Pani Danuta Piersa Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w

Warszawa, 04 listopada 2016 r.
WOJEWODA MAZOWIECKI
WPS-O.431.19.2016.AJ
Pani
Danuta Piersa
Kierownik Ośrodka Pomocy
Społecznej w Lelisie
ul. Szkolna 37, 07-402 Lelis
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie
i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r., poz. 525) w związku z art. 6 ust. 4
pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092),
inspektorzy Wydziału Polityki Społecznej Oddział w Delegaturze – Placówce Zamiejscowej
w Ostrołęce Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, w składzie: Andrzej Jastrzębski
– starszy inspektor wojewódzki i Elżbieta Kalata – starszy inspektor wojewódzki, przeprowadzili w
dniach od 30 września do 4 października 2016 r. kontrolę problemową w Ośrodku Pomocy
Społecznej w Lelisie.
Przedmiot kontroli obejmował sposób organizacji oraz realizacji przez gminę zadań
zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1518 z późn. zm.) w zakresie ustalania
uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku pielęgnacyjnego. Kontrolą objęto
okres od dnia 1 września 2014 r. do dnia kontroli, tj. do 30 września 2016 r.
Niniejszym, przekazuję Pani wystąpienie pokontrolne.
Wojewoda Mazowiecki ocenia pozytywnie działalność Ośrodka Pomocy Społecznej
w Lelisie w zakresie organizacji realizacji zadań ustawy o świadczeniach rodzinnych, natomiast
pozytywnie z uchybieniami w zakresie ustalania uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego
oraz zasiłku pielęgnacyjnego.
1. Organizacja realizacji zadania przez podmiot.
W okresie objętym kontrolą zadania organu właściwego określone w ustawie
o świadczeniach rodzinnych wykonywali pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej w Lelisie: Pani
Danuta Piersa – kierownik i Pani xxxxxxxxxxxx – starszy inspektor ds. świadczeń rodzinnych, na
podstawie udzielonych upoważnień przez Wójta Gminy Lelis, stosownie do art. 20 ust. 3 ustawy
o świadczeniach rodzinnych. Ustawowe zadania organu właściwego wykonywane były w Ośrodku
stosownie do postanowień § 1 ust. 5 Statutu Ośrodka, nadanego uchwałą Nr IX/50/2011 Rady
Gminy Lelis z dnia 20 czerwca 2011 r. i realizowane zgodnie z art. 20 ust. 4 ustawy
i postanowieniami § 9 ust. 1 pkt 4 Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka z dnia 5 maja 2014 r. na
wyodrębnionym stanowisku ds. świadczeń rodzinnych.
Realizacja zadań była dokumentowana zgodnie z instrukcją kancelaryjną wprowadzoną
Zarządzeniem nr 4/2013 kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Lelisie z dnia 10 grudnia
2013 r., zatwierdzoną przez Archiwum Państwowe miasta stołecznego Warszawy w dniu 4 grudnia
2013 r.
2. Prawidłowość ustalania uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego i jego wypłacania.
Na podstawie spisu spraw o haśle klasyfikacyjnym – specjalny zasiłek opiekuńczy
o symbolu 5212 ustalono, że w okresie od 01.09.2014 r. do 31.12.2014 r. do Ośrodka wpłynęły
2 wnioski o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, 8 w 2015 r. i 1 w 2016 r. do dnia
kontroli. Sprawy te zostały zakończone decyzją administracyjną, w 10 przypadkach przyznającą
świadczenia, a w 1 przypadku odmawiającą przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Powodem nieprzyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego było zakwestionowanie sprawowania
osobistej opieki z powodu zbyt dalekiej odległości od miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się
o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego od osoby wymagającej opieki. Dane te są
zgodne ze sporządzonym przez Wójta Gminy Lelis sprawozdaniem rzeczowo-finansowym
z wykonywania zadań z zakresu świadczeń rodzinnych za IV kwartał 2014 r. i 2015 r. oraz za II
kwartał 2016 r.
Postępowanie w sprawach o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego
każdorazowo zostało wszczęte na wniosek, którego wzór określał załącznik nr 17 do
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu
2
i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2013 r., poz. 3), a od dnia
2 stycznia 2016 r. załącznik nr 13 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U.
z 2015 r., poz. 2284). Do wniosków dołączone były wymagane odpowiednio na podstawie § 7 ust. 2
ww. rozporządzeń dokumenty. Ponadto w aktach znajdowały się oświadczenia osób, którym
przyznano świadczenie o ich rezygnacji z podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Natomiast w przypadku rolników (2) lub ich małżonków (1) oświadczenia o zaprzestaniu
prowadzenia gospodarstwa bądź zaprzestaniu wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym,
stosownie do art. 17b. ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustalenie prawa do specjalnego zasiłku
opiekuńczego następowało po zweryfikowaniu w drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego,
o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U z 2016 r., poz.
