PDFotwiera się w nowym oknie

Sygn. akt VI ACa 65/07
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 maja 2007 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie Wydział VI Cywilny w składzie:
Przewodniczący – Sędzia SA – Barbara Godlewska-Michalak
Sędzia SA
– Zofia Markowska
Sędzia SO del.
– Irena Piotrowska
Protokolant ref. staż.
– Elżbieta Skowron
po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2007 r. w Warszawie
na rozprawie sprawy z powództwa D. K.
przeciwko P. N.
o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone
na skutek apelacji powoda
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 23 października 2006 r.
sygn. akt XVII Amc 141/05
zmienia punkt II zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego Sądu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów w ten sposób, że uznaje za
niedozwolone i zakazuje P. N. wykorzystywania
w obrocie z
Konsumentami postanowień wzorca umowy „Regulamin świadczenia
usługi rejestracji domeny internetowej w […]” o treści:
2
„Odpowiedzialność […]
jest w każdym przypadku ograniczona do
wartości opłaty wniesionej przez klienta”
Sygn.akt.VI ACa 65/07
Uzasadnienie
Powód D.
K.
domagał się uznania za niedozwolone i zakazania
wykorzystywania pozwanemu P. N. w obrocie z konsumentami niektórych
postanowień wzorca umownego o nazwie „Regulamin świadczenia usługi
rejestracji domeny internetowej w […],” a mianowicie:
- pkt I.14. […] zastrzega sobie prawo zmian Regulaminu .Zmiany te
obowiązują od chwili udostępnienia nowej wersji Regulaminu na stronach
WWW […]. Ponadto warunki świadczenia usługi mogą ulec zmianie w razie
zmiany regulaminu świadczenia usług przez współpracujących rejestratorów
domen.
pkt.XVI.6.Odpowiedzialność […] jest w każdym przypadku ograniczona do
wartości opłaty wniesionej przez Klienta.
pkt.XVII.4.Wszelkie spory mogące wyniknąć z umowy pomiędzy Klientem
a […], którym nie udało się zapobiec w drodze postępowania
reklamacyjnego ,rozstrzygane będą przez sąd powszechny właściwy dla
siedziby […].
3
Pozwany wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jego rzecz od
powoda kosztów postępowania.
Przyznał ,że w obrocie z konsumentami stosuje wzorzec umowny ,jednak w
jego ocenie zakwestionowane postanowienia wzorca nie spełniają przesłanek
do uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne.
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Warszawie –Sąd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwolone i zakazał P. N.
wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowień wzorca umowy
„Regulamin świadczenia usługi rejestracji domeny internetowej w […]”o
treści:
1.”[…] zastrzega sobie prawo zmian Regulaminu .Zmiany te obowiązują od
chwili udostępnienia nowej wersji Regulaminu na stronach WWW […].
Ponadto warunki świadczenia usługi mogą ulec zmianie w razie zmiany
regulaminu świadczenia usług przez współpracujących Rejestratorów
domen”.
2.”Wszelkie spory mogące wyniknąć z umowy pomiędzy Klientem a […],
którym nie da
się zapobiec w drodze postępowania reklamacyjnego ,
rozstrzygane będą przez sąd powszechny ,właściwy dla siedziby […]”.,
w pozostałej części powództwo zostało oddalone, zarządzono publikację
prawomocnego wyroku w monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz
orzeczono w przedmiocie kosztów postępowania.
W motywach tego orzeczenia Sąd I Instancji wskazał,
że pozwany w
ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy między innymi
usługi polegające na rejestracji i utrzymywaniu nazw domen internetowych
na rzecz przedsiębiorców i konsumentów .W obrocie gospodarczym
4
pozwany wykorzystuje wzorzec umowny w formie elektronicznej o nazwie
„Regulamin świadczenia usługi rejestracji domeny internetowej w […] ”
Sąd Okręgowy uznał ,że postanowienie zawarte w stosowanym przez
pozwanego wzorcu o treści: ”[…] zastrzega sobie prawo zmian Regulaminu
.Zmiany te obowiązują od chwili udostępnienia nowej wersji Regulaminu na
stronach WW […]. Ponadto warunki świadczenia usługi mogą ulec zmianie
w razie zmiany regulaminu świadczenia usług przez współpracujących
Rejestratorów domen.” spełnia przesłanki niedozwolonej klauzuli określonej
w art.3853pkt.10 k.c. bowiem daje podstawy do jednostronnej zmiany
umowy przez kontrahenta bez ważnej przyczyny wskazanej w umowie.
