Norwegia

Spis treści
1. ZASADY ZAKŁADANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ..
1.1. OMÓWIENIE FORM PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ .................
1.2. REJESTRACJA PODMIOTU ........................................................................................................................
2
2
4
2. SYSTEM PODATKOWY .......................................................................................
4
3. WAŻNY ADRES ...................................................................................................
5
1
1. ZASADY ZAKŁADANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ
1.1. OMÓWIENIE FORM PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
W Norwegii praktycznie nie występują ograniczenia dotyczące prowadzenia własnej
działalności gospodarczej. Najpopularniejsze formy działalności to:
firma jednoosobowa (no. enkeltpersonsforetak)
Firmę jednoosobową może założyć każdy, nawet osoba niebędąca rezydentem. Jednakże w takim przypadku musi zostać wyznaczona osoba (rezydent norweski), która będzie
odpowiedzialna za prowadzenie firmy.
spółka z nieograniczoną odpowiedzialnością (2 rodzaje no. answarlig selskap –
ANS oraz no. delt answar – DA).
Partnerami w tych spółkach mogą być osoby pełnoletnie i co najmniej połowa z nich
musi mieszkać w Norwegii. Procedura rejestracji wymaga złożenia dokumentu stanowiącego umowę między partnerami. Partnerzy odpowiadają osobiście za zobowiązania firmy.
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (no. aksjeselskap – AS)
Założenie firmy z o.o. wymaga wniesienia kapitału zakładowego w minimalnej wysokości 100 000 NOK. Kapitał powinien być wniesiony w gotówce, ale dozwolone jest, aby
mogły to być również maszyny, samochody oraz inny sprzęt użytkowany w codziennej
działalności spółki. Udziałowcami/właścicielami spółki mogą być osoby prywatne (powyżej
18 lat), jak i inne firmy. Do rejestracji tego rodzaju firmy wymagane jest przygotowanie
aktu założycielskiego oraz statutu firmy.
grupa współpracy – „spółdzielnia” (no. samvirkeforetak – SA)
„Grupa współpracy” – to rodzaj działalności mającej na celu promocję interesów gospodarczych jej członków. Do założenia „grupy współpracy” nie jest wymagane wniesienie
kapitału zakładowego. Zarówno osoby fizyczne, jak i prawne mogą zdecydować się na taką
formę działalności.
oddział firmy zagranicznej/zagraniczny usługodawca (no. norsk avdeling av
utlandske foretak – NUF)
Nie ma żadnych wymagań kapitałowych, aby otworzyć oddział firmy w Norwegii lub
świadczyć usługi. Należy zarejestrować norweskiego reprezentanta firmy, który będzie solidarnie odpowiadał za zobowiązania podatkowe. Zagraniczni pracownicy muszą zarejestrować swój pobyt na policji oraz muszą zostać zgłoszeni do Centralnego Urzędu Podatkowego ds. Zagranicznych w Stavanger.
Pozwolenia w zakresie działalności gospodarczej, licencje
Niektóre rodzaje działalności wymagają, aby osoba odpowiedzialna za firmę miała
autoryzację wydaną przez kompetentne władze norweskie. Dotyczy to m.in.: instruktorów
nauki jazdy, lekarzy, fizjoterapeutów, audytorów, księgowych, prawników, maklerów giełdowych, maklerów obligacji, pośredników nieruchomości. Chcąc prowadzić biuro podróży,
należy uzyskać gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe pokrywające ewentualne zaległe
zobowiązania. Prowadzenie firmy cateringowej, kawiarni, restauracji wymaga uzyskania
autoryzacji od urzędu gminy, w której ma być lokal. Wcześniej należy uzyskać atest dla lokalu od Norweskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Żywności (no. Mattilsynet). Dodatkowo
wymagane są specjalne pozwolenia od urzędu gminy na sprzedaż lub serwowanie alkoholi. Licencje wymagane są również na działalność transportową: taksówki, transport medyczny (ambulansem), autobusy lub inne środki transportu publicznego. Firmy, w tym
2
osoby samozatrudnione z szeroko pojętej branży budowlanej są zobowiązane wystąpić do
Norweskiej Inspekcji Pracy o specjalne identyfikatory.
Prowadząc działalność gospodarczą w Norwegii, należy szczegółowo zapoznać się
z Ustawą o Rachunkowości, Ustawą o Prowadzeniu Ksiąg Rachunkowych oraz Ustawą Podatkową. Wszystkie podmioty gospodarcze mają obowiązek prowadzenia księgowości oraz
trzymania ksiąg rachunkowych zgodnie z tymi przepisami. Większość firm norweskich korzysta z usług autoryzowanych biur rachunkowo-księgowych, które pomagają w wypełnianiu obowiązków rejestracyjno-sprawozdawczych wynikających ze wspomnianych
ustaw.
