Leszek Ebner Rola i miejsce osób starszych w społeczeństwie W

Leszek Ebner
Rola i miejsce osób starszych w społeczeństwie
W moim przekonaniu, miejsce i rolę seniora dzisiaj, wyznacza przede wszystkim aktywność własna.
Chciałabym obalić mit starości związany z poziomem sprawności, wielkości portfela, czy
odsłuchiwanej stacji radiowej. Osoby w moim wieku, tzw. III wieku, bo teraz trudno o np.
sześćdziesięciokilkulatku mówić bez wyrzutów sumienia: starzec, to często aktywni i pełnoprawni
członkowie współczesnego społeczeństwa. Sami swój wiek opisują najchętniej jako złoty, dojrzały i
piękny. Dzisiaj starość nie ma ram czasowych…decyduje o nim raczej samopoczucie.
Ta aktywność własna, o której chciałbym powiedzieć to właśnie najważniejsza rola jaką może zagrać
senior po zakończeniu pracy zawodowej. Człowiek, który po zakończeniu działalności zawodowej nie
wypełni luki szybciej się starzeje i choruje. Ja po 40 latach pracy w dużym zespole, poczułem pustkę
towarzyską i dużo wolnego czasu. Bałem się, że zostanę wyalienowany z życia, pominięty i samotny
społecznie. I tu los wyszedł mi naprzeciw. Jako gość zostałem zaproszony do klubu seniora . Klimat w
klubie jak i relacje z kolegami i koleżankami zaowocowały decyzją o przyłączeniu się do takiej formy
spędzania czasu. Wspólne wczasy, wieczorki taneczne, wyjścia do kina i spotkania z okazji Świąt
Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy bardzo zbliżyły nas towarzysko. Ci ludzie i te spotkania
zaowocowały poczuciem, że nie jestem sam, że ode mnie jeszcze wiele zależy, że mam na kogo liczyć.
Klub Radosna jest miejscem gdzie możemy spędzić w ciekawy sposób czas poprzez różnorodne
zajęcia (plastyczne, muzyczne, komputerowe).Wszystko to ma na celu umożliwienie seniorom
nawiązywania nowych kontaktów towarzyskich, ciekawego spędzania wolnego czasu. Prowadzone
zajęcia zapewniają rozwijanie bądź podtrzymywanie zainteresowań. Klub umożliwia niejednokrotnie
również zasięgnięcie specjalistycznych porad (np. prawnych) czy skorzystanie z różnych form
aktywności fizycznej. To miejsce pełni także rolę samopomocowego ośrodka życia towarzyskiego,
kulturalnego, edukacyjnego i opiekuńczego. Celem działania klubów seniora jest poprawienie jakości
życia ludzi starszych i samotnych poprzez ich integrację ze środowiskiem lokalnym. Nasz Klub
jednocześnie zaspokaja potrzebę kontaktów towarzyskich, wypoczynku i rozrywki. Proponowana
bogata oferta zajęć ma pobudzić seniorów do działania i aktywności.
Aktywność osób starszych umożliwia nam kontaktowanie i porozumiewanie się z innymi ludźmi,
dostarcza satysfakcji, umożliwia odgrywanie ról społecznych, a tym samym funkcjonowanie w grupie
i w społeczeństwie. Dlatego istotne jest, aby po zaprzestanej pracy zawodowej osoby w podeszłym
wieku potrafić odnaleźć nową formę spędzania czasu wolnego, pozwalającą na aktywne i pomyślne
przeżycie starości.
Należy podkreślić, że decydująca jest tu chęć i potrzeba – właśnie ta aktywność własna. Nie chodzi tu
oczywiście o promowanie swoistego egoizmu, ale o dbaniu o zadbanie o zdrowie i ruch, czas na
spacery i dostrzeganie cudów świata natury, czy w końcu na naukę np. na Uniwersytetach Trzeciego
Wieku, do którego również należę. Rozwój Uniwersytetów i wysoka jakość prowadzonych zajęć,
bogata oferta to wg mnie najbardziej wyrazisty i pozytywny aspekt działań na rzecz seniorów.
