Ausführung von Dienstleistungen in Deustchalnd

UE/EOG
Wykonywanie usług rzemieślniczych w Niemczech
(stan na luty 2016 r.)
Zamieszczone poniżej informacje obowiązują przedsiębiorstwa z krajów UE –
świadczące w Niemczech usługi rzemieślnicze, montażowe i pozostałe usługi
– które nie mają miejsca prowadzenia działalności w Niemczech.
Należy podjąć następujące działania:
1. Zgłoszenie świadczenia usługi zgodnie z dyrektywą 2005/36/WE
w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. W przypadku działalności
objętej koncesją należy zaczekać na udzielenie pozwolenia.
2. Sprawdzenie, czy niezbędne jest uzyskanie pozwolenia na wykonanie
świadczenia (umowa o dzieło) – dotyczy przedsiębiorstw z Bośni i
Hercegowiny, Macedonii, Serbii i Turcji, które zamierzają oddelegować
pracowników do Niemiec.
3. Zgłoszenie oddelegowanych pracowników do Generaldirektion
Finanzkontrolle Schwarzarbeit in Köln [Generalna Dyrekcja Kontroli
Finansowej ds. Pracy na Czarno w Kolonii].
4. Przestrzeganie niemieckich przepisów o płacy minimalnej, przygotowanie
odpowiedniej dokumentacji.
5. Sprawdzenie, czy jest konieczna rejestracja dla celów podatku VAT
w Niemczech, a jeżeli tak – rejestracja.
Podatek od usług budowlanych.
Podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników.
Sprawdzenie, czy może powstać obowiązek odprowadzania podatku
dochodowego od dochodów przedsiębiorcy w Niemczech.
1
6. W przypadku świadczenia usług budowlanych - sprawdzenie,
czy powstaje obowiązek odprowadzania składek do SOKA Bau.
7. Jeżeli do Niemiec sprowadzane są towary/materiały wykorzystywane
do wykonania usługi – sprawdzenie, czy należy spełnić wymagania
niemieckich norm.
8. Przestrzeganie postanowień niemieckiej ustawy o delegowaniu
pracowników. Przygotowanie wszystkich dokumentów, które należy
przedstawić
w Niemczech.
9. Uwagi dotyczące podwykonawców: Czego żąda niemiecki zleceniodawca
(przedsiębiorca) od zagranicznego podwykonawcy?
Uzupełnienie:
10. Podstawowe informacje w sprawie powoływania miejsca prowadzenia
działalności
2
Szczegółowe informacje do poszczególnych punktów
z odpowiednimi linkami:
Poniższe uwagi obowiązują w przypadku świadczenia przez Państwa usług
w Niemczech bez posiadania w tym kraju miejsca prowadzenia działalności.
1. Zgłoszenie usługi zgodnie z dyrektywą 2005/36/EG w sprawie
uznawania kwalifikacji zawodowych. W przypadku działalności
wymagającej pozwolenia należy zaczekać na udzielenie pozwolenia.
W krajach UE/EOG w odniesieniu do prowadzenia działalności gospodarczej
obowiązuje co do zasady prawo krajowe. Dyrektywy UE ułatwiają pracę
w różnych krajach UE/EOG. Dyrektywa 2005/36/WE reguluje przypadki,
w których przedsiębiorstwa UE/EOG mogą prowadzić działalność w innym
kraju UE/EOG.
Obywatelom EU/EOG oraz Szwajcarii, którzy nie mają w Niemczech miejsca
prowadzenia działalności, zezwala się na transgraniczne świadczenie usług,
o ile są oni upoważnieni do prowadzenia porównywalnej działalności w swoim
kraju pochodzenia.
a) Działalność nieobjęta zezwoleniem / nieregulowana w Niemczech:
brak obowiązku zgłoszenia
Link do nieregulowanych rodzajów działalności: Załącznik B1 / B2
http://www.gesetze-im-internet.de/hwo/anlage_b.html
b) Regulowana działalność w Niemczech, tzw. prace wymagające pozwolenia
zgodnie z załącznikiem A do ordynacji rzemieślniczej (Handwerksordnung –
HwO):
Link do załącznika A HwO:
http://www.gesetze-im-internet.de/hwo/anlage_a.html
W odniesieniu do powyższej działalności niezbędne jest zgłoszenie
świadczenia usług do właściwej Izby Rzemieślniczej, na obszarze której
znajduje się miejsce pierwszego świadczenia usług w Niemczech.
Link do listy niemieckich Izb Rzemieślniczych:
http://www.zdh.de/organisationen-deshandwerks/handwerkskammern/deutschlandkarte.html
Link do formularza: http://www.hwkno.de/artikel/einheitlicheransprechpartner-76,2861,2679.html
→ Do pobrania → Meldung der vorübergehenden Erbringung von Dienstleistungen [Zgłoszenie tymczasowego świadczenia usług]
3
Link do Handwerkskammer Niederbayern-Oberpfalz [Izby Rzemieślniczej
dla Dolnej Bawarii - Górnego Palatynatu]:
http://www.hwkno.de/artikel/beratung-76,2436,25.html
Warunki, które należy spełnić:
 obywatelstwo UE/EOG lub Szwajcarii
 tymczasowe i okazjonalne wykonywanie zawodu bez miejsca
prowadzenia działalności w Niemczech
 działalność rzemieślnicza wymagająca pozwolenia zgodnie z
załącznikiem A HwO (http://www.gesetze-iminternet.de/hwo/anlage_a.html)
 Wnioskodawca ma prawidłowo powołane miejsce prowadzenia
działalności w kraju pochodzenia (niezbędna formalna ekwiwalentność,
co oznacza, że działalność musi być porównywalna).
