Zarządzanie zasobami rybnymi w UE

Zarządzanie zasobami rybnymi w UE
Wspólna Polityka Rybołówstwa
Dla ryb granice państw nie odgrywają żadnej roli. Dlatego musimy gospodarować
naszymi zasobami łowisk na szczeblu UE. Wspólna Polityka Rybołówstwa
stanowi podstawę zarządzania łowiskami UE, zarówno na obszarze wód Wspólnoty,
jak i poza nimi.
Celem, do którego dążymy, jest ustanowienie racjonalnego systemu zarządzania
łowiskami, chroniącego zasoby ryb i zabezpieczającego przyszłość rybołówstwa
dla następnych pokoleń.
Zarządzanie łowiskami musi nieustannie ewoluować, dostosowując się zarówno
do naturalnego rozwoju zasobów, jak i do wpływu człowieka. Wzrost zdolności
połowowej flot rybackich oraz wpływ działalności przemysłowej na środowisko
w znacznym stopniu oddziałują na zasoby rybne, a z każdym kolejnym rozszerzeniem UE flota wspólnotowa rośnie i wody Wspólnoty powiększają się. Od jej
zainicjowania w 1983 roku gospodarka zasobami rybnymi w ramach Wspólnej
Polityki Rybołówstwa musiała podlegać ciągłej adaptacji dostosowując się do
zróżnicowanych okoliczności.
Ostatnia rewizja Wspólnej Polityki Rybołówstwa „Reforma 2002” był zamierzeniem
ambitnym. Główne cechy dzisiejszej Wspólnej Polityki Rybołówstwa to:
• polityka ochrony zasobów dotycząca racjonalnej gospodarki naszymi zasobami
łowisk oraz działalności naszej floty rybackiej;
• polityka kontrolna mająca na celu skuteczne i zharmonizowane wdrażanie zasad
poprzez zintensyfikowaną współpracę między Państwami Członkowskimi;
• polityka strukturalna zapewniająca pomoc finansową dla utrzymania
konkurencyjności przemysłu;
• polityka zewnętrzna pozwalająca Wspólnocie na podejmowanie działania w
zakresie zarządzania zasobami łowisk poza wodami wspólnotowymi;
• polityka samorządowa, która zapewnia, że strony zainteresowane są bardziej
zaangażowani w tworzenie Wspólnej Polityki Rybołówstwa.
Dyrekcja Generalna ds.
Rybołówstwa w służbie Wspólnej
Polityki Rybołówstwa
Niniejsza broszura wyjaśnia, jak Wspólna Polityka Rybołówstwa jest wdrażana na
szczeblu UE. Służby Komisji zajmujące się tą dziedziną to Dyrekcja Generalna ds.
Rybołówstwa: 290-osobowy zespół profesjonalistów w dziedzinie biologii morskiej,
architektury marynistycznej, ekonomii, prawa, nauk politycznych i weterynarii.
Urzędnicy ci zarządzają Wspólną Polityką Rybołówstwa w porozumieniu ze
stronami zainteresowanymi. We wszystkie kwestie dotyczące gospodarki zasobami
rybnymi UE zaangażowane są komisje techniczne, reprezentujące administracje
Państw Członkowskich, kręgi naukowe, przemysł i konsumentów.
Propozycje Komisji dotyczące zasad gospodarki zasobami rybnymi opierając się na
najnowszych zaleceniach naukowych przekazywanych przez niezależne organizacje
międzynarodowe, takie jak Międzynarodowa Rada Badań Morza, wiodąca instytucja
naukowa w rejonie Północnego Atlantyku. Zanim propozycje te zostaną przyjęte, są
one omawiane i czasami korygowane w Radzie przez krajowych ministrów ds.
rybołówstwa. Prowadzone są również konsultacje w Parlamencie Europejskim.
W Dyrekcji ds. Polityki Ochrony Zasobów Rybnych zespół składający się z kilku
naukowców monitoruje stan zasobów rybnych i proponuje środki służące do ich
ochrony. Zarządzanie wydajnością floty oraz ochrona środowiska morskiego stanowią
integralną część polityki ochrony zasobów, podobnie jak promowanie badań
naukowych w zakresie rybołówstwa.
Rozmowy międzynarodowe są codziennością dla negocjatorów z Dyrekcji ds.
Stosunków Zewnętrznych. Ich praca dotyczy działalności rybackiej poza wodami
UE, a także międzynarodowych spraw handlowych. Niewielki zespół – składający
się głównie z ekspertów prawnych i ekonomistów – zajmuje się organizacją rynku
w dziedzinie produktów rybołówstwa w ramach UE.