Dzisiejszy świadomi seniorzy coraz częściej poszukują takich propozycji, które pomogą im
podejmować twórcze, aktywne i rozwojowe działania, dzięki którym mogą wpływać na otaczająca ich
rzeczywistość. Ode mnie zależy - jak spędzę kolejny okres swojego życia. Chcę realizować się
poprzez swoje hobby – dlatego jestem wszędzie gdzie trzeba zrobić fotografię, lubię śpiewać,
rozmawiać o roślinach, wymieniać doświadczeniami z innymi.
Ta aktywność własna jest potrzebna nie tylko mnie ale i społecznej wizji osób starszych. To
budowanie pozytywnego wizerunku osób starszych, które nie zamykają się w domu, nie alienują, ale
chętnie uczestniczą w aktywności społecznej angażując się w wiele działań z wykorzystaniem ich
potencjału intelektualnego i zawodowego.
Rolą współczesnego seniora jest aktywne uczestnictwo - a nie na marginesie życia społecznego!
Aktywność osób starszych jest warunkiem ich prawidłowego rozwoju, umożliwia im prowadzenie
twórczego i harmonijnego życia, sprzyja realizowaniu własnych celów i zaspokajaniu potrzeb, a także
opóźnia procesy starzenia się. Aktywność jest wreszcie obszarem działalności, który daje człowiekowi
starszemu szansę wyrażania siebie, bycia użytecznym w formie bardzo zindywidualizowanej,
uwzględniające i jego możliwości, upodobania i zwyczaje.
Trudności i wyzwania
Badania i opinie osób w starszym wieku wskazują, że w momencie przekraczania granicy wieku
emerytalnego są oni marginalizowani jako zbiorowość, czego przykładem może być stopniowe
eliminowanie ich z aktywnego życia zawodowego i społecznego. Osoby starsze boją się nie tylko
chorób i niepełnosprawności, ale także osamotnienia i nietolerancji.
Ludzie starsi po wycofaniu się z życia zawodowego mogą napotkać na utratę autorytetu w rodzinie i
środowisku, a nagły nadmiar czasu wolnego, może okazać się bardzo trudny do zagospodarowania,
co w konsekwencji przyczynia się do ograniczenia aktywności, jak również izolacji społecznej.
Największym problemem społecznym ludzi starszych jest samotność. Często człowiek starszy
znajduje się w niekorzystnej sytuacji we własnej rodzinie.
Dotychczas nie liczono się z potrzebami wyższego rzędu ludzi starszych, uważano, że zapewnienie
warunków materialnych i opieki wystarcza. Tymczasem starsi mają również takie potrzeby, niekiedy
bardziej rozwinięte niż ludzie młodsi. Tworzenie i dbanie o rozwój takich instytucji jak uniwersytet ,
kluby seniora, koła zainteresowań mogą zaspokoić niektóre z tych potrzeb
Kolejnym wśród najczęściej wymienianych jest problem osamotnienia i wykluczenia społecznego.
Ludzie starsi często są dyskryminowani i lekceważeni ze względu na swój wiek oraz mają
niewystarczający dostęp do placówek kulturalnych i sportowych organizujących czas wolny dla
seniorów. Starość przynosi wiele problemów, wynikających głównie z procesów zachodzących w
organizmie człowieka, który już nie zarabia i niekoniecznie znajduje się w centrum zainteresowań
rodziny. Wiele osób nie nadąża za postępującymi zmianami oraz lęka się przyszłości, głównie
cierpienia, niepełnosprawności, i śmierci.
Starość wymusza wycofywania się z różnych pól aktywności lub konieczność zastępowania ich innymi.
W miarę przybywania lat potrzeby człowieka się zmieniają, gdyż zmienia się perspektywa życiowa. Z
jednej strony ogromnej wagi nabierają banalne sprawy dnia codziennego, a z drugiej pojawia się
refleksja dotycząca przeszłości. Coraz częściej osoby starsze myślą o przyszłości i zbliżającym się
końcu własnego życia.