 Jeżeli w kraju pochodzenia do wykonywania danej działalności nie są
wymagane określone kwalifikacje lub wykształcenie, działalność ta musi
być wykonywana w kraju pochodzenia co najmniej od 2 lat.
 Zaświadczenie organu z kraju pochodzenia, tzw. zaświadczenie UE
lub zaświadczenie EOG
W przypadku działalności w obszarze służby zdrowia zgodnie z Załącznikiem
A do HwO pkt 33 do 37 (optycy, akustycy aparatów słuchowych, technicy
ortopedii, szewcy ortopedyczni, technicy dentystyczni) i zawodu kominiarza
Izba Rzemieślnicza może zarządzić przeprowadzenie egzaminu
sprawdzającego kwalifikacje.
Po otrzymaniu zgłoszenia w sprawie świadczenia usług Izba Rzemieślnicza
wydaje zaświadczenie potwierdzające dokonanie zgłoszenia. Koszty
wynoszą od 25 do 35 EUR. Zaświadczenie ważne jest na całym obszarze
Niemiec przez 1 rok.
Działalność może być wykonywana od razu, bez konieczności czekania
na wydanie zaświadczenia przez Izbę Rzemieślniczą (wyjątki: działalność
w obszarze służby zdrowia, kominiarstwo).
Po upływie roku zgłoszenie należy powtórzyć (tzw. zgłoszenie kolejne).
Postępowanie w sprawie ponownego zgłoszenia jest zwolnione z opłat.
Formularz: http://www.hwkno.de/artikel/einheitlicher-ansprechpartner76,2861,2679.html → → Do pobrania →Meldung der vorübergehenden
Erbringung von Dienstleistungen – Folgemeldung [Zgłoszenie tymczasowego
świadczenia usług – Zgłoszenie kolejne]
4
2. Sprawdzenie, czy niezbędne jest uzyskanie pozwolenia na wykonanie
świadczenia (umowa o dzieło) – dotyczy przedsiębiorstw
z Bośni i Hercegowiny, Macedonii, Serbii i Turcji, które zamierzają
oddelegować pracowników do Niemiec
2.1 Przedsiębiorstwa z krajów UE, które przystąpiły do UE przed 2013 rokiem,
mogą bez żadnych przeszkód świadczyć usługi w Niemczech
w oparciu o dyrektywę 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji
zawodowych (lub zgodnie z dyrektywą 96/71/WE dotyczącą delegowania
pracowników w ramach świadczenia usług lub dyrektywą 2006/123/WE
dotyczącą usług na rynku wewnętrznym).
2.2 Jeżeli przedsiębiorstwa z Bośni i Hercegowiny, Macedonii, Serbii i Turcji
zamierzają świadczyć usługi w Niemczech, muszą uzyskać zezwolenie
na każdą zawieraną przez siebie umowę o dzieło.
Agentur für Arbeit Stuttgart [Agencja Pracy w Stuttgarcie]
Telefon: +49 (0)711 920–0
E-mail: [email protected]
[email protected]
Internet: www.arbeitsagentur.de.
Szczegółowe wskazówki znajdą Państwo w następujących arkuszach informacyjnych:
Arkusz informacyjny 16 (Beschäftigung ausländischer Arbeitnehmer
aus Staaten außerhalb der Europäischen Union im Rahmen von Werkverträgen in der Bundesrepublik Deutschland [Zatrudnianie zagranicznych pracowników z krajów nienależących do Unii Europejskiej w Republice Federalnej Niemiec w ramach umów o dzieło])
lub pod adresem www.arbeitsagentur.de → Unternehmen [Przedsiębiorstwa]
> Arbeitskräftebedarf [Zapotrzebowanie na pracowników] > Beschäftigung
[Zatrudnianie] > Ausländer [Obcokrajowcy] > (w treści:)
Werkvertragsverfahren [Postępowanie w sprawie umów o dzieło]
3. Zgłoszenie oddelegowanych pracowników do Generaldirektion
Finanzkontrolle Schwarzarbeit in Köln [Generalna Dyrekcja Kontroli
Finansowej ds. Pracy na Czarno w Kolonii]
W UE/EOG obowiązują przepisy prawa pracy i prawa ubezpieczeń
społecznych kraju, w którym pracownik wykonuje swoją pracę (wyjątki
występują
w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego).
5
Oznacza to, że w odniesieniu do pracownika z kraju UE obowiązują w czasie
jego oddelegowania do Niemiec niemieckie przepisy dotyczące czasu pracy
i wymiaru urlopu. Pracownik musi również otrzymać wynagrodzenie na
poziomie niemieckiej płacy minimalnej. W określonych przypadkach
pracownik ma prawo do dalszych świadczeń socjalnych, np. z SOKA BAU
(patrz punkt 6).
Przestrzeganie niemieckich przepisów socjalnych nadzorowane jest
przez Finanzkontrolle Schwarzarbeit [Kontrola Finansowa ds. Pracy
na Czarno] („FKS“), będącą organem celnym. Organ ten sprawdza również,
czy pracownicy oddelegowani do Niemiec objęci są w swoim kraju
pochodzenia ubezpieczeniem zdrowotnym i emerytalnym.
W celu przeprowadzenia kontroli organ musi znać miejsce (np. plac budowy),
w którym pracownik wykonuje swoją pracę.
