gospodarka wodno-ściekowa

RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WIELKOPOLSCE W ROKU 2002
1
GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
1. Zagospodarowanie zasobów wodnych
Województwo wielkopolskie charakteryzują stosunkowo ubogie zasoby wodne. Bilans wodny przedstawia się niekorzystnie przede wszystkim na obszarach zlewni rzek położonych w dorzeczu Warty środkowej,
nieco korzystniej w dorzeczu Noteci.
Udokumentowane na obszarze województwa zasoby eksploatacyjne wód podziemnych wynoszą ogółem
175,8 tys. m3/h. Są one w wielu rejonach Wielkopolski zagrożone deficytem spowodowanym zbyt dużym
poborem wód w stosunku do zasobów odnawialnych.
Tabela 1.
Zasoby eksploatacyjne zwykłych wód podziemnych w Wielkopolsce
Stan zasobów eksploatacyjnych w m3/h z utworów*
Ogółem
stan na
w m3/h
czwartorzędowych
trzeciorzędowych
kredowych
starszych
31.12.1999
174 345,05
106 568,58
42 026,97
23 866,50
1 883,00
31.12.2000
174.656,15
106.923,48
42.211,67
23.638,00
1.883,00
31.12.2001
175.815,15
107.429,18
42.081,47
23.587,50
2.717,00
* dane Głównego Geologa – UW w Poznaniu
Bilans gospodarowania wodą w gospodarce komunalnej oraz przemyśle w województwie wielkopolskim
jest znaczący w skali kraju, stanowi 17,6 % całkowitego poboru wód. Łącznie zapotrzebowanie na wodę dla
ludności, przemysłu, rolnictwa i leśnictwa w 2002 roku w województwie wynosiło 1905,6 hm3, malejąc w
odniesieniu do roku 2001 o 57,0 hm3 (2,9 %).
Zużycie wody w przemyśle odnotowano na poziomie 1606,4 hm3, z czego większość (98,8 %) pochodziła
z ujęć powierzchniowych. Szacuje się, że około 97 % poboru wody na potrzeby przemysłowe wykorzystywane jest przez obiekty energetyczne do zasilania obiegów chłodniczych. Największym użytkownikiem wód
są elektrownie Pątnów i Konin, pobierające wody z jezior konińskich w ilości 1561,7 hm3. Z tego względu,
w województwie wielkopolskim wody powierzchniowe pokrywają 90 % ogólnego zapotrzebowania na wodę.
Województwo wielkopolskie ma charakter rolniczy, obszar użytkowany rolniczo wynosi 1,9 mln ha, co
stanowi 63 % ogólnej powierzchni województwa. Woda powierzchniowa w rolnictwie wykorzystywana jest
głównie do nawodnień użytków zielonych, gruntów ornych, sadów i sporadycznie szkółek leśnych. Powierzchnia nawadnianych terenów rolniczych wynosi 22,6 tys. ha. Łączna powierzchnia stawów rybnych, do
napełniania których pobierane są wody powierzchniowe, wynosi 4,89 tys. ha.
Do nawodnień i hodowli stawowej wykorzystywane jest prawie 6 % ujmowanych wód powierzchniowych, a zaledwie 1,2 % trafia do sieci wodociągowych.
Wody podziemne przeznaczone są przede wszystkim na zaopatrzenie ludności w wodę pitną, przemysł
pobiera znikomą ich część (około 1 %).
Wodociągi na potrzeby komunalne pobrały 199,5 hm3, w większości (86,6 %) z zasobów wód podziemnych. Wody powierzchniowe do celów pitnych ujmowane są głównie poprzez ujęcia infiltracyjne dla miasta
Poznania oraz części powiatu obornickiego (ujęcie w Obornikach), a także w powiecie poznańskim (ujęcie
brzegowe w Bolechowie).
Analiza ilości poboru wód w poszczególnych powiatach i miastach grodzkich wskazuje na:
• wzrost zużycia wody w 14 powiatach województwa,
• zmniejszenie poboru wód w 10 powiatach, w tym znaczące dla miasta Konin i powiatu poznańskiego,
• zmniejszenie poboru wód dla przemysłu,
• zwiększenie poboru wód przez sieci wodociągowe,
• wzrost zużycia wody z przeznaczeniem dla nawodnień w rolnictwie i leśnictwie oraz uzupełniania stawów rybnych.
GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
2
Tabela 2.
Pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w 2002 roku /wg US w Poznaniu/
Na cele
Lp.
