autoreferat - Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

Katarzyna Łakomy 2015
AUTOREFERAT
1. Imię i Nazwisko: Katarzyna Łakomy
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/ artystyczne – z podaniem nazwy, miejsca i roku ich
uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej.
- 2003 – dyplom mgr inż. arch., Politechnika Krakowska, kierunek: Architektura i Urbanistyka, praca
dyplomowa: Centrum Tolerancji Kulturowej w Katowicach, promotor: Prof. dr hab. inż. arch. Krzysztof
Lenartowicz;
- 2004 – dyplom ukończenia studiów podyplomowych, Politechnika Krakowska, Kierunek:
Konserwacja Zabytków Architektury i
Urbanistyki, praca dyplomowa: Wille ogrodowe na terenie
Katowic przełomu XIX i XX wieku;
- 2007 – dyplom ukończenia
Studium Pedagogicznego dla Asystentów, Politechnika Krakowska,
Centrum Pedagogiki i Psychologii;
- 2008 – dyplom uzyskania stopnia doktora nauk technicznych, Politechnika Krakowska, Wydział
Architektury, specjalność: Historia architektury i urbanistyki orazochrony i konserwacji zabytków, temat
pracy: Miejskie rezydencje ogrodowe villa urbana przełomu XIX i XX wieku w tkance urbanistycznej
miasta przemysłowego (na przykładzie Katowic), promotor: prof. dr hab. inż. arch. Anna Mitkowska
(wyróżnienie pracy przyznane przez Radę Wydziału PK);
- inne:
2004 – dyplom ukończenia kursu: Rastrowa Grafika Komputerowa, Centrum
Edukacji Komputerowej
w Krakowie; dyplom ukończenia kursu 3D Max, Centrum Edukacji
Komputerowej w Krakowie; 2012 – dyplom ukończenia kursu Corel Draw, centrum szkoleniowym
Atrax w Krakowie; 2013 – dyplom ukończenia kursu ArcGIS Desktop I: Podstawy GIS, Organizator:
Politechnika Krakowska, Autoryzowane centrum Szkoleniowe Esri Polska; dyplom ukończenia kursu
ArcGIS
w
planowaniu
przestrzennym
i
urbanistyce,
organizator:
Politechnika
Krakowska,
Autoryzowane Centrum Szkoleniowe Esri Polska;
2015 – dyplom ukończenia Podstawowy Kurs Fotografii w Akademii Fotografii w Krakowie; dyplom
ukończenia kursu Adobe Photoshop CS6, organizator: Politechnika Krakowska, Dlakadr.pl Sp. z o.o,
Kraków; dyplom ukończenia: Praktyczny Kurs Fotografii w Akademii Fotografii w Krakowie.
1
Katarzyna Łakomy 2015
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/ artystycznych.
- marzec 2005 – wrzesień 2009
Zakład Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych Instytutu Architektury Krajobrazu (A8) Wydziału
Architektury Politechniki Krakowskiej – asystent dydaktyczno-naukowy;
- październik 2008 – czerwiec 2015
Wydział Architektury Wnętrz Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu starszy wykładowca (w latach 2008-2014 umowa o pracę, od 2014 umowa zlecenie);
- od października 2009
Zakład Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych Instytutu Architektury Krajobrazu (A8) Wydziału
Architektury Politechniki Krakowskiej – adiunkt dydaktyczno-naukowy.
4. Wskazanie osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach
naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze
zm.):
a) tytuł osiągnięcia naukowego/artystycznego:
Willa w krajobrazie miasta przemysłowego
b) (autor/autorzy, tytuł/tytuły publikacji, rok wydania, nazwa wydawnictwa),
Katarzyna Łakomy, Willa w krajobrazie miasta przemysłowego, 2015, Wydawnictwo Politechniki
Krakowskiej, Kraków.
c) omówienie celu naukowego/artystycznego ww. pracy/prac i osiągniętych wyników wraz z
omówieniem ich ewentualnego wykorzystania.
Monografia Willa w krajobrazie miasta przemysłowego, opublikowana została w 2015 roku
przez Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej. Stanowi wynik badań nad architekturą willową na
Górnym Śląsku w kontekście urbanistycznym i krajobrazowym, a także kulturowo-społecznym.
Willa jako obiekt o charakterze rezydencjonalnym, wpisany w zwartą tkankę zabudowy, otoczony
terenami zieleni, stanowił i nadal stanowi specyficzny typ budownictwa charakterystycznego dla
krajobrazu, kultury i filozofii epoki przemysłowej. Tematyka zabudowy willowej z obszaru Górnego
Śląską nie jest jednak dokładnie przebadana, co wpływa na wciąż pogarszający się stan techniczny
2
Katarzyna Łakomy 2015
wielu willi oraz ich najbliższego otoczenia. Istotne znaczenie dla obiektów tego typu stanowi fakt, iż ich
zasób, pod względem funkcjonalnym, formalnym czy urbanistycznym, jest niezwykle rozległy
i
różnorodny.
Budynki
te
rozpatrywać
można
na
kilku
płaszczyznach,
różnicujących
i systematyzujących, m.in. przez: przyjęte rozwiązania stylistyczne, pełnione funkcje, sposób
użytkowania – profesję właściciela oraz ilość użytkowników, najbliższe otoczenie i jego charakter,
a także lokalizację w strukturze przestrzennej miasta.
