Mgr Kinga Filipek Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk o

Mgr Kinga Filipek
Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk o zdrowiu
STRESZCZENIE
Cel pracy zatytułowanej „Przesądy we współczesnej obyczajowości seksualnej
Polaków” stanowiło zbadanie obecności, oraz roli przesądów w seksualizmie polskiego
społeczeństwa na przełomie pierwszej j drugiej dekady XXI stulecia.
Przeanalizowano wiele pozycji z bardzo obszernej literatury tematu wybierając
szczególnie reprezentatywne. W oparciu o nie przedstawiono dzieje i znaczenie odnoszących
się do życia płciowego zabobonów. Tam, gdzie ich korzenie były niewiadome tworzono
hipotezy własne.
Sformułowano schemat mechanizmu powstawania przesądów wywodząc je z lęku
przed niewiadomym, poprzez naturalną dążność do identyfikacji jego przyczyny i stworzenia
mechanizmów obronnych, to jest apotropeionów.
Materiał badany uzyskano na podstawie treści wypowiedzi respondentów w specjalnie
ułożonych ankietach. Pytania odnosiły się do 15 najpowszechniejszych przesądów
związanych z płciowością. W badaniu uczestniczyło 758 osób, w tym 447 kobiet i 311
mężczyzn. Szczególnie licznie reprezentowane były przedziały wiekowe 38-47 (26,52 %),
oraz 48-57 (25,59 %) lat. Przeważali ankietowani pozostający w stałych układach
partnerskich (44,72 %), posiadający jedno (44,33 %) lub dwoje (24,14 %) dzieci.
Zdecydowaną większość stanowili wierzący (93,93 %), wyznania rzymskokatolickiego (73,88
%),
pracownicy
umysłowi
(68,73 %), ze średnim wykształceniem (52,24 %). Podział stałych miejsc przebywania
respondentów na miasto (53,96 %) i wieś (46,04 %) kształtował się podobnie. Największa
ilość ankietowanych pochodziła z regionu centralnego Polski (39,05 %). Uczestniczący w
badaniu uznawali swe życie erotyczne za aktywne (55,14 %), głównie w pełni (52,24 %),
bądź miernie (20,58 %) satysfakcjonujące.
Zgromadzone w pracy dane potwierdziły bardzo wyraźnie zaznaczoną obecność w
polskiej obyczajowości powiązanych z seksualizmem przesądów takich jak:
•
lęk przed negatywnymi skutkami masturbacji (26,91 %) i polucji (15,70 %),
•
przeświadczenie co do ściśle określonej, nieprzekraczalnej ilości ejakulatów w życiu
mężczyzn (30,58 %),
•
„obowiązek małżeński” (43,40 %),
•
szeroko pojmowane kwestie orgazmów kobiet (36,41 %) i mężczyzn (13,85 %),
•
strach mężczyzn przed kobietami (14,29 %),
•
kwestia „nieczystości” położnic (11,48 %) i podejmowanie aktywności płciowej
w 6 tygodni po rozwiązaniu (69,08 %),
•
wpływ magii i czarów na życie erotyczne ludzi (48,96 %),
•
kompleks „małego członka” (w zwisie – 80,72 %, we wzwodzie – 84,31 %),
•
„odmładzające” działanie młodych partnerek na starzejących się mężczyzn (44,66 %),
•
problematyka zapobiegania nieplanowanej ciąży (stosunek przerywany – 31,27 %;
inicjacja seksualna, całkowity brak ryzyka zapłodnienia – 54,49 %),
•
homoseksualizm jako „groźna” w opinii społecznej patologia (67,72 %),
•
„profesjonalne szamaństwo” seksuologów (68,25 %),
•
możliwości ułożeń ciał partnerów podczas stosunku, tzw. „pozycje” (70,23 %).
W dysertacji dowodnie wykazano rozpowszechnienie i wyraźny wpływ zabobonów na
współczesną płciowość Polaków. Respondenci werbalnie negujący wiarę w przesądy często
realizowali je w codziennym życiu.
Zabobony na trwale wbudowane w obyczajowość stały się niepodważalne,
niedyskutowalne, samotłumaczące się przybierając formę dogmatów. Uciekanie się do nich
redukowało odczuwany strach przed niepojmowalnymi, a przez to groźnymi zjawiskami
stanowiąc ułatwiający byt mechanizm obronny (apotropeion).
Hołdowanie przesądom wynikało ponad to z mentalnego bezwładu, niemożności, bądź
niechęci do podjęcia walki z przeciwnościami życiowymi tłumaczonymi bezradnością, lub
motywowanymi zwykłym lenistwem. Łatwiej uciec się do przesądu, np. magicznego gestu,
czy formuły niż zdecydować się na konkretne, wymagające wysiłku działanie.
Ostatecznym, wynikającym z pracy wnioskiem było stwierdzenie, że jedyną metodę
zwalczania związanych z seksualnością przesądów stanowi eliminacja indukującego je,
wynikłego z niedouświadomienia lęku.