Powiat
Ogółem
produkcyjne (poza rolnictwem i
leśnictwem z ujęć własnych)
w tym wody
powierzchrazem
podziemniowe
ne
eksploatacji sieci wodociągowej *
nawodnień w
rolnictwie i leśnictwie, uzupełnienie stawów
rybnych
razem
wody
powierzchpodziemne
niowe
w dekametrach sześciennych [dam3]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
Chodzieski
CzarnkowskoTrzcianecki
Gnieźnieński
Gostyński
Grodziski
Jarociński
Kaliski
Kępiński
Kolski
Koniński
Kościański
Krotoszyński
Leszczyński
Międzychodzki
Nowotomyski
Obornicki
Ostrowski
Ostrzeszowski
Pilski
Pleszewski
Poznański
Rawicki
Słupecki
Szamotulski
Średzki
Śremski
Turecki
Wągrowiecki
Wolsztyński
Wrzesiński
Złotowski
Grodzki Kalisz
Grodzki Konin
Grodzki Leszno
Grodzki Poznań
Wielkopolska
Polska
5991
95
-
95
3100
2796
2
2794
9653
1506
1326
180
4069
4078
-
4078
12744
7888
5418
4289
10773
3481
6146
5568
6148
6505
3976
7644
5691
4650
21187
9639
14598
3226
47650
5522
3614
7691
5100
9436
17273
12310
6824
5818
3350
8387
15884684
4206
28506
1905582
1079
1412
180
712
736
48
1718
128
241
123
76
616
185
218
922
41
2619
60
2373
33
754
637
509
3408
11217
89
440
500
193
1668
1563672
341
7820
1606369
852
35
6
806
1727
24
3408
10224
163
74
893
1561707
5443
1586688
227
1412
180
712
736
48
1718
128
206
123
76
616
185
212
922
41
1813
60
646
33
754
613
509
894
89
362
337
119
775
1965
341
2377
1904
3007
1526
2717
172
5190
208
540
35
1093
2000
757
5132
2479
1668
13072
6705
3926
2372
1355
54
1744
1204
3128
2330
8676
3658
1362
190
16190
30
99689
8658
4950
2521
3405
4847
3225
3888
5405
4814
4382
3143
1896
3027
2764
7193
2893
8053
3166
42905
4134
2806
5310
3387
2900
3726
3545
2726
3956
2967
6719
4822
3865
2006563
199524
87
4
13
1089
159
4
4343
324
86
20656
26766
8571
4950
2521
3405
4847
3225
3888
5405
4810
4382
3143
1883
3027
1675
7193
2893
7894
3162
38562
4134
2806
5310
3387
2900
3402
3545
2726
3956
2967
6719
4736
3865
172757
10833528
7554842
7214804
229839
1108209
2170477
743706
1426771
* pobór wody na ujęciach, przed włączeniem do sieci.
RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WIELKOPOLSCE W ROKU 2002
3
2. Emisja zanieczyszczeń do wód
Przyczyną ciągle jeszcze zbyt wysokiego stopnia zanieczyszczenia wód powierzchniowych w Wielkopolsce są przede wszystkim ośrodki przemysłowe i aglomeracje miejskie, w których oprócz ścieków komunalnych dużym zagrożeniem dla środowiska wodnego są odprowadzane do rzek wody opadowe.
Rozwój gospodarczy i intensyfikacja rolnictwa są przyczyną presji zanieczyszczeń na ekosystemy wodne.
Wzrost obszarów wiejskich objętych siecią wodociągową bez budowy równolegle systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków jest przyczyną znacznego wpływu terenów wiejskich na zanieczyszczenie wód
powierzchniowych. Nie można pominąć negatywnego oddziaływania użytków rolnych na jakość wód, z
których wraz ze spływami powierzchniowymi do wód wprowadzane są związki biogenne.
Na ogólną ilość 1762,8 hm3 ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych lub do ziemi, 88,9 %
stanowiły wody chłodnicze (1567,7 hm3).
Ścieki wymagające oczyszczeniu, za które uważa się ścieki odprowadzane ze źródeł przemysłowych oraz
ścieki z gospodarki komunalnej, stanowiły ogółem 195,0 hm3. W Wielkopolsce oczyszczono 97,2 % ścieków wytworzonych, które odprowadzono do wód powierzchniowych.
Największą ilość ścieków komunalnych i przemysłowych wymagających oczyszczeniu odprowadzano z
miast: Poznania – 41,4 hm3, Kalisza – 6,4 hm3 i Konina – 5,0 hm3 oraz powiatów: tureckiego (50,8 hm3),
konińskiego (29,7 hm3), poznańskiego (8,0 hm3), pilskiego (6,4 hm3), gnieźnieńskiego (4,2 hm3) i ostrowskiego (3,9 hm3).
Odnotowano dla 13 powiatów zmniejszenie ilości odprowadzanych ścieków, w tym dla powiatu Konińskiego spadek o 30 %, dla miasta Poznania o 7 % w stosunku do roku 2001. Znaczny wzrost wielkości odprowadzanych ścieków wystąpił w powiecie tureckim (o 15 %) oraz w poznańskim (o 10 %).
