podstawa programowa kształcenia w zawodzie
Transkrypt
podstawa programowa kształcenia w zawodzie
MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK SPEDYTOR SYMBOL CYFROWY 311[44] Obecnie: 342 [02] Akceptuj : Zatwierdzam: Minister Infrastruktury Minister Edukacji Narodowej i Sportu I. ZAŁO ENIA PROGRAMOWO - ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umie : 1) stosowa w praktyce zasady realizacji transportu w gospodarce globalnej, 2) posługiwa si aktami normatywnymi w zakresie prawa przewozowego w przedsi biorstwie spedycyjno-transportowym, 3) charakteryzowa wła ciwo ci podstawowych surowców, materiałów i ładunków, 4) okre la zale no ci, struktury, składy i wła ciwo ci podstawowych materiałów, 5) okre la rol towaroznawstwa i materiałoznawstwa w rozwoju transportu i spedycji. 6) okre la zadania transportowo-spedycyjne, 7) planowa , organizowa , realizowa i kontrolowa czynno ci transportowe rodkami transportu l dowego, lotniczego i wodnego, zwi zane z przewozem towarów eksportowanych i importowanych oraz towarów przewo onych wewn trz kraju, 8) prowadzi negocjacje z klientami w zakresie zada spedycyjnych, 9) obsługiwa podstawowy sprz t komputerowy i korzysta ze specjalistycznego oprogramowania w zakresie niezb dnym do wykonywania pracy, 10) wykorzystywa satelitarne rodki ł czno ci do kontroli przebiegu ładunków, 11) obsługiwa i wykorzystywa sprz t teleinformatyczny i radiokomunikacyjny, 12) organizowa dodatkowe czynno ci spedycyjne z zakresu konfekcjonowania, przepakowywania i magazynowania towarów, 13) interpretowa podstawowe poj cia ekonomiczne zwi zane ze spedycj , 14) dokonywa doboru rodków transportu do realizacji zada spedycyjnych, 15) organizowa przewozy ładunków niebezpiecznych i ponadgabarytowych, 16) organizowa przewozy ywych zwierz t, 17) organizowa obsług portów morskich, rzecznych i terminali kolejowych, samochodowych i lotniczych, 18) organizowa obsług statków morskich i eglugi ródl dowej w porcie, 19) formułowa oferty cenowe na usługi transportowo - spedycyjne, 1 20) dokonywa doboru form ubezpieczenia i firm ubezpieczeniowych, 21) prowadzi rozliczenia z innymi spedytorami i klientami, 22) stosowa przepisy kodeksu celnego w zakresie niezb dnym do wykonywania pracy, 23) prowadzi rozliczenia z Urz dem Celnym, 24) wykorzystywa podstawowe wiadomo ci z zakresu logistyki w transporcie i spedycji, 25) stosowa metody i narz dzia statystyczne przy sporz dzaniu analiz procesów transportu i spedycji, wiadomie stosowa przepisy bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciw 26) po arowej oraz przepisy o ochronie rodowiska, 27) komunikowa si , wyszukiwa i przetwarza informacje, 28) samodzielnie podejmowa decyzje, 29) stosowa przepisy kodeksu pracy, dotycz ce praw i obowi zków pracownika, 30) podnosi swoje kwalifikacje drog samokształcenia, 31) wła ciwie prezentowa swoje kwalifikacje podczas poszukiwania pracy, 32) posługiwa si dwoma j zykami obcymi z uwzgl dnieniem terminologii wła ciwej dla zawodu, 33) twórczo wykorzystywa nabyte umiej tno ci w pracy zawodowej. B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE 1. Wymagania psychofizyczne wła ciwe dla zawodu spedytora: 1) dobry stan zdrowia, 2) odporno psychiczna na stres, 3) umiej tno samokontroli i samooceny, 4) umiej tno rozwi