docRola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym
download 
Reklamacja Transkrypt
Rola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym
Wies³awa Przybylska-Kapuœciñska* Magdalena Szyszko** Wies³awa Przybylska-Kapuœciñska, Magdalena Szyszko Rola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym Rola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym Wstêp Wspó³czesne pañstwa staj¹ przed wyzwaniem zwi¹zanym z konstrukcj¹ pokryzysowej architektury rynku finansowego. Kryzys, który rozpocz¹³ siê w 2007 r. na amerykañskim rynku kredytów subprime, ods³oni³ s³aboœci wspó³czesnego systemu finansowego, w tym brakowa³o nadzoru o charakterze systemowym. Nie wypracowano jeszcze ostatecznych rozstrzygniêæ dotycz¹cych ram instytucjonalnych i organizacji nadzoru makroostro¿noœciowego. Pojawi³y siê jednak postulaty wskazuj¹ce, ¿e nadzór makroostro¿noœciowy obarczony zadaniem w postaci identyfikowania, analizy i ograniczania ryzyka systemowego powinien zostaæ z³o¿ony w rêkach jednej instytucji lub rady, a bank centralny ma odgrywaæ w nim kluczow¹ rolê. W szerszym kontekœcie instytucja nadzoru makroostro¿noœciowego ma prowadziæ politykê makroostro¿noœciow¹1 stanowi¹c¹ dodatkowe narzêdzie stabilizacji gospodarki. Wobec postulatu, by bank centralny by³ centraln¹ instytucj¹ nadzoru makroostro¿noœciowego, warto przeanalizowaæ wybrane aspekty zwi¹zane z pe³nieniem nowych funkcji przez w³adze monetarne. Analiza roli banku centralnego w nadzorze o charakterze systemowym i wybranych zwi¹zków miêdzy polityk¹ monetarn¹ a makroostro¿noœciow¹ jest celem niniejszego artyku³u. Przegl¹d piœmiennictwa i analiza rozwi¹zañ proponowanych przez organizacje ponadnarodowe umo¿liwi¹ jego osi¹gniêcie. * Prof. dr hab., Katedra Teorii Pieni¹dza i Polityki Pieniê¿nej, Wydzia³ Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, e-mail: [email protected], al. Niepodleg³oœci 10, 61-675 Poznañ ** Dr, Katedra Bankowoœci i Rynku Finansowego, Wydzia³ Finansów i Bankowoœci, Wy¿sza Szko³a Bankowa w Poznaniu, e-mail: [email protected], al. Niepodleg³oœci 2, 61-674 Poznañ 1 W niniejszym opracowaniu pojêcia polityka makroostro¿noœciowa i polityka stabilnoœci finansowej u¿ywane s¹ zamiennie. Przyjêto, ¿e politykê tê prowadzi organ nadzoru makroostro¿noœciowego. Rola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym 493 1. Zmiana roli i celów banków centralnych Na prze³omie lat 80. i 90. XX w. zaczê³o dominowaæ przekonanie, ¿e realizacja przez bank centralny celu nadrzêdnego w postaci stabilnego poziomu cen jest najlepszym sposobem na wsparcie wzrostu gospodarczego2. Cel inflacyjny sta³ siê celem priorytetowym wiêkszoœci banków centralnych. Otworzy³o to jednak dyskusjê o celach w innym kontekœcie: zasadnoœci obarczenia banku centralnego explicite celem w postaci stabilnoœci finansowej. W tablicy 1 przedstawiono konsensus dotycz¹cy zaanga¿owania banku centralnego w stabilnoœæ finansow¹, jaki obowi¹zywa³ przed kryzysem, i wykluwaj¹ce siê rozwi¹zania pokryzysowe. Przed kryzysem dyskusja na temat polityki makroostro¿noœciowej