informatyka - Zespół Szkół Specjalnych nr 6

INFORMATYKA
Program nauczania w gimnazjum specjalnym dla uczniów
z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim
realizowany w Gimnazjum Specjalnym nr 19
w Zespole Szkół Specjalnych nr 6 w Bytomiu
Wymiar godzin: 65
Opracowanie
mgr Katarzyna Ziemińska
Zatwierdził
........................................
Wstęp
Informatyka w gimnazjum jako przedmiot ogólnokształcący stanowi przygotowanie do życia w skomputeryzowanym
świecie, w którym ogromną rolę odgrywa Internet oraz konieczne jest ciągle doskonalenie się i samokształcenie. Dzięki
nabytej wiedzy i umiejętnościom absolwent gimnazjum specjalnego, korzystający z narzędzi informatycznych, będzie
przygotowany do przyszłej aktywności zawodowej.
W programie zaprezentowano podejście, którego podstawą jest wyjaśnianie ogólnych zasad i reguł (oczywiście na
przykładach zastosowań). Umożliwi to nie tylko zrozumienie podstaw, ale przede wszystkim zdobycie wiedzy, która
będzie użyteczna (aktualna) także po zmianie wersji omawianych programów komputerowych.
Inne ważne założenie programu wiąże się z przeświadczeniem, że uczeń nauczy się tyle, na ile jest to możliwe ze
względu na jego indywidualne możliwości i predyspozycje, i dlatego trzeba go zachęcić do zdobywania wiedzy jasnym
przekazem oraz ciekawymi przykładami.
Informatyka ma duży wpływ na rozwój uczniów i jest jednocześnie przedmiotem praktycznym: uczeń dużo czasu
poświęca na pracę wykonywaną za pomocą komputera. Wiąże się to ze znaczną liczbą ćwiczeń oraz prezentowaniem
pracy w postaci plików, z zapisem powstających dokumentów i wydruków prac, którymi uczeń może pochwalić się
kolegom i rodzicom.
Poniższy program nauczania nie jest związany z konkretną platformą programową. Do codziennej pracy warto
wykorzystać bezpłatne programy. Umożliwi to całkowicie legalne użytkowanie przez uczniów (np. w domu) tych samych
programów, które są wykorzystywane na lekcjach. Zanika wówczas pretekst do korzystania z nielegalnego
oprogramowania i naruszania praw autorskich. Ma to ogromne znaczenie w kształtowaniu zachowań i postaw
etycznych.
Koncepcja programu opracowana została na podstawie programowej kształcenia ogólnego zawartej w rozporządzeniu
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego
oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
2
I.
Szczegółowe cele edukacyjne – kształcenie i wychowanie
1.
Wybieranie, łączenie i stosowanie różnych narzędzi informatycznych do rozwiązywania typowych problemów
ucznia.
1.
Poszukiwanie, gromadzenie i wykorzystywanie informacji pozwalających między innymi na realizowanie
edukacyjnych celów ścieżek międzyprzedmiotowych. Wprowadzanie ucznia w problematykę wiedzy
naukowej.
2.
Wykorzystywanie środków i narzędzi informatycznych do kierowania własnym rozwojem i tworzenia własnego
warsztatu pracy intelektualnej.
3.
Korzystanie z rożnych źródeł informacji dostępnych za pomocą komputera.
4.
Rozwiązywanie problemów za pomocą prostych algorytmów.
5.
Poznanie korzyści i zagrożeń związanych z rozwojem zastosowań komputerów.
6.
Przestrzeganie prawa i zasad etycznych regulujących tryb pracy z komputerem.
7.
Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas pracy z komputerem.
8.
Przestrzeganie zasad etykiety podczas pracy w sieci
9.
Umiejętność krytycznej oceny możliwości technologii informacyjnej, jej zastosowań w codziennym życiu.
10.
Przestrzeganie prawa w zakresie ochrony danych osobowych oraz kwestii udostępniania własnych danych,
zwłaszcza w zakresie wymiany informacji w Internecie.
11.
Odpowiedzialne korzystanie z możliwości oferowanych przez stale rozwijającą się technologię informacyjna i
komunikacyjną oraz przygotowanie do przystosowania się w przyszłości do szybko zachodzących zmian w tej
technologii. Rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań informatyką.
12.
Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej przez realizację projektów grupowych.
3
II. Treści nauczania.
1.
Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Podstawowe elementy komputera i ich
funkcje. Zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Podstawowe usługi systemu operacyjnego. Podstawowe
zasady pracy w sieci lokalnej i globalnej.
Materiał nauczania związany ze szczegółowymi celami
edukacyjnymi
Procedury osiągania celów
edukacyjnych
 Poznanie obsługi współczesnych komputerów.
Umiejętność
pracy
myszką
w jednolitym interfejsie okienkowym: pulpit, paski
narzędziowe, rozwijane menu, pamięć podręczna.
 Poznanie zasad BHP przy komputerze.
 Współużytkowanie komputera i oprogramowania z
pracowni szkolnej.
 Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela poznają
charakterystyczne cechy środowiska
komputerowego.
Dowiadują
się
o podstawowych zasadach BHP podczas pracy przy
komputerze. Poznają regulamin pracowni. W
bezpieczny
sposób
korzystają
z
urządzeń
komputerowych. Potrafią wymienić zagrożenia
zdrowia związane z pracą przy komputerze.
 Uczniowie poznają wymienione obok zagadnienia,
gdy uruchamiają komputer, aplikację, utworzą plik i
porządkują dysk. Uczniowie nazywają poszczególne
elementy budowy komputera; przygotowują notatkę
przy pomocy nauczyciela.