Obecnym, zauważanym w wielu dziedzinach badawczych, problemem Górnego Śląska jest brak
historyczno-genetycznej kontynuacji przestrzeni, a także chaos urbanistyczny i przemiany społeczne
zachodzące w ostatnim stuleciu. Te ostanie wynikają z zanikania głównego czynnika dotychczasowej
tożsamości kultury górnośląskiej – przemysłu górniczo-hutniczego. Dlatego też najważniejszym
motywem podjęcia niniejszej tematyki jest przywrócenie świadomości społecznej willi i przestrzeni nimi
kształtowanych jako elementów integrujących dawną tradycję sztuki i kultury ze współczesnymi
problemami użytkowników miasta. Dotychczas prowadzone badania jedynie częściowo podejmują
zagadnienie budownictwa willowego, bowiem skala tego zjawiska jest nierozpoznana, a kryteria
wartościowania niejasne i mało precyzyjne. Czynniki te powodują, iż potencjał historycznej
architektury willowej nie jest dostrzegany i wykorzystany, a większość dotychczas zidentyfikowanych
założeń willowo-ogrodowych znajduje się w średnim lub złym stanie technicznym. Potwierdza to
stereotyp, że brak wiedzy na temat obiektu powoduje niewłaściwe gospodarowanie jego wartościami
i może prowadzić do ich zatarcia, a nawet zaniku (liczne przykładu niewłaściwych adaptacji, renowacji,
a nawet wyburzeń.
Podjęto więc próbę syntezy zjawisk, dotyczących obiektów willowych o różnym charakterze
z terenów pruskiego Górnego Śląska z XIX i początku XX w., ich systematykę w skali regionu, analizy
zjawisk społeczno-kutrowych, oddziałujących na ich kształt przestrzenny oraz jakość krajobrazu, który
współtworzyły w strukturze miasta lub zespołu przemysłowego. Podstawowym jej celem było
stworzenie typologii architektury typu willowego, wyodrębnienie jej indywidualnych cech i odrębności,
wynikających z uwarunkowań lokalnych, na tle innych koncepcji budownictwa rezydencjonalnego
epoki przemysłowej.
Dokonana charakterystyka willi, poprzedzona rozpoznaniem form budownictwa willowego,
wskazała jej popularność jako typu budownictwa rezydencjonalnego,
związaną z możliwością
dostosowywania jej do różnorodnych funkcji związanych z dawną kulturą przemysłową – willi
dyrektorskiej, administracyjnej, urzędniczej, itp. Obiekty te stanowiły również istotny element układów
urbanistycznych miast czy zespołów przemysłowych, nawiązując do historycznych koncepcji willifolwarku, dostosowanych do potrzeb gospodarki kapitalistycznej. Dlatego też scharakteryzowana
została ich rola w tworzeniu różnorodnych układów zabudowy.
Jak wynika z przeprowadzonych badań, charakter budownictwa willowego na Górnym Śląsku
stanowił splot wielorakich czynników, obrazu epoki, jej przemian i rozwoju. Poznanie zjawisk procesu
historycznego pozwoliło na lepsze zrozumienie ideowe i filozoficzne kultury willowo-przemysłowej,
a także funkcjonowania ówczesnej struktury społeczno-kulturowej.
Ponieważ, jak to zostało zaobserwowane, willa to nie jedynie jakość kulturowa, ale przede wszystkim
treściowo-symboliczna, istotna stało się wyznaczanie procedur ją oceniających. Dotychczas badany
3
Katarzyna Łakomy 2015
przede wszystkim aspekt – forma – stał się w tym kontekście elementem drugorzędnym. Niezależnie
bowiem od jakości wystroju (jak wiadomo często ubogiego, wtórnego), willa może pełnić istotną rolę
kulturotwórczą i krajobrazową. W relacjach willa – miasto istotne znaczenie odgrywa genius loci kręgu
kulturowego (twórca, właściciel, historia, wydarzenia związane z obiektem, charakter wnętrza
krajobrazowego), jak i konkretnego miejsca (ukształtowanie terenu, uwarunkowania przyrodnicze,
najbliższe
otocznie).
Wzajemne
relacje
pomiędzy
nimi
pogłębiają
ich
indywidualność,
identyfikowalność i unikatowość w odniesieniu do dalszych relacji społeczno-urbanistycznych
omawianego regionu.
Genetyczna idea willi jako obiektu organizującego przestrzeń kulturowo-społeczną (ogrodu
i najbliższego otoczenia, wnętrza ulicy, układu przemysłowego i miejskiego) jej użytkowników –
właścicieli, mieszkańców samej willi, mieszkańców miasta, lokalnych społeczności, użytkowników tej
przestrzeni – na omawianym obszarze została spełniona. Przeprowadzone badania pozwoliły na
stwierdzenie, że zarówno dawniej, jak i współcześnie willa może pełnić rolę znaku w krajobrazie
kulturowym miasta.
Przeprowadzone analizy nie wyczerpują zagadnienia dotyczącego willi na Górnym Śląsku. Ich
wyniki mają na celu zwrócenie uwagi na wartości obiektów willowych oraz rolę, jaką pełniły w
krajobrazie dawniej i współcześnie. Stanowić mogą punkt wyjścia do dalszych ciekawych i istotnych
aspektów tego zagadnienia, obejmujących zarówno studia z zakresu socjologii przestrzeni, historii
sztuki, jak też badań konserwatorskich. Konieczne wydaje się podjęcie prac badawczych nad grupą
budynków willi urzędniczych oraz administracyjno-mieszkalnych, bowiem jest to tematyka zupełnie
nierozpoznana, jednak niezwykle istotne ze względu na prawidłowe zrozumienie dziedzictwa kultury
przemysłowej.
