Konspekt maturalny

Michał Adamczyk
Omów funkcje i sposoby przedstawiania roli nauczyciela w wybranych tekstach literackich z różnych epok.
I Literatura podmiotu
1. Umberto Eco Imię róży, przeł. Adam Szymanowski, Warszawa 1987.
2. Witold Gombrowicz Ferdydurke, Kraków 1987.
3. Zbigniew Herbert Przesłanie Pana Cogito, w: Pan Cogito, Warszawa 1974.
4. Molier Świętoszek, przeł. Tadeusz Boy-Żeleński, BN, Warszawa 1956.
II Literatura przedmiotu
1. Umberto Eco Dopiski na marginesie „Imienia róży”, w: Imię róży, przeł. Adam Szymanowski, Warszawa 1987.
2. Piotr Jakubowski Nauczyciel a rozstaje dróg. Analiza relacji uczeń–mistrz w „Imieniu róży” Umberta Eco,
w: „Polonistyka” 2009, nr 7.
3. Danuta Wilczycka „Imię róży” Umberta Eco, Lublin 2006.
4. Jan Błoński Fascynująca „Ferdydurke”, w: Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu, Kraków 2003, s. 43–52.
5. Michał Głowiński „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza, Warszawa 1995, s. 24–29, 54–57, 68–77.
6. Włodzimierz Maciąg „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza, w: Arcydzieła literatury polskiej. Interpretacje t. II,
red. Stanisław Grzeszczuk, Anna Niewolak-Krzywda, Rzeszów 1988.
7. Anna Marzec Spotkanie z groteską. Witold Gombrowicz „Ferdydurke”, w: Od Schulza do Myśliwskiego, Warszawa 1988.
8. Katarzyna Droga, Joanna Zajkowska Ferdydurke, w: Cogito. Dodatek specjalny, 1998.
9. Stanisław Barańczak Uciekinier z Utopii. O poezji Zbigniewa Herberta, Warszawa–Wrocław 2001,
s. 138–146, 160–170, 195–198.
10. Jacek Łukasiewicz „Przesłanie Pana Cogito”, w: Poezja Zbigniewa Herberta, Warszawa 1995.
11. Katarzyna Droga, Joanna Zajkowska Przesłanie Pana Cogito, w: Cogito. Dodatek specjalny, 1998.
12. Tadeusz Boy-Żeleński Wstęp, w: Molier Świętoszek, BN, Warszawa 1956.
13. Rachmiel Brandwajn Od problemów do postaci, w: „Świętoszek” Moliera, Warszawa 1968.
III Ramowy plan wypowiedzi
1. Określenie problemu
Jaki wpływ na kreowanie filozoficznych przesłań wybranych utworów mają funkcje i sposoby przedstawiania motywu nauczyciela?
2. Kolejność prezentowanych treści
• Omówienie koncepcji wypowiedzi.
• Przedstawienie bohaterów.
– Wilhelm z Baskerville – niebywale sprawny intelektualnie franciszkański mnich.
– Tartuffe – religijny hipokryta i obłudnik wkupujący się w łaski magnata.
– Profesor Pimko, profesor Bladaczka oraz nauczyciel łaciny — zniewoleni przez formę nauczyciele bez pasji.
– Pan Cogito – Pan „Myślę” – moralista, który „zachęca zniechęcając”.
• Funkcjonowanie toposu mistrz–uczeń w „Przesłaniu Pana Cogito” i „Imieniu róży”.
– „Imię róży” powieścią inicjacyjną. Wilhelm bohaterem kształtującym osobowość Adso.
– Mistrz punktem odniesienia wobec indywidualnych poglądów i życiowych wyborów ucznia.
– Narracja, paralipsy oraz wywody filozoficzne i teologiczne metodami kreowania świata.
– Pan Cogito propagatorem „postawy wyprostowanej”. Dekalog moralny.
– „Zachęca zniechęcając” – wielopoziomowa ironia i wewnętrze sprzeczności.
• Antywzorce nauczycielskich postaw w „Świętoszku” i „Ferdydurke”. Rola technik artystycznych w kreowaniu negatywnych
postaci.
– Obraz Świętoszka widziany oczami zaślepionego Orgona. Tartuffe wzorem cnót – nauczycielem życia i przewodnikiem
duchowym.
– Stosunek innych bohaterów do Świętoszka mistrzowską metodą kreowania postaci obłudnika.
– Komizm słowny, sytuacyjny i postaci w komedii charakterów Moliera.
– Karykaturalna sylwetka nauczyciela w „Ferdydurke”.
– Wszechobecna groteska i absurd Gombrowiczowskim sposobem przedstawiania świata.
• Związki kreacji nauczycieli z filozoficznymi przesłaniami wybranych utworów.
– „Bądź wierny Idź” pointą filozoficzną „Przesłania Pana Cogito”.
– „Imię róży” powieścią uniwersalną.
– Napiętnowanie hipokryzji, kłamliwości, obłudy i fałszywej pobożności dzięki kreacji Świętoszka i Orgona.
– Zniewolenie przez formę w kreacjach nauczycieli. „Upupianie” narzucaniem form niedojrzałości.
3. Wnioski
• Groteska, parodia, komizm sposobami kreowania antywzorców nauczycielskich postaw w „Świętoszku” i „Ferdydurke”.
Różnice w zakresie przedstawiania Pana Cogito i Wilhelma z Baskerville.
• Wyśmiewanie ludzkich wad a kształtowanie osobowości - podobieństwa i różnice w zakresie funkcji przedstawiania motywu
nauczyciela.
• Podobieństwa i różnice w zakresie związku kreacji z filozoficznymi przesłaniami utworów.
Podpis zdającego
IV Materiały pomocnicze
1. Kartka z cytatami.