930), okoliczności dotyczących sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem
o znacznym stopniu niepełnosprawności. Po upływie 6 miesięcy przeprowadzana była aktualizacja
wywiadu, zgodnie z art. 23 ust. 4f ustawy o świadczeniach rodzinnych.
W 10 przypadkach specjalny zasiłek opiekuńczy przyznano osobom, które spełniały
ustawowe warunki do jego nabycia. Niemniej jednak w 1 przypadku, na wniosek rolnika została
uchylona decyzja przyznająca mu specjalny zasiłek opiekuńczy, a strona dokonała zwrotu
pobranych za okres 01.01.- 31.03.2015 r. świadczeń. Dochód rodziny sprawującej opiekę oraz
rodziny wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekraczał kwoty, o której mowa w art.
5 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj. do dnia 31 października 2015 r. - 664,00 zł, zgodnie
z § 1 ust. 2 pkt. 2) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie wysokości
dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek
rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. poz. 959), natomiast od 1 listopada 2015 r.
– 764,00 zł, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2015 r.
w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę
ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych
oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. poz. 1238). Specjalny zasiłek opiekuńczy był
przyznany na okres zasiłkowy w kwocie 520,00 zł, odpowiednio zgodnie z art. 24 ust. 1 i art. 16a
ust. 6 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego nastąpiło w miesięcznym terminie,
zgodnie z art. 35 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
(Dz. U z 2016 r., poz. 23, 868, 996). Decyzje zawierały wszystkie elementy określone w art. 107
3
§ 1 k.p.a., a wypłata świadczenia nastąpiła po doręczeniu stronom decyzji zgodnie z przepisami art.
110 k.p.a.
3. Prawidłowość ustalania uprawnień do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne,
emerytalne i rentowe.
Za 1 osobę pobierającą specjalny zasiłek opiekuńczy Wójt Gminy Lelis opłacał składki na
ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 28a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U z 2015 r., poz.
581 z późn. zm.). Brak innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego organ
ustalił na podstawie złożonych przez te osoby oświadczeń i dokumentów potwierdzających ich
sytuację rodzinną.
Za 3 osoby pobierające specjalny zasiłek opiekuńczy Wójt Gminy Lelis opłacał składki na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie art. 6 ust. 2a ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U z 2016 r., poz. 963, 1247) pomimo, że nie
posiadał informacji o przebiegu ubezpieczenia osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne oraz
nie ustalił za jaki okres powinien opłacać za te osoby składki na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe. Dopiero w trakcie kontroli wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o udzielenie
informacji o przebiegu ich ubezpieczenia oraz za jaki okres za te osoby powinien opłacać składkę
na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W ocenie organu kontroli osoby te, ze względu na swój
wiek, nie posiadały 25-letniego okresu ubezpieczenia.
Za 1 osobę, która podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników i zaprzestała pracy
w gospodarstwie rolnym w związku z nabyciem prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego Wójt
Gminy Lelis opłacał na podstawie decyzji Prezesa KRUS składki na ubezpieczenie emerytalnorentowe rolników, zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (Dz. U. z 2016 r., poz. 277).
Natomiast za osobę pobierającą specjalny zasiłek opiekuńczy w okresie 01.02.15.04.2016 r., która podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników i zaprzestała pracy
w gospodarstwie rolnym w związku z nabyciem prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, Wójt
Gminy Lelis nie opłacał składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bowiem nie otrzymał
decyzji Prezesa KRUS, gdyż osoba wymagająca opieki zmarła w dniu 16.04.2016 r.
4
Natomiast składek na ubezpieczenie zdrowotne nie opłacał za 4 osoby, ponieważ były
zgłoszone do ubezpieczenia przez małżonków jako członek rodziny.
W decyzjach przyznających prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego organ orzekł
również uprawnienia do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne (decyzje o nr: OPSSR.5212.1.3.2014 z dnia 01.11.2014 r., OPS-SR.5212.4.1.2015 z dnia 12.11.2015 r.) i na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe (decyzje o nr: OPS-SROPS-SR.5212.4.1.2014 z dnia
13.11.2014 r., OPS-SR.5212.1.3.2014 z dnia 13.11.2014 r., OPS-SR.5212.4.1.2015 z dnia
12.11.2015 r., OPS-SR.5212.5.1.2015 z dnia 12.11.2015 r., OPS-SR.5212.5.2.2015 r. z dnia
30.12.2015 r., OPS-SR.5212.6.1.2015 z dnia 23.11.2015 r.). Natomiast obowiązek opłacania przez
wójta składek na ubezpieczenia zdrowotne oraz emerytalne i rentowe za te osoby wynika wprost
z mocy ww. ustaw, dlatego nie ma konieczności rozstrzygania w tym zakresie w drodze decyzji
administracyjnej.
