacji pracy sekretariatów i biurowości sądowej,
6) narad powizytacyjnych oraz konferencji szkoleniowych sędziów i innych pracowników sądów.
12.Modele nadzoru judykacyjnego
Nadzór judykacyjny nad sądami powszechnymi i wojskowymi sprawuje SN. Nadzór ten funkcjonuje
jako:
a) nadzór instancyjny – rozpoznawanie środków odwoławczych (skargi kasacyjny i kasacji) od
orzeczeń sądów niższej instancji
b) nadzór pozainstancyjny – podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne
13.Powołanie na stanowisko sędziego sądu powszechnego
Na stanowisko sędziego sądu rejonowego może być powołany ten, kto:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich
2) jest nieskazitelnego charakteru
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w
Polsce
4) jest zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków sędziego
5) ukończył 29 lat
6) złożył egzamin sędziowski lub prokuratorski
7) pracował w charakterze asesora sądowego lub prokuratorskiego co najmniej 3 lata lub referendarza
sądowego przez okres 5 lat
Punkty 6 i 7 nie dotyczą tego, kto przed powołaniem: (w okresie 3 lat przed powołaniem)
a) zajmował stanowisko sędziego sądu administracyjnego lub wojskowego
b) zajmował stanowisko prokuratora
c) pracował w polskiej szkole wyższej, w PAN, w instytucie naukowo-badwczym lub innej placówce
naukowej, mając tytuł naukowy profesora lub stopień doktora habilitowanego nauk prawnych
d) wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza co najmniej 3 lata
e) zajmował stanowisko radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
Na stanowisko sędziego sądu okręgowego może być powołany:
1) sędzia sądu rejonowego oraz sędzia wojskowego sądu garnizonowego, który posiada co najmniej 4
letni staż pracy na stanowisku sędziego s. rejonowego lub w.s.garnizonowego lub na stanowisku
prokuratora
2) prokurator który posiada co najmniej 4letni staż pracy na stanowisku prokuratora lub sędziego
3) ten kto spełnia wymagania określone w art. 61 § 1 pkt 1-4 pusp (w okresie 3 lat przed powołaniem)
a) wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza przez co najmniej 6 lat
b) zajmował stanowisko starszego radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa przez co najmniej
6 lat
c) pracował w polskiej szkole wyższej, w PAN, w instytucie naukowo-badwczym lub innej placówce
d) ) zajmował stanowisko sędziego wojskowego sądu okręgowego
Na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego może być powołany:
1) sędzia sądu powszechnego i sądu wojskowego, który posiada co najmniej 6 letni okres pracy na
stanowisku sędziego lub prokuratora, w tym co najmniej 3 letni okres pracy na stanowisku sędziego
sądu okręgowego, wojskowego sądu okręgowego lub prokuratora prokuratury okręgowej.
2) prokurator, który posiada co najmniej 6 letni okres pracy na stanowisku prokuratora lub sędziego, w
tym co najmniej 3 lata pracy na stanowisku prokuratora prokuratury okręgowej, prokuratora wojskowej
prokuratury okręgowej, sędziego sądu okręgowego, wojskowego sądu okręgowego lub prokuratorsa
prokuratury krajowej apelacyjnej, Prokuratury Krajowej, Naczelnej Prokuratury Wojskowej lub
prokuratora IPN – Komisji Ścigani Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
3) ten kto spełnia wymagania określone w art. 61 § 1 pkt 1-4 pusp
a) wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza co najmniej 8 lat
b) pracował w polskiej szkole wyższej, w PAN, w instytucie naukowo-badwczym lub innej placówce
c) jeżeli wykonywał zawód lub zajmował określone stanowisko w okresie 3 lat przed powołaniem
14.Ustanie stosunku służbowego sędziego sądu powszechnego, przeniesienie na inne miejsce
służbowe, stan spoczynku
65 - normalnie
70 - KRS na wniosek sędziego po zasięgnięciu opinii kolegium właściwego sądu wyrazi zgodę na
dalsze zajmowanie stanowiska. Wniosek taki kieruje do KRS sędzia nie później jak 6 miesięcy przed
ukończeniem przez niego 65
Na swój wniosek:
55 – kobieta (przepracowała co najmniej 25 lat na stanowisku sędziego lub prokuratora)
60 – mężczyzna (przepracował co najmniej 30 lat na stanowisku sędziego lub prokuratora)
Sędziego przenosi się również w stan spoczynku:
a) na jego wniosek albo wniosek kolegium sądu, jeżeli z powodu choroby lub utraty sił uznany został
przez lekarza orzecznika ZUS za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków sędziego
b) na wniosek kolegium właściwego sądu , jeżeli z powodu choroby lub płatnego urlopu dla
poratowania zdrowia nie pełnił służby przez okres roku. Do tego okresu wlicza się też okresy
poprzedniej przerwy w pełnieniu służby z powodu choroby lub płatnego urlopu w celu poratowania
zdrowia jeżeli okres czynnej służby nie przekroczył 30 dni
c) jeżeli bez uzasadnionej przyczyny nie poddał się badaniom z żądaniem którego wystąpiło kolegium
lub Minister Sprawiedliwości
d) na wniosek Ministra Sprawiedliwości w razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów
sądowych jeśli nie został przeniesiony do innego sądu
15.Prawa i obowiązki sędziego sądu powszechnego
Obowiązki:
1. postępowanie zgodne ze ślubowaniem, stałe podnoszenie kwalifikacji w tym uczestniczyć w
szkoleniach i innych formach doskonalenia zawodowego
2. sędzia powinien strzec powagi stanowiska w służbie i poza nią, unikać wszystkiego co mogło by
przynieść ujmę godności, osłabiać zaufanie do bezstronności
3. sędzia ma obowiązek zachować w tajemnicy sprawy, o których dowiedział się ze względu na swój
urząd poza jawną rozprawą sądową
4. nie może należeć do żadnej partii politycznej ani też brać udziału w żadnej działalności politycznej z
wyjątkiem sprawowania mandatu posła lub senatora (urlop bezpłatny na czas kampanii)
5. nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku
dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym
Ponadto:
a) nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki prawa handlowego
lub spółdzielni
b) nie może członkiem zarządu fundacji prowadzącej działalność gospodarczą
c) nie może posiadać więcej niż 10% akcji spółki lub udziałów przedstawiających więcej niż 10%
kapitału zakładowego
d) nie może prowadzić działalności gospodarczej, zarządzać nią lub być pełnomocnikiem w
prowadzeniu takiej działalności
e) może w stanie spoczynku używać tytułu ale z dodaniem „ w stanie spoczynku”
f) obowiązuje go zadaniowy czas pracy
g) używa stroju urzędowego
h) zobowiązany do złożenia oświadczenia majątkowego
j) sędzia sądów: rejonowego lub okręgowego ma obowiązek niezwłocznie zgłosić prezesowi sadu
apelacyjnego, a prezes s.apelacyjnego Ministra Sprawiedliwości o toczącym się postępowaniu w
którym sędzia występuje jako strona lub uczestnik postępowania
k) ma prawo do urlopu i płatnego urlopu dla poratowania zdrowia
16. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziego sądu powszechnego
Sędzia odpowiada dyscyplinarnie za:
1) przewinienia dyscyplinarne:
a) przewinienia służbowe w tym oczywista i rażąca obraza przepisów prawa
b) uchybienie godności urzędu
2) wykroczenia
Charakter czynu:
a) zawiniony
b) zindywidualizowany
c) dyscyplinarnie bezprawny
d) społecznie szkodliwy
Kary dyscyplinarne:
1) upomnienie
2) nagana
3) usunięcie z zajmowanej funkcji
4) przeniesienie na inne miejsce służbowe
5) złożenie sędziego z urzędu
Ponadto kary 3) usunięcie z zajmowanej funkcji i 4) przeniesienie na inne miejsce służbowe
Skutkują:
a) pozbawieniem możliwości awansowania na wyższe stanowiska sędziowskie
b) niemożnością udziału w kolegium sądu
c) niemożnością orzekania w sądzie dyscyplinarnym
d) niemożnością uzyskanie utraconej funkcji niemożnością
I instancja – sądy apelacyjne
II instancja - Sąd Najwyższy
17. Aplikanci i asesorzy sądowi w sądach powszechnych
Aplikant sądowy:
a) obywatelstwo i pełnia praw cywilnych i obywatelskich
b) nieskazitelny charakter
c) studia – mgr
d) zakwalifikowany na aplikację przez komisję egzaminacyjną po przeprowadzeniu konkursu
Aplikacja sądowa – trwa 3 lata
Aseso r
a) ukończył aplikację sądową lub prokuratorską
b) zdał egzamin sędziowski lub prokuratorski
c) obywatelstwo i pełnia praw cywilnych i obywatelskich
d) studia mgr
e) zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków sędziego
18.Referendarze sądowi, kuratorzy sądowi, ławnicy oraz organy pomocnicze sądów powszechnych
Referendarz – uprawniony do wykonywanie określonych w ustawach czynności należących do sądów
w zakresie ochrony prawnej a w szczególności postępowania w sprawach związanych z prowadzeniem
ksiąg wieczystych i rejestrów sądowych oraz orzekania o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
Na referendarza może być mianowany ten, kto:
c) studia – mgr
d) ukończył 24 lata
e) odbył aplikację referendarską, sądową lub prokuratorską i złożył odpowiedni egzamin
Kary dyscyplinarne dla referendarzy:
1) nagana
2) nagana z ostrzeżeniem
3) nagana z obniżeniem wynagrodzenia zasadniczego o 10% na okres 2 lat
4) wydalenie z pracy
Asystent sędziego – wykonuje samodzielnie czynności administracji sądowej oraz czynności
przygotowania spraw sądowych do ich rozpoznania
Na stanowisku asystenta sędziego może być zatrudniony ten, kto
c) studia – mgr
d) ukończył 24 lata
e) odbył staż urzędniczy w sądzie lub prokuraturze, albo spełnia warunki do zwolnienia z tego stażu
określone w przepisach o pracownikach sądów i prokuratury
Kurator sądowy- funkcjonariusz publiczny, pełniący swoje obowiązki w jednym zespole kuratorskiej
służby sądowej. Kuratorzy sądowi wykonują swoje zadania zarówno w środowisku osób których
dotyczy postępowanie czyli podopiecznych, w miejscu ich zamieszkania, jak i na terenie zakładów
zamkniętych i placówek ich pobytu, w szczególności na terenie zakładów karnych.
