„Mobilność zawodowa na transgranicznym rynku pracy – bariery i

„Mobilność
zawodowa na transgranicznym rynku pracy – bariery
i możliwości rozwoju współpracy pomiędzy służbami zatrudnienia i
innymi instytucjami rynku pracy Polski i Słowacji”
I. Ogólne uwarunkowania
i Słowacji
obszarów
transgranicznych
Polski
Charakterystyka mobilności zawodowej na transgranicznym rynku pracy nie jest możliwa
bez przedstawienia ogólnych uwarunkowań regionów przygranicznych i tendencji
występujących na obydwu obszarach.
Obszar polsko-słowackiego pogranicza obejmuje po stronie polskiej 1 powiat
województwa śląskiego, 6 powiatów województwa małopolskiego i 6 powiatów
województwa podkarpackiego, a po stronie słowackiej Kraj Żyliński i Preszowski.
Mobilność zawodowa na transgranicznym rynku pracy Polski i Słowacji jest wynikiem wielu
czynników, które z jednej strony mogą wpływać na jej wzrost, z drugiej zaś w istotny sposób
ograniczają jej rozmiary.
Do czynników mogących wywołać wzrost mobilności zawodowej należą:
1.
2.
3.
4.
Bliska odległość, co daje możliwość podjęcia zatrudnienia w kraju sąsiednim dla osób
z rożnych powodów nie mogących wyjechać do innych krajów UE w celu podjęcia
pracy.
Podobne uwarunkowania kulturowo-społeczne obydwu regionów.
Podobny język co daje względną łatwość w nawiązywaniu kontaktów.
Wielość działań i inicjatyw o charakterze transgranicznym, w celu pogłębienia
integracji społecznej mieszkańców obydwu regionów.
Do czynników ograniczających rozwój mobilności zawodowej należą:
1. Infrastruktura i poziom rozwoju gospodarczego regionu
1.1. Niewystarczający stan infrastruktury drogowej i komunikacyjnej, co ogranicza
łatwość przemieszczania się pracowników.
1.2. Zróżnicowanie pod względem uprzemysłowienia
Niskie uprzemysłowienie obydwu regionów ogranicza możliwości zatrudnienia
większej liczby pracowników. Tereny przygraniczne po stronie polskiej, za
wyjątkiem regionu śląskiego, oraz po stronie słowackiej są głownie obszarami
turystyczno – uzdrowiskowymi, z małym nasyceniem dużych przedsiębiorstw.
Po stronie polskiej:
Region śląski cechuje się największym uprzemysłowieniem, pozostała część Polski
granicząca ze Słowacją to głównie region turystyczno – uzdrowiskowy. Wg stanu na
koniec 2012 roku w regionie przygranicznym Polski funkcjonowało ponad 113 tys.
podmiotów gospodarczych. 99 % z nich to przedsiębiorstwa zatrudniające do
49 osób, w tym 96 % stanowią mikroprzedsiębiorstwa, zatrudniające do 9 osób.
Duże przedsiębiorstwa, zatrudniające powyżej 250 pracowników stanowią
zaledwie 0,08 % ogółu (88 przedsiębiorstw). Jeżeli chodzi o branże, to najwięcej
przedsiębiorstw prowadzi swoją działalność w branży handlowej,
następnie
budownictwie oraz przetwórstwie przemysłowym. Na kolejnym miejscu znalazły się
usługi gastronomiczne i zakwaterowania, co jest niewątpliwie związane z
charakterem turystyczno – uzdrowiskowym regionu przygranicznego Polski.
Po stronie słowackiej:
Potencjał regionu przygranicznego na Słowacji nie jest zbyt duży i związany jest
głownie z ruchem turystycznym. Wg stanu na koniec 2012 roku w regionie
przygranicznym Słowacji funkcjonowało ponad 93 tys. podmiotów gospodarczych.
98% z nich to przedsiębiorstwa zatrudniające poniżej 49 pracowników, a 0,1%
(122) to przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 250 pracowników. Jeżeli chodzi
o branże, to najwięcej przedsiębiorstw prowadzi swoją działalność w sektorze
motoryzacyjnym, metalurgii, handlu oraz w budownictwie.
