Nielegalna deportacja z Włoch żony i córki Mukhtara Ablyazova nosi

Fundacja Otwarty Dialog
Al. J. Ch. Szucha 11a/21
00-580 Warszawa
T: +48 22 307 11 22
Nielegalna deportacja z Włoch żony i
córki Mukhtara Ablyazova nosi cechy
zaplanowanej operacji specjalnej
przeprowadzonej w trakcie walki z
głównym oponentem reżimu
Żona i 6-letnia córka pozostającego w niełasce kazachskiego opozycjonisty Mukhtara
Ablyazova zostały zatrzymane w trakcie operacji specjalnej we Włoszech i deportowane do
Kazachstanu. Deportację przeprowadzono rażąco łamiąc międzynarodowe normy. W
Kazachstanie żonie Mukhtara Ablyazova grozi więzienie.
Zgodnie z oficjalnymi informacjami, upowszechnionymi przez służbę prasową Prokuratury
Generalnej RK, włoska policja w nocy z 28.05.2013 na 29.05.2013 na przedmieściach Rzymu
dokonała zatrzymania Almy Shalabayevej, żony Mukhtara Ablyazova, i jego 6-letniej córki Alua
Ablyazovej. Prokuratura Generalna RK twierdzi, że Alma Shalabayeva przebywała na terenie
Włoch na podstawie fikcyjnego paszportu, wydanego przez Republikę Środkowoafrykańską na
nazwisko Ayan Alma. Po tym, jak Ambasada Republiki Kazachstanu we Włoszech potwierdziła
kazachskie obywatelstwo Almy Shalabayevej, strona włoska podjęła decyzję o jej deportowaniu
do Kazachstanu razem z córką Alua Ablyazovą. W nocy z 31.05.2013 na 01.06.2013 Alma
Shalabyeva i jej córka Alua Ablyazova zostały deportowane do Kazachstanu.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych RK oświadczyło, że żona i córka Mukhtara Ablyazova zostały
deportowane do Kazachstanu właśnie z inicjatywy strony włoskiej: "Wydział Konsularny
Ambasady Kazachstanu we Włoszech wydał tymczasowe dokumenty podróży pozwalające na
powrót do Republiki Kazachstanu dla obywatelki Almy Shalabyevej i Alua Ablyazovej. Dokumenty
te zostały wydane na wniosek władz włoskich, które deportowały wymienione obywatelki do
Kazachstanu z powodu naruszenia przez nie przepisów Republiki Włoskiej". Ministerstwo Spraw
Zagranicznych Włoch do chwili obecnej w jakikolwiek sposób nie zareagowało na minione
wydarzenia.
Po przybyciu na lotnisko, 01.06.2013 funkcjonariusze kazachskiej policji przedstawili Almie
Shalabayevej postanowienie o wszczęciu sprawy karnej z datą 30 maja 2013 roku, którego
podpisania odmówiła. Departament Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego obwodu
atyrauskiego przedstawił Almie Shalabayevej zarzuty z art. 325 cz. 2 i 3 kk RK ("Fałszowanie,
produkcja lub nielegalny zbyt fałszywych dokumentów, stempli, pieczęci, blankietów, nagród
państwowych, dokonywane wielokrotnie lub przez grupę osób pozostających w zmowie", a także
"posługiwanie się fałszywym dokumentem"). Dziwnym wydaje się fakt, że sprawą karną
przeciwko Almie Shalabayevej zajmuje się właśnie Komitet Bezpieczeństwa Narodowego RK.
Na ogół do kompetencji tej służby należy zajmowanie się sprawami dotyczącymi
bezpieczeństwa narodowego.
Według wersji śledztwa, Alma Shalabayeva, przybywając poza granicami Republiki Kazachstanu,
pozostając w zmowie z funkcjonariuszami policji migracyjnej RK załatwiła dla siebie i swoich
dzieci nowe kazachskie paszporty. Kazachskie organy ścigania twierdzą, że Alma Shalabayeva
korzysta z fałszywego kazachskiego paszportu, wydanego 03.08.2012. Jednak Mukhtar Ablyazov
informuje, że jego żona korzysta z kazachskiego paszportu, który został wydany 23.04.2007 i jest
ważny do 22.04.2017: "Ona nie ma innego kazachskiego paszportu". Obecnie Alma Shalabayeva i
jej córka Alua przebywają w mieście Almaty na podstawie podpisanego zobowiązania do
nieopuszczania miejsca zamieszkania. Strona kazachska oświadczyła, że Alma Shalabayeva jest
sprawdzana pod kątem przedstawionych jej zarzutów.
Zdaniem Mukhtara Ablyazova, jego żona i córka zostały porwane. "Oświadczam, że porwanie
mojej rodziny zostało zorganizowane na polecenie Nursultana Nazarbayeva. Od politycznej
konfrontacji przeszedł do otwartego terroryzmu – porywania zakładników", - powiedział Mukhtar
Ablyazov.