nakierowanej na stabilnoœæ finansow¹ by³a marginalizowana, a formalne cele wiêkszoœci banków centralnych nie obejmowa³y stabilnoœci finansowej, któr¹ dzia³ania tych podmiotów mia³y zapewniaæ przy okazji realizowania swojego ustawowego mandatu. Kryzys wymusi³ dyskusjê (i rozstrzygniêcia) na temat ram nadzoru makroostro¿noœciowego i redefinicji zadañ banku centralnego. Miêdzynarodowe instytucje finansowe opracowa³y rekomendacje opisuj¹ce po¿¹dany kszta³t nadzoru makroostro¿noœciowego. Postuluje siê, by wiod¹c¹ rolê odgrywa³ w nim w³aœnie bank centralny3. Oznacza to dla tego podmiotu rozszerzenie zakresu realizowanych zadañ przy niezmiennym zakresie instrumentów (stopa procentowa), co jest sprzeczne z zasad¹, ¿e polityka gospodarcza powinna mieæ liczbê instrumentów dostosowan¹ do liczby celów. Bank centralny mo¿e staæ przed koniecznoœci¹ wyboru, który z celów powinien zrealizowaæ, a nadrzêdnoœæ celów polityki pieniê¿nej mo¿e powstrzymaæ go od przeciwdzia³ania niestabilnoœci finansowej4. Nie ma bowiem jednoznacznych argumentów za tym, ¿e stabilnoœæ cen i stabilnoœæ finansowa nie s¹ wzglêdem siebie konkurencyjne. W dyskusji o nowej roli banku centralnego przewa¿y³y jednak argumenty uwypuklaj¹ce zasadnoœæ takiego rozwi¹zania. Ze wzglêdu na swój podstawowy mandat bank centralny ma doœwiadczenie w analizie ryzyka systemowego, w monitorowaniu rynku finansowego i w obserwacji 2 Zasugerowana w tytule podrozdzia³u ewolucja celów banku centralnego nie dotyczy historycznej dyskusji na temat neutralnoœci pieni¹dza, a wy³¹cznie zasadnoœci obarczenia banku centralnego zadaniem w postaci wsparcia stabilnoœci finansowej. 3 Zestaw rekomendacji przygotowanych m.in. przez MFW i BIS przedstawia [Dobrzañska, 2012, s. 40-42]. 4 Dyskusjê dotycz¹c¹ tego, czy stabilnoœæ cen i stabilnoœæ finansowa s¹ konkurencyjne czy wystêpuje miêdzy nimi synergia, syntetycznie opisa³a [¯ywiecka, 2012, s. 56-58]. 494 Wies³awa Przybylska-Kapuœciñska, Magdalena Szyszko Tablica 1. Bank centralny i stabilnoœæ finansowa przed kryzysem i po kryzysie Cecha Stabilnoœæ finansowa w systemie celów Sposób wp³ywu na stabilnoœæ finansow¹ Postawa wobec zmian cen aktywów Podejœcie przedkryzysowe Nowe spojrzenie na rolê banku centralnego nie uwzglêdniona explicite, uwzglêdniona w systemie celów, bank centralny najbardziej mo¿e przyczyniæ siê do stabilnoœci finansowej, dbaj¹c o stabilnoœæ cen w d³ugim okresie wdra¿ana elastyczna strategia polityki pieniê¿nej, realizacja celu inflacyjnego (skala makro) poprzez wdra¿anie regulacji makroostro¿noœciowych wype³nianie funkcji banku banków (skala mikro): kredytodawca ostatniej instancji, organizowanie systemu rozliczeñ miêdzybankowych pomocniczym narzêdziem stopa procentowa maj¹ca studziæ entuzjazm uczestników rynku pasywna BC reaguje jeœli zmiany te wp³ywaj¹ na prognozê inflacji, BC: aktywna: rozszerzenie funkcji reakcji o zmienne opisuj¹ce ró¿nice miêdzy docelowym (spójnym z sytuacja gospodarcz¹) a bie¿¹cym poziomem cen aktywów – nie powinien celowaæ w poziom cen aktywów, – nie powinien przekuwaæ reakcja na zagro¿enie stabilnoœci przede wszystkim w krótszym horyzoncie, w œrednim i d³ugim – cel inflacyjny poprzez realizacjê celu inflacyjnego i funkcji banku banków bañki na rynku aktywów, – po pêkniêciu banki powinien dostarczaæ na rynek wystarczaj¹c¹ p³ynnoœæ, by unikn¹æ za³amania Postawa wobec narastania nierównowagi w innych segmentach rynku finansowego pasywna, BC reaguje jeœli wp³ywaj¹ na prognozê inflacji; jednoczeœnie modele gospodarki nie uwzglêdnia³y sektora finansowego: zmiany w tempie wzrostu kredytu, w poda¿y pieni¹dza czy wzrostu spreadów aktywna: rozszerzenie funkcji reakcji o zmienne charakteryzuj¹ce sytuacjê na rynku finansowym (odchylenie tempa wzrostu kredytu i poda¿y pieni¹dza od poziomów uznanych za spójne z sytuacj¹ gospodarcz¹, analiza spreadów) BC – bank centralny ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie [Kiedrowska, Marsza³ek, 2003, s. 18; Issing, 2009, s. 46-47; Wojtyna, 2004, s. 100-104]. Rola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym 495 sytuacji makroekonomicznej, co mo¿e zostaæ wykorzystane przy ograniczaniu akumulacji ryzyka w systemie finansowym. Doœwiadczenie w³adz monetarnych w wype³nianiu funkcji banku banków wspomo¿e natomiast opracowywanie regulacji makroostro¿noœciowych maj¹cych ograniczyæ prawdopodobieñstwo upadku instytucji finansowych. To w³aœnie antycykliczne regulacje uruchamiane automatycznie staæ siê maj¹ podstawowym narzêdziem nadzoru makroostro¿noœciowego. Banki centralne s¹ równie¿ zainteresowane stabilnoœci¹ finansow¹ jako ¿e jest to jeden z ich podstawowych celów: w wyniku kryzysów trac¹ na wiarygodnoœci (niezale¿nie od tego, czy mia³y instrumenty i mandat do przeciwdzia³ania kryzysom), musz¹ wybieraæ miêdzy realizacj¹ celu nadrzêdnego a innych celów ogólnogospodarczych (co w d³u¿szej perspektywie tak¿e mo¿e obni¿aæ ich wiarygodnoœæ), a tak¿e zmuszone s¹ do awaryjnego zaopatrywania rynku w p³ynnoœæ, co rodzi hazard moralny [IMF, 2011, s. 37]. Ponadto stabilny system finansowym umo¿liwia skuteczn¹ transmisjê monetarn¹. W okresach zaburzeñ wzrasta awersja do ryzyka i preferencja p³ynnoœci. Impulsy monetarne (zmiany stóp procentowych) nie s¹ skuteczne. W momencie pêkania baniek na rynkach aktywów finansowych, kana³ maj¹tkowy transmisji mo¿e oddzia³ywaæ z si³¹ niemo¿liw¹ do zrównowa¿enia za pomoc¹ standardowych instrumentów polityki monetarnej 5. Argumenty teoretyczne i praktyczne za obarczeniem banku centralnego odpowiedzialnoœci¹ b¹dŸ wspó³odpowiedzialnoœci¹ za stabilnoœæ finansow¹ przewa¿y³y. W tablicy 1 zaprezentowano nowe spojrzenie na rolê banku centralnego jako organu polityki makroostro¿noœciowej. Dla banków centralnych oznaczaæ to bêdzie koniecznoœæ prowadzenia polityki pieniê¿nej i polityki stabilnoœci finansowej. 2. Polityka pieniê¿na i makroostro¿noœciowa banku centralnego Bank centralny bêdzie wystêpowa³ w roli podmiotu prowadz¹cego politykê monetarn¹ i makroostro¿noœciow¹. Polityki te s¹ z zasady ró¿ne, ich porównanie zawarto w tablicy 2. Mimo zró¿nicowania polityki pieniê¿nej i makroostro¿noœciowej, oraz innych zasygnalizowanych problemów przewagê zyska³y argumenty za obarczeniem banku centralnego (wspó³)odpowiedzialnoœci¹ za nadzór makroostro¿noœciowy. W rêku jednej instytucji, choæ niekoniecznie tych samych cia³ decyzyjnych, z³o¿one zostan¹ obie polityki, które s¹ 5 Argumenty te dok³adniej opisa³ [Czaplicki, 2012, s. 28]. 496 Wies³awa Przybylska-Kapuœciñska, Magdalena Szyszko znacz¹co zró¿nicowane co do celów, instrumentów czy sposobu prowadzenia i oceny skutków. Polityki te powinny byæ skorelowane, co wiêcej, polityka stabilnoœci finansowej ma równie¿ wspó³pracowaæ z nadzorem mikroekonomicznym nad instytucjami finansowymi. Tablica 2. Porównanie polityki pieniê¿nej i makroostro¿noœciowej Cecha Polityka pieniê¿na Polityka makroostro¿noœciowa Podmiot bank centralny (BC) pojedyncza instytucja – ze wskazaniem na BC, lub rada, w której BC pe³ni kluczow¹ rolê Cel priorytetem stabilny poziom cen, w szerokim znaczeniu: dodatkowe narzêdzie stabilizacji gospodarki, warunkowo: cele ogólnogospodarcze, w¹sko: przygotowanie systemu finansowego na szoki o znacznej skali i niskim prawdopodobieñstwie, cel skwantyfikowany cel niekwantyfikowalny Instrumenty jeden instrument na p³aszczyŸnie makroekonomicznej: stopa procentowa (ew. kurs walutowy), narzêdzie dzia³aj¹ce ogólnie regulacje, szeroki zakres norm ze wzglêdu na zró¿nicowane ryzyko, stopa procentowa jako narzêdzie dodatkowe Sposób dzia³ania analiza sytuacji ekonomicznej i (rzadziej) monetarnej podstaw¹ zmiany stóp procentowych lub braku zmiany normy powinny dzia³aæ automatycznie, by wykluczyæ ryzyko braku reakcji, niekiedy mo¿liwe dzia³ania dyskrecjonalne Aspekty jakoœciowe niezale¿noœæ, odpowiedzialnoœæ demokratyczna, wiarygodnoœæ, przejrzystoœæ niezale¿noœæ, odpowiedzialnoœæ demokratyczna, wiarygodnoœæ, przejrzystoœæ (ograniczona) Wykorzystana informacja analiza ekonomiczna i monetarna, analiza makroekonomiczna, dane o sektorze finansowym istota danych ogranicza i pojedynczych podmiotach czêstotliwoœæ ich dane aktualizowane nawet pozyskania do w uk³adzie dziennym miesiêcznej ród³o: Opracowanie w³asne. Rola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym 497 Rysunek 1. Wspó³zale¿noœæ miêdzy polityk¹ pieniê¿n¹ i makroostro¿noœciow¹ ród³o: [Belka, 2012, s. 56]. W sposób przedstawiony na rysunku 1 wspó³zale¿noœci miêdzy polityk¹ pieniê¿n¹ i makroostro¿noœciow¹ widzi Marek Belka. Model ten nazywa skorelowanym. Bank centralny, który w poprzednim modelu nie prowadzi³ polityki makroostro¿noœciowej, a jedynie wykonywa³ pewne ograniczone zadania na rzecz stabilnoœci (jak np. sporz¹dzanie raportów o stabilnoœci finansowej), teraz aktywnie oddzia³uje na system finansowym wespó³ z nadzorem mikroostro¿noœciowym. W szerszym zakresie uwzglêdnia siê wzajemne relacje miêdzy sfer¹ realn¹ i finansow¹. Tak rozumiana polityka makroostro¿noœciowa ma stanowiæ nie tylko narzêdzie wspierania stabilnoœci finansowej poprzez przygotowywanie go do szoków o znacznej skali dzia³ania i niskim prawdopodobieñstwie wystêpowania, ale równie¿ dodatkowe narzêdzie stabilizacji gospodarki. Wdra¿anie antycypacyjnej polityki makroostro¿noœciowej przez bank centralny oznacza koniecznoœæ rozszerzenia funkcji reakcji. O ile dotychczas stosowana podstawowa wersja funkcji reakcji zgodna z regu³¹ Taylora zak³ada³a zmianê stóp procentowych w zale¿noœci od luki inflacyjnej i luki popytowej, o tyle reakcja banku centralnego w ramach polityki makroostro¿noœciowej musi uwzglêdniaæ odchylenia wskaŸników rynku finansowego od poziomów spójnych ze œcie¿k¹ zrównowa¿onego wzrostu gospodarczego [Belka, 2012, s. 55-59]. Inne propozycje sugeruj¹ uwzglêdnienie w funkcji reakcji odrêbnych stóp procentowych dla oszczêdzaj¹cych i po¿yczkobiorców. Zmiana spreadu miêdzy tymi stopami wyra¿a³aby zmianê warunków na rynku finansowym i motywowa³aby bank centralny do reakcji, jeœli zmiany te by³yby niekorzystne [Woodford, 2010, s. 30-39]. Taka modyfikacja funkcji reakcji rodzi pytania o sposób okreœ- 498 Wies³awa Przybylska-Kapuœciñska, Magdalena Szyszko lenia nieobserwowalnych bezpoœrednio poziomów zmiennych równowago oraz o wagi miêdzy lukami. Jej og³oszenie mog³oby równie¿ zaciemniæ komunikacjê z rynkami, przyznaj¹c, ¿e bank centralny realizuje wiele celów. Nie zmodyfikowano jeszcze funkcji reakcji w sposób zadowalaj¹cy, a rozwi¹zaniem docelowym bêdzie stworzenie modelu transmisji monetarnej, w którym sektor finansowy odgrywa wa¿n¹ rolê6. Obok dyskusji na temat tego, kiedy i pod wp³ywem jakich informacji bank centralny powinien reagowaæ prowadz¹c politykê makroostro¿noœciow¹, podj¹æ nale¿y równie¿ w¹tek sposobu reakcji. Bank centralny jest bowiem wyposa¿ony w jeden instrument: stopê procentow¹. Instrument ten nie mo¿e dzia³aæ selektywnie. Podniesienie stóp do poziomu wystarczaj¹co wysokiego, by mia³ on znacz¹cy wp³yw na dynamikê kredytu i ceny aktywów, mia³oby silny wp³yw na inflacjê i negatywny wp³yw na produkcjê, tak¿e w sektorach, które nie przyczyniaj¹ siê do spekulacyjnego wzrostu cen [Svensson, 2010]. Z drugiej strony d³ugotrwa³e utrzymywanie niskiego poziomu stóp procentowych zmienia ramy, w których funkcjonuj¹ i podejmuj¹ decyzje uczestnicy ¿ycia gospodarczego, wp³ywaj¹c na bilanse kredytobiorców i kredytodawców oraz prowadz¹c do rozszerzania akcji kredytowej [Czaplicki, 2012, s. 33]. Stopa procentowa zwi¹zana jest tak¿e z realizacj¹ innego ni¿ stabilnoœæ finansowa celu: utrzymania niskiej i stabilnej inflacji. Z godnie z regu³¹ Tinenberga, nowy cel wymaga kolejnego instrumentu, dostosowanego do jego specyfiki. Dlatego podstawow¹ rolê wœród narzêdzi nadzoru makroostro¿noœciowego przypisuje siê normom i regulacjom. Kompleksow¹ charakterystykê instrumentów bêd¹cych typowymi narzêdziami nadzoru przedstawi³a [Dobrzañska, 2012, s. 43-49]. Nie sprecyzowano dotychczas standardowego zestawu narzêdzi wspieraj¹cych politykê stabilnoœci finansowej. Przyjmuje siê jednak, ¿e maj¹ one stanowiæ trzon polityki makroostro¿noœciowej, a zmiany stóp procentowych przez bank centralny maj¹ mieæ charakter wyprzedzaj¹cy i uzupe³niaj¹cy. Postuluje siê wmontowanie automatyzmu w funkcjonowanie norm ostro¿noœciowych ze wzglêdu na trudnoœci z identyfikowaniem baniek spekulacyjnych i boomów oraz w zwi¹zku z tendencj¹ do niepodejmowania dzia³ania ze wzglêdu na konflikt celów obu polityk: w przypadku przekroczenia granicznych poziomów pewnych wskaŸników nierównowagi, podmioty 6 Jakiej nie mia³ w dotychczas rozpoznanym mechanizmie transmisji monetarnej. Rola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym 499 rynku finansowego by³yby automatycznie obligowane do zaostrzenia akcji kredytowej, bo spada³yby akceptowane wysokoœci wskaŸników (np. DtI, LtV) [Goodhart, 2011, s. 10]. Bank centralny sterowa³by stop¹ procentow¹, d¹¿¹c do zachowania stabilnoœci finansowej w krótszym okresie, nie zmieniaj¹c swoje d³ugoterminowego nakierowania polityki na stabilizowanie inflacji [Frait, Komárková, Komárek, 2011, s. 16]. Podstaw¹ decyzji o stopach procentowych by³aby ka¿dorazowo analiza ekonomiczna – co ma miejsce obecnie – poparta rozbudowan¹ analiz¹ monetarn¹. Taka polityka jest w pewnym stopniu dyskrecjonalna7. Jednoczeœnie bank centralny mia³by wykorzystywaæ stopê procentow¹ w przypadku nieuzasadnionego wzrostu cen aktywów i narastania nierównowagi na rynku finansowym, ale przekuwanie baniek nie by³oby celem samym w sobie, a ogranicza³o jedynie narastanie nierównowagi, która mog³aby prze³o¿yæ siê na wahania w sferze realnej gospodarki. W konsekwencji, korelacja polityki monetarnej i makroostro¿noœciowej ma doprowadziæ do tego, ¿e polityka pieniê¿na bêdzie kontrolowaæ stopê woln¹ od ryzyka, podczas gdy polityka makroostro¿noœciowa – premiê za ryzyko lub spready miêdzy stopami bid i offer w transakcjach wolnych od ryzyka [IMF, 2013, s. 5]. Scharakteryzowany powy¿ej problem z wykorzystaniem narzêdzi polityki makroostro¿noœciowej i monetarnej to tylko jedna z trudnoœci zwi¹zanych z now¹ rol¹ baku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym. Inne wynikaj¹ z przedstawionych w tablicy 2 ró¿nic miêdzy obiema politykami oraz z tego, ¿e wywieraj¹ one na siebie wzajemnie wp³yw. Analiza tych aspektów polityki monetarnej i zadañ banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym bêdzie pe³niejsza w kolejnych latach – gdy znany bêdzie ostateczny kszta³t nadzoru makroostro¿noœciowego. Zakoñczenie Wyci¹gniête z kryzysu wnioski doprowadzi³y do uznania znaczenia polityki makroostro¿noœciowej w nowoczesnych pañstwach. Polityka ta – w szerokim ujêciu stanowiæ ma dodatkowe narzêdzie stabilizacji gospodarki. Wiod¹cym (lub jedynym) podmiotem tej polityki ma byæ bank centralny. Tym samym rozszerzony zostanie zakres jego zadañ, co wyrazi siê 7 Nawet jeœli bank centralny publikuje model gospodarki, funkcjê reakcji czy regu³ê, jak¹ stosuje, to ka¿dorazowo analizuje zagro¿enia realizacji celu. Nie ma automatyzmu w podejmowanych decyzjach. 500 Wies³awa Przybylska-Kapuœciñska, Magdalena Szyszko m.in. w zmianie funkcji reakcji. Nowa rola w³adz monetarnych rodzi problemy wynikaj¹ce z ró¿nic miêdzy dwiema politykami, w które anga¿uje siê bank centralny. Z dyskusji akademików i praktyków, wy³ania siê nowy paradygmat, zgodnie z którym zarówno polityka pieniê¿na, jak i makroostro¿noœciowa bêd¹ wyg³adza³y wahania cykliczne, przy czym polityka pieniê¿na przede wszystkim poprzez realizacjê tradycyjnego mandatu, a polityka makroostro¿noœciowa – poprzez wspieranie stabilnoœci finansowej. Polityki te generuj¹ jednak efekty uboczne, a wspó³zale¿noœci miêdzy nimi zale¿¹ w³aœnie od tego, w jaki sposób realizacja jednej z nich wp³ywa na cele drugiej. Podkreœla to koniecznoœæ koordynacji obu polityk [IMF, 2013, s. 3]. Z³o¿enie polityki pieniê¿nej i makroostro¿noœciowej w rêce jednego podmiotu wymaga równie¿ konstrukcji odpowiednich ram instytucjonalnych, w szczególnoœci nale¿a³oby wprowadziæ odrêbne cia³a i procedury decyzyjne oraz ramy komunikacji z rynkiem. Dodatkowo wypracowane byæ musz¹ odpowiednie zasady wspó³pracy z nadzorem mikroostro¿noœciowym. Polityka stabilnoœci finansowej wchodzi bowiem w interakcje nie tylko z polityk¹ makroekonomiczn¹, ale i mikroostro¿noœciow¹. Organizacja nadzoru makroostro¿noœciowego oraz zadania stoj¹ce przed tym nadzorem s¹ utrudnione równie¿ ze wzglêdu na fakt, ¿e nie mo¿na oszacowaæ rezultatów jego dzia³ania: z jednej strony ze wzglêdu na brak doœwiadczenia, z drugiej – ze wzglêdu na niemierzalnoœæ. Z dotychczasowych dyskusji i proponowanych rozwi¹zañ wynika jednak, ¿e nadrzêdnym mandatem banku centralnego pozostanie cel inflacyjny, co zostanie to uwzglêdnione przy konstrukcji nadzoru makroostro¿noœciowego. Literatura 1. Belka M. (2012), The Need for Macroprudential Supervision, „Bezpieczny Bank”, nr 2 (47). 2. Czaplicki M. (2012), Rola banku centralnego w zapobieganiu boomom kredytowym, w: Stabilnoœæ systemu finansowego – instytucje, instrumenty, uwarunkowania, Aliñska A., Pietrzak B. (red.), CeDeWu, Warszawa. 3. Dobrzañska A. (2012), Wzmacnianie stabilnoœci finansowej poprzez wykorzystanie polityki makroostro¿noœciowej – cel, organizacji, instrumenty, w: Stabilnoœæ systemu finansowego – instytucje, instrumenty, uwarunkowania, Aliñska A., Pietrzak B., (red.), CeDeWu, Warszawa. Rola banku centralnego w nadzorze makroostro¿noœciowym 501 4. Frait J., Komárková Z., Komárek L. (2011), Monetary Policy in a Small Economy after the Tsunami: A New Consensus on the Horizon?, „Czech Journal of Economics and Finance”, vol. 61, no. 1. 5. Goodhart Ch.A.E. (2011), The Macro-prudential Authority: Powers, Scope and Accountability, „OECD Journal: Financial Market Trends”, no. 2. 6. IMF (2011), Macroprudential Policy: An Organizing Framework. 7. IMF (2013), The Interactions of Monetary and Macroprudential Policy. 8. Issing O. (2009), Assets Prices and Monetary Policy, „Cato Journal”, vol. 29, no. 1. 9. Kiedrowska M., Marsza³ek P. (2003), Bank centralny i stabilnoœæ finansowa, „Bank i Kredyt”, nr 6. 10. Svensson L.E.O. (2010), Monetary policy after the financial crisis, Speech at the Second International Journal of Central Banking (IJCB) Fall Conference, Tokyo. 11. Wojtyna A. (2004), Szkice o polityce pieniê¿nej, PWE, Warszawa. 12. Woodford M. (2010), Financial Intermediation and Macroeconomic Analysis, „Journal of Economic Perspectives”, vol. 24, no. 4. Streszczenie W artykule przedstawiono problem scedowania nadzoru makroostro¿noœciowego w rêce banku centralnego. Konstrukcja nadzoru systemowego jest wyzwaniem pokryzysowej rzeczywistoœci gospodarczej. Bank centralny odgrywaæ ma w nim wiod¹c¹ rolê przy zachowaniu podstawowego mandatu. Celem artyku³u jest analiza roli banku centralnego w nadzorze systemowym oraz wybranych zwi¹zków miêdzy polityk¹ monetarn¹ a makroostro¿noœciow¹. W pierwszej czêœci opracowania przedstawiono umiejscowienie stabilnoœci finansowej w systemie celów banku centralnego przed i po kryzysie. Przytoczono argumenty za obarczeniem banku centralnego dodatkowym celem, wskazuj¹c na ich niejednoznacznoœæ. W drugiej czêœci opracowania przedstawiono skorelowany model polityk: pieniê¿nej i makroostro¿noœciowej. Przedyskutowano równie¿ sprawê rozszerzenia funkcji reakcji banku centralnego wobec realizacji nowego celu oraz kwestie zwi¹zane w wykorzystaniem stopy procentowej jako instrumentu polityki stabilnoœci finansowej. T³em tych rozwa¿añ jest nakreœlenie ró¿nic miêdzy polityk¹ monetarn¹ i polityk¹ makroostro¿noœciow¹. Ze wzglêdu na brak szczegó³owych rozwi¹zañ opisuj¹cych ramy nadzoru makroostro¿noœciowego zarysowane problemy nie doczeka³y siê dotychczas konkretnych odpowiedzi. Dominuj¹ce jest jednak przekonanie, ¿e obie polityki mo¿na scedowaæ na bank centralny, a ich rezultatem bêdzie wyg³adzanie cyklicznoœci wahañ w gospodarce przez realizacjê celu inflacyjnego i wspieranie stabilnoœci finansowej. 502 Wies³awa Przybylska-Kapuœciñska, Magdalena Szyszko S³owa kluczowe polityka monetarna, polityka makroostro¿noœciowa, stabilnoœæ finansowa The Central Bank’s Role in Macroprudential Supervision (Summary) The article focuses on the central bank’s newly acknowledged responsibility for macroprudential policy. The new architecture of financial markets, including macroprudential supervision is being developed. This is the consequence of the shortcomings revealed in the few past years. The goal of this article is to analyze the central bank’s position in macroprudential supervision and to analyze the interdependences between monetary and macroprudential policy. The first part of the text focuses on the central bank’s goals before and after the crisis, especially on the financial stability. It describes the pros and cons of attributing the additional goal (financial stability) to the central bank. The second part of the text presents correlated model of monetary and macroprudential policy. It discusses the central bank’s augmented reaction function and the interest rate as the possible, additional macroprudential policy tool. As the macroprudential supervision frameworks are still being developed, there is no simple solution of the problems described in the article. Dominating approach says that monetary and macroprudential policy should be under one roof, at the central bank and that they both will contribute to cycles smoothing via achieving price stability or financial stability. Keywords monetary policy, macroprudential policy, financial stability