Wykres 1. Podmioty gospodarcze, wg stanu na konec grudnia 2012r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Polski i Słowacji
1.3. Wysoki poziom bezrobocia
Znaczne zróżnicowanie obydwu regionów widoczne jest w poziomie bezrobocia, które
osiąga najwyższy poziom w Kraju Preszowskim, w powiecie Keżmarok (27,73%) i Świdnik
(22,33%) oraz w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim (20,9%) i leskim
(20,3%).
2
Najniższy poziom bezrobocia widoczny jest w miastach Krosno (7,9%) i Nowym Sączu
(11,2%), a po stronie słowackiej w Żylinie (9,70%) i Cadcy (13,74%).
Największe zróżnicowanie poziomu bezrobocia zauważalne jest w powiatach województwa
małopolskiego i Kraju Preszowskiego. Sytuacja ta ma bardzo duży wpływ na poziom
mobilności zawodowej mieszkańców regionów, przy czym należałoby się spodziewać
większego napływu pracowników ze Słowacji do Polski.
Tabela 1. Stopa bezrobocia w regionie przygranicznym Polski
(stan 31.07.2013)
Region przygraniczny po
Stopa
Region przygraniczny po
stronie polskiej
bezrobocia stronie słowackiej
(%)
Polska
13,1
Słowacja
i
Województwo śląskie
11,1
Powiat żywiecki 15,9
Kraj Żylińsky
12,60
13,74
13,99
14,30
9,70
Województwo małopolskie
Powiat gorlicki
Powiat nowosądecki
Powiat limanowski
Powiat nowotarski
Powiat tatrzański
Miasto Nowy Sącz
11,4
13,5
17,2
18,3
13,9
13,3
11,2
Kraj Preszowski
Województwo podkarpackie
Powiat bieszczadzki
Powiat leski
Powiat sanocki
Powiat krośnieński
Powiat jasielski
Miasto Krosno
15,5
20,9
20,3
12,9
17,5
17,7
7,9
Kraj Preszowski
Čadca
Dolny Kubin
Liptovski Mikulaš
Żilina
Bardejov
Keżmarok
Poprad
Stara Lubovnia
Stropkov
Śvidnik
Humenne
Medzilaborce
Snina
Słowacji
Stopa
bezrobocia
(%)
13,99
19,62
19,49
27,73
14,43
14,86
18,34
19,62
22,33
17,96
21,96
20,83
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych w Polsce i Słowacji
1.4. Zróżnicowanie pod względem wynagrodzenia i płacy minimalnej
Kolejnym czynnikiem znacznie ograniczającym przepływ pracowników z Polski na Słowację
jest różnica (na niekorzyść Słowacji) w wysokości najniższego wynagrodzenia i średniej
płacy. Zarówno najniższe wynagrodzenia jak i średnia płacy w województwach
przygranicznych jest wyższa po stronie polskiej niż na Słowacji. Płaca minimalna w Polsce
jest wyższa o 39 Euro, a średnie wynagrodzenie jest wyższe od 232 do 345 Euro.
Różnice te nie stanowią motywacji do poszukiwania pracy przez Polaków na Słowacji, ale
mogą stanowić motywację do odwrotnego kierunku migracji za pracą.
3
- Niższa płaca minimalna w regionach przygranicznych Słowacji niż w Polsce
Wykres 2
Płaca minimalna (EUR)
410
390
370
350
330
310
290
270
250
230
210
377
338
Polska
Słowacja
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Polski i Słowacji
- średnie wynagrodzenie w regionach transgranicznych na 31.12.2012 r.
Wykres 3
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Polski i Słowacji
1.5. Podobne zawody deficytowe i nadwyżkowe
Przekrój osób bezrobotnych i co za tym idzie katalog zawodów deficytowych
i nadwyżkowych po obydwu stronach granicy jest bardzo podobny, co nie stwarza to dużych
szans na wyrównanie ich poziomów.
W rejonie transgranicznym województwa małopolskiego i Kraju Preszowskiego zostały
ujednolicone narzędzia badawcze diagnozujące potrzeby szkoleniowe i zatrudnieniowe,
które pozwalają na analizowanie transgranicznego rynku pracy wg danych zgodnych
metodologicznie po stronie polskiej i słowackiej.
