Nr wniosku: 158727, nr raportu: 5398. Kierownik (z rap.): prof. dr hab

Nr wniosku: 158727, nr raportu: 5398. Kierownik (z rap.): prof. dr hab. Janusz Wojciech Krzyścin
Zaniepokojenie społeczności międzynarodowej w latach 80-tych ubiegłego wieku wzbudził obserwowany zanik
ochronnej warstwy ozonowej, a zwłaszcza „dziura ozonowa” nad Antarktydą. Przyczyną zmian w warstwie ozonowej
okazały być się antropogeniczne substancje gazowe freony i halony, które uwolnione przy powierzchni ziemi migrowały
do stratosfery, gdzie rozpadały się pod wpływem silnego promieniowania UV niszcząc ozon. W 1987 uchwalono
Protokół Montrealski wprowadzając ograniczenie w produkcji substancji niszczących warstwę ozonową, głównie
freonów i halonów. Międzynarodowe działania zmierzające do zredukowania użycia i uwalniania do atmosfery substancji
niszczących ozon spowodowały, że koncentracja w stratosferze substancji chemicznych szkodliwych dla ozonu osiągnęła
maksimum w latach 1996-1997, a następnie zaczęła się zmniejszać.
W projekcie stosując metody statystyczne wyznaczono w jakim stopniu zmniejszenie zawartości substancji szkodliwych
dla ozonu wynikające z przestrzegania ustaleń Protokołu Montrealskiego wpłynęło na zmiany zawartości ozonu różnych
warstwach atmosfery i rejonach kuli ziemskiej. Zagadnienie to było wcześniej badane, lecz nasz projekt dostarczył
nowych metod oceny funkcjonowania Protokołu Montrealskiego z zastosowaniem oryginalnej koncepcji tzw. trendu
resztkowego i sieci neuronowych do analizy ozonu w troposferze.
Stwierdzono, że od połowy lat 90-tych ubiegłego wieku mamy do mamy do czynienia z regeneracją warstwy ozonowej,
czyli wzrostem koncentracji ozonu po spadkowej tendencji , która pojawiła się w końcu lat 70-tych ubiegłego wieku.
Jednak zaskakująco od około 2005 r. w pewnych rejonach w tym i nad Polska pojawiła się ponownie tendencja spadkowa
w zawartości ozonu w atmosferze. Nasza analiza wskazuje, że źródłem takich zmian w warstwie ozonowej mogą być
lokalne procesy zachodzące w dynamice atmosfery, a nie niszczenie ozonu przez nieznane jeszcze substancje chemiczne.
Można, więc oczekiwać, że takie procesy dynamiczne o skali lokalnej (o wielkości obszaru centralnej Europy) nie będą
mieć trwałego charakteru i wkrótce nastąpi odwrócenie tendencji i powrót do regeneracji warstwy ozonowej, jeśli tylko
zalecenia Protokołu Montrealskiego będą nadal przestrzegane.
Wyniki projektu wskazują, że zagrożenia dla warstwy ozonowej ciągle istnieją i kontynuacja międzynarodowych działań
w celu ochrony warstwy ozonowej jest nadal potrzebna, mimo pojawiających się prasowych sugestii, ze problem ozonu
został już rozwiązany. Nadal aktualna jest rekomendacja unikania nadmiernego opalania w sytuacji zmniejszonej grubości
warstwy ozonowej.