Śródchłonka jest wydzielana w sposób czynny, krąży w obrębie

4
Mózg człowieka • tom 2
Przód
Tył
przewód ślimakowy
przewód półkolisty przedni
łagiewka
przewód półkolisty tylny
woreczek
przewód półkolisty boczny
okienko owalne
bańka przewodu
półkolistego tylnego
okienko okrągłe
worek śródchłonki
Rycina 14-3 Błędnik błoniasty ucha lewego widziany w granicach błędnika kostnego. Jasno zielone obszary wskazują lokalizacje skupisk
oraz pasów komórek włoskowatych w obrębie ścian błędnika błoniastego. Woreczek śródchłonki jest położony pod oponą twardą, na powierzchni kości skroniowej. Nie zawiera on żadnych komórek receptorowych, jest raczej miejscem wchłaniania śródchłonki. (Na podstawie:
Warwick R., Williams PLW, editors: Gray’s anatomy, Br ed 35, Philadelphia, 1973, WB Sanders).
mienna; występują tu dwa rozszerzenia błędnika błoniastego: łagiewka (z którą łączą się przewody półkoliste)
oraz woreczek (połączony z przewodem ślimakowym
i łagiewką).
Labirynt kostny wypełnia przychłonka, której skład
jest zbliżony do składu płynu mózgowo-rdzeniowego
(PMR), przez co przypomina ona płyn zewnątrzkomórkowy (tzn. niskie stężenie jonów K+ i wysokie stężenie
jonów Na+ – odpowiednio 5 i 140 mM). Otaczająca
mózgowie przestrzeń podpajęczynówkowa łączy się
z przestrzenią błędnika kostnego zawierającą przychłonkę poprzez niewielki przewód w kości skroniowej
– wodociąg przedsionka. Z kolei błędnik błoniasty wypełniony jest śródchłonką, bardzo specyficznym płynem,
pod względem składu jonowego zbliżonym do płynu
wewnątrzkomórkowego (stężenie jonów K+ ok. 140 mM
i stężenie jonów Na+ 1–2 mM). Jak można się spodziewać z uwagi na różnice w składzie obu płynów,
błędnik błoniasty stanowi szczelnie zamknięty układ,
którego poszczególne części łączą się ze sobą – tak jak
w przypadku układu komorowego w mózgowiu. Niektóre
komórki w obrębie ścian błędnika błoniastego połączone
są połączeniami ścisłymi (tight junctions) i tworzą barierę dyfuzyjną pomiędzy przychłonką i śródchłonką.
Znajdujące się w błędniku komórki zmysłowe (komórki
włoskowate) tworzą część tej bariery dyfuzyjnej. Jak
omówiono w dalszej części niniejszego rozdziału, wypadkowe napięcie i gradient stężeń są niezwykle ważne
dla procesu przewodzenia.
Śródchłonka jest wydzielana w sposób czynny, krąży
w obrębie błędnika błoniastego, a następnie jest
wchłaniana
Śródchłonka jest stale wytwarzana przez wyspecjalizowane komórki leżące w ścianie przewodu ślimakowego
oraz w kilku innych miejscach błędnika błoniastego,
przy wykorzystaniu mechanizmu aktywnego transportu
(pompy), który powoduje powstawanie dodatnich potencjałów elektrycznych wewnątrz błędnika błoniastego.
Schemat krążenia i zwrotnego wchłaniania śródchłonki
wydaje się przypominać wzorzec tych procesów dotyczący PMR. Przewody półkoliste łączą się z łagiewką,
zaś przewód ślimakowy – z woreczkiem. Połączenie
przewodów łączących woreczek i łagiewkę ma kształt
litery Y. Poprzez to połączenie śródchłonka może trafić
do przewodu śródchłonki, opuścić błędnik i dotrzeć do
worka śródchłonki, znajdującego się w oponie twardej
mózgowia, która pokrywa powierzchnię kości skroniowej; tu część śródchłonki jest zwrotnie wchłaniana. Tak
jak zaburzenia przepływu PMR wywołują poszerzenie
układu komorowego i objawy neurologiczne, zaburzenia przepływu śródchłonki były uważane za naturalne
podstawy poszerzenia błędnika błoniastego i wstąpienia
objawów otologicznych. Choroba Ménière’a charakteryzuje się przejściowymi napadami zaburzeń równowagi,
nudnościami i utratą słuchu z towarzyszącymi szumami
usznymi (tinnitus); charakterystyczne są anatomiczne
zmiany w postaci obrzęku błędnika błoniastego (okre-