Dyrekcja ds. Polityki Strukturalnej nadzoruje programy inwestycyjne poszczególnych
Państw Członkowskich w ramach Finansowego Instrumentu Sterowania
Rybołówstwem, zapewniającego wsparcie finansowe ze strony UE. Nad realizacją
tego zadania czuwa interdyscyplinarny zespół naukowców i ekonomistów. Zajmują
się oni również akwakulturą, dziedziną o rosnącym znaczeniu we Wspólnej
Polityce Rybołówstwa.
Około 25 inspektorów ds. rybołówstwa towarzyszy inspektorom krajowym w
misjach kontrolnych oraz bierze udział w działaniach obserwacyjnych na otwartym
morzu. Pracują w ścisłej współpracy ze służbami koncesjonującymi i kontrolnymi, w
ramach których eksperci prawni badają wnioski o licencje połowowe i współpracują
z Państwami Członkowskimi w zakresie ich egzekwowania. Prawnicy nadzorują
propozycje prawne i badają pomoc państwową dla sektora rybołówstwa. Inicjują
również procedury prawne wobec Państw Członkowskich, które zaniedbują
swoje obowiązki wdrażania zasadWspólnej Polityki Rybołówstwa.
Bliskie stosunki robocze między Dyrekcją Generalną ds. Rybołówstwa, a innymi
służbami Komisji, takimi jak Dyrekcje ds. Ochrony Środowiska, Rozwoju, Polityki
Regionalnej, Ochrony Konsumenta i Badań, zapewniają spójność proponowanych
przepisów oraz działań podejmowanych w różnych obszarach polityki.
TAC i kwoty
OBSZARY ŁOWISK ICES (MIĘDZYNARODOWEJ RADY BADAŃ MORSKICH)
I
IIa
IIb
IIIa
IIIb
IIIc
IIId
IVa
IVb
IVc
Va
Vb
Morze Barentsa
Morze Norweskie
Spitsbergen i Wyspa Niedźwiedzia
Skagerrak i Kattegat
Sund
Bełt
Morze Bałtyckie
Północna część Morza Północnego
Środkowa część Morza Północnego
Południowa część Morza Północnego
Płycizna Islandii
Płycizna Wysp Owczych
VIa
VIb
VIIa
VIIb
VIIc
VIId
VIIe
VIIf
VIIg
VIIh
VIIj
VIIk
Zachodnia Szkocja u ujścia
rzeki Clyde (zasoby Clyde)
Rockall
Morze Irlandzkie
Zachodnia Irlandia
Ławica Porcupine
Wschodni Kanał Angielski
Zachodni Kanał Angielski
Kanał Bristolski
Północne Morze Celtyckie
Południowe Morze Celtyckie
Południowo-zachodnia Irlandia – Wschód
Południowo-zachodnia Irlandia – Zachód
VIIIa
VIIIb
VIIIc
VIIId
Południe Bretanii
Zatoka Biskajska – część południowa
Zatoka Biskajska – Południe
Zatoka Biskajska – rejon
oddalony od brzegu
VIIIe Zachodnia Zatoka Biskajska
IXa
Wody Portugalskie
IXb Wody Portugalskie – Zachód
X
Płycizna Azorska
XII
Północ Azorów
XIVa Północno-wschodnia część
Grenlandii
XIVb Południowo-wschodnia część
Grenlandii
Polityka Ochrony Zasobów Rybnych:
cele gospodarki długofalowej
Morza i oceany na naszej planecie nie są już tak bogate w ryby, jak niegdyś. Jednym
z tego powodów jest fakt, że w wyniku połowów zbyt wiele ryb wybieranych jest
z morza, pozostawiając zbyt mało osobników dorosłych zdolnych do reprodukcji i
odbudowy zasobów. Dzisiaj wiele z ważnych łowisk, takich jak łowisko dorsza na
Morzu Północnym, jest na granicy wyczerpania.
Niezależne porady naukowe
Najwyższym priorytetem reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa z roku 2002 było
odwrócenie tego trendu poprzez zmianę gospodarowania zasobami rybnymi. Środki
coroczne zastąpiono strategiami długoterminowymi. Na podstawie niezależnej
porady naukowej biolodzy proponują długofalowe cele dotyczące rozmiaru
zagrożonych zasobów rybnych. Pracują oni również nad propozycjami dotyczącymi
ilości ryb, jakie rybacy mogą odławiać bez zagrożenia dla realizacji tych celów.