Dla współczesnych prac rewaloryzacyjnych czy rewitalizacyjnych obszarów postindustrialnych
wille
mogą
stać
się
elementami
ponownie
porządkującymi,
ułatwiającymi
identyfikację
i poprawiającymi percepcję przestrzeni, a przez to wpływającymi na wzmacnianie z nią więzi. Może
być to również pomocne w tworzenie nowej tożsamości miejsca w zmieniającej się rzeczywistości
ośrodków miejskich. Niniejsza publikacja ma także na celu zwrócenie uwagi realną potrzebę ochrony
konserwatorskiej wartości willi (wpis do rejestru, a w szczególności do ewidencji nie przekłada się
bowiem na zakres prac konserwatorskich), przywrócenie w świadomości społeczeństwa właściwego
obrazu architektury willowej i jej znaczenia dla współczesnego krajobrazu miasta, przyczynić się do
rozwoju turystyki kulturowej opartej o obiekty rezydencjonalne.
4
Katarzyna Łakomy 2015
5. Osiągnięcia naukowo – badawcze, twórcze prace zawodowe (działalność projektowa),
artystyczne, osiągnięcia dydaktyczne, współpraca naukowa i popularyzacji nauki
5.1. Osiągnięcia naukowo-badawcze
W roku 1998 ukończyłam II Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Katowicach, po
zdaniu matury rozpoczęłam naukę na Politechnice Krakowskiej na Wydziale Architektury. Po ich
ukończeniu pracowałam jako asystent projektanta w biurach architektonicznych, a od roku 2005 jako
asystent naukowo-dydaktyczny w Zakładzie Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych Instytutu
Architektury Krajobrazu (A8) Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej (kierownik; prof. dr hab.
inz. arch. Anna Mitkowska). Już podczas studiów moje zainteresowania badawcze koncentrowały się
wokół problemów urbanistyki miast Górnośląskich (głównie Katowic), przestrzeni miejskiej, tożsamości
miejsca i dziedzictwa kulturowego. Podczas studiów podyplomowych z zakresu konserwacji zabytków
rozwinęły się one w kierunku układów architektury rezydencjonalnej, w szczególności willowej. Po
podjęciu pracy na Wydziale Architektury PK, Instytucie Architektury Krajobrazu (prowadzenie grupy
ćwiczeniowej z tematyki rewaloryzacji ogrodów zabytkowych) moje zainteresowania badawcze zostały
powiązane z zagadnieniami sztuki ogrodowej. Układy willowo-ogrodowe Katowic, w szerokim
kontekście urbanistycznym i społecznym, stały się wiodącym tematem badawczym. Jego częścią stał
się projekt badawczy promotorski Nr N527 020 32/1370: Miejskie rezydencje ogrodowe villa urbana
przełomu XIX i XX wieku w tkance urbanistycznej miasta przemysłowego (na przykładzie Katowic),
kierownik projektu: prof. dr hab. Anna Mitkowska, wykonawca: Katarzyna Łakomy, realizowany w
latach 2007-2008. W roku 2008 obroniłam pracę doktorska pod tym samym tytułem (wyróżnioną przez
Radę Wydziału PK), a na jej podstawie w roku 2011 Muzeum Śląskie wydało monografię pt.: Wille
miejskie Katowic, autor: K. Łakomy (za którą otrzymałam indywidualną nagrodę I stopnia Rektora PK,
za działalność naukową). W okresie tym opublikowałam także 7 artykułów w wydawnictwach
naukowych oraz wygłosiłam 6 referatów na konferencjach krajowych i międzynarodowych.
Po uzyskaniu tytułu doktora nauk technicznych moje zainteresowania naukowo-badawcze
ukierunkowały się w pięciu zakresach tematycznych związanych nadal z architekturą, konserwacją
zabytków architektury i urbanistyki oraz historią sztuki ogrodowej i rewaloryzacją terenów zieleni
zabytkowej.
Główny obszar badawczy - wille górnośląskie, stanowił kontynuację prowadzonych wcześniej
badań. Od zagadnień architektoniczno-konserwatorskich jednego miasta, rozwinął się w problematykę
willi okresu przemysłowego na całym Górnym Śląsku, i jej znaczenia dla krajobrazu kulturowego,
zarówno dawniej jak i współcześnie. Badanie objęły około 150 obiektów o charakterze
rezydencjonalnych, z grupy których wyselekcjonowane zostały budynki zachowane o czytelnej formie
architektonicznej, stanowiących typ willi miejskiej (cel i wyniki badań opisane szerzej w punkcie 4c).
Wynikiem przeprowadzonych studiów są wygłoszone referaty naukowe (7 referatów, m.in.: K. Łakomy,
Wille w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miast przemysłowych Górnego Śląska (zasób, stan
zachowania, potencjał), referat wygłoszony na konferencji PROREVITA 2010, „Zakres i granice
5
Katarzyna Łakomy 2015
ingerencji konserwatorskiej w adaptacji obiektów i zespołów poprzemysłowych”, Łódź 14-15 kwiecień
2010; K. Łakomy, Budownictwo willowe w strukturze miast i ośrodków przemysłowych 2 połowy XIX
wieku, referat wygłoszony na sesji naukowej SHS o/Łódź nt: Inspiracje-Metamorfozy-refleksje. Sztuka
w Łodzi 7, Łódź 8-9 listopada 2013; K. Łakomy, Nieznane kompleksy rezydencjonalne miast Górnego
Śląska, referat wygłoszony na XX konferencji z zakresu sztuki ogrodowej i dendrologii historycznej,
nt.: „Współczesna ranga ogrodów zabytkowych”, Kraków 14-15 listopada 2013) oraz opublikowane
zostały artykuły w recenzowanych czasopismach naukowych (w sumie 7, z czego najważniejsze to: K.