Podział kuratorów:
1. kuratorzy zawodowi
- dla dorosłych – wykonujący orzeczenia w sprawach karnych, którzy zgodnie z art. 2 pkt 6 kkw są
organami wykonawczymi sądu,
- rodzinnych – wykonujący orzeczenia w sprawach rodzinnych i nieletnich
2. kuratorzy społeczni – wykonujący orzeczenia w jednym z dwóch powyższych zespołów lecz pełniący
swoje zadania społecznie.
Kuratorem może być ten kto:
- posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
- jest nieskazitelnego charakteru,
- jest zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków kuratora zawodowego,
- ukończył wyższe studia magisterskie z zakresu nauk pedagogiczno-psychologicznych,
socjologicznych lub prawnych albo inne wyższe studia magisterskie i studia podyplomowe z zakresu
nauk pedagogiczno-psychologicznych, socjologicznych lub prawnych,
- odbył aplikację kuratorską,
- zdał egzamin kuratorski.
Natomiast kuratorem społecznym może zostać osoba, która odpowiada pierwszym trzem ww.
warunkom oraz: posiada co najmniej wykształcenie średnie i doświadczenie w prowadzeniu
działalności resocjalizacyjnej, opiekuńczej lub wychowawczej i złożył informację z Krajowego Rejestru
Karnego, która jego dotyczy.
Ławnik- występują w sądach I instancji. Orzekają na równych prawach z sądzią zawodowym. Biora
udział w sprawach karnych, a w cywilnych tylko z zakresu prawa pracy oraz w sprawach ze stosunków
rodzinnych. Są wybierani przez rady gmin. Są niezawiśli, podlegają tylko ustawie.
Ławnikiem może być wybrany:
c) ukończył 30 lat, ale nie ma więcej niż 70 lat
d) jest zatrudniony lub zamieszkuje w miejscu kandydowania co najmniej rok
e) dobry stan zdrowia
f) wykształcenie min średnie
Nie może być wybrany:
- osoby zatrudnione w sądach lub prokuraturze
- osoby wchodzące w skład organów od których orzeczenia można się odwołać do sądu
- funkcjonariusze Policji i innych organów zajmujących się ściganiem przestępstw i wykroczeń
- adwokacji, radcy i ich aplikanci
- duchowni
- żołnierze w czynnej służbie
- funkcjonariusze Służby Więziennej
- radni gminy, która dokonuje wyboru ławnika
Mandat wygasa:
- skazanie za przestępstwo lub wykroczenie
- Rada Gminy może odwołać gdy: niewykonuje należycie obowiązków, źle się zachowuje, jest
niezdolny do wykonywania obowiązków
19. Sądy wojskowe
Sądzą: żołnierzy w służbie czynnej, pracowników cywilnych, żołnierzy obcych państw przebywających
na terenie RP
Wojskowe sądy garnizonowe
Organy:
1) prezes
Samorząd: Zgromadzenie Sędziów Sądów Wojskowych
Wojskowe sądy okręgowe
Organy:
1) prezes sądu
2) kolegium wso
Sędziowie sądów wojskowych:
1. pełnia praw cyw i ob
2. nieskazitelny charakter
3. mgr prawa
4. egzamin sędziowski
5.3 letni staż asesora w sądzie wojskowym
6. 29 lat
Standardowo 5 i 6 nie dotyczą prof., dr hab. , sędziów i prokuratorów wiceprokuratorów i
podprokuratorów, oraz adwokatów, notariuszy i radców (3lata w zawodzie)
Sądy dyscyplinarne: orzekają w składzie 3 sędziów
I instancja: wojskowe sądy okręgowe
II instancja: SN- izba wojskowa
Asesorzy:
1) pełnia praw cyw i ob
2) nieskazitelny charakter
3) studia mgr
4) egzamin sędziowski
Aplikanci:
1. obywatelstwo i pełnia praw cyw i ob
2. nieposzlakowana opinia
3. nie był karany za przestępstwo karne lub skarbowe
4. nie toczy się przeciwko niemu postępowanie za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub
skarbowe
5. mgr prawa
6. umieszczony na liste kwalifikacyjną
Ławnik: kadencja 3 lata
1) 18 lat i pełnia praw cyw i ob
2) nieskazitelny charakter i dyscyplina wojskowa
Nie może być ławnikiem żołnierz, który pełni służbę departamencie, ŻW, sądzie wojskowym,
prokuraturze wojskowej
20. Kompetencje SN - nadzór instancyjny i pozainstancyjny
SN sprawuje nadzór instancyjny i pozainstancyjny nad sądami powszechnymi i wojskowymi.
Nadzór instancyjny polega na rozpoznawaniu środków odwoławczych (skargi kasacyjnej i kasacji) od
orzeczeń sądów niższej instancji.
Nadzór pozainstancyjny polaga na podejmowaniu uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne.
21.Ograny SN, podział SN na izby
Izby:
1) Cywilna
2) Karna
3) Pracy, ubezpieczeń społecznych i spraw publicznych
4) wojskowa
Organy:
1. Pierwszy prezes SN- powoływany przez prezydenta na 6 lat, kieruje pracami i reprezentuje SN na
zewnątrz, wykonuje czynności określone ustawą, regulaminem, powołuje i odwołuje przewodniczących
wydziłów na wnosek prezesa SN, w postępowaniu przed TK reprezentuje SN
2. Prezes SN- zastępsa I prezesa, kieruje praca poszczególnych izb, powołuje prezydent na wniosek I
prezesa
3. Zgromadzenie izby sędziów SN- omawianie corocznego projektu informacji o działalności izb,
opiniowanie kandydatów na stanowiska sedziego SN, prezesa, I prezesa, przewodniczących
wydziałów, wybór 2 członków oraz zastępcy członka kolegium SN, przewodniczy prezes SN
Samorządowe:
4. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego- uchwalanie reg wyborów kandydatów,
dokonywanie wyboru kandydatów na sędziego SN, prezesa, 2 członków KRS, rozpatrywanie i
przyjmowanie projektu informacji o działalności SN, podejmowanie uchwał w sprawach SN,
przewodniczy I prezes
5. Kolegium SN- tworzą go I prezes, prezesi, sędziowie wybrani przez zgro ogólne na okres 3 lat,
kompetencje: ustalanie podziału czynności w SN, podejmowanie decyzji dot. Wewnętrznych struktur
organizacyjnych SN, opiniowanie projektów regulaminów, kandydatów na prezesów i stanowiska
kierownicze, uchwalanie reg
22. Stosunek służbowy sędziego SN
Prawa i obowiązki, sposób powoływania sądziów SN są takie same jak sędziów sądów powszechnych.
Wygaśnięcie stosunku służbowego:
- śmierć
- zrzeczenie się urzędu lub statusu śedziego w spoczynku
- prawomocne orzeczenie sądu dot. pozbawienia praw publicznych lub zakazu zajmowania stanowiska
sędziego
- prawomocne orzeczenie sądu dyscyplinarnego o złożeniu sędziego z urzędu
- utrata obywatelstwa
Przejście w stan spoczynku
70 – normalnie
65 – na swój wniosek
60 – jeżeli przepracował jako sędzia SN nie mniej niż 9 lat
23.Prawa, obowiązki i odpowiedzialność sędziego SN
Sędzia SN
1. obywatelstwo i pełnia praw cyw i ob
3. mgr prawa
4. wysoki poziom wiedzy prawniczej
5. zdolny ze względu na stan zdrowia
6. 10 letni staż sędzia prokurator, adwokat radca notariusz
Odpowiedzialność dyscyplinarna
I instancja: SN w składzie 3 sędziów SN
II instancja: SN w składzie 7 sędziów SN
Kary dyscyplinarne:
1. upomnienie
2. nagana
3. usunięcie z zajmowanej funkcji
4. Złożenie z urzędu
24. Sądy administracyjne jako organy wymiaru sprawiedliwości
Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez
- kontrolę działalności administracji publicznej
- rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu
terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami, a organami
administracji rządowej
Orzekają w sprawach skarg na:
- decyzje administracyjne
- postanowienia wydane w postępowaniu admin
- postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym
- inne czynności z zakrezu działania administracji publicznej
- akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego oraz akty arganów zwiazków
tych jednostek
- akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządku terytorialnego
- bezczynność organów
25.Właściwość sądów adm.