W związku z powyższym wszyscy pracownicy zatrudniani na budowach
w Niemczech muszą zostać zgłoszeni do Generaldirektion Finanzkontrolle
Schwarzarbeit [Generalna Dyrekcja Kontroli Finansowej ds. Pracy
na Czarno], Direktion VII [Dyrekcja VII],
Wörthstraße 1-3, D-50668 Kolonia, faks: +49 (0) 221 9648-70,
jeszcze przed rozpoczęciem prac na podstawie odpowiedniego formularza.
Zgłoszeniu podlegają również zmiany w stosunku do pierwotnego zgłoszenia.
Formularze do wglądu:
http://www.zoll.de/DE/Fachthemen/Arbeit/Meldungen-beiEntsendung/meldungen-bei-entsendung.html
→pod Formulare zum Thema [Formularze na temat] → wybrać formularz
nr 033035.
Pełnomocnik ds. doręczeń:
W ramach zgłoszenia należy również wyznaczyć pełnomocnika ds. doręczeń
w Niemczech. Takim pełnomocnikiem może być również przełożony
pracownika oddelegowanego do pracy w Niemczech, o ile jest on
upoważniony
do podejmowania działań na rzecz przedsiębiorstwa zagranicznego (na
przykład brygadzista na budowie).
Przepisy szczególne obowiązujące pracowników czyszczących
konstrukcje budowlane
http://www.zoll.de/DE/Fachthemen/Arbeit/Mindestarbeitsbedingungen/Mindes
tlohn-AEntG-Lohnuntergrenze-AUeG/mindestlohn-aentg-lohnuntergrenzeaueg_node.html#doc99790bodyText18
→ Gebäudereinigung [Czyszczenie konstrukcji budowlanych]
6
Zgłoszeniu podlega plan zatrudnienia pracowników, z którego wynika, którzy
pracownicy zatrudnieni są kiedy i w którym miejscu.
4. Przestrzeganie niemieckich przepisów o płacy minimalnej,
przygotowanie odpowiedniej dokumentacji
Z dniem 01.01.2015 r. w Niemczech weszła w życie ustawa o płacy
minimalnej. Ustawowe płaca minimalna dla pracowników zatrudnionych w
Niemczech wynosi aktualnie 8,50 euro (brutto) na godzinę. Informacja:
http://www.zoll.de/SharedDocs/Boxen/DE/Fragen/0079_fragen_antworten_mi
log_milomeldv_mobil.html;jsessionid=1EA154B1F7F5496B919F6E6BDED49
E9A.intranet2?nn=30716
lub
http://www.der-mindestlohnwirkt.de/ml/DE/Service/Mediathek/Broschueren/informationenmindestlohngesetz-im-detail.html
W odniesieniu do niektórych rodzajów działalności należy płacić pracownikom
zatrudnionym w Niemczech wyższą płacę minimalną, wynikającą z układów
zbiorowych (patrz również ustawa w sprawie delegowania pracowników).
Składki pracodawcy na ubezpieczenie społeczne nie są wliczane do płacy
minimalnej.
Płatność należy odpowiednio udokumentować (patrz punkt 8).
Praktykanci nie podlegają przepisom w sprawie płacy minimalnej.
Powszechnie wiążąca płaca minimalna wynikająca z układu zbiorowego
obowiązuje w przypadku następujących rodzajów działalności:
budownictwo, elektryka, malowanie i lakierowanie, dekarstwo, czyszczenie
konstrukcji budowlanych, budowa rusztowań, kominiarstwo, kamieniarstwo i
rzeźbienie w kamieniu, usługi prania dla klientów biznesowych;
Odpowiednie zestawienie znajdą Państwo na stronie Federalnego
Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych.
Link:
http://www.bmas.de/SharedDocs/Downloads/DE/pr-mindestloehne-aentguebersicht.pdf?__blob=publicationFile&v=14
7
5. Podatki
5.1 Sprawdzenie, czy jest konieczna rejestracja dla celów podatku VAT
w Niemczech; ew. rejestracja
W odniesieniu do dostaw samych towarów obowiązują jednolite regulacje
UE.
Usługi świadczone w Niemczech na rzecz osób fizycznych podlegają
niemieckiemu podatkowi VAT. Niezbędne jest dokonanie rejestracji we
właściwym niemieckim urzędzie skarbowym ds. cudzoziemców.
Link:
http://www.ofd.niedersachsen.de/portal/live.php?navigation_id=17533&article
_id=67782&_psmand=110
Usługi budowlane i modernizacyjne związane z nieruchomością położoną
w Niemczech również podlegają niemieckiemu podatkowi VAT.
W przypadku świadczeń na rzecz przedsiębiorców (nr identyfikacji
podatkowej VAT (Value added tax identification number)) obowiązek
uregulowania podatku przechodzi na odbiorcę usług (zleceniodawcę).
Podatek od usług budowlanych
Jeżeli ktoś świadczy usługi budowlane w Niemczech (usługodawca) na rzecz
przedsiębiorcy lub osoby prawnej prawa publicznego, usługobiorca
(zleceniodawca) zobowiązany jest do potrącenia od świadczenia
wzajemnego (wraz z podatkiem VAT) podatku w wysokości 15 procent (§ 48
ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (EinkommensteuerGesetz - EStG)).
Usługami budowlanymi są wszystkie usługi mające na celu wytwarzanie,
uruchamianie, utrzymywanie, modyfikację lub usuwanie budowli.
W celu uniknięcia potrącenia zagraniczny (pod-)wykonawca musi przedłożyć
zleceniodawcy ważne zaświadczenie o zwolnieniu
[Freistellungsbescheinigung] zgodnie z § 48b ustęp 1 zdanie 1.