W 4 urzędach pracy Kraju
4
Preszowskiego, tj. w Bardejovie, Starej Lubowni, Popradzie i Keżmarku został
wdrożony „Barometr zawodów” – narzędzie badawcze wykorzystywane w urzędach pracy
województwa małopolskiego, służące prognozowaniu zapotrzebowania na pracowników
i zawody.
Barometr systematyzuje wiedzę ekspertów z powiatowych urzędów pracy dotyczącą
zapotrzebowania na pracowników na lokalnych rynkach pracy. Wskazuje również, jakie
szkolenia powinny być organizowane w danym powiecie (i w jakich powinni uczestniczyć
poszukujący zatrudnienia).
Efektem badania są zestawienia zawodów poklasyfikowane w trzy grupy – pierwsza grupa
dotyczy zawodów w których występuje niedobór pracowników, druga w których występuje
nadmiar pracowników oraz trzecia w której jest równowaga popytu i podaży.
Tabela 2. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w regionie przygranicznym Polski
i Słowacji
Wyszczególnienie
Region przygraniczny Polski Region
przygraniczny
Słowacji
Zawody
deficytowe 1. Spawacz metodą MAG,
1. Spawacz,
(niedobór pracowników)
2. Kierowca
samochodu 2. Pracownik ds. obróbki
ciężarowego
z
metalu,
uprawnieniami,
3. Robotnicy budowalni –
3. Monter obrabiarek
dekarze,
4. Specjalista ds. importu, 4. Asystent
i
technik
eksportu ze znajomością
dentystyczny,
języka obcego;
5. Kucharz.
5. Kierownik ds. produkcji i
usług.
Zawody nadwyżkowe
(nadmiar pracowników)
1. Ekonomista,
1. Pracownik
2. Barman,
administracyjny/biurowy,
3. Technik
mechanizacji 2. Pracownicy budowlani –
rolnictwa,
pomocnicy,
4. Kucharz małej gastronomii, 3. Pomocnicy – pracownicy
5. Technik prac biurowych.
niewykwalifikowani,
4. Cieśla/stolarz,
5. Kierowca.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Polski i Słowacji
5
II. Mobilność na transgranicznym rynku pracy
1. Ogólne tendencje w mobilności Polaków
Wejście Polski do Unii Europejskiej i strefy Schengen ułatwiło swobodne przepływy osób
i towarów pomiędzy państwami członkowskimi. Jednakże jak pokazują badania prowadzone
w Polsce:
 Mobilność przestrzenna Polaków w 2010r. zmniejszyła się do 46% z 70% w 2005r.1
 Wg Diagnozy Społecznej z 2013r. zamiar wyjazdu zarobkowego poza granice kraju
zadeklarowało prawie 25% osób bezrobotnych, tj. o 5 % więcej niż w 2009r. Wzrost
ten odnotowano we wszystkich kategoriach wykształcenia, a największy wśród osób
bezrobotnych z wykształceniem średnim i wyższym.
 Zdecydowany wpływ na decyzje o emigracji zarobkowej mają:
o Odpowiednio wysokie wynagrodzenie2;
o Różnice w stopach bezrobocia pomiędzy krajami3 i wynikająca stąd łatwość
znalezienia pracy.
Na uwagę w tym miejscu zasługują badania pracodawców pod kątem chęci zatrudniania
pracowników innej narodowości, które zostały przeprowadzone przez WUP Rzeszów, Opole
a także UPSVaR w Keżmarku przy współpracy WUP Kraków w 2013r.
Łącznie w regionie przygranicznym Polski 38 pracodawców było zainteresowanych
zatrudnieniem obcokrajowców, w tym obywateli Republiki Słowackiej.
 W podregionie podkarpackim 24 badanych pracodawców (4,8% ogółu badanych)
było zainteresowanych zatrudnieniem pracowników z innych krajów UE/EOG.
Były to w zdecydowanej większości firmy zatrudniające do 50 pracowników.
Pracodawcy poszukiwaliby pracowników z zagranicy w zawodach: automatyk, elektryk,
elektromechanik, inżynier budownictwa, elektronik, inżynier konstruktor, technolog
projektu, kierowca samochodów ciężarowych, mechanik pojazdów samochodowych,
operator urządzeń, ślusarz/odlewnik.