 Uczniowie potrafią uruchomić i zamknąć komputer.
Instalują aplikacje w systemie, w którym pracują oraz
przeprowadzają deinstalację.
 Rozumieją
rolę
systemu
operacyjnego
w
komputerze.
 Poznanie, jak działa współczesny komputer.
Co to jest system operacyjny?
Jakie są rodzaje plików, jak je uporządkować w
katalogach? Podstawowe operacje na plikach i
folderach. Co to jest program komputerowy?
Zarządzanie programami i
urządzeniami w
komputerze. Poznanie budowy komputera PC:
procesor, pamięć operacyjna, dysk twardy, karta
sieciowa i karta grafiki, napędy dyskietek, CD-ROM i
DVD oraz inne elementy. Bezpieczne korzystanie z
urządzeń komputera.
 Wprowadzenie do sieci komputerowych: rodzaje
sieci, korzyści wynikające z łączenia komputerów ze
sobą, zasoby, urządzenia i oprogramowanie
sieciowe.
 Uczniowie wiedzą, że istnieją różne rodzaje sieci.
Potrafią logować się i korzystać z udostępnionych im
zasobów.
 Przestrzegają zasad etyki i obowiązujące normy
prawne.
 Stosują zasady kultury technicznej.
 Uczniowie, pracując przy komputerach podłączonych
do Internetu, wykonują wskazane przez nauczyciela
ćwiczenia, dzięki którym poznają pojęcia związane
z Internetem oraz uczą się z niego korzystać.
 Przestrzegają zasad etyki i obowiązujące normy
prawne.
 Uczniowie, korzystając ze wskazówek nauczyciela,
zakładają konto pocztowe na wskazanym serwerze.
 Uczniowie opracowują w grupach określony
dokument, np. ilustrację na podany temat,
i wymieniają się uwagami poprzez pocztę
elektroniczną lub sieć lokalną.
 Uczniowie drukują opracowania za pomocą drukarki
podłączonej do sieci.
 Dostęp do Internetu. Jak się podłączyć do Internetu?
Wyszukiwanie
informacji.
Ogólnoświatowa
pajęczyna WWW. Korzystanie z przeglądarki. Co to
jest wyszukiwarka? Adresy internetowe. Pliki w sieci
a piractwo komputerowe.
 Podstawy poczty elektronicznej. Zakładanie konta
pocztowego na serwerze udostępniającym konta
pocztowe za darmo.
 Dostęp do konta i odbieranie wiadomości.
Wysyłanie poczty.
 Poznanie zasad wymiany danych w sieci lokalnej.
 Bezpieczeństwo danych w Internecie.
Rozpoznawanie bezpiecznej wymiany danych przez
Internet.
 Uczniowie podają, jakie warunki muszą być
spełnione, aby zakupy przez Internet były
bezpieczne. Znają zasady bezpicznej wymiany
danych w Internecie.
4
2. Wyszukiwanie, gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie informacji. Rozwiązywanie
problemów za pomocą programów użytkowych. Redagowanie tekstów i tworzenie rysunków za pomocą
komputera. Tworzenie dokumentów zawierających tekst, grafikę i tabele. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego
do rozwiązywania zadań. Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji. Współtworzenie zasobów w sieci.
Przykłady różnych form organizacji danych. Przykłady wyszukiwania i zapisywania informacji w bazach danych.
Przykłady zastosowań komputera jako narzędzia dostępu do rozproszonych źródeł informacji i komunikacji na
odległość.
Materiał nauczania związany ze szczegółowymi celami
edukacyjnymi
 Do czego służy edytor tekstu: przeznaczenie i jego
możliwości, zasady wprowadzania i edycji tekstu.
 Redagowanie tekstów z wykorzystaniem grafiki.
Poznanie zasad prawidłowej edycji tekstu.
 Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji.
 Korzystanie z rozproszonych źródeł informacji.
 Umiejętność tworzenia złożonych dokumentów
łączących dane opracowane za pomocą różnych
programów użytkowych.
 Tworzenie grafiki komputerowej za pomocą
dostępnych w szkole narzędzi – programów
graficznych.
 Posługiwanie się skanerem i aparatem cyfrowym.
Obróbka zdjęć w komputerze.
 Tworzenie prostych rysunków (ilustracje w
zaproszeniach, ogłoszeniach, rysunki na podany
temat)
 Wykorzystanie wybranych elementów grafiki w
prezentacjach multimedialnych.
 Możliwości i przeznaczenie arkusza kalkulacyjnego
 Rozwiązywanie problemów za pomocą arkusza
kalkulacyjnego. Zrozumienie, do czego służy arkusz
kalkulacyjny i zasad pracy w arkuszu. Poznanie
podstawowych pojęć i sposobów adresowania,
nazw w arkuszu, podstawowe operacje na
komórkach, tworzenia wykresów.
 Przygotowywanie prezentacji przedstawiającej
rozwiązanie zadanego problemu.
 Poznanie i prezentacja baz danych. Rozpoznawanie
baz danych wokół nas. Internet jako przykład bazy
informacji.
Procedury osiągania celów
edukacyjnych
 Uczniowie znają główne zastosowania edytorów
tekstu; stosują zasady wprowadzania i edycji tekstów.
 Uczniowie tworzą dokumenty tekstowo-graficzne,
wykorzystując różnorodne narzędzia edycyjne.