Zwolnienie może zostać wydane w odniesieniu do danego zlecenia
lub na określony czas, nie dłużej jednak niż na okres trzech lat.
8
W jaki sposób i gdzie można złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia
w sprawie zwolnienia z potrącenia podatku w odniesieniu do
wynagrodzeń za usługi budowlane lub to zaświadczenie przedłużyć?
Przedsiębiorcy z miejscem zamieszkania/siedzibą i miejscem zarządu
za granicą składają wniosek o wydanie zaświadczenia w sprawie zwolnienia
w niemieckim urzędzie skarbowym, właściwym dla ich kraju.
http://www.ofd.niedersachsen.de/portal/live.php?navigation_id=17533&article
_id=67782&_psmand=110
np.
Republika Czeska, Republika Słowacka, Rumunia: Finanzamt Chemnitz – Süd [Urząd
Skarbowy Chemnitz-Południe]
Republika Węgierska: Zentralfinanzamt Nürnberg [Centralny Urząd Skarbowy
Norymberga]
Republika Austrii: Finanzamt München II [Urząd Skarbowy Monachium II]
Rzeczpospolita Polska: Finanzamt Oranienburg [Urząd Skarbowy Oranienburg]
Republika Bułgarii: Finanzamt Neuwied [Urząd Skarbowy Neuwied]
Link do wniosku:
http://www.finanzamt.bayern.de/Informationen/Formulare/Weitere_Themen_A
_bis_Z/Bauleistungen/Musterantrag-Freistellungsbescheinigung.php
Złożenie wniosku lub przedłużenie zaświadczenia online nie jest możliwe!
Wszelkie informacje zawarte są w arkuszu informacyjnym dotyczącym
potrącenia podatku.
http://www.steuerportalmv.de/cms2/Steuerportal_prod/Steuerportal/content_downloads/Vordrucke/m
erkblBAU.pdf
5.2 Podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników:
Standardowo obowiązuje zasada 183 dni – jeżeli pracownik przebywa
w Niemczech dłużej niż przez 183 dni w roku, podlega on opodatkowaniu
w Niemczech. Szczegółowe rozwiązania uregulowane są w umowie o
unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej przez Republikę Federalną
Niemiec z krajem pochodzenia przedsiębiorstwa zagranicznego.
Pracownicy przygraniczni (mieszkający w odległości do 30 km od granicy
niemieckiej i wracający codziennie po pracy do swojego kraju pochodzenia)
z Austrii i Szwajcarii podlegają opodatkowaniu zawsze w kraju
pochodzenia.
5.3 Sprawdzenie, czy może powstać obowiązek odprowadzania podatku
dochodowego od dochodów przedsiębiorcy w Niemczech
9
W odniesieniu do osób przebywających w Niemczech powyżej 183 dni może
powstać obowiązek zapłaty podatku dochodowego (od osób fizycznych).
Zasada ta obowiązuje co do zasady również w odniesieniu do
przedsiębiorców. Również w tym przypadku szczegółowe rozwiązania
uregulowane są
w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej przez Republikę
Federalną Niemiec z krajem pochodzenia przedsiębiorcy zagranicznego.
6. W przypadku świadczenia usług budowlanych – sprawdzenie, czy
powstaje obowiązek odprowadzania składek do Urlaubs- und
Lohnausgleichskasse (ULAK) [Urlopowej Kasy Świadczaeń
Wyrównawczych w zakresie Urlopu i Wynagrodzenia] SOKA Bau
Urlopowa Kasa Świadczeń Wyrównawczych w zakresie Urlopu i
Wynagrodzenia (ULAK) niemieckiego sektora budowlanego pobiera składki
od przedsiębiorstw na poczet świadczeń socjalnych dla pracowników
budowlanych i zarządza nimi na poziomie centralnym. Chodzi przy tym o
specjalne świadczenia socjalne, nieobjęte ubezpieczeniem zdrowotnym i
emerytalnym, które podlegają wypłacie w kraju pochodzenia pracowników
oddelegowanych do Niemiec.
Urlopowa Kasa Świadczeń Wyrównawczych w zakresie Urlopu i
Wynagrodzenia ULAK otrzymuje od „Finanzkontrolle Schwarzarbeit“ („FKS“),
organu niemieckiej administracji celnej (patrz punkt 3), informację, że zgłosili
Państwo oddelegowanie pracowników. Powyższe nie zwalnia jednak
Państwa
z obowiązku dokonania zgłoszenia w ULAK.
Jeżeli przedsiębiorstwo delegujące pracowników świadczy usługi, które
objęte są zakresem obowiązywania niemieckiego układu zbiorowego dla
sektora budowlanego, powstaje obowiązek odprowadzania składek do ULAK
(obecnie 14,5 % wynagrodzenia brutto); patrz również http://www.sokabau.de/sokabau_2011/desktop/de/Europa/Arbeitgeberpflichten/Teilnahmepflicht_Beitrags
pflicht/index.html
lub
http://www.soka-bau.de/soka-bau_2011/desktop/de/Europa/Broschueren/
Dalsze informacje na stronie www.soka-bau.de,
SOKA BAU
- Urlaubs- und Lohnausgleichskasse der Bauwirtschaft (ULAK) [Urlopowa
Kasa Świadczeń Wyrównawczych w zakresie Urlopu i Wynagrodzenia]
- Zusatzversorgungskasse des Baugewerbes AG (ZVK) [Dodatkowa Kasa
Emerytalna Sektora Budowlanego] –
10
Wettinerstraße 7
D-65189 Wiesbaden
Telefon: +49 (0)800 1200 111
E-mail: [email protected]
W SOKA BAU można uzyskać dodatkowe wskazówki oraz materiały
informacyjne w językach większości krajów UE:
http://www.soka-bau.de/sokabau_2011/desktop/de/Europa/Broschueren/index.html
11
Jeżeli za oddelegowanych pracowników regulowane są już porównywalne
składki w kraju pochodzenia i jeżeli została zawarta umowa o uznaniu tych
składek z ULAK, możliwe jest zwolnienie z obowiązku odprowadzania
składek do ULAK w Niemczech.
