STRATEGIA ROZWOJU MIASTA i GMINY MIĘDZYBÓRZ NA LATA

Transkrypt

STRATEGIA ROZWOJU
MIASTA i GMINY
MIĘDZYBÓRZ
NA LATA 2014-2020
URZĄD MIASTA I GMINY W MIĘDZYBORZU
ul. Kolejowa 13
56-513 Międzybórz
Strategia rozwoju Miasta i Gminy Międzybórz na lata 2014 - 2020
Szanowni Państwo,
Oddajemy do Państwa rąk Strategię Rozwoju Gminy Międzybórz na lata 20142020, przyjętą przez Radę Miejską w Międzyborzu. Ten strategiczny dokument
przedstawia wizje społeczno – gospodarczego rozwoju gminy oraz najważniejsze cele
przewidziane do zrealizowania w najbliższych latach.
Prezentowany dokument pomyślnie przeszedł proces konsultacji społecznych,
które odbywały się na terenie całej gminy. W spotkaniach wzięli udział mieszkańcy
gminy, samorządowcy, przedsiębiorcy oraz przedstawiciele środowisk kulturalnooświatowych. Doświadczenia i wnioski zdobyte podczas konsultacji zostaną
uwzględnione w projektach realizowanych w nowej perspektywie finansowej na lata
2014-2020.
Uzgodniony społecznie plan rozbudowy Gminy zakłada działania w wielu
kierunkach, począwszy od infrastruktury, poprzez opiekę zdrowotną, bezpieczeństwo,
oświatę, rekreację, sport, aż po działania w zakresie kultury. Ważnym elementem
podczas prac nad dokumentem była rzetelna ocena słabych i mocnych stron – szans
i zagrożeń rozwoju naszej gminy.
Działania podejmowane w pięciu wskazanych w dokumencie strategicznych
obszarach mają spowodować, że w 2020 roku gminie Międzybórz będzie można
powiedzieć, iż jest: „perełką wśród polskich małych miast, ośrodkiem dynamicznego
rozwoju gospodarczego, gminą przyjazną mieszkańcom, otwartą dla turystów i biznesu,
parkiem kultury i nauki”.
Osiągnięcie tego ambitnego celu jest możliwe poprzez inwestycje w rozwój
infrastruktury i usług, czasu wolnego, zaplecze i ofertę dla turystyki przyjazdowej,
świadczenia na ponadstandardowym poziomie w zakresie usług publicznych, wokół
którego powstawać będą usługi oparte na wiedzy oraz podniesienie atrakcyjności
inwestycyjnej gminy.
Główne założenia Strategii zgodne z przyjętym Wieloletnim Programem
Inwestycyjnym
oraz
Planem
Rozwoju
Lokalnego,
zakładają
podniesienie
konkurencyjności gminy poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury ze
wskazaniem na inwestycje związane z rozwojem turystyki oraz rozbudową bazy
turystycznej.
Jestem przekonany, że dzięki twórczemu udziałowi wszystkich zaangażowanych
w proces tworzenia strategii Mieszkańców, zapisy niniejszego dokumentu należy
traktować jako wspólne cele, które można osiągnąć w najbliższych latach.
Jarosław Głowacki
Burmistrz Miasta i Gminy Międzybórz
2
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP .......................................................................................................................................................... 5
1.1. PRZESŁANKI OPRACOWANIA ORAZ ZNACZENIE STRATEGII ROZWOJU MIASTA I GMINY MIĘDZYBÓRZ ................................. 5
1.2 CELE STRATEGII ................................................................................................................................................. 7
1.3 POWIĄZANIE STRATEGII Z INNYMI DOKUMENTAMI.................................................................................................... 7
1.4 HORYZONT CZASOWY STRATEGII ........................................................................................................................... 8
1.5 METODOLOGIA ................................................................................................................................................. 8
2. CHARAKTERYSTYKA I DIAGNOZA AKTUALNEGO STANU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY .................. 9
2.1 OGÓLNE INFORMACJE O GMINIE ........................................................................................................................... 9
2.1.1 Położenie i relacje zewnętrzne .............................................................................................................. 9
2.1.2 Wielkość i podział administracyjny ..................................................................................................... 10
2.1.3 Krótka historia .................................................................................................................................... 16
2.2 SPOŁECZEŃSTWO ............................................................................................................................................. 16
2.2.1 Demografia ......................................................................................................................................... 16
2.2.2 Poziom życia mieszkańców ................................................................................................................. 19
2.2.3 Poziom bezrobocia .............................................................................................................................. 19
2.3 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE I ZASOBY NATURALNE ................................................................................................ 23
2.3.1 Rzeźba terenu ..................................................................................................................................... 23
2.3.2 Klimat.................................................................................................................................................. 23
2.3.3 Wody powierzchniowe i podziemne ................................................................................................... 24
2.3.4 Świat zwierzęcy i roślinny. .................................................................................................................. 25
2.3.5 Walory krajobrazowe i kulturowe ...................................................................................................... 26
2.3.6 Źródła zanieczyszczenia środowiska ................................................................................................... 27
2.4 GOSPODARKA ................................................................................................................................................. 28
2.4.1 Rolnictwo ............................................................................................................................................ 28
2.4.2 Struktura użytkowania gruntów ......................................................................................................... 29
2.4.3 Leśnictwo ............................................................................................................................................ 31
2.4.4 Działalność gospodarcza .................................................................................................................... 33
2.4.5 Turystyka ............................................................................................................................................ 34
2.5 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ........................................................................................................................... 36
2.5.1 układ drogowy .................................................................................................................................... 36
2.5.2 Gospodarka wodna............................................................................................................................. 44
2.5.3 Gospodarka ściekowa ......................................................................................................................... 44
2.5.4 Utrzymania czystości i gospodarka odpadami .................................................................................. 45
2.5.5 Gazyfikacja ......................................................................................................................................... 48
2.5.6 Elektryfikacja ...................................................................................................................................... 48
2.5.7 Telekomunikacja ................................................................................................................................. 49
2.5.8 Budownictwo ...................................................................................................................................... 49
2.6 INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ............................................................................................................................ 49
2.6.1 Oświata i wychowanie ........................................................................................................................ 49
2.6.2 Służba zdrowia .................................................................................................................................... 51
2.6.3 Opieka społeczna ................................................................................................................................ 52
2.6.4 Sport ................................................................................................................................................... 53
3
2.6.5 Infrastruktura kulturalna .................................................................................................................... 54
2.6.6 Organizacje społeczne ........................................................................................................................ 55
2.7 DOCHODY I WYDATKI GMINY MIĘDZYBÓRZ ........................................................................................................... 56
3. WYNIKI ANKIET .......................................................................................................................................... 58
4. ANALIZA SWOT........................................................................................................................................... 70
4.1 STREFA GOSPODARCZA ..................................................................................................................................... 70
4.2 STREFA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ I SPOŁECZNEJ .............................................................................................. 72
4.3 STREFA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ............................................................................................................... 74
4.4 STREFA SPOŁECZNA .......................................................................................................................................... 75
5. MISJA GMINY MIĘDZYBÓRZ ....................................................................................................................... 77
6. WIZJA GMINY MIĘDZYBÓRZ ....................................................................................................................... 77
7. PLAN STRATEGICZNY DLA GMINY MIĘDZYBORZ NA LATA 2014- 2020 ........................................................ 77
8. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁAŃ 2014-2020 ........................................................................................... 89
9. PROGRAMY OPERACYJNE NA LATA 2014 -2020 .......................................................................................... 91
10. ZARZĄDZANIE STRATEGIĄ ........................................................................................................................ 92
11. MONITORING REALIZACJI STRATEGII ........................................................................................................ 93
12. PODSUMOWANIE ..................................................................................................................................... 93
4
1. Wstęp
1.1. Przesłanki opracowania oraz znaczenie Strategii Rozwoju Miasta i Gminy
Międzybórz
Rozwój gminy wymaga ciągłego wysiłku i poszukiwania coraz to nowych rozwiązań.
Istotne jest nie tyle znalezienie jednorazowego rozwiązania konkretnego problemu, ale raczej
wypracowanie trwałych zasad, reguł postępowania i metod rozwiązywania dylematów
rozwojowych, tak aby długofalowa ścieżka rozwoju wspólnoty nie była jedynie sumą
doraźnych kompromisów, a procesem systematycznego rozwoju. Jedną z możliwości w tym
zakresie jest stymulowanie rozwoju dzięki wykorzystaniu długofalowych priorytetów.
Odejście od zarządzania bieżącego na rzecz zarządzania długookresowego stanowi nie tylko
wyraz troski i dbałości władz o własną gminę, ale też przyczynia się do osiągania
konkretnych, wymiernych efektów dla lokalnej społeczności. Aby tak się stało, rolę
długookresowej płaszczyzny współpracy odgrywać powinna strategia jednocząca lokalną
społeczność i funkcjonująca ponad politycznymi podziałami. Wyrazista wizja rozwoju oraz
cele strategiczne wraz z priorytetami stanowić zaś powinny wyzwanie, motywujące do
konsekwentnego działania.
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Międzybórz na lata 2014-2020 powstała
z inicjatywy władz lokalnych, dostrzegających potrzebę kompleksowego rozwoju gminy. Jest
odpowiedzią
na
nieustannie
zmieniające
się
wewnętrzne
i
zewnętrzne
warunki
gospodarowania oraz wzrost konkurencyjności otoczenia.
Strategia stanowi z jednej strony diagnozę stanu obecnego, z drugiej zaś jest
usystematyzowanym zbiorem jasno sprecyzowanych potrzeb i wynikających z nich
kierunków działania. Dokument ten ułatwi lokalnym władzom podejmowanie decyzji oraz
rozwiązywanie problemów gospodarczych, społecznych, ekologicznych i prawnych, jak
również racjonalne organizowanie przyszłych działań. Opracowanie Strategii Rozwoju
Gminy jest warunkiem koniecznym z uwagi na to, że gmina zamierza ubiegać się
o pozabudżetowe środki pomocowe, krajowe i zagraniczne, w tym środki z Unii Europejskiej.
Inną przesłanką opracowania Strategii jest chęć przyśpieszenia rozwoju społecznogospodarczego wchodzących w skład gminy miejscowości, poprzez podejmowanie nowych
wyzwań i konsekwentne realizowanie zaplanowanych działań. Strategia powinna przyczynić
się do wzrostu atrakcyjności życia społeczno-kulturalnego, zaktywizować społeczność
5
lokalną oraz zwiększyć jej poczucie tożsamości z miejscem, które zamieszkują – ich małą
ojczyzną.
Najważniejszym celem Strategii jest jednak poprawa warunków życia mieszkańców.
Opracowanie tego dokumentu pozytywnie wpłynie na planowanie rozwoju gminy, jak
również ułatwi codzienną działalność i podejmowanie decyzji przez władze gminy. Strategia
stanowi ponadto cenne źródło informacji dla potencjalnych inwestorów o przyjętych
i zakładanych przez gminę ścieżkach rozwoju.
Okres 2014-2020 to czas następnego zastrzyku finansowego z Unii Europejskiej, który
należy niezwykle racjonalnie i efektywnie wykorzystać. Strategia określa pryncypia rozwoju
regionu oraz doprecyzowuje zasady zrównoważonego rozwoju – w postaci harmonii
społecznej, przestrzennej i gospodarczej.
Strategia Rozwoju jest dokumentem wyznaczającym najistotniejsze kierunki rozwoju,
określa wizję, misję, założone pole i cele strategiczne oraz pola i cele operacyjne, jak również
wskazuje na konkretne kierunki rozwoju. Jest narzędziem stymulowania i projektowania
rozwoju, które kierunkuje działania władz oraz wskazuje obszary wymagające regulacji
i finansowania. Aby strategia była skuteczna, musi być adaptacyjna, pozwalając na płynne
dostosowanie się do zmiennych warunków, jednocześnie pozostawiając niezbędną swobodę
do tworzenia programów i projektów wykonawczych.
Strategia wyraża interes publiczny postrzegany z poziomu regionalnego, a sprawy
lokalne rozważa jedynie w zakresie ich związków ze sprawami regionu. Strategia jest aktem
wyboru – selekcjonuje cele i wyznacza zadania, aby to, co najważniejsze, stało się realne,
poprzez koncentrację środków i kumulację działań. Nowa Strategia Rozwoju Miasta i Gminy
Międzybórz na lata 2014-2020 podkreśla specyfikę gminy i stara się odnaleźć indywidualne
rozwiązania dla każdego miejsca, odpowiednie do jego charakterystyki, wyzwań i potrzeb.
Strategia pomaga zrozumieć powiązania pomiędzy różnymi aspektami rozwoju i rozpoznać
rolę poszczególnych uczestników tego procesu. Przygotowuje to podstawy przyszłego
partnerstwa, proponując każdemu świadome włączenie się w realizację zapowiadanych
zmian. To dokument programowy, który określa cele rozwoju i stwarza ramy dla przyszłych
projektów, ale nie wskazuje jeszcze precyzyjnie, co i z jakich środków zostanie zrealizowane.
6
1.2 Cele Strategii
Nadrzędnym celem niniejszej Strategii jest zapewnienie gminie dobrej pozycji
w powiecie, województwie i Polsce przy wykorzystaniu jej mocnych stron oraz szans
wynikających z jej geograficznego położenia, potencjału demograficznego, tradycji, walorów
środowiskowych oraz uwarunkowań historycznych i kulturowych.
Opracowanie powstało w celu stworzenia sprzyjających warunków do korzystnego
rozwoju gminy i jej mieszkańców. Jest dokumentem strategicznym, który w znaczący sposób
wpływa na tempo oraz kierunki rozwoju gospodarczego gminy. Poprzedzona dogłębną
analizą pozwoliła na identyfikację istniejących problemów, a następnie na wybór optymalnej
drogi ich rozwiązania. Wyznacza ścieżkę dojścia do celów.
1.3 Powiązanie Strategii z innymi dokumentami
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Międzybórz została przygotowana w oparciu
o
dokumentację
oraz
analizę
danych,
jakich
dostarczyły
spotkania
warsztatowe
z przedstawicielami wszystkich środowisk gminy, a także gminne, powiatowe oraz krajowe
dokumenty strategiczne. Strategia ta jest wyrazem oczekiwań, potrzeb oraz ambicji
mieszkańców Miasta i Gminy Międzybórz. Uwzględnia nowe szanse, prawa oraz
zobowiązania wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Przedstawiony dokument opracowany został przez pracowników Urzędu Miasta
i Gminy w Międzyborzu w oparciu o n/wym. materiały:
• „Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Międzybórz” na lata 2004-2013
• „Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Międzybórz na lata 2007-2016”
• Inne dokumenty Urzędu Miasta i Gminy
Do opracowania Strategii wykorzystano również informacje pochodzące z następujących
źródeł:
• Główny Urząd Statystyczny
• Urząd Statystyczny we Wrocławiu
• Powiatowy Urząd Pracy w Oleśnicy
• Starostwo Powiatowe w Oleśnicy
• Lokalna Strategia Rozwoju Partnerstwa Dobra Widawa na lata 2009-2015
7
Dokument jest zgodny z założeniami Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020
oraz Strategią Rozwoju Kraju 2020.
1.4 Horyzont czasowy Strategii
Realizacja Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Międzybórz przewidziana została na
najbliższe 6 lat, to jest w okresie od 2014 do 2020 roku.
1.5 Metodologia
Przystępując do budowania Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Międzybórz na lata
2014-2020, pracownicy Urzędu Miasta i Gminy w Międzyborzu w oparciu o posiadane
dokumenty oraz wyniki konsultacji społecznych starali się w możliwie jak największym
stopniu poznać otoczenie oraz zrozumieć zachodzące w nim procesy. Szczególny nacisk
położono na poznanie problemów, potrzeb oraz oczekiwań mieszkańców miasta i gminy
Międzybórz.
Proces tworzenia niniejszej Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Międzybórz był
złożony i obejmował kilka faz, wśród których wyróżnić można:
• fazę planowania działań polegającą na zapoznaniu się ze wszystkimi aktualnymi
dokumentami strategicznymi na poziomie kraju, regionu, powiatu oraz gminy,
w ramach której dokonano analizy korelacji między lokalnymi dokumentami,
a dokumentami wyższego szczebla;
• fazę prac przygotowawczych, która obejmowała m.in. czynności związane z diagnozą
obecnego stanu gminy oraz wstępną identyfikacją kluczowych problemów, a następnie wyznaczeniem potencjalnych kierunków rozwoju gminy na lata 2014-2020
• fazę konsultacji społecznych mającej na celu poznanie oraz hierarchizację celów
i potrzeb mieszkańców gminy;
• fazę pracy warsztatowej
- aktywne planowanie warsztatowe polegające na przeprowadzeniu analizy SWOT
oraz wstępnym wyznaczaniu celów strategicznych, operacyjnych oraz kierunków
działań;
• fazę analizy warsztatów strategicznych;
8
• fazę ostatecznego wyboru celów strategicznych, operacyjnych, kierunków działań;
• fazę konsultowania i uzgadniania dokumentu strategicznego przed ostatecznym
zatwierdzeniem dokumentu przez Radę Miejską;
• fazę zatwierdzenia Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Międzybórz na lata 2014-2020.
2. Charakterystyka i diagnoza aktualnego stanu społeczno-gospodarczego gminy
2.1 Ogólne informacje o gminie
2.1.1 Położenie i relacje zewnętrzne
Gmina Międzybórz leży w północno-wschodniej części województwa dolnośląskiego,
pomiędzy pasmem Wzgórz Trzebnickich i obszarem Stawów Milickich od zachodu oraz
pasmem Wzgórz Ostrzeszowskich od wschodu. Obszar Gminy obejmuje fragmenty Wzgórz
Twardogórskich oraz Obniżenia Sycowskiego. Dzisiejszy Międzybórz i okolice to przede
wszystkim zagłębie meblarstwa. Na terenie Gminy działają też zakłady przetwórstwa rolnospożywczego ( m.in. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska – jedyna w powiecie oleśnickim,
Zakład Wędliniarski, Piekarnie i Cukiernie ). Z uwagi na niską bonitację gleb i małą
opłacalność produkcji rolniczej zmniejsza się rola rolnictwa w działalności gospodarczej
Gminy, co z kolei przyczynia się do tego, iż zdecydowana większość mieszkańców utrzymuje
się z działalności pozarolniczej.
Przez Międzybórz przebiegają:
•
droga krajowa 25 - Bobolice - Bydgoszcz - Konin - Kalisz - Ostrów Wielkopolski Międzybórz - Oleśnica oraz osiem dróg powiatowych. Droga krajowa i drogi
powiatowe stanowią podstawowy układ sieci drogowej na obszarze gminy, na których
koncentruje się zdecydowana większość przewozów.
•
linia kolejowa Ostrów Wielkopolski - Odolanów – Międzybórz - Twardogóra Grabowno Wielkie. Jest to linia pierwszorzędna, jednotorowa, zelektryfikowana ze
stacją kolejową w Międzyborzu i Bukowinie Sycowskiej.