zywania problemów, 5) zdolno pracy w grupie, 6) dobra pami , 7) wyobra nia przestrzenna, 8) komunikatywno , 9) kultura osobista, 10) podzielno uwagi, 2 11) szybki refleks, 12) otwarto 2. na innowacje organizacyjno-techniczne i technologiczne. Kształcenie w zawodzie technik spedytor ma na celu przygotowanie absolwentów do wykonywania zada zawodowych w zakresie organizacji transportu i spedycji. Technik spedytor nale y do zawodów usługowych. W procesie kształcenia nale y zwraca uwag na znaczenie istotnych dla przyszłego spedytora postaw i cech, w szczególno ci takich, jak: komunikatywno , rzetelno , odpowiedzialno , dokładno , systematyczno w pracy. Wa n cech spedytora jest odpowiednia pre- zencja oraz potrzeba ci głego aktualizowania wiedzy i doskonalenia swoich umiej tno ci. Technik spedytor uczestniczy w procesie transportowo-spedycyjnym we wszystkich jego etapach, z zastosowaniem ró norodnych rodków transportu, realizuj c zadania przede wszystkim poprzez operacje kompletacyjne oraz czynno ci kontrolno-odbiorcze. W procesie transportowo-spedycyjnym stosuje si ró ne technologie i algorytmy, zwi zane w szczególno ci z przemieszczaniem przesyłek i z organizacj usług spedycyjnych (organizacja i planowanie przewozów ró nych ładunków i ró nymi rodkami transportowymi, obsługa spedycyjna). Zakres zada zawodowych technika spedytora b dzie odmienny w du ych przedsi biorstwach spedycyjnych i w małych zakładach transportowych. Wspóln cech tych zada jest znajomo podstaw teoretycznych oraz praktycznych zasad nowoczesnej spedycji. Absolwentowi szkoły kształc cej w zawodzie technik spedytor mog by postawione do wykonania nast puj ce typowe zadania zawodowe: 1) okre lanie zada transportowo-spedycyjnych, 2) organizowanie spedycji ładunków i wykonywanie czynno ci dodatkowych w tym: a) odwozu, b) przewozu, c) załadunku, d) wyładunku, e) przeładunku, f) składowania, g) konfekcjonowania, h) przepakowywania, i) magazynowania, 3 j) inkasowania nale no ci za dostarczon przesyłk , k) sprzeda y przesyłki, 3) organizowanie i obsługa przewozów kontenerowych, 4) obsługiwanie portów morskich i rzecznych, terminali samo- chodowych, kolejowych i lotniczych, 5) obsługiwanie statków w portach morskich i rzecznych, 6) organizowanie i obsługa przewozów scentralizowanych, 7) organizowanie ładunków ponadgabarytowych i niebezpiecznych, 8) organizowanie przewozów wagonowych i całopoci gowych, 9) kształtowanie cen za usługi spedycyjne, prowadzenie rozlicze i rachunków ze spedytorami, klientami krajowymi i zagranicznymi, 10) prowadzenie rozlicze z urz dami celnymi, 11) przygotowywanie ładunków do wykonania odpraw celnych sanitarnych i fitosanitarnych, 12) przygotowywanie dokumentów celnych, 13) samodzielne wykonywanie lub współdziałanie przy wykonywaniu czynno ci zwi zanych zaopatrzenia, z organizacj magazynowania, i przygotowywaniem transportu, spedycji oraz sprzeda y produktów i usług, 14) kontrolowanie przebiegu ładunków, 15) przygotowywanie dokumentów zwi zanych z ubezpieczeniem krajowym i zagranicznym, 16) rozpatrywanie reklamacji zgodnie z procedurami, 17) prowadzenie działalno ci marketingowej na rynku usług transportowo-spedycyjnych. 