Zadania NSA:
- rozpoznawanie środków odwoławczych od orzeczeń WSA
- uchwały wyjaśniajace przepisy prawne
- rozstrzyganie zagadnień prawnych budzacych wątpliwości w sprawach sądowo –administracyjnych
- rozstrzyganie sporów o właściwość pomiędzy organami jednostek samorz teryt i samorz kolegiami
odwoławczymi oraz sporób kompetencyjnych
+ pytanie 24
26.Powołanie sędziów sądów adm.
-Wymagania WSA: 35 lat, dobry stan zdrowia, wysoki poziom wiedzy z zakresu pr. admin, musi
pracować co najmniej 8 lat na stanowisku sędziego, prokuratora, adwokata, radcy, notariusza lub 10 lat
w inncyh instytucjach poblicznych na stanowisku zwiazanym z tworzeniem lub stosowaniem prawa
admin
-Wymagania NSA: prawnik z wiedzą z zakresu prawa admin, musi pracować 10 lat na stanowisku
sędziego, prokuratora, adwokata, radcy, natariusza, 40 lat
27.Organy sądów adm.
Organy wojewódzkiego sądu admin.
- Prezes- kieruje, reprezentuje sąd na zewnątrz, pełni czynności administracji sądowej, ma prawo
wglądu w czynności właściwego WSA z rządaniem wyjaśnienia i usunięcia uchybień, może uchylać
zarządzenia administracyjne niezgodne z prawem, powołuje go prezes NSA
- Zgromadzenie ogólne sędziów WSA – składa się z sędziów WSA, przewodniczącym jest prezes,
zadania: rozpatrywanie informacji prezesa o rocznej działalności sadu, przedstawianie KRS
kandydatów na sędziów, wyrażenie opini w sprawie powołania i odwołania prezesa, ustalanie liczby,
składu, wybieranie członków kolegium , zgłaszanie kandydatów do KRS
- Kolegium sądu- ustala podziłą czynnosci, zasady przydzielania spraw sędziowm, przedstawia opinię
o kandydatach na sędziów, przewodniczącym jest prezes
Organy NSA:
- prezes- Powołuje prezydent na 6 lat, kieruje pracami sądu, rep na zwenatrz, czynności adm sądow.
- Zgromadzenie ogólne sędziów NSA- rozpatruje info o roczej dziłalności sadu, przedstawia KRS
kandydatów, wybiera kandydatów na prezesa NSA, ustala skład i wybiera członków kolegium NSA
- Kolegium NSA- ustala podział czynności, zasady przydziału spraw, opiniuje kandydatów na sędziów,
podejmuje decyzję dot tworzenia i znoszenia wydziałów, przewodniczących wydziałów, kadencja 3
lata, przewodniczacym jest prezes
NSA dzieli się na izby: finansową, gospodarczą, ogólnoadministracyjną
Kancelaria prezesa NSA- zadania związane z pełnieniem przez prezesa czynności w spr finansowych,
kadrowych, admin-gosp, kieruje szef kancelarii
Biuro orzecznictwa- zadania z zakresu sprawności postępowania sądowego oraz orzecznictwa, kieruje
dyrektor
28.Kompetencje i skład KRS
Kompetencje:
- uchwału w sprawie wystąpienia do TK o zbadanie zgodności z Konstytucją aktów normatywnych w
zakresie dotyczącym sądownictwa
- rozpatrywanie i ocenianie kandydatur na stanowisko sędziego NSA i SN oraz na stanowiska
sędziowskie w sądach powszechnych, WSA i wojskowych
- przedstawianie prezydentowi wniosków o powołanie sędziów
- rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziów s tan spoczynku, wyrażanie zgody na dalsze
zajmowanie przez sędziego stanowiska jesli ukończył 65lat
-rozpatrywanie wniosków sędziów w stanie spoczynku o powrót na stanowisko
- wybieranie rzecznika dyscyplinarnego sądziów sądów powszechnych
- wyrażanie opini w sprawie powołania lub odwołania prezesa sądu powszechnego
- uchwalania zasad etyki sędziowskiej, czuwanie nad ich przestrzeganiem
- wypowiadanie się o stanie kadry sędziowskiej
- ustalanie kryteriów oceny kandydatów na sędziów
- opiniowanie projektów aktów prawnych dot. wynagrodzeń sędziowskich, sądownictwa i sędziów
- opiniowanie programów szkolenia aplikantów, egzaminów, ustalanie ich wyników
- opiniowanie zasad oceny pracy asesorów
- wyrażanie stanowiska w sprawach dot. sędziów i sądów wniesionych pod obrady Rady przez
prezydenta oraz inne organy
- opiniowanie kandydatury na Dyrektora Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i
Prokuratury
- wskazanie 2 członków Rady Programowej Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych
i Prokuratury
Skład:
- Pierwszy prezes SN, Minister Sprawiedliwości, Prezes NSA, osoby powołane przez prezydenta
- 15 członków wybranych spośród sędziów SN, sądów powszechnych, administracyjnych i wojskowych
- 4 członków wybranych przez Sejm spśród posłów oraz 2 członków wybranych przez Senat spośród
senatorów
29.Kompetencje i skład TS
Przed TS ponoszą odpowiedzialność w zakresie naruszenia ustaw lub Konstytucji, w związku z
zajmowanym stanowiskiem, bądź w zakresie swojego urzędowania ponoszą:
1. prezydent
2.. premier i RM
3, prezes NBP
4. Prezes NIK
5. członkowie KRRiT
6. osoby którym premier powierzył kierowanie ministerstwami
7. Naczelny dowódca sił zbrojnych
8. Posłowie i senatorowie
Kary:
1. utrata czynnego i biernego prawa wyborczego w wyborach: na prezydenta, do sejmu i senatu,
parlamentu europejskiego, i samorządowych
2. zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną
odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych
3. utrata wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych.
Prawo postawienia prezydenta w stan oskarżenia : złożony Marszałkowi Sejmu przez co najmniej 140
członków Zgromadzenia Narodowego
Prawo do pociągnięcia do odpowiedzialności pozostałych osób przysługuje Sejmowi, wstępny wniosek
składa prezydent, 155 posłów, komisja śledcza
Skład:
1. przewodniczący – pierwszy prezes SN
2. 2 zastępców
3. 16 członków wybieranych przez sejm spoza grona posłów i senatorów na okres trwania kadencji
sejmu
I instancja – przewodniczący + 4 członków
II instancja – przewodniczący + 6 członków ( z wyłączeniem tych z I inst)
30.Kompetencje i skład TK
Orzeka w sprawach
1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konst
2. zgodności ustaw z rat. umowami międzynarodowymi
3. zgodności przepisów wydawanych przez centralne organy państwowe z konstytucją, ratyfikowanymi
umowami międzynarodowymi
4. skargi konstytucyjnej
5. sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi a konstytucyjnymi organami państwa
6. Zgodności z konst celów lub działalności partii politycznych
Skłąd: 15 sędziów wybieranych na 9 lat przez sejm
Sędzia- kwalifikacje takie same jak dla sędziego NSA lub SN
Postępowanie dyscyplinarne
I inst- 5 sędziów TK
II inst –pełny squad sędziów TK
Kary dyscyplinarne
1. upomnienie
2. nagana
3. usunięcie ze stanowiska sędziego Trybunału
Organy:
1. Prezes
2. Zgromadzenie ogólne sędziów TK
31.Trybunały działające na podstawie prawa wspólnotowego wspólnot europejskich oraz prawa
międzynarodowego
Europejski Trybunał Praw Człowieka:
- działa na podstawie Konwencji o ochronie Praw Człowieka i podstawowych wolności z 1950 roku
- składa się z sędziów, po 1 z każdego państwa- członka Rady Europy
- kadencja sędziów trwa 6 lat, wygasa po ukończeniu 70 lat, lub gdy 2/3 sędziów ETPC uchwali, że
dany sędzia nie spełnia określonych warunków
- może obradować w składzie: komitet 3 sędziów, izba 7 sędziów, Wielkiej Izby 17 sędziów
- przyjmuje skargi od osób fizycznych, prawnych, organizacji pozarządowej, grupy osób, które stały się
ofiarów naruszenia postanowień konwencji w kaństwach związanych tą konwencją
- rozpatruje sprawę pod 2 warunkami:
1) wyczerpane zostały krajowe mozliwości dochodzenia swoich praw
2) sprawa musi być wniesiona nie później niż 6 miesięcy po wydaniu statniego orzeczenia w kraju
Europejski Trybunał Sprawiedliwości:
- funkcjonuje na podstawie traktatów założycielskich: TUE, TWE oraz Regulaminiu ETS, Statutu ETS
- skład: 27 sędziów, po 1 z każdego państwa członkowskiego + 8 rzeczników generalnych – muszą
mieć kompetencje do zasiadania w najwyższych organach sądowych
-kadencja trwa 6 lat, co 3 lata wymiana połowy składu
- zakończenie kadencji może nastąpić przez:
1. śmierć
2. rezygnacja
3. upływ czasu, na który sędzia był mianowany
4. zwolnienie z funkcji na podstawie jednomyślnej decyzji pozostałych członków trybunału
- członkowie ETS są funkcjonariuszami wspólnotowymi, przysługują im immunitety: jurysdykcyjny,
podatkowy, celny, w sprawach imigracyjnych, prawo do świadczeń socjalnych, związane z obrotem
walutowym.