Ograniczenie ilości ryb, jakie mogą być odławiane przez statki rybackie, jest
tylko jednym ze sposobów na ochronę zasobów rybnych. Inne działania obejmują
ograniczenie liczby dni, jakie statek rybacki może spędzić na morzu, czy też
zamknięcie obszarów, gdzie gromadzi się narybek lub młode ryby. Rozporządzenia
mogą również dotyczyć wykorzystania pewnego rodzaju urządzeń połowowych, rozmiaru oczek w sieciach rybackich, a także minimalnych rozmiarów odławianych ryb.
Dotychczasowe doświadczenie wskazuje, że jeśli zbyt dużo się łowi, same próby
ograniczenia połowów nie mogą ocalić zasobów rybnych od wyczerpania. Rozwój
technologiczny w zakresie wyposażenia rybackiego spowodował wzrost zdolności
połowowych flot rybackich do poziomu, który jest zbyt wysoki w stosunku do
dostępnych zasobów ryb. Jednostka Zarządzania Flotą współpracuje z Państwami
Członkowskimi dla zmniejszenia wydajności floty poprzez ścisłe monitorowanie
zasad ograniczających działalność nowych jednostek we flotach rybackich oraz
poprzez zapewnianie motywacji finansowych dla trwałegowycofywania statków
rybackich. Dotacje publiczne do budowy nowych statków rybackich będą
wypłacane tylko do grudnia 2004 roku.
Zaangażowanie zainteresowanych stron
Gospodarka zasobami rybnymi na szczeblu UE angażuje różne podmioty w
proces podejmowania decyzji. Rybacy, przetwórcy, hodowcy ryb, konsumenci
oraz grupy ochrony środowiska i rozwoju są reprezentowani w Komisji Doradczej
ds. Rybołówstwa i Akwakultury, zapewniając swój wkład do opracowywania
propozycji Komisji. Warsztaty regionalne organizowane są w odniesieniu do
konkretnych zasobów rybnych lub obszarów połowowych. Reforma 2002 zwiększyła
zaangażowanie zainteresowanych stron ustanawiając Regionalne Rady Doradcze, które gromadzą rybaków, administratorów i naukowców zainteresowanych
konkretnymi łowiskami w UE – na przykład Morzem Północnym lub Śródziemnym
– aby promować jednocześnie dialog i zrozumienie między stronami zaangażowanymi
w gospodarkę zasobami rybnymi.
Wymiar międzynarodowy
Gdy kraj staje się członkiem UE, Wspólnota reprezentuje jego interesy w zakresie
rybołówstwa na arenie międzynarodowej. Urzędnicy Komisji negocjują dwustronne umowy dotyczące rybołówstwa z krajami trzecimi oraz bronią interesów
Wspólnoty w organizacjach międzynarodowych odpowiedzialnych za gospodarowanie zasobami rybnymi na otwartym morzu lub w organach międzynarodowych,
takich jak Organizacja Żywności i Rolnictwa (FAO) czy Światowa Organizacja Handlu
(WTO).
Wspólnota jest aktywnym członkiem wielu międzynarodowych organizacji
zajmujących się gospodarką zasobami rybnymi, promującym współpracę
wielostronną i przodującym w walce z nielegalnymi połowami na całym świecie.
Uzgadnia ona wspólne działania w ramach gospodarowania zasobami rybnymi z
innymi krajami z dostępem do morza oraz dąży do ciągłego wzmacniania kontroli i
wprowadzania w życie przepisów dotyczących otwartego morza.
Znaczna część europejskiej floty rybackiej tradycyjnie już prowadzi połowy na
wodach nie należących do UE. Dla zapewnienia ciągłość tej floty Wspólnota
zawiera dwustronne umowy partnerskie z krajami trzecimi. Umowy te ustanawiają
bliską współpracę między UE a danym krajem trzecim, na mocy której partnerzy
współpracują w celu rozwoju lokalnego sektora rybołówstwa oraz racjonalnej
gospodarki zasobami rybnymi na wodach kraju trzeciego.
Pomoc finansowa
Wszelkie obszary działalności gospodarczej muszą ustawicznie dostosowywać
się do ewoluującego rynku. Branża rybołówstwa – zależna obecnie od cennych
i wątłych zasobów naturalnych – chcąc pozostać konkurencyjną, w ciągu ostatnich dziesięcioleci musiała przystosować się do gwałtownie zmieniających się
warunków. W celu wsparcia tego procesu zmian, UE zapewnia pomoc finansową w
ramach Finansowego Instrumentu Sterowania Rybołówstwem (FIFG).
