Część pierwsza ZAGADNIENIA OGÓLNE - katalog główny

WPROWADZENIE ..............................................................................................................
11
Część pierwsza
ZAGADNIENIA OGÓLNE
Rozdział I. CZYM JEST UNIA EUROPEJSKA? — Maciej Perkowski ..........................
17
Rozdział II. ŹRÓDŁA PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ I ICH STOSOWANIE
W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH - Adam Łazowski .........................
24
1. Uwagi wstępne.....................................................................................................................
2. Prawo pierwotne ................................................................................................................
3. Prawo wtórne w I filarze......................................................................................................
3.1. Uwagi wprowadzające..................................................................................................
3.1.1. Rozporządzenie ................................................................................................
3.1.2. Dyrektywa .........................................................................................................
3.1.3. Decyzja...............................................................................................................
4. Instrumenty II filaru Unii Europejskiej .............................................................................
5. Instrumenty III filaru Unii Europejskiej ............................................................................
6. Ogólne zasady prawa .........................................................................................................
7. Prawo międzynarodowe publiczne.......................................................................................
8. Orzecznictwo wspólnotowych sądów...................................................................................
9. Prawo miękkie......................................................................................................................
10. Zasady stosowania prawa Unii Europejskiej na płaszczyźnie wewnętrznej państw
członkowskich ..................................................................................................................
10.1. Uwagi wprowadzające...............................................................................................
10.2. Zasady stosowania prawa wspólnotowego na płaszczyźnie krajowej państw
członkowskich .........................................................................................................
10.3. Zasady stosowania instrumentów II i III filaru Unii Europejskiej w państwach
członkowskich...........................................................................................................
24
25
28
28
30
30
31
31
32
33
33
34
35
36
36
36
42
Rozdział III. SYSTEM INSTYTUCJONALNY UNII EUROPEJSKIEJ — Maciej
Perkowski..........................................................................................................
43
1. Wprowadzenie......................................................................................................................
2. Zasady systemu instytucjonalnego Unii Europejskiej..........................................................
43
45
3. WaŜniejsze instytucje systemu ............................................................................................
3.1. Rada Europejska...........................................................................................................
3.2. Rada Unii Europejskiej ..............................................................................................
3.3. Parlament Europejski....................................................................................................
3.4. Komisja Europejska......................................................................................................
3.5. Europejski Trybunał Sprawiedliwości ........................................................................
3.6. Trybunał Obrachunkowy............................................................................:..................
4. Inne organy ........................................................................................................................
46
46
47
48
49
50
50
51
Część druga
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
Rozdział IV. ZNACZENIE ORZECZNICTWA EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU
SPRAWIEDLIWOŚCI DLA SYSTEMU PRAWNEGO UNII
EUROPEJSKIEJ — Sylwia Majkowska.........................................................
55
Rozdział V. ORGANIZACJA EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI
— Aleksandra Wentkowska .................................................................................
77
1. Wprowadzenie......................................................................................................................
2. Sędziowie..............................................................................................................................
2.1. Skład..............................................................................................................................
2.2. Prezydent ETS .............................................................................................................
2.3. Gwarancje niezawisłości sędziowskiej ..........................................................................
2.3.1. Immunitet sędziowski ........................................................................................
2.3.2. Zakaz zajmowania innych stanowisk...................................................................
2.3.3. Przywileje sędziowskie .......................................................................................
2.3.4. Wyłączenie sędziego .........................................................................................
2.4. Usunięcie a utrata urzędu ...........................................................................................
3. Adwokaci Generalni ...........................................................................................................
4. Administracja Trybunału......................................................................................................
4.1. Sekretarz Trybunału......................................................................................................
4.2. Sekretariat.....................................................................................................................
4.3. Asystenci (referendarze) .............................................................................................
4.4. Dyrektoriaty .................................................................................................................
5. Asystent Sprawozdawca ......................................................................................................
6. Posiedzenia Trybunału .......................................................................................................
6.1. Izby Trybunału..............................................................................................................