- sądziowie wybierają spośród siebie Prezesa Trybunału, który pełni funkcję sądowo- administracyjne
oraz Sekretarza
- administracja ETS zorganizowana jest w 5 dyrektoriatów:
1. Wydział biblioteczny i Wydział badań i dokumentów
2. Dyrektoriat tłumaczeń
3. Dyrektoriat tłumaczenia symultanicznego
4. Dyrektoriat informacyjny
5. Dyrektoriat administracyjny
- siedzibą jest Luksemburg, językiejm urzędowym ETS jest francuski
Sąd Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich
- powołany decyzją RUE z 24 października 1988r
- skład: 27 sędziów, posiadających kwalifikacje sędziowskie, ich status jest taki sam jak w ETS
- kadencja 6 lat, co 3 lata wymiana połowy skłądu
- sędziowie wybierają spośród siebie Prezesa na 3 letnią kadencję
- siedzibą jest Luksemburg, językiejm urzędowym ETS jest francuski
Międzynarodowy Trybunał Karny
- powołany w 1998 roku w Rzymie, gdzie uchwalono jego statut
- kompetencję: sądzenie i ściganie spraw dotyczących zbrodni ludobójstwa, zbrodni wojennych,
zbrodni przeciwko ludzkości
-skład: 18 sędziów wybieranych pośród osób posiadających najwyższe kwalifikacje sędziowskie ,
doświadczenie w sprawach karnych oraz wiedzę z tego zakresu.
- wybirani są przez państwa- strony konwencji
- organy MTK:
1. prezydium Trybunału
2. Wydział Przydotowawczy
3. Wydział Orzekający
4. Wydział Odwoławczy
5. Urząd prokuratora
6. Sekretariat
- siedzibą jest Haga, języki urzędowe: angielski, francuski, rosyjski, hiszpański, arabski, chiński
32.Sądy polubowne wg KPC oraz konwencji międzynarodowych
Sądy polubowne
Organ niepaństwowy, powołany do rozstrzygania spraw cywilnych wolą stron, w granicach
przewidzianych prawem obowiazujacym, przez co zostaje wyłączona właściwość sądu państwowego
- podstawą umocowania sądu polubownego w zakresie spraw cywilnych jest tzw. zapis na sąd
polubowny
- wyróżniamy sądy polubowne:
1. ac hoc (powoływany na podstawie umowy między stronami, do rozstrzygnięcia konkretnej
sprawy)
2. stały sąd polubowny
- Sąd Arbitrazowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie
- Sad Polubowny przy Regionalnej Izbie Handlu i Przymysłu w Bielsku-Białej
- Sąd Polubowny przy Związku Banków Polskiech w Warszawie
- Stały Sąd Polubowny Gospodarczy Wielkopolskiej Izby Przemysłowo-Handlowej w
poznaniu
- Stały Sąd Polubowny przy Dolnośląskiej Izbie Handlowej we Wrocławiu
- Stały Sąd Polubowny przy Pomorskiej Izbie Przemysłowo- Handlowej w Gdańsku
- Stały Sąd Polubowny przy Izbie Przemysłowo- Handlowej w Bydgoszczy
- Stały Sąd Polubowny przy Izbie Przemysłowo- Handlowej w Krakowie
- Sąd polubowny przy Izbie Wełny w Gdyni
- Polubowny Sąd Gospodarczy Łódzkiej Izby Przemysłowo- Handlowej
Arbitrem czyli członkiem składu orzekającego może być każda osoba fizyczna bez względu na
obywatelstwo
Arbitraż międzynarodowy
Kompetencje:
- strony wmowy o arbitraż mają w chwili jej zawarcia miejsce prowadzenia swych interesów w różnych
państwach
- miejsce arbitrażu wynikające z umowy stron, miejsce wykonania istatnej części zobowiązania jest
położone poza krajem, w którym strony prowadzą interesy
- strony uzgodniły, że przedmiot umowy o arbitraż jest w inny sposób powiązany z więcej niż jednym
państwem
- wyróżniamy:
1. arbitraż ac hoc
2. stałe instytucje arbitrażowe
- Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu
- Międzynarodową Radę ds. Arbitrażu Handlowego przy ONZ
- Międzynarodową Federację Instytucji Arbitrażu Handlowego
33.Izby morskie jako organy quasi-sądowe
Jest oragnem ustalającym okoliczności faktyczne w sprawach wypadków morskich, nie mają
kompetencji w zakresie rozstrzygania sporów.
- podstawa prawna: funkcjonują na podstawie ustawy z dnia 1 grudnia 1961 roku o izbach morskich
- organem I instancji jest Izba Morska w Gdańsku, działająca przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku oraz
Izba Morska w Szczecinie przy Sądzie Okręgowym w Szczecinie
- organem II instancji jest Odwoławcza Izba Morska przy sądzie okręgowym w Gdańsku
- skład: przewodniczący, 1 lub więcej wiceprzewodniczących (powołuje i odwołuje Minister
Sprawiedliwości spośród sędziów sądów powszechnych) oraz ławnicy
- nadzór zwierzchni sprawuje Minister Sprawiedliwości
- kompetencje: orzekanie w sprawach wypadków morskich
- na orzecznienie Izb w I instancji przysługuje odwołanie
34.Organy pojednawcze
- mediator
- zakładowa komisja pojednawcza
35.Organy kontroli legalności
- sensu stricto
1. Prokuratura
2. Prokurator Biura Lustracyjnego i oddziałowego biura lustracyjnego
3. Lustrator spółdzielni
- sensu largo
1. NIK
2. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
3. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
4. Policja
5. Centralne Biuro Antykorupcyjne
6. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu
7. Straż Graniczna
8. Straż gminna (miejska)
9. Prezes Urzędu Ochrony Konkurancji i Konsumenta
10. Państwowa Inspekcja Pracy
11. Inspekcaj Handlowa
12. Państwowa Inspekcja Sanitarna
13. Organy Kontroli Skarbowej
36.Koncepcje prokuratury, kompetencje prokuratury
Koncepcje:
- model mieszany francusko-radziecki (w Polsce)
- model francuski
- model radziecki
Kompetencje:
- prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych
- sprawowani funkcji oskrżyciela publicznego w sądach
- wytaczania powództw w sprawach karnych i cywilnych
- podejmowanie środków przewidzanych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego
stosowania prawa w postępowaniu sądowym i innych
- sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz decyzji o
pozbawieniu wolności
- prowadzenie badań w zakresie problematyki przestępczości oraz jej zwalczania i zapobiegania
- gromaczenie i przetwarzanie danych, w tym danych osobowych,
- zaskarżanie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych oraz udział w postępowaniu
sądowym w tych sprawach
- zaskarżanie niezgodnych z prawem uchwał organów samorządu terytorialnego lub rozporządzeń
wojewody
- koordynowanie działalności w zakresie ścigania przestępstw, prowadzonej przez inne organy
- współdziałanie z organami państwowymi, państwowymi jednostkami organizacyjnymi i organizacjami
społecznymi w zapobieganiu przestępczości i innym naruszeniom prawa
- współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do
realizacji jego zadań ustawowych
- współpracę i udział w działaniach podejmowanych przez organizację międzynarodowe lub
ponadnarodowe oraz zespoły międzynarodowe, działające na podst. umów międzynarodowych
- opiniowanie projektów aktów normatywnych oraz podejmowanie innych czynności określonych w
przepisach szczególnych
Zadania prokuratury- strzeżenie praworządności i czuwanie nad ściganiem przestępstw
37.Organizacja prokuratury
Do zasad organizacji prokuratury przedstawiających modelowo umiejscowienie prokuratury w systemie
organów państwowych należą:
1) zasada jednolitości (zwaną również zasadą niepodzielności), według której wszystkie jednostki
organizacyjne prokuratury stanowią jedną organizacyjną całość, a ich czynności uznaje się za
dokonane w imieniu całej prokuratury;
2) zasadę centralizmu, zakładającą podporządkowanie wszystkich jednostek organizacyjnych
prokuratury jedynemu w państwie i jednoosobowemu organowi centralnemu (Ministrowi
Sprawiedliwości, pełniącemu funkcję Prokuratora Generalnego);
3) zasadę jednoosobowego kierownictwa, zgodnie, z którą całością prokuratury jak i każdą jej
jednostką organizacyjną kieruje organ jednoosobowy (jedna osoba);
4) zasadę hierarchicznego podporządkowania, zakładającą podporządkowanie jednostek
organizacyjnych prokuratury niższego szczebla, jednostkom wyższego szczebla, a w ramach
poszczególnych jednostek prokuratury, podporządkowanie służbowe prokuratorów swym przełożonym.
