Kliknij, aby przeczytać artykuł.
Transkrypt
Kliknij, aby przeczytać artykuł.
ANIMALOTERAPIA „Człowiekowi niepełnosprawnemu, jak każdej innej osobie słabej należy pomóc, aby stał się twórcą własnego życia” - Jan Paweł II Animaloterapia nazywana inaczej zooterapią to terapia naturalna wykorzystująca dobroczynny, leczniczy wpływ zwierząt na zdrowie i samopoczucie człowieka. Dla każdego człowieka kontakt ze zwierzęciem jest bardzo ważny. Jednak najważniejszy jest dla osoby chorej, szczególnie dotykanie zwierząt, które ma ogromnie znaczenie w procesie leczenia i terapii ludzi chorych. Zwierzęta działają na nas uspokajająco i rozluźniająco dlatego, że przyjmują nas bezkrytycznie takimi jakimi jesteśmy. Czynnik ten odgrywa istotne znaczenie w procesie terapii osób chorych. Pomaga im to zaakceptować siebie, takimi jakimi są. Innym pozytywnym efektem kontaktu ze zwierzęciem jest radość jaką z niego czerpie osoba chora. Terapia z udziałem zwierząt znana jest już od dwóch tysięcy lat. Już Hipokrates uważał, że jazda konna jest formą gimnastyki pobudzającej funkcje organizmu i łagodzącej schorzenia. Jest wiele programów wykorzystujących do działań terapeutycznych zwierzęta. Najpopularniejsze z nich to: AAA – Animal Assisted Activities – zajęcia z udziałem zwierząt. Zajęcia odbywają się w ośrodkach leczniczych, opiekuńczych i domach prywatnych. Zajęcia są spontaniczne i trwają tak długo, jak jest to konieczne. Efekty pracy nie muszą być dokumentowane. AAT – Animal Assisted Therapy – terapia z udziałem zwierząt. Program podobny jest do AAA, ale działania mają z góry określony cel i prowadzi go profesjonalista: lekarz lub fizjoterapeuta AAT. Zajęcia są planowane, a efekty pracy muszą być dokumentowane. AAE – Animal Assisted Education – edukacja z udziałem zwierząt. Najpopularniejsze terapie zwierzęce to: hipoterapia (terapia, z udziałem koni) felinoterapia (terapia z udziałem kotów) dogoterapia (terapia z udziałem psów) delfinoterapia (terapia z udziałem delfinów) alpakoterapia (terapia z udziałem alpak) onoterapia (terapia z mułami i osłami) pet therapy (terapia z udziałem różnych zwierząt, między innymi królików, chomików, świnek morskich, ptaków, gadów i płazów hodowlanych) HIPOTERAPIA „Koń jest Twoim zwierciadłem. On Ci nie pochlebia lecz pokazuje Twój temperament i jego wahania. Nie złość się nigdy na swego konia – przecież równie dobrze mógłbyś złościć się na zwierciadło” – Rudolph Binding Hipoterapia to terapia poprzez kontakt z koniem. Ma ona służyć poprawie funkcjonowania człowieka w sferze fizycznej, emocjonalnej, poznawczej i społecznej. Stosowana jest szczególnie tam, gdzie inne metody nie przynoszą zadowalających rezultatów. Realizowana jest przez: gimnastykę na koniu – przywraca sprawność fizyczną poprzez odpowiednią gimnastykę leczniczą wykonywaną na koniu poruszającym się stępem i kłusem. Jest uzupełnieniem klasycznej fizjoterapii; jazdę konną – podczas jazdy konnej i czynności z nią związanych stosowane są działania edukacyjne, pedagogiczne, elementy psychoterapii, terapii zajęciowej i logopedii; kontakt z koniem – umożliwia pacjentowi poznanie zwierzęcia i nawiązanie z nim kontaktu. Efektem terapeutycznym jest poprawienie komunikacji pacjenta ze światem zewnętrznym. Z hipoterapii mogą korzystać osoby: upośledzone umysłowo; z zaburzeniami rozwoju; z uszkodzeniem wzroku i słuchu; niedostosowane społecznie. Cele działań hipoterapeutycznych: poprawa koordynacji wzrokowo – ruchowej; poprawa orientacji przestrzennej; rozeznanie w schemacie własnego ciała; zwiększenie możliwości koncentracji uwagi i utrzymywania zorganizowanej aktywności; zwiększanie motywacji do wykonywania ćwiczeń; rozwijanie samodzielności; zmniejszanie zaburzeń równowagi; poprawa reakcji obronnych; zwiększanie możliwości lokomocyjnych; relaksacja i osłabienie reakcji nerwicowych; zapewnienie kontaktu ze zwierzęciem i przyrodą. FELINOTERAPIA „Zdobyć przyjaźń kota nie jest rzeczą łatwą. Nie lokuje on swych uczuć nierozważnie: może zostać Waszym przyjacielem, jeśli jesteście tego godni, ale nigdy Waszym niewolnikiem” - Théophile Gautier Felinoterapia nazywana jest inaczej terapią - leczeniem kotem. Kontakt z kotem działa uspokajająco, zmniejsza stres, obniża ciśnienie. Koty mogą także pomóc w uśmierzaniu bólu. Kot, którego naturalna temperatura wynosi ok. 38 stopni, działa podczas głaskania jak grzałka. W świat dziecka chorego na autyzm, czy zespół Aspergera człowiekowi jest bardzo trudno wniknąć. Dziecko nawiązuje z nim kontakt, co powoduje uspokojenie się i otwarcie. Tak samo jest w przypadku dzieci chorych na ADHD, zespół Downa, zaburzenie zachowania i emocji, zaburzenie lękowe, depresję, uszkodzenie słuchu czy wzroku, upośledzonych umysłowo lub osób chorych psychicznie. Zajęcia felinoterapii gdy odbywają się w sposób regularny przynoszą wiele pozytywnych efektów zarówno pedagogicznych, jak i terapeutycznych. DOGOTERAPIA (KYNOTERAPIA) "Jedynym całkowicie bezinteresownym przyjacielem, którego można mieć na tym interesownym świecie, takim, który nigdy go nie opuści, nigdy nie okaże się niewdzięcznym lub zdradzieckim, jest pies… Pocałuje rękę, która nie będzie mogła mu dać jeść, wyliże rany odniesione w starciu z brutalnością świata… Kiedy wszyscy inni przyjaciele odejdą, on pozostanie" – George G. Vest Ogólnopolski Dzień Dogoterapii obchodzony jest 15 czerwca. Dogoterapia to zespół działań, które mają na celu terapeutyczne oddziaływanie na człowieka poprzez kontakt z psem. Terapia z wykorzystaniem psów pomaga przede wszystkim dzieciom z: autyzmem zespołem Aspergera mózgowym porażeniem dziecięcym ADHD zespołem zaburzeń uwagi (ADD) zespołem nadpobudliwości (HDK). Dogoterapia polega przede wszystkim na nawiązaniu więzi psychicznej ze zwierzęciem, co przyspiesza leczenie i ma korzystny wpływa na rozwój psychospołeczny. Zajęcia z udziałem psa pomagają rozwijać sferę umysłową dziecka, wpływają na koncentrację uwagi, rozwój mowy i funkcji poznawczych, pobudzają zmysł wzroku, słuchu, dotyku i węchu. Poprzez kontakt z psem osoba niepełnosprawna czuje się pewniej we własnym środowisku, łatwiej nawiązuje kontakty społeczne, poprawia komunikację, zdobywa nowych przyjaciół, zwiększa się ich aktywność fizyczna. DELFINOTERAPIA „.Delfin jest jak igła, która przełamuje patologiczne postawy i bariery dziecka, pozwalając podłączyć inne rodzaje terapii, spełniających rolę nici pociągniętych za igłą” – cytat ze strony Ośrodka delfinoterapii w Eupatorii Delfinoterapia to terapia z delfinami. Ćwiczenia z delfinami poprawiają zarówno sprawność fizyczną, jak i psychiczną człowieka. Delfiny emitują w wodzie ultradźwięki, które regenerują uszkodzone komórki, odblokowują emocje i przyspieszają rozwój np. mowy. Delfinoterapię stosuje się u chorych na: autyzm nerwice zespół Downa dysleksję nadpobudliwość wodogłowie u osób z uszkodzeniami analizatora wzrokowego i słuchowego dla osób z deficytami rozwojowymi dla osób niedostosowanych społecznie Zajęcia z delfinami polegają na pływaniu z delfinami w basenie, a także na zabawie z tymi zwierzętami. ALPAKOTERAPIA Alpakoterapia jest dziedziną zooterapii polegająca na współpracy terapeuty z alpakami. Alpakoterapia jest stosowana w terapii dzieci z: autyzmem ADHD problemami emocjonalnymi depresją nadciśnieniem porażeniem mózgowym zespołem Downa niedorozwojem umysłowym przeżywających stresy i załamania nerwowe zaburzeniami ruchu Alpakoterapia pomaga w usprawnieniu i poprawie koordynacji czynności ręki i ciała, w nabraniu pewności siebie, poprawie układu odpornościowego, poprawie stanu zdrowia psychicznego, obniżeniu poziomu lęku i zwolnieniu pracy serca. ONOTERAPIA Onoterapia to terapia z osłem, ale w terapii tej wykorzystuje się również muły i ośliki. Stosuje się ją przy: dysfunkcji wzroku uszkodzeniach neurologicznych zespole Downa upośledzeniu umysłowym chorobach psychicznych i zaburzeniach emocjonalnych niedostosowaniu społecznym wodogłowiu przepuklinie oponowo – rdzeniowej opóźnieniu ruchowym chorobach mięśni Onoterapia: wyzwala spontaniczną aktywność pozwala pokonać bierność daje motywację wzbogaca słownictwo czynne i bierne wzbogaca zdolności poznawcze rozwija motorykę małą i dużą wspomaga komunikację Zaletą wszystkich terapii ze zwierzętami jest ich bardzo pozytywny wpływ na człowieka – zarówno małego, jak i dużego – w sferze psychicznej, fizycznej i społecznej. Ogólne cele w animaloterapii to: poprawa umiejętności fizycznych (rozwijanie umiejętności motorycznych, uczenie poruszania się na wózku, rozwijanie równowagi) poprawienie umiejętności psychologicznych (rozwijanie umiejętności komunikacji, ćwiczenie komunikacji, uczenie się relaksacji, podnoszenie wiary we własne możliwości, obniżanie poziomu lęku, przeciwdziałanie poczuciu osamotnienia) oddziaływania edukacyjne (rozwijanie słownictwa, poprawa funkcjonowania pamięci krótkotrwałej i długotrwałej, nauka pojęć abstrakcyjnych) oddziaływania motywacyjne (uczenie systematyczności, obowiązkowości, motywowanie do regularnych zajęć) Korzyści z animaloterapii są naprawdę duże. Kontakt ze zwierzętami uspokaja, obniża ciśnienie, relaksuje, motywuje do zwiększonego wysiłku fizycznego, stymuluje zmysły, zwiększa pewność siebie i daje poczucie bezpieczeństwa. Dzieje się tak dlatego, że zwierzęta działają na osoby mające różne problemy i choroby uspokajająco i rozluźniająco. Zwierzęta zachowują się w sposób naturalny, a to pozwala pacjentom na otwarcie się i szczerość. Dla każdego człowieka, a w szczególności osoby chorej kontakt ze zwierzęciem jest ogromnie ważny. Każde zwierzę to istota żywa, delikatna i ciepła. Można ją dotykać, głaskać, przytulać, brać na ręce i kolana. Łagodne dotykanie, głaskanie i masaż stymuluje wydzielanie naturalnych substancji przeciwbólowych, pobudza funkcje odpornościowe naszego organizmu i obniża poziom hormonów stresu. Innym pozytywnym efektem kontaktu ze zwierzęciem jest radość, bo zwierzęta są źródłem dobrego humoru, śmiechu i zabawy. Należy pamiętać, że zooterapia zawsze powinna odgrywać rolę wspomagania procesu leczenia i rozwoju, bez względu na to przy udziale jakich zwierząt się odbywa. BIBLIOGRAFIA 1. M. Borkowska (red.), ABC rehabilitacji, „Pelikan”, Warszawa 1989 2. I. Czajkowska ,K. Herda, Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Poradnik dla nauczycieli., WSiP, Warszawa 1996 3. J. Filozof, Dogoterapia ? Co to jest?, Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Koło w Jarosławiu, Jarosław 2004 4. A. Franczyk, K. Krajeńska, J. Skorupa, Animaloterapia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2007 5. B. Kulisiewicz, Witaj, piesku! Dogoterapia we wspomaganiu rozwoju dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych., Wyd. Impuls, Kraków 2007 6. A. Strumińska (red.), Psychopedagogiczne aspekty hipnoterapii dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2003 7. M. Ślifirska, R. Werpachowska, M. Wolff, Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, Warszawa 2003