Okres przechowywania dokumentów księgowych (po zakończeniu roku finansowego) może wynosić 10 lat (roczne sprawozdania księgowe, raporty kierownictwa, raporty
audytora) lub 3,5 roku dla takich dokumentów jak karty czasu pracy itp.
Firma ma obowiązek zatrudnić autoryzowanego audytora, jeśli roczny zysk operacyjny przekroczy 5 mln NOK. Z obowiązku korzystania z usług audytora mogą zostać zwolnione przedsiębiorstwa jednoosobowe lub spółki z nieograniczoną odpowiedzialnością, jeśli
zatrudniają do 5 osób.
Dodatkowe aspekty, które muszą być wzięte pod uwagę przez zagraniczną firmę
świadczącą usługi w Norwegii:
Wszystkie zlecenie/podzlecenia, w których wynagrodzenie jest większe od
10 000 NOK, muszą zostać zgłoszone do Urzędu Podatkowego ds. Zagranicznych
w Stavanger (na formularzu RF-1199): www.skatteetaten.no/Upload/Skjemaer/alltid/RF1199BE.pdf;
Obowiązek informacyjny wobec Urzędu Podatkowego ds. Zagranicznych dotyczy
również wszystkich zagranicznych pracowników zatrudnionych przy zleceniach/podzleceniach w Norwegii. Każdy pracownik powinien posiadać kartę podatkową (zawierającą Norweski Numer Personalny lub D-numer) wydaną przez Urząd
Podatkowy ds. Zagranicznych po dokonaniu rejestracji pracowników (na formularzu
RF – 1198): www.skatteetaten.no/upload/skjemaer/alltid/Rf-1198BE.pdf;
W przypadku gdy zwolnienie od podatku dochodowego może mieć zastosowanie na
podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, należy wystąpić do Urzędu Podatkowego ds. Zagranicznych o potwierdzenie, że takie zwolnienie ma zastosowanie. Urząd Podatkowy, zgodnie ze stosowaną praktyką, wystawia list z taką informacją. W praktyce firmy nie odprowadzają zaliczek na podatek dochodowy w Norwegii
oraz nie występują o zwolnienie. Jeśli po zakończeniu zlecenia faktycznie okaże się, że
nie były zobligowane do odprowadzenia jakichkolwiek podatków dochodowych
w Norwegii, urząd podatkowych nie wyciąga negatywnych konsekwencji;
Każdorazowo sugerowane jest wyjaśnienie z polskimi i norweskimi władzami podatkowymi kwestii odprowadzania zaliczek na podatek od wynagrodzeń pracowników,
biorąc pod uwagę przepisy zawarte w Umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Norwegią.
Podstawowym narzędziem informacyjnym nt. form i zasad prowadzenia działalności
gospodarczej w Norwegii jest serwis internetowy www.bedin.no.
Natomiast wiele informacji nt. świadczenia usług w Norwegii jest dostępnych
w jęz. polskim na stronie Norweskiego Urzędu Podatkowego http://www.skatteetaten.no/
pl/International-Polska/. Zagraniczni pracodawcy, jak i pracownicy mogą uzyskać pomoc
(również w jęz. polskim) w specjalnie dla nich zorganizowanym Centrum Informacyjnym –
wspólnym dla takich instytucji jak: Inspekcja Pracy (no. Arbeidstulsynet –
www.arbeidstilsynet.no), policja (no. Politi – www.politi.no), Urząd Podatkowy (no. Skateetaten – www.skatteetaten.no) oraz Urząd Imigracyjny (no. Utlendingsdirektoratet –
www.udi.no).
3
1.2. REJESTRACJA PODMIOTU
Rozpoczęcie jakiejkolwiek działalności gospodarczej w Norwegii wymaga rejestracji
w Centralnym Rejestrze Koordynacyjnym dla Podmiotów Prawnych (no. Enhetsregisteret).
Podczas rejestracji wymagane jest wypełnienie części I Zintegrowanego Wniosku Rejestracyjnego (no. Samordnet registermelding) i załączenie odpowiednich dokumentów, jeśli
są wymagane. Wniosek rejestracyjny jest dostępny pod następującym adresem:
www.brreg.no/blanketter/bin/sr_del1.pdf. Wypełniony wniosek należy przesłać do Brønnøysundregistrene Enhetsregisteret, 8910 Brønnøysund. Rejestracji można dokonać również poprzez portal internetowy Altinn (www.altinn.no), będący zintegrowanym narzędziem
e-administracji. Rejestracja przez Altinn jest możliwa, jeśli osoba posiada norweski stały
numer personalny (no. Fodselsnummer lub D-nummer) lub tymczasowy numer personalny
dla cudzoziemców, których pobyt w Norwegii nie przekroczy 6 miesięcy w roku. Po dokonaniu rejestracji w Enhetsregisteret zostaje przydzielony 9-cyfrowy numer organizacyjny, którego należy używać na wszystkich dokumentach firmowych oraz w kontaktach z poszczególnymi władzami. Bez numeru organizacyjnego nie można otworzyć konta firmowego w banku ani zatrudniać pracowników. Rejestracja w Enhetsregisteret jest darmowa.
Zintegrowany Wniosek Rejestracyjny może być wykorzystany do zarejestrowania
się (o ile jest to wymagane) w innych rejestrach, które są powiązane z Centralnym Rejestrem Koordynacyjnym. Są to rejestry:
Rejestr Pracodawców i Pracobiorców (no. NAV – AA Registeret);
Rejestr Przedsiębiorstw (no. Foretaksregisteret);
Rejestr Podatników VAT (no. Merverdiavgiftsmanntallet);
Rejestr Firm i Przedsiębiorstw Norweskiego Biura Statystycznego (no. Statistisk sentralbyrås Bedrifts- og foretaksregister);
Rejestr Fundacji (no. Stiftelsesregisteret);
Rejestr Spółek z o.o Norweskiego Dyrektoriatu ds. Podatków (no. Skattemanntallet for
etterskuddspliktige).
Zintegrowany Wniosek Rejestracyjny zawiera informacje nt. obowiązku lub możliwości rejestracji danego podmiotu w poszczególnych rejestrach. Przykładowo obowiązek
zgłoszenia się do Rejestru Podatników VAT powstaje, gdy obrót przekroczy 50 000 NOK
w ciągu 12 miesięcy. W przypadku oddziałów firm zagranicznych, które nie mają stałej siedziby, rejestracja na potrzeby rozliczenia podatku VAT powinna obywać się za pośrednictwem norweskiego przedstawiciela (osoba bądź firma mająca stałą siedzibę w Norwegii).
W Foretakregistrenet obowiązek rejestracji mają wszystkie norweskie i zagraniczne
przedsiębiorstwa działające w Norwegii. Wyjątek od tej zasady dotyczy jedynie firm jednoosobowych, które zatrudniają mniej niż 5 pracowników lub nie zajmują się odsprzedażą
towarów. Wyżej wymieniony wniosek można wykorzystywać również do zgłaszania wszelkich zmian związanych z prowadzeniem działalności. W ramach współpracy rejestry wymieniają się informacjami o wszelkich wprowadzonych zmianach dotyczących poszczególnych zarejestrowanych podmiotów. Dlatego też nie ma konieczności składania oddzielnych wniosków w poszczególnych rejestrach.
2. SYSTEM PODATKOWY
Norweski system podatkowy obejmuje zarówno podatki bezpośrednie, jak i pośrednie. Podatki bezpośrednie płacone są przez osoby fizyczne oraz firmy. Obejmują one m.in.
podatek od dochodu z pracy, podatek od otrzymanej emerytury, podatek od świadczeń
dodatkowych z pracy, podatek od zysku firmy. Ponadto do podatków bezpośrednich zaliczają podatki od zgromadzonego kapitału: tzw. podatek od majątku, podatek od spadków,
4
podatki od nieruchomości. Decyzja o wprowadzeniu podatków od nieruchomości zależy
od poszczególnych gmin. Od 1992 r. w Norwegii wprowadzono podatek liniowy w wysokości 28% od zwykłego dochodu zarówno osób fizycznych, jak i firm. Na zwykły dochód
składają się wszystkie dochody pomniejszone o tzw. standardowe odpisy oraz możliwe do
obliczenia wydatki, tj. np. odsetki kredytowe. Ponadto pracownicy, jak i osoby samozatrudnione muszą odprowadzać łącznie z podatkiem składki (odpowiednio 7,8% i 11%) na
ubezpieczenia społeczne od dochodu osobistego (całkowity dochód bez odliczeń). Podatki
pośrednie związane są z produkcją, sprzedażą, importem/eksportem towarów lub usług.
Do podatków pośrednich zalicza się VAT (standardowa stawka 25%, 14% na produkty spożywcze, 8% usługi transportu publicznego, usługi hotelowe, wynajem domów wakacyjnych), podatki akcyzowe (podatek samochodowy, podatek środowiskowy, akcyza na alkohol, papierosy, cukier, słodycze).
3. WAŻNY ADRES
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Oslo
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Królestwie Norwegii
Uranienborg terrasse 11
0351 Oslo
Norway / Norwegia
tel.: (+47) 22602448, (+48) 222197274
fax: (+47) 22565381
www.oslo.trade.gov.pl
e-mail: [email protected]
5