6.2. Tryb posiedzeń..............................................................................................................
7. Języki urzędowe....................................................................................................................
8. Przedstawiciele stron............................................................................................................
9. Pomoc prawna......................................................................................................................
10. Koszty postępowania..........................................................................................................
11. Postępowanie przed Trybunałem ......................................................................................
12. Reformy nicejskie .............................................................................................................
77
79
79
80
83
83
84
85
85
87
88
90
90
91
92
92
93
93
93
94
95
96
97
98
99
100
Rozdział VI. POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI
WSPÓLNOT EUROPEJSKICH — Tomasz Tadeusz Koncewicz................
102
1. Wprowadzenie......................................................................................................................
2. Dwie grupy aktów prawnych ..............................................................................................
2.1. Traktaty załoŜycielskie i jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości.................................
2.2. Statut i Regulamin Trybunału Sprawiedliwości — podstawowe akty proceduralne
102
104
105
110
3. Wprowadzenie do postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości ..............................
4. Wybrane aspekty postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości ................................
4.1. Wszczęcie postępowania................................................................................................
4.1.1. Skargi bezpośrednie rozpatrywane przez Trybunał Sprawiedliwości...................
4.1.2. Wszczęcie postępowania w przypadku odwołań od orzeczeń Sądu Pierwszej
Instancji ............................................................................................................
4.1.3. Wszczęcie postępowania w przypadku wniosków o wydanie orzeczenia
wstępnego...........................................................................................................
4.1.4. Obowiązki Kancelarii Trybunału ......................................................................
4.1.5. WaŜne złoŜenie skargi.........................................................................................
4.1.6. Podział braków w skardze...................................................................................
4.1.7. Grupa pierwsza — braki istotne powodujące niedopuszczalność skargi.............
4.1.8. Grupa druga — braki, które moŜna uzupełnić.....................................................
4.1.9. Grupa trzecia — braki formalne skargi, które trzeba uzupełnić...........................
4.1.10. Postępowanie naprawcze...................................................................................
4.1.11. Pokumenty załączane do skargi ........................................................................
4.1.12. Kwestia wskazania dowodów na poparcie skargi .............................................
4.1.13. Praktyczne aspekty sporządzania skargi .........................................................
4.2. Wyrokowanie w Trybunale Sprawiedliwości.................................................................
4.2.1. Ogólnie o orzeczeniach Trybunału — kwestie terminologiczne .......................
4.2.2. Narada sędziowska — „serce naszej sędziowskiej pracy" .................................
4.2.3. Styl sędziowski w Luksemburgu ......................................................................
4.2.4. Jak wygląda wyrok Trybunału Sprawiedliwości? Teoria i praktyka....................
4.2.5. W poszukiwaniu zasady ogólnej budowy wyroków............................................
4.2.6. Wykonanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości ...........................................
4.3. Reprezentacja stron w postępowaniu przed Trybunałem Sprawiedliwości ..................
4.3.1. Ogólne zasady rządzące reprezentacją stron w postępowaniu przed Trybunałem
Sprawiedliwości..................................................................................................
4.3.2. Przedstawiciel ..................................................................................................
4.3.3. Adwokat..............................................................................................................
4.3.4. Doradca...............................................................................................................
4.3.5. Nauczyciele akademiccy......................................................................................
4.3.6. Pojęcie „adwokata upowaŜnionego do praktykowania przed sądem państwa
członkowskiego" (art. 37 ust. 3 Statutu) ...........................................................
4.3.7. Artykuł 104 ust. 2 Regulaminu Trybunału jako lex specialis w stosunku do
ogólnych zasad reprezentacji stron......................................................................
4.3.8. Konsekwencje braku reprezentacji stron na podstawie wybranego orzecznictwa
Trybunału............................................................................................................
4.4. Odrębności postępowania o wydanie orzeczenia wstępnego ......................................
4.5. Rzecznik generalny w Trybunale Sprawiedliwości........................................................
4.5.1. Klasyfikacja urzędu rzecznika generalnego w Trybunale Sprawiedliwości ...
4.5.2. Rola rzecznika generalnego w Trybunale Sprawiedliwości ...............................
4.6. Sąd Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich............................................................