 W regionie opolskim 7 firm zamierza zatrudnić obcokrajowców (12,90% ogółu
badanych).
Pracodawcy wśród barier, które mają wpływ na zatrudnianie obcokrajowców wskazali
na: bariery językowe, następnie na bariery administracyjne, zbyt wysokie wymagania
płacowe oraz na bariery kulturowe.
Pracownik z innego państwa zatrudniony u polskiego pracodawcy powinien władać
przede wszystkim językiem polskim następnie angielskim, niemieckim oraz rosyjskim.
Pracodawca może zaoferować pracownikowi z innego państwa pomoc w znalezieniu
zakwaterowania, w załatwieniu formalności urzędowych, zapewnieniu zakwaterowania,
oraz może sfinansować kurs języka polskiego.
 W regionie przygranicznym województwa małopolskiego i Kraju Preszowksiego
Republiki Słowackiej 10 firm po stronie słowackiej i 7 firm po stronie polskiej jest
zainteresowanych zatrudnieniem pracowników zza drugiej strony granicy.
1
Badanie Eurobarometr, 2010r.
Badanie „Mobilność zawodowa” 2012, Manpower
3
Analizy ekonometryczne – Strzelecki i Wyszyński, 2011r.
2
6
Słowaccy pracodawcy zainteresowani są zatrudnieniem polskich ślusarzy, spawaczy,
pracowników obróbki metali, pracowników przemysłu maszynowego, operatorów
produkcji, sprzedawców ze znajomością języka angielskiego a także lekarzy i
sanitariuszy.
Natomiast polscy pracodawcy zainteresowani są zatrudnieniem słowackich dietetyków,
lakierników, blacharzy i mechaników samochodowych, montażystów okien i bram
garażowych, lekarzy ze specjalnością rehabilitacja ruchowa, chorób wewnętrznych oraz
kucharzy.
Wśród wymogów jakie polscy pracodawcy stawiają przed przyszłymi pracownikami są:
odpowiednie kwalifikacje zawodowe, doświadczenie i kreatywność. 3 pracodawców jest
w stanie pomóc przyszłym pracowników w postaci zapewnienia zakwaterowania w
obiektach sanatoryjno – wypoczynkowych.
2. Mobilność na transgranicznym rynku pracy Polski i Słowacji
W relacjach ze Słowacją (wzajemnie) nie stosuje się ograniczeń na rynku pracy
i delegowania pracowników. Jednakże z powodu zniesienia granic pomiędzy naszymi
granicami nastąpiła utrata źródeł informacji dotyczących skali ruchu transgranicznego.
Ogólne informacje o mobilności transgranicznej pomiędzy Polską a Słowacją
przedstawiają się następująco:
 Wg Narodowego Spisu Powszechnego 2011 w Polsce narodowość słowacką
zadeklarowało 3240 osób, z czego 1889 jako jedyną.
 Wg danych Głównego Urzędu Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny Słowacji, na koniec
grudnia 2010 r. na terytorium Słowacji pracowało 13 695 obcokrajowców, w tym z
Polski 1969 osób (14,38 %). Polscy usługodawcy najczęściej prowadzili działalność
w zakresie prac budowlanych, handlu hurtowego i detalicznego (często obwoźnego),
montażu okien i drzwi, obróbki drewna oraz usług w zakresie międzynarodowego
transportu, zakwaterowania i wyżywienia, mechaniki oraz prowadzenia samochodów
ciężarowych4.
 W ocenie przedstawicieli Głównego Urzędu Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny
Republiki Słowackiej liczba Polaków podejmujących pracę na Słowacji będzie w
dalszym ciągu stopniowo wzrastać. Jest to związane m.in. z realizacją programów
transgranicznych współfinansowanych ze środków UE nastawionych na zwiększenie
mobilności pracowników w regionach przygranicznych, oraz korzystną relacją euro do
złotego, a także spodziewanym rozwojem inwestycji w sektorach w sferze usług,
głównie finansowo-księgowych, logistycznych oraz związanych z telemarketingiem.
W najbliższym okresie, pomimo kryzysu gospodarczego, należy się spodziewać
kontynuacji rozwoju sektora usług budowlanych, kooperacji związanej z przemysłem
motoryzacyjnym, maszynowym, elektronicznym. Polacy mogą również oferować
swoje usługi w zakresie np. pośrednictwa pracy5.