Deportacja z Włoch odbyła się z rażącym łamaniem międzynarodowego prawa
Zgodnie z art. 1 Protokołu 7 Konwencji o obronie praw człowieka i jego podstawowych swobód,
cudzoziemiec legalnie zamieszkujący na terenie jakiegokolwiek państwa powinien mieć
możliwość: przedstawienia argumentów przemawiających przeciwko jego wydaleniu; żądania
ponownego rozpatrzenia jego sprawy; w tym celu stawienia się przed komptentnym organem,
przed jedną albo kilkoma osobami, wyznaczonymi przez ten organ.
Uwzględniając powyższe, podczas deportacji Almy Shalabayevej oraz jej córki dopuszczono do
złamania następujących zasad:
1. Do zatrzymanej nie dopuszczono adwokatów i tłumacza, tym samym pozbawiając ją prawa do
zakwestionowania deportacji i ponownego rozpatrzenia sprawy. Ponadto, zgodnie z art. 10
Konstytucji Republiki Włoskiej, Alma Shalabayeva złożyła wniosek o udzielenie azylu politycznego
, lecz funkcjonariusze zajmujący się jej deportacją odmówili rozpatrzenia tego wniosku. Jak
wiadomo, do czasu zakończenia rozpatrywania wniosku o udzielenie azylu politycznego, nie
można dokonywać deportacji osoby występującej z wnioskiem. Mukhtar Ablyazov twierdzi
również, iż włoski prokurator wydał polecenie wstrzymania deportacji.
2. Włoskie organy ścigania nie dokonały sprawdzenia legalności pobytu Almy Shalabayevej i
Alua Ablyazovej w Europie. Przebywały one we Włoszech na podstawie zezwolenia na
zamieszkanie na terenie Unii Europejskiej wydanego przez Łotwę. Ponadto, Alma Shalabayeva
posiada świadectwo o niekaralności na terenie Łotwy. Włoskie władze nie sprawdziły tych
dokumentów oraz prawdziwości kazachskich paszportów, które teraz znajdują się w posiadaniu
adwokatów.
3. Legalność procedury wydania tymczasowych dokumentów podróży na powrót do kraju jest
wątpliwa. W zwykłych wypadkach Wydział Konsularny Ambasady Kazachstanu we Włoszech
wydaje tymczasowy dokument podróży na powrót do kraju tylko w przypadku utraty kazachskiego
paszportu po dokonaniu stosownego zgłoszenia o tym przez samego obywatela Kazachstanu i
przeprowadzeniu procedury identyfikacji osoby. Były pracownik kazachskiego MSZ Kazbek
Beysebayev twierdzi, że Ambasada Kazachstanu we Włoszech miała prawo wydać tymczasowy
dokument podróży na powrót do kraju bez zgody Almy Shalabyevej.
Jeśli jednak przeanalizować tryb uzyskiwania tymczasowego dokumentu podróży na powrót do
kraju przedstawiony na stronie Ambasady Kazachstanu we Włoszech, to w przypadku wydania
tymczasowego dokumentu podróży na powrót do kraju dla żony i 6-letniej córki Mukhtara
Ablyazova nie przestrzegano żadnej legalnej procedury:
- Alma Shalabayeva i jej 6-letnia córka Alua Ablyazova nie utraciły kazachskich paszportów i nie
składały w Ambasadzie Kazachstanu we Włoszech oświadczeń o zagubieniu/kradzieży paszportu
(dokumenty te są wydawane przez włoską policję (denuncia in polizia) w celu uzyskania
tymczasowych dokumentów podróży na powrót do Kazachstanu.
- Wydanie takiego dokumentu odbywa się przed powrotem do Kazachstanu, w przypadku rodziny
Ablyazova dokumenty zostały wydane już po wylądowaniu w Kazachstanie w nocy 01.06.2013 r.
- Pochodzenie i wiarygodność fotografii w tymczasowym dokumencie podróży wydanym na
powrót do kraju dla Almy Shalabayevej są wątpliwe, mało tego, niewiadomo dlaczego na zdjęciu
widać przymknięte oczy, co jest niedopuszczalne w przypadku takiego rodzaju dokumentów.
- W tymczasowych dokumentach podróży brak jest daty wydania dokumentów oraz numerów
identyfikacyjnych dokumentów (paszporty kazachskie), które potwierdzają tożsamość Almy
Shalabayevej i Alua Ablyazovej.
- W dokumencie brak jest informacji, że 6-letniej Alua Ablyazovej towarzyszyła matka Alma
Shalabayeva, zaś w dokumencie Almy Shalabayevej brak jest odnotacji o tym, że znajdowała się
ona w towarzystwie swojej 6-letniej córki, chociaż we Włoszech mieszkały one razem i dziecko
znajdowało się pod stałą opieką matki. 4. Został złamany art. 3 Konwencji ONZ zakazującej stosowania tortur i art. 19 Kodeksu
Imigracyjnego Włoch, zgodnie z którymi państwo nie powinno wydawać żadnej osoby innemu
państwu, jeśli istnieją poważne podstawy, aby przypuszczać, że osoba ta jest zagrożona
stosowaniem tortur lub prześladowaniem na tle rasowym, językowym, narodowościowym,
religijnym, politycznym, z powodu sytuacji osobistej lub społecznej.
5. Deportacja została przeprowadzona w bezprecedensowo krótkim czasie. Były pracownik
kazachskiego MSZ Kazbek Beysebayev twierdzi, że do tego potrzeba, co najmniej tygodnia. Przy
tym Kazachstan nie wysłał wniosku o ekstradycję na podstawie międzynarodowego nakazu
aresztowania. Żona i córka Mukhtara Ablyazova zostały wydalone na podstawie decyzji sędziego
pokoju i postanowienia prefekta Rzymu o wydaleniu administracyjnym. Adwokaci odnotowują, że
taka procedura we Włoszech została zostosowana po raz pierwszy. Alma Shalabayeva i Alua
Ablyazova nie stanowiły zagrożenia dla porządku społecznego czy bezpieczeństwa państw
owego Włoch, dlatego nie było podstaw dla dokonania ich niezwłocznej deportacji.
Kto był głównym celem operacji specjalnej?
Prokuratura Generalna RK oświadczyła, że Alma Shalabyeva i jej córka zostały zatrzymane w
wyniku specjalnej akcji przeprowadzonej w celu ustalenia i zatrzymania Mukhtara Ablyazova w
miejscy jego dłuższego pobytu. Jednakże, czy rzeczywiście głównym celem tej operacji był
Mukhtar Ablyazov?
Zatrzymanie odbywało się przy udziale oddziału specjalnego policji włoskiej "Digos", który ma
spore doświadczenie w ujawnianiu najgłośniejszych i najbardziej niebezpiecznych spraw
związanych z terroryzmem, przestępczością zorganizowaną, porwaniami ludzi i wymuszeniami.
Według oficjalnej wersji, na miejscu nie odnaleziono Mukhtara Ablyazova, lecz została
zatrzymana jego żona i nieletnia córka.
Niezwykle ciekawy jest fakt, że oficjalnie Astana w ciągu kilku minionych dni w żaden sposób
nie skomentowała wydarzeń. Ministerstwo Spraw zagranicznych RK wystąpiło z oficjalnym
oświadczeniem 01.06.2013, kiedy żona i córka Mukhtara Ablyazova znajdowały się już w
Kazachstanie, - informując, że nie dysponują żadnymi informacjami dotyczącymi aresztowania i
ekstradycji członków rodziny Ablyazova. W resorcie zaprzeczano, że jest cokolwiek wiadomo na
temat sytuacji wokół z Almy Shalabayevej i Alua Ablyazovej. Jednakże jeszcze tego samego dnia
kazachska państwowa agencja informacyjna "Kazinform" poiniformowała, że organy ścigania w
Rzymie 31 maja deportowały rodzinę Ablyazova do Republiki Kazachstanu. W rzeczywistości,
jeśli deportacja odbywała się zgodnie z prawem, na co nalegają władze kazachskie, to wszystko
odbywałoby się pod baczną uwagą MZS Kazachstanu.
Szczególną czujność wzbudza fakt, że sprawę przeciwko Almie Shalabayevej wszczęto
niezwyle sprawnie i szybko. Została ona zatrzymana 29.05.2013, а sprawę karną przeciwko niej
wszczęto już 30.05.2013. Strona kazachska była zainteresowana możliwie najszybszym
przeprowadzeniem deportacji zatrzymanych do Kazachstanu. Termin ważności tymczasowego
dokumentu podróży, uprawniającego do powrotu z Republiki Włoskiej upływał 01.06.2013. Był
podpisany przez konsula Kazachstanu we Włoszech Yerzhana Yessirkepova. Kopia dokumentu
została doręczona Shalabayevej dopiero po przybyciu do Kazachstanu. Wieczorem 31.05.2013
zatrzymane wysłano do Kazachstanu. Wykorzystano do tego wyczarterowany od austriackiej
kompanii "Avcon Jet" prywatny samolot "Bombardier BD-100-1A10 Challenger", który wysłano
do Włoch w celu przeprowadzenia operacji specjalnej. Na podstawie posiadanych informacji
wiadomo, że szacunkowy koszt wynajęcia takiego samolotu wynosi 400 000 euro. Shalabayevej
razem z dzieckiem w podróży towarzyszyli konsul i pracownik ambasady Kazachstanu we
Włoszech.
03.06.2013 w Atyrauskim Sądzie Miejskim Nr 2 odbyło się posiedzenie sądu w sprawie wydania
kazachskich paszportów członkom rodziny Mukhtara Ablyazova. W efekcie, trzech byłych
funkcjonariuszy policji migracyjnej zostało skazanych na 9 lat pozbawienia wolności oraz
konfiskatę majątku za przyjęcie łapówki w dużej wysokości. Pozostali 4 urzędnicy zostali skazani
warunkowo lub skorzystali z amnestii. Powstaje wrażenie, że operacja zatrzymania żony i
małoletniej córki Mukhtara Ablyazova była zaplanowa w taki sposób, aby zakończenie tej
sprawy odbyło się przed sądem. Właśnie na tej podstawie będzie powstawało oskarżenie Almy
Shalabayevej, która wcześniej nie miała żadnych problemów z prawem.
Z wszystkiego tego wynika, iż głównym celem operacji specjalnej przeprowadzonej na
przedmieściach Rzymu była właśnie żona Mukhtara Ablyazova i jej sześcioletnie dziecko.
Uwzględniając to, jak szybko i przewidywalnie odbywają się sprawy przed sądem w Kazachstanie,
Almę Shalabayevą w krótkim czasie czeka wyrok skazujący i więzienie. W ten sposób władze
Kazachstanu uzyskają ważki argument w walce prowadzonej ze swoim najbardziej pryncypialnym
przeciwnikiem – Mukhtarem Ablyazovem.
Fundacja "Otwarty Dialog" wyraża protest przeciwko nielegalnej deportacji żony i małoletniej
córki Mukhtara Ablyazova, która może zostać wykorzystana przez władze kazachskie jako
element nacisku na głównego przeciwnika reżimu Nazarbayeva. Takie metody walki
politycznej są niedopuszczalne.
Apelujemy do międzynarodowej społeczności o reakcję na bezprawne działania władz
Kazachstanu. Mogą Państwo zwrócić się z formalnymi wnioskami na następujące adresy:
Do Wydziału Konsularnego Ambasady Republiki Kazachstanu w Republice Włoskiej z
żądaniem podania oficjalnych przyczyn i podstaw deportacji Almy Shalabaeyevej i Alui
Ablyazovej do Kazachstanu. Konsul: Erzhan Yessirkepov - 00189, Rzym, ulica Cassia 471,
e-mail:[email protected], tel: +390-6363-01130, +390-6363-08476. Fax: +3906362-92675, +390-6362-92612;
Do Prokuratora Generalnego Republiki Kazachstanu, Askhata Daulbayeva, z żądaniem
zapewnienia obiektywnego prowadzenia postępowania karnego przeciwko Almie
Shalabayevej – 010000, Astana, Dom Ministerstw, wejście nr 2, ul. Orynborg 8, tel.: +7
7172 71-26-20, +7 7172 71-28-68;
Do Komisarza Praw Człowieka w Republice Kazachstanu, Askara Shakirova, z prośbą o
monitorowanie bezpieczeństwa Almy Shalabayevej i Auli Ablyazovej - 010000, Astana,
Lewy Brzeg, Dom Ministerstw, wejście nr 15, e-mail:[email protected], tel. : +7
7172 74 05 49, +7 7172 74 05 30;
Do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, Nikoforosa Diamandourosa, z prośbą o
sprawdzenie legalności działań prowadzonych przez policję włoską podczas przekazania
Almy Shalabayevej i Auli Ablyazovej Konsulatowi Kazachstanu - F-67001, Strasburg,
avenue du Président Robert Schuman 1, tel. +33 3 88 17 23 13;
Do Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Włoskiej z prośbą o wydanie oficjalnego
komentarza w sprawie deportacji Almy Shalabayevej i Auli Ablyazovej - 00135, Rzym,
Piazzale della Farnesina, 1, tel.. +390 6369 18899; Do Przewodniczącego Komisji Europejskiej, Jose Manuela Barroso – w związku z jego
niedawną wizytą w Astanie w celu przeprowadzenia negocjacji w sprawie partnerstwa
między UE a Kazachstanem, z apelem, by podczas dalszych negocjacji podkreślać, że
zacieśnienie współpracy między UE a Kazachstanem jest możliwe tylko w przypadku, jeśli
strona kazachska dołoży znacznych starań w celu poprawienia sytuacji odnośnie
demokracji i przestrzegania praw człowieka – pisma należy kierować na następujący
adres e-mail: http://ec.europa.eu/commission_20102014/president/contact/mail/index_en.htm Skan tymczasowego dokumentu podróży Almy Shalabayevej
Skan tymczasowego dokumentu podróży Alui Ablyazovej
facebook.com/OpenDialogFoundation | [email protected] | www.odfoundation.eu