W poszczególnych powiatach ilości ścieków poddawanych procesowi oczyszczania jest zróżnicowana.
Praktycznie wszystkie ścieki (ponad 99 %) oczyszczane są w powiatach grodzkich: Konin i Kalisz oraz powiatach: jarocińskim, konińskim, rawickim, słupeckim i tureckim.
W 2002 roku ścieki poddane oczyszczeniu stanowiły 97,2 % ogółu ścieków wymagających oczyszczeniu,
w tym oczyszczono:
3
mechanicznie
89,2 hm co stanowi 47,1 %,
3
biologicznie
56,8 hm
30,0 %,
3
0,1 %,
chemicznie
0,2 hm
3
22,8 %.
z podwyższonym usuwaniem biogenów 43,3 hm
W Wielkopolsce w 2002 roku zgodnie z danymi Urzędu Statystycznego w Poznaniu, pracowało ogółem
391 oczyszczalni (129 przemysłowych i 262 komunalne). Wśród oczyszczalni komunalnych przeważały
oczyszczalnie typu biologicznego oraz z podwyższonym usuwaniem biogenów, natomiast oczyszczalnie
przemysłowe to w równym procencie oczyszczalnie mechaniczne i biologiczne.
Tabela .3.
Oczyszczalnie ścieków w województwie wielkopolskim w roku 2002 /wg US w Poznaniu/
Wielkopolska
Polska
4
122
−
14
190
1961
68
558
57
497
9
133
58
790
z podwyższonym
usuwaniem biogenów
biologiczne
chemiczne
mechaniczne
Typy oczyszczalni przemysłowych
z podwyższonym
usuwaniem biogenów
biologiczne
chemiczne
Wyszczególnienie
mechaniczne
Typ oczyszczalni komunalnych
5
45
GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
4
Tabela 4
Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczenia odprowadzane do wód powierzchniowych lub do
ziemi w roku 2002 /wg US w Poznaniu/
odprowadzane siecią kanalizacyjną
odprowadzane z
zakładów przemysłowych
razem
z podwyższonym
usuwaniem biogenów
nieoczyszczone
biologicznie
ogółem
chemicznie
powiaty
razem
Lp.
mechanicznie
oczyszczone
w dam3 (dektametrach sześciennych)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
Chodzieski
CzarnkowskoTrzcianecki
Gnieźnieński
Gostyński
Grodziski
Jarociński
Kaliski
Kępiński
Kolski
Koniński
Kościański
Krotoszyński
Leszczyński
Międzychodzki
Nowotomyski
Obornicki
Ostrowski
Ostrzeszowski
Pilski
Pleszewski
Poznański
Rawicki
Słupecki
Szamotulski
Średzki
Śremski
Turecki
Wągrowiecki
Wolsztyński
Wrzesiński
Złotowski
Grodzki Kalisz
Grodzki Konin
Grodzki Leszno
Grodzki Poznań
Wielkopolska
Polska
1486
1453
31
-
505
917
33
-
33
1880
1749
18
12
812
907
131
122
9
4180
2732
892
1739
567
1204
2371
29661
1982
2061
384
1126
1207
1003
3942
1009
6418
1109
7965
1123
1588
2321
1380
1568
50813
1193
1286
1493
1713
6408
5047
2753
41445
195046
4091
2655
779
1737
545
1148
2286
29656
1859
1611
310
1117
1113
871
3783
926
6079
864
6214
1115
1588
2000
1139
1550
50798
1138
1240
1431
1470
6408
5039
2600
41155
189517
56
17
496
19
3
28663
52
1
437
161
663
933
356
3
48156
5
729
10
18
79
1217
7125
89248
27
31
9
25
120
224
672
157
368
105
299
1148
540
953
405
279
185
124
884
720
3085
199
858
864
4386
157
1045
853
1122
98
427
318
113
222
580
147
250
33910
56790
3363
2498
394
1136
227
1743
40
1454
1280
125
993
229
150
261
727
5060
1165
25
187
1120
14
1452
2215
784
389
1199
847
6182
3572
2600
43255
89
77
113
2
22
56
85
5
123
450
74
9
94
132
159
83
339
245
1751
8
321
241
18
15
55
46
62
243
8
153
290
5529
2
81
18
3
1
22
49
1
126
1579
1
158
10
4
42
29
289
2537
89
77
113
22
56
4
5
105
450
71
8
94
110
110
82
213
245
172
8
320
83
18
15
45
42
20
214
8
153
1
2992
2278530
2073905
660045
123753
731744
558363
204625
42376
162249