4
Informacja w sprawie zatrudnienia obywateli polskich w państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego i
Szwajcarii oraz obywateli państw EOG w Polsce, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, maj 2011r.
5
Jak wyżej.
7
Główna miara poziomu mobilności transgranicznej:
 liczba pracowników zatrudnionych u pracodawcy po drugiej stronie granicy
Po stronie słowackiej, w regionie przygranicznym zatrudnionych jest aktualnie (stan na
koniec lipca 2013r.) 224 obywateli polskich, głownie w leśnictwie, budownictwie oraz
służbie zdrowia.
Tabela 3. Polacy zatrudnieni w regionie ZAMAGURIE (SR) w latach 2009 - 30.09.2013*
Zatrudnienie Poprad
Keżmarok
Stara
Bardejov
Ogółem
Polaków na
Lubownia
Słowacji
318 osób
114 osób
313 osób
282 osób
1.027 osób
Branże
Leśnictwo
Leśnictwo
Budownictwo
Budownictwo
Budownictwo
Budownictwo
Służba
Reklama
Przemysł
Handel
zdrowia
Usługi
elektrotechniczny obwoźny
Handel
i maszynowy
Usługi
Transport
Służba zdrowia
kościelne
Reklama
Hotelarstwo
Przemysł
Handel obwożny
drzewny
Ubezpieczenia
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z UPSVaR na Słowacji.
* W tabeli zawarto informacje na temat zatrudnienia Polaków na Słowacji jedynie w regionie
Zamagurie z uwagi na to, że w innych regionach przygranicznych Słowacji nie są analizowane dane
dotyczące zatrudnienia Polaków na przestrzeni lat.
Po stronie polskiej brak danych. Możliwość uzyskania jedynie niepełnych danych z
poprzednich lat. Wg danych z 31.12.2010r. liczba ubezpieczonych osób fizycznych ze
Słowacji w Polsce wyniosła 778, w tym 610 to pracownicy, a 58 to osoby prowadzące
działalność gospodarczą.
 aktywność w zakresie przedsiębiorczości
W Województwie Małopolskie od 2010r.
zostało założonych 14 działalności
gospodarczych/filii przedsiębiorstw prowadzonych przez obywateli/firmy ze Słowacji na
terenie subregionu nowosądeckiego.
Z pozostałych regionów brak jest informacji.
Po stronie polskiej istnieje problem związany z pozyskiwaniem danym dotyczących
aktywności zawodowej obywateli słowackich w Polsce. Zarówno powiatowe jak
i wojewódzkie urzędy pracy nie dysponują danymi dotyczącymi liczby pracowników
obywatelstwa słowackiego zatrudnionych u polskich pracodawców czy też liczbą założonych
działalności gospodarczych/filii przedsiębiorstw prowadzonych przez obywateli/firmy ze
Słowacji. Ustawodawstwo polskie nie nakłada na pracodawcę obowiązku zgłaszania faktu
zatrudnienia cudzoziemca publicznym służbom zatrudnienia. Zakład Ubezpieczeń
Społecznych w Polsce nie przetwarza i nie udostępnia takich danych.
8
Wnioski:
1. W obszarze przygranicznym Polski realizowane są różne badania i analizy dotyczące
transgranicznego rynku pracy, w tym badania pracodawców pod kątem
zainteresowania zatrudnieniem obcokrajowców. Brak jest natomiast jednolitej
metodologii tych badań, przez co wypracowane wyniki nie da się ze sobą
porównać i w jednakowy sposób ocenić. Istnieje konieczność opracowania
jednolitego narzędzia badawczego (zakresu i metody badawczej) i jego realizacja we
wszystkich wojewódzkich urzędach pracy regionu przygranicznego.
2. W związku z brakiem informacji na temat zatrudnienia na transgranicznym rynku
pracy Polski obywateli słowackich istnieje konieczność przeprowadzenia badania
na temat migracji po stronie polskiej i słowackiej.
3. Rekomenduje się w całym regionie przygranicznym Polski i Słowacji
stosowanie jednolitego narzędzia badawczego przy analizie zawodów
deficytowych i nadwyżkowych.