Należy sprawdzić, czy działalność wykonywana w Niemczech objęta jest
zakresem obowiązywania niemieckiego układu zbiorowego dla sektora
budowlanego.
Czy w przedsiębiorstwie delegującym pracowników świadczenie usług
budowlanych obejmuje ponad 50% czasu pracy?
Wpłacone składki, które nie zostaną wykorzystane, mogą zostać zwrócone
pracownikom oddelegowanym do pracy w Niemczech!
Informacja: http://www.soka-bau.de/sokabau_2011/desktop/de/Europa/Arbeitnehmeransprueche/Abgeltung/
i http://www.soka-bau.de/sokabau_2011/desktop/de/Europa/Broschueren/index.html
Jeżeli Państwa przedsiębiorstwo regulowało składki na rzecz ULAK z tytułu
delegowania pracowników do pracy w Niemczech, a składki te nie zostały
wykorzystane przez przedsiębiorstwo w celu wypłaty wynagrodzenia za okres
urlopu, powinni Państwo poinformować oddelegowanych przez siebie
pracowników w styczniu następnego roku o możliwości zwrotu wpłaconych
środków. Wówczas będą oni mogli odzyskać środki wpłacone do SOKA.
7. Jeżeli do Niemiec sprowadzane są towary/materiały,
wykorzystywane do wykonania usługi – sprawdzenie, czy należy
spełnić wymagania niemieckich norm
W odniesieniu do wszystkich towarów (np. materiałów, produktów
budowlanych, komponentów technicznych), dla których nie istnieje
zharmonizowana norma UE, obowiązują w Niemczech krajowe normy
niemieckie.
Informacja: LGA / TÜVRheinland een, Tillystrasse 2, 90431 Norymberga,
telefon +49 (0)911 655-49 33, faks +49 (0)911 655-49 35,
e-mail: [email protected]
http://www.tuv.com/de/deutschland/gk/consulting_de/patente_normen_foerde
rmittel/ce_beratung/ce-beratung.html
8. Przestrzeganie postanowień niemieckiej ustawy o delegowaniu
pracowników (AEntG). Przygotowanie wszystkich dokumentów, które
należy w Niemczech przedstawić
12
Ustawa o delegowaniu pracowników obowiązuje w przypadku prac
budowlanych i montażowych w najszerszym rozumieniu oraz projektowania
ogrodów
i terenów zielonych oraz prac przy oczyszczaniu konstrukcji budowlanych,
wykonywanych przez pracowników:
http://www.zoll.de/DE/Unternehmen/Arbeit/Arbeitgeber-mit-Sitz-ausserhalbDeutschlands/Pflichten-bei-Pruefungen/pflichten-bei-pruefungen_node.html
Prowadzenie dokumentacji czasu pracy:
Pracodawcy zobowiązani są do rejestrowania:
 rozpoczęcia (natychmiast w momencie rozpoczęcia pracy)
 przerw w pracy
 zakończenia i trwania
codziennego czasu pracy pracowników oraz do przechowywania
dokumentacji czasu pracy przez co najmniej dwa lata. Dokumentację należy
przechowywać do wglądu zawsze na placu budowy.
Dla osób zatrudnionych przy oczyszczaniu konstrukcji budowlanych
przewidziano odrębne uregulowania.
Przechowywanie dokumentacji:
Pracodawcy z siedzibą w Niemczech lub za granicą muszą przechowywać
dokumentację niezbędną do weryfikacji przestrzegania warunków pracy
zgodnie z ustawą o delegowaniu pracowników w Niemczech i w języku
niemieckim:
 umowa o pracę + dokumenty uzupełniające, które potwierdzają,
że pracownicy otrzymują niemiecką płacę minimalną (w języku
niemieckim); na przykład dodatkowa umowa (w języku niemieckim i
języku kraju pochodzenia) potwierdzająca, że pracownik (podać dokładny
charakter pracy!) w czasie swojego zatrudnienia w Niemczech otrzymuje
wynagrodzenie w wysokości ... EUR, podpisana przez pracodawcę i
pracownika
 rozliczenia wynagrodzenia
 potwierdzenia dokonanych płatności wynagrodzenia (od 15. dnia
następnego miesiąca)
 potwierdzenia, że pracownik/przedsiębiorca objęty jest ubezpieczeniem
zdrowotnym i emerytalnym w kraju pochodzenia: dowód zawarcia
ubezpieczenia zdrowotnego (karta chipowa, EKUZ), ubezpieczenie
emerytalne: A 1 (dawniej E 101).