Powszechne jednostki organizacyjne
1) Prokuratura krajowa – Prokurator krajowy (przełożony prokuratorów z pkt 1,2,3,4)
2) p. apelacyjne – obszar 2x okręgowa – prokurator apelacyjny (przełożony 2,3,4)
3) p. okręgowe – obszar 3x rejonowa – prokurator okręgowy (przełożony3,4)
4) p. rejonowe – obszar conajmniej 1 gminy – prokurator rejonowy (przełożony 4)
Wojskowe jednostki organizacyjne
1) Naczelna Prokuratura Wosjkowa – Naczelny Prokurator Wojskowy – podlega MON (przełożony
1,2,3,)
2) Wojskowe prokuratury okręgowe – wojskowy prokurator okręgowy (przełożony 2,3)
3) wojskowe prokuratury garnizonowe - wojskowy prokurator garnizonowy (przełożony 3)
Jednostki organizacyjne IPN – KŚZPNP
1) Główna komisja ścigania zbrodni przeciwko narodowi polskiemu (kierowana przez dyrektora głównej
komisji
2) oddziałowe komisje – naczelnik komisji
Organy samorządowe:
1) zgromadzenie prokuratorów
2) kolegium prokuratury apelacyjnej
3) kolegium prokuratury okręgowej
4) rada prokuratorów
38.Powoływanie na stanowiska prokuratorów
Prokurator:
1. pełnia praw cyw i ob. I obywatelstwo
3. mgr prawa
4. zdolny ze względu na stan zdrowia
5. 26 lat
6. złożył egzamin prokuratorski lub sędziowski
7. pracowała w charakterze asesora przez co najmniej rok lub odbyła przewidziany w przepisach o
służbie wojskowej żołnierzy zawodowej staż
6 i 7 nie dotyczy standardowo
Aplikant powszechnej jednostki organizacyjnej
3. mgr prawa
Aplikant wojskowej jednostki organizacyjnej
Tylko oficer pełniący zawodową służbę wojskową na podst. kontraktu na pełnienie służby terminowej
2. nieposzlakowana opinia
3. mgr prawa
4. nie jest oskarżony o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub skarbowe
5 nie był karany za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub skarbowe
6. umieszczony na listę kwalifikacyjną
39.Prawa, obowiązki i odpowiedzialność prokuratorów
Prokuratorzy posiadają immunitety formalny i materialny.
Do obowiązków prokuratorów należy:
- podelgaja nadzorowi służbowemu. Prokurator przełożony może przeprowadzać kontrolęobciążenia i
wydajności pracy, żądać złożenia relacji o przebiegu czynności w poszczegulnych sprawach,
zapoznawać się z aktami spraw, przeglądać sprawozdania z wystąpień prokuratorskich przed sądem
czy dokonywać kontroli załatwianych spraw.
- prokurator musi informować prokuratora nadrzędnego o wszczęciu postępowania przygotowawczego
w sprawach dużej wagi oraz z własnej inicjatywy może go informować o wszczęsciu postępowania w
sprawach zawiłych
- prokurator nadrzędny może objąć nadzorem służbowym sprawę prowadzona przez podrzędnego
prokuratora
Odpowiedzialność dyscyplinarna
Kary:
1. upomnienie
2. nagana
3. usunięcie z zajmowanej funkcji
4. przeniesienie na inne miejsce służbowe
5. wydalenie ze służby prokutratorskiej
40.Podmioty podlegające kontroli NIK + kryteria kontroli
NIK bada: oblidatoryjnie działalność org. administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych;
fakultatywnie organów samorządu, komunalnych osób prawnych.
NIK przedkłada sejmowi: analizę wykonania budżetu państwa, założeń polityki pieniężnej, opinię w
przedmiocie absolutorium dla RM, info o przeprowadzonych kontrolach
Kryteria kontroli:
- legalność jako zgodność działania podmiotu kontrolowanego z obowiazujacym prawem,
- gospodarność jako konieczność uzyskania optymalnych rezultatów na podst poniesionych jak
najmniejszcyh nakładów na podmiot kontrolowany,
- celowość, jako zgodność założonego celu i sposobu jego realizacji z osiagniętym efektem działania,
- rzetelność jako zgodność prowadzonej przez podmiot kontrolowany działalności z pozanormatywnymi
czynnikami – wymagania wiedzy i techniki oraz zasadami dobrej wiary
41.Kolegialność NIK
W skład Kolegium NIK wchodzą:
- Prezes NIK jako przewodniczący
- wiceprezesi i dyrektor generalny NIK
- 14 członków Kolegium NIK – powoływani przez Marszałka Sejmu na wniosek prezesa NIK; 7
przedstawicieli nauk prawnych lub ekonomicznych oraz 7 dyrektorów jednostek organizacyjnych NIK
Kadencja Kolegium trwa 3 lata.
Odwołanie członka Kolegium następuje:
- zrzeczenie się funkcji
- zaprzestanie zajmowania stanowiska dyrektora jednostki organizacyjnej NIK
- absencja na posiedzeniach Kolegium NIK przez okres dłuższy niż 1 rok
- skazanie prawomocnym wyrokiem sądu
Zadania Kolegium NIK:
- zatwierdzanie analizy wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej oraz rocznego
sprawozdania z działalności NIK
- uchwalanie:
a. opini w przedmiocie absolutorium dla RM
b. wniosków w sprawie rozpatrzenia przez sejm określonych problemów zwiazanych z
działalnością organów wykonujacych zadania publiczne
c. wystąpień zawierających wynikające z kontroli zarzuty, dotyczące działalności osób
kierujących organami lub instytucjami podlegającymi kontroli NIK
- projekt statutu oraz budżetu NIK
- okresowych planów pracy NIK
42.Kompetencje Rzecznik Praw Obywatelskich i R.P. Dziecka
Po zbadaniu sprawy RPO może:
- wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził naruszenia wolności i praw człowieka i obywatela
- skierować wystąpienia do organu, organizacji lub instytucji w których działalności stwierdził
naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela
- zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką o której mowa w/w punkcie z wnioskiem o
zastosowanie środków przewidzanych w prawie
- żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych i wziąć w tym postępowaniu udział na prawach
przysługujących prokuratorowi
- żądać wszczęscia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o
przestępstwa ścigane z urzędu
- zwrócić się o wszczęcie postepowania administracyjnego, wnieść skargi do sądu administracyjnego,
a także uczestniczyć w tym postepowaniu na prawach przysługujących prokuratorowi
- wystąpić z wnioskiem o ukaranie, a także o uchylenie prawomocnego wyroku w postępowaniu w
sprawach o wykroczenia
- wnieść kasację od prawomocnego orzeczenia
RPO może również:
- występowć do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie
lub zamianęinnych aktów prawnych w sprawach dot. wolności i praw
- występować do TK w sprawach o których mowa w art. 188 Konstytucji
- zgłosić udział w postępowaniu przed TK w sprawach skarg konstytucyjnych i brać w nim udział
- występować z wnioskami do SN o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych
Kompetencje Rzecznika Praw Dziecka:
- podejmuje działania, biorąc pod uwagę informację wskazujące na naruszenie praw lub dobra dziaeck
- może zwrócić się do organów władzy, organizacji, instytucji o złożenie wyjaśnienia i udzielenie
niezbędnych informacji oraz o udostępnienie akt i dokumentów
- może zwrócić się do właściwych organów (np. RPO) o podjęcie na rzecz dziecka działań z zakresu
ich kompetencji
- przedstawia organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do
zapewnienia skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w
tym zakresie
- może występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej będź o
wydanie lub zamianę innych aktów prawnych
43.Zadania i organy adwokatury, izby adwokackie
Izby adwokackie: Izbę adwokacką stanowią adwokaci i aplikanci mający siedzibę na terenie
izby.
Organami izby są:
1. zgromadzenie izby składające się z adwokatów wykonujących zawód oraz delegatów
pozostałych adwokatów
2. Okręgowa rada adwokaca: Skłąda się z dzekana, 5-15 członków i 2-4 zastępców
członków.
3. Sąd dyscyplinarny
4. komisja rewizyjna
Do zakresu działania izb należy:
1. wybór delegatów do KZA
2. wybór dziekana, prezesa sądu dyscyplinarnego, przewodniczązego KR oraz członków i
zastępców członków ORA SD i KR
3. uchwalenie budżetu izby
4. określenie min i max liczby członków
5. rozpatrywanie corocznych sprawozdań z działalności ORA
6. zatwierdzanie zamknięć rachunkowych
7. podejmowanie innych uchwał.Oragnizacja samorządu: Adwokaturę (palestrę) stanowi
ogół adwokatów i aplikantów adwokackich. Adwokatura zorganizowana jest na
zasadach samorządu zawodowego:
1. Krajowy Zjazd Adwokatury: Krajowy Zjazd Adwokatury stanowią delegaci wybrani w
proporcji do liczby członków izby, ustalonej przez Naczelną Radę Adwokacką, jednak
nie mniej niż sześciu delegatów z każdej izby. Krajowy Zjazd Adwokatury odbywa się,
co 3 lata. Zjazd zwołuje Naczelna Rada Adwokacka. Powinien się on odbyć w ciągu
miesiąca od daty dokonania wyborów we wszystkich izbach adwokackich.
Nadzwyczajny Krajowy Zjazd może być zwołany na żądanie Prezydium Naczelnej Rady
Adwokackiej, Wyższej Komisji Rewizyjnej, co najmniej 1/3 członków Naczelnej Rady
Adwokackiej albo, co najmniej 1/3 okręgowych rad adwokackich. Do zakresu działania
Krajowego Zjazdu Adwokatury należy m.in. wybór prezesa Naczelnej Rady
Adwokackiej, prezesa Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i przewodniczącego Wyższej
Komisji Rewizyjnej, adwokatów wchodzących w skład Naczelnej Rady Adwokackiej,
członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej Komisji
Rewizyjnej, udzielanie Naczelnej Radzie Adwokackiej absolutorium, wytyczanie
kierunków działania samorządu adwokackiego, ustalanie liczby izb adwokackich.