Nauczyciel wybiera tematy związane z zagadnieniami
dotyczącymi środowiska lokalnego i ważnych dla
ucznia spraw. Nauczyciel omawia ogólne zasady edycji
tekstu, natomiast inne aspekty techniczne pracy w
edytorze wyjaśnia podczas bieżącej pracy ucznia.
 Większe prace mogą mięć formę krótkiej instrukcji,
folderu. Ważne jest,
aby uczniowie korzystali z różnych źródeł informacji,
m.in. Internetu, CD-ROM-ów.
 Uczniowie podczas pracy z dokumentem potrafią
edytować tekst: tworzenie i używanie stylów,
sporządzanie i modyfikowanie tabel i ich układu na
stronie, wstawianie nagłówków i stopek do
dokumentu, tworzenie spisu treści itp.
 Uczniowie znają rolę grafiki komputerowej. Wykonują
grafikę komputerową na zadany temat. Temat może
być związany np. z rocznicą historyczną, środowiskiem
lokalnym lub wydarzeniem w danym roku.
 Uczniowie prezentują prace na forum klasy lub szkoły
(np. w formie gazetki ściennej lub prezentacji
multimedialnej).
 Uczniowie wiedzą, jak wstawić grafikę do prezentacji
multimedialnej.
 Uczniowie potrafią opisać zastosowanie arkusza
kalkulacyjnego.
 Uczniowie
wykonują
proste
zestawienia
w arkuszu (np. lista zakupów z cenami), wykonują
obliczenia z wykorzystaniem podstawowych funkcji,
np.
Nauczyciel wybiera ćwiczenia związane z
zagadnieniami, które uczeń poznaje na innych
lekcjach.
 Uczniowie rozwiązują zadania z matematyki
i tworzą wykresy, które są przygotowywane w
uzgodnieniu z nauczycielem tego przedmiotu.
Uczniowie pokazują prezentacje kolegom.
 Uczniowie przeglądają zbiór biblioteczny znaleziony w
Internecie; wykonują ćwiczenia polegające na
wyszukiwaniu różnych elementów w tej bazie.
 Uczniowie
korzystają
z
dostępnego
5
 Wyszukiwanie informacji w istniejących bazach
danych.

Przetwarzanie wyszukanych informacji.
 Tworzenie prostej, jednotabelowej bazy danych w
arkuszu kalkulacyjnym. Poznanie zasad filtrowania
listy w arkuszu.
 Wprowadzenie do multimediów: podstawowe
pojęcia, multimedia w komputerze, korzystanie z
instrukcji obsługi urządzeń komputerowych.
 Źródła multimedialne: aplikacje popularnonaukowe,
edukacja, prezentacje multimedialne, rozrywka,
multimedia w sieci, zagrożenia związane z tematyką
niektórych publikacji multimedialnych (np. gier
komputerowych).
 Multimedia w nauce (programy edukacyjne)
 Poznanie różnorodnych metod przygotowywania
prezentacji.
 Poznanie zasad pracy w programie prezentacyjnym.
 Zapoznanie z podstawowymi zasadami tworzenia
internetowych stron WWW. Podstawy języka HTML.
 Publikowanie informacji w sieciach rozległych.
 Korzystanie z programów dydaktycznych
wspomagających uczenie się różnych przedmiotów.
w Internecie lub w pracowni komputerowej, legalnego
programu baz danych i wykonują ćwiczenia
wprowadzania danych do bazy i wyszukiwania
informacji.
 Uczniowie w grupach tworzą w arkuszu kalkulacyjnym
listę np. szkół gimnazjalnych albo uczestnictwa
uczniów szkoły w zajęciach pozalekcyjnych, a
następnie wyszukują w niej informacje.
 Potrafi posługiwać się podstawowym sprzętem do
obsługi multimediów w komputerze.
 Uczniowie potrafią posługiwać się aplikacjami
multimedialnymi (odszukać informacje, otworzyć film,
muzykę itp.).
 Rozumieją pojęcie: multimedia w Internecie, potrafią
odszukać multimedialne witryny i znaleźć na nich
interesujące informacje.
 Potrafią korzystać z wybranych programów
edukacyjnych.
 Uczniowie uzgadniają z nauczycielem temat publikacji
(np. przedstawienie urządzeń peryferyjnych w
systemie komputerowym, historia komputerów lub
Internetu albo aktualne tematy realizowane na innych
lekcjach bądź autoprezentacje każdego ucznia,
połączone następnie we wspólną prezentację
klasową).
 Uczniowie pod ścisłym nadzorem nauczyciela tworzą
własną stronę, wykorzystując różnorodne narzędzia
do zamieszczenia publikacji w Internecie lub na
podstawie przygotowanego przez nauczyciela
szablonu. Nauczyciel pokazuje sposób publikowania
strony WWW na serwerze (szkolnym lub
umożliwiającym to za darmo), a następnie uczniowie
prezentują wyniki swej pracy na forum klasy.
Nauczyciel ocenia publikację, biorąc pod uwagę
również opinie koleżanek i kolegów. Praca powinna
być grupowa, a wkład każdego ucznia (nawet
najmniejszy) powinien być nagrodzony ze względu na
trudny charakter zagadnienia.
 Uczniowie
wykorzystują
dostępne
programy
edukacyjne do wzbogacania swojej wiedzy
6
3.
Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejścia
algorytmicznego.
Materiał nauczania związany ze szczegółowymi celami
edukacyjnymi
Procedury osiągania celów
edukacyjnych
 Wprowadzenie uczniów w świat algorytmów.
Omówienie pojęcia algorytmu. Poznanie sposobów
przedstawiania algorytmu. Specyfikacja problemu.