Łakomy, Możliwości i sposoby adaptacji zabytkowych założeń willowo – ogrodowych z terenów
Górnego Śląska do celów społecznych, edukacyjnych i turystycznych, [w:] „Komercjalizm turystyki
kulturowej” (red. M. K. Leniartek), Wrocław 2008, s. 213-220; K. Łakomy, Przemiany budownictwa
willowego na przestrzeni dziejów, [w:] „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, T.LVI, z. 1/2011,
Warszawa 2011 s. 27-37; K. Łakomy, Modernistyczne ogrody katowickich willi, [w:] „Oblicza sztuki 20lecia międzywojennego na obszarze obecnego województwa Śląskiego”, Katowice 2011, s. 167-182;
K. Łakomy, Układy willowo-ogrodowe miast epoki przemysłowej, a problematyka zróżnicowania cech i
wartości, [w:] „Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków”, ICOMOS Lublin 2012, s. 115-120),
a przede wszystkim monografia: K. Łakomy, Wille w krajobrazie miasta przemysłowego, Kraków 2015.
W ramach tego tematu prowadziłam także (w latach 2011-2012) badawczy projekt naukowy
wykonywany w ramach Projektu pt.: „Politechnika XXI wieku – Program
rozwojowy Politechniki
Krakowskiej – najwyższej jakości dydaktyka dla przyszłych polskich inżynierów”, realizowanego w
ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet IV: Szkolnictwo wyższe i nauka, Działanie
4.1:Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni oraz zwiększenie liczby absolwentów
kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy, Poddziałanie 4.1.1:
Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni, Temat: Obiekty o charakterze willowym w
strukturze przestrzennej układów przemysłowych przełomu wieku XIX i XX.
Z tematyką willi, jako typu architektonicznego wykształconego przez kulturę przemysłową XIX
wieku i jej formą w przestrzeni miast górnośląskich, łączy się także zagadnienie stanowiący drugi
kierunek moich badań naukowych
krajobrazu kulturowego i tożsamość miejsca obszarów
poprzemysłowych na Górnym Śląsku, w szczególności potencjału dawnej zieleni. Zarówno
tereny miejskiej zieleni komponowanej (o funkcji estetycznej, reprezentacyjnej i wypoczynkowej), jak i
tereny zieleni towarzyszące zakładom przemysłowym (izolacyjne i ochronne) oraz osiedlom
przemysłowym (głównie użytkowe)
stanowiły niegdyś ważny element struktury urbanistyczno-
funkcjonalnej. Współczesne przemiany powodują zanik tych obszarów, nieodwracalne zmiany w
krajobrazie kulturowym. Zachowane jeszcze relikty pozwalają na sprecyzowanie ich formy i funkcji,
stworzenie systematyki, a przez to przyczynienie się do zahamowania procesu ich dalszej degradacji,
a co z tym idzie zachowaniu tożsamości miejsca.
W wyniku przeprowadzonych badań nad tym
zagadnieniem wygłoszone zostało 8 referatów oraz opublikowano 6 artykułów naukowych, z
najważniejszymi: K. Łakomy, Zieleń XIX - wiecznych górnośląskich miast i ośrodków przemysłowych –
zarys problematyki, [w:] „Architektura Krajobrazu. Studia i prezentacje”, 4/2011 Wrocław, str. 52-58; K.
Łakomy, Pracownicze ogrody górnośląskich osiedli przemysłowych z przełomy XIX i XX wieku w
świetle wybranych publikacji z epoki, [w:] „Ogrody użytkowe i ich miejsce w sztuce ogrodowej” (red. A.
6
Katarzyna Łakomy 2015
Mitkowska, K. Hodor, K. Łakomy), „Czasopismo Techniczne” A-8/2012, zeszyt 30, rok 109, Kraków
2012, s.187-196; K. Łakomy, A. Steuer-Jurek, Zieleń zespołu Bismarckhütte – znaczenie dla
współczesnego krajobrazu miasta przemysłowego, [w:] „Współczesna ranga ogrodów zabytkowych”,
(red.) K. Hodor, K. Łakomy, seria Architektura, monografia 492, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej
Kraków 2015, s. 87-102; K. Łakomy, Zieleń w układzie Donnersmarckhütte a współczesne zagrożenia
krajobrazu miasta, [w:] „Dziedzictwo zagrożone, ogrody historyczne w Polsce”, (red.) K. Hodor, K.
Łakomy, seria Architektura, monografia 491, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2015, s.
91-102.
Trzeci obszar naukowy dotyczy problematyki genius loci w sztuce ogrodowej, znacznie stref
sacrum, a szczególności nekropolii w krajobrazie. Zagadnienia te stały się przedmiotem badań
nad czynnikami kształtującym tożsamość miejsca, charakter i ducha danej przestrzeni, które
szczególnie mocno przejawiają się w krajobrazowych strefach sacrum, zazwyczaj pod postacią miejsc
związanych z kultem zmarłych przodków. Prawidłowe odczytanie tradycji przestrzeni w zastanej
lokalizacji, powinno prowadzić do właściwych decyzji w działaniach rewaloryzacyjnych czy
projektowych. Zarówno publikacje, jak i referaty stanowiące wyniki badań odnoszą się do konieczności
poznania i wykorzystania ukrytych znaczeń w krajobrazie, dla zachowania tradycji miejsca w różnych
skalach, i na różnych obszarach. Referaty stanowiące posumowanie wyników badań nad
przestrzeniami sacrum wygłoszone zostały na konferencjach: międzynarodowej konferencji naukowej
Kościoły Naszych Czasów nt. „Ogród sakralny – idea i rzeczywistość”, Kielce 16.06.2008 oraz
„Dziedzictwo i perspektywy”, Kielce 09.06.2009; konferencji z cyklu sztuki ogrodowej i dendrologii
historycznej pt.: „Genius loci w sztuce ogrodowej (aspekty historyczne i współczesne)”, Kraków, 5
listopad 2009 i pt.: „Ogrody pamięci sztuce ogrodowej (aspekty historyczne i współczesne)”, Kraków,
4-5 listopada 2010. Zostały także opublikowane (5 artykułów), z czego za najważniejszy uważam: K.
