Energia słoneczna w Izraelu

Energia słoneczna w Izraelu
2015-12-21 01:15:06
2
Sytuacja geopolityczna Izraela spowodowała, że kolejne izraelskie rządy, niezależnie od ich opcji politycznej,
konsekwentnie dążyły do jak największego uniezależnienia kraju od zewnętrznych dostaw energii i do
poszukiwania nowych jej źródeł. Ostatnie odkrycia ogromnych podmorskich złóż gazu w przybrzeżnych wodach
Izraela nie zmieniły zasadniczo tego dążenia, choć trudno już obecnie oceniać ich długofalowy wpływ.
Sytuacja geopolityczna Izraela spowodowała, że kolejne izraelskie rządy, niezależnie od ich opcji politycznej,
konsekwentnie dążyły do jak największego uniezależnienia kraju od zewnętrznych dostaw energii i do
poszukiwania nowych jej źródeł. Ostatnie odkrycia ogromnych podmorskich złóż gazu w przybrzeżnych wodach
Izraela nie zmieniły zasadniczo tego dążenia, choć trudno już obecnie oceniać ich długofalowy wpływ.
Niezależnie od czynnika geopolitycznego Izrael, wraz z innymi rozwiniętymi gospodarczo krajami świata, dąży do
jak największego wykorzystania „czystych" energii, nie zanieczyszczających środowiska i zmniejszających efekt
cieplarniany. Ze względu na położenie geograficzne Izraela (średnie roczne nasłonecznienie: ~2200 kWh/m2 czyli dwukrotnie więcej, niż w Polsce), najbardziej naturalnym żródłem czystej energii jest tu energia słoneczna.
Spektakularnym przejawem i bodźcem dla tych dążeń było przeniesienie się w roku 1970 pierwszego premiera
Izraela, Dawida Ben-Guriona, z Jerozolimy do położego na środku pustyni Negew małego kibucu Sde-Boker, gdzie
znaczną część energii elektrycznej czerpano z energii słonecznej.
Jednym z praktycznych efektów tych dążeń i mających doprowadzić do ich urzeczywistnienia systemów zachęt
jest fakt, że w Izraelu od lat działają wiodące w świecie firmy w dziedzinie rozwoju technologii i wdrażania
systemów energii słonecznej, o czym świadczyć może chociażby to, że już w latach 80-tych XX wieku izraelska
firma Luz zbudowała w Kalifornii dziewięć instalacji solarnych, w tym dwie największe na świecie o mocy
nominalnej 150 MW i 160 MW. Instalacje te działają do dzisiaj i dzięki nowym technologiom (także izraelskim)
nawet zwiększyły swoją moc wytwórczą.
Innym praktycznym przykładem realizacji tych dążeń jest fakt, że Izrael stworzył precedens w skali światowej w
masowym wykorzystywaniu energii słonecznej poprzez instalację w każdym domu kolektorów słonecznych,
służących głównie do ogrzewania wody. Kolektory te stały się charakterystyczną częścią izraelskiego krajobrazu i
symbolem racjonalizacji zużycia energii elektrycznej, pozwalając na oszczędności w skali 3%-4% krajowej
konsumpcji energii. Obecnie w kolektory słoneczne wyposażonych jest 95% domów w Izraelu.
W czerwcu 2008 rząd izraelski opublikował obowiązujące do roku 2014 rozporządzenie, którego celem było
stworzenie zachęt dla osób prywatnych i dla sektora biznesowego dla produkcji energii słonecznej i innych
rodzajów energii „zielonej" na własne potrzeby. Na mocy tego rozporządzenia państwowe Towarzystwo
Elektryczne (IEC - Israel Electric Company) zostało zobowiązane do nabywania wytworzonych w takich
instalacjach (do 50 kW) nadwyżek energii elektrycznej po cenie ok. 2 ILS za kW, tzn. 4-krotnie przekraczającej
cenę energii sprzedawanej przez tę spółkę (system tzw. feed-in tariffs, zastosowany po raz pierwszy w roku 2004
3
w Niemczech). Poniesione przez Towarzystwo Elektryczne koszty rozkładają się na wszystkich konsumentów
energii, proporcjonalnie do jej zużycia. Pozwala to na zwrot nakładów poniesionych na małe instalacje
wytwarzające czystą energię w ciągu 7-10 lat. Zaledwie rok po ogłoszeniu rozporządzenia w Izraelu działało 60
nowych firm zajmujących się importem, sprzedażą i instalacją fotowoltaicznych systemów solarnych, tak że już w
grudniu 2009 planowana w nim kwota instalacji została wyczerpana i niezbędne są nowe regulacje w tym
zakresie.