4.6.1. Drugi sąd wspólnotowy w Luksemburgu............................................................
4.6.2. Skład Sądu Pierwszej Instancji............................................................................
4.6.3. Ogólnie o kompetencjach Sądu Pierwszej Instancji .........................................
4.6.4. Artykuł 47 Statutu Trybunału Sprawiedliwości...................................................
4.7. Inne wybrane aspekty postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości.....................
4.7.1. Wyrok zaoczny i sposoby jego podwaŜenia .....................................................
4.7.2. Przypadek specjalny: postępowanie w sprawach pilnych....................................
4.7.3. Pomoc prawna ...................................................................................................
114
122
122
123
123
124
125
127
130
131
134
136
137
140
141
141
143
143
143
146
147
150
151
152
152
154
156
157
159
159
163
165
169
172
177
180
185
185
187
188
189
191
191
192
193
4.1 A. Przekazywanie spraw Izbom...............................................................................
4.7.5. Raport wstępny sędziego sprawozdawcy i zakończenie fazy pisemnej
postępowania ......................................................................................................
195
195
Rozdział VII. ORZECZENIA PREJUDYCJALNE TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI
WSPÓLNOT EUROPEJSKICH — Mariusz Korniłowicz ......................... 197
1. Uwagi wstępne......................................................................................................................
2. Podstawy prawne postępowania prejudycjalnego ................................................................
3. Skutki orzeczenia prejudycjalnego........................................................................................
4. Charakter prawny orzeczenia prejudycjalnego ...................................................................
5. Procedura odpowiedzi na pytanie prejudycjalne...................................................................
197
201
207
211
213
Rozdział VIII. WSPÓŁPRACA Z SĄDAMI KRAJOWYMI — Aleksandra Wentkowska
228
1. Francja ................................................................................................................................
1.1. Sądy najwyŜsze ..........................................................................................................
1.1.1. Conseil Constitutionnel (Rada Konstytucyjna) ..................................................
1.1.2. Cour de Cassation (Sąd Kasacyjny).....................................................................
1.1.3. Conseil d'Etat (Rada Stanu) ................................................................................
1.2. Sądownictwo powszechne.............................................................................................
2. Holandia.............. , ...............................................................................................................
2.1. Sądy najwyŜsze ..........................................................................................................
2.2. Sądy powszechne..........................................................................................................
3. Niemcy..................................................................................................................................
3.1. Sądy najwyŜsze ...........................................................................................................
3.1.1. Sprawa Solange I.................................................................................................
3.1.2. Sprawa Vielleicht- Beschluß...............................................................................
3.1.3. Sprawa Mittlerweile- Beschluß...........................................................................
3.1.4. Sprawa Solange II ..............................................................................................
3.1.5. Sprawa Wenn- nicht- Beschluß...........................................................................
3.1.6. Sprawa Maastricht...............................................................................................
3.2. Sądy powszechne..........................................................................................................
4. Włochy.................................................................................................................................
4.1. Sądy najwyŜsze ..........................................................................................................
4.2. Sądy powszechne..........................................................................................................
5. Wielka Brytania (Anglia i Walia)..........................................................................................
228
229
229
231
232
234
234
235
236
238
238
239
240
241
241
243
243
244
245
245
248
250
Rozdział IX. WYŁĄCZENIE KOMPETENCJI EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU
SPRAWIEDLIWOŚCI — Sebastian Rynkiewicz .........................................
256
1. Wstęp ..................................................................................................................................
2. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej.....................................
3. Współpraca sądowa i sprawy wewnętrzne............................................................................
4. Podsumowanie . ..:................................................................................................................
256
257
259
261
Rozdział X. ORZECZNICTWO ETS — WYBÓR NAJCIEKAWSZYCH
PRZYPADKÓW — Izabela Gajewska-Kraśnicka ........................................
262
1. Wprowadzenie......................................................................................................................