Łakomy, Sacrum przestrzeni cmentarzy w odmiennych tradycjach kulturowych, [w:] „Ogród sakralny –
idea i rzeczywistość”, materiały VII Międzynarodowej Konferencji o Architekturze i Sztuce Sakralnej z
cyklu: „ Kościoły Naszych Czasów”, Kielce – Sacro Expo 2008, Kielce 2008, s. 71-79; A. Mitkowska,
K. Łakomy, Ochrona obiektów krajobrazowych i ogrodowych z uwzględnieniem tradycyjnych wartości
kulturowo –przyrodniczych poprzez odczytanie i eksponowanie „genius loci”, [w:] „Współczesne
problemy teorii konserwatorskiej w Polsce” (red. B. Szmygin), Warszawa – Lublin 2008, s. 75-83; K.
Łakomy, Symbolika i tradycja, a prawne uwarunkowania projektowania cmentarzy, [w:] „Ogrody
pamięci”, (red. A. Mitkowska, K. Hodor, K. Łakomy), „Czasopismo Techniczne”, Kraków 2012, 340345.
Badania nad tym zagadnieniem doprowadziły także do podjęcia tej tematyki w ramach konferencji
ogrodowej z zakresu sztuki ogrodowej i dendrologii historycznej, której Rady Programowej jestem
członkiem. Na spotkaniu naukowym, które odbyło się 2011 roku, pt.: „Ogrody Pamięci w sztuce
ogrodowej (aspekty historyczne i współczesne)”, wygłosiłam referat wprowadzający, byłam
współredaktorem publikacji naukowej ją podsumowywującej oraz autorką artykułu wstępnego
(Katarzyna Łakomy, Ogrody pamięci w sztuce ogrodowej i architekturze krajobrazu, [w:] „Ogrody
pamięci”, (red. A. Mitkowska, K. Hodor, K. Łakomy), „Czasopismo Techniczne”, 2-A/2012, zeszyt 7 rok
109, Kraków 2012, s. 7-18).
7
Katarzyna Łakomy 2015
Przeprowadzone analizy, liczne studia terenowe oraz opracowania wyników badań stały się także
podstawą programu przedmiotu fakultatywnego (Projektowanie Cmentarzy), który prowadzę według
autorskiego programu od roku 2010 na II stopniu studiów kierunku Architektura Krajobrazu WA PK.
Równocześnie z opisanymi powyżej zagadnieniami badawczymi podejmowałam prace
studialne, ekspertyzy, analizy przeprowadzone na zlecenia zewnętrzne. Zawiązane były one
zarówno z studiami historyczno-kompozycyjnymi
(Studium historyczno-kompozycyjne wraz z
wytycznymi projektowymi zespołu pałacowo – parkowego w Birczy; Dokumentacja konserwatorska
określająca granice obszaru wpisanego do rejestru zabytków parku w Mosznej; Dokumentacja
konserwatorska określająca granice otoczenia zabytkowego parku w Dobrej w celu wpisania do
rejestru
zabytków),
analizami
krajobrazowymi
(Studium
wartości
krajobrazowych
zespołu
przyrodniczo-krajobrazowego Gościnna Dolina w Bielsku-Białej), zagadnieniami rewitalizacji a także
wytycznych konserwatorskich dla obiektów (Projekt rewitalizacji wsi Stary paczków, gm. Paczków)
oraz innymi dotyczącymi realizowanych i planowanych inwestycji (Kraków, Przemyśl).
W ramach badań statutowych Zakładu Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych IAK WA PK
brałam udział w realizacji dwóch tematów badawczych: w latach 2008-2012, pt.:
„Optymalizacja
metod kształtowania krajobrazów przyrodniczo-kulturowych” (kierownik tematu: prof. dr hab. inż. arch.
A. Mitkowska, pozostali autorzy: K. Łakomy, K. Hodor, Ł. Moszkowicz, K. Fabijanowska, W. Bobek)
oraz w temacie rozpoczętym, na lata 2013-2017, pt.: „Ochrona, rewaloryzacja i kształtowanie
krajobrazów- przyrodniczo-kulturowych ogrodów zabytkowych” (kierownik tematu: prof. dr hab. inż.
arch. A. Mitkowska, pozostali autorzy: K. Łakomy, K. Hodor, Ł. Moszkowicz, K. Fabijanowska, W.
Bobek). Do priorytetowych działań Zakładu należ także organizacja corocznej konferencji naukowej
(szerzej opisana w punkcie 5.6).
Reasumując, moje osiągnięcia w dziedzinie działalności naukowo-badawczej stanowią 2
monografie, 33 opublikowane artykuły w recenzowanych wydawnictwach i monografiach (7 przed
doktoratem, 26 po doktoracie, z czego 24 indywidualnych i 9 współautorskich), 30 wystąpień na
seminariach, konferencjach naukowych krajowych i międzynarodowych oraz 9 prac studialnych i
ekspertyz wykonanych na zlecenia jednostek zewnętrznych.
5.2. Twórcze prace zawodowe realizuję w dwóch głównych obszarach: architektury i architektury
krajobrazu, w powiązaniu z konserwacją architektury oraz dziedzictwa sztuki ogrodowej.