W przypadku elastycznego czasu pracy należy przygotować dodatkowo:
pisemne porozumienie w sprawie elastycznego czasu pracy
konto wyrównawcze (dla każdego pracownika), ewentualnie odrębna
rejestracja godzin pracy: nowe kraje związkowe / stare kraje związkowe
13

potwierdzenie ustanowienia zabezpieczenia dla konta wyrównawczego
(np. poręczenie bankowe, blokada rachunku)
14
Pozorna działalność samodzielna:
Z punktu widzenia ubezpieczenia społecznego (zagraniczny) zatrudniony jest
albo samozatrudniony (prowadzi samodzielną działalność), albo jest
pracownikiem (najemnym).
Jeżeli zatrudniony jest pracownikiem (najemnym), to korzysta ze wszystkich
związanych z tym praw, a pracodawca jest zobowiązany do zgłoszenia go
do celów podatku dochodowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego i
emerytalnego, a także do odprowadzania z tego tytułu składek. Pracodawca
jest uprawniony do wydawania pracownikowi poleceń i włączania go w ten
sposób w funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Działalność samodzielna
oznacza, że „podwykonawca“ ma formalnie własne przedsiębiorstwo i
zawiera ze zleceniodawcą umowę o dzieło, tzn. świadczy swoją usługę w
formie "dzieła", czyli poprzez wytworzenie "kompletnej jednostki technicznej".
Przedmiotowe konkretne dzieło przekazywane jest mu do samodzielnego
wykonania na jego własną odpowiedzialność jako przedsiębiorcy. Niemieckie
przedsiębiorstwo zlecające wykonanie dzieła może wprawdzie sprawować
nadzór budowlany, ale nie ma prawa ingerować w wykonanie (np. poprzez
bezpośrednie polecenia wydawane zagranicznym zatrudnionym lub poprzez
udostępnienie własnego personelu).
Weryfikacji podlegają następujące kryteria:

Czy w przypadku uzgodnionego świadczenia chodzi o dzieło, tj. o
"kompletną jednostkę techniczną“?

Czy podwykonawca potrafi i może samodzielnie wykonać dzieło na
własną odpowiedzialność?

Czy pracodawca wydaje podwykonawcy systematycznie konkretne
polecenia co do tego, jak i kiedy ma on daną czynność wykonać?

Czy podwykonawca i jego pracownicy są włączeni w funkcjonowanie
przedsiębiorstwa zleceniodawcy, czy pracownicy podwykonawcy i jego
zleceniodawcy współpracują przy realizacji tego samego dzieła
(„przemieszanie personelu“)?
Rozróżnienie pomiędzy umową o dzieło a zależnym stosunkiem zatrudnienia
("pozorna działalność samodzielna") może być trudne zwłaszcza wtedy,
gdy podwykonawca prowadzi "przedsiębiorstwo jednoosobowe", tzn. pracuje
sam i nie zatrudnia własnych pracowników.
Wówczas rozważane są następujące aspekty:
Czy działalność podwykonawcy (lub poszczególnych członków zespołu) nosi
charakterystyczne znamiona działalności gospodarczej, na przykład:
Czy ponosi on ryzyko gospodarcze w związku z odpowiedzialnością za
wykonanie zlecenia zgodnie z umową?
15
Czy wykorzystuje on własny sprzęt lub własne maszyny?
Czy ma swoje biuro w swoim kraju pochodzenia?
Czy zawarł ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej?
W przypadku wątpliwości, czy występuje zależny stosunek zatrudnienia i tym
samym obowiązek objęcia ubezpieczeniem przez zleceniodawcę, lub w razie
chęci uzyskania prawnego zabezpieczenia przez wszystkich
zainteresowanych, mogą Państwo wystąpić do Deutsche Rentenversicherung
Bund (DRV Bund) w Berlinie z wnioskiem o stwierdzenie statusu
zatrudnionego (§ 7a SGB IV [kodeks socjalny]).
Link do strony Deutsche Rentenversicherung Bund z dalszymi wskazówkami
dotyczącymi stwierdzenia statusu, wnioskami, wyjaśnieniami:
http://www.deutscherentenversicherung.de/Allgemein/de/Inhalt/5_Services/04_formulare_und_ant
raege/formulare_und_antraege_index.html
Uwaga: Zleceniodawca zobowiązany jest sprawdzić, czy pracownik
zatrudniony jest u niego na podstawie zależności, czy też pracuje
samodzielnie. Jeżeli podczas kontroli przeprowadzanej przez organ
ubezpieczenia emerytalnego zostanie stwierdzone, że "podwykonawca"
z prawnego punktu widzenia był zatrudniony lub nadal jest zatrudniony
w ramach zależnego stosunku zatrudnienia, wówczas skutkuje
to koniecznością odprowadzenia zaległych składek przez zleceniodawcę.
Dla własnego bezpieczeństwa niemiecki zleceniodawca żąda zwyczajowo
od zagranicznego podwykonawcy przedłożenia listy z nazwiskami
(i zdjęciami) zatrudnionych pracowników zagranicznych oraz dodatkowo
potwierdzenia objęcia ich ubezpieczeniem zdrowotnym i emerytalnym (dowód
objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym + A1).
W niektórych przypadkach wymagane jest również udokumentowanie,
że podwykonawca reguluje w swoim kraju pochodzenia podatek
od dochodów swojego przedsiębiorstwa.
Odpłatne odstępowanie pracowników:
Z odpłatnym odstępowaniem pracowników mamy do czynienia,
gdy przedsiębiorca wypożycza swoich własnych pracowników innemu
przedsiębiorcy w celu wykonania danej pracy (pracownicy nie są zatrudniani
w ramach oddelegowania na podstawie umowy o dzieło). Odpłatne
odstępowanie pracowników wymaga w Niemczech zezwolenia.