2. Naczelna Rada Adwokacka: W Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej i w prezydiach
okręgowych rad adwokackich nie można sprawować tej samej funkcji dłużej niż przez 2
następne kadencje. Nie można łączyć mandatów ustawowych organów samorządu
adwokackiego Do zakresu działania:— reprezentowanie adwokatury,
— uchylanie sprzecznych z prawem uchwał zgromadzenia izby,
— nadzór nad działalnością Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, okręgowych rad
adwokackich oraz nadzór nad kształceniem aplikantów przez te rady,
— ustalanie zasięgu terytorialnego izb adwokackich oraz ich siedzib,
— rozpoznawanie odwołań od uchwał okręgowych rad adwokackich,
— udzielanie opinii o projektach aktów prawodawczych oraz przedstawianie wniosków i
postulatów w zakresie tworzenia i stosowania prawa. Naczelną Radę Adwokacką
tworzą: prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, adwokaci wybrani przez Krajowy Zjazd
Adwokatury w liczbie odpowiadającej liczbie dziekanów okręgowych rad adwokackich,
nie więcej jednak niż 8 adwokatów z tej samej izby oraz dziekani okręgowych rad
adwokackich. Siedzibą Naczelnej Rady Adwokackiej jest Warszawa.
3. Wyższy Sąd Dyscyplinarny: składa się z 23 członków oraz 3 zastępców członków.
Rozpoznaje on w składzie 3 sędziów jako instancja odwoławcza sprawy rozpoznawane
w pierwszej instancji przez sądy dyscyplinarne. Prezes Wyższego Sądu
Dyscyplinarnego uczestniczy w posiedzeniach Naczelnej Rady Adwokackiej oraz
składa jej okresowe informacje o stanie spraw dyscyplinarnych.
4. Wyższa Komisja Rewizyjna: wykonuje kontrolę finansowej i gospodarczej działalności
Naczelnej Rady Adwokackiej oraz kontrolę wykonywania uchwał Krajowego Zjazdu
Adwokatury.
Minister Sprawiedliwości zwraca się do Sądu Najwyższego o uchylenie sprzecznych z prawem
uchwal organów adwokatury, w terminie 6 miesięcy od daty ich doręczenia. Minister
Sprawiedliwości może ponadto zwrócić się do Krajowego Zjazdu Adwokatury lub do Naczelnej
Rady Adwokackiej o podjęcie uchwały w określonej sprawie należącej do ich właściwości.
Uchwała Naczelnej Rady Adwokackiej powinna być podjęta w terminie miesiąca.
44.Lista adwokatów, formy wykonywania zawodu
Adwokatura(Palestra)-ogół adwokatów i aplikantów adwokackich.
Kompetencje adwokatów- zawód ten polega gównie na świadczeniu pomocy prawnej. Pomoc
ta polega na :
1. udzielaniu porad prawnych
2. sporzadzaniu opinii prawnych
3. opracowywanie projektów aktów prawnych
4. występowanie przed sądami i urzędami
5. innych czynnościach
45.Dostęp do zawodu adwokata
Kwalifikacje: Na listę adwokatów może być wpisany ten, kto:
1. jest nieskazitelnego charakteru i swym dot zachowaniem daje rękojmię prawidłowego
wykonywania zawodu,
2. korzysta z pełni praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych,
3. ma mgr. z prawa,
4. odbył w Polsce aplikację adwokacką i złożył egzamin adwokacki.
Wymagań odbycia aplikacji adwokackiej i złożenia egzaminu nie stosuje się do:
1. prof i dr hab.
2. Osób, które co najmniej 3 lata zajmowały stanowsiko radcy w Prokuratorii Generalnej,
3. osób, które zdały egzam sędziowski, prokuratorski, radcowski, notarialny.
Do egzaminu, bez obowiązku aplikacji, mogą przystąpić dr prawa oraz osoby, które pracowały
co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat jako referendarz sądowy lub asystent
sędziedzego.
O wpisaniu na listę Adokatów decyduje ORA, która zawiadamia w terminie 30 dni Ministra
Sprawiedliwości zarówno o wpisie jak i o odmowie wpisu. Wpis uznaje się za dokonany jeżeli
Minister nie sprzeciwi się w terminie 30 dni od daty otrzymania uchwały wraz z danymi osoby.
Aplikacja:
a) trwa 3lata 6 miesięcy
b) 6 miesięcy odbywa się w sądzie lub prokuraturze na podstawie skierowania ORA
c) Patron- osoba wskazana przez dziekana ORA, któego zadaniem jest przygotowanie do
wykonywania zawodu.
d) Po 6 miesiącach aplikant może zastępować adwokata przed sądem rejonowym,
organami ścigania itp.
e) Po 1,5 roku aplikant może zatępować adwokata przed wszystkimi sądami za wyjątkiem
SN i NSA.
f) Aplikacja kończy się egzaminem, który może być powtórzony raz.
46.Prawa, obowiązki, odpowiedzialność adwokatów
Prawa i obowiązki:
gwarancje niezależnego, samodzielnego wykonywania swych zadań przez adwokata. Do nich
należą:
1) szeroka ochrona prawna adwokata,
Adwokat podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych korzysta z ochrony
prawnej. Zamach na jego godność lub nietykalność jest zamachem na funkcjonariusza
publicznego. Również tytuł zawodowy „adwokat” podlega ochronie prawnej.
2) immunitet adwokacki,
Adwokaci, wyposażeni są w tzw. immunitet materialny. Zapewnia on niekaralność co do
pewnej kategorii czynów karalnych. W wypadku adwokata nadużycie wolności słowa i pisma,
stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę lub zniesławienie strony, jej
pełnomocnika lub obrońcy, kuratora, świadka, biegłego lub tłumacza, podlega ściganiu tylko w
drodze dyscyplinarnej. Jest to immunitet bezwzględny, tzn. nie może być przez żaden organ
uchylony. Nadużycie wolności słowa i pisma przez adwokata, stanowiące zniewagę lub
zniesławienie osoby nienależącej do kręgu wymienionych osób, powoduje odpowiedzialność
dyscyplinarną i kamą. Za wykroczenia, adwokaci odpowiadają na ogólnych zasadach.
3) tajemnica zawodowa,
Adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku
z udzielaniem pomocy prawnej. Ma to zapewnić zaufanie klienta, oczekującego od adwokata
poufności i dyskrecji tajemnicy. Obowiązek ten nie może być ograniczony w czasie. Adwokata
nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, co do faktów, o których
dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę.
4) jednokierunkowość pomocy prawnej udzielanej przez adwokata,
Jednokierunkowość pomocy prawnej oznacza zakaz pomocy prawnej w wypadku konfliktu
interesów adwokata i klienta. Jest ograniczeniem typu podmiotowego, przypominającym
instytucję wyłączenia sędziego, zakazującym adwokatowi reprezentowania klientów, których
interesy są w sprzeczności, choćby się na to zgodzili, np. adwokat udzielił wcześniej pomocy
prawnej stronie przeciwnej w tej samej sprawie lub w sprawie z nią związanej, brał udział w tej
sprawie, wykonując funkcję publiczną, osoba, przeciwko której ma prowadzić sprawę, jest jego
klientem, choćby w innej sprawie, adwokat, będący dla niego osobą bliską, prowadzi sprawę
lub udzielił on już pomocy prawnej stronie przeciwnej w tej samej sprawie czy w sprawie z nią
związanej.
5) formy wykonywania zawodu,
prawo o adwokaturze zakazuje adwokatowi wykonywania zawodu, jeżeli pozostaje w
stosunku pracy. Adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim
lub w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami mogą
być adwokaci i radcy prawni.
6) niepołączalność zawodu adwokata z wykonywaniem pewnych zajęć,
Oprócz ustawowego zakazu wykonywania zawodu, przy jednoczesnym pozostawaniu w
stosunku pracy, kodeks etyki adwokackiej zawiera zakaz łączenia zawodu adwokata z
wykonywaniem zajęć, które uwłaczałyby godności zawodu lub ograniczały niezawisłość
adwokata. W szczególności za kolidujące z wykonywaniem zawodu adwokackiego uznano:
zajmowanie stanowiska zarządcy w cudzym przedsiębiorstwie, sprawowanie funkcji członka
zarządu łub prokurenta w spółkach prawa handlowego lub członka dyrekcji banku, zawodowe
pośrednictwo przy transakcjach handlowych oraz prowadzenie kancelarii adwokackiej w tym
samym lokalu z osobą prowadzącą inną działalność, sprzeczną z zasadami etyki adwokackiej.
7) honorarium adwokackie,
Z uwagi na formy wykonywania wolnego zawodu adwokata, opłaty za czynności adwokackie
ustalane są w umowie z klientem. Mimo że zasady etyki adwokackiej o tym nie wspominają,
jednak zobowiązanie się klienta do zapłacenia adwokatowi części korzyści uzyskanych w
wyniku procesu, jest zakazane w Polsce i w całej Unii Europejskiej. Wysokość opłat za
czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiąca podstawę do
zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich określił Minister
Sprawiedliwości. Są w nim określone stawki minimalne, jednak sąd może, z uwagi na rodzaj i
zawiłość sprawy, ustalić opłatę wyższą niż stawka minimalna, jednak nie przekraczającą jej
sześciokrotności.