Działalność architektoniczną realizują od ukończenia studiów. W głównej mierze opiera się na
współpracy z biurami projektowymi. Były to: w latach 2004-2005 Autorska Pracownia Architektury S.C
Wacław Stefański & Ireneusz Piotrowski (8 projektów); w 2004 Mak – Art Spółka cywilna, Kraków (3
indywidualne projekty stoisk handlowych); w lach 2004 - luty 2005 Pracownia Projektowa A – Graf (8
projektów samodzielnych, m.in.: projekt budowlano – wykonawczy przebudowy kamienicy na cele
mieszkalno – usługowe oraz renowacji elewacji, Kraków, ul. Długa 26 i projekt zmiany wystroju
elewacji budynku biurowego przy ul. Cystersów w Krakowie); w latach 2005-2008 Autorska Pracownia
8
Katarzyna Łakomy 2015
Architektury ’91 (współpraca przy 9 projektach, m.in.: Projekt architektoniczno – budowlany, projekt
zagospodarowania terenu, projekt wykonawczy sali kulturowo – wystawowej w Mogilanach oraz
pomieszczeń Banku Spółdzielczego (oddział Mogilany) w 2006; Projekt architektoniczno-budowlany
gimnazjum w Mogilanach w 2007; projekt wykonawczy Gimnazjum i Hali Sportowo – Widowiskowej w
Mogilanach w 2007; Koncepcja architektoniczna, programowo – przestrzenna zagospodarowania
działki przy ul. Zamkowej w Krakowie w 2008; projekt architektoniczny budynku mieszkalnego
wielorodzinnego z usługami w parterze, garażem podziemnym i przebudową wjazdu, ul. Barska,
Kraków w 2008); w roku 2006 współpraca z Pracownią Konserwacji Zabytków „ARKONA” (4 projekty:
Projekt informacji wizualnej dla budynku Izby Skarbowej we Wrocławiu; Projekt budowlany adaptacji
budynku mieszkalno-usługowego na pub (przy Pl. Nowym, Kraków); Projekt aranżacji i elementów
wyposażenia wnętrz pubu przy Placu Nowym w Krakowie; Projekty aranżacji wnętrz dla hotelu przy
placu Kossaka w Krakowie); od roku od 2012 współpraca z Biuro Projektów Architekt Piotr Bartkiewicz
(wykonanie 5 opracowań branżowych i inwentaryzacyjnych, m.in.: opracowanie branży architektura
zamierzenia inwestycyjnego: Przebudowa, rozbudowa i zmiana sposobu użytkowania budynku
gospodarczego na mieszkalny w zabudowie zagrodowej wraz z budową infrastruktury technicznej…,
Rajbrot, listopad-marzec 2014).
Architektura krajobrazu w odniesieniu do pracy zawodowej stanowi zagadnienie podejmowane
przez ze mnie zarówno w odniesieniu do badań inwentaryzacyjnych jak i koncepcji projektowych.
Pierwszą z tych działalności podejmuję od 2009 przy
opracowania: Inwentaryzacja zieleni
współpracy z
z gospodarką szatą roślinną, Dz.
„Greentec-Studio”, i są to
nr 341/1, obręb nr. 28
Podgórze – zalew Bagry w rejonie ul. Koziej i Grochowej, Kraków 2009 (zespół: mgr inż. arch. kraj. W.
Bobek, dr inż. arch. K. Łakomy); Inwentaryzacja z gospodarką drzewostanem Parku Staszica w
Zakopanem (lipiec-sierpień 2010) oraz projekt zieleni Placu Niepodległości i Parku Miejskiego w
Zakopanem (autor: mgr inż. arch. Sławomir Florkiewicz, współautorzy: mgr inż. ach. kraj. Wojciech
Bobek, mgr inż. arch. kraj. Marek Bogdanowicz, dr inż. arch. Katarzyna Łakomy (realizacja 20122013); Inwentaryzacja i ocena stanu zieleni, projekt gospodarki zielenią oraz projekt nasadzeń, przy
domu kultury – Dwór Czeczów, ul. Koszykarska, Kraków 2010 (zespół autorski: mgr inż. arch. kraj.
Wojciech Bobek, dr inż. arch. Katarzyna Hodor, dr inż. arch. Katarzyna Łakomy).
Opracowania dotyczące rewaloryzacji terenów zieleni zabytkowej w mojej
działalności
projektowej koncentrowały się przede wszystkim na terenach historycznych o charakterze sakralnym,
jak i rezydencjalnym. Wśród najważniejszych, wykonanych w latach 2013-2015 (wraz z zespołem)
wymienić można: Projektu placu utwardzonego wraz z projektem zieleni i inwentaryzacją zieleni, dla
posesji SIW Znak sp. z o.o. (działka nr 297/9) w Krakowie przy ul. Kościuszki 37; Projekt koncepcyjny
zagospodarowania i projekt techniczny zieleni otoczenia Bazyliki Grobu Bożego w Miechowie wraz z
inwentaryzacją i gospodarką zielenią oraz koncepcją projektową bramy wjazdowej; Projekt techniczny
zieleni dla ternu wokół kościoła św. Marcina w Krzeszowicach wraz z inwentaryzacją i gospodarką
zielenią (inwestor: Parafia św. Marcina w Krzeszowicach; Koncepcja zagospodarowanie terenu wokół
Dworku Zacisze w Miechowie czy Konserwatorski projekt wykonawczy ogrodu kolejowego i otocznia
zabytkowego dworca w Wieliczce; Projekt rewaloryzacji parku w Hucisku.
9
Katarzyna Łakomy 2015
5.3. Projekty graficzne stanowią moje dodatkowe pole twórczości połączone z nauką, działalnością
artystyczną oraz prywatnymi zainteresowaniami grafiką projektową.
Od roku 2007 związana jestem z coroczną konferencje naukowe z cyklu sztuki ogrodowej i
dendrologii historycznej (główny organizator prof. dr. inż. arch. Anna Mitkowska, od roku 2014 dr inż.
arch. Katarzyna Hodor), na potrzeby której wykonuje projekty plakatów informacyjnych, zaproszeń,
czy materiałów promocyjnych. Ważne w tych działaniach są zrealizowane projekty: 1 okładki i 7
obwolut wydawnictw towarzyszących w/w konferencji.