Definiowanie własnych procedur. Omawianie z
nauczycielem algorytmu; wyróżnianie danych i
oczekiwanych wyników; przedstawianie algorytmu w
wybranej formie graficznej
 stosowanie arkusza kalkulacyjnego do
rozwiązywania prostego problemu algorytmicznego
 Ze względu na specyfikę uczniów z upośledzeniem
umysłowym, nauczanie algorytmów powinno być
przede wszystkim prowadzone z użyciem
przykładów z życia codziennego i uzależnione od ich
możliwości indywidualnych
 Nauczyciel wiele pojęć wyjaśnia sam. Uczniowie
poznają instrukcje potrzebne do wykonywania
określonych poleceń i tworzą prosty algorytm na
przykładzie wziętym z życia codziennego. Testują i
oceniają algorytm.
4. Wykorzystanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowań, opisywanie
zastosowań informatyki, ocena zagrożeń i ograniczeń, aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki
Materiał nauczania związany ze szczegółowymi celami
edukacyjnymi
Procedury osiągania celów
edukacyjnych
 Konsekwencje rozwoju informatyki
i powszechnego dostępu do informacji.
Uczniowie analizują obowiązujący w szkole
regulamin pracowni informatycznej, regulamin
korzystania z sieci lokalnej i Internetu. Podają
zasady netykiety.
 Uczeń rozumie pojęcie symulacji komputerowej i
rozumie cel jej stosowania
 Potrafi wymienić dziedziny zastosowań symulacji
komputerowych
 Potrafi
uzasadnić
korzyści
wynikające
z
przeprowadzania symulacji

 Podstawowe wiadomości o symulacji i
modelowaniu: pojęcie i rodzaje symulacji
komputerowych, modele zjawisk, zastosowanie
symulacji komputerowych
 Zagadnienia etyczne, prawne i społeczne związane z
ochroną własności intelektualnej i ochroną danych.
 Poznanie różnorodnych zagrożeń wynikających z
życia w społeczeństwie informacyjnym.
 Śledzenie rozwoju narzędzi informatycznych w
zmieniającym się świecie. Rozwijanie własnych
uzdolnień i zainteresowań. Prezentacja własnych
osiągnięć na forum klasy.
 Uczniowie podają informacje na temat zagadnień
etycznych i prawnych związanych z ochroną
własności intelektualnej i ochroną danych.
Wyszukują w sieci informacje o zagrożeniach
wynikających z życia w społeczeństwie
informacyjnym. Dyskutują o własnych
doświadczeniach z tym związanych.
 Uczniowie mogą przygotować prezentacje z kręgu
ich
zainteresowań.
Korzystają
z różnorodnych źródeł informacji; prezentują zebrane
wiadomości i własne poglądy.
 Uczniowie przygotowują prezentacje, których tematy
sami wybierają, oraz przedstawiają je na forum klasy.
Każda praca jest oceniana przez nauczyciela oraz
7
 Wykorzystanie map internetowych do pracy na
innych przedmiotach


 Przygotowanie uczniów do egzaminu końcowego
zewnętrznego po ukończeniu gimnazjum.
 Rozwijanie umiejętności samooceny
u uczniów.
koleżanki i kolegów w klasie.
 Uczniowie radzą sobie z obsługą map
internetowych, wykorzystują je do ćwiczeń.
Uczniowie,
korzystając
z
darmowego
oprogramowania, układają np. zagadki, rebusy
związane z treściami programowymi innych
przedmiotów. Nauczyciel w porozumieniu z
nauczycielami
innych
przedmiotów
ocenia
przygotowanie prac.
Uczniowie przygotowują własne prezentacje
dotyczące zagadnień związanych z innymi
przedmiotami, ze szczególnym uwzględnieniem treści
wskazanych przez nauczyciela jako obowiązujące na
egzaminie gimnazjalnym.
Wykaz zalecanych ćwiczeń:
 Samodzielna obsługa programów komputerowych,
 Podłączanie elementów zestawu komputera, składanie płyty głównej,
 Konserwacja komputera na przykładzie zużytego sprzętu,
 Praca twórcza: tworzenie samodzielnych prac w edytorach grafiki i tekstu
 Tworzenie prezentacji multimedialnej
 Współpraca w grupie nad poleconym projektem
 Wprowadzanie nowinek technologicznej (przynajmniej w formie pokazu)
 Korzystanie z multimediów do gromadzenia i przetwarzania danych
 Wyszukiwanie i selekcjonowanie informacji,
 Przesyłanie zasobów poprzez sieć.
Treści nauczania zawarte w programie są:
 zgodne z podstawą programową kształcenia ogólnego w zakresie nauczania informatyki w gimnazjum,
 zgodne z aktualnym stanem wiedzy informatycznej,
 dostosowane do możliwości ucznia gimnazjum specjalnego.
Treści nauczania przewidziane do realizacji na III etapie kształcenia należy wprowadzać zgodnie z zasadą stopniowania
trudności. Specyfika przedmiotu wymaga powtarzania i rozszerzania poznanych wiadomości w kolejnych latach nauki,
dla nabycia możliwie jak najlepszych umiejętności. Treści nauczania zgrupowane są w poszczególnych działach.
Poniżej rozpisane są propozycje podziału treści na poszczególne lata nauki. Propozycję należy traktować elastycznie,
dbając o realizację treści zawartych w podstawie programowej:
Klasa I:
1.
Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Podstawowe elementy komputera i ich
funkcje. Zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Podstawowe usługi systemu operacyjnego. Podstawowe zasady
pracy w sieci lokalnej i globalnej.