4. Prawidłowość ustalania uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego i jego wypłacania.
Na podstawie spisu spraw o haśle klasyfikacyjnym – zasiłek pielęgnacyjny, symbol 5210
ustalono, że w okresie od 01.09.2014 r. do 31.12.2014 r. do Ośrodka wpłynęło 17 wniosków
o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, 37 w 2015 r. i 32 w 2016 r. do dnia kontroli.
Na podstawie analizy dokumentów 20 spraw ustalono, że postępowanie w sprawach
o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego każdorazowo zostało wszczęte na wniosek, którego
wzór określał załącznik nr 16 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne,
a od 2 stycznia 2016 r. określa załącznik nr 12 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne.
Sprawy te zostały zakończone decyzją administracyjną przyznającą zasiłek pielęgnacyjny.
W skontrolowanych sprawach prawo do zasiłku pielęgnacyjnego przyznano dla osób
uprawnionych, tj.
 9 niepełnosprawnych dzieci, na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 1) ustawy o świadczeniach
rodzinnych,
 6 osób niepełnosprawnych w wieku powyżej 16. roku życia legitymujących się orzeczeniem
o znacznym stopniu niepełnosprawności, na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 2) ustawy,
 1 osoby, która ukończyła 75 lat, na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy,
5
 4 osób niepełnosprawnych w wieku powyżej 16. roku życia, legitymujących się orzeczeniem
o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, która powstała w wieku do ukończenia 21. roku
życia, na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy.
Zasiłki pielęgnacyjne przyznano w miesięcznej wysokości 153,00 zł, zgodnie z § 2 pkt 10)
lub § 3 pkt 6) ww. rozporządzeń z dnia 10 sierpnia 2012 r. lub 7 sierpnia 2015 r.
Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego przyznano do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa
termin ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, zgodnie z art.
24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
W 5 sprawach prawo do zasiłku pielęgnacyjnego przyznano od miesiąca, w którym złożono
wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, zgodnie z art. 24 ust. 2a
ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Niemniej jednak w orzeczeniach 5 decyzji (nr: OPS-SR.5210.1.2015, OPS-SR5210.2.2015,
OPS-SR.5210.21.2015, OPS-SR.5210.25.2015, OPS-SR.521019.2016) ustalając okres prawa do
zasiłku pielęgnacyjnego podano termin niezgodny z brzmieniem art. 24 ust. 4 ustawy
o świadczeniach rodzinnych, tj. „bezterminowo” zamiast na czas nieokreślony.
Ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego nastąpiło w miesięcznym terminie, zgodnie
z art. 35 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, a wypłata
świadczenia nastąpiła po doręczeniu stronom decyzji zgodnie z przepisami art. 110 k.p.a.
Za stwierdzone uchybienia odpowiedzialność ponoszą pracownicy Ośrodka Pomocy
Społecznej w Lelisie: Pani Danuta Piersa – kierownik Ośrodka i Pani xxxxxxxxx – starszy
inspektor ds. świadczeń rodzinnych, które z upoważnienia Wójta Gminy Lelis wydały
skontrolowane decyzje.
Przedstawiając powyższe ustalenia zobowiązuję Panią Danutę Piersę – kierownika
Ośrodka Pomocy Społecznej w Lelisie do podjęcia następujących działań w celu:
1. Nierozstrzygania w drodze decyzji administracyjnych o przyznaniu składek na
ubezpieczenie zdrowotne oraz emerytalne i rentowe za osoby pobierające specjalny zasiłek
opiekuńczy.
2. Ustalenia przebiegu ubezpieczenia osób otrzymujących specjalny zasiłek opiekuńczy oraz
okresu za który należy opłacać za te osoby składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
m.in. w oparciu o informacje pozyskane z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie
6
art. 6 ust. 2c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U z 2016 r., poz. 963, 1247).
3. Ustalania w decyzjach administracyjnych okresu prawa do zasiłku pielęgnacyjnego zgodnie
z terminologią ustanowioną w art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj. na czas
nieokreślony zamiast „bezterminowo”.
Jednocześnie zobowiązuję Panią do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania
niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie realizacji zaleceń
i wniosków pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie, Wydział
Polityki Społecznej Oddział w Delegaturze – Placówce Zamiejscowej w Ostrołęce, ul. Gorbatowa
15, 07-410 Ostrołęka.
z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO
Marcin Wodziński
Zastępca Dyrektora
Wydziału Polityki Społecznej
Do wiadomości:
1. Pan Stefan Prusik
Wójt Gminy Lelis
ul. Szkolna 37, 07-402 Lelis.
2. A/a.
7