Pomoc z FIFG może być przeznaczana dla przedsiębiorstw przetwórstwa rybnego,
dla farm akwakulturowych potrzebujących wsparcia umożliwiającego zastosowanie się do przepisów unijnych dotyczących warunków sanitarnych, dla rybaków
chcących poprawić warunki bezpieczeństwa na swoich statkach, albo dla organizacji producentów, które podejmują działania mające na celu zrównoważenie
dostaw ryb przez ich członków i popytu na rynku. Finansowane może być również
wyposażenie portów rybackich oraz projekty wspierające niewielkie łowiska.
Urzędnicy z Dyrekcji Generalnej ds. Rybołówstwa oraz władze Państw
Członkowskich pracują wspólnie nad zdefiniowaniem programów inwestycyjnych FIFG, zasad kontrolą ich wdrażania i rewizją celów, gdyby okazało się to
niezbędne. Programy rozwoju rybołówstwa muszą przyczyniać się do wzrostu
globalnego dobrobytu gospodarczego zainteresowanych Państw Członkowskich.
Urzędnicy krajowi dokonują więc ciągłej oceny skuteczności wsparcia UE dla
branży rybołówstwa.
Skuteczna kontrola i wdrażanie
Wdrażanie zasad Wspólnej Polityki Rybołówstwa należy do obowiązków Państw
Członkowskich. Muszą one zapewniać utrzymanie krajowych służb kontrolnych,
organizować inspekcje i podejmować decyzje dotyczące odpowiednich sankcji
dla podmiotów naruszających te zasady. Ponieważ Komisja dba o to, aby przepisy
unijne były odpowiednio stosowane, a eksperci prawni w Dyrekcji Generalnej ds.
Rybołówstwa sprawdzają, czy Państwa Członkowskie wypełniają swoje zobowiązania
w tej dziedzinie i inicjują procedury w przypadku naruszenia przepisów wobec tych,
które nie wypełniają swoich zobowiązań.
Na każdym etapie „od statku do sklepu” – czyli od złowienia po wyładunek,
transport, marketing i sprzedaż produktów rybnych – zastosowanie znajdująodpowiednie przepisy. Na przykład statki rybackie muszą być wyposażone w satelit–
arne urządzenia monitorujące, tak aby w każdym momencie można było ustalić i
zweryfikować ich pozycję. Na drugim końcu procesu, sprzedawane produkty rybne
muszą być opatrzone etykietą z informacją podającą nazwę produktu, miejsce jego
pochodzenia, a także, czy ryby zostały złowione czy pochodzą z farmy.
Współpraca międzynarodowa
Około 25 inspektorów wspólnotowych towarzyszy inspektorom krajowym w ich
zadaniach kontrolnych, prowadzonych z pokładu samolotu, na łodziach inspekcyjnych,
a także na lądowym obszarze całej UE, aby zapewnić sprawiedliwie wdrażanie
zasad. Jednak zadania te nadal stanowią wyzwanie i rybacy nieustannie domagają
się większej jednolitości procedur wdrożeniowych, a także ewentualnych sankcji.
Reforma z 2002 roku wprowadziła kilka działań mających na celu lepsze zharmonizowanie kontroli i zintensyfikowanie współpracy między Państwami Członkowskimi,
tak aby rybacy mogli być pewni, iż zasady te są egzekwowane wszędzie według tych
samych standardów.
Dla wzmocnienia współpracy na szczeblu unijnym i zwiększenia skuteczności kontroli
rybołówstwa, zamierzone jest utworzenie specjalnej wspólnotowej agencji inspekcji
rybołówstwa. Agencja ta będzie odgrywała kluczową rolę w zwiększaniu spójności
kontroli w całej UE. Jej wielonarodowościowe zespoły inspekcyjne zapewnią
jednolite wdrażanie zasad Wspólnej Polityki Rybołówstwa (CFP).
Dyrekcja Generalna ds. Rybołówstwa jest jednym z 35 głównych departamentów
Komisji Europejskiej. Z innymi departamentami łączy ją kultura pracy na rzecz
obywateli UE, co odzwierciedla się w jej zaangażowaniu w ochronę przyszłości
sektora rybołówstwa w UE.
KL-59-04-047-PL-C
Więcej informacji dotyczących Wspólnej Polityki Rybołówstwa znajduje się na
naszej stronie internetowej:
http://europa.eu.int/comm/fisheries
Kontakt:
European Commission
DG Fisheries
Communication & Information
B-1049 Brussels
Belgium
E-mail: [email protected]