Gmina leży na granicy województwa dolnośląskiego z wielkopolskim. Położenie
Międzyborza przy drodze krajowej łączącej aglomerację wrocławską z Ostrowem
Wielkopolskim i Kaliszem stwarza możliwości rozwojowe dla przedsiębiorców. Przyglądając
się bliżej zewnętrznemu otoczeniu gminy w nieco szerszym aspekcie uwzględniając z jednej
strony korzyści, jakie gmina Międzybórz może czerpać z sąsiedztwa pobliskich ośrodków,
9
z drugiej zaś zagrożenia, jakie niesie ze sobą bliskość większych, dobrze rozwiniętych
i konkurencyjnych ośrodków. Wpływ pobliskich ośrodków jest zróżnicowany z uwagi na
oddziaływanie szeregu czynników, wśród których wyróżnić można m.in. czynniki
funkcjonalne i historyczne. Jednym z takich czynników jest odległość gminy od pobliskich
ośrodków, jednakże nie ma ona znaczenia decydującego. Mieszkańcy gminy, miejscowi
przedsiębiorcy mogą korzystać z potencjału tamtejszych rynków pracy, zbytu, oraz potencjału
naukowego itp. Miejscowa młodzież ma szansę dalszego kształcenia na poziomie wyższym,
korzystając z bogatej oferty naukowej pobliskich ośrodków edukacyjnych.
Rysunek 1. Województwo dolnośląskie w podziale na powiaty
Źródło: Serwis internetowy Województwa Dolnośląskiego
2.1.2 Wielkość i podział administracyjny
Administracyjnie gmina Międzybórz należy do powiatu oleśnickiego, w skład którego
wchodzą następujące jednostki:
•
gminy miejskie: Oleśnica
•
gminy miejsko-wiejskie: Bierutów, Międzybórz, Syców, Twardogóra
•
gminy wiejskie: Dobroszyce, Dziadowa Kłoda, Oleśnica
•
miasta: Oleśnica, Bierutów, Międzybórz, Syców, Twardogóra
10
Rysunek 2. Powiat oleśnicki w podziale na gminy
Źródło: Serwis internetowy Powiatu Oleśnickiego
Gmina Międzybórz graniczy z dwoma gminami powiatu oleśnickiego:
od południa z gminą Syców (długość granicy 16,8 km),
od zachodu z gminą Twardogóra (długość granicy 9,9 km)
oraz z dwoma gminami województwa wielkopolskiego:
od północy z gminą Sośnie (długość granicy 24,0 km),
od wschodu z gminą Kobyla Góra (długość granicy 13,3 km).
Obszar gminy stanowi 8.44 % powierzchni powiatu oleśnickiego oraz 0,44% powierzchni
województwa dolnośląskiego.
Położone w północnej części gminy miasto Międzybórz z siedzibą władz miasta
i gminy jest głównym ośrodkiem gospodarczym, oświatowym i kulturowym. Tutaj także
działa i ma swoje siedziby większość firm i zakładów produkcyjnych. Gminę tworzy 13
obrębów geodezyjnych oraz 10 przysiółków kolonii.
11
SIEĆ OSADNICZA GMINY
Tabela 1.Obręby geodezyjne i przysiółki na terenie miasta
L.p. Obręb geodezyjny
Przysiółki ( kolonie)
1.
Bąków
2.
Bukowina Sycowska
Węgrowo ( Węgrowa), Wydzierno
3.
Dziesławice
4.
Hałdrychowice
5.
Kamień
6.
Klonów
Żabiniec
7.
Kraszów
Gawrony, Karolinów
8.
Królewska Wola
9.
Ligota Rybińska
Osowiec
10.
Niwki Kraszowskie
Dąbrowa Kraszowska, Dęby
11.
Niwki Książęce
12.
Ose
Gorzyca, Konopka ( Knopka)
13.
Oska Piła
Źródło: Ewidencja gruntów i budynków. Stan na 2013r.
Rysunek 3. Mapa gminy Międzybórz
Źródło: http://emapy.com/miedzyborz/
Dane gminy:
•
Powierzchnia: 8763,15 ha
•
Użytki rolne: stanowią ok. 47,6 % powierzchni gminy
•
Liczba gospodarstw rolnych: ok.450
•
Użytki leśnie oraz grunty zadrzewione: zajmują ok. 44,5 % powierzchni gminy.
12
Według danych z 2013 roku obszar gminy Międzybórz zamieszkiwało 5133
mieszkańców, a średnia gęstość zaludnienia wynosiła 58,6 os./km2
Poniżej przedstawiona została tabela, która pokazuje wielkość oraz liczbę mieszkańców
zamieszkujących poszczególne miejscowości administracyjnie wchodzące w skład gminy
Międzybórz.
Tabela 2. Wielkość oraz liczbę mieszkańców zamieszkujących poszczególne miejscowości
administracyjnie wchodzące w skład gminy Międzybórz
Miejscowość
Powierzchnia
% udział
Mieszkańcy
% udział
(ha)
31.12.2013 r.
Bąków
150,94
1.7
71
1.38
Bukowina Sycowska
1216,77
13.9
526
10.25
Dziesławice
1344,98
15.4
184
3.59
Hałdrychowice
525.89
6.0
51
0.99
Kamień
510,25
5.8
122
2.38
Klonów
807,91
9.2
319
6.21
Kraszów
927,19
10.6
388
7.56
Królewska Wola
292,31
3.3
143
2.79
Ligota Rybińska
431,38
4.9
71
1.38
Międzybórz
640,49
7.3
2363
46.03
Niwki Kraszowskie
377,50
4.3
224
4.36
Niwki Książęce
577,10
6.6
255
4.97
Ose
769,60
8.8
314
6.12
Oska Piła
190,84
2.2
102
1.99
Razem:
8 763,15
100,0
5133
100.0
Źródło: Urząd Miasta i Gminy w Międzyborzu
Największą powierzchniowo miejscowością są Dziesławice, które zajmują 16,5%
obszaru całej gminy. Z kolei najliczniej zamieszkiwaną miejscowością jest miasto
Międzybórz, w którym mieszka 46.03% mieszkańców gminy Międzybórz. Miasto to odgrywa
wiodącą rolę w gminie z uwagi na położenie przy głównych szlakach komunikacyjnych oraz
fakt, że jest ono siedzibą władz gminnych oraz centrum usług świadczonych na rzecz
mieszkańców całej gminy.
13
Wykres 1. Ilość mieszkańców w poszczególnych miejscowościach gminy Międzybórz w
2013 roku
Ligota Rybińska
1%
Międzybórz
46%
Królewska
Wola
3%
Kraszów
8%
Klonów
6%
Kamień
2%
Hałdrychowice
1%
Bukowina
Sycowska
10%
Ose
6%
Niwki
Kraszowskie
4%
Niwki Książęce
5%
Dziesławice
4%
Bąków
2%
Oska Piła
2%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy w Międzyborzu
Wykres 2. Powierzchnia poszczególnych miejscowości gminy Międzybórz w [km2]
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy w Międzybórz
14
Tabela 3. Powierzchnia poszczególnych gmin powiatu oleśnickiego w [km2]
Gmina
Powierzchnia
Typ
(km²)
Oleśnica
miejska
21,0
Gmina Syców
miejsko-wiejska
144,8
Gmina Twardogóra
miejsko-wiejska
168,0
Gmina Oleśnica
wiejska
243,4
Gmina Bierutów
miejsko-wiejska
147,1
Gmina Dobroszyce
wiejska
131,7
Gmina Międzybórz
miejsko-wiejska
88,6
Gmina Dziadowa Kłoda
wiejska
105,1
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy Międzybórz
Gmina Międzybórz zajmuje 7 miejsce pod względem powierzchni wśród gmin powiatu
oleśnickiego.
Tabela 4. Ludność poszczególnych gmin powiatu oleśnickiego w 2013 roku
Gmina
Gmina Oleśnica
Gmina Syców
Gmina Twardogóra
Gmina Bierutów
Gmina Dobroszyce
Gmina Międzybórz
Gmina Dziadowa Kłoda
Typ
Populacja (stan na 2013 r.)
Obszar miejski
37334
Obszar wiejski
12580
Obszar miejski
10452
Obszar wiejski
6109
Obszar miejski
6789
Obszar wiejski
6221
Obszar miejski
5038
Obszar wiejski
5263
Obszar wiejski
6371
Obszar miejski
2377
Obszar wiejski
2766
Obszar wiejski
4654
Populacja ogółem
49914
16561
13010
10301
6371
5143
4654
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego
Pod względem ilości mieszkańców wśród gmin powiatu oleśnickiego gmina Międzybórz
zajmuje 6 miejsce.
15
2.1.3 Krótka historia
Pierwsze wzmianki pochodzą z XII wieku. Nazwa miejscowości pochodzi ze
staropolszczyzny i oznacza miejscowość leżącą między borami. Jako najstarszą zanotowaną
nazwę miejscowości podaje się Miedzybor. Następnie nazwa miejscowości została
zgermanizowana. Polski "Miedzybor został przetłumaczony na Mittelwalde", czyli między
lasami. Inne źródła podają często różne wersje nazwy miasta: w roku 1310 Mechobocz,
w 1376 Meczebor, w 1637 Medzibor. W 1886 r., na fali rosnących nastrojów
nacjonalistycznych, zastąpiono posiadającą polskie korzenie nazwę Medzibor niemiecką
formą Neumittewalde. Nieznana jest dokładna data otrzymania praw miejskich. Przypuszcza
się, że został lokowany na początku XIV wieku, a prawdopodobnie od roku 1340 jest siedzibą
kasztelanii i posiada prawa targowe. Jako miasto przygraniczne, Międzybórz był miastem
obronnym, otoczonym murem. Pomimo to był wielokrotnie niszczony, palony, nie ominęły
go tragiczne wydarzenia na tle wyznaniowym, jak pożary, rozboje i epidemie. W dużej
mierze, jako ośrodek administracyjny powiecie sycowskim, Międzybórz dzielił losy Śląska.
Do XIX wieku był ośrodkiem wielkich dóbr obejmujących pogranicze Śląska i Wielkopolski.
XIX-wieczny kaznodzieja międzyborski - Jerzy Badura - jest określany jako ostatni pastor
walczący o język polski na ziemiach międzyborskich. Z tego też okresu zachowały się zbiory
polskich pieśni kościelnych, znanych wśród historyków jako Kancjonały Międzyborskie. Po
podziale powiatu sycowskiego w roku 1920, zamieszkany w większości przez Niemców
Międzybórz pozostał w Niemczech (Republika Weimarska). Po II wojnie światowej miasto
włączone zostało do Polski i znalazło się w granicach "starego" województwa wrocławskiego.
Większość mieszkańców wysiedlono do Niemiec.
2.2 Społeczeństwo
2.2.1 Demografia
Gminę Międzybórz na koniec 2013 roku zamieszkiwało 5133 mieszkańców.
Średnia gęstość zaludnienia w gminie wynosiła 57,9 os./km2, w powiecie oleśnickim
wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 98,7 os./km2, natomiast w całym województwie
dolnośląskim gęstość zaludnienia wyniosła 145,89 os./km2
16
Wykres 3. Gęstość zaludnienia w poszczególnych miejscowościach gminy Międzybórz w
roku 2013 roku [liczba osób/km²]
Wykres 4. Procentowa struktura mieszkańców w podziale na płeć w gminie Międzybórz w
2013 roku
Proporcje płci w gminie Międzybórz są bardzo zbliżone. Kobiety stanowią 50,7% populacji,
natomiast mężczyźni 49.3%. W powiecie oleśnickim proporcje te wynoszą odpowiednio
51,1% i 48,9%, natomiast województwie dolnośląskim 51,9% i 48,1%, oraz kraju 51,6%
i 48,4%.
17
Tabela nr 5. Urodzenia, zgony i przyrost naturalny w gminie Międzybórz w roku 2013
Liczba
Przyrost
mieszkańców naturalny [%]
Bąków
1
2
71
-1,41
Bukowina Sycowska
7
3
526
0,76
Dziesławice
2
1
184
0,54
Hałdrychowice
0
2
51
-3,92
Kamień
0
2
122
-1,64
Klonów
4
1
319
0,94
Kraszów
5
4
388
0,26
Królewska Wola
0
1
143
-0,70
Ligota Rybińska
1
1
71
0,00
Międzybórz
27
21
2363
0,25
Niwki Kraszowskie
1
1
224
0,00
Niwki Książęce
5
5
255
0,00
Ose
7
1
314
1,91
Oska Piła
2
1
102
0,98
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy Międzybórz
Miejscowość
Urodzenia
Zgony
Wykres 5. Przyrost naturalny w poszczególnych miejscowościach gminy Międzybórz w 2013
roku
18
Najwyższy wskaźnik przyrostu naturalnego spośród miejscowości gminy Międzybórz w roku
2013 odnotowano w sołectwie Ose gdzie wyniósł on 1,91%. Natomiast najniższą wartość
tego wskaźnika zanotowano w sołectwie Hałdrychowice gdzie osiągnął on wartość -3,92%.
2.2.2 Poziom życia mieszkańców
Decydujące znaczenie w lokalnej gospodarce odgrywają mikro, małe i średnie
przedsiębiorstwa, które zapewniają zatrudnienie i dochody mieszkańcom gminy. Dlatego też
głównym źródłem utrzymania dla mieszkańców gminy Międzybórz są dochody uzyskiwane
z pracy poza rolnictwem, w głównej mierze najemnej, a tylko w niewielkim zakresie z pracy
prowadzonej na własny rachunek lub z najmu. Mieszkańcy gminy prowadzą własną
działalność gospodarczą lub zatrudnieni są w przedsiębiorstwach i zakładach usługowo –
produkcyjnych zlokalizowanych w Międzyborzu, Królewskiej Woli, Oleśnicy, Goszczu,
Twardogórze i Sycowie. W zdecydowanej większości są to firmy związane z produkcją mebli
(np. Bodzio – Goszcz, Gawin – Królewska Wola, Wajnert – Międzybórz). Część
mieszkańców
gminy
pracuje
poza
granicami
kraju
lub
w
gospodarstwach
wielkoobszarowych.
2.2.3 Poziom bezrobocia
W ostatnich latach, w efekcie wzrostu wartości produktu krajowego brutto, doszło
w Polsce do zahamowania procesów prowadzących do ubytku miejsc pracy, przyrostu
bezrobocia i pogłębiania się zagrożenia bezrobociem. Zjawisko to dotyczy także gminy
Międzybórz, w której zmniejszyła się liczba bezrobotnych. Obecnie miejscowa ludność
w mniejszym stopniu przywiązana jest do miejsca zamieszkania, migrując do miejsc
o lepszych warunkach bytowych. Wyzwaniem dla naszej gminy jest polepszanie warunków
pracy, wzrost zatrudnienia, dążenie do poprawy kwalifikacji zawodowych ludności,
kreowanie pozytywnych więzi emocjonalnych z regionem oraz więzi lokalnych,
kompensujących niższe dochody oraz wspomaganie procesów zakorzeniania zewnętrznych
firm w regionie.
Niemniej jednak z roku na rok obserwuje się systematyczny wzrost liczby osób
pracujących. Spowodowane jest to faktem, iż więcej mężczyzn decyduje się na wyjazd za
granicę w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy. Zjawisko to nasila się po roku 2004, od kiedy to
19
obywatele polscy mają możliwość znalezienia legalnej pracy w wielu krajach Unii
Europejskiej
Według danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Oleśnicy filia w Sycowie z grudnia
2013 roku, liczba bezrobotnych na terenie miasta i gminy Międzybórz wynosiła 314 osób
(w tym 181 zamieszkałych na wsi). Wśród pozostających bez pracy przeważają kobiety 172
osób (54,7% ogółu bezrobotnych). Stopa bezrobocia dla całej gminy wynosi 6.12 %.
Struktura bezrobocia pod względem wieku osób pozostających bez pracy świadczy
o ograniczonej zależności tego zjawiska od wieku bezrobotnych. Mały odsetek bezrobotnych
w przedziale 60-64 wynika z faktu wcześniejszego nabycia praw do świadczeń
przedemerytalnych lub rent chorobowych.
Tabela nr 6. Struktura bezrobocia pod względem wieku
Wiek
Liczba osób
Wartość %
18-24
68
21.7%
25-34
82
26.1%
35-44
73
23.2%
45-54
52
16.6%
55-59
31
9.9%
60-64
8
2.5%
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Oleśnicy
Analizując wpływ poziomu wykształcenia na bezrobocie można zauważyć, że wraz ze
wzrostem wykształcenia maleje liczba osób pozostających bez pracy. Najwięcej bezrobotnych
jest wśród mieszkańców z wykształceniem zasadniczym zawodowym (130 osób - 41.4%
wszystkich bezrobotnych) oraz gimnazjalnym i poniżej (88 osób – 28.0%). Następną, co do
udziału bezrobotnych grupę stanowią osoby posiadające wykształcenie policealne i średnie
zawodowe (66 osób - 21,1%). Najmniejsze bezrobocie panuje wśród mieszkańców
legitymujących się wykształceniem wyższym tylko 17 osób – 5.4% oraz wykształceniem
średnim ogólnokształcącym 13 osób - 4,1% ogółu bezrobotnych.
20
Tabela nr 7. Podział bezrobotnych ze względu na wykształcenie w gminie Międzybórz
Bezrobotni
Poziom wykształcenia
Liczba osób
Wartość %
gimnazjalne i poniżej
88
28
zasadnicze zawodowe
130
41,4
średnie ogólnokształcące
13
4,1
policealne i średnie zawodowe
66
21,1
wyższe
17
5,4
Wykres nr 6. Podział bezrobotnych ze względu na wykształcenie w gminie Międzybórz
W wyniku przeprowadzonej analizy wpływu stażu pracy na ilość osób pozostających
aktualnie bez zatrudnienia stwierdzono, że wraz ze wzrostem doświadczenia zawodowego
stopniowo maleje liczba ludzi pozostających bez pracy. Największą liczbę wśród
bezrobotnych stanowią osoby, które legitymują się stażem pracy od 1 do 5 lat – 90 osób
(28,7%), oraz od 5 do 10 lat – 57 osób (18,1%). Również dużo osób bez pracy jest takich,
które jeszcze nie podjęły pracy (bez stażu) – 53 (16,9% bezrobotnych). W pozostałych
przedziałach: 10 -20 lat – 52 osoby (16.6%), 20 - 30 lat liczba bezrobotnych wynosi 31 osób
21
(9.9%) oraz 24 osoby ze stażem pracy do 1 roku (7.6%). Natomiast najmniejszą liczbę wśród
bezrobotnych stanowią osoby ze stażem 30 letnim i więcej tylko 7 osób (2,2%).