W styczniu 2010 wprowadzono regulacje dla instalacji fotowoltaicznych średniej wielkości, wytwarzających do 10
MW energii. Towarzystwo Elektryczne zostało zobligowane do zakupu wytwarzanej przez te instalacje energii po
cenie do 1,5 ILS za kW (cena kaskadowa, zależna od ilości wytwarzanej energii). Ustalono obowiązującą do roku
2014 kwotę dla takich instalacji, wynoszącą 300 MW. Do chwili obecnej (maj 2011) Towarzystwo Elektryczne
wydało już 114 licencji na budowę średnich instalacji o łącznej mocy 177 MW, a złożone wnioski (700) opiewają
łącznie na 1200 MW.
Na Pustyni Negew, w kibucu Maszabei Sade, planowane jest uruchomienie w roku 2014, kosztem 260 mln $,
dużej elektrowni termo-solarnej o mocy 60 MW. W listopadzie 2010 izraelski Minister Infrastruktury Narodowej
wydał zalecenie, aby rząd przyznał temu przedsięwzięciu status „projektu narodowego", co znacznie uprości
formalną stronę jego realizacji.
Dla przyspieszenia procesu wdrażania czystych energii, premier Izraela mianował w maju br. profesora Eugena
Kendalla, przewodniczącego Narodowej Rady Ekonomicznej, międzyresortowym koordynatorem, którego
zadaniem jest usprawnienie procesu uzgodnień i finansowania produkcji energii z „czystych" źródeł. Zespół prof.
Kendalla zdążył już przygotować projekt nowej rządowej decyzji w tej sprawie. Projekt zachowuje obowiązujące
do roku 2014 (etap I) taryfy, kryteria i kwoty dla małych i średnich instalacji fotowoltaicznych (łącznie 500 MW),
lecz zobowiązuje powołany w tym celu zespół międzyresortowy do przygotowania nowych założeń na lata 20152020 (etap II), które mają zapewnić efektywne wdrażanie czystych energii, przy jednoczesnym zapewnieniu
długofalowego bezpieczeństwa energetycznego Izraela, dzięki odpowiedniemu doborowi różnych źródeł energii i
znalezieniu nowych rozwiązań regulacyjnych i finansowych dla wdrażania odpowiednich technologii. Założenia
wstępne etapu II mają zostać przedstawione do stycznia 2012, a ostateczne, do końca 2012. Na podstawie
powyższych założeń Towarzystwo Elektryczne opracuje do końca roku 2013 nowy system taryf i kryteriów
wydawania licencji na produkcję energii odnawialnej, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2015. Należy
dodać, że według specjalistów Ministerstwa Infrastruktury Narodowej projekt rządowej decyzji faworyzuje
energię odnawialną uzyskiwaną z turbin wiatrowych, kosztem energii ze źródeł solarnych, przyznając tej
pierwszej do roku 2014 kwotę 800 MW, której pełne wykorzystanie wydaje się wątpliwe. Ocenia się, że jest to
spowodowane stosunkowo niskim kosztem produkcji energii uzyskiwanej z turbin wiatrowych, około dwukrotnie
mniejszym od kosztu wytwarzania energii solarnej.
Szacunek kosztów produkcji energii solarnej na tle innych technologii
(Ministerstwo Infrastruktury Narodowej, luty 2010)
Techn.
tradycyjne
Techn.
fotowolt.
mała
Techn.
fotowolt.