2. Zasady prawa wspólnotowego ...........................................................................................
2.1. Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego...............................................................
262
263
263
2.2. Zasada skutku bezpośredniego niektórych aktów prawa wspólnotowego .....................
2.2.1. Istota skutku bezpośredniego ...........................................................................
2.2.2. Skutek bezpośredni aktów prawa wtórnego.........................................................
2.2.3. Skutek bezpośredni a odpowiedzialność odszkodowawcza państwa
członkowskiego ..................................................................................................
2-3- Zasada współpracy.........................................................................................................
2.4. Zasada równowagi instytucjonalnej ............................................................................
2.5. Zasada proporcjonalności ...........................................................................................
2.6. Zasada jednolitości........................................................................................................
2.7. Zasada poszanowania prawa międzynarodowego .......................................................
2.8. Zasada poszanowania praw podstawowych...................................................................
3. Prawo wspólnotowe w postępowaniu przed sądami krajowymi — procedura prejudycjalna
3.1. Cel procedury prejudycjalnej ......................................................................................
3.2. Organy zobowiązane do wniesienia zapytania wstępnego ..........................................
3.3. Zasady procedury prejudycjalnej ................................................................................
265
265
266
269
271
271
272
273
274
275
275
275
276
276
Część trzecia
ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE
Rozdział XI. STATUS PRAWNY REFERENDARZA SĄDOWEGO W POLSCE
WYBRANYCH PAŃSTWACH UNII EUROPEJSKIEJ — Marta
B. Rękawek-Pachwicewicz.................................................................................
1. Wstęp .................................................................................................................................
2. Definicje i występujące modele zawodu ............................................................................
3. Urząd referendarza sądowego................................................................................................
4. Status prawny polskiego referendarza sądowego przy uwzględnieniu kontekstu
historycznego........................................................................................................................
5. Wnioski końcowe ..............................................................................................................
281
281
282
287
292
299
Rozdział XII. ADMINISTRACJA SĄDOWA A STANDARD URZĘDNICZY UNII
i EUROPEJSKIEJ — Robert Szczepankowski .............................................. 300
Rozdział XIII. ZAGADNIENIA PRAWNOKARNE INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ.
TRAKTATOWY CHAOS CZY ŁAD PRAWNY? — Adam Górski,
Andrzej Sakowicz .........................................................................................
Wprowadzenie ........................................................................................................................
A. Uznawanie wyroków karnych w obszarze Unii Europejskiej. Nowe rozumienie zasady
w zjednoczonej Europie...........................................................................................................
1- Wstęp................................................................................................................................
2. Regulacja oraz próby zmian zasady ne bis in idem w kodeksie karnym z 1997 roku ...
3. Zasada ne bis in idem w obszarze Unii Europejskiej .......................................................
4. Podsumowanie..................................................................................................................
B. Konwencja o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z 1995 roku
jako główny instrument w walce z przestępstwem oszustwa................................................
1. Wstęp...............................................................................................................................
2. Konwencja o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z 26 lipca
1995 roku........................................................................................................................
2.1. Definicja oszustwa....................................................................................................
2.2. Kary i odpowiedzialność karna osób prawnych ......................................................
3. Podsumowanie...................................................................................................................
311
311
312
312
313
314
320
321
321
324
324
326
329
C. ZałoŜenia prawa ekstradycyjnego Unii Europejskiej ..........................................................
1. Konwencja Unii Europejskiej o uproszczonej procedurze ekstradycyjnej z 1995 roku
2. Konwencja Unii Europejskiej o ekstradycji z 1996 roku..................................................
D. Europejski Nakaz Aresztowania: nowy instrument współpracy w sprawach karnych
w Unii Europejskiej. Zarys problematyki.............................................................................
1. Wstęp: powstanie i znaczenie ENA..................................................................................
2. Definicja i istota ENA ...................................................................................................
3. Procedura wydawania przestępców w ENA. Główne załoŜenia ......................................
4. Podsumowanie.................................................................................................................
329
329
330
338
338
340
348
350