Zakwestionowana klauzula nie wskazuje ważnych powodów, dla których
pozwany byłby jednostronnie uprawniony do dokonania zmiany wzorca.
Zmiana
regulaminów
przez
współpracujących
rejestratorów
domen
wskazana jest tylko jako jeden z powodów zmiany regulaminu przez
pozwanego. Zawierana przez pozwanego z konsumentem umowa o
rejestrację domeny internetowej ma charakter umowy konsumenckiej i nie
jest umową zawieraną w drobnych bieżących sprawach życia codziennego
.Umowa ta ma charakter ciągły. Skoro pozwany stosuje wzorzec umowny w
postaci elektronicznej, stosownie do treści art.384&4 k.c. koniecznym
warunkiem jest udostępnienie tego wzorca konsumentowi przed zawarciem
umowy. Zmiana wzorca dokonana w trakcie trwania umowy będzie wiążąca
dla konsumenta o ile zostanie spełniony wymóg udostępnienia wzorca ,a
konsument nie wypowie umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia.
W ocenie Sądu I Instancji zapis ten należało uznać za sprzeczny z art.384&4
k.c. w zw. z art..3841k.c.i z art.3851& 1 k.c.
Sąd Okręgowy uwzględnił także żądanie pozwu w zakresie postanowień
zawartych w pkt.XVII.4. „Regulaminu świadczenia usługi rejestracji
domeny internetowej w […]”.
5
Zdaniem Sądu Okręgowego spełnione zostały przesłanki art.3853pkt.23 k.c.
We wzorcu przewidziano zapis o poddaniu sporu do rozpoznania przez sąd
,który nie zawsze będzie właściwy miejscowo oraz wyłączono możliwość
skorzystania z przepisów o właściwości przemiennej.
W zakresie żądania uznania za niedozwolone postanowienia z pkt. XVI
.6.wzorca umownego powództwo zostało oddalone.
Sąd I Instancji podniósł, że powód nie wykazał aby zapis ten wyłączał
odpowiedzialność pozwanego. Powód zdaniem Sądu nie udowodnił, że
postanowienie to stanowi istotne ograniczenie odpowiedzialności względem
konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. W
sytuacji, gdy istnieje możliwość dokonania nowej rejestracji domeny
internetowej , gdy konsument nie czerpie korzyści z faktu rejestracji domeny
, ograniczenie odpowiedzialności pozwanego do wysokości pobranej opłaty
za usługę nie oceniono jako rozwiązania krzywdzącego konsumenta
Jako podstawę rozstrzygnięcia powołano art3851&1kc w zw. Z art.
3853pkt.10 i 23 k.c.
Zakaz używania w obrocie niedozwolonych klauzul orzeczono zgodnie z
art.47942k.p.c.,publikację prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym
zarządzono
w
oparciu
o
art.47944k.p.c.O
kosztach
postępowania orzeczono na podstawie art.100 k.p.c.
Apelację od powyższego wyroku w części oddalającej powództwo złożył
powód.
6
Zaskarżonemu wyrokowi Sądu Okręgowego w Warszawie- Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów zarzucił naruszenie prawa materialnego przez
błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art.385 1&1 k.c. oraz
art.3853pkt.2 k.c. poprzez uznanie ,że zakwestionowane postanowienie
wzorca umowy nie jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i nie narusza
interesów konsumentów
wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i
uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku w punkcie II i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego
rozpoznania.
Zdaniem strony skarżącej nie jest zasadne twierdzenie, że konsument nie
czerpie korzyści z rejestracji domeny internetowej. Chociaż domena
internetowa nie jest dobrem cennym materialnie to dla osoby ją używającej
może mieć wielką wartość użytkową, nieporównywalnie większą od ceny
rejestracji. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez
pozwanego może więc spowodować różnego rodzaju szkody po stronie
konsumenta. Sądowa kontrola wzorca umowy dokonana w trybie
art.47936k.p.c.ma charakter abstrakcyjny i dotyczy wyłącznie treści
postanowień zawartych we wzorcu. Ocenie podlega treść zapisu wzorca a
nie sposób jego wykorzystania
Sąd Apelacyjny ustalił i zważył , co następuje :
Apelacja powoda jest zasadna i dlatego musiała odnieść skutek.
Wskazane w art. 3833k.c. zastrzeżenia umowne stanowią przykłady klauzul
niedozwolonych ,które mieszczą się w zakresie treściowym klauzuli
generalnej wyrażonej w art.3851& 1 k.c. Zakwestionowany zapis regulaminu
7
ograniczający odpowiedzialność […] w każdym przypadku do wartości
opłaty wniesionej przez klienta odnosi się do treści tzw. klauzuli szarej
określonej w art.3853pkt.2 k.c.