średnia
Techn. termosolarna
Duże
turbiny
wiatrowe
Biomasa
/biogaz
4
Koszt budowy
(w mln $) na 1
MW
zainstalowanej
mocy
1,1
4,8
4,2
3,6
2
4,5
Roczny koszt
operacyjny
(w mln $) na 1
MW
zainstalowanej
mocy
0,04
0,152
0,055
0,008
0,022
0,022
Szacunkowa
roczna
zdolność
produkcyjna 1
MW
zainstalowanej
mocy (w MWh)
7709
1600
1700
1900
2455
6570
Szacunkowa
trwałość
instalacji (w
latach)
25
20
20
20
20
20
Powierzchnia
terenu dla 1
MW
zainstalowa-nej
mocy (w ha)
0,01
1,0
2,2
1,8
0,27 netto
10,0
brutto
0,17
Prognoza zainstalowanej mocy energii solarnej do roku 2020
na tle innych technologii odnawialnych
(Ministerstwo Infrastruktury Narodowej, luty 2010)
5
2014-2015
2016-2017
2018-2019
2020
Cel racjonalizacji
energetycznej,
procent
prognozowanego
popytu (%)
7
12
17
20
Szacowana
wielkość popytu,
z względnieniem
racjonalizacji
energetycznej
(TWh)
60,4
61,5
64,5
64,3
Wiatr (MW)
250
400
600
800
29,0%
Biogaz i biomasa
(MW)
50
100
160
210
7,6%
Solarna z dużych
instalacji (MW)
700
750
1000
1200
43,5%
Solarna ze
średnich
instalacji (MW)
350
350
350
350
12,7%
Solarna z małych
instalacji (MW)
200
200
200
200
7,2%
Ogółem
zainstalowana
moc odnawialna
(MW)
1550
1800
2310
2760
100%
Procent
zainsta-lowanej
mocy
odnaw.
6
% produkcji
energii odnaw.
do całej
produkcji
5,3
6,5
8,3
10,2
Prognoza produkcji energii solarnej do roku 2020 (TWh)
na tle innych technologii odnawialnych
(Ministerstwo Infrastruktury Narodowej, luty 2010)
XII.
2014
2016-2017
2018-2019
2020
% całej
produkcji
Wiatr (TWh)
0,61
0,98
1,47
1,96
30,04%
Biogaz i biomasa
(TWh)
0,33
0,66
1,05
1,38
21,1%
Solarna z dużych
instalacji (TWh)
1,33
1,43
1,90
2,28
34,87%
Solarna ze
średnich instalacji
(TWh)
0,60
0,60
0,60
0,60
9,1%
Solarna z małych
instalacji (TWh)
0,32
0,32
0,32
0,32
4,89%
Ogółem produkcja
energii
odnawialnej (TWh)
3,19
3,99
5,34
6,54
100%
7
Rozwój nowoczesnych technologii solarnych w Izraelu w dalszym ciągu znacznie wyprzedza ich wdrażanie w
praktyce na terytorium kraju ze względu na brak długoterminowych regulacji prawnych w tym zakresie oraz
niedobór źródeł finansowania projektów wykonawczych. Pewną rolę w hamowaniu procesu wdrażania nowych
technologii produkcji energii przez prywatnych przedsiębiorców odgrywa zapewne także monopolistyczna
pozycja państwowego Towarzystwa Elektrycznego, produkującego energię ze źródeł tradycyjnych (gaz, mazut,
węgiel). Z tego względu izraelskie firmy branży solarnej poszukują rynków zbytu na całym świecie i działają z
dużym powodzeniem za granicą, wznosząc oparte na izraelskich technologiach nowe instalacje słoneczne w USA
(Arizona, Nevada, Kalifornia), Hiszpanii, Australii, Chinach, Kamerunie, Etiopii i innych krajach.
Źródło: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Tel Awiwie na podstawie:
Portalu Ministerstwa Infrastruktury http://www.mni.gov.pl/
Portalu Tashtiot [Infrastruktura] http://www.tashtiot.co.il/
Portalu EnergiaNews http://www.energianews.com/
Portalu SolarPower http://www.solarpower.co.il/
Portalu Calcalist http://www.calcalist.co.il/
8