Tabela nr 8. Podział bezrobotnych ze względu na staż pracy w gminie Międzybórz
Bezrobotni
Staż pracy
Liczba osób
Wartość %
bez stażu
53
16,9
do 1 roku
24
7,6
od 1 do 5
90
28,7
od 5 do 10
57
18,1
od 10 do 20
52
16,6
od 20 do 30
31
9,9
30 lat i więcej
7
2,2
Wykres nr 7. Podział bezrobotnych ze względu na staż pracy w gminie Międzybórz
22
2.3 Środowisko przyrodnicze i zasoby naturalne
2.3.1 Rzeźba terenu
Pod względem tektonicznym obszar gminy położony jest w zasięgu monokliny
przedsudeckiej powstałej pod koniec karbonu i wypełnionej osadami karbońskimi, permskimi
( facji lądowej i morskiej) oraz triasowymi (retyk). Największe rozprzestrzenienie mają
piaski, żwiry i głazy moren czołowych oraz piaski i żwiry fluwioglacjalne związane ze
stadiałem Warty zlodowacenia środkowopolskiego. Występują tu również dwa poziomy gliny
zwałowej przedzielonej osadami piaszczystymi: glina zwałowa piaszczysta starszego
poziomu – szara i brudno szara oraz glina zwałowa wyższego poziomu o barwie
żółtobrązowej, miejscami szarobrązowej piaszczysta, silnie wapnista, miejscami ilasta
z domieszką iłów. W zagłębieniach moreny dennej występują, chociaż rzadko iły, iły
zastoiskowe oraz mułki.
Rzeźba w obrębie gminy została ukształtowana w wyniku działalności glacjalnej,
fluwioglacjalnej, rzecznej, wietrznej oraz procesów denudacyjnych i erozyjnych. Występują
tu takie formy jak:
- pojedyncze wzniesienia i wał moren spiętrzonych,
- sieć hydrograficzna: cieki naturalne, których część ma tu swoje źródła, rowy
melioracyjne, i stawy hodowlane,
- formy dolinne, miejscami z wyraźnie zaznaczonymi krawędziami ( dolina Polskiej Wody),
- niewielkie zagłębienia bezodpływowe,
- formy eoliczne-wydmy,
- formy antropogeniczne: nasypy i wykopy wzdłuż linii komunikacyjnych ( linia kolejowa,
drogi) oraz wyrobiska do eksploatacji kruszyw.
2.3.2 Klimat
Warunki
klimatyczne
panujące
na
terenie
gminy
Międzybórz
należą
do
umiarkowanych i w dużej mierze uwarunkowane są wpływami mas powietrza morskiego oraz
kontynentalnego. Masy powietrza morskiego pochodzą głównie znad oceanu Atlantyckiego.
Powietrze kontynentalne pochodzi przede wszystkim znad Europy Wschodniej oraz znad
23
Azji. Warunki klimatyczne według obserwacji na stacji meteorologicznej Ostrzeszów cechują
następujące wielkości:
- średnia roczna temperatura powietrza: 7,8oC,
- średnia temperatura miesiąca stycznia: 3,0oC,
- średnia temperatura miesiąca lipca: 17,7oC,
- liczba dni z przymrozkami: 107,
- opad roczny: 650mm,
- maksymalne opady lipiec-sierpień: 100mm,
- minimum opadów luty- marzec: 25mm,
- okres wegetacyjny (średnio od połowy marca do I dekady października): 210-220 dni,
- przeważają wiatry z sektora zachodniego, bardzo niewiele jest wiatrów z kierunku
północnego i północno-wschodniego, charakterystyczna jest tu duża liczba cisz.
Stan czystości powietrza w gminie Międzybórz kształtują głównie lokalne źródła
zanieczyszczeń: systemy grzewcze, środki transportu i emisje procesów technologicznych
zakładów produkcyjnych.
2.3.3 Wody powierzchniowe i podziemne
Gmina Międzybórz położona jest w dorzeczu Odry, zlewniach rzek: Baryczy oraz
Widawy. Do zlewni Widawy należy jedynie niewielki, południowo-zachodni skraj gminy, na
którym nie ma żadnych cieków. Cały obszar gminy jest odwadniany w kierunku północnozachodnim do rzeki Baryczy i obejmuje zlewnie cząstkowe jej dopływów. Należą do nich:
Jaźwinek, Kanał Młyńska Woda, Struga Hałdrychówka, Polska Woda i Potok Dziesławicki.
Na terenie gminy naturalne zbiorniki wód stojących stanowią wyłącznie małe oczka wodne
w obniżeniach bezodpływowych. Poza nimi znajduje się kilka kompleksów stawów
hodowlanych (obręby: Niwki Kraszowskie i Ligota Rybińska). Powierzchnia wód otwartych
i sieci rzek wynosi 109,84 ha, co stanowi 1.3% powierzchni ogólnej gminy. Na powierzchnię
tę składają się 56,73 ha wód stojących, 11,32 ha wód płynących oraz 41,79 ha rowów.
Największe powierzchnie gruntów pod wodami położone są w obrębach Niwki Kraszowskie34,93 ha i Ligota Rybińska -24,40 ha, gdzie występują stawy hodowlane.
Na obszarze gminy wyróżnić można dwa poziomy wodonośne: czwartorzędowy
(związany z piaskami fluwioglacjalnymi oraz piaskami współczesnych dolin) oraz
trzeciorzędowy. Wody podziemne występują w utworach piaszczysto-żwirowych tworzących
24
warstwy
o
zróżnicowanej
miąższości,
na
obszarach
wysoczyznowych
poziomy
czwartorzędowe są miejscami nieciągłe. Poziomy wód czwartorzędowych charakteryzują się
zróżnicowanymi wydajnościami: od kilku m3/d do ponad 1500 m3/d. Są one zasilane przez
infiltrację wód opadowych oraz na drodze dopływów wód naporowych z podłoża –
z
wodonośnych
utworów
trzeciorzędu.
Piętro
trzeciorzędowe
stanowią
wody
w piaszczystych, bądź żwirowych utworach miocenu. Maja one charakter soczew
o zróżnicowanej miąższości i rozciągłości w obrębie dominującego kompleksu ilastego.
W obrębie gminy Międzybórz nie występują obszary najwyższej ochrony Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych. Na obszarze gminy występują natomiast wody wysokiej
i średniej jakości. Jakość wód pogarszają głównie podwyższone stężenia manganu, żelaza,
twardości ogólnej i azotu amonowego. W gminie występują wody o chemizmie typowym dla
klimatu umiarkowanego lub nieznacznie odbiegającego od naturalnego.
2.3.4 Świat zwierzęcy i roślinny.
Gmina Międzybórz jest gminą zdecydowanie rolniczą o dużym nasyceniu
kompleksów leśnych (44,5% powierzchni gminy to lasy i grunty zadrzewione).
Dane na temat występującej fauny i flory pochodzą z Nadleśnictwa Syców, w którego
skład wchodzi cały obszar gminy Międzybórz. W programie ochrony przyrody Nadleśnictwa
Syców odnotowano występowanie następujących gatunków roślin chronionych na terenie
gminy Międzybórz: widłak jałowcowaty – 1 stanowisko, widłak goździsty – 9 stanowisk,
wawrzynek wilczełyko – 6 stanowisk, konwalia majowa – 3 stanowiska. W układzie
zbiorowisk leśnych charakterystyczna jest strefowość będąca wyrazem zmieniających się,
wraz ze wzrostem wysokości, warunków klimatycznych.
Stwierdzono też występowanie żmii zygzakowatej – 2 stanowiska i żurawia – 3
obszary. Na terenie gminy utworzono jedną strefę ochronną wokół gniazda bociana czarnego.
Teren gminy charakteryzuje się stosunkowo bogatą fauną. Na jego terenie występują jelenie,
dziki, lisy, borsuki, wydry, bażanty, kuny, sarny, kuropatwy, zające, jastrzębie, dzięcioły,
sowy, ropuchy, traszki. Zwierzętami rzadkimi i chronionymi występującymi na tym obszarze
są m.in.: żmija zygzakowata, padalec, bocian czarny i biały oraz żuraw.
25
2.3.5 Walory krajobrazowe i kulturowe
Zróżnicowana rzeźba terenu oraz urozmaicone pokrycie roślinnością wysoką głównie
w obrębie Wału Trzebnickiego decyduje o niezwykłych walorach krajobrazowych i przyrodniczych.
Na terenie gminy znajdują się obszary podlegające szczególnej ochronie. Są to:
• Obszar Chronionego Krajobrazu „Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska” –
obejmujący swym zasięgiem całą gminę. Został utworzony w celu ochrony obszaru
zbliżonego do naturalnego oraz zapewnienia społeczeństwu warunków do wypoczynku
i turystyki o znaczących walorach przyrodniczych;
• rezerwat przyrody „Gola Wielka” o powierzchni 12,05 ha, położony na skraju kompleksu
leśnego na terenie Leśnictwa Bukowina Sycowska. Rezerwat ten powołany został w 1954
roku. Celem ochrony jest tu jodła na naturalnym stanowisku. Przeciętny wiek
drzewostanu wynosi około 130 lat. W drzewostanach rezerwatu największy udział mają
świerk, sosna oraz jodła. Dęby, jodły, świerki, buki i graby osiągają tu szczególnie duże
rozmiary. Na terenie rezerwatu występują zbiorowiska roślinne zakwalifikowane do
zespołów: kontynentalny bór mieszany, suboceaniczny bór świeży, bór mieszany
wilgotny;
• pomniki przyrody nieożywionej:
głaz narzutowy w obrębie Bukowina Sycowska,
głaz narzutowy – Eratyk Skandynawski – w obrębie Dziesławice.
Na terenie gminy znajduje się wiele zabytków wpisanych czy to do rejestru zabytków
województwa dolnośląskiego, czy do konserwatorskiego spisu zabytków architektury
i budownictwa. Do obiektów wpisanych do rejestru zabytków zaliczamy:
kościół filialny p.w. św. Trójcy z II połowy XVII w. w Dziesławicach,
grodzisko średniowieczne („Szwedzka Górka”) w obrębie Dziesławice,
park pałacowy założony w XVIII w. w Ose.
Do konserwatorskiego spisu zabytków należą m.in.:
zespół dworski I i II z początku XX w. w Bukowinie Sycowskiej,
dawny zespół uzdrowiskowy z początku XX w. w Bukowinie Sycowskiej,
kościół z początku XX w. w Bukowinie Sycowskiej - stacja kolejowa z początku XX
w. w Bukowinie Sycowskiej,
26
zespół dworski z I połowy XIX w. w Hałdrychowicach,
zespół dworski z połowy XIX w. w Kraszowie,
szkoła podstawowa z początku XX w. w Kraszowie,
dawna szkoła z XIX w. w Ligocie Rybińskiej,
dwór i spichlerz zespołu podworskiego wpisany do rejestrów zabytków 15 czerwca
1993 pod numerem 678 w Międzyborzu ( obecnie ZSP).
Obiektami łączącymi w sobie znaczenie pod względem przyrodniczym z rolą
historyczno - zabytkową są parki związane na ogół z zespołami pałacowymi lub majątkami
ziemskimi oraz dawne cmentarze, mające także znaczenie historyczne. Poza parkiem
pałacowym wpisanym do rejestru zabytków we wsi Ose występują parki podlegające
ochronie w Hałdrychowicach i Kraszowie. Większość tych obiektów jest zaniedbana,
zdewastowana, a roślinność zdziczała. Mimo tego zachowało się w nich wiele cennych
okazów drzew.
Na terenie gminy znajduje się 7 historycznych cmentarzy w obrębach: Bukowina
Sycowska, Dziesławice, Kamień, Kraszów, Królewska Wola, Ligota Rybińska i Niwki
Książęce.
2.3.6 Źródła zanieczyszczenia środowiska
Teren Gminy jest wolny od zanieczyszczeń przemysłowych. Jedynym zakładem, który
w stopniu minimalnym zanieczyszcza atmosferę jest Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska
w Międzyborzu. Emisje zanieczyszczeń do atmosfery pochodzą także z indywidualnych
gospodarstw domowych wykorzystujących do opalania paliwa stałe, szczególnie do celów
ogrzewczych. Ścieki częściowo oczyszczane są w istniejącej oczyszczalni w Międzyborzu
oraz przydomowych oczyszczalniach ścieków na terenie gminy i stanowią zasadniczy
problem do rozwiązania przez władze Gminy, celem zachowania walorów przyrodniczych.
Głównym źródłem hałasu jest ruch samochodowy i skupia się głównie w pobliżu dróg,
szczególnie przy drodze krajowej nr 25.
Do rozwiązania w zakresie zmniejszenia zanieczyszczeń na terenie Gminy są:
-
kompleksowa kanalizacja,
-
zastępowanie miejscowych indywidualnych kotłowni na paliwa stałe, ekologicznymi
kotłowniami.
27
2.4 Gospodarka
2.4.1 Rolnictwo
Zmiany, jakie zaszły w polskiej gospodarce po 1990 roku sprawiły, że wieś
i rolnictwo znalazły się w gorszej sytuacji niż miasta i pozarolnicze działy gospodarki.
Właściciele gospodarstw rolnych w warunkach gospodarki rynkowej stanęli wobec
nieznanych im do tej pory trudności. Przyszło im zmagać się z niepewnością cen, spadkiem
popytu na żywność, rosnącymi wymaganiami odnośnie jakości produkowanych płodów
rolnych, rosnącymi cenami środków produkcji, jak również koniecznością poszukiwania
rynku zbytu na własną rękę.
Rolnictwo jest ważną dziedziną gospodarki na terenie gminy Międzybórz, o czym
świadczy wysoki wskaźnik powierzchni użytkowanej rolniczo. Wzrost opłacalności rolnictwa
w gminie Międzybórz jest ograniczony przez kilka czynników, wśród których wyróżnić
można: ukształtowanie terenu, jakość gleb, warunki klimatyczne, niekorzystną strukturę
obszarową oraz niewyspecjalizowaną produkcję gospodarstw rolnych. Inną zidentyfikowaną
barierą opóźniającą i utrudniającą rozwój rolnictwa jest postępująca dekapitalizacja sprzętu
technicznego, jak również obiektów gospodarskich.
Większość gospodarstw rolnych nastawiona jest na niskotowarową, wszechstronną
oraz niewyspecjalizowaną produkcję, podczas gdy rynek oczekuje na duże partie
jednorodnych płodów rolnych, spełniających wysokie wymagania jakościowe. Producenci
rolni przegrywają walkę konkurencyjną na rynku, ponieważ nie są w stanie skutecznie
konkurować z dobrze prosperującymi, wyspecjalizowanymi gospodarstwami. Ponadto rolnicy
zamieszkujący gminę nie współdziałają ze sobą w celu poprawienia swojej sytuacji
materialnej. Nie są tworzone grupy producenckie, w których funkcjonowanie z pewnością
zwiększyłoby ich konkurencyjność oraz ułatwiło negocjacje z przedstawicielami zakładów
przetwórczych. W istniejącej sytuacji, kiedy na terenie gminy dominują małe gospodarstwa
rolne oraz występuje nadmiar siły roboczej, zasadne byłoby podejmowanie kierunków
bardziej pracochłonnych, takich jak uprawa warzyw
i owoców. Czystość środowiska
naturalnego przemawia także za rozwojem rolnictwa ekologicznego. Za zaangażowaniem się
rolników w ekologiczną produkcję przemawia również ciągły wzrost zainteresowania
ludności zdrową żywnością.
Na obszarach wiejskich oprócz rozwoju rolnictwa niezwykle ważny jest również
rozwój pozarolniczej działalności, czyli dywersyfikacja działalności rolniczej. Istotne jest
28
wspieranie powstawania nowych miejsc pracy w zawodach pozarolniczych pośrednio
powiązanych z rolnictwem bądź jego otoczeniem.
2.4.2 Struktura użytkowania gruntów
Użytki rolne w gminie Międzybórz zajmują powierzchnię 3743,20 ha, co stanowi 46%
powierzchni gminy. Najwięcej jest ich we wsiach: Bąków, Niwki Kraszowskie i Oska Piła,
gdzie stanowią ponad 80,0% powierzchni tych obrębów.
Lasy i zadrzewienia zajmują powierzchnię 3866,56 ha (47,5% powierzchni gminy),
drogi 199,39 ha (2,5%), tereny zabudowane 166,17 ha (2,0%), wody 109,84 ha
(1,3%),nieużytki 16,43 ha (0,2%), a grunty pozostałe 36,31 ha (0,4%). Stopień lesistości
gminy wynosi 43,4% i jest o 19,5% wyższy od średniej lesistości kraju. Największy udział
lasów i zadrzewień jest w obrębach: Bukowina Sycowska, Dziesławice, Kamień i Klonów
gdzie przekracza 60,0% powierzchni. We wsiach: Bąków i Niwki Kraszowskie współczynnik
lesistości jest znacznie mniejszy i jest poniżej 6,0%. Nieużytki, to głównie miejsca po
dawnych wyrobiskach piasku i żwiru. Część z nich porośnięta jest roślinnością krzewiastą,
drzewami i wypełniona jest wodami stojącymi.
Wykres 8. Struktura użytkowania gruntów w Gminie Międzybórz
29
Na podstawie procentowego udziału użytków rolnych i lasów w strukturze użytkowania
gruntów stwierdzono, że w gminie występuje pięć typów użytkowania ziemi:
• wybitnie rolny (obręby: Bąków, Niwki Kraszowskie, Oska Piła),
• rolny z udziałem lasów (obręb Niwki Książęce),
• rolno – leśny (obręby: Hałdrychowice, Kraszów, Królewska Wola, Ose),
• leśno - rolny (obręb Ligota Rybińska),
• leśny z udziałem rolnego (obręby: Bukowina Sycowska, Dziesławice, Kamień,
Klonów).
Analizując dane dotyczące struktury użytkowania gruntów dla obszaru całej gminy
wynika, że gminę Międzybórz można zaliczyć do typu leśno - rolnego.
Na obszarze gminy występują następujące typy gleb: gleby bielicowe, gleby brunatne
wyługowane i kwaśne oraz gleby murszowe i mady. Gleby te wytworzone zostały z utworów
piaszczystych, piaszczysto - żwirowych i gliniastych z dużym udziałem frakcji piaszczystych.
Dominują gleby bardzo lekkie. Zajmują one około 74% powierzchni gruntów ornych
natomiast gleby lekkie – 22% a gleby średnio ciężkie – 4%.
Gleby najlepsze, a mianowicie bielicowe i brunatne wytworzone zostały z glin
lekkich, średnio pylastych, iłów piaszczystych lub piasków gliniastych na glinach ciężkich
i glinach lekkich. Gleby te odznaczają się prawidłowymi stosunkami powietrzno – wodnymi
i zaliczane są do IIIb i IVa klasy bonitacyjnej. Nadają się do wszystkich upraw polowych oraz
do prowadzenia sadownictwa. Gleby te zajmują jednak niewielkie powierzchnie w obrębie
Wzgórz Twardogórskich. Gleby bielicowe lub brunatne kwaśne powstały z piasków
gliniastych lekkich, piasków słabo gliniastych, glin lekkich pylastych na glinach średnich,
ciężkich i iłach piaszczystych. Stanowią one IVb i V klasę bonitacyjną gruntów ornych, na
których dobre plony dają mniej wymagające zboża i rośliny pastewne.
