Używanie marihuany

Używanie marihuany
Przetwory konopi indyjskich stały się obok alkoholu i nikotyny najczęściej
używaną substancją odurzającą, często będącą środkiem inicjującym wejście w
świat narkotyków. Wspomniany alkohol i nikotyna z racji historycznie
powszechnej i szerokiej obecności oraz szczególnego traktowania przez
Państwo (legalny przemysł wytwórczy, dystrybucja, handel, itp.) stały się
odrębnymi kategoriami z rzadka włączanymi w obszar narkotyków, do czego
zdają się też aspirować kannabinole.
Marihuana w coraz szerszym społecznym odbiorze, korzystając ze zmian
cywilizacyjnych i przyspieszającego rozwoju, ale i nawisu wiedzy potocznej,
zdaje się wykorzystywać okazję, by tez zrzucić siebie jarzmo złowrogo
brzmiącego określenia NARKOTYKI i stać się osobną kategorią.
Dostępność, presja otoczenia, ciekawość czy postępujące przyzwolenie
społeczne to cześć czynników, które wpływają tak na samą inicjację
(kannabinole są najczęściej „jako pierwszy w życiu” używanym narkotykiem)
jak i pozostawanie przy mniej czy bardziej regularnym używaniu tego
narkotyku, co z czasem, np. wskutek wtórnych objawów i kosztów używania,
ulega zmianie. Fakt, iż przetwory konopi indyjskich znajdują się we
wspomnianym zawieszeniu między legalnością a nielegalnością, szkodliwością
a nieszkodliwością czy wieloma innymi mnożącymi się argumentami „za” i
„przeciw”, podobną niejasność budzą w ocenie i świadomości wielu dorosłych
ludzi, jednak specyfika okresu dorastania (po marihuanę najczęściej sięga
młodzież) łatwo radzi sobie z podobnymi dylematami.
Decyzja o zażyciu narkotyków podejmowana z wielu powodów, w rozmaitych
okolicznościach i dla różnych celów daleka jest od brania pod uwagę informacji
płynących „ze świata dorosłych” typu: „Uważaj! To niebezpieczne!”, „Droga bez
wyjścia”, „To pułapka!”,
itd. Osoba sięgająca po narkotyk oczekuje
pozytywnych skutków odurzającego działania substancji zawartej w skrócie THC
(od: tetrahydrokannabinol – najbardziej aktywny związek chemiczny o działaniu
psychotropowym wchodzący w skład blisko 60 kannabinoli obecnych w
marihuanie), co w większości przypadków ma miejsce. Siła i jakość efektu
odurzającego zależy między innymi od jakości przyjętej substancji (marihuana,
haszysz, olej haszyszowy), dawki, sposobu wprowadzenia narkotyku do
organizmu, a także samego konsumenta (nastawienie, cechy charakteru, stan
emocjonalny) i jego otoczenia. Często działanie narkotyczne ma przebieg
bardzo indywidualny – THC dociera krwiobiegiem do mózgu, a tam do wielu
ośrodków odpowiedzialnych między innymi za pamięć, percepcję, myślenie,
emocje, motorykę czy termoregulacje – czyli za stan organizmu i poziom
samopoczucia – różnorodność i mnogość zaburzonych/odurzonych ośrodków
mózgowych może dać koktajl różnych efektów. Pomijając awersyjna
(negatywną, odrzucającą) reakcje na wprowadzony do organizmu narkotyk,
czego doznaje część użytkowników, działanie THC zaczyna się stosunkowo
szybko od momentu zażycia (kilka, kilkanaście minut) i trwać może nawet do
kilku godzin. Zmienny stan psychiczny może przechodzić przez kilka faz, w
których pojawiając się chwile dobrego samopoczucia, rozluźnienia,
gadatliwości, nadwrażliwości zmysłowej z zaburzeniami poczucia czasu i
przestrzeni aż do uspokojenia i wygaszenia doznań. Stan odurzenia może też
przynieść zaostrzenie objawów w postaci pseudohalucynacji, napadów lęku,
dezorientacji i urojeń.
Działanie marihuany to prócz efektów psychicznych również symptomy w
postaci wysuszenia śluzówek jamy ustnej, przekrwienie spojówek, szklistość
gałek ocznych, bóle w klatce piersiowej, bóle głowy, zaburzenia równowagi oraz
ogólne pogorszenie sprawności fizycznej i psychicznej. Osoby używające
kannabinoli regularnie i w sposób długotrwały skarżą się na tzw. „zespół
demotywacyjny” (szybkie męczenie się, brak chęci do aktywności, trudności w
uczeniu się, problemy z koncentracją uwagi, regularnością, wytrwałością i
pamięcią), a także na uciążliwe wahania nastroju, drażliwość, napady lęku,
kłopoty z łaknieniem, trudności z zasypianiem, co jest wyraźnym obrazem
zespołu abstynencyjnego mimo, że zależność fizyczna w przypadku u zażywania
marihuany jest rzadko notowana.
Obecność kannabinoli w mózgu, a także w innych częściach organizmu
(wątroba, organy płciowe – thc odkłada się w komórkach tłuszczowych)
utrudnia funkcjonowanie i procesy życiowe, które szczególnie u młodych ludzi
zachodzą w sposób bardzo dynamiczny i z uwagi na dojrzewanie i rozwój są
kluczowe dla dalszego życia. Poważne zagrożenie dla osób obciążonych
podatnością na choroby psychiczne stanowi psychotropowe działanie THC, gdyż
narkotyzowanie się może wyzwolić zaburzenia psychotyczne i rozwój chorób
psychicznych w postaci ostrych psychoz majaczeniowych, zaburzeń
nerwicowych, schizofrenii i depresji.
Regularne używanie marihuany siłą rzeczy musi wpłynąć na rzeczywistość
odbieraną, rozumianą i przeżywaną przez użytkownika, która ulega znaczącemu
zniekształceniu. Początkowo dzięki bezpośredniemu działaniu narkotyku,
później za sprawą procesów psychicznych oddalających/odrywających od zasad
logiki, racjonalności i zdrowego rozsądku – im wolniej i łagodniej
(„nieszkodliwiej”) ten proces się odbywa, tym trudniejsze jest to do zauważenia
dla amatora kannabis. Szczególnie trudne, gdy po trawkę sięgają osoby bardzo
młode, będące na progu wykształcania zdolności decydowania o sobie,
budowania kompetencji życiowych i samodzielności – u tych osób zadania te
staną pod znakiem zapytania dając pierwszeństwo schematom postępowania,
szukaniem „dróg na skróty” i unikaniem odpowiedzialności czyli…oznakom
uzależnienia. Brak zadowolenia ze swego życia, trudności w jego ułożeniu,
wahania nastroju i dezorientacja przypomina przebywanie w potrzasku, co choć
trochę lub na chwile ma osłodzić i ubarwić skręt z marihuaną – prawdziwym
sprawcą zwabienia w tę pułapkę.
Wyraźnemu wzrostowi przyzwolenia społecznego w sferze używania
przetworów konopi towarzyszy coraz bardziej rozpowszechniona opinia o niskiej
szkodliwości tego narkotyku. Nie jest to opinia osób uzależnionych od
marihuany.
Artur Sokołowski
psycholog, psychoterapeuta
(materiał przygotowany dla Centrum Profilaktyki, Terapii i Rehabilitacji GOPS
Czerwonak)