Zachowanie jednakowej metodologii
badawczej, np. tak jak to jest w przypadku badania pt. „Barometr zawodów”,
pozwala na uzyskanie wyników w oparciu o „te same” dane wyjściowe.
III. Współpraca pomiędzy służbami zatrudnienia
instytucjami rynku pracy Polski i Słowacji
i
innymi
1. Działania na transgranicznym rynku pracy
Współpraca pomiędzy polskimi i słowackimi instytucjami prowadzona jest w ramach 2
Partnerstw – Partnerstwa EURES – T Beskydy oraz Partnerstwa Na Rzecz
Transgranicznego Rynku Pracy Polski i Słowacji „POPRAD – DUNAJEC” (do marca 2013r.
Inicjatywa Transgraniczna Eures Dunajec) oraz Inicjatywy EURES Karpaty.
Rysunek 1. EURES przygraniczny w Polsce
Źródło: http://polscott24.com/eures-przygraniczny/
9
Działania prowadzone na transgranicznym rynku pracy w zakresie zwiększenia mobilności
zawodowej prowadzone są w kontekście następujących grup odbiorców:
- mieszkańców regionów przygranicznych,
- pracodawców,
- instytucji rynku pracy i innych organizacji zajmującym się problematyką rynku pracy.
Aktywność na transgranicznym rynku pracy w poszczególnych regionach przedstawia
się następująco:
Tabela 3. Działania transgraniczne
Partnerstwa EURES – T
Partnerstwo „POPRAD –
Beskydy
DUNAJEC”
(obszar przygraniczny
(obszar przygraniczny
województwa śląskiego oraz
Kraju Zylińskiego)
- Organizacja targów pracy,
praktyk i wolontariatu, giełd
informacji; spotkań i
warsztatów, konferencji dla
osób bezrobotnych i
poszukujących pracy
- Dla pracodawców:
organizacja spotkań
informacyjnych, tzw.
„śniadań z pracodawcami”;
szkoleń dla przedstawicieli
związków zawodowych
- Prowadzenie kampanii
informacyjnych o mobilności
transgranicznej
- Organizacja badań
pracodawców pod kątem
chęci zatrudnienia
pracowników innej
narodowości
- Prowadzenie Punktów
informacyjnych u Partnerów
Partnerstwa o mobilności na
transgranicznym rynku pracy
Inicjatywa Transgraniczna
EURES Karpaty
(obszar przygraniczny
województwa małopolskiego
i Kraju Preszowskiego)
- Organizacja targów pracy,
edukacji i przedsiębiorczości,
spotkań i warsztatów dla
osób bezrobotnych i
poszukujących pracy;
spotkań z serii „EURES
młodym”
województwa podkarpackiego
i Kraju Preszowskiego)
- Organizacja Słowackich Dni
Informacyjnych, Targów
Informacyjnych
- Organizacja spotkań dla
pracodawców
- Organizacja badania
pracodawców pod kątem
chęci zatrudnienia
pracowników innej
narodowości
- Prowadzenie kampanii
informacyjnych dla
mieszkańców regionów
przygranicznych o
mobilności transgranicznej
- Prowadzenie kampanii
informacyjnych na temat
mobilności transgranicznej
- Organizacja badania
pracodawców pod kątem
chęci zatrudnienia
pracowników innej
narodowości
- Zawiązanie formalnego
partnerstwa na
transgranicznym rynku
pracy, skupiającego 65
podmiotów z PL i SK
- Uruchomienie polsko –
słowackiego portalu
internetowego www.pracaplsk.eu
- Działanie 2 Punktów
Informacyjnych o
przygranicznym rynku pracy
– Nowy Sącz i Stara Lubovna
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych od Partnerstw/Inicjatyw transgranicznych.
10
2. Bariery wpływające na mobilność zawodową na transgranicznym rynku
pracy
Czynniki, które utrudniają mobilność zawodową na transgranicznym rynku pracy,
a tym samym wpływają na współpracę pomiędzy polskimi i słowackimi instytucjami
rynku pracy to:
1. Wysokie bezrobocie w powiatach przygranicznych, niskie kwalifikacje osób bezrobotnych
oraz mała liczba ofert pracy.