Gleby najsłabsze – bielicowe i brunatne kwaśne - wytworzone zostały z piasków
średnich lub gliniastych lekkich na piaskach luźnych i glinach średnich. Tworzą one V – VI
klasę bonitacyjną i występują przeważnie w północno – wschodniej i północnej części gminy.
W obrębie dolin rzecznych występują gleby murszowe i mady charakteryzujące się
nadmiernym stałym lub okresowym uwilgotnieniem.
30
2.4.3 Leśnictwo
Lasy na terenie gminy Międzybórz zaliczane są do dzielnicy przyrodniczo-leśnej
Wzgórz Dolnośląskich, położonych w Krainie Śląskiej. Znaczne powierzchnie znajdują się
w jej zachodniej i południowej części, gdzie skupione są w dwóch kompleksach leśnych,
należących do obrębu Międzybórz w Nadleśnictwie Syców. Trzeci kompleks leśny, położony
w południowo wschodniej partii terytorium gminy Międzybórz, wchodzi w skład obrębu
Syców. Poza tym, na terenach od dawna odlesionych, spotkać można liczne, izolowane
niewielkie powierzchnie zalesione. Na całym obszarze lasów przeważają bory mieszane
sosnowo-dębowe, bory suche i las mieszany oraz młode sośniny. Bory wilgotne nie
odgrywają na terenie Gminy większej roli. Lasy liściaste, a także różnego typu łęgi, zajmują
niewielkie powierzchnie. Na większości obszarów, gdzie pierwotnie występowały grądy,
obecnie rozpościerają się pola uprawne, natomiast na terenach potencjalnie przynależnym
łęgom panują dziś łąki. Lasy charakteryzują się urozmaiconymi podszytami i dobrze
rozwiniętym runem leśnym, są one przydatne dla możliwości penetracji pieszej oraz zbierania
płodów runa leśnego. Przeważają lasy o bardzo dobrych i dobrych walorach dla rekreacji.
Gmina Międzybórz wykazuje ok. 43,4 procentowy wskaźnik lesistości. Dla
porównania
średnia
lesistość
powiatu
oleśnickiego
wynosi
30,9%,
województwa
dolnośląskiego 29,4%, natomiast średnia lesistość kraju to 28,9%
Wykres nr 9. Lesistość w Gminie Międzybórz, powiecie oleśnickim, województwie
dolnośląskim oraz Polsce na 2012 rok
50,0%
45,0%
40,0%
43,4%
35,0%
30,0%
30,9%
25,0%
29,4%
28,9%
Województwo
dolnośląskie
Polska
20,0%
15,0%
10,0%
5,0%
0,0%
Gmina Międzybórz
Powiat oleśnicki
31
Zieleń jest ważnym elementem kompozycyjno-przestrzennym gminy Międzybórz. Pełni rolę
zaplecza wypoczynkowego, zdrowotnego i dekoracyjnego, nie tylko dla mieszkańców gminy,
ale również dla mieszkańców innych miast, którzy przyjeżdżają do gminy na wypoczynek
sobotnio-niedzielny.
Tabela nr 9. Powierzchnia gruntów leśnych w gminie Międzybórz
Forma własności lasów
Powierzchnia gruntów leśnych [ha]
%
Grunty leśne publiczne ogółem
3776,89
95,8
Grunty leśne prywatne
167,47
4,2
Ogółem
3944,36
100
Powierzchnia gruntów leśnych w 2013 r. na terenie gminy Międzybórz wynosiła 3944,36 ha.
Występujące na terenie gminy lasy w większości są własnością państwową – 95,8%.
Własność prywatna natomiast stanowi 4,2% powierzchni gruntów leśnych.
Wykres nr 10. Powierzchnia gruntów leśnych w gminie Międzybórz
32
2.4.4 Działalność gospodarcza
Gmina
Międzybórz
ma
charakter
przemysłowo–rolniczy.
Dominuje
forma
indywidualnej działalności gospodarczej, prowadzonej przez osoby fizyczne. Wiodącą
dziedziną rozwoju przemysłowego Gminy są zakłady meblowe, które stały się siłą napędową
Gminy. Przedstawicielami tej branży są:
•
Zakłady Meblowe Wajnert - firma prowadzi działalność od 1985 roku,
•
Fabryka Mebli Andrzej Gawin - fabryka powstała w 1992 roku,
•
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Jarmel - przedsiębiorstwo powstało w 1992 roku,
•
Zakład Meblowy Eugeniusz & Krystyna Domagała.
Podstawowym profilem działalności zakładów jest produkcja, sprzedaż i eksport
mebli. Na terenie Gminy, oprócz już wymienionych potentatów meblowych, istnieją również
liczne małe firmy, zajmujące się produkcją i sprzedażą mebli.
Ważną rolę w Gminie Międzybórz spełnia również Okręgowa Spółdzielnia
Mleczarska z siedzibą w Międzyborzu. Spółdzielnia zatrudnia ok. 60 osób. Okręgowa
Spółdzielnia jest jedynym zakładem mleczarskim, działającym na terenie powiatu
oleśnickiego.
Stosunkowo dużym pracodawca jest też Urząd Miasta i Gminy oraz Zakład
Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Międzyborzu Sp. z o.o.
Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, do końca 2003 r. osoby fizyczne,
podejmujące działalność gospodarczą, podlegają rejestracji w Ewidencji Działalności
Gospodarczej prowadzonej przez Burmistrza, a pozostali przedsiębiorcy rejestrują się
w Krajowym Rejestrze Sądowym, prowadzonym przez Sąd Gospodarczy. Według stanu na
koniec grudnia 2013 roku, w Ewidencji Działalności Gospodarczej, prowadzonej przez
Burmistrza, zarejestrowane były 193 podmioty gospodarcze (osoby fizyczne, prowadzące
działalność gospodarczą), to o blisko 15% mniej niż 5 lat wcześniej.
Do najważniejszych pracodawców w gminie Międzybórz należą następujące podmioty
gospodarcze:
• Zakłady Meblowe „Wajnert Meble”
• Zakłady Meblowe „Gawin Meble”
• Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Międzyborzu
• Bank Spółdzielczy w Oleśnicy Oddział w Międzyborzu
33
• Piekarnia Heleny i Andrzeja Kołacz w Międzyborzu
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Międzyborzu
• Stacja Paliw Płynnych „Bliska”
Corocznie w gminie Międzybórz powstaje kilkadziesiąt podmiotów gospodarczych,
które podejmują próbę prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek. Jednak
wiele z nich po niedługim czasie działania zostaje zamknięta. Jednym z czynników jest brak
popytu na świadczone przez firmę usługi. Ponadto istotnym czynnikiem hamującym
powstawanie oraz rozwój przedsiębiorczości jest również brak wiedzy ekonomicznej
w zakresie prowadzenia własnej działalności gospodarczej, jak również zmieniające się
przepisy. Barierą okazują się nie tylko problemy ze zbytem oraz dystrybucją towarów, ale
także postępujące ubożenie ludności oraz niechęć do podjęcia ryzyka. Wymienione czynniki
hamujące są powodem nie zagospodarowania istniejących na terenie gminy zasobów.
Niewątpliwie szansą na dalszy rozwój gminy oraz na ograniczenie poziomu
bezrobocia są mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Niezwykle ważne jest powstawanie
nowych podmiotów gospodarczych, jak również dbałość o ekonomiczną kondycję już
istniejących.
2.4.5 Turystyka
Gmina Międzybórz to obszar atrakcyjny ze względu na walory krajobrazowe i przyrodnicze, ale także na zabytki przeszłości.
Walory krajobrazowe:
•
rezerwat przyrody "Gola Wielka" chroniący naturalny bór mieszany z wyspowym stanowiskiem jodły na jej północno-zachodniej granicy naturalnego
zasięgu.
•
Obszar
Chronionego
Krajobrazu
Wzgórza
Ostrzeszowskie
i
kotlina
Odolanowska uwzględniająca następujące elementy środowiska naturalnego:
rzeźbę terenu, cieki i zbiorniki wodne, charakter i stan szaty roślinnej z całą
różnorodnością ekosystemów oraz walorów estetyczno - widokowych
krajobrazu.
34
•
Pomnik przyrody głaz narzutowy pod Bukowiną Sycowska na południowy
zachód od Międzyborza
•
Pomnik przyrody głaz narzutowy Eratyk ze Skandynawii w Dziesławicach.
•
Pomnik przyrody grupa drzew lipa drobnolistna o obwodzie 256-300 cm - 3
szt. rosnące przy placu kościelnym Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego
w Międzyborzu.
•
Głaz zwany Diabelskim kamieniem, który znajduję się w pobliżu Kraszowa.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków o szczególnym znaczeniu dla historii miasta są:
•
układ urbanistyczny miasta Międzybórz wraz z nawarstwieniami archeologicznymi
•
zespół kościoła par. pw. św. Józefa Rzemieślnika, z XIX/XX w., ul. Kościelna 6
•
kościół
plebania z domem parafialnym
ogrodzenie kościoła (kuta krata)
kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętego Krzyża, z XVIII-XIX w.,
klasycystyczny, z wieżą barokową, Rynek 8
•
mur obronny z basteją
zespół folwarczny, ul. Wrocławska 2:
dwór, z pierwszej ćw. XX w.
spichlerz, z trzeciej ćw. XVIII w.
•
park podworski Ose
•
dwór, obecnie budynek mieszkalno - usługowy położony w Bukowinie Sycowskiej 33
•
pomnik nagrobny Caroliny Sophii Elisabethy Adamy z rzeźbą przedstawiającą
personifikację Wiary znajdujący się na terenie dawnego cmentarza ewangelickiego,
obecnie komunalnego
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
•
Kościół Rzymskokatolicki
•
Kościół Ewangelicko-Augsburski
35
Atrakcyjność turystyczną gminy oprócz zabytków przeszłości oraz warunków
naturalnych podkreślają również wartości kulturowe. Gmina Międzybórz posiada dogodne
warunki do rozwijania turystyki oraz agroturystyki. Możne stanowić atrakcyjne miejsce
czynnego wypoczynku dla amatorów turystki pieszej i rowerowej.
Gmina Międzybórz posiada słabo rozwiniętą infrastrukturę okołoturystyczną. Obecnie
na terenie Gminy nie funkcjonuje żadne gospodarstwo agroturystyczne, dysponujące
własnymi miejscami noclegowymi. Atrakcyjność turystyczna gminy nie została dotąd w pełni
wykorzystana dla rozwoju funkcji obsługi turystyki pobytowej, rekreacji sezonowej
i wypoczynku mieszkańców sąsiadujących miast.
2.5 infrastruktura techniczna
2.5.1 układ drogowy
Gmina Międzybórz położona jest w ciągu głównych szlaków komunikacyjnych
o znaczeniu krajowym. Przez gminę przebiega droga krajowa nr 25 relacji Oleśnica – Ostrów
WLKP oraz sieć dróg powiatowych łączących Międzybórz z gminami Syców, Twardogóra,
Sośnie, Kobyla Góra.
System komunikacji stanowi jeden z podstawowych elementów zagospodarowania
układu przestrzennego gminy. Spełnia on w stosunku do niego funkcję usługową, która
polega na zaspokojeniu podstawowych potrzeb w zakresie przewozu ludzi i towarów.
Sprawne funkcjonowanie systemu komunikacji jest czynnikiem decydującym o szybkości
rozwoju danego regionu. Atrakcyjna komunikacja oznacza dobrą dostępność nawet przy
zwiększonej ruchliwości ludności poruszającej się własnym samochodem.
Sieć drogową na terenie Gminy Międzybórz tworzą droga krajowa, drogi powiatowe
oraz gminne Zarządcami dróg, do właściwości których należą sprawy z zakresu planowania
budowy, modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, są następujące organy administracji
rządowej i samorządowej:
•
drogi krajowej – GDDKiA,
•
dróg powiatowych - Zarząd Powiatu,
•
dróg gminnych – Burmistrz.
36
WYKAZ DRÓG KRAJOWYCH W GMINIE MIĘDZYBÓRZ
L.p.
Numer
Przebieg
Długość
1
2
3
4
Miasto Międzybórz
1
25
Ul. Wrocławska
3 100 m
Gmina Międzybórz
1
25
Miasto Międzybórz – Oska Piła
Razem ulice i drogi krajowe w mieście i gminie Międzybórz
6 075 m
9 175 m
WYKAZ DRÓG POWIATOWYCH W GMINIE MIĘDZYBÓRZ
L.p.
Numer
Przebieg
Długość
1
2
3
4
Miasto Międzybórz
1
1508D
Ul. Graniczna
427 m
2
1488D
Ul. Kolejowa
1 628 m
3
1492D
Ul. Polna
389 m
4
1488D
Ul. Rynek
313 m
5
1495D
Ul. Sycowska
843 m
1-5
Razem ulice powiatowe w mieście Międzybórz
3 600 m
Gmina Międzybórz
1
1488D
Międzybórz – Kamień – Bąków
7 468 m
2
1489D
Łączy drogę 1488D z granica powiatu (Cieszyn)
905 m
3
1490D
Dziesławice – Bukowina Sycowska – Bąków
9 375 m
4
1491D
Bukowina Sycowska – Wydzierano
2 100 m
5
1492D
Międzybórz – Niwki Kraszowskie – Niwki Książęce do
6 385 m
granicy powiatu
6
1493D
Kraszów – Ligota Rybińska do granicy powiatu
2 223 m
7
1494D
Kraszów – Hałdrychowice – Dziesławice
5 289 m
37
8
1495D
1-8
Komorów – Kraszów – Międzybórz
Razem drogi powiatowe w gminie Międzybórz
Łącznie drogi i ulice powiatowe w mieście i gminie Międzybórz
5 816 m
39 561 m
43 161 m
WYKAZ PUBLICZNYCH DRÓG GMINNYCH W GMINIE MIĘDZYBÓRZ
L.p.
Numer
Przebieg
Długość
1
2
3
4
Miasto Międzybórz
1
101578D Ul. Akacjowa od ul. Kasztanowej do ul. Słonecznej
210 m
2
101588D Ul. Graniczna od ul. Słonecznej do granicy z gminą
1 246 m
Sośnie
3
101589D Ul. Kasztanowa od ul. Ogrodowej do ul. Polnej
190 m
4
101590D
480 m
5
101591D Ul. Krótka od ul. Kwiatowej do ul. Wierzbowej
100 m
6
101592D Ul. Pastora Jerzego Badury od drogi nr 101610D do alejki
145 m
Ul. Kościelna od ul. Kolejowej do ul. Rynek
obok cmentarza
7
101593D Ul. Kwiatowa od ul. Lipowej do ul. Akacjowej
140 m
8
101594D Ul. Lipowa od ul. Ogrodowej do ul. Słonecznej
260 m
9
101595D Ul. Ogrodowa od ul. Wiśniowej do ul. Polnej
370 m
10
101596D Ul. Południowa od ul. Kolejowej do basenu przy
455 m
Wrocławskiej
11
101597D Ul. Rynek od ul. Wrocławskiej do ul. Kolejowej i ul.
250 m
Kościelnej
12
101598D Ul. Rzemieślnicza boczna ul. Sycowskiej
200 m
13
101599D Ul. Słoneczna od ul. Polnej do ul. Granicznej
475 m
14
101600D Ul. Sportowa od ul. Wrocławskiej do alejki obok stadionu
155 m
15
101601D Ul. Szkolna od. ul. Wrocławskiej do ul. Sycowskiej
400 m
16
101602D Ul. Wierzbowa od ul. Akacjowej do ul. Krótkiej
130 m
17
101603D Ul. Wiśniowa od ul. Ogrodowej do ul. Polnej
175 m
18
101604D Ul. Zacisze boczna ul. Sycowskiej
150 m
19
101605D Ul. Zielonka od ul. Kolejowej do składowiska odpadów
810 m
38
20
101606D Ul. Jana Pawła II od ul. Polnej do Sycowskiej
630 m
21
101607D Ul. Brzozowa boczna ul. Jana Pawła II
70 m
22
101608D Ul. Tęczowa boczna ul. Jana Pawła II
95 m
23
101609D Ul. Leśna boczna ul. Granicznej
225 m
24
101609D Ul. Jodłowa boczna ul. Leśnej
130 m
25
101609D Ul. Sosnowa boczna ul. Leśnej
90 m
26
101609D Ul. Świerkowa boczna ul. Leśnej
110 m
27
101610D Droga od ul. Wrocławskiej do przejazdu kolejowego
240 m
28
101611D Droga od ul. Kościelnej do przejazdu kolejowego
230 m
Razem ulice i drogi w mieście Międzybórz
8 161 m
Niwki Kraszowskie
1
101531D Część działki nr 159
350 m
2
101532D Część działki nr 153/1
100 m
3
101533D Działki nr 146, 147, 148, 164
2 100 m
Razem Niwki Kraszowskie
2 550 m
Niwki Książęce
1
101534D Działka nr 233/2 (część), 233/3
2 400 m
2
101535D Działka nr 216/2
1 500 m
3
700 m
4
101537D Działka nr 220, 221
5
101538D Działka nr 229 (część)
1 100 m
400 m
Razem Niwki Książęce
6 100 m
Kraszów
1
101539D Działka nr 13
1 100 m
2
500 m
3
100 m
4
250 m
5
130 m
6
300 m
7
300 m
8
250 m
39
9
250 m
Razem Kraszów
3 180 m
Ligota Rybińska
1
101548D Działki nr 97, 98/2, 100 (część), 103 (część), 65/2
1 670 m
2
101549D Działki nr 84, 85
1 600 m
3
100 m
4
170 m
5
170 m
Razem Ligota Rybińska
3 710 m
Hałdrychowice
1
250 m
2
100 m
Razem Hałdrychowice
350 m
Dziesławice
1
50 m
2
150 m
3
450 m
Razem Dziesławice
650 m
Ose
1
101558D Działki nr 263/1, 276, 279 (część)
1 150 m
2
75 m
3
1 000 m
4
101561D Działka nr 293/1 (część)
5
101562D Działka nr 275, 273, 280, 281 (część), 274
200 m
1 120 m
Razem Ose
3 545 m
Oska Piła
1
130m
2
470 m
Razem Oska Piła
600 m
Bukowina Sycowska
1
350 m
40
2
400 m
3
200 m
4
50 m
5
350 m
6
101570D Działka nr 256 (część), 255/2, 254/1, 82/4
7
150 m
8
350 m
9
150 m
10
100 m
1 010 m
Razem Bukowina Sycowska
3 110 m
Królewska Wola
1
200 m
2
916 m
Razem Królewska Wola
1116 m
Bąków
1
150 m
2
101578D Działka nr 87 (część), 90
3
800 m
4
400 m
1 200 m
Razem Bąków
2 550 m
Kamień
1
101581D Działka nr 104/2 , 85/4, 120 (część)
2 250 m
2
100 m
3
120 m
4
101584D Działka nr 109 (część), 117 (część)
500 m
Razem Kamień
2 970 m
Klonów
1
2
101586D Działka nr 236, 235, 232, 233
100 m
1 110 m
Razem Klonów
Razem drogi gminne na terenie miasta i gminy Międzybórz
1 210 m
39 802 m
41
Stan większości dróg powiatowych jest dobry. Podobnie jest z drogą krajową.
Jednakże nieustająco rosnący ruch na drogach powoduje że w niedługim czasie konieczne
będą przebudowy ciągów komunikacyjnych aby dostosować je do rosnącego natężenia ruchu.
Konieczna jest również separacja ruchu pojazdów mechanicznych od ruchu pieszych. Ilość
chodników zarówno przy drogach powiatowych, gminnych jak i krajowej jest zdecydowanie
niewystarczająca.
W ostatnich latach duża ilość dróg gminnych została zmodernizowana w ramach
bieżącego utrzymania dróg. Bieżące remonty nie są jednak wystarczające. Konieczne jest
wykonanie przebudowy większości dróg gminnych przede wszystkim w zakresie zapewnienia
prawidłowego odwodnienia oraz utwardzenia nawierzchni. Niezbędna jest również
rozbudowa systemu oświetlenia dróg i ulic na terenie gminy.
Pomimo określenia stanu
dróg gminnych jako zadowalający w przedmiotowym
zakresie są jeszcze duże potrzeby. Zastrzeżenia może budzić niedostosowanie sieci dróg (na
wielu odcinkach) do standardów technicznych i wymogów ruchu (wąskie drogi, zbyt małe
promienie łuków, nienormatywne spadki, zły stan techniczny nawierzchni itp.).
42
Rysunek 4. Sieć dróg miasta Międzybórz
43
Źródło: System Informacji Przestrzennej Gminy Międzybórz
2.5.2 Gospodarka wodna
Wszystkie
miejscowości
położone
na
obszarze
gminy
Międzybórz
są
zwodociągowane. Woda dostarczana jest do odbiorców za pośrednictwem systemu
wodociągów, którego administratorem jest Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej
w Międzyborzu Sp. z o.o.
Na potrzeby wodociągu woda pobierana jest z ujęcia wody znajdującego się na terenie
wsi Oska Piła. Składa się ono z trzech studni głębinowych: OW-2, OW-3 i OW4. Na obszarze
gminy Międzybórz do celów pitnych używane są wyłącznie wody podziemne piętra
czwartorzędowego. Woda dostarczana za pośrednictwem wodociągów nie jest uzdatniana.
Wartość pH nie spełnia dopuszczalnej normy dla wód przeznaczonych do spożycia. Przy
normie równej 6,5 – 9,5 wartość pH oscyluje w granicach 6,2 – 6,4 (kwaśny odczyn).
Natomiast stężenia azotanów, choć nie przekraczają dopuszczalnych norm są bardzo
podwyższone. W najbliższych latach planowana jest modernizacja sieci wodociągowej
z Oskiej Piły do Ose, oraz zamontowanie urządzeń uzdatniających wodę na ujęciu wody
w Oskiej Pile. Podczas rozmów przeprowadzonych w sołectwach stwierdzono, że
w obrębach; Bukowina Sycowska, Dziesławice, Hałdrychowice i Kraszów podczas
zwiększonego poboru wody (okres letni) występują spadki ciśnienia wody w sieci.
2.5.3 Gospodarka ściekowa
Zwodociągowanie gminy spowodowało zwiększenie ilości ścieków wytwarzanych
w gospodarstwach domowych. Wytworzone ścieki niejednokrotnie przechowywane są
w bezodpływowych zbiornikach i usuwane indywidualnie, niestety nie zawsze zgodnie
z obowiązującymi przepisami ochrony środowiska.
Głównymi źródłami zanieczyszczenia wód powierzchniowych są ścieki komunalne
i
w
mniejszym
stopniu
przemysłowe.
Znaczący
wpływ
mają
również
spływy
powierzchniowe, szczególnie z terenów stanowiących grunty orne. Na terenie gminy
Międzybórz nie ma uporządkowanej gospodarki ściekowej. Żadna z miejscowości w obrębie
gminy nie posiada systemowych urządzeń do odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków.
Gmina Międzybórz posiada sieć kanalizacji sanitarnej tylko na terenie miasta
Międzybórz, której podmiotem zarządzającym jest Zakład Gospodarki Komunalnej
i Mieszkaniowej Sp. z o.o., przy ul. Kolejowej 9.
44
Długość sieci kanalizacji na terenie miasta Międzybórz wynosi:
- kanalizacja sanitarna: 3,2 km,
- kanalizacja ogólnospławna: 6,6 km.
Do wybudowania na terenie miasta Międzybórz sieci kanalizacji sanitarnej pozostało
jeszcze 13,8 km. Po skanalizowaniu całego miasta siec kanalizacji ogólnospławnej zostanie
przekształcona w kanalizację deszczową. Ścieki z kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej
odprowadzane są do mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków w Międzyborzu.
Obecnie do kanalizacji sanitarnej podłączonych jest 70 nieruchomości.
Oczyszczalna ścieków została oddana do użytkowania w 2012 roku o przepustowości
574 m³/ dobę zlokalizowana jest w Międzyborzu przy ul. Zielonka 21. Odbiornikiem ścieków
oczyszczonych jest rów A. Rocznie na oczyszczani ścieków powstaje ok. 33,7 Mg/rok, które
magazynowane są czasowo na terenie oczyszczalni ścieków, a następnie będą
wykorzystywane na rekultywacje składowiska odpadów niebezpiecznych i obojętnych
w Międzyborzu.
Pozostali mieszkańcy z terenu gminy Międzybórz ścieki bytowo-gospodarcze
gromadzą w bezodpływowych zbiornikach na nieczystości ciekłe (szamba), które są
okresowo opróżniane i wywożone przez uprawnione jednostki do oczyszczalni ścieków,
a także do przydomowych oczyszczalni ścieków.
W zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych transportu nieczystości ciekłych
na terenie Gminy Międzybórz przedsiębiorcami posiadającymi zezwolenie Burmistrza Miasta
i Gminy Międzybórz jest: Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Międzyborzu
Sp. z o.o. w Międzyborzu oraz Ryszard Żak Usługi Transportowo-Towarowe,
Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Handlowe
Wojciech
Zadka,
Sycowska
Gospodarka
Komunalna Sp. z o.o., Marcin Sobczak Opony Serwis-Mechanika Pojazdowa- TransportWywóz Nieczystości płynnych
2.5.4 Utrzymania czystości i gospodarka odpadami
Segregację odpadów w gminie Międzybórz rozpoczęto od lipca 2013 r. System
selektywnej zbiórki odpadów obejmuje: papier, szkło, tworzywa sztuczne, metale. Pojemniki
do segregacji zlokalizowane są przy szkołach i przedszkolu, przy budynkach wielorodzinnych
oraz przy obiektach użyteczności publicznej. Osiedla jednorodzinne oraz tereny wiejskie
45
zostały objęte systemem segregacji workowej. Polega ona na zbieraniu odpadów
komunalnych do specjalnie oznaczonych przez gminę kolorowych worków z folii LIDE.
Worki przekazywane są mieszkańcom bezpłatnie. Segregacją odpadów objęto także
nieruchomości niezamieszkałe jt. urzędy, zakłady pracy, szkoły, sklepy itp.
Segregacją odpadów objęte są wszystkie miejscowości na terenie gminy Międzybórz.
Worki do segregacji oznaczone są kolorami:
- kolor żółty – tworzywa sztuczne (tj. butelki po napojach, opakowania po chemii
gospodarczej i kosmetykach, opakowania po produktach spożywczych, plastikowe zakrętki,
plastikowe torebki, worki foliowe, reklamówki i inne folie, puszki po napojach, złom żelazny
i metale kolorowe);
- kolor zielony – szkło ( tj. butelki i słoiki szklane po napojach i żywności bez nakrętek,
gumowych uszczelek i zacisków, butelki po alkoholach, szklane opakowania po
kosmetykach);
- kolor niebieski – papier (tj. opakowania z papieru, tektury, kartonu, gazety i czasopisma,
papier szkolny i biurowy, ksiązki i zeszyty);
- kolor zielony – odpady biodegradowalne i zielone (tj. gałęzie drzew i krzewów, liście,
kwiaty i skoszoną trawę, trociny i korę drzew, owoce, warzywa oraz skorupki jaj).
Zgodnie z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach od 1
lipca 2013 r. na terenie Gminy Międzybórz powstał Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów
Komunalnych (PSZOK). Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK)
prowadzony jest przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Międzyborzu Sp.
z o.o. przy ul. Zielonka czynny we wtorki i czwartki od godz. 11 00 do 17 00 oraz 1 i 3 sobotę
każdego miesiąca od godz. 9 00 do 13 00.
Do Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych nieodpłatnie można dostarczać:
•
odpady poremontowe i budowlane,
•
odpady wielkogabarytowe (tj. meble, wyposażenie wnętrz, itp.),
•
zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (pralki, lodówki, telewizory, radioodbiorniki,
komputery, kalkulatory, itp.),
•
zużyte baterie i akumulatory,
•
opony,
•
odpady niebezpieczne z gospodarstw domowych (pozostałości farb, lakierów,
rozpuszczalników, kwasów, olejów, płynów do chłodnic i ich opakowań, itp.),
•
szkło,
46
•
papier,
•
tworzywa sztuczne,
•
metale,
•
opakowania wielomateriałowe,
•
odpady biodegradowalne i zielone.
Obecnie odpady komunalne z terenu gminy Międzybórz trafiają do zastępczej
instalacji regionalnej – składowisko odpadów komunalnych inne niż niebezpieczne i obojętne
w Międzyborzu do czasu utworzenia regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów
komunalnych (RIPOK) .
W 2008 r. Gmina Międzybórz zawarła porozumienie międzygminne w sprawie
budowy Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Olszowej, która zapewni przyjęcie
i zagospodarowanie odpadów komunalnych zmieszanych, surowców wtórnych (w tym m.in.:
makulaturę, tworzywa sztuczne, szkło, metale), odpadów wielkogabarytowych, odpadów
budowlanych, odpadów zielonych oraz odpadów niebezpiecznych od ponad 136 tysięcy
mieszkańców z terenu 13 gmin, tj. gminy: Baranów, Bralin, Doruchów, Dziadowa Kłoda,
Kępno, Łęka Opatowska, Międzybórz, Oleśnica, Perzów, Rychtal, Syców, Trzcinica oraz
miasta Oleśnica
Zakład Zagospodarowania Odpadów w miejscowości Olszowa: spełnia najwyższe
wymagania jakościowe w zakresie ochrony środowiska, a w szczególności osiąga
rygorystyczne wskaźniki narzucone przez nowelizowane akty prawne; w zakresie
technicznym spełnia kryteria najlepszych dostępnych technik; zapewnia racjonalne
gospodarowanie odpadami przy udziale najnowszych technologii w tym obszarze respektując
jednocześnie zasady rachunku ekonomicznego; stanowi podstawę systemu, który odpowiada
na kluczowe wyzwania i jest zgodny z przyjętymi kierunkami polityki województwa
i państwa w zakresie gospodarki odpadami. Na podstawie uchwały nr XLIX/926/14 Sejmiku
Województwa Wielkopolskiego z dnia 29 września 2014 r. Zakład Zagospodarowania
Odpadów Olszowa otrzymał statut regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów
komunalnych (RIPOK).
47
2.5.5 Gazyfikacja
Obszar gminy Międzybórz zaopatrywany jest w gaz przez przedsiębiorstwo
G.EN.GAZ S.A. z Poznania. Gmina Międzybórz posiada stosunkowo niski stopień
gazyfikacji.
W ramach gazyfikacji Miasta i Gminy, dotychczas wykonano:
•
częściową gazyfikację miejscowości: Międzybórz (długość sieci gazowej – 12.837,7
mb), Kraszów, Ligota Rybińska (długość sieci gazowej – 5.561,50 mb),
•
wybudowano i uruchomiono sieci gazowe w wyżej wymienionych miejscowościach
i stację redukcyjną I stopnia.
W kolejnych latach przewiduje się uzupełnienie sieci gazowej w wyżej wymienionych
miejscowościach oraz rozpoczęcie budowy sieci gazowej w pozostałych obrębach. Pomimo
możliwości podłączenia do sieci gazowej (Kraszów, Ligota Rybińska) większość
mieszkańców nie decyduje się na to ze względów ekonomicznych – wysokie koszty
podłączenia i eksploatacji. Tak jak w pozostałych miejscowościach ludność zaopatruje się
w gaz z butli. Butle można wymienić w prawie każdej wsi oraz na stacji benzynowej.
2.5.6 Elektryfikacja
Na obszarze gminy Międzybórz przesyłanie energii elektrycznej odbiorcom odbywa
się liniami średniego napięcia 20 kV do istniejących stacji trafo (54 stacje transformatorowe)
skąd liniami niskich napięć napowietrznymi i kablowymi dostarczana jest do poszczególnych
odbiorców.
Sieć elektroenergetyczna Gminy jest dobrze rozwinięta, jednak miejscami wymaga
rozbudowy i modernizacji.
W najbliższych latach przewiduje się budowę nowych obiektów energetycznych,
a modernizacje wynikać będą z aktualnych potrzeb. Siecią elektroenergetyczną zarządza
Koncern Energetyczny ENERGA S.A. Oddział Energetyka Kaliska w Kaliszu.
48
2.5.7 Telekomunikacja
Przez teren Gminy biegną dwie linie telefoniczne światłowodowe. Pierwsza na
kierunku wschód zachód Dziesławice–Bukowina Sycowska wzdłuż drogi 13427 KDV, druga
na kierunku północ południe Granów–Drołtowice wzdłuż drogi 446 KD IV. Obecnie nie ma
problemów z podłączaniem nowych abonentów. Na terenie Gminy są obecni także wszyscy
operatorzy telefonii mobilnej.
2.5.8 Budownictwo
Warunki mieszkaniowe stanowią jeden z głównych elementów kształtujących warunki
życia na danym terenie. Zabudowa gminy Międzybórz obejmuje zabudowę zakładową,
zagrodową oraz mieszkaniową - jednorodzinną i wielorodzinną.
Ogólnie zasoby mieszkaniowe w gminie (stan na 2013 r.) wynosiły 58 mieszkań o łącznej
powierzchni wynoszącej 2832 m2
Zdecydowana większość, bo blisko 98% istniejącej na terenie gminy zabudowy
mieszkaniowej jest własnością prywatną osób fizycznych. Zaledwie 2% stanowi własność
zakładów pracy, gminy lub innych podmiotów.
2.6 Infrastruktura społeczna
2.6.1 Oświata i wychowanie
Oświata to jedna z kluczowych dziedzin zarówno w wymiarze ogólnokrajowym, jak
i lokalnym. Im bardziej wykształcone społeczeństwo, tym szybciej i lepiej potrafi się
przystosować do realiów dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej
i społecznej.
Na terenie gminy Międzybórz funkcjonują następujące jednostki stanowiące bazę oświatową:
• Szkoła Podstawowa im. Jerzego Badury w Międzyborzu,
• Szkoła Podstawowa w Kraszowie,
• Szkoła Podstawowa w Bukowinie Sycowskiej,
• Gimnazjum Samorządowe im. Polskich Noblistów w Międzyborzu
• Przedszkole „Bajka” w Międzyborzu,
49
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Orła Białego w Międzyborzu,
Tabela nr 10. Liczba uczniów, oddziałów oraz nauczycieli w poszczególnych placówkach
oświatowych w gminie Międzybórz ( stan na 31.07.2014r.)
Placówka
Ilość
uczniów
Liczba
oddziałów/
grup
Ilość
nauczycieli
( na etatach)
Średnia
ilość
uczniów na
oddział
Średnia
ilość
nauczycieli
na oddział
267
12
21,67
22,25
1,8
79
5
7,36
15,8
1,5
109
7
11,81
15,6
1,68
185
9
24,04
20,5
2,61
153
7
14
21,9
2,0
119
5
8,14
23,8
1,63
Szkoła Podstawowa
im. Jerzego Badury
w Międzyborzu
Szkoła Podstawowa
w Kraszowie
Szkoła Podstawowa
w Bukowinie
Sycowskiej
Gimnazjum
Samorządowe im.
Polskich Noblistów
w Międzyborzu
Zespół Szkół
Ponadgimnazjalnych
im. Orła Białego
w Międzyborzu,
Przedszkole „Bajka”
w Międzyborzu
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy w Międzyborzu
Z usług edukacyjnych w szkołach, dla których organem prowadzącym jest gmina
Międzybórz, korzysta 640 uczniów w 33 oddziałach. Gmina realizuje obowiązek dowożenia
uczniów z trzech obwodów szkół podstawowych i jednego obwodu gimnazjum.
Przedszkolną ofertę edukacyjno – opiekuńczo – wychowawczą oraz przygotowania
przedszkolnego,
gmina
proponuje w
przedszkolu publicznym
i
dwóch szkołach
podstawowych do których uczęszcza 165 osób najwcześniej edukowanych.
50
Dzieci, zdobywając wiedzę uczą się samodzielności, otwartości na drugiego
człowieka, kreatywności, podejmowania wyzwań i pokonywania trudności, co daje
fundamentalne podstawy w kształtowaniu osobowości młodego człowieka.
Ze względu na nowe zadania edukacyjne cedowane na gminy, konieczna jest
rozbudowa
przedszkola
dostosowanego
do
ilości
dzieci
i
nowych
rozwiązań
architektonicznych.
W budynkach wszystkich szkół konieczne jest przeprowadzenie remontów oraz
modernizacji z uwagi na pogarszający się w miarę upływu czasu ich stan techniczny.
Stwarzając dobre warunki rozwoju edukacyjnego, gmina umożliwia uczniom po
ukończeniu
nauki
w
gimnazjum
kontynuowanie
nauki
w
wybranych
szkołach
ponadgimnazjalnych w tym również zlokalizowanych na terenie powiatu oleśnickiego m.in.
• Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Sycowie
• I Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego w Oleśnicy
• II Liceum Ogólnokształcące im. J. Twardowskiego w Oleśnicy
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Orła Białego w Międzyborzu
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Sycowie
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. J. Iwaszkiewicza w Twardogórze
2.6.2 Służba zdrowia
W zakresie ochrony zdrowia i życia na terenie gminy funkcjonuje Samodzielny Niepubliczny
Zakład Opieki Zdrowotnej w Międzyborzu, w skład którego wchodzą:
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Zdrowia Międzybórz,
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Zdrowia Międzybórz Filia Bukowina
Sycowska
Do zakresu usług medycznych w ośrodku tym należy m.in.
•
Poradnia (gabinet) lekarza podstawowej opieki zdrowotnej
•
Poradnia położniczo-ginekologiczna
51
•
Gabinet medycyny szkolnej
•
Gabinet pielęgniarki środowiskowo-rodzinnej
•
Gabinet położnej środowiskowo-rodzinnej
•
Poradnia dla dzieci
•
Poradnia neurologiczna
•
Poradnia reumatologiczna
•
Poradnia otolaryngologiczna
•
Gabinet zabiegowy
•
Punkt szczepień
•
Gabinet medycyny szkolnej
•
Gabinet diagnostyczno - zabiegowy
Ponadto w gminie Międzybórz znajdują się 2 apteki wymienione poniżej:
• Apteka „Pod Wagą” w Międzyborzu przy ul. Rynek 20,
• Apteka „Passiflora" w Międzyborzu przy ul. Sycowskiej 14,
Opiekę szpitalną mieszkańcom gminy zapewnia Powiatowy Zespół Szpitali odległy o 12 km
w Sycowie i odległy o 30 km w Oleśnicy.
To właśnie w placówkach medycznych zlokalizowanych w wymienionych miastach
mieszkańcy gminy mogą korzystać ze specjalistycznego poradnictwa oraz badań.
Większą dostępność do usług medycznych umożliwiają prywatne gabinety lekarskie, jednak
tylko nieliczni mieszkańcy mogą pozwolić sobie na korzystanie z usług tego typu placówek.
2.6.3 Opieka społeczna
Opieka Społeczna sprawowana jest przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Międzyborzu. Ośrodek realizuje zadania własne i obowiązkowe
z zakresu
pomocy społecznej oraz zadania zlecone gminie z zakresu pomocy społecznej.
Zadania zlecone gminy wiążą są z wypłacaniem zasiłków stałych, wyrównawczych
i okresowych, jak również rent socjalnych, zasiłków z zakresu ochrony macierzyństwa,
zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, a także świadczeniem pomocy na rzecz
kombatantów.
Podstawowym celem działania Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest
rozpoznawanie potrzeb rodzin i osób indywidualnych w celu ich zaspokajania oraz
52
zapewnienia im godziwego poziomu życia. Ośrodek prowadzi także działania zmierzające do
usamodzielniania się osób oraz rodzin w celu zwiększenie ich stabilizacji życiowej oraz
poziomu integracji ze środowiskiem.
Ośrodek zajmuje się przyznawaniem i wypłacaniem świadczeń rodzinnych, zaliczek
alimentacyjnych oraz egzekwowaniem należności od dłużników alimentacyjnych zgodnie
z Ustawą o świadczeniach rodzinnych i Ustawą o postępowaniu wobec dłużników
alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej.
Do zadań Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej należą ponadto:
• analizowanie rozpoznanych potrzeb mieszkańców gminy,
• analizowanie uwarunkowań środowiskowych dla celów pomocy społecznej,
• przygotowywanie planów rozwoju wszelkich świadczeń z tytułu pomocy społecznej,
• bezpośrednie i pośrednie udzielanie świadczeń w formie pieniężnej, rzeczowej i usługowej,
• współpraca z gminnymi i poza gminnymi organizacjami i instytucjami działającymi na
rzecz społeczności lokalnej,
• aktywizacja środowiska lokalnego na rzecz pomocy społecznej.
2.6.4 Sport
Początki sportu w gminie Międzybórz datuje się na początek XX wieku, kiedy to
powstawały pierwsze organizacje, które popierały rozwój fizyczny młodzieży. W okresie
międzywojennym również działały w Międzyborzu organizacje o charakterze kulturalnosportowym. Po zakończeniu II wojny światowej starano się przywracać normalność we
wszystkich dziedzinach życia, w tym również zorganizować ponownie życie sportowe. Jak
w wielu innych wsiach i miastach na podbudowie istniejącego wcześniej LZS Międzybórz
19 sierpnia 1976 roku powstał Ludowy Klub Sportowy „Zenit” Międzybórz. Drużyna
piłkarska seniorów „Zenitu" Międzybórz rozpoczęła rozgrywki od klasy B, a po 3 sezonach
występowała już w klasie okręgowej. Wyniki drużyny przełożyły się na rozwój bazy
sportowej. W 1982 roku „Zenit” posiadał już pawilon sportowy o pow. 350m2, dwie płyty
piłkarskie, bieżnię prostą, kompleksowe opłotowanie, utwardzone dojścia i dojazdy.
W ramach Ludowego Klubu Sportowego działały sekcje piłki nożnej i tenisa
stołowego. W celu zaspokajania potrzeb lokalnej społeczności w zakresie sportu i rekreacji,
a także upowszechniania kultury fizycznej na terenie gminy w 2007 roku oddany został do
53
użytku kompleks boisk sportowych, umiejscowiony obok Szkoły Podstawowej i Gimnazjum
Samorządowego w Międzyborzu, a w 2010 roku kompleks boisk sportowych realizowanych
w ramach programu „Moje boisko – Orlik 2012”. Wspomnieć należy też, że na terenie Gminy
działalność sportową realizuje Uczniowski Klub Sportowy, który zrzesza wszystkich uczniów
Szkoły Podstawowej i Gimnazjum, a zajęcia prowadzone są w następujących dyscyplinach:
lekkoatletyka, tenis stołowy, piłka nożna, pływanie, piłka siatkowa.
2.6.5 Infrastruktura kulturalna
Ważnymi instytucjami przyczyniającymi się do kształtowania życia kulturalnego
gminy są samorządowe instytucje kultury: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Biblioteka
Publiczna w Międzyborzu oraz Biblioteka Publiczna z filią w Bukowinie Sycowskiej.
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury to miejsce otwarte dla ludzi i ludzie otwarci na ich
działania. Jego cele to zaspokajanie potrzeb i aspiracji kulturalnych społeczeństwa poprzez
tworzenie, upowszechnianie i ochronę różnych dziedzin kultury oraz sztuki amatorskiej
i profesjonalnej. W szczególności instytucja rozwija i podnosi poziom życia kulturalnego,
stwarza warunki dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego, kół, klubów, sekcji,
zespołów artystycznych, folkloru, tradycji ludowych i twórczości artystycznej. Ośrodek
koordynuje działalność kulturalną na terenie naszej gminy. Oprócz imprez, które na stałe
wpisały się w kalendarz działań ośrodka (WOŚP, OTTT o Puchar Burmistrza Miasta i Gminy
Międzybórz, Powiatowy Festiwal Piosenki Dziecięcej, Palma i Pisanka Wielkanocna, Dni
Międzyborza i Festiwal Twarogu, dożynki, Cecylki, jarmarki: wielkanocny i bożonarodzeniowy) realizuje zajęcia wokalne, taneczne, szachowe i artystyczne dla dzieci, młodzieży,
dorosłych i seniorów. Przy ośrodku działa Zespół Folklorystyczny Międzyborzanie, który w
2015 r. obchodzić będzie jubileusz 20-lecia oraz Studio Tańca Akcent. W ośrodku
realizowane są także zajęcia propagujące zdrowy styl życia: aerobik, zumba, joga. Ponadto
M-GOK organizuje warsztaty artystyczne, koncerty, wystawy, przeglądy oraz różnego
rodzaju działania aktywizujące społeczność do uczestniczenia w różnych formach życia
kulturalnego i artystycznego co bezpośrednio wpływa na jakość i poprawę poziomu życia
mieszkańców.
54
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury jako członek sieci Wędrujące Forum Kultury
Dolnego Śląska promuje gminę w regionie, kraju oraz poza jego granicami. Ośrodek realizuje
projekty współfinansowane ze środków PROW 2007-2013.
Działalność istniejącej sieci bibliotecznej służy zaspokajaniu potrzeb oświatowych
i kulturalnych mieszkańców naszej i ościennych gmin. Biblioteka realizuje szereg zadań
kulturalnych i edukacyjnych: spotkania autorskie z pisarzami, konkursy literackie, kiermasze
książek, lekcje biblioteczne. Biblioteka i jej filia ponadto gromadzi, opracowuje, przechowuje
i udostępnia zbiory biblioteczne. Atutem biblioteki jest starannie dobrany księgozbiór
uzupełniany o nowości wydawnicze.
W 2013 r. z tutejszych zbiorów skorzystało 954 czytelników wypożyczając łącznie 17
296 woluminów. Biblioteka bierze udział w ogólnopolskich akcjach promujących
czytelnictwo takich jak: Cała Polska czyta dzieciom, Tydzień bibliotek, Tydzień czytania
dzieciom, rajd rowerowy dla przyjaciół biblioteki „Odjazdowy bibliotekarz”.
Obie instytucje działają prężnie w lokalnym partnerstwie na rzecz rozwoju gminy
Międzybórz oraz współpracują ze szkołami, przedszkolem, instytucjami, organizacjami
pozarządowymi, stowarzyszeniami, sołectwami i wszystkimi ludźmi, dla których ważny jest
rozwój człowieka poprzez pielęgnowanie tradycji i uczestnictwo w tworzeniu świadomego.
W M-GOK i bibliotece w ramach projektu „Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu
w gminie Międzybórz” można korzystać nieodpłatnie z 10 stanowisk (w tym 1 w bibliotece
dla osób niedowidzących) z dostępem do sieci Internet.
2.6.6 Organizacje społeczne
Na terenie gminy Międzybórz funkcjonują liczne organizacje społeczne. Poza
formalnie istniejącymi organizacjami pozarządowymi na terenie gminy Międzybórz działają
również inne, które nie posiadają osobowości prawnej.
Mieszkańcy gminy przy wsparciu ze strony władz samorządowych tworzą liczne organizacje
społeczne. Organizacje te poprzez swoją działalność chronią dorobek materialny i kulturalny
poprzednich pokoleń.
Najważniejszymi organizacjami społecznymi w gminie są:
•
Stowarzyszenie Emerytów i Rencistów „Tęcza” w Międzyborzu
•
Związek Nauczycielstwa Polskiego Oddział w Międzyborzu
55
•
Ochotnicza Straż Pożarna
•
Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Dolnośląska Komenda Hufca Syców
•
Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „Odnaleźć Radość i Nadzieję” w
Międzyborzu
•
Ludowy Klub Tenisa Stołowego „Zenit” w Międzyborzu
•
Uczniowski Klub Sportowy
•
Klub Sportowy „Zenit” Międzybórz
•
Międzyborskie
Stowarzyszenie
Turystyczno-Krajoznawcze
„Zbójnik”
w
Międzyborzu
•
Stowarzyszenie mieszkańców Ose
•
Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem Oddział Wojewódzki we Wrocławiu Koło
w Międzyborzu
2.7 Dochody i wydatki gminy Międzybórz
Budżet jest finansowym wyrazem i instrumentem polityki gospodarczej gminy.
Dochody i wydatki gminy Międzybórz jak również poziom zadłużenia w latach 2010 –2014
przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 11. Dochody i wydatki budżetu gminy Międzybórz w latach 2010 – 2014 (w tys. zł)
Rok
2010
2011
2012
2013
2014
Dochody
14.425
17.143
18.434
19.375
21.152
Wydatki
15.172
20.605
18.280
20.198
23.295
2,8
3,3
3,6
3,7
4,1
3,0
4,0
3,6
3,9
4,5
Dochody ogółem na 1
mieszkańca gminy
Wydatki ogółem
na 1 mieszkańca gminy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Międzybórz
56
Wykres 11 . Dochody i wydatki budżetu gminy Międzybórz w latach 2010 – 2014 (w tys. zł)
25000
20000
15000
10000
5000
0
2010
2011
2012
Dochody
2013
2014
Wydatki
57
3. WYNIKI ANKIET
W badaniu ankietowym możliwość udziału mieli wszyscy mieszkańcy Gminy
Międzybórz. W ankietyzacji wzięło udział 82 osoby w różnym wieku oraz z różnym
wykształceniem. Kobiety stanowiły 60,9%, natomiast mężczyźni 39,1%.
Wykres nr 12. Ankietowani według wieku
Najliczniejszą grupą wiekową wśród ankietowanych były osoby w wieku 20-30 lat,
stanowiąc 37% badanych, osoby w wieku 31-40 lat - 16%, osoby w wieku 41-50 lat, które
stanowiły 19% badanych, osoby w wieku 51-60 lat, które stanowiły 11% badanych oraz
osoby powyżej 61 roku życia stanowiły 13%. Najmniej liczebną grupę, bo tylko 4% stanowili
mieszkańcy gminy Międzybórz poniżej 19 roku życia.
58
Wykres nr 13. Ankietowani według wykształcenia
Biorąc pod uwagę edukację, ankietowani najczęściej reprezentowali wykształcenie
wyższe 37%. Wykształcenie średnie deklarowało 33%, zawodowe 19%, natomiast
podstawowe 11% badanych.
Wykres nr 14. Ankietowani według aktywności zawodowej
Analizując aktywność zawodową ankietowanych, zauważyć można, iż 34% badanych
są osoby pracujące, 8 % stanowią przedsiębiorcy, 12 % emeryci i renciści, 9 % badanych to
rolnicy, 20 % stanowią osoby bezrobotne. Natomiast 17 % stanowią uczniowie i studenci.
59
Inwestycje priorytetowe dla mieszkańców gminy Międzybórz
Źródło: Analiza ankiet przygotowanych na cele opracowania strategii rozwoju Gminy Międzybórz
60
Jak mieszkańcy oceniają warunki życia w Gminie Międzybórz - wykres I
działalność MGOK-u
dbałość mieszkańców o
czystość i estetykę
czystość i porządek na
terenie gminy
św iadomość ekologiczna
mieszkańców
system segregacji
odpadów
stan środow iska
naturalnego
oferta inw estycyjna gminy
dostępność komunikacji
zbiorow ej
dostępność bazy
gastronomicznej
dostępność bazy
noclegow ej
dostępność placów ek
szkolnych
bardzo źle
dostępność sieci
kanalizacyjnej
źle
dostępność sieci
w odociągow ej
stan naw ierzchni dróg
dobrze
dostępność punktów
usługow o - handlow ych
zajęcia pozalekcyjne dla
dzieci i młodzieży
bardzo dobrze
dostępność placów ek
przedszkolnych
zapew nienie opieki nad
dziećmi do lat 3
bezpieczeństw o
mieszkańców
w arunki mieszkaniow e
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
61
Jak mieszkańcy oceniają warunki życia w Gminie Międzybórz
wykres II
jakość obsługi przez
bibliotekę i MGOK
jakość obsługi przez
MGOPS
jakość obsługi przez szkoły
oferta sportow o
rekreacyjna - dostępność
oferta sportow o
rekreacyjna - jakość
oferta kulturalna dostępność
oferta kulturalna - jakość
opieka społeczna dostępność
opieka społeczna - jakość
opieka zdrow otna dostępność
bardzo źle
opieka zdrow otna - jakość
promocja gminy
źle
estetyka i w izerunek gminy
oferta turystyczna gminy
dobrze
w arunki prow adzenia
działalności gosp.
lokalny rynek pracy
bardzo dobrze
dostęp do Internetu
stopień integracji
społeczności lokalnej
organizacja przestrzeni
publicznej
opieka nad osobami
starszymi
0
5
10
15
20
25
30
35
40
62
Które inwestycje zdaniem mieszkańców były najbardziej i najmniej
potrzebne
zakup dekoracji św iątecznych
usuw anie azbestu z terenu gminy
bieżące remonty dróg gminnych
budow a boisk sportow ych
modernizacja składow iska odpadów
budow a parkingu przy przedszkolu Bajka
budow a ZZO Olszow a
remonty szkół i przedszkola
zadania realizow ane w ramach f unduszu
sołeckiego
rozbudow a sieci w odociągow ej
doposażenie OSP
najmniej potrzebne
remont alei Lipow ej i Bukow ej
najbardziej potrzebne
przebudow a ul. Zielonka
zmiana organizacji ruchu przy ul. Rynek
remonty św ietlic w iejskich
rozbudow a cmentarza w Międzyborzu
zagospodarow anie terenu przy ul. Rynek
remont paw ilonu sportow ego
remont MGOK
przebudow a dróg
budow a oczyszczalni ścieków
budow a kanalizacji
0
10
20
30
40
50
63
Stwierdzenia obrazujące Gminę Międzybórz obecnie oraz w
przyszłości w oczach mieszkańców
bogate w alory przyrodniczo - krajobrazow e
gmina jako centrum przemysłu meblarskiego
dobra jakość lokalnych produktów spożyw czych
posiada dobrze funkcjonującą infrastrukturę społeczną
posiada dobrze rozbudow aną infrastrukturę techn.
daje mieszkańcom dobre w arunki życia i perspektyw y
Urząd Miasta i Gminy przyjazny mieszkańcom
dbająca o środow isko przyrodnicze
w przyszłości
bezpieczna
obecnie
dobrze zarządzana
z ciekaw ą ofertą spędzania w olnego czasu
położona w atrakcyjnym miejscu
atrakcyjna dla młodych ludzi
atrakcyjna dla turystów
atrakcyjna dla przedsiębiorców
atrakcyjna dla mieszkańców
0
5
10
15
20
25
30
35
40
64
Problemy występujące na terenie Gminy Międzybórz zdaniem mieszkańców.
emigracja młodych ludzi
narkomania
przemoc w rodzinie
brak problemu
alkoholizm
niskie zagrożenie
ubóstw o
średnie zagrożenie
w ysokie zagrożenie
bezrobocie
przestępczość
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Stosunek mieszkańców do odnawialnych źródeł energii
pompy ciepła
biogazow nie
nie mam zdania
w iatraki
jestem "przeciw "
kotłow nia na biomasę
jestem "za"
solary i fotow oltaika
0
5
10
15
20
25
30
35
40
65
Z jakich źródeł informacji mieszkańcy dowiadują się o działaniach
Gminy Międzybórz
email
podczas imprez sportow ych
z zebrań społecznych i lokalnych
od pracow ników UMiG
z plakatów i ulotek
z tablic ogłoszeń
z prasy lokalnej
z innych stron internetow ych
z gminnego biuletynu
z gminnej strony internetow ej
0
5
10
15
20
25
30
Z jakich źródeł informacji mieszkańcy chcieli by w przyszłości
dowiadywać się o działaniach Gminy Międzybórz
email
podczas imprez sportow ych
z zebrań społecznych i lokalnych
od pracow ników UMiG
z plakatów i ulotek
z tablic ogłoszeń
z prasy lokalnej
z innych stron internetow ych
z gminnego biuletynu
z gminnej strony internetow ej
0
5
10
15
20
25
30
66
Stopień ważności przedsięwzięć dla mieszkańców gminy w
perspektywie najbliższych lat - wykres I
zw iększenie pomocy socjalnej dla najuboższych
zw iększenie dostępności opieki zdrow otnej
w ydzielanie terenów inw estycyjnych
budow a przydomow ych oczyszczalni ścieków
przebudow a stacji uzdatniania w ody
rozbudow a sieci kanalizacyjnej
rozbudow a sieci w odociągow ej
zbędne
budow a w iat przystankow ych
nieważne
budow a parkingów
ważne
budow a chodników i ścieżek row erow ych
bardzo ważne
budow a ośw ietlenia ulicznego
popraw a infrastruktury drogow ej (remonty)
zabezpieczenie opieki nad dziećmi do lat 3
zw iększenie bezpieczeństw a mieszkańców
w spieranie rozw oju przedsiębiorczości
0
5
10
15
20
25
30
35
Źródło: Analiza ankiet przygotowanych na cele opracowania strategii rozwoju Gminy
67
Stopień ważności przedsięwzięć dla mieszkańców gminy w
perspektywie najbliższych lat - wykres II
popraw a estetyki gminy
zw iększanie św iadomości ekologicznej mieszkańców
dalsze działania w zakresie gospodarow ania odpadami
promocja i w sparcie dla odnaw ialnych źródeł energii
termomodernizacja budynków użyt. Publ.
rew italizacja zabytków
budow a św ietlic w iejskich
zbędne
budow a obiektów sportow ych
nieważne
rew italizacja "basenu"
ważne
budow a obw odnicy
bardzo ważne
przebudow a skrzyżow ania ulicy Wrocław skiej i
Sycow skiej
budow a domu opieki nad osobami starszymi
w spieranie działań promocyjnych
w spieranie działań kulturalnych
zw iększenie pomocy socjalnej dla najuboższych
0
5
10
15
20
25
30
35
68
W jakim stopniu mieszkańcy gminy są zadowoleni z
przeprowadzonych inwestycji
inw estycje nie są przydatne
inw estycje są mało przydatne
inw estycje są przydatne, ale nie
w ystarczające
inw estycje są w ystarczające
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
69
4. ANALIZA SWOT
Analiza uwarunkowań rozwojowych SWOT, mająca postać analizy silnych i słabych
stron gminy oraz szans i zagrożeń, została opracowana na podstawie zdiagnozowanej
w pierwszej części Strategii sytuacji społeczno–gospodarczej gminy Międzybórz, wyników
ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców gminy oraz na podstawie przeprowadzonych
konsultacji społecznych.
Analizie poddane zostały następujące strefy:
1. Gospodarcza
2. Infrastruktury technicznej i społecznej
3. Środowiska przyrodniczego
4. Społeczna
W sposób szczegółowy wyznaczono dla tych obszarów podstawowe mocne i słabe
strony wynikające z uwarunkowań wewnętrznych oraz szanse i zagrożenia wynikające
z uwarunkowań zewnętrznych, czyli czynników niezależnych od mieszkańców i władz
gminy.
4.1 Strefa gospodarcza
Mocne strony
• Przychylność władz dla istniejącej i
powstającej przedsiębiorczości
• Duże zasoby siły roboczej
Słabe strony
• Niski wskaźnik przedsiębiorczości
• Słaba kondycja finansowa małych
i średnich przedsiębiorstw
• Przewaga przedsiębiorstw prywatnych
• Trudności w pozyskaniu przez firmy kapitału
• Wolne tereny z przeznaczeniem pod
na inwestycje
inwestycje
• Małe zróżnicowanie prowadzonej na terenie
• Tradycje i duże doświadczenie w produkcji
gminy działalności gospodarczej
rolnej
• Małe gospodarstwa rolne
• Działające Stowarzyszenia Promocji i
• Rozproszenie podaży produktów rolnych
Rozwoju Gminy Międzybórz
• Możliwość dywersyfikacji działalności
wynikające z rozdrobnienia gospodarstw i
małej skali produkcji towarowej
70
rolniczej w kierunku agroturystyki, której
• Niski poziom specjalizacji produkcji rolniczej
sprzyjają warunki przyrodnicze i kulturowe
• Słaba współpraca miejscowych odbiorców z
• Możliwość rozwoju rolnictwa
producentami rolnymi
• Opracowane plany zagospodarowania
• Ograniczony rynek zbytu na surowce rolne
przestrzennego na terenie całej gminy
z terenu gminy
• Brak organizacji wspierających
przedsiębiorców i rolników
• Niski poziom wykształcenia wśród rolników
• Wysokie koszty produkcji rolnej
• Słabo rozwinięta baza noclegowa oraz
gastronomiczna
• Słaby rozwój agroturystyki
• Niewystarczająca promocja gospodarcza
gminy
• Nie oznakowane szlaki turystyczne
• Brak zakładów przetwórczych i organizacji
zbytu
Szanse
• Rosnący popyt na dobra i usługi
• Możliwość wykorzystania wsparcia
finansowego UE przez firmy na
inwestycje rozwojowe, doradztwo
w zakresie prowadzenia
działalności gospodarczej
• Możliwość wykorzystania
potencjału pobliskich miast
• Możliwość skorzystania z doradztwa
rolniczego i gospodarczego
• Dostęp do tanich i preferencyjnych
Zagrożenia
• Ograniczenie tempa rozwoju
gospodarczego
• Niestabilna i skomplikowana
polityka podatkowa
• Brak efektywnej polityki państwa
wspierającej sektor małych i średnich
przedsiębiorstw
• Ograniczona wiedza na temat
zewnętrznych środków pomocowych
• Skomplikowana procedura ubiegania się
o środki z UE
71
kredytów rolniczych
• Możliwość tworzenia grup producenckich
• Pojawianie się nowych technologii
• Wyższy poziom specjalizacji
• Wysokie koszty i ryzyko
podejmowania działalności gospodarczej
• Wysokie koszty stworzenia i
utrzymania nowych miejsc pracy
• Wysokooprocentowane kredyty
rolniczej
• Rosnący popyt na zdrową żywność
bankowe ograniczające
• Możliwość wypromowania produktu
powstawanie nowych oraz rozwój
istniejących firm
lokalnego
• Rosnący popyt na agroturystykę i
turystykę weekendową
• Wzrost zapotrzebowania na usługi
okołoturystyczne
• Wzrost zainteresowania
regionalnymi produktami i kulturą
•Możliwość pozyskania inwestorów
• Wysokie wymagania jakościowe
narzucane przez unijne dyrektywy
• Niestabilna polityka rolna
• Wahające się ceny produktów rolnych
• Wysokie ceny środków do produkcji
rolniczej
• Konkurencja ze strony podmiotów
gospodarczych działających poza
zewnętrznych
• Korzystne położenie geograficzne
granicami gminy
• Kryzys gospodarczy
• Zmienność prawa
4.2 Strefa infrastruktury technicznej i społecznej
Mocne strony
• Przebieg przez teren gminy drogi krajowej nr
25 Oleśnica-Ostrów Wlkp.
Słabe strony
• Niski poziom zgazyfikowania gminy
• Brak kompleksowej sieci kanalizacji na
• Oczyszczalnia ścieków
terenie gminy
• Dobrze rozwinięta sieć energetyczna
• Średni stan techniczny dróg
• Dobrze rozwinięta sieć wodociągów
• Niedobory w zakresie infrastruktury
• Dostęp do telefonii stacjonarnej i
okołodrogowej
72
komórkowej
• Mały budżet gminy na inwestycje
• Dobry stan infrastruktury sportowej
(m.in. boisko „Orlik” w Bukowinie Syc.,
boiska wielofunkcyjne w Międzyborzu)
• Pełny plan zagospodarowania przestrzennego
gminy
w infrastrukturę
• Słabo rozwinięta infrastruktura
sportowo – rekreacyjna
• Słabo rozwinięta infrastruktura
turystyczna i okołoturystyczna
• Rozwój budownictwa indywidualnego
• Słaby dostęp do internetu na terenie gminy
• Dobrze rozwinięta sieć placówek
szkolnictwa podstawowego i
ponadpodstawowego – łatwy dostęp do
edukacji
• Dobry stan budynków i wyposażenia szkół
• Dobrze rozwinięte gminne biblioteki
• Prorozwojowa polityka gmin
Szanse
• Możliwość ubiegania się o dofinansowanie
Zagrożenia
• Groźba zamknięcia części placówek służby
inwestycji w zakresie infrastruktury
zdrowia z uwagi na rosnące koszty ich
technicznej i społecznej ze środków
utrzymania
zewnętrznych
• Pojawianie się nowych technologii
• Oddanie do użytku nowej drogi szybkiego
ruchu S8 w niedalekiej odległości od gminy
• Wysokie koszty inwestycji w zakresie
infrastruktury technicznej
• Duża konkurencja w aplikowaniu
o zewnętrzne środki pomocowe
• Rosnące natężenie ruchu na drogach
• Niewystarczające nakłady na remonty i
modernizacje dróg
• Wzrost zagrożenia wypadkami drogowymi
73
4.3 Strefa środowiska przyrodniczego
Mocne strony
Słabe strony
• Dobrze zachowane środowisko przyrodnicze
• Niski stopień kanalizacji gminy
• Ograniczona liczba zakładów
• Duża ilość przydomowych kotłowni na
przemysłowych
węgiel i koks
• Zasoby czystej wody
• Niski poziom świadomości ekologicznej
• Stosunkowo niski stopień zanieczyszczenia
szczególnie wśród dorosłych mieszkańców
gminy
środowiska
• Duża lesistość terenu
• Mało oznakowanych szlaków turystycznych
• Objęcie gminy do obszarów chronionych
• Brak kąpielisk
(Obszar Chronionego Krajobrazu „Wzgórza
Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska”)
• Konkursy ekologiczne w szkołach
• Działalność Zakładu Gospodarki
Komunalnej i Mieszkaniowej w
Międzyborzu Spółka z o.o.
• Piękne krajobrazy
• Ciekawe zabytki
Szanse
• Możliwość wspierania rozwoju
przedsięwzięć sprzyjających
poprawie środowiska naturalnego
• Możliwość pozyskania
zewnętrznych środków finansowych
na realizację zadań z zakresu
ochrony środowiska naturalnego
• Wzrastająca świadomość ekologiczna
społeczeństwa
Zagrożenia
• Rosnące natężenie ruchu drogowego
• Wzrost poziomu zanieczyszczenia
środowiska
• Wzrost poziomu hałasu
• Ograniczenia wynikające z uregulowań
dotyczących obszarów chronionych
• Zagrożenie degradacją stanu jakości wód
powierzchniowych oraz wód wgłębnych z
powodu nie uporządkowanej gospodarki
ściekowej
74
4.4 Strefa społeczna
Mocne strony
• Kreatywność i zaradność (przedsiębiorczość)
mieszkańców
Słabe strony
• Brak atrakcyjnych inicjatyw dla młodzieży
• Brak programu wyrównywania szans wśród
• Wzrastająca liczba ludności
• Korzystna struktura wiekowa
mieszkańców gminy
• Prężna działalność jednostek Ochotniczej
Straży Pożarnej
młodzieży
• Duży udział młodych ludzi w strukturze
bezrobotnych
• Migracja osób młodych i wykształconych w
poszukiwaniu pracy i lepszych warunków
• Dobra organizacja systemu pomocy
życia
• Zła sytuacja dochodowa mieszkańców
społecznej
• Dostępność do ośrodków służby zdrowia
• Zmniejszający się poziom bezrobocia
• Organizacja imprez sportowo-kulturalnych
z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury
(niskie dochody)
• Słabo rozwinięta oferta spędzania
wolnego czasu
• Niski stopień wykorzystania istniejącej bazy
kulturalnej
sportowej
• Wysoki poziom bezpieczeństwa i porządku
• Występowanie patologii społecznych
• Duża liczba osób korzystających
publicznego
• Folklor i lokalne tradycje
• Wysoka jakość usług świadczonych przez
Urząd Miasta i Gminy
z pomocy społecznej
• Ograniczony dostęp do specjalistycznych
usług medycznych
• Prężnie działające organizacje pozarządowe
Szanse
• Bliskość ośrodków kształcenia
ponadgimnazjalnego oraz wyższego
• Dostępność zewnętrznych środków
Zagrożenia
• Ograniczone środki budżetu gminy
na dofinansowanie placówek oświatowych i
kulturalnych
pomocowych na doskonalenie lokalnych
• Ograniczone środki finansowe na
zasobów ludzkich oraz przystosowanie ich
rozwój imprez kulturalnych i sportowych
75
do aktualnych wymogów rynku pracy
• Pojawianie się nowych instrumentów
aktywizujących osoby bezrobotne
• Ograniczone środki budżetu gminy
na dofinansowanie placówek oświatowych i
kulturalnych
• Ograniczone środki finansowe na rozwój
• Duża konkurencja przy aplikowaniu
o zewnętrzne środki pomocowe na
doskonalenie lokalnych zasobów ludzkich
oraz rozwój lokalnej infrastruktury
społecznej
• Brak programów pomocowych dla
małych gospodarstw rolnych
imprez kulturalnych i sportowych
• Duża konkurencja przy aplikowaniu
o zewnętrzne środki pomocowe na
doskonalenie lokalnych zasobów ludzkich
oraz rozwój lokalnej instrumentów
aktywizujących osoby bezrobotne
• Możliwość ograniczania patologii
społecznych poprzez systematyczny rozwój
usług kulturalnych i sportowych przy
wykorzystaniu zewnętrznych środków
pomocowych
76
5. MISJA GMINY MIĘDZYBÓRZ
Jesteśmy gminą atrakcyjnie położoną na granicy Dolnego Śląska i Wielkopolski.
Dbając o wysoki poziom życia mieszkańców, dążymy do zapewnienia im miejsc pracy
oraz rozwoju infrastruktury technicznej
i społecznej.
Bazując na walorach
przyrodniczych stwarzamy dobre warunki dla rozwoju turystyki i rekreacji.
6. WIZJA GMINY MIĘDZYBÓRZ
Gmina Międzybórz jest sprzyjającym miejscem życia dla mieszkańców, turystów
odwiedzających gminę oraz gospodarstw rolnych. To obszar atrakcyjny kulturowo
i przyrodniczo, nastawiony na rozwój nowoczesnej infrastruktury, efektywnego
rolnictwa i ekologicznych sektorów działalności gospodarczej. To gmina, która
uwzględnia potrzeby oraz dążenia lokalnej społeczności, wychodząc naprzeciw
aspiracjom swoich mieszkańców, inwestorów i gości.
7. PLAN STRATEGICZNY DLA GMINY MIĘDZYBÓRZ NA LATA 2014-2020
Diagnoza
sytuacji
społeczno-gospodarczej
gminy
Międzybórz,
wyniki
przeprowadzonej ankiety wśród mieszkańców gminy oraz przeprowadzona analiza SWOT
pozwoliły na wyznaczenie czterech obszarów strategicznych, które w znaczący sposób
wpływają na jej przyszły rozwój gospodarczy, społeczny, ekologiczny i przestrzenny. Wokół
wskazanych obszarów strategicznych skoncentruje się działalność Gminy Międzybórz przy
współpracy ze wszystkimi partnerami.
W ramach wyznaczonych pięciu obszarów strategicznych zostały sformułowane cele
strategiczne, cele operacyjne oraz zadania
77
Rysunek 5. Obszary strategiczne gminy Międzybórz
O
OB
BS
SZZA
AR
RY
YS
STTR
RA
ATTE
EG
GIIC
CZZN
NE
E
G
GM
MIIN
NY
YM
MIIĘ
ĘD
DZZY
YB
BÓ
ÓR
RZZ
OŚWIATA I KULTURA
INFRASTRUKTURA
TECHNICZNA
TURYSTYKA
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
ROLNICTWO
Źródło: Opracowanie własne
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
CEL STRATEGICZNY
CEL OPERACYJNY
I. Rozwój infrastruktury
1.Poprawa stanu technicznego
technicznej służącej
dróg, zwiększenie dostępności
poprawie jakości
komunikacyjnej gminy oraz
życia mieszkańców
podniesienie bezpieczeństwa
gminy
ruchu drogowego
ZADANIA
• budowa, przebudowa i
modernizacja sieci drogowej
• modernizacja infrastruktury
drogowej
• budowa nowych dróg gminnych
• poprawa dostępności
dojazdowej do pól
2. Rozbudowa infrastruktury
okołodrogowej
• budowa chodników, przejść dla
pieszych
• budowa parkingów
• modernizacja oświetlenia
ulicznego i drogowego
78
3. Realizacja inwestycji
z zakresu gospodarki
wodno-ściekowej
• rozbudowa i przebudowa sieci
wodociągowej
• budowa studni głębinowej
• budowa i rozbudowa sieci
kanalizacyjnej, uzbrojenie
terenów
• budowa przydomowych
oczyszczalni ścieków
• zagospodarowanie osadów
ściekowych
• budowa kanalizacji deszczowej
4. Poprawa warunków
• systematyczne modernizowanie
funkcjonowania oraz
i rozbudowa zaplecza placówek
rozwój obiektów
dydaktycznych
dydaktycznych, kulturalnych
oraz sportowo-rekreacyjnych
• poprawa stanu technicznego
przyszkolnych boisk
sportowych
• budowa, modernizacja,
rozbudowa i doposażenie
obiektów sportowych
• rozbudowa, modernizacja i
poprawa wyposażenia
budynków ośrodków kultury
• budowa, rozbudowa placówek
przedszkolnych
• budowa placów zabaw i innej
infrastruktury dla dzieci
• modernizacja obiektu
basenowego na terenie miasta
5. Zwiększenie
• promocja wśród mieszkańców
79
wykorzystania odnawialnych
korzystania z odnawialnych
źródeł w produkcji energii w
źródeł energii
gminie
• montaż kolektorów słonecznych
• zwiększenie wykorzystania
energii pochodzącej z wód
• budowa kotłowni do spalania
biomasy
6. Rozbudowa infrastruktury
• tworzenie warunków do
teleinformacyjnej oraz rozwój
budowy i rozbudowy sieci
społeczeństwa
informatycznych
informacyjnego
• zwiększenie liczby osób
korzystających z dostępu do
sieci informatycznych
• rozwój punktów na terenie
gminy z bezpłatnym dostępem
do Internetu
• podniesienie jakości usług
publicznych oraz zwiększenie
dostępności zasobów
informacyjnych administracji
w formie elektronicznej
• wspieranie inicjatyw służących
wymianie informacji, wiedzy
oraz doświadczeń
80
TURYSTYKA
CEL STRATEGICZNY
CEL OPERACYJNY
ZADANIA
II. Stworzenie optymalnych
1. Rozwijanie i poprawa
warunków do rozwoju
jakości infrastruktury
istniejących obiektów
turystyki i kultury
turystyczno-rekreacyjnej
gastronomicznych,
w gminie oraz
oraz infrastruktury
noclegowych i sportowo-
Zabezpieczenie trwałości
służącej rozwojowi
kulturalnych
dziedzictwa kulturowego
aktywnych form turystyki
• budowa nowych, rozbudowa już
• budowa i przebudowa
zbiorników retencyjnorekreacyjnych wraz z
zagospodarowaniem
przyległych terenów
• oznaczanie szlaków
turystycznych
• tworzenie nowych szlaków dla
potrzeb turystyki pieszej,
rowerowej i przyrodniczo
-edukacyjnej
• zagospodarowanie cieków
wodnych pod organizację
rekreacji wodnej
2. Wykorzystanie i ochrona
zabytkowych obiektów
dziedzictwa kulturowego
wraz z ich otoczeniem
• zagospodarowanie szczególnie
cennych obiektów i terenów
• pozyskiwanie środków na
zabezpieczenie i renowacje
zabytkowych obiektów
dziedzictwa kulturowego wraz
z ich otoczeniem
3. Aktywna promocja
• promocja walorów
81
oferty turystycznej gminy,
stworzenie planu promocji
turystycznych gminy
• współpraca z organizacjami
społecznymi
• inicjowanie międzygminnej
współpracy w zakresie
wspólnej promocji turystyki
• stworzenie kalendarza imprez
cyklicznych
• rozwój handlu i usług
towarzyszących turystyce
(rzemiosło, rękodzieło
artystyczne, pamiątkarstwo)
• organizacja punktów
informacyjnych (tablice
informacyjne)
• zapewnienie dostępności
informacji na temat wydarzeń o
charakterze kulturalnym,
sportowym itp.
4. Promocja lokalnych
• identyfikacja i promocja
produktów kulinarnych
lokalnych specjałów
kulinarnych
• zorganizowanie imprez
promujących miejscowe
kulinaria
• inicjowanie współpracy z
organizacjami społecznymi oraz
integrowanie ich działań
82
ROLNICTWO
CEL STRATEGICZNY
CEL OPERACYJNY
ZADANIA
III. Wzrost
1. Wspieranie działań
konkurencyjności
prowadzących do poprawy
specjalistycznych szkoleń dla
gospodarstw
wydajności i jakości
rolników
rolnych oraz dochodów
produkcji rolnej
rolników w gminie
• organizowanie bezpłatnych
• promowanie stosowania
nowych technik w produkcji
rolniczej
• tworzenie warunków do
zagospodarowania nieużytków
rolnych
• promowanie ekologicznej
produkcji rolniczej
• zaoferowanie doradztwa oraz
pomocy dla rolników
aplikujących o środki z
programów ukierunkowanym
na obszary wiejskie
• sukcesywne zalesianie gruntów
o niskiej wartości bonitacyjnej
oraz gruntów rolnych pod
uprawy ekologiczne
• scalanie gruntów rolnych
• wspieranie grup producenckich
2. Rozwój pozarolniczych
• kampania informacyjna wśród
form działalności
rolników na temat możliwości
gospodarczej
pozyskania środków
finansowych na rozwój
gospodarstw agroturystycznych
oraz na różnicowanie
83
działalności rolniczej
• szkolenia dla rolników w
zakresie podejmowania
dodatkowej działalności
zbliżonej do rolnictwa
• doradztwo w zakresie zmiany
zawodu
• szkolenia pozwalające na
zdobycie umiejętności i
kwalifikacji związanych z
wyborem nowego zawodu
• bezpłatne doradztwo prawne w
gminie
• promocja produktu lokalnego
3. Rozwój gospodarstw
ekologicznych
• promocja zasad prowadzenia
gospodarstw ekologicznych
wśród mieszkańców
• szkolenia pozwalające na
zdobycie wiedzy i umiejętności z
zakresu zasad prowadzenia
gospodarstw ekologicznych oraz
produkcji żywności ekologicznej
• zaoferowanie doradztwa oraz
pomocy dla rolników
decydujących się prowadzić
gospodarstwa ekologiczne
• promowanie stosowania
ekologicznych technik w
produkcji rolne
4. Rozwój i promocja grup
• aktywna promocja grup
84
producenckich wśród
producenckich wśród
mieszkańców gminy
mieszkańców
• szkolenia dla rolników w
zakresie zakładania grup
producenckich
• informowanie mieszkańców
gminy o możliwościach założenia
grup producenckich oraz
uzyskania dofinansowania na ten
cel
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
CEL STRATEGICZNY
CEL OPERACYJNY
ZADANIA
IV. Przyspieszenie
1. Wspieranie powstawania
rozwoju gospodarczego
nowych oraz kreowanie
zakresie zakładania
gminy poprzez kreowanie
sprzyjających warunków dla
działalności gospodarczej
przyjaznego klimatu
rozwoju już istniejących
dla rozwoju nowoczesnej
podmiotów gospodarczych w
gospodarczych dla
przedsiębiorczości
oparciu o lokalne zasoby
przedsiębiorców
• bezpłatne doradztwo w
• stworzenie bazy informacji
• doradztwo dla przedsiębiorców
z zakresu pozyskiwania
środków z funduszy
strukturalnych na zakładanie i
rozwój działalności
gospodarczej
• zbudowanie systemu wsparcia
dla przedsiębiorców
• ułatwienia administracyjno
-organizacyjne dla
przedsiębiorców
85
wpierającymi podmioty
gospodarcze
• identyfikacja oczekiwań
lokalnych przedsiębiorców oraz
preferowanych przez nich
zawodów
• stworzenie bazy informacji o
przedsiębiorcach
• partycypacja w działaniach na
rzecz bezrobotnych
podejmujących działalność
gospodarczą
• informowanie przedsiębiorców
o możliwości refundowania
kosztów stworzenia nowych
miejsc pracy
• wspieranie współpracy
międzygminnej,
międzyregionalnej,
ze szczególnym
uwzględnieniem kontaktów z
najbliższymi sąsiadami
2. Zwiększanie atrakcyjności
inwestycyjnej gminy
• pozyskiwanie nowych terenów
pod inwestycje poprzez wykup,
scalanie lub zamianę gruntów
• przygotowanie terenów pod
inwestycje
• promocja oferty inwestycyjnej
gminy
• opracowanie i wdrożenie
86
planów
zagospodarowania
przestrzennego zgodnego z
kierunkami rozwoju gminy
OŚWIATA I KULTURA
CEL STRATEGICZNY
CEL OPERACYJNY
ZADANIA
V. Poprawa jakości
1. Rozwój i modernizacja
infrastruktury kulturalno
infrastruktury oświatowo
rozbudowa i doposażenie
-oświatowej oraz
-kulturalnej
obiektów sportowych
przedsięwzięcie
• budowa, modernizacja,
• rozbudowa, modernizacja i
działań sprzyjających
poprawa wyposażenia
rozwojowi kultury
budynków ośrodków kultury
wśród mieszkańców
• inicjowanie międzygminnej
współpracy na rzecz
rozwoju kultury i oświaty
• systematyczne modernizowanie
placówek dydaktycznych wraz
z całą infrastrukturą (m.in. sale
sportowe, przyszkolne boiska
itd.)
• rozbudowa przedszkola oraz
modernizacja już istniejących
obiektów
2. Zwiększenie dostępu do
kultury jako sposobu
spędzania wolego czasu
• stworzenie atrakcyjnej oferty
spędzania „czasu wolnego”
• inspirowanie działań mających
na celu poszerzenie zakresu
87
działalności miejscowego
domu kultury
• organizacja imprez kulturalno
-turystycznych dla
mieszkańców
• udostępnianie
niezagospodarowanych
obiektów społeczności lokalnej
• poszerzenie oferty kulturalnej
świetlic wiejskich
3. Wyrównanie szans
kształcenia oraz stworzenie
optymalnych warunków
• zwiększenie dostępu do nauki
języków obcych
• zachęcanie młodzieży do
rozwoju dla dzieci i
udziału w życiu społecznym i
młodzieży
publicznym gminy
• rozszerzenie pozalekcyjnej
oferty zajęć dla dzieci i
młodzieży
pozarządowymi w celu
wykorzystania szansy na
sfinansowanie ciekawych
przedsięwzięć adresowanych do
dzieci i młodzieży
88
8. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁAŃ 2014-2020
Podstawowym źródłem finansowania części działań zaplanowanych w Strategii są
środki pochodzące z budżetu gminy Międzybórz. Jednakże z uwagi na ambitnie wytyczone
cele oraz możliwość pozyskania środków z innych źródeł gmina Międzybórz będzie ubiegać
się o dofinansowanie realizowanych przedsięwzięć z zewnętrznych środków finansowych.
Władze Gminy przewidują pozyskanie środków finansowych z następujących źródeł:
• z budżetu państwa
• z programów pomocowych Unii Europejskiej
• z programów Rządu RP
• z Fundacji Zagranicznych
• z instytucji finansowych i funduszy inwestycyjnych
• z polskich fundacji i organizacji
• z rządowych programów wspierających integrację europejską
• z innych źródeł.
Strategia zakłada, iż na dochody budżetu składać się będą:
• dotacje na zadania zlecone i realizowane na podstawie zawartych porozumień
• subwencja ogólna (część oświatowa)
• dochody własne, do których zalicza się:
- podatki i opłaty lokalne,
- udział w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa,
- dochody z majątku gminy,
- odsetki od środków na rachunkach bankowych,
- pozostałe dochody
Władze gminy będą ubiegać się o dofinansowanie zadań z zakresu rynku pracy,
turystyki, edukacji, kultury, ochrony środowiska, infrastruktury technicznej i społecznej,
ponadto będą wspierać przedsiębiorców aplikujących o środki pomocowe na rozpoczęcie
i rozwój działalności gospodarczej.
Gmina świadoma jest roli, jaką odegrają pozyskane fundusze w jej rozwój społecznogospodarczy. Dostrzega ogromną szansę na rozwój mieszkańców, sektora małych i średnich
89
przedsiębiorstw oraz infrastruktury zarówno społecznej, jak i technicznej. Gmina liczy
również na pozyskanie inwestorów zewnętrznych, co z kolei jest szansą na jeszcze szybszy
rozwój oraz zwiększenie dochodów gminy z tytułu podatków i opłat lokalnych.
Konsekwentna realizacja założeń Strategii, umiejętne wykorzystywanie lokalnych
zasobów oraz wychwytywanie wszystkich pojawiających się w otoczeniu szans na
pozyskanie środków finansowych z funduszy krajowych i zagranicznych na realizację
zaplanowanych zadań z pewnością przyśpieszy zarówno społeczny , jak i gospodarczy rozwój
Gminy Międzybórz.
Zadania zawarte w Strategii Rozwoju Gminy Międzybórz na lata 2014 -2020
realizowane będą przy udziale środków zewnętrznych pochodzenia krajowego oraz środków
z budżetu Unii Europejskiej. Środki zewnętrzne w nowej perspektywie finansowej zostaną
przeznaczone przez Gminę Międzybórz na te obszary, które w największym stopniu
przyczynia się do rozwoju naszej gminy i regionu.
Zadania realizowane będą przede wszystkim z Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Dolnośląskiego; programów krajowych: Infrastruktura i Środowisko,
Inteligentny Rozwój, Polska Cyfrowa, Wiedza Edukacja Rozwój, Pomoc Techniczna;
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Programu Life.
Gmina Międzybórz planuje realizację Zintegrowanej Inwestycji Terytorialnej
z funduszy europejskich na lata 2014-2020. W tym celu w 2014 r. opracowana została
Koncepcja Układu Komunikacyjnego na Terenie Gmin i Powiatu Oleśnickiego. Celem
opracowania było stworzenie koncepcji układu komunikacyjnego w powiecie oleśnickim,
w tym także w gminie Międzybórz. Jej istotą było stworzenie spójnego systemu remontów
i modernizacji dróg w powiecie oleśnickim dla zapewnienia optymalizacji układu
komunikacyjnego.
90
9. PROGRAMY OPERACYJNE NA LATA 2014 -2020
Warunkiem prawidłowej realizacji opracowanej Strategii jest jej powiązanie ze
Strategią Rozwoju Kraju 2020 tj. najważniejszym dokumentem dotyczącym rozwoju
społeczno-gospodarczego Polski. Opracowany dokument zawiera podobne priorytety, dlatego
też akceptując opracowaną strategię, gmina Międzybórz może skorzystać ze wsparcia
finansowego w ramach programów krajowych oraz programów finansowanych z funduszy
Unii Europejskiej.
Priorytetami strategicznymi Strategii Rozwoju Kraju 2020 są:
1. Zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności gospodarki.
2. Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej.
3. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości.
4. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa.
5. Rozwój obszarów wiejskich.
6. Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Cele strategiczne zawarte w opracowanej Strategii Rozwoju Gminy Międzybórz są
zgodne również z priorytetami Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020.
Strategia Województwa Dolnośląskiego wyznacza 8 obszarów rozwoju, z którymi
zgodne są zadania zawarte w Strategii Rozwoju Gminy Międzybórz:
•
Rozwój gospodarki opartej na wiedzy
•
Zwiększenie dostępności technologii komunikacyjno- informacyjnych
•
Zrównoważony transport i poprawa dostępności transportowej
•
Wzrost zatrudnienia i mobilności pracowników
•
Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw
•
Włączenie społeczne, podnoszenie poziomu i jakości życia
•
Ochrona
środowiska
naturalnego,
efektywne
wykorzystanie
zasobów
oraz
dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczeństwa
•
Podnoszenie poziomu edukacji, kształcenie ustawiczne.
Terytorialny wymiar polityki rozwoju Gminy Międzybórz ma swoje odzwierciedlenie
także w dokumencie Lokalnej Strategii Rozwoju Lokalnej Grupy Działania „Dobra
91
Widawa”. Gminy, które zawiązały Lokalną Grupę Działania kładą duży nacisk na realizację
przedsięwzięć dla dobra całego obszaru, a nie tylko dla wybranych jednostek.
Wizja rozwoju Lokalnej Grupy Działania Dobra Widawa zostanie osiągnięta
w oparciu o realizację trzech celów ogólnych:
Ochrona środowiska przyrodniczego, kulturowego oraz ładu przestrzennego
Usługi, produkty i turystyka czynnikami rozwijającymi gospodarkę regionu
Rozwój społeczności lokalnej oraz kapitału ludzkiego
Gmina Międzybórz w związku z posiadanym potencjałem oraz prowadzonymi
działaniami już teraz realizuje zakładane cele i zamierzenia.
Z przedstawionych powyżej dokumentów, przeprowadzonej diagnozy oraz konsultacji
społecznych wynika, że Gmina Międzybórz określając główne kierunki rozwoju odpowiada na
nowe wyzwania stojące przed jednostkami terytorialnymi pragnącymi brać czynny udział
w dynamicznych przemianach województwa dolnośląskiego.
10. ZARZĄDZANIE STRATEGIĄ
Aby Strategia Rozwoju Gminy Międzybórz osiągnęła zakładane efekty władze Gminy
oraz wszystkie osoby, którym bliski jest los oraz które uczestniczyły w procesie jej tworzenia,
powinni:
• aktywnie uczestniczyć w realizacji poszczególnych celów strategicznych
• czuwać nad tym, aby założenia Strategii były sukcesywnie wdrażane,
• na bieżąco monitorować postępy w jej wdrażaniu,
• zgłaszać pomysły, uwagi i propozycje zmian,
• wyszukiwać nowatorskie rozwiązania w otoczeniu,
• wychwytywać w otoczeniu pojawiające się szanse na rozwój gminy,
• identyfikować oraz ograniczać zagrożenia i przeszkody, które mogłyby opóźnić rozwój
gminy,
• pobudzać prorozwojowe inicjatywy społeczne, gospodarcze, kulturalne,
92
• aktywnie uczestniczyć w pozyskiwaniu środków finansowych na realizację założeń Strategii
ze źródeł budżetowych, pozabudżetowych krajowych i zagranicznych, w tym z Unii
Europejskiej.
Efekty Strategii Rozwoju Gminy Międzybórz w dużym stopniu uzależnione są stopnia
zaangażowania w jej realizację władz Gminy, instytucji, podmiotów gospodarczych, grup
społecznych oraz wszystkich mieszkańców, którzy rozumieją potrzebę nieustannego rozwoju
społeczno-gospodarczego gminy, a także troszczą się o jej zrównoważony rozwój oraz
konkurencyjną pozycję w powiecie, regionie oraz Polsce.
11. MONITORING REALIZACJI STRATEGII
Strategia Rozwoju Gminy Międzybórz opracowana została z udziałem społeczeństwa.
Dokument ten nie jest jednak zamknięty z uwagi na to, że w trakcie realizacji może podlegać
okresowej ocenie, z której wyciągnięte wnioski będą w nim uwzględniane.
Aby Strategia przyniosła zaplanowane efekty musi być systematycznie monitorowana.
Systematyczna
kontrola
umożliwia
bowiem
wczesne
wykrycie
ewentualnych
nieprawidłowości występujących przy realizacji założonych celów.
Dzięki systematycznie przeprowadzanej kontroli będzie możliwe także określenie
stopnia wdrożenia Strategii, a więc stopnia realizacji zaplanowanych działań. Realizacja
Strategii należy do władz samorządowych gminy, a w szczególności do Burmistrza Miasta
i Gminy Międzybórz , ponieważ to właśnie on kierując bieżącą działalnością gminy ma
największy wpływ na opracowanie Strategii, następnie na jej wdrażanie, a w końcu na ocenę
jej realizacji. Burmistrz Miasta i Gminy Międzybórz jest kluczową postacią w procesie
monitoringu. Do jego głównych zadań będzie należał m.in. bez pośredni nadzór nad
wdrażaniem Strategii
12. PODSUMOWANIE
Strategia Rozwoju Gminy Międzybórz powstała z potrzeby weryfikacji i aktualizacji
zapisów Strategii opracowanej w 2004 r. Aktualizacja zapisów była wymogiem zaistnienia
nowej sytuacji społeczno-gospodarczej na terenie gminy, powiatu, regionu dolnośląskiego
oraz Polski. Niniejszy dokument pozostaje w ścisłej korelacji z kluczowymi opracowaniami
lokalnymi i regionalnymi. Zaktualizowany dokument będzie ułatwiał władzom gminy
93
rozwiązywanie problemów oraz formułowanie zadań do realizacji w ramach funduszy
strukturalnych Unii Europejskiej, które mają na celu przyśpieszenie restrukturyzacji oraz
modernizację gospodarki jak również zwiększenie spójności ekonomicznej oraz społecznej
państw Wspólnoty. Strategia w pozytywny sposób w płynie także na sposób postrzegania
Gminy przez jej mieszkańców oraz potencjalnych inwestorów.
94

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA i GMINY MIĘDZYBÓRZ NA LATA

Transkrypt

Podobne dokumenty

CZY JESTEŚMY GOTOWI NA WSPÓŁDECYDOWANIE?

MIĘDZYBORZANIE, TO WY WSPÓŁDECYDUJECIE Projekt

2. Formularz Zgłoszeniowy

Nr 7 pa dziernik - listopad\374 - Urząd Miasta i Gminy Międzybórz

Informator Nr 3\374 - Urząd Miasta i Gminy w Międzyborzu

Numer 6 (14) listopad - grudzieñ\374

wykorzystanie Windows Live w pracy nauczyciela