AK_Katecheza_2016_06_Currenda

ks. Jan Orzeszyna, Katecheza VI / 2016:
Integralność nowego człowieka i nowego stworzenia (ekologia ducha ludzkiego) - streszczenie.
1. Człowiek a środowisko naturalne – dwa spojrzenia na ekologię:
a) Nietypowo o ekologii: Jest rok 2316, jedynie garstka ludzi jeszcze protestowała przeciwko żywności modyfikowanej
genetycznie. Na tle większości wyróżniali się brakiem sierści i kopyt.
b) Potrzeba nawrócenia ekologicznego. Można powiedzieć, że nastała swoista moda na ekologię. Zastanawiający jest
fakt, że ochrona środowiska stała się w ostatnich latach głównie domeną politycznej lewicy. Dzieje się tak chyba
dlatego, że współczesna prawica polityczna jest często związana z chrześcijańskim antropocentryzmem, zaś ekologia
jawi się jako dziedziczka tych zmian światopoglądowych, które zakwestionowały Boga, Kościół i całe chrześcijaństwo.
Czy możliwe jest, by przy pomocy działań negujących Boga zaprowadzić właściwy ład w przyrodzie? Papież
Franciszek w ostatniej encyklice Laudato si' mówi o potrzebie nawrócenia ekologicznego, a więc o konieczności
wewnętrznej przemiany i powrocie do Boga jako warunku właściwej postawy wobec środowiska naturalnego. Warto,
by członkowie Akcji Katolickiej jako pierwsi zaangażowali się w realizację papieskiej recepty na ekologię. W tym celu
należy najpierw uważnie prześledzić treść ostatniego rozdziału papieskiego dokumentu Laudato si'.
2. Wewnętrzna przemiana i powrót do Boga, warunkiem właściwej postawy wobec środowiska naturalnego
Punktem wyjścia do zrozumienia chrześcijańskiej postawy wobec środowiska naturalnego jest odwołanie się do
Księgi Rodzaju, w której jest mowa o tym, że Bóg umieścił mężczyznę i kobietę na ziemi, aby ją uprawiali, jej strzegli
i panowali nad nią (por. Rdz 1, 28 i 2,15). Niektórzy z Bożego polecenia, aby człowiek panował nad ziemią,
wyprowadzają błędny wniosek, jakoby myśl judeochrześcijańska sprzyjała bezlitosnej eksploatacji natury. Jak
wyjaśnia papież Franciszek, każda wspólnota może wziąć z dóbr ziemi to, czego potrzebuje dla przeżycia, ale ma
również obowiązek chronienia jej i zapewnienia, by była ona płodna dla przyszłych pokoleń. Uprawiając i doglądając
dzieła stworzenia, człowiek w raju miał właściwą relację z Bogiem, z bliźnimi i z całym stworzeniem. I to było
źródłem ładu i harmonii między wszystkimi stworzeniami. Niestety - jak podaje Księga Rodzaju - te trzy istotne relacje
uległy zerwaniu. Ta harmonia między Stwórcą, ludzkością a całym stworzeniem została zniszczona, ponieważ
człowiek usiłował zająć miejsce Boga, odmawiając uznania siebie za ograniczone stworzenie. Źródłem wszelkiego zła,
a zarazem i najbardziej niebezpiecznym zanieczyszczeniem ekologicznym jest grzech. Jak zatem walczyć ze skutkami
duchowego zanieczyszczenia?
a) Rachunek sumienia - Czy nie zaszkodziłem Bożemu stworzeniu moimi działaniami i niezdolnością do działania?
b) Odpowiedzialności wobec siebie samych, odpowiedzialności wobec innych i odpowiedzialności wobec środowiska.
c) Duchowość chrześcijańska - przekonanie, że „mniej znaczy więcej”. Elementy duchowości chrześcijańskiej to:
- Wstrzemięźliwość, czyli zdolność radowania się, gdy się ma niewiele.
- Pokora: nie można wykluczyć Boga ze swojego życia, by w Jego miejsce zajęło ego człowieka.
- Postawa mistyka, który doświadcza wewnętrznej więzi, jaka istnieje między Bogiem a wszystkimi bytami.
- Nawrócenie wspólnotowe i braterska wspólnota. Nie wystarczy tylko osobista przemiana na lepsze.
- Sakramenty, to uprzywilejowany sposób, w jaki natura jest przyjęta przez Boga i przemieniona w pośrednictwo życia
nadprzyrodzonego. Całe stworzenie odnajduje swoje największe wywyższenie zwłaszcza w Eucharystii, która
jednoczy niebo i ziemię, obejmuje i przenika całe stworzenie.
- Świętowanie Niedzieli. Skoro Eucharystia, to także niedziela - dzień Eucharystii - jest wezwaniem do ekologicznego
nawrócenia. Dzień ten, podobnie jak żydowski szabat, jest dany ludzkości jako dzień uzdrowienia relacji człowieka
z Bogiem, z samym sobą, z innymi i ze światem.
3. Nasze zadania:
Reakcją na zagrożenie ekologiczne jest podjęcie działań, które ograniczą szkodliwe odpady czy oczyszczą środowisko.
Natomiast papież Franciszek mówi, że pierwszym i podstawowym krokiem w ekologii jest wychwalanie Boga. Stąd
też i tytuł encykliki Laudato si' (mi' Signore) - Pochwalony bądź, Panie mój. Ma to swoje uzasadnienie, albowiem ten,
kto wielbi Boga, nie będzie mógł zarazem niszczyć Jego stworzeń. Wręcz przeciwnie, będzie je podziwiał i chronił.
Z pewnością godne uwagi byłyby inicjatywy duszpasterskie, które zmierzałyby do troski o środowisko naturalne
poprzez wychwalanie Boga w Trójcy Jedynego, albowiem świat został stworzony przez Trzy Osoby działające jako
jedna Boska zasada, ale każda z nich realizuje to wspólne dzieło zgodnie ze swoją tożsamością. Warto zachęcać się
nawzajem do kontemplacji i adoracji Najświętszego Sakramentu i łączenia tych aktów kultu z troską o wszystkie
stworzenia. Warto także powracać do dawnych praktyk religijnych, jakimi są m.in. modlitwa przed posiłkiem,
modlitwa po posiłku, wychwalanie Boga za piękno podczas przebywania na łonie natury, gdyż one w naturalny sposób
usposabiają do dziękczynienia Bogu za jego stwórcze dzieło, a tym samym stwarzają zdrowy i naturalny fundament
troski o środowisko naturalne.
Króluj nam Chryste!
ks. Roman