W głównych obszarach działalności budowlanej jest ono niemożliwe.
Informacja na stronie: www.arbeitsagentur.de → Unternehmen
[Przedsiębiorstwa] → u góry z prawej strony wprowadzić w „Suche“ [Szukaj]
„Arbeitnehmerüberlassung“ [Odpłatne odstępowanie pracowników] →
16
„Informationen, Formulare und Merkblätter zum Gesetz zur Regelung der
Arbeitnehmerüberlassung (Arbeitnehmerüberlassungsgesetz – AÜG)“
"Informacje, formularze i arkusze informacyjne do ustawy o odpłatnym
odstępowaniu pracowników] lub
http://www.arbeitsagentur.de/web/content/DE/Unternehmen/Rechtsgrundlage
n/Arbeitnehmerueberlassung/index.html
17
Ubezpieczenie społeczne
Co do zasady obowiązuje prawo ubezpieczeń społecznych państwa
członkowskiego UE, z którego pracownik jest delegowany; dokumentacja
w postaci formularza UE A1 (wcześniej E 101), wystawianego
przez ubezpieczyciela w kraju pochodzenia.
W odniesieniu do pracowników pracujących w Niemczech nieprzerwanie
przez okres dłuższy niż 24 miesiące obowiązek ubezpieczenia przechodzi
na Niemcy.
Sam przedsiębiorca nie jest zobowiązany do odprowadzania składek
na ubezpieczenia społeczne w Niemczech, o ile jest on ubezpieczony
w swoim kraju pochodzenia (co trzeba udokumentować poprzez dowód
objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i A 1).
Jeżeli przedsiębiorstwo z krajów UE/EOG deleguje pracowników
do Niemiec w ramach świadczenia usług (umowa o dzieło), wówczas
obowiązują następujące zasady:
Pracownicy z obszaru UE/EOG nie potrzebują pozwolenia na pobyt
ani pozwolenia na pracę.
Pracownicy z krajów trzecich mogą zostać oddelegowani do Niemiec,
jeżeli w kraju wysyłającym (kraju delegującego przedsiębiorstwa) posiadają
status długoterminowych rezydentów (long-term-resident-EU,
www.anerkennung-in-deutschland.de/images/content/daueraufenthalt_iqneu.pdf), a świadczenie tymczasowej usługi w Niemczech nie przekroczy 3
miesięcy w okresie 12 miesięcy. Jeżeli oddelegowanie do Niemiec potrwa
przypuszczalnie dłużej niż 3 miesiące w okresie 12 miesięcy, należy
w ambasadzie niemieckiej w kraju wysyłającym złożyć wniosek o wydanie
wizy („wiza Vander Elst“). Radzimy Państwu złożenie wniosku wizowego
z odpowiednim wyprzedzeniem.
9. Uwagi dotyczące podwykonawców: Czego żąda niemiecki
zleceniodawca (przedsiębiorca) od zagranicznego podwykonawcy?
W praktyce niemiecki zleceniodawca żąda od swojego podwykonawcy
przedłożenia informacji i dokumentów w celu zmniejszenia swojego własnego
ryzyka.
W pierwszej kolejności zadaje on sobie następujące pytania:

Czy "podwykonawca" jest pod względem prawnym przedsiębiorstwem,
z którym można zawrzeć umowę o dzieło? Za tym stoi obawa
przed "pozorną działalnością samodzielną" podwykonawcy.
Zleceniodawca żąda zwykle przedłożenia wyciągu z rejestru handlowego
lub porównywalnego dokumentu i/lub wpisu do rejestru działalności
gospodarczej (z rodzajem działalności i datą wpisu).
18
Podwykonawca może udokumentować swój status przedsiębiorcy
poprzez przedłożenie potwierdzenia odprowadzania podatku
dochodowego w swoim kraju pochodzenia.

Czy podwykonawca potrafi/może wykonać powierzone mu dzieło?
Zleceniodawca nie przywiązuje przy tym wagi do kwestii przepisów
gospodarczych; chodzi tu przede wszystkim o kwestie związane
z odpowiedzialnością cywilną lub kwestie techniczne, przy czym dotyczy
to w szczególności obszaru regulowanych rodzajów działalności. W tym
celu żąda się zwykle potwierdzenia uznania kwalifikacji przez właściwą
Izbę (Rzemieślniczą), a w przypadku kompleksowych prac często również
innych dokumentów potwierdzających, że podwykonawca wykonywał
już tego rodzaju prace (m.in. w swoim kraju pochodzenia).

Czy zatrudnieni pracownicy podwykonawcy objęci są odpowiednim
ubezpieczeniem zdrowotnym i emerytalnym w swoim kraju pochodzenia?
To bardzo istotna kwestia, ponieważ po stronie zleceniodawcy mogą
powstać znaczne finansowe i karnoprawne ryzyka, gdyby okazało się,
że tak nie jest. Radzimy naszym przedsiębiorstwom, aby żądały od
podwykonawcy przedłożenia potwierdzenia objęcia ubezpieczeniem
emerytalnym A1 każdego zatrudnionego pracownika oraz listy z
nazwiskami
i zdjęciami (i ew. datami urodzenia) zatrudnionych pracowników, a także
aby sprawdziły dowody objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym (karta
chipowa EKUZ) w momencie podjęcia pracy przez pracowników.