8) samorządność adwokatury
9) odpowiedzialność dyscyplinarna( następujące kary)
•
upomnienie
•
nagana
•
kara pieniężna
•
zawieszenie w czynnościach zawodowyc na czas od 3 miesięcy do lat 5
•
wydalenie z adwokatury
47.Wykonywanie zawodu radcy prawnego
Ustawa o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982r., normuje kompetencje i kwestię samorządu
radców prawnych. Wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy
prawnej. Radca prawny świadczy pomoc prawną podmiotom gospodarczym, jednostkom
organizacyjnym oraz osobom fizycznym, z wyłączeniem spraw rodzinnych, opiekuńczych i
karnych. Wyłączenie to nie obejmuje występowania w sprawach karnych w charakterze
pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego i powoda cywilnego, jeżeli są to instytucje państwowe
lub społeczne albo przedsiębiorcy, oraz występowania w charakterze pełnomocnika
interwenienta i podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej w sprawach o
przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe. Radca prawny nie może, więc być obrońcą w
sprawach karnych, ale może być obrońcą w sprawach o wykroczenia. Od 1996 r. radca
prawny niewykonujący zawodu w ramach stosunku pracy uzyskał możliwość wykonywania
pomocy prawnej na rzecz osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami Radca prawny może
wykonywać zawód, podobnie jak adwokat we własnej kancelarii oraz w spółce cywilnej jawnej
partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i
partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie radcowie
prawni lub radcowie prawni i adwokaci, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą
praktykę, a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy
prawnej.
Radca prawny może również wykonywać zawód na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz w
ramach stosunku pracy, czego adwokatowi nie wolno. Osobom fizycznym radca prawny może
jednak udzielać pomocy prawnej tylko w ramach wykonywania zawodu w kancelarii radcy
prawnego lub wskazanych spółkach, bez jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy. W
przeciwnym wypadku zachodzi nieważność postępowania.
Radca prawny, wykonujący zawód w takich formach jak adwokat lub w ramach umowy
cywilnoprawnej, jest przedstawicielem wolnego zawodu, czego nie można powiedzieć o radcy
prawnym wykonującym zawód w ramach stosunku pracy. Jednakże również radca prawny
zatrudniony na podstawie umowy o pracę korzysta z przymiotu niezależności (niezawisłości).
Przejawia się to m.in. tym, że:
— zajmuje on samodzielne stanowisko podległe bezpośrednio kierownikowi jednostki
organizacyjnej;
— nie można polecać mu wykonania czynności wykraczającej poza zakres pomocy prawnej;
— radca prawny nie jest związany poleceniem, co do treści opinii prawnej i prowadzi
samodzielnie sprawy przed organami orzekającymi;
— jednostka organizacyjna zapewnia udział radcy prawnego w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz przed naczelnym lub centralnym
organem administracji państwowej, sądem okręgowym, sądem apelacyjnym, wojewódzkim
sądem administracyjnym oraz przed organem drugiej instancji w postępowaniu
administracyjnym
—przy ocenie pracy radcy prawnego kierownik jednostki organizacyjnej, w której jest
zatrudniony, musi zasięgnąć opinii radcy prawnego wskazanego przez radę okręgowej izby
radców prawnych;
— szczególna ochrona stosunku pracy radcy prawnego , polega na tym, że można z nim
rozwiązać stosunek pracy z powodu nienależytego wykonywania obowiązków radcy prawnego
dopiero po uprzednim zasięgnięciu opinii rady okręgowej izby radców prawnych;
— wynagrodzenie radcy prawnego nie może być niższe od wynagrodzenia przewidzianego
dla stanowiska pracy głównego specjalisty lub innego równorzędnego stanowiska pracy.
Radca prawny korzysta z gwarancji niezawisłości.
48.Samorząd radców prawnych
Zgodnie z obecnie obowiązującą ustawą z dnia 6 lipca 1982 roku samorząd radców
prawnych jest niezależny w wykonywaniu swoich zadań i podlega przepisom prawa, a
przynależność do niego jest obowiązkowa. Chłonkami organów samorządu mogą być tylko
radcowie, a kadencja organów samorządu trwa 4 lata. Nadzór nad działalnością samorządu
radców sprawuje Minister Sprawiedliwości. Radcowie i aplikanci zamieszkujący RP tworzą
Krajową Izbę Radców Prawnych, a zamieszkali na terenie danego okręgu tworzą okręgową
izbę radców prawnych. Izby posiadają osobowość prawną. Organami samorządu są: Krajowy
Zjazd RP, Krajowa Rada RP, Wyższa Komisja rewizyjna, Wyższy Sąd Dyscyplinarny,
zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych, rada okręgowej izby radców prawnych,
okręgowa komisja rewizyjna, okręgowy sąd dyscyplinarny.
1. W Krajowym Zjeździe RP zwoływanym przez Krajową Radę RP udział biorą delegaci
wybrani przez zgromadzenia okręgowych izb radców prawnych oraz ustępujący
członkowie z głosem doradczym. Krajowy Zjazd RP wybiera wszystkie organy
samorządu radców prawnych, uchwala wytyczne działania samorządy i jego organów
oraz zasady etyki.
2. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd RP
zwołuje Krajowa Rada RP z własnej inicjatywy, na wniosek swego prezydium lub
Wyższej Komisji Rewizyjnej lub na wniosek co najmniej jednej trzeciej rad okręgowych
izb radców prawnych. NKZRP powinien być zwołany w ciągu 2 miesięcy od dnia
wpływu wniosku o zwołanie Zjazdu.
3. Krajową Radę RP
stanowią prezes i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd RP oraz członkowie
wybierani bezpośrednio przez zgromadzenia okręgowych izb po jednym z każdej izb.
Do zadań Krajowej rady RP należy reprezentowanie samorządu wobec sądów,
organów państwowych
i samorządowych, instytucji i organizacji, udzielanie
opinii o projektach aktów prawnych, koordynowanie działalności okręgowych izb i
sprawowanie nadzoru nad ich działalnością, wybór prezesa oraz Głównego Rzecznika
Dyscyplinarnego, rozpatrywanie odwołań od uchwał rad okręgowych, uchylanie uchwał
sprzecznych z prawem.
4. Do zadań Wyższej Komisji Rewizyjnej
należy kontrola działalności finansowej Krajowej Rady RP.
5. Wyższy Sąd Dyscyplinarny
rozpatruje odwołania od orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych, jako sąd 1
instancji sprawy dyscyplinarne członków Krajowej Rady RP i rad okręgowych.
Odwołania od orzeczeń wydawanych w tym trybie rozpatruje ten sam sąd w innym ,
rozszerzonym składzie.
6. W zgromadzeniu okręgowej izby radców prawnych
uczestniczą wszyscy radcowie należący do danej izby i aplikanci bez prawa głosu.
Zgromadzenie zwołuje rada okręgowa raz w roku. Do uprawnień zgromadzenia należy
ustalanie liczby członków organów okręgowych radców prawnych.
7. Nadzwyczajne zgromadzenia okręgowej izby radców prawnych
zwołuje rada izby na wniosek Krajowej rady RP, na wniosek swego prezydium lub
okręgowej komisji rewizyjnej lub na wniosek jednej trzeciej członków. Powinno ono być
zwołane w ciągu 3 tygodni od dnia wpływu w sprawie zwołania tego zgromadzenia.
8. Rada okręgowej izby radców prawnych
kieruje działalnością okręgowej izby radców prawnych. Organem wykonawczym jest
prezydium, które stanowią dziekan oraz wice dziekani, sekretarz, skarbnik i członkowie.
Do zadań rady należy reprezentowanie interesów zawodowych radców prawnych i
nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu, kontroli i oceny wykonywania zawodu
przez wizytatorów.
9. okręgow komisja rewizyjna
należy kontrola działalności finansowej okręgowej rady izby radców prawnych.
10.Okręgowy sąd dyscyplinarny
rozpatruje sprawy dyscyplinarne członków okręgowej izby radców prawnych niesione
prze rzecznika dyscyplinarnego oraz odwołań od ostrzeżeń udzielonych przez dziekana
rady. Od orzeczeń okręgowego sądu dyscyplinarnego służy odwołanie do Wyższego
Sądy Dyscyplinarnego.
Kary:
1.
2.
3.
4.
5.
upomnienie
nagana z ostrzeżeniem
zawieszenie na okres 3 miesiące/ 5lat
kara pieniężna nie niższa niż poł średniej krajowiej
pozbawienie prawa do wykonywania zawodu.
49.Dostęp do zawodu radcy prawnego
Aplikacja:
1. 3,5 roku wzorowana na adwokackiej
2. odbywanie w sądzie prok itp trwa rok
3. wpisanie na listę tylko osoba, która pokryje sama koszty aplikacji
Powołanie podobnie jak adwokat
50.Prawa, obowiązki i odpowiedzialność
Patrz pyt. 48
51.Notariusze jako podmioty pomocy prawnej
Notariat zaliczany jest do organów pomocy prawnej obok adwokatów i radców prawnych.