Przepis ten stanowi, że w razie wątpliwości uważa się ,że niedozwolonymi
postanowieniami umownymi są te , które w szczególności wyłączają lub
istotnie
ograniczają
odpowiedzialność
względem
konsumenta
za
niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
W celu dokonania prawidłowej oceny opisanego wyżej postanowienia
regulaminu w aspekcie brzmienia art.3851&1k.c.należy odnieść się do
charakteru czynności polegającej na rejestracji domen internetowych.
Z technicznego punktu widzenia domena internetowa jest substytutem
numerycznego adresu IP identyfikującego urządzenie sieciowe .Dla
użytkowników
Internetu
domeny
stanowią
praktyczne
narzędzie
umożliwiające lokalizację określonej informacji w sieci.
Domeny internetowe są nazwami zapisanymi w postaci ciągu liter i cyfr.
Domeny nie funkcjonują samodzielnie , lecz stanowią element adresów
internetowych .Co do zasady rejestracja domen internetowych odbywa się na
podstawie umowy. Z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania
umowy
rejestrator
winien
ponosić
wobec
dysponenta
nazwy
odpowiedzialność umowną. Rejestracja nazwy domeny oznacza zawarcie
umowy z rejestratorem , na podstawie której dysponent nazwy domeny staje
się uprawniony do żądania od rejestratora świadczenia usługi polegającej na
„przełożeniu ”nazwy domeny na odpowiadający jej numer I.P.(patrz. J.
Ożegalska-Trybalska Adresy internetowe. Zagadnienia cywilnoprawne,
Zakamycze 2003).
8
W tym stanie rzeczy wbrew ustaleniom poczynionym przez Sąd Okręgowy
w motywach zaskarżonej części orzeczenia należy uznać, że rejestracja
domeny internetowej nie jest czynnością jednorazową.
Skoro w regulaminie wskazany jest minimalny i maksymalny okres
rejestracji domeny ,jeżeli nie uiszczenie opłaty za kolejny okres rejestracji
oznacza rozwiązanie umowy – brak podstaw do twierdzenia ,że umowa o
rejestracje domeny nie jest umową o ciągłym charakterze.
Dodatkowo należy zauważyć ,że w uzasadniając zaskarżony wyrok w
stosunku do uwzględnionej części żądania w zakresie uznania za
niedozwolone postanowienia Regulaminu świadczenia usług rejestracji
domeny internetowej w […] co do możliwości jednostronnej zmiany umowy
Sąd Okręgowy ustalił, że umowa o rejestrację domeny internetowej jest
umową o ciągłym charakterze.
Odnosząc
zakwestionowane
postanowienie
regulaminu
do
klauzuli
generalnej zawartej w art.3851&1 k.c. Sąd Apelacyjny zważa, że zapis ten
rażąco narusza interesy konsumenta w zakresie możliwości i zakresu
dochodzenia, roszczeń odszkodowawczych z tytułu zawartej umowy i jest
sprzeczny z dobrymi obyczajami
Przewidziane w tym zapisie ograniczenie odpowiedzialności […] w każdym
przypadku
do
wartości
opłaty
wniesionej
przez
klienta
stanowi
niedozwolone postanowienie umowne.
Zapis ten w nieuzasadniony sposób wprowadza bezwarunkowe ograniczenie
wysokości odszkodowania dochodzonego w razie niewykonania lub
nienależytego wykonania umowy o rejestrację domeny internetowej(art.471
k.c.)
9
Abstrakcyjna kontrola postanowień zapisu wzorca dokonywana w
niniejszym postępowaniu odnosi się tylko do oceny treści zawartych
postanowień
w
regulaminie
świadczenia
usług
rejestracji
domeny
internetowej w […].
Zakresem kognicji sądu w niniejszej sprawie nie jest objęte ustalanie
hipotetycznej wysokości ewentualnego odszkodowania za nienależyte
wykonanie umowy rejestracji domeny internetowej. Nie można jednak
podzielić poglądu prezentowanego przez Sąd I Instancji, że konsument nie
czerpie żadnych korzyści z faktu rejestracji domeny internetowej .Wystarczy
tylko zważyć , jak szerokie jest wykorzystywanie Internetu we wszelkich
sferach aktywności życiowej.
W świetle powyższego zarzuty podniesione przez powoda w apelacji jako
trafne zostały przez Sąd Apelacyjny uwzględnione i dlatego zaskarżony
wyrok musiał ulec zmianie.
W tym stanie rzeczy na podstawie art.386&1 k.p.c. orzeczono, jak na
wstępie.