Niezależnie od tego przedsiębiorstwa coraz częściej żądają od swoich
podwykonawców, jeszcze przed udzieleniem zlecenia, dowodu zawarcia
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Zachęcają je do tego
zleceniodawcy lub ubezpieczyciele w Niemczech. W przypadku większych
zleceń z zakresu ogrzewania, instalacji gazowych, hydraulicznych
i elektrycznych stosuje się zwyczajowo sumy ubezpieczenia w wysokości
5 milionów EUR. Jeżeli podwykonawca nie może udokumentować
własnego ubezpieczenia w odpowiedniej wysokości, to jego
zleceniodawca musi wypełnić tę lukę na własny koszt i ryzyko. W tym
przypadku uzgadnia się w umowie dodatkowe obowiązki sprawozdawcze
lub szczególny nadzór budowlany.
Zgodnie z naszym doświadczeniem zleceniodawcy średniej wielkości nie
podchodzą do powyższych kwestii w sposób szczególnie pedantyczny.
Natomiast duże zakłady często żądają od swoich podwykonawców bardzo
szczegółowych dokumentów ze względu na przepisy wewnętrzne, w tym
nawet dokumentów ujawniających wszystkich potencjalnych
podwykonawców, z podaniem nazwisk zatrudnianych pracowników włącznie
19
(nieraz wydaje się to być niewykonalne, ale zlecenia takie mają wówczas
z reguły dłuższy okres przygotowania).
20
10. Uzupełnienie: Podstawowe informacje w sprawie powoływania
miejsca prowadzenia działalności
Obywatelom UE/EOG oraz Szwajcarii przysługuje swoboda
przedsiębiorczości – mogą oni powoływać w Niemczech przedsiębiorstwa /
miejsca prowadzenia działalności.
Takie miejsca prowadzenia działalności podlegają prawu niemieckiemu.
Są one zobowiązane w Niemczech do odprowadzania podatków oraz
sporządzania bilansów. Pracownicy zatrudniani są zgodnie z obowiązującymi
w Niemczech przepisami.
Jeśli ktoś zamierza powołać w Niemczech miejsce prowadzenia działalności
lub podjąć działalność jako kierownik zakładu firmy z siedzibą w Niemczech,
w wypadku zamiaru wykonywania działalności regulowanej musi
udokumentować niezbędne kwalifikacje zawodowe.
Działalność w zawodzie wymagającym zezwolenia wyszczególnionym w
załączniku A ordynacji rzemieślniczej (HwO) (http://www.gesetze-iminternet.de/hwo/anlage_a.html) wymaga wpisu do rejestru rzemieślniczego
(w miejscowej Izbie Rzemieślniczej).
Warunki wpisu:
a) Studia wyższe za granicą:
Dyplom (po co najmniej 3 latach studiów) zagranicznej szkoły wyższej,
uniwersytetu lub porównywalnej uczelni UE/EOG/Szwajcarii uprawnia z
reguły do wpisu do rejestru rzemieślniczego.
b) Równoważny zagraniczny tytuł mistrzowski:
Następujące kraje zawarły umowy o równoważności:
 Austria (26 zawodów)
Link do rozporządzenia ws. Niemiec/Austrii:
http://www.gesetze-im-internet.de/meistpr_glv/anlage.html
 Francja (10 zawodów)
Link do rozporządzenia ws. Niemiec /Francji:
http://www.gesetze-im-internet.de/meistprfrglv/anlage.html
c) Uznawanie doświadczenia zawodowego:
Przy podejmowaniu decyzji o możliwości dokonania wpisu do rejestru
rzemieślniczego można uwzględnić również doświadczenie zawodowe.
d) Uznawanie zagranicznego wykształcenia i kwalifikacji zawodowych
(Informacja: Izba Rzemieślnicza, http://www.hwkno.de/76,2496,4273.html).
21
Uwaga:
Niniejszy przewodnik sporządzony został zgodnie z najlepszą wiedzą
na podstawie udostępnionych nam informacji i materiałów. Treść
przewodnika aktualizowana jest na bieżąco. Obowiązuje aktualna wersja
przewodnika opublikowana na naszej stronie internetowej.
Niezależnie od powyższego nie możemy jednak przyjąć na siebie
odpowiedzialności za
 zgodność, aktualność i kompletność przedstawionych informacji,
 treść i obowiązywanie przywołanych przepisów prawnych (Obowiązuje
zawsze aktualna urzędowa wersja zgodnie z publikacją w przewidzianym
do tego celu oficjalnym dzienniku urzędowym.),
 prawidłowość i zgodność z prawem treści stron internetowych, do których
odsyłamy w przewodniku (Treść przedmiotowych stron internetowych
podlega ciągłym zmianom. Zwracamy więc w sposób wyraźny uwagę na
to,
że treści zamieszczone na tych stronach nie są naszego autorstwa.).
Wszelkie wskazówki i informacje prawne mają charakter niewiążący.
Nie świadczymy usług doradztwa prawnego lub podatkowego.
Bardziej szczegółowe informacje mogą Państwo uzyskać pod numerem
telefonu: +49 (0)851 5301-129, e-mail: [email protected], strona internetowa:
http://www.hwkno.de/76,2184,2679.html.
Nie wyraża się zgody na wykorzystywanie, przetwarzanie, powielanie
lub przekazywanie dalej niniejszego przewodnika lub jego części bez
wyraźnej pisemnej zgody Handwerkskammer Niederbayern-Oberpfalz [Izby
Rzemieślniczej dla Bawarii Dolnej-Palatynatu Górnego].
luty 2016 r.
Pojedynczy punkt kontaktowy
Izby Rzemieślniczej dla Bawarii Dolnej-Palatynatu Górnego
22