Podobne realizacje związane są także z moją działalnością w zakresie promocji kierunku
Architektura Krajobrazu WA PK (plakaty, ulotki). W latach 2012-2015 zaprojektowałam serię okładek
(17) dla podręczników akademickich dla kierunku Architektura Krajobrazu przygotowanych w ramach
projektu „Politechnika XXI wieku - Program rozwojowy Politechniki Krakowskiej – najwyższej jakości
dydaktyka dla przyszłych polskich inżynierów” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w
ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Jestem także autorką okładki monografii pt.: 19922012, Dwudziestolecie Instytutu Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej, (red. A. Böchm, I.
Sykta), Kraków 2013 oraz K. Łakomy, Willa w krajobrazie miasta przemysłowego, Kraków 2015.
5.4. Działalność artystyczna stanowi połączenie pasji z nauką.
Wykonywane przez ze mnie
fotografie stanowią ilustrację większości publikacji, cześć graficzną projektowanych okładek, referatów
wygłaszanych na konferencjach oraz wykładów multimedialnych na zajęcia dydaktyczne. Twórczość
fotograficzna integruje moje zainteresowania badawcze, kulturowe, etnograficzne, ma także na celu
popularyzacją wiedzy na temat dziedzictwa Górnego Śląska. Dlatego też prezentowana była m.in. na
wystawach: - „Dziedzictwo zapomniane” (wystawa razem z dr inż. arch. K. Hodor) Sala Wystawowa
„Kotłownia” w 2013 roku; na wystawach indywidualnych: pt. „BRAMY Zandka Zabrze”, w klubie
studenckim i galerii „Enigma” w Przemyślu w 2015 oraz pt.: „DETALE” w MDK Południe „Murcki” w
Katowicach w 2015 r. (planowaną w roku 2016 w kolejnych oddziałach).
5.5. Osiągnięcia dydaktyczne
Pracę na Politechnice Krakowskiej, Wydziale Architektury, Instytucie Architektury
Krajobrazu rozpoczęłam w 2003 roku. W okresie od marca 2003 do września 2009 zajmowałam
stanowisko asystenta dydaktyczno-naukowego w Zakładzie Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych
prowadząc grupy projektowe na II roku z przedmiotu: Projektowanie Zintegrowane, temat: Projekt
rewaloryzacji zespołów zabytkowych ogrodów przy kompleksie klasztornym, prowadzący: prof. dr hab.
inż. arch. Anna Mitkowska, a także na roku I (semestr zimowy 2005/2006) na przedmiocie
Projektowanie zintegrowane, prowadzący: dr hab. inż. arch. Piotr Patoczka. W okresie tym
organizowałam
także
zajęcia
oraz
prowadziłam
ćwiczenia
na
temat:
zagospodarowania wyrobiska dawnego kamieniołomu „Liban i Ehrenpreiss”
„Studium
planu
(kierownik naukowy
cyklu: dr hab. inż. arch. Zbigniew Myczkowski, prof. PK) na Wydziale Górnictwa i Geoinżynierii AGH,
na specjalności: Zagospodarowanie surowców wtórnych i odpadowych (rok V, semestr zimowy).
10
Katarzyna Łakomy 2015
Od
października
2009
zajmuję
stanowisko
adiunkta
dydaktyczno-naukowego
w
Zakładzie Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych Instytutu Architektury Krajobrazu (A8) Wydziału
Architektury Politechniki Krakowskiej. Dzięki dotychczasowemu doświadczeniu uzyskałam możliwość
prowadzenia własnych przedmiotów na kierunku Architektura Krajobrazu. Najważniejszy z nich to:
Projektowanie zintegrowane IV, temat: Projekt rewaloryzacji ogrodów rezydencjonalnych (st. I, rok II,
sem. IV), gdzie zajmuję się także organizacją zajęć, wprowadzeniami merytorycznymi i prowadzeniem
grupy ćwiczeniowej. Równolegle prowadzę także grupę ćwiczeniową na Projektowanie zintegrowanym
IV, temat: Projekt rewaloryzacji ogrodów sakralnych (prowadzący: dr inż. arch. K. Hodor).
Wraz z zespołem dydaktyków z Instytutu A-8 organizuję, koordynuję i prowadzę zajęcia z
przedmiotu: Urządzanie i Pielęgnowanie Krajobrazu, na podstawie zmodyfikowanego programu Prof.
M. Siewniaka (osoba odpowiedzialna: K. Łakomy, zespół: K. Łakomy, W. Bobek, K. Fabijanowska, Ł.
Moszkowicz)( od semestru zimowego 2009/2010, st. I, rok II, sem. 3 i 4).
Moje zainteresowania badawcze związane z nekropoliami w krajobrazie, sztuką funeralną,
tradycją miejsca i etnografią, zaowocowały wprowadzaniem do programu nauczania na kierunku
Architektura Krajobrazu (st.II, rok I, sem. II) fakultetu: Projektowanie cmentarzy, który koordynuje, i
gdzie prowadzę autorskie wykłady i seminaria terenowe.
Z kolei na Wydziale Mechanicznym, kierunku: Inżynieria Produkcji, (rok I, sem. I), od semestru
zimowego 2014/2015 prowadzę przedmiot: Historia designu (organizacja i koordynacja zajęć,
prowadzenie wykładów i seminariów).
Jestem także sekretarzem naukowym i współautorką (prof. inż. arch. Anną Mitkowska 40%, dr
inż. arch. Katarzyna Łakomy 60%) programu dla studiów podyplomowych „Zieleń w układach
historycznych” (pierwszy nabór na rok akademicki 2015/2016).
