Program „Mam lalkę. Mam dziecko. Mam wybór.”

Program profilaktyczny:„Mam lalkę. Mam wybór. Mam dziecko”
realizowany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Krośnie Odrzańskim
Opis przykładu dobrej praktyki
Informacje ogólne o działaniu:
Nazwa szkoły/placówki:
Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Krośnie Odrzańskim
Program profilaktyczny „Mam lalkę. Mam dziecko. Mam wybór.”
Nazwa i rodzaj
przedsięwzięcia/działania:
Obszar pracy szkoły, którego
dotyczy:
Uzasadnienie; Przykład
dobrej praktyki uzyskał:
Profilaktyka
W dniu 10.10.2012r. Rada Pedagogiczna podjęła Uchwałę Nr
6/2012/13 w sprawie uznania działania Programu profilaktycznego
,,Mam lalkę. Mam dziecko. Mam wybór” za przykład dobrej praktyki.
Wieloletnie, planowe, systematyczne działania w zakresie profilaktyki
ryzykownych
zachowań seksualnych młodzieży jest bardzo istotna
szczególnie na etapie gimnazjalnym. Brak odpowiedniej edukacji
seksualnej oraz zaniedbania w zakresie wychowania seksualnego
powodują, że młodzi rozpoczynają życie seksualne za wcześnie, w
sposób nieprzemyślany i nieodpowiedzialny. Program „Mam lalkę.
Mam dziecko. Mam wybór ”ma wspierać rozwój psychoseksualny
nastolatka, powodować rozważniejsze zachowania seksualne oraz
obalać mity i błędne przekonania na temat zachowań seksualnych.
Zapotrzebowanie na w/w program w placówkach oświatowych z
roku na rok jest większe, co świadczy o słuszności kontynuacji
rozszerzenie działania.
Anna Kawa – pedagog
Imię i nazwisko autora
(autorów) i zajmowane
stanowisko, funkcja:
Inni realizatorzy/ ich liczba:
Magdalena Krysińska – pedagog – osoba współpracująca przy
realizacji
Dyrektorzy gimnazjów z terenu powiatu Krosno Odrzańskie
Osoby/szkoły/instytucje/kraje
współpracujące:
Adresaci przedsięwzięcia:
Uczniowie klas III gimnazjów na obszarach wiejskich
Liczba osób biorących udział:
Termin i miejsce realizacji:
224 uczniów Gimnazjum
Gimnazja wiejskie powiatu krośnieńskiego (Wężyska, Maszewo,
Bytnica, Bobrowice)z rejonu działania Poradni
Działanie edukacyjne:
Program profilaktyczny „Mam lalkę. Mam dziecko. Mam wybór.”
1
Program profilaktyczny:„Mam lalkę. Mam wybór. Mam dziecko”
realizowany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Krośnie Odrzańskim
I.
Uzasadnienie: Wieloletnie, planowe, systematyczne działania w zakresie profilaktyki
ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży są bardzo istotne szczególnie na
etapie gimnazjalnym. Brak odpowiedniej edukacji seksualnej oraz zaniedbania w
zakresie wychowania seksualnego powodują, że młodzież rozpoczynają życie
seksualne za wcześnie, w sposób nieprzemyślany i nieodpowiedzialny. Program
„Mam lalkę. Mam dziecko. Mam wybór ”ma wspierać rozwój psychoseksualny
nastolatka, powodować rozważniejsze zachowania seksualne oraz obalać mity i
błędne przekonania na temat zachowań seksualnych. