Program adaptacyjny

Program adaptacyjny
dla dzieci z Oddziału Przedszkolnego
w Szkole Podstawowej w Zaraszowie
Nauczyciel :Anna Sadowska
Jolanta Flis
SPIS TREŚCI
Wstęp…………………………………………………………………………………
Cele i zadania programu adaptacyjnego…………………………………………
Kryteria sukcesu……………………………………………………………………
Realizacja……………………………………………………………………………
Ankiety dla rodziców……………………………………………………...............
Propozycje zabaw............................................................................................
Rady dla rodziców…………………………………………………………………...
Ewaluacja……………………………………………………………………………..
WSTĘP
2
Przystosowanie należy do podstawowych mechanizmów regulujących
stosunki człowieka ze środowiskiem. Wiek przedszkolny to okres osiągania
dojrzałości intelektualnej i fizjologicznej. Nowe środowisko, nowe sytuacje, nowi
ludzie nastręczają dziecku jednorocznego nauczania kłopotów i trudności. Tylko
niewiele osób zna się z tego samego podwórka, środowiska lokalnego. Nowa jest
pani, nowi koledzy i koleżanki. Dzieci z przerażeniem patrzą na nowe, miejsce.
W tym początkowym okresie dziecko nie ma przynależności do grupy, poczucia
wspólnoty co obniża jego poczucie bezpieczeństwa i rodzi sytuacje dyskomfortu
psychicznego. Mimo, że ogromna większość dzieci chce pójść do „przedszkola”,
pragnie zostać przedszkolakiem, jest ciekawa świata, pociągają ją nowe przeżycia i
wrażenia to towarzyszy temu lęk przed nowym środowiskiem, wymaganiami,
obawa przed brakiem akceptacji, strach przed karą.
Można temu zaradzić przez celowo organizowane sytuacje wychowawcze.
Pozytywne nastawienie do przedszkola, miła, serdeczna atmosfera, wspólne
zabawy prowadzące do integracji, wzajemnego poznania, tolerancji, szacunku to
podstawowe czynniki decydujące o tym czy dziecko czuje się w przedszkolu
dobrze, czy będzie mogło się dobrze uczyć i prawidłowo rozwijać.
Program adaptacji dziecka obejmuje te czynności, zabawy i zajęcia, które
pozwalają na wzajemne poznanie się dzieci, nauczycieli i rodziców, na
przestrzeganie zasad i norm owiązujących w przedszkolu, na otwartość i
przezwyciężenie strachu, na współpracę ze szkołą. Dziecko najlepiej uczy się
poprzez działanie, gry i zabawy. Dlatego poprzez aktywne formy może nauczyć się
prawidłowych zasad współżycia, może poczuć się współgospodarzem przedszkola,
jego cząstką, kimś ważnym i potrzebnym, a przede wszystkim akceptowanym.
Cele i zadania programu adaptacyjnego
Dzień, w którym dziecko po raz pierwszy trafia do oddziału przedszkolnego, jest
jednym z najważniejszych w jego życiu. Dlatego bardzo ważne jest aby je
odpowiednio przygotować do podjęcia różnorodnych zadań, które wiążą się z
przebywaniem w przedszkolu.
Cel główny:
Nadrzędnym celem adaptacji dziecka w przedszkolu jest :
 Ułatwienie pierwszego przekroczenia progu przedszkola najmłodszym
dzieciom .
Z celu nadrzędnego wynikają następujące cele szczegółowe:
3
 Minimalizowanie negatywnych przeżyć dziecka i rodzica pojawiających w
początkach edukacji przedszkolnej.
 Zapoznanie dziecka z nowymi warunkami w obecności rodzica.
 Budowanie pozytywnych relacji między : dziecko-nauczyciel, rodzicnauczyciel.
 Wdrażanie do przestrzegania zasad życia w grupie rówieśniczej.
 Wyrabianie samodzielności, umiejętności współdziałania w grupie i
działania na rzecz innych.
 Kształtowanie cech charakteru, np. życzliwości, uczciwości,
obowiązkowości;
 Wyrabianie u dzieci zasad tolerancji i akceptacji odmienności innych
dzieci i ludzi.
Zadania , którymi powinien kierować się nauczyciel wdrażając program
adaptacyjny:
 Poznanie dziecka na podstawie obserwacji, rozmów z rodzicami, treści z
kwestionariusza dla rodziców i pomoc mu w odnalezieniu swojego
miejsca w grupie.
 Organizowanie zajęć i zabaw, których celem będzie adaptacja do nowego
środowiska, wzajemne poznanie , integracja z dziećmi w grupie,
nauczycielem, rodzicami i dziećmi innych grup.
 Organizowanie zebrań dla rodziców, zajęć otwartych, , zebrań Rady
Rodziców celem wzmacniania więzi między dziećmi, rodzicami i
nauczycielem oraz ułatwienie rodzicom wytworzenia właściwego obrazu
działania przedszkola i celów edukacyjnych i wychowawczych jakie
przedszkole realizuje.
KRYTERIA SUKCESU
DZIECKO:
 Chętnie pozostaje w przedszkolu,
 Bezstresowo akceptuje nauczyciela i nowe warunki, jest otwarte w
kontaktach z dorosłymi, sygnalizuje swoje potrzeby,
 Czuje się bezpiecznie, radośnie i mile spędza czas,
 Z łatwością nawiązuje nowe kontakty i przyjaźnie, potrafi
bezkonfliktowo bawić się z innymi dziećmi.
 Ufnie odnosi się do nauczyciela, rodziców i innych pracowników
przedszkola,
4
 Włącza się do zabaw i zajęć organizowanych przez nauczyciela i inne
dzieci.
RODZICE:
 Znają nauczycielkę swego dziecka i maja do niej zaufanie,
 Otwarcie mówią o swoich problemach i obawach,
 Chętnie uczestniczą w spotkaniach organizowanych przez nauczycielkę,
 Rozumieją sens wspólnych spotkań i ich rolę w procesie adaptacyjnym
do środowiska przedszkolnego.
NAUCZYCIELKA:
 Prowadzi obserwację dzieci,
 Organizuje zabawy i zajęcia adaptacyjne i integracyjne,
 Zna oczekiwania rodziców wobec przedszkola,
 Wie o problemach i potrzebach dziecka,
 Informacje zwrotne są podstawą planowania pracy nauczycielki.
REALIZACJA
Termin: 3 miesiące
Zagadnienia:
I .Zapoznanie z otoczeniem (sala przedszkolna ,szatnia, stołówka, łazienki,
plac zabaw). Omówienie zasad bezpieczeństwa.
I.
Zabawy integracyjne i autoprezentacyjne.
II.
Ustalenie zasad i norm w grupie:
a) przykłady z literatury: wiersze,
opowiadania, zagadki, inscenizacje
b) stworzenie kodeksu przedszkolaka
c) zajęcia z wykorzystaniem
przykładowych scenariuszy
a) zabawy tematyczne.
ZAJĘCIA ADAPTACYJNE:
1, diagnozujące:
5
- czy dziecko chętnie przebywa z rówieśnikami;
- czy jest otwarte z obcymi dorosłymi;
- w jakim stopniu porozumiewa się z otoczeniem;
- jak kontakt z nowym otoczeniem wpływa na zachowanie
dziecka
2.zdiagnozowanie dziecka pod kątem samodzielności i samoobsługi.
- jak dziecko zachowuje się w obecności osób obcych bez rodziców,
- jak potrafi samodzielnie podejmować zabawę,
- czy zna własne imię i nazwisko,
- jak reaguje na polecenia nauczyciela,
- jak reaguje na rozstanie z rodzicami
- jak informuje o braku bezpieczeństwa
- czy jest samodzielne
MONITORING:
1. ankieta dla rodziców- czego oczekują od przedszkola.
2. prowadzenie kart obserwacji dziecka, uzupełnienie ich o informacje
przekazywane przez rodziców,
3. pod koniec listopada uzyskanie informacji zwrotnych na temat osiągniętych
celów.
EWALUACJA:
1. Podsumowanie na posiedzeniu Rady Pedagogicznej przebiegu prowadzonych
działań
Arkusz obserwacji dziecka Wydawnictwa MAC
ANKIETA DLA RODZICÓW
6
Szanowni Rodzice.
Ta ankieta pozwoli nam poznać Państwa opinię na temat funkcjonowania naszego przedszkola.
Wasze opinie i uwagi będą dla nas inspiracją do podejmowania działań w tym kierunku.
Proszę zakreślić właściwą Państwa zdaniem odpowiedź.
1. Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z funkcjonowania przedszkola?
Proszę zakreślić właściwą Państwa zdaniem odpowiedź.
nie
jestem
zadowolona
jestem
zadowolona
2.Czy Pana(i) dziecko chętnie chodzi do przedszkola?
Bardzo chętnie
Raczej chętnie
Raczej niechętnie
Bardzo niechętnie
3. Czy po każdym kolejnym dniu dziecko wyrażało ochotę na następne spotkanie w przedszkolu?
- tak, zawsze,
- częściowo,
- nie,
- zdecydowanie nie.
4. Co podoba się Państwu i dziecku najbardziej?
- zabawy dowolne,
- zajęcia z całą grupą,
- zajęcia plastyczne
- zajęcia muzyczne,
- gimnastyka,
- spacery i wycieczki,
- spotkania , zajęcia i zabawy z rodzicami,
- zabawy na boisku,
- słuchanie i oglądanie bajek,
inne ( jakie)…………………………………………………………………..
5.Czy Pana(i) zdaniem przedszkole sprzyja rozwojowi intelektualnemu, społecznemu, moralnemu i
kulturalnemu dziecka?
w małym
stopniu
w znacznym
stopniu
6. Które cechy wg Pana(i) są najważniejsze w edukacji przedszkolnej Waszego dziecka?
7
A.
B.
C.
D.
E.
F.
G.
H.
Wykwalifikowana kadra pedagogiczna
Miłe i serdeczne otoczenie
Indywidualne traktowanie dziecka
Pomoce dydaktyczne
Bezpieczeństwo dziecka
Właściwa edukacja
Dogodne godziny zajęć
Inne
(jakie?).......................................................................................................................................
.........................................................................................................
7. Czy dziecko miało trudności z adaptacją w przedszkolu?
Tak
nie
trudno powiedzieć
8. Jak ocenia Pan(i) współpracę z nauczycielem?
Bardzo dobra
dobra
dostateczna
zła
9. Jak ocenia Pan(i) zebrania z rodzicami organizowane w przedszkolu?
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
Są dobrze przygotowane.
Odbywają się w przyjaznej atmosferze.
Dowiaduje się wielu rzeczy o przedszkolu i o dziecku.
Jest to strata czasu.
Bardziej odpowiadają mi kontakty indywidualne.
Są dla mnie stresujące.
Nie mam czasu, choć chętnie na nich uczestniczę.
10. Jak ocenia Pan(i) sposób przekazywania informacji o postępach dziecka?
a)
b)
c)
d)
Są rzetelne i wyczerpujące
Najczęściej dowiaduję się tylko o niedociągnięciach
Nie jestem informowana o postępach mojego dziecka
Są przekazywany w inny sposób – jaki?...............................................
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………........................
11. Jeśli ma Pan(i0 inne uwagi proszę je wpisać tutaj:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………
………………………………………………………………………………………..
DZIĘKUJEMY.
ZABAWY INTEGRACYJNE.
8
Historia mojego imienia. Dziecko dowiaduje się w domu w jaki sposób rodzice
wybrali mu imię , co o tym zadecydowało , czy wiąże się z tym jakaś anegdota, co
ono oznacza itp.
Wędrująca paczka. Nauczycielka przygotowuje w sekrecie drobne fanty od dzieci
.Wkłada jeden z nich do paczki i zapisuje na kartce imię adresata. Dzieci siedząc w
kole przekazują sobie paczkę. Adresat otwiera paczkę i znajduje swoją zgubę. Do
paczki wkładamy nowy fant.
Co powiem. Nauczycielka wypowiada jakieś polecenie do którego dzieci muszą się
zastosować np. kto ma niebieskie oczy niech ukucnie, albo, kto jest wysoki niech
wyklaszcze rytm podanej piosenki, lub kto lubi rysować niech podskakuje itp.
Kipi mleko. Dzieci siedzą w kole. Nauczycielka rzuca piłkę do dziecka wymieniając
jego imię i dodaje: W domu Marysi kipi mleko. Osoba wywołana łapie piłkę i mówi:
nie , to nie u mnie , to kipi u Krysi. I podaje piłkę do Krysi. Zabawa trwa tak długo
aż wszystkie dzieci wezmą w niej udział.
Czyj to głos? Dzieci siedzą w gromadce. Jedno dziecko odchodzi dalej i odwraca się
plecami. Wyznaczone dziecko woła je po imieniu. Osoba stojąca tyłem odgaduje kto
ją wołał.
Kogo nie ma? Nauczycielka wybiera kilkoro dzieci które stają jeden obok drugiego.
Pozostałe dzieci odwracają się tyłem. Nauczycielka zasłania jedno dziecko np.
kocem. Zadaniem dzieci jest odgadnięcie kogo nie ma.
Trzęsienie ziemi. Dzieci dobierają się trójkami. Dwoje trzyma się za ręce – to
zamek. Do środka wchodzi trzecie dziecko – to król albo królowa. Prowadzący daje
polecenia. Na hasło: król – dzieci ze środka zmieniają swoje zamki. Na hasło: zamki
– dzieci w parach zmieniają swojego króla. Na hasło: trzęsienie ziemi – wszystko się
rozpada . Trzeba zbudować nowe zamki dobierając się w nowe trójki w tym także
prowadzący. Teraz osoba która nie znalazła swojej trójki jest prowadzącą.
Magnetyczne dłonie. Dzieci stoją w parach. Jedno porusza dłońmi w dowolny
sposób, drugie naśladuje jego ruchy starając się aby jego ręce nie zetknęły się z
dłońmi partnera. Po pewnym czasie zmiana ról.
Idziemy – stop. Dzieci chodzą po sali w dowolnych kierunkach. Każde ma prawo
powiedzieć – idziemy – wtedy wszyscy idą, każdy też może powiedzieć – stop –
wtedy wszyscy się zatrzymują.
Ludzie do ludzi. Uczestnicy chodzą po klasie witając się w sposób zaproponowany
przez prowadzącą np. łokciami, kolanami, nosami, czołami, plecami, piętami,
dłońmi itp. Na hasło: - Ludzie do ludzi wszyscy zmieniają swoich partnerów. Parę
9
tworzy też prowadząca. Osoba, która teraz zostaje bez pary rozpoczyna zabawę od
początku.
Imię i gest. Dzieci stoją w kole. Każde mówi swoje imię ilustrując je dowolnym
gestem. Grupa powtarza imię i gest. Gdy wszystkie dzieci przedstawią się zabawę
powtarzamy w następujący sposób; każdy pokazuje swój gest – grupa odgaduje
imię, lub każdy przypomina swoje imię – grupa pokazuje imię.
Gorące krzesło. Dzieci siedzą na krzesełkach ustawionych w kole. Dodatkowo w
środku siedzi prowadzący. Na jakieś hasło np. dzieci, które mają długie włosy, lub
osoby, które mają w swoim stroju czerwony kolor – wszyscy wywołani wstają,
biegają w kole i szukają wolnego krzesełka. Po kilku takich seriach prowadzący
woła ; - ‘’ gorące krzesło ‘’ – wtedy wszyscy uczestnicy wstają i biegnąc zmieniają
miejsca . krzesło w kole zajmuje także osoba prowadząca. Dziecko , które nie
znajdzie miejsca w kole musi zająć miejsce w środku- teraz to ono jest osobą
prowadzącą i zabawa rozpoczyna się od początku.
Imię i misio. Dzieci siedzą w kole. Jedna osoba trzyma maskotkę. Podaje ją osobie z
prawej strony i mówi – mam misia, podaję go a Asi. Asia bierze maskotkę i podaje
ją dalej mówiąc – ‘’dostałam misia od Zosi a teraz daję go Ewie. Ewa podaje misia
dalej i mówi – ‘’dostałam misia od Asi, która dostała go od Zosi, a teraz daję go
Tomkowi itd. Im dalej miś wędruje tym więcej imion trzeba wymienić. Zabawa
kończy się wtedy, gdy miś dojdzie do pierwszej osoby
Sałatka owocowa. Nauczycielka wyznacza dzieci które będą jakimiś owocami np.
jabłkami, gruszkami, śliwkami, wiśniami itp. Nauczycielka siedzi w środku koła,
dzieci na jego obwodzie. Nauczycielka mówi – ‘’ Robię sałatkę owocową, potrzebne
będą mi jabłka.’’ Dzieci – jabłka , biegają w środku koła do momentu, gdy
prowadząca wypowie inne zdanie np. – Robię sałatkę owocową, potrzebne są mi
gruszki. Teraz dzieci – gruszki biegają po kole. Prowadząca może wywoływać
owoce pojedynczo lub kilka naraz. Na hasło – sałatka owocowa – wszystkie
‘’owoce’’ biegają, wstaje także prowadząca , i zajmują miejsca. Ten ,kto nie znajdzie
miejsca na obwodzie koła wchodzi do środka i zabawa rozpoczyna się od początku.
Zapraszam tych, którzy....Zabawa przy wesołej muzyce. Uczestnicy stoją w kole. Prowadząca
mówi – Zapraszam tych, którzy...... np. mają okulary, lubią lody, lubią śpiewać itp. Wymienione
osoby wchodzą do środka i tańczą przy muzyce.
ZABAWY AUTOPREZENTACYJNE
10
Wizytówka. Dzieci siedzą w kole. Otrzymują wizytówki w dowolnym kształcie.
Piszą na niej swoje imię lub rysują swoją twarz. Na wizytówce może być także
rysunek ulubionego kwiatka, zwierzątka, zabawki. Później dzieci omawiają swoje
wizytówki.
Wywiad radiowy lub telewizyjny. Nauczycielka trzymając w dłoni mikrofon zadaje
wybranemu dziecku pytania na temat rodziny lub ulubionych zabaw. Pyta o
zainteresowania koleżanki itp.
Ulubione zabawy. Dzieci wykonują pracę plastyczną na temat ulubionej zabawy. Na
zakończenie omawiają swoje prace.
Jaki jestem – taniec. Dziecko improwizuje ruchem swoją osobowość. W tańcu
wyraża swój charakter, nastrój; temperament.
Cztery pory roku. Nauczycielka ustala że każdy kąt w klasie to jakaś pora roku:
wiosna, lato jesień zima. Dzieci wybierają ulubioną porę roku i stają w odpowiednim
miejscu. Nauczycielka zadaje pytanie: - dlaczego lubicie właśnie tę porę roku?
Dzieci odpowiadają że np. lubią wiosnę bo jest zielono, śpiewają ptaki, rosną liście
na drzewach itd. Podobnie opisują odczucia związane z latem, jesienią i zimą.
Kwiaty. Początek jak wyżej, tylko że w kolejnych kątach ustawiają się dzieci, które
lubią np. tulipany, róże, chabry i lilie. Dzieci muszą uzasadnić swój wybór.
Kolory. Zabawa podobna jak wyżej, tylko zamiast pór roku czy kwiatów w rogach
klasy ustalamy kolory np. niebieski, biały, czerwony i zielony. Dzieci mówią który
kolor im się podoba i dlaczego.
Torba na zakupy. Uczestnicy mają papierowe torby i kolorowe czasopisma.
Wycinają z gazet obrazki przedmiotów które chciałyby mieć lub sytuacje w których
chciałyby się znaleźć. Następnie dobierają się w pary i opowiadają sobie o swych
marzeniach. Po pewnym czasie zmieniają partnera.
Krasnoludek. Rolę krasnoludka może pełnić każda maskotka miła w dotyku.
Dziecko które trzyma maskotkę opowiada o sobie. Gdy skończy podaje krasnoludka
następnej chętnej osobie.
ZABAWY WYCISZAJĄCE .
11
Uspokajający guzik. Duży ozdobny guzik na tasiemce zakładamy dziecku na szyi w
sytuacji gdy jest potrzebne ściszenie zbyt podniesionego głosu, wzmocnienie głosu
nieśmiałego, wyłączenie marudzenia..
Magiczna grzechotka. Magiczna grzechotka gdy zagra zmusza wszystkie dzieci do
uspokojenia, zaniechania rozmów, słuchania poleceń nauczycielki.
Krzesło myślenia. Krzesło z takim napisem stoi w spokojnym miejscu. Zapraszamy
na nie dziecko, przemyślało sobie swoje złe zachowanie, a następnie je
skomentowało i podjęło określone postanowienia.
W królestwie dobrej wróżki. Dobra wróżka oprowadza dzieci po swoim królestwie.
Zaprasza na swój czarodziejski fotel dziecko spokojne i uśmiechnięte. Gdy gra cicha
i spokojna muzyka dzieci spacerują po królewskich ogrodach. Gdy muzyka milknie
dzieci zatrzymują się a wróżka robi im zdjęcia. Później za dotknięciem
czarodziejskiej różdżki dzieci zamieniają się np. w kolorowe motyle i biegają
leciutko na palcach machając skrzydełkami lub w kwiaty i przechylają delikatnie
główki albo w trawy i kłaniają się nisko do ziemi. Zabawę można urozmaicać wg
własnych pomysłów.
Czyste źródełko. Każde dziecko ma swoje źródełko w którym znajduje się woda
życia tak czysta że kto się w niej przejrzy staje się lepszy – promienieje dobrą
energią, a kto się z niego napije – myśli tylko o dobrych rzeczach.
Tajemniczy kufer. Na środku sali stoi duży karton – tajemniczy kufer. Nauczycielka
wyznacza jedno dziecko tak by inni tego nie widzieli [ dzieci mają zamknięte oczy
]. Wybrane dziecko wchodzi do kufra i zamyka wieko. Dzieci otwierają oczy i
recytują wyliczankę:
„kto do kufra tego wejdzie
niech pozdrowi wszystkie dzieci
i niech życzy im wszystkiego
co najlepsze jest na świecie.
Dziecko z kufra pozdrawia wszystkie dzieci i składa im ułożone przez siebie
życzenia. Zadaniem dzieci jest odgadnięcie imienia dziecka, które mówiło z kufra.
Pamiątkowe obrazki. Dzieci leżą na dywanie z zamkniętymi oczami. Nauczycielka
prosi dzieci, aby wyobraziły sobie najpiękniejsze widoki które chciałyby zobaczyć.
Marzeniom towarzyszy cicha muzyka. Gdy muzyka ucichnie ,dzieci siadają przy
stolikach i rysują obrazki, które zapamiętały.
12
RADY DLA RODZICÓW.
1) Wspólne zapisanie dziecka do oddziału
przedszkolnego;
2) Zwiedzenie przez dziecko przedszkola, sali,
obejrzenie zabawek, przyborów, książeczek,
sprzętu na boisku.
3) Rozmowa z dziecka z rodzicami czy dziecko
chętnie przebywa poza domem pod opieka innych
osób. Jeśli jest w szczególny sposób związane z
rodzicami i nigdy nie było bez nich , należy
wykorzystać okres wakacji na zostawianie dziecka
na krótki czas pod opieka cioci, przyjaciółki itp.
4) Zapoznanie dzieci z przyborami do rysowania,
malowania, wycinania itp..
5) Odprowadzanie dziecka do przedszkola przez
osobę mniej zżytą z dzieckiem co ułatwi rozstanie.
6) Pozwolenie dziecku na zabranie do przedszkola
swojej ulubionej zabawki.
7) Przez pierwsze dni nie pozostawianie dziecka od
razu na 5 godzin, zwłaszcza gdy dziecko nigdy nie
przebywało nigdzie bez rodziców.
8) Pozostanie z dzieckiem w miarę możliwości gdy
dziecko płacze, pozostać jednak na uboczu nie
absorbując go swoja obecnością.
13