Warto również wspomnieć o mojej działalności związaną z opieką nad studentami:
jako
współpromotor prac magisterskich (15 dyplomów), współpromotor prac inżynierskich (13 dyplomów) i
promotor prac inżynierskich (13 dyplomów). Biorę także czynny udział w komisjach dyplomowych (14
magisterskich oraz 16 inżynierskich), pełniłam także funkcję konsultanta (2 dyplomy) oraz recenzenta
prac inżynierskich (15 dyplomów). Od czerwca 2015 pełnię funkcję promotora pomocniczego pracy
doktorskiej (promotor: prof. dr hab. inż. arch. Anna Mitkowska, doktorantka: mgr inż. arch. krajobrazu
Anna Steuer-Jurek, temat pracy: Zwierzyńce na terenie dawnej rejencji opolskiej).
Ważnym osiągnieciem w dziedzinie dydaktyki jest także konsultacja merytoryczna (razem z dr.
inż. arch. K. Hodor) podręcznika akademickiego autorstwa prof. Anny Mitkowskiej, Historia ogrodów
europejskiego kręgu kulturowego, cz. I od starożytności do renesansu, Kraków 2012. Z kolei za
podręcznik akademicki: A. Mitkowska, K. Łakomy, H. Hodor, Historia ogrodów europejskiego kręgu
kulturowego, cz. I od manieryzmu do końca XIX wieku, Kraków 2013, otrzymałyśmy zbiorową nagrodę
I stopnia (A. Mitkowska 70%, K. Łakomy 20%, K. Hodor 10%) Rektora PK za działalność dydaktyczną
w 2014 r.
Od października 2008 podjęłam także pracę na Wydziale Architektury Wnętrz Państwowej
Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu jako starszy wykładowca (w latach 20082014 umowa o pracę, od 2014 umowa zlecenie). Wykładane tam przedmioty oraz prowadzone zajęcia
projektowe skupiają się wokół zagadnień rewaloryzacji ogrodów zabytkowych, nowoczesnych
11
Katarzyna Łakomy 2015
technologii w architekturze krajobrazu, konserwacji wnętrz zabytkowych - wszystkie mają charakter
autorski i samodzielny.
W latach 2008-2013 były to przedmioty: „Historia Sztuki Ogrodowej”
(wykłady); „Projektowanie przestrzeni otwartych”, „Projektowanie wnętrz architektury ogrodowej i
krajobrazu” (przedmioty projektowe) oraz „ Budownictwo” oraz „Technologie” (ćwiczenia). Po zmianie
programowej, od roku akademickiego 2013/2014 prowadzę autorskie zajęcia: „Kompendium wiedzy
rekonstrukcji wnętrz zabytkowych” (rok II), „Projektowanie architektoniczne” (rok I) oraz „Kompendium
wiedzy sztuki wnętrz zabytkowych” (rok II i III). W semestrze 2009/2010 prowadziłam także wykłady i
ćwiczenia „Projektowanie ogrodów” dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Od roku 2012 jestem
członkiem Komisji do Spraw Jakości Kształcenia w Instytucie Architektury Wnętrz.
5.6. Współpraca naukowa i popularyzacji nauki
Moja działalność zwianą z współpracą naukową oraz popularyzacją nauki opiera się głównie
pracach przy organizacji corocznej konferencji naukowej z zakresu sztuki ogrodowej i dendrologii
historycznej organizowanej przez Zakład
Sztuki
Ogrodowej
i
Terenów Zielonych Instytut
Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki oraz Sekcję Sztuki i
Architektury Ogrodowej Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie i Instytut Botaniki im.
Władysława Szafera, Polska Akademia Nauk w Krakowie pod patronatem Polskiego Komitetu
Narodowego Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS. Początkowo mój udział miał
charakter pomocniczy, od roku 2005 jestem członkiem komitetu organizacyjnego, od roku 2008
członkiem Rady Programowej, a od roku 2014 sekretarzem naukowym. Mój zakres zadań jest szeroki
i zakłada zarówno prace przy opracowaniu założeń ideowych konferencji, jak i ustalaniu jej programu,
wyboru prelegentów, prowadzenie sesji konferencyjnych, po prace typowo organizacyjne związane z
przygotowaniem zaproszeń, materiałów konferencyjnych, projektami materiałów promocyjnych, a
także koordynacją prac zespołu biura konferencji i biura konferencji studenckiej.
Istoty wydaje się także fakt, iż biorę czynny udział w pracach redakcyjnych nad publikacjami
towarzyszącymi w/w konferencją. Początkowo (od 2005) przy korekcie, przyjęciu formy graficznej serii
oraz wstępnym składzie i wyborze ilustracji. Od roku 2012 byłam współredaktorem naukowym serii
monografii wydawanych w ramach „Czasopisma Technicznego”, od 2014 jestem współredaktorem
naczelnym. Jestem także współredaktorem w publikacji wydanej w ramach serii monografia Wydziału
Architektury pt.: Współczesna ranga zieleni zabytkowej, Dziedzictwo zagrożone, ogrody historyczne w
Polsce oraz Threats occurring in historical gardens of countries in Central Europe (w druku).
Działalność w zakresie popularyzacji nauki realizuje wraz z zespołem Zakładu Sztuki Ogrodowej,
z którym corocznie organizuję wystawę studenckich prac z przedmiotu projektowanie zintegrowane
(rok II) a od roku 2015 także wystaw prac dyplomowych (razem z dr inż. arch. K. Hodor, m.in. w NCK
w Krakowie).
Brałam także udział w posiedzeniach komisji konkursowych krajowych konkursów projektowych
między innymi organizowanych przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Twórców Ogrodów i Targi
Poznańskie czy Politechnikę Krakowską. Od roku 2014 w ramach współpracy z ASP w Krakowie
organizuje także warsztaty studenckie dotyczące projektu mebla w przestrzeni ogrodowej.
12