Notariusz działa jako osoba zaufania publicznego, doktryna wskazuje cechy wyróżniające
notariuszy od innych zawodów prawniczych, potwierdzające status notariusz jako osoby
zaufania publicznego:
1) Nieskazitelny charakter
2) Używa pieczęci urzędowej z wizerunkiem orła
3) Czynności notarialne mają charakter dokumentu urzędowego
4) Obowiązek zachowania w tajemnicy okoliczności sprawy, ustaje on tylko wtedy gdy
notariusz składa zeznanie jako świadek przed sądem, chyba, że ujawnienie tajemnicy
zagraża dobru państwa albo ważnemu interesowi prywatnemu
5) Zasada incompatibilitas
6) Odpowiedzialność dyscyplinarna za przewinienia zawodowe albo uchybienia powadze
lub godności zawodu
7) Zobowiązany stale podnosić kwalifikacje oraz postępować zgodnie ze ślubowaniem
8) Instytucja wyłączenia notariusza ( iudex inhabilis ) – zakaz dokonywania czynności
dotyczących samego notariusz, małżonka, krewnych i powinowatych bez ograniczeń w
linii prostej
i powinowatych do 3 stopnia pokrewieństwa, osób
związanych przez przysposobienie, opiekę, kuratelę
9) Czuwa nad zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron, ma udzielić wyjaśnień
10)Odmówi dokonania czynności notarialnej sprzecznej z prawem, pouczając o prawie i
trybie zaskarżenia odmowy, osoba zainteresowana może wnieść w przeciągu tygodnia
zażalenie do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii – funkcja
notariusz jako jurysdykcja prewencyjna.
52.Prawa, obowiązki, odpowiedzialność notariuszy
Notariusz dokonuje nast czynności:
1) sporządza akty notarialne
2) sporządza poświadczenia
3) doręcza oświadczenia
4) spisuje protokoły
5) sporządza protesty weksli i czeków
6) przyjmuje na przechowanie dokumenty, pieniadze i papiery wartosciowe
7) sporządza wpisy, odpisy i wyciagi dokumentów
8) sporządza, na żądanie stron, projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów
9) sporządza inne czynności wynikające z przepisów
Kwalifikacje i powoływannie notarouszy:
1. posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich
2. jest nieskazitelnego charakteru
3. ma mgr z prawa
4. odbył aplikacje notarialny
5. zdał egzamin notarialny
6. pracował w charakterze asesora notarialnego 3 lata
7. ukończył 26 lat
Aplikanta notarialnego mianuje rada izby notarialnej po przeprowadzeniu konkursu przez tę
radę. Aplikację prowadz rada izby notarialnej na podst programu ustalonego przez KRN.
Aplikacja trwa 2,5 roku i kończy się egzaminem przed komisją powołaną przez Min sprawiedli.
Asesorem notarialnym może być aplikant notarialny, który zdał egzaminnotarialny i przedstawił
oświadczenie notariusza o gotowości zawarcia z nim umowy o pracę.
Nadzór na notariuszem:
w doktrynie 2 rodzaje nadzoru:
1. nadzór sprawowany przez Ministra Sprawiedliwości
a) wizytacja kancelarii notarialnych
b) lustracji obejmujących określoną problematykę
c) dokonywanie oceny działalności notariuszy na podstawie protokołów, bilansów itp
d) badanie działalności izb notarialnych, w szcególności z zakresu ich czynności
nadzorczych
e) narad powizytacyjnych oraz konferencji szkoleniowych.
2. nadzór wykonywany przez radę na obszarze izby.
Kary:
1. upomnienie
2. nagana
3. kara pieniężna w wyskokości 5x średnia krajowa
4. pozbawienie prawa do kancelarii
Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych powołane są sądy dyscyplinarne:
a) w I instancji-Sądy dyscyplinarne izb notarialnych
b) w II instancji Wyższy sąd dyscyplinarny
Przyczyny odwołania
1. zrezygnował z prowadzenia kancelarii
2. z powodu choroby
3. przekorczył 70 lat
4. został pozbawiony prawa prowadzenia kancelarii
5. utracił z mocy wyroku sądowego prawa publiczne
6. Minister sprawiedliwości może odwołac not, który uzuskał 2 ujemne oceny w wyniku
kolejnych wizytacji
53.Komornicy jako organy pomocy prawnej
Komornik jest funkcjonariuszem publicznym, który wykonuje czynności egzekucyjne w
sprawach cywilnych oraz inne czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów:
1. Wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne
oraz o zabezpieczenie roszczeń
2. Wykonywanie innych tytułów wykonawczych
3. Sporządzanie protokołu stanu faktycznego przed wszczęciem procesu sądowego lub
przed wydaniem orzeczenia na zarządzenie sądu lub prokuratora
Komornik ma prawo doręczania zawiadomień sądowych, obwieszczeń, protestów i zażaleń za
potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty oraz sprawowaniu urzędowego nadzoru nad
dobrowolnymi publicznymi licytacjami, z przybiciem najniższej lub najwyższej oferty. Ustawa z
29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji powierza komornikom jako
funkcjonariuszom publicznym realizacje określonych zadań państwa w zakresie wykonywania
orzeczeń sądowych, których forma i sposób realizacji jest uregulowany normami
publicznoprawnymi. Komornik jest organem nadrzędnym wobec stron postępowania. Przy
wykonywaniu swoich czynności komornik podlega wyłącznie ustawom oraz orzeczeniom sądu.
Postępuje zgodnie z przepisami prawa, złożonym ślubowaniem i zasadami etyki zawodowej.
Komornik prowadzi kancelarię komorniczą i używa okrągłej pieczęci urzędniczej z godłem
państwa zawierającej w otoku funkcję oraz oznaczenie siedziby. Działa on na obszarze
swojego rewiru komorniczego będącego tożsamym z właściwościami sądu rejonowego.
Komornika wiąże tajemnica zawodowa, obejmująca okoliczności sprawy. Obowiązek ten
ustaje gdy komornik składa zeznanie przed sądem w charakterze świadka. Komornikowi nie
wolno podejmować dodatkowego zatrudnienia, które mogłoby uchybiać powadze
wykonywania zawodu. Komornik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy
wykonywaniu czynności i ma obowiązek zawarci umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej, co podlega kontroli prezesa sądu. Ustawa o komornikach nie omawia nadzoru
judykacyjnego unormowanego w KPC, który przewiduje:
1. Nadzór zwierzchni Ministra Sprawiedliwości
2. Nadzór w przedmiocie terminowości, rzetelności i skuteczności postępowania
egzekucyjnego, sprawowany przez organy samorządu komorniczego poprzez
komorników-wizytatorów
3. Nadzór nad komornikami w przedmiocie formalnej poprawności ich działalności ,
sprawowany przez prezesów sądów rejonowych
54.Prawnicy zagraniczni świadczący pomoc prawną w RP
Zasady i warunki świadczenia pomocy prawnej w RP przez prawników zagranicznych określa
ustawa z dnia 5 lipca 2002 o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej.
Ustawa dotyczy tylko działalności adwokata i radcy prawnego. Prawnik zagraniczny jest
uprawniony do wykonywania stałej praktyki lub do świadczenia usług trans granicznych. Stała
praktyka oznacza stałe i systematyczne świadczenie pomocy prawnej przez prawnika
zagranicznego w Polsce. Usługa transgraniczna oznacza jednorazową lub przejściową
czynność z zakresu pomocy prawnej, wykonywanej w Polsce przez prawników
zagranicznych.. Prawnik z UE wpisany na listę prowadzoną przez okręgową radę adwokacką
jest uprawniony do wykonywania stałej praktyki w zakresie odpowiadającym zawodowi
adwokata a wpisany na listę prowadzoną przez radę okręgowej izby radców prawnych – do
wykonywania stałej praktyki w zakresie odpowiadającej zawodowi radcy prawnego. Przesłanki
wpisu na listę są następujące: nieskazitelny charakter, pełnia praw publicznych, pełna
zdolność do czynności prawnych, znajomość języka polskiego w mowie i piśmie, zdany test
umiejętności. Prawnik wpisany na listę prawników nabywa prawa i obowiązki jak adwokat lub
radca prawny. Jest upoważniony do stosowania tytułu zawodowego uzyskanego w państwie
macierzystym, wyrażonego w języku urzędowym tego państwa.
55.Kompetencje Prokuratorii Generalnej
Do zadań Prokuratorii Generalnej należy:
- wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem
Administracyjnym - na mocy ustawy nowelizacyjnej Prokuratoria Generalna utraciła kompetencje do
wykonywania zastępstwa procesowego Skarbu Państwa (SP) przed NSA (jak również przed
wojewódzkimi sądami administracyjnymi). Celem nowelizacji było unikniecie negatywnych sporów
kompetencyjnych związanych z wykonywaniem przez SP zastępstwa procesowego przed sądami
administracyjnymi (...) Źródło: Komentarz do ustawy o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. M.
Dziurda (...) , 2006 LexisNexis
- zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed sądami powszechnymi, wojskowymi,
administracyjnymi i polubownymi
- zastępstwo Rzeczypospolitej Polskiej przed sądami, trybunałami i innymi organami orzekającymi w
stosunkach międzynarodowych
- wydawanie opinii prawnych

1. Pojęcie ochrony prawnej Stała i zorganizowana działalność

Transkrypt

Podobne dokumenty

Czytaj całe pismo

Współpraca ze szkołami gimnazjalnymi i ponadgimnazjalnymi

MONITOR POLSKI

Sprawozdanie ze spotkanie z panią profesor Krystyną Kowalik

I Wiceprezes Sądu Okręgowego w Łodzi SSO Alicja Pońsko 1

Sąd Apelacyjny potwierdził zasadność nałożenia kary pieniężnej na

konkurs na stanowisko asystenta sędziego

Plan działalności na rok 2017 dla Sądu Rejonowego w Zgierzu

Sprawozdanie z wykonania planu działalności Sądu za rok 2012

POSTANOWIENIE SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU z