Zobacz w formacie PDF
Transkrypt
Zobacz w formacie PDF
Blanka Łęgowska - Polityka naftowa państw arabskich Zatoki Perskiej, Zakład Arabistyki i Islamistyki UW 2003. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Danuty Madeyskiej. Praca poświęcona jest złoŜoności stosunków między polityką zagraniczną państw arabskich, a rozwojem przemysłu naftowego w tych krajach. W początkowym okresie, datowanym na lata 30-te XX wieku, wzajemne relacje opierały się głównie na współpracy państw arabskich z międzynarodowymi koncernami naftowymi. Dla wyjaśnienia motywów działalności firm z zagranicznym kapitałem w rejonie Bliskiego Wschodu przedstawiono sytuację polityczną panującą w tym regionie przed odkryciem ropy naftowej. Praca opiera się na analizie stosunków w sześciu państwach: Iraku, Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Bahrajnie, Kuwejcie, Katarze i Arabii Saudyjskiej. W rozdziale I przedstawiona jest historia odkrycia ropy naftowej w rejonie Zatoki Perskiej oraz jego skutki gospodarczo-polityczne. Początkowy okres wydobycia ropy charakteryzował się nieograniczoną działalnością karteli naftowych, skupiających większość zysków we własnych rękach. Stopniowe ustępstwa karteli na rzecz rządów arabskich odzwierciedlały ich wieloletnią walkę o przejęcie kontroli nad swoimi zasobami naturalnymi. Erę dominacji zachodnich towarzystw kończy, przeprowadzona w latach 70-tych we wszystkich państwach Zatoki, nacjonalizacja przemysłu naftowego. W rozdziale tym przedstawiono ponadto zarys historii działalności największych spółek, związanych z przemysłem naftowym na całym świecie. Rozdział drugi ukazuje zintegrowane działania państw arabskich w ramach organizacji OPEC i OAPEC. Współpraca krajów naftowych zbiegła się z odzyskiwaniem przez nie niepodległości i przejęciem pełnej władzy nad własnym przemysłem petrochemicznym. Konflikty arabsko-izraelskie w 1967 i 1973 roku były podstawą decyzji ekonomicznych krajów arabskich o utworzeniu OAPEC (1968) i zastosowaniu embarga na eksport ropy wobec państw popierających Izrael (1973). Coraz większy wpływ ropy naftowej na stabilizację światowych rynków gospodarczych uwidoczniony został w trakcie drugiego i trzeciego kryzysu naftowego. Wydarzenia rewolucji muzułmańskiej w Iranie w 1979 roku i wybuch ośmioletniej wojny irańsko-irackiej miał bezpośrednie implikacje dla członków OPEC, w tym państw arabskich. Trzeci rozdział pracy poświęcony jest pozytywnym i negatywnym skutkom rozwoju państwa arabskiego w oparciu o dochody z ropy naftowej. Konkretnym przykładem, na którym oparto wnioski był Kuwejt, ze względu na reformy przeprowadzone tu najwcześniej spośród wszystkich państw Zatoki – juŜ w na początku lat 50-tych. Kuwejt jest obecnie państwem o jednym z najwyŜszych dochodów per capita na świecie, ma doskonale zabezpieczone zaplecze finansowe i wykorzystał w pełni moŜliwości absorpcyjne własnego kraju. Ceną, jaką zapłacił za osiągnięcie takiego poziomu są problemy społeczne ludności zamieszkującej Kuwejt, w tym bardzo niekorzystny stosunek liczby Kuwejtczyków do obcokrajowców. 1