3. Technicy spedytorzy mog transportowych, agencjach by zatrudniani w przedsi biorstwach spedycyjnych, obsługi portów morskich i lotniczych oraz w przedsi biorstwach transportu kolejowego, mi dzy innymi na nast puj cych stanowiskach: 1) specjalista ds. spedycji krajowej i mi dzynarodowej, 2) spedytor: krajowy, mi dzynarodowy, morski, lotniczy, drobnicowy, całopojazdowy, 3) sprzedawca usług spedycyjnych: krajowych, morskich, kolejowych, 4) referent spedycyjny, 4 5) kierownik punktu ładunkowego, 6) dyspozytor ładunkowy, 7) organizator przewozów, 8) taksator, 9) specjalista ekspedytor ds. obsługi punktu eksploatacji. 4. Kształcenie w zawodzie wymaga zapewnienia wła ciwych warunków technicznych i dydaktycznych. Pracownie przedmiotowe powinny by wyposa one w nowoczesny i najcz ciej u ywany sprz t w przedsi biorstwach transportowo - spedycyjnych, nowoczesne rodki nauczania oraz pomoce niezb dne do realizacji celów i tre ci kształcenia, okre lonych w poszczególnych blokach programowych. Realizacja tre ci kształcenia wymaga, aby szkoła posiadała nast puj c dydaktyczn : 1) laboratorium symulacyjne firmy spedycyjnej, 2) pracownie towaroznawstwa i ładunkoznawstwa, 3) pracownia rodków transportowych. Laboratorium symulacyjne firmy spedycyjnej powinno by wyposa one w: 1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) poł czone w sie komputerow , z dost pem do internetu. 2) oprogramowanie komputerowe: a) u ytkowe (edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, programy graficzne), b) rozlicze z urz dami celnymi, c) optymalizacji tras przejazdowych, kosztów, czasów ransportów, d) zarz dzania logistycznego, e) identyfikacji towarów, f) identyfikacji i oznacze towarów i ładunków w czasie transportu, g) elektronicznej wymiany danych (EDI), h) standardowych etykiet transportowych, i) rachunkowo ci finansowo-kosztowej, j) rachunkowo ci w zarz dzaniu, k) ewidencji maj tku przedsi biorstwa, l) wspomagaj ce organizacj pracy w firmie spedycyjnej. 5 baz 3) drukarki komputerowe (jedna drukarka na trzy komputery) i skanery, 4) kserokopiarki (dwie sztuki), 5) telefony, automatyczn sekretark , dyktafon, 6) kalkulatory (jeden kalkulator dla jednego ucznia), 7) maszyny do pisania, 8) akty normatywne okre laj ce zasady transportu krajowego i mi dzynarodowego, 9) podr czniki taryfowe oraz wykazy taryf przewozowych i celnych, 10) kasy fiskalne stosowane w spedycji, 11) formularze druków stosowanych w firmie spedycyjnych, 12) materiały biurowe niezb dne do pracy w laboratorium symulacyjnym. Pracownia towaroznawstwa i ładunkoznawstwa powinna by wyposa ona w: 1) próbki towarów płynnych, sypkich i stałych, 2) opakowania towarów o małych gabarytach, 3) modele opakowa wielkogabarytowych, 4) katalogi SWW, przepisy dotycz ce przewozów towarów i zwierz t, 5) filmy dydaktyczne prezentuj ce zasady ładowania i przewozu towarów masowych, 6) folie prezentuj ce zasady zapakowywania towarów małogabarytowych w opakowania zbiorcze, 7) folie i filmy prezentuj ce załadunek towarów do ró nych rodków transportu, 8) wzory oznakowania ładunków. Pracownia rodków transportu powinna by wyposa ona w: 1) mapy tras komunikacyjnych krajowych i mi dzynarodowych, a) drogowe, b) kolejowe, c) morskie, d) ródl dowe, e) lotnicze, 2) rozkłady jazdy dla poszczególnych rodków transportu, 3) wzory dokumentacji transportowej, 4) modele (eksponaty) ró nych typów rodków transportu: a) samochodów wraz z naczepami, 6 b) wagonów kolejowych, c) statków morskich, d) statków i barek eglugi ródl dowej, e) samolotów, 5) filmy i folie prezentuj ce zasady transportu intermodalnego i kombinowanego, 6) filmy i folie prezentuj ce zasady bezpiecznego transportu i ochrony rodowiska, 7) przepisy prawne i katalogi z zakresu transportu. Laboratorium i pracownie powinny by ponadto wyposa one w: 1) rzutnik pisma, 2) telewizory wraz z magnetowidem, 3) ekran, 4) projektor multimedialny. 5. Zakres umiej tno ci i tre ci kształcenia, wynikaj cy z opisu kwalifikacji absolwenta, został uj ty w czterech blokach programowych: 1) transportowo – spedycyjnym, 2) ekonomiczno – ubezpieczeniowym, 3) logistycznym, 4) społeczno – prawnym. 7 II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w%* Transportowo – spedycyjny 40 Ekonomiczno – ubezpieczeniowy 20 Logistyczny 20 Społeczno - prawny 10 Razem * 90** Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzie y i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej). ** Pozostałe 10 % godzin pozostaje do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy. 8 III. PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA W BLOKACH PROGRAMOWYCH Umiej tno ci i tre ci kształcenia zawarte w blokach programowych s zgodne z wymaganiami w zakresie uzyskiwania przez techników spedytorów certyfikatów kompetencji zawodowych w krajowym i mi dzynarodowym transporcie drogowym rzeczy okre lonych w rozporz dzeniu ministra wła ciwego do spraw transportu. BLOK: TRANSPORTOWO-SPEDYCYJNY 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie : 1) wykorzystywa wiedz z zakresu zarz dzania przedsi biorstwem transportowym, 2) klasyfikowa usługi spedycyjne, 3) ustala ceny za usługi spedycyjne, 4) planowa zadania transportowe i spedycyjne, 5) okre la zadania transportowo-spedycyjne z uwzgl dnieniem specyfiki transportu samochodowego, kolejowego, lotniczego, morskiego i eglugi ródl dowej oraz jego obszaru i zakresu, 6) realizowa zadania z wykorzystaniem intermodalnych urz dze transportowych, 7) instalowa i u ytkowa typowe oprogramowanie komputerowe wspomagaj ce procesy transportowo-spedycyjne, 8) stosowa zasady zarz dzania jako ci w usługach spedycyjnych, 9) stosowa podstawowe narz dzia marketingowe podczas bada rynku usług transportowych, 10) prowadzi negocjacje w działalno ci gospodarczej, 11) klasyfikowa rodki transportu według przeznaczenia oraz okre la ich stan przydatno ci do pracy, 12) dobiera rodki transportu do zada transportowo-spedycyjnych, 13) okre la i analizowa koszty eksploatacji rodków transportowych, 14) prezentowa działalno przedsi biorstwa spedycyjnego na rynku transportowych, 15) prowadzi dokumentacj spedycyjn zgodnie z obowi zuj cymi przepisami, 9 usług 16) wykorzystywa analizy ekonomiczne działalno ci przedsi biorstwa, 17) wykorzystywa wiedz z zakresu ochrony rodowiska przy realizacji zada transportowo-spedycyjnych. 2. Tre ci kształcenia (działy programowe) Tre ci kształcenia uj te s w nast puj cych działach programowych 1) działalno spedycyjna, rodzaje, zakres czynno ci, 2) zadania spedycyjno – transportowe, 3) kształtowanie cen za usługi spedycyjne, 4) rodzaje transportu, 5) transport samochodowy, sie dróg, 6) transport kolejowy, sie linii, 7) transport lotniczy, 8) transport morski, szlaki eglowne, 9) transport ródl dowy, eglowne drogi wodne, 10) intermodalne urz dzenia transportowe, 11) zarz dzanie jako ci w przedsi biorstwie spedycyjnym, 12) ochrona rodowiska w transporcie, 13) marketing w działalno ci transportowo-spedycyjnej, 14) zarz dzanie przedsi biorstwem transportowo-spedycyjnym, 15) ekonomika przedsi biorstwa transportowo-spedycyjnego, 16) dokumentacja spedycyjna, 17) rodki transportu i podstawy ich eksploatacji, 18) klasyfikacja rodków transportu ze wzgl du na ich budow i przeznaczenie, 19) koszty eksploatacyjne rodków transportu, 20) znakowanie ładunków. 21) Inspekcja Transportu Drogowego w Polsce i Unii Europejskiej. BLOK: EKONOMICZNO-UBEZPIECZENIOWY 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie : 10 1) orientowa si w zasadach rachunkowo ci przedsi biorstwa, 2) klasyfikowa i okre la stan maj tkowy przedsi biorstwa, 3) zbiera informacje ekonomiczno-finansowe i wykorzystywa je przy podejmowaniu decyzji dotycz cych przyszłej działalno ci przedsi biorstw, 4) obsługiwa i wykorzystywa programy komputerowe stosowane w rachunkowo ci w celu ułatwienia zarz dzania przedsi biorstwem i podejmowania decyzji, 5) wykorzystywa ródła informacji przy opracowywaniu danych statystycznych, 6) wykorzystywa dane statystyczne przy podejmowaniu decyzji organizacyjno- finansowych, 7) wykorzystywa badania statystyczne w działalno ci spedycyjnej, 8) okre la warunki finansowe funkcjonowania firmy spedycyjnej, 9) ocenia zadania spedycyjno-transportowe pod wzgl dem przewidywanego wyniku finansowego, 10) ubezpiecza ładunki i rodki transportu, 11) chroni i zabezpiecza ładunki we własnych obiektach, 12) rozpatrywa roszczenia zleceniodawcy z tytułu strat w transportowanych przesyłkach, 13) prowadzi post powanie z ubezpieczycielem w przypadku wyst pienia roszcze , 14) okre la poziom ryzyka we frachcie, 15) okre la zasady, formy, sposoby oraz zakres ubezpiecze obiektów, 16) okre la cechy zobowi zania. 2. Tre ci kształcenia (działy programowe) Tre ci kształcenia uj te s w nast puj cych działach programowych: 1) ródła informacji o danych statystycznych, 2) wykorzystywanie statystyki przy podejmowaniu decyzji, 3) wykorzystywanie statystyki do planowania pracy, 4) badania statystyczne w spedycji, 5) zastosowanie statystyki w spedycji, 6) klasyfikacja ubezpiecze , 7) zasady funkcjonowania firm ubezpieczeniowych, 8) obowi zki przewo nika i spedytora wobec zleceniodawcy, 9) ubezpieczenia w transporcie, 10) ryzyko w ró nych formach transportu i jego wpływ na ubezpieczenie, 11) ubezpieczenia ładunków, 11 12) ubezpieczenia obiektów i urz dze , 13) roszczenia ubezpieczeniowe, 14) maj tek przedsi biorstwa, 15) bilansowanie maj tku przedsi biorstwa, 16) ewidencja operacji gospodarczych, 17) zasady prowadzenia dokumentacji ksi gowej, 18) zasady ewidencji maj tku, 19) zasady ewidencji kosztów, 20) zasady ustalania wyniku finansowego, 21) rachunkowo i koszty, 22) klasyfikacja kosztów, 23) rachunek kosztów po rednich, 24) analiza kosztów, 25) koszty a wynik finansowy. BLOK: LOGISTYCZNY 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie : 1) okre la rol , miejsce i znaczenie logistyki w działalno ci gospodarczej, 2) zarz dza zapasami, z uwzgl dnieniem warunków zapotrzebowania niezale nego, 3) realizowa zasady funkcjonowania transportu w sieci powi za mi dzy przedsi biorstwami, 4) stosowa zasady bezpiecze stwa i ochrony rodowiska przy przewozie ładunków, zgodnie z prawem polskim i mi dzynarodowym, 5) realizowa zasady organizacji i technologii magazynowania do planowania współpracy z firmami produkcyjnymi i handlowymi, 6) kalkulowa koszty logistyki, 7) organizowa transport zgodnie z zasadami ła cucha dostaw, 8) wykorzystywa techniki teleinformatyczne w logistyce, 9) planowa zadania logistyczne, 10) stosowa systemy identyfikacji przesyłek i ładunków oraz systemy oznaczania norm technicznych, 12 11) posługiwa si narz dziami informatycznymi, takimi jak: automatyczna identyfikacja i elektroniczna wymiana danych, 12) charakteryzowa zasady funkcjonowania systemu UCC/EAN, okre laj cego standardy w zakresie automatycznej identyfikacji poprzez kody kreskowe. 2. Tre ci kształcenia (działy programowe) Tre ci kształcenia uj te s w nast puj cych działach programowych: 1) definicja i historia logistyki, 2) funkcje logistyczne, 3) zarz dzanie zapasami, 4) działania operacyjne w transporcie, 5) zasady ochrony rodowiska w transporcie, 6) zarz dzanie magazynem, 7) wyposa enie magazynu i metody magazynowania, 8) koszty w logistyce, 9) zarz dzanie ła cuchem dostaw, 10) systemy informatyczne w logistyce, 11) systemy automatycznej identyfikacji towarów i rodków transportu, 12) strategia zarz dzania logistycznego. BLOK: SPOŁECZNO-PRAWNY 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie : 1) przestrzega zasad bezpiecze stwa i higieny pracy, 2) stosowa si do przepisów prawa pracy, 3) przestrzega zasad ochrony rodowiska, 4) charakteryzowa formy prawne przedsi biorstwa spedycyjnego, 5) posługiwa si aktami normatywnymi z zakresu spedycji, 6) wykorzystywa wiedz z zakresu zarz dzania zasobami ludzkimi w przedsi biorstwie spedycyjnym, 7) charakteryzowa struktury organizacyjne przedsi biorstwa spedycyjnego funkcjonowanie, 8) interpretowa prawo transportowe obowi zuj ce w Polsce i poza granicami kraju, 13 i ich 9) wykorzystywa i interpretowa akty prawne i powinno ci wynikaj ce z aktów normatywnych, 10) wdra a i zarz dza normami jako ciowymi w przedsi biorstwach transportowych i spedycyjnych, 11) zapobiega działaniom bezprawnym i zdarzeniom losowym, 12) posługiwa si dwoma j zykami obcymi w działalno ci zawodowej oraz w kontaktach z partnerami handlowymi, 13) redagowa korespondencj w j zyku polskim i w j zykach obcych z uwzgl dnieniem terminologii wła ciwej dla zawodu, 14) obsługiwa nowoczesne urz dzenia wspomagaj ce prac biurow , 15) organizowa typowy obieg dokumentacji, 16) porz dkowa , rejestrowa , przechowywa , przekazywa i prezentowa dotycz ce transportu i spedycji. 2. Tre ci kształcenia (działy programowe) Tre ci kształcenia uj te s w nast puj cych działach programowych: 1) przepisy bezpiecze stwa, higieny i prawa pracy, 2) przepisy o ochronie rodowiska w transporcie i spedycji, 3) formy prawne przedsi biorstw spedycyjnych, 4) struktura organizacyjna przedsi biorstwa transportowo-spedycyjnego, 5) zarz dzanie jako ci w przedsi biorstwie usługowym, 6) j zyki obce – słownictwo, dialogi, gramatyka, 7) korespondencja w j zykach obcych, 8) nowoczesne techniki biurowe, 9) korespondencja słu bowa. 14 informacje