2.
Wyszukiwanie, gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie informacji. Rozwiązywanie
problemów za pomocą programów użytkowych. Redagowanie tekstów i tworzenie rysunków za pomocą komputera.
Tworzenie dokumentów zawierających tekst, grafikę i tabele. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego do rozwiązywania
zadań. Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji.
Klasa II:
1.
Współtworzenie zasobów w sieci. Przykłady różnych form organizacji danych. Przykłady wyszukiwania i
zapisywania informacji w bazach danych. Przykłady zastosowań komputera jako narzędzia dostępu do rozproszonych
źródeł informacji i komunikacji na odległość.
2.
Prezentacje multimedialne.
3.
Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejścia
algorytmicznego.
4.
Wykorzystanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowań,
opisywanie zastosowań informatyki, ocena zagrożeń i ograniczeń, aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki.
8
Poniżej przedstawione są propozycje tematów lekcji informatyki w gimnazjum. Tematy ułożone są według kolejności
ich realizacji na III etapie edukacyjnym.
Klasa I
Numer
lekcji
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
Tematyka
Regulamin pracowni komputerowej oraz zasady BHP.
Zasady zgodnego z prawem wykorzystania komputera.
Budowa zestawu komputerowego.
Wnętrze komputera.
Działanie komputera – rodzaje pamięci.
Systemy operacyjne.
Rodzaje plików i ich wyszukiwanie.
Budowa i działanie komputera – podsumowanie wiadomości.
Zagrożenia związane z wykorzystaniem komputera i Internetu.
WWW – Światowa Pajęczyna.
Sposoby komunikowania się w sieci.
Zakładanie konta pocztowego.
Internet źródłem wiedzy i sposobem komunikowania się.
Współczesne usługi internetowe.
Tworzymy projekt z wykorzystaniem materiałów dostępnych w Internecie.
Mój projekt – podsumowanie i prezentacja.
Wprowadzenie do edytora grafiki.
Edytor grafiki – mój rysunek .
Edytor grafiki – rysowanie krzywych i pętli.
Tajniki fotografii cyfrowej.
Kolaż zdjęć w edytorze grafiki.
Wprowadzenie do edytora tekstu.
Zasady prawidłowej pisowni na komputerze - ćwiczenia
Formatowanie tekstu.
Wstawianie obrazka w edytorze tekstu.
Tabela w edytorze tekstu.
Formatowanie tabelki w edytorze tekstu.
Edytor tekstu i grafiki podsumowanie.
Arkusz kalkulacyjny Excel – wprowadzenie.
Wprowadzanie danych w arkuszu kalkulacyjnym.
Adresowanie względne i bezwzględne.
Operacje w komórkach arkusza kalkulacyjnego.
Tworzenie wykresów w arkuszu kalkulacyjnym.
Klasa II
Numer
lekcji
Tematyka
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Przypomnienie regulaminu pracowni komputerowej oraz zasad BHP.
Co to jest baza danych?
Bazy danych wokół nas – zastosowanie.
Lista – prosta baza danych w arkuszu kalkulacyjnym
Ćwiczenia utrwalające z bazy danych.
Prezentacja multimedialna- wprowadzenie
Tworzę prezentację
Wykorzystujemy różne funkcje programu do wzbogacenia prezentacji.
Moja prezentacja multimedialna.
Prezentacja multimedialna – podsumowanie
Co to jest algorytm?
12.
Rozwiązywanie problemów za pomocą algorytmu.
9
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
Przygoda z algorytmem.
Symulacja komputerowa a modelowanie
Programy komputerowe i ich tajemnice
Programowanie – czy to możliwe?
Animacja komputerowa.
Internet: jak to działa?
HTML – język WWW
Edytory HTML
Moja własna strona WWW
HTML – formatowanie tekstu
HTML – wstawianie obrazków
HTML – ćwiczenia utrwalające
Tworzenie stron internetowych – publikowanie treści.
Przestrzeganie prawa w Internecie- utrwalenie
Powiedz STOP cyberprzemocy
Jak przestrzec się przed zagrożeniami w sieci?
Prezentacja multimedialna na temat bezpieczeństwa w sieci-projekt.
Prezentacja multimedialna na temat bezpieczeństwa w sieci- wykonanie.
Multimedia w nauce, czyli jak wykorzystać programy edukacyjne do własnych celów
Moje zainteresowania a komputer.
10
III. Opis sposobu osiągania celów.
Program jest przeznaczony dla uczniów gimnazjum, w całym cyklu kształcenia. Program nauczania
jest przewidziany do realizacji w ramach 65 godzin, tj. 2x1 godz. tygodniowo w całym cyklu
kształcenia. Przykładowo: 1 godzina tygodniowo w klasie pierwszej gimnazjum, 1 godzina
tygodniowo w klasie drugiej.
Zlecane warunki i sposób realizacji:
Zaleca się, aby podczas zajęć uczeń miał do swojej dyspozycji osobny komputer z dostępem do
Internetu.
Podczas prac nad projektami (indywidualnymi lub zespołowymi) uczniowie powinni mieć również
możliwość korzystania z komputerów, w zależności od potrzeb wynikających z charakteru zajęć,
realizowanych celów i tematów.
Komputery w pracowni powinny być połączone w sieć zapewniającą dostęp do wydzielonych
zasobów serwera oraz usług sieci Internet z każdego uczniowskiego stanowiska. Stacje robocze
powinny być komputerami umożliwiającymi korzystanie z programów multimedialnych dostępnych
na płytach CD/DVD. Ponadto w pracowni szkolnej powinien znajdować się skaner oraz drukarka.
Wskazane jest też dysponowanie przez nauczyciela szkolnym cyfrowym aparatem fotograficznym,
aby uczniowie mogli robić własne zdjęcia, a także posiadanie w pracowni projektora
multimedialnego, który pozwoli na ciekawsze prowadzenie zajęć, a uczniom umożliwi prezentację
swoich prac na forum klasy.
Program może być realizowany na komputerach klasy IBM PC. Biorąc pod uwagę zmieniający się
rynek oprogramowania, należy na bieżąco uzupełniać oprogramowanie edukacyjne pozwalające
wykorzystać komputer do poszerzania wiedzy uczniów w różnych obszarach nauczania. Podczas
doboru oprogramowania należy zwrócić szczególną uwagę na jego legalność.
Specyfika uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wymaga stałego powtarzania treści, obrazowania ich
przykładami, minimalizowania teorii, wielu ćwiczeń praktycznych. Treści nauczania powinny być dostosowane do
indywidualnych predyspozycji ucznia, tak, aby każdy miał ustawioną możliwie jak najwyżej poprzeczkę. Zarazem trzeba
dołożyć wszelkich starań, aby ucznia nie zniechęcić do przedmiotu.
Dzięki przyswojeniu treści programowych młodzież będzie przygotowana do dalszej nauki w szkole ponadgimnazjalnej
lub/i do samokształcenia w tej dziedzinie oraz do pracy zawodowej z wykorzystaniem narzędzi technologii
informacyjnej i komunikacyjnej.
Realizacja treści technologii informacyjnej związanych z konkretnymi przykładami powinna być uzgadniana na bieżąco
przez nauczyciela informatyki z nauczycielami innych przedmiotów. Wiele ćwiczeń może być realizowanych przez
nauczycieli innych przedmiotów.
Uczniowie uzyskają kompetencje we wszystkich dziedzinach wymienionych w Podstawie programowej informatyki, ale
szczególny nacisk położono na:
1.
Zrozumienie zasad działania sieci komputerowych, w tym Internetu.
2.
Wykorzystanie zasobów sieci Internet w codziennej pracy i nauce ucznia.
3.
Korzystanie z wolnego (legalnego i bezpłatnego) oprogramowania w rozwiązywaniu problemów, z którymi
spotyka się gimnazjalista w codziennym życiu i nauce.
4.
Samodzielne tworzenie materiałów multimedialnych.
5.
Etyczne i zgodne z prawem zachowanie w informatycznym świecie.
Wiedząc, że obecnie coraz więcej uczniów szkoły podstawowej ma dostęp do komputera, nie należy lekceważyć
zróżnicowania umiejętności informatycznych uczniów rozpoczynających naukę w gimnazjum. Uczniowie, poznający
treści niniejszego programu, mogą łatwo nadrobić ewentualne zaległości. Jednakże wszelkie czynności muszą być
dostosowane do indywidualnych możliwości uczniów.
11
W programie założono, od początku nauki w gimnazjum, posługiwanie się Internetem i efektywne wykorzystanie jego
zasobów, dzięki czemu uczniowie nabędą wiele umiejętności koniecznych do korzystania z nowych technologii.
Zakres wiadomości i formy pracy powinny być dostosowane do indywidualnych możliwości poznawczych ucznia, należy
indywidualizować pracę z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, odpowiednio do jego
potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych.
Na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, jak również na podstawie
orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego albo nauczania indywidualnego, należy dostosować wymagania
edukacyjne, do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i
odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom.
Dostosowanie będzie polegało na doborze odpowiednich metod i form pracy:








zmniejszenie ilości pojęć do zapamiętania, częste powtarzanie terminologii przedmiotu
częste odwoływanie do modułowej budowy komputera, opisywanie budowy i działania urządzeń zewnętrznych; stosowanie ćwiczeń ułatwiających obsługę;
odrębne instruowanie, częsta indywidualna kontrola, stosowanie jednej metody zapisywania, aż do jej utrwalenia
odwoływanie się do zasad korzystania z sieci z pominięciem specjalistycznej nomenklatury
odrębne instruowanie, wolniejsze tempo pracy, dzielenie zadań na etapy, stosowanie zadań o prostej budo wie, możliwych do wykonania w krótkim czasie,
częste powtarzanie, utrwalanie, zastosowanie wolniejszego tempa pracy, wielokrotne tłumaczenie i wyjaśnianie zasad, naprowadzanie na prawidłowe rozwiązania,
częste odwoływanie się do konkretów i przykładów, zastosowanie metody poglądowości, naprowadzanie na
dokonanie samodzielnego wnioskowania
praca na prostych algorytmach; wspólne formułowanie opisu prostej sytuacji problemowej i sposobu jej
rozwiązania na przykładach z życia wziętych.
IV. Opis założonych osiągnięć uczniów.
Wymagania programowe stanowią oczekiwane umiejętności i osiągnięcia uczniów. Ich sformułowanie
polega na takim opisie czynności uczniów, by możliwa była ocena tych osiągnięć. Ustalając wymagania, nauczyciel
dokonuje ostatecznej selekcji elementów materiału nauczania. Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje
uczniów o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania oraz o
sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. Szczegółowe wiadomości i umiejętności, jakie musi zd obyć
uczeń, aby mógł spełnić określony poziom wymagań, ustala nauczyciel na etapie tworzenia przedmiotowego systemu
oceniania.
Wymagania programowe w odniesieniu do informatyki w gimnazjum mogą zostać rozwinięte w następujący
sposób:
• poziom podstawowy /P/: określa elementarne wiadomości i umiejętności, których opanowanie przez ucznia
jest niezbędne, aby mógł kontynuować naukę w zakresie informatyki, stosować je w życiu codziennym oraz
dotyczą zrozumienia ich i opanowania umiejętności potrzebnych do wzbogacania wiedzy ucznia na wyższym
poziomie wymagań i ich wykorzystania w rozwiązywaniu z pomocą nauczyciela typowych zadań.
• poziom ponadpodstawowy /PP/: określa wiadomości i umiejętności wykraczające poza poziom podstawowy
oraz ich praktyczne stosowanie w samodzielnym rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych.
Obejmuje ponadto treści wykraczające poza program nauczania.
Poniżej zestawiono osiągnięcia uczniów w zakresie realizowanych treści programowych. Przy każdym z nich
określono poziomy wymagań.
1.
Nabycie umiejętności poszukiwania, gromadzenia i wykorzystywania informacji umożliwiających m.in.:
prezentowanie własnego regionu i jego walorów. /P/
2.
Umiejętność korzystania z bezpłatnego i legalnego oprogramowania, np. dostępnego na licencji GNU. /P/
3.
Umiejętność wybierania, łączenia i stosowania różnych narzędzi informatycznych do rozwiązywania typowych
praktycznych szkolnych problemów ucznia. Umiejętność opracowywania dokumentów z wykorzystaniem
różnych narzędzi informatycznych i różnych źródeł informacji. /P/ + /PP/
4.
Umiejętność korzystania z Internetu jako jednego ze źródeł informacji i opinii w samodzielnym dochodzeniu
do wiedzy. /P/
12
5.
6.
7.
8.
Umiejętność korzystania z różnych, w tym multimedialnych i rozproszonych, źródeł informacji dostępnych w
Internecie. Umiejętność tworzenia własnych prezentacji. /P/ +/PP/
Umiejętność sprawnego korzystania z różnych usług w Internecie. /P/ + /PP/
Umiejętność rozwiązywania umiarkowanie złożonych problemów za pomocą metod algorytmicznych. /PP/
Umiejętność dostrzegania korzyści i zagrożeń związanych z rozwojem zastosowań komputerów. /P/
V. Kryteria oceny i metody sprawdzania osiągnięć uczniów
Podstawą oceny uczniów powinny być: wkład pracy i przyrost wiedzy; przy tym uczniowie przed podjęciem zadania
znają wymagania związane z wykonaniem każdego praktycznego zadania.
Ocenianie na lekcjach informatyki jest zgodne z przyjętą procedurą wewnątrzszkolną.
Nauczyciel nie powinien zmieniać określonych uprzednio wymagań i kryteriów oceniania w trakcie pracy. Należy dać
uczniom szansę poprawienia ocen, np. w ciągu dwóch tygodni, o ile nie jest to ocena wystawiona np. za systematyczną
pracę związaną z projektem. Prace zespołowe i te, które trzeba wykonać w określonym czasie powinny być
systematycznie oceniane i na bieżąco korygowane. W tym wypadku możliwość poprawienia oceny zależy od przyjętych
założeń (np. współpraca w grupie, nieprzekraczanie terminów).
Na lekcjach informatyki należy przywiązywać dużą wagę do kwestii wychowawczych, etycznych,
komunikacji międzyludzkiej i właściwej komunikacji za pomocą komputera. Uczniowie wykonują
ćwiczenia za pomocą komputera i utrwalają swoją pracę przez zapisanie w pliku, wydrukowanie lub
umieszczenie w sieci lokalnej. W przypadku, jeśli uczeń opuści szereg lekcji i nie wykona ćwiczeń
podlegających ocenie to powinien nadrobić zaległości. Ocenie podlegają prace wykonane w
pracowni szkolnej. Uczeń ma posiadać zeszyt do prowadzenia notatek z lekcji. Wymagane jest
przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy z komputerem, regulaminu pracowni komputerowej oraz
zasad korzystania z lokalnej sieci szkolnej i Internetu. W czasie lekcji uczniowie nie maja prawa
otwierać gier i przeglądarki internetowej bez wyraźnego polecenia ze strony nauczyciela. Oceniać
należy aktywność na lekcji, przygotowanie się do niej, wywiązywanie się z poleconych przez
nauczyciela zadań.
Wiedzę teoretyczną sprawdzać można standardowo przez odpytanie ucznia, również poprzez
kartkówki, sprawdziany, ale też grupowe projekty, wymagające posiłkowania się wiedzą.
Premiować należy aktywność uczniów, aby podtrzymać zaangażowanie podczas kolejnych lekcji.
Uczniowie, którzy wykonali ćwiczenie szybciej niż inni, mogą otrzymać zadania dodatkowe, które
warto oddzielnie punktować. Liczne ćwiczenia, całościowe kilkugodzinne projekty i wszelkie
praktyczne zadania oceniać należy według kryteriów omówionych wyżej. Niezbędnym elementem
jest nagradzanie za włożony trud.
Metody podające
 pogadanka
 elementy wykładu
 objaśnienie i wyjaśnienie
Informatyka wymaga czasem zastosowania standardowych, sprawdzonych metod podających
wprowadzających w nowe zagadnienie, omawiających nieznane pojęcia, definicje. Należy je
stosować z umiarem i tylko tam, gdzie są niezbędne.