2. Brak połączeń komunikacyjnych, które nie sprzyjają wymianie pracowników, którzy
podejmując ewentualną pracę w sąsiednim kraju są zdani na własny transport
indywidualny, który znacznie podraża koszty pracy.
3. Zła jakość dróg.
4. Niższe w porównaniu w innymi krajami UE wynagrodzenie oferowane na Słowacji
pracownikom w zawodach, na które istnieje zapotrzebowanie na rynku pracy.
5. Oczekiwania osób bezrobotnych związane z pracą, które rozmijają się z ofertami pracy
dostępnymi w regionach przygranicznych. Ofertom pracy nie towarzyszy pomoc
pracodawcy w postaci zakwaterowania, co w sytuacji utrudnionej komunikacji ma
decydujące znaczenie.
6. Brak pracowników o odpowiednich kwalifikacjach oraz brak wiedzy na temat prawa pracy
i przepisów obowiązujących w innym kraju.
7. Trudności we wspieraniu zatrudnienia i tworzenia miejsc pracy dla osób
bezrobotnych u polskich i słowackich pracodawców ze środków funduszy
celowych obydwu krajów:
a. Konieczność przyjęcia przez Państwa UE wspólnego systemu zatrudnienia na
transgranicznym rynku pracy.
b. Dostosowanie wielu przepisów po obydwu stronach granicy wymaga
akceptacji Państw UE.
c. Przyjęcie wspólnej zasady dokonywania rozliczeń pomiędzy krajami w celu
zwrotu wydatków funduszy celowych na rzecz pracodawców kraju
sąsiedniego.
d. Konieczność spełnienia przez pracodawcę zagranicznego wymogów
dotyczących pomocy publicznej i składanie stosowania oświadczeń na
gruncie prawa danego kraju.
11
3. Możliwości rozwoju współpracy pomiędzy polskimi i słowackimi służbami
zatrudnienia i innymi instytucjami rynku pracy na rzecz zwiększania mobilności
zawodowej na transgranicznym rynku pracy
Rekomendacje dotyczące przedsięwzięć
transgranicznym rynku pracy to:
związanych z mobilnością zawodową
1. Organizacja targów pracy, które pozwalają na bezpośredni kontakt
bezrobotnych i poszukujących pracy z pracodawcą lub pośrednikiem pracy.
na
osób
2. Bezpośredni kontakt z pracodawcą (spotkania, wizytacje w zakładach pracy),
podczas których przekazywane są informacje na temat usług Eures, w tym
możliwości prowadzenia rekrutacji pracowników z innych państw UE/EOG.
3. Nasilenie kampanii informacyjnych, które w sposób kompleksowy pokażą możliwości
zatrudnienia po drugiej stronie granicy, rynek pracy oraz warunki życia.
4. Rekomendacją Partnerstwa „POPRAD – DUNAJEC” z dotychczasowej współpracy
jest:
a. dopasowanie kierunków kształcenia po oby stronach granicy do potrzeb
przygranicznego rynku pracy;
b. opracowanie wspólnych „ścieżek wsparcia” dla grup marginalizowanych lub
zagrożonych wykluczaniem społecznym w regionie przygranicznym;
c. wdrożenie do praktyki wszystkich przygranicznych urzędów pracy
narzędzia
badawczego:
"Barometr
zawodów",
badającego
zapotrzebowanie na zawody na transgranicznym rynku pracy;
d. badanie pracodawców pod kątem potencjalnego zatrudnienia pracowników z
polsko - słowackiego regionu transgranicznego;
e. opracowanie charakterystyki grup klientów szczególnego wsparcia oraz
określenie dostępnych
instrumentów i usług
instytucji rynku pracy
ułatwiających im mobilność zawodową.
5. Rekomenduje się zmianę charakteru współpracy doradców EURES po stronie
polskiej i słowackiej w zakresie szybkiej wymiany informacji i ewentualnego
poszukiwania zatrudnienia w przypadku występowania zwolnień grupowych
w regionie przygranicznym.
6. Większe wykorzystanie
Funduszy Strukturalnych
zawodowej mieszkańców obydwu regionów.
na wspieranie mobilności
Opracowanie:
Marta Olszewska, Barbara Mucha – Cieśla
Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie
Zespół Zamiejscowy w Nowym Sączu
Nowy Sącz, 29.10.2013r.
12