Metody eksponujące (prezentacyjne)



pokazy
prezentacje multimedialne
filmy
13
Bardzo duże znaczenie mają metody prezentacyjne. Pokaz konkretnych elementów komputera,
programów i ich opcji na dużych ekranach lub tablicach, wszelkiego rodzaju prezentacje
multimedialne i filmy instruktażowe – wszystkie z wymienionych metod w bardzo dobry sposób
przekazują treści i objaśniają dość skomplikowany świat komputerowych technologii.
Metody praktyczne
 pokaz z objaśnieniem
 ćwiczenia indywidualne i grupowe
 szkolne projekty
Ponieważ przedmiot nauczania należy, jak już wspomniano, do bardzo praktycznych, zasadniczą
rolę odgrywają metody uczenia poprzez konkretne działanie – pokazy z objaśnieniem lub
instruktażem, wszelkiego rodzaju indywidualne bądź grupowe ćwiczenia, jak również realizowane
na kilku godzinach lekcyjnych projekty.
Na przykład: werbalny przekaz teoretycznej wiedzy związanej z budową wewnętrzną
jednostki centralnej, zamiast suchego pokazu na tablicy edukacyjnej i omówienia, warto połączyć z
praktycznym montażem komputera, najlepiej z uszkodzonych, pozyskanych z serwisów
komputerowych części, aby uczeń mógł sam popróbować stosunkowo prostej manualnej czynności,
jaką jest wpinanie poszczególnych podzespołów w odpowiednie gniazda na płycie głównej. Chodzi
tu o ułatwienie zrozumienia i zapamiętania prezentowanych na lekcji nowych wiadomości.
Szkolne projekty
Lekcje informatyki sprzyjają metodom projektów. Tworzenie plakatów, wszelkiego rodzaju
prezentacji, choćby w celu uświetnienia szkolnych akademii, dekorowanie szkolnych tablic
wykonanymi lub pozyskanymi z internetu i twórczo opracowanymi grafikami i wiele innych
projektów, realizowanych najczęściej grupowo, uczy praktycznego podejścia do pozyskiwanej
wiedzy i nabytych umiejętności, także planowania pracy, rozwiązywania pojawiających się w trakcie
realizacji problemów, wyszukiwania niezbędnych informacji i materiałów, przy tym bawi i daje dużo
satysfakcji. Nauczyciel wspomaga uczniów, ocenia postępy, naprowadza na najbardziej efektywną
drogę prowadzącą do szybkiego i prawidłowego wykonania zwykle rozbudowanego i dość
skomplikowanego zadania.
Praca grupowa i indywidualna
Inne cele będą realizować ćwiczenia grupowe – umiejętność pracy w zespole, tolerancja i szacunek
dla innych, ćwiczenia indywidualne – solidność, wytrwałość w dążeniu do celu, dokładne
rozpoznanie nowego problemu, nabycie niezbędnych umiejętności w posługiwaniu się nim. Bardzo
ważnym zadaniem nauczyciela jest niedopuszczenie do sytuacji, w których jeden bardziej chętny
uczeń wykonuje większą część pracy, ćwiczenia, zadania, niż jego partner siedzący obok przy tym
samym komputerze. Dobrym rozwiązaniem jest podział ćwiczenia na dwie odrębne prace
cząstkowe do wykonania kolejno przez każdego z uczniów.
Metody aktywizujące
Warte stosowania są metody aktywizujące, takie jak „burze mózgów” czy metaplany pozwalające w
jak najlepszy sposób rozwiązać problem lub go opisać.
Należy uczniom umożliwiać prezentowanie swoich zainteresowań informatycznych na forum klasy i nagradzać takie
wystąpienia ocenami bardzo dobrymi bądź celującymi (w zależności od tego, czy to, co uczeń prezentuje, wykracza
poza program szkolny, czy nie).
14
Oceny wystawiane są w sześciostopniowej skali. Propozycje kryteriów oceny:
Ocena celująca jest stawiana uczniowi, który swoją pozaprogramową wiedzę wykorzystał dla dobra innych uczniów
i szkoły, np. stworzył cykl prezentacji na wysokim poziomie, charakteryzujących się walorami edukacyjnymi oraz temu,
który jest laureatem konkursów informatycznych (poza tym wywiązuje się ze wszystkich zadań i prac podczas lekcji,
spełniając wymagania na ocenę bardzo dobrą).
Ocena bardzo dobra jest stawiana uczniowi, który samodzielnie i bezbłędnie wykonuje ćwiczenia podczas lekcji,
jego prace spełniają wszystkie kryteria podane przez nauczyciela, terminowo wywiązuje się ze wszystkich zadań, jest
aktywny na lekcjach, pracuje systematycznie i efektywnie współdziała w grupie.
Ocena dobra jest stawiana uczniowi, który wykazuje postępy w swojej pracy, ale nie opanował wszystkich
umiejętności określonych w programie informatyki. Zdarza mu się nie wykonać pracy przed końcem lekcji, czasem
przekracza terminy. Większość jego prac praktycznych spełnia wymagania podane przez nauczyciela na ocenę dobrą.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który potrafi samodzielnie wykonać większość zadań wymaganych przez
nauczyciela w umiarkowanym stopniu. Stara się pracować systematycznie, ale potrzebuje dodatkowej pomocy
nauczyciela przy wielu swoich pracach.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który tylko czasem wykonuje proste zdania, pracuje niesystematycznie, ma
duże braki w wiadomościach i umiejętnościach, które jednak nie uniemożliwiają mu dalszej nauki. Nie korzysta z
możliwości poprawiania prac praktycznych.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował minimum wiadomości i umiejętności umożliwających
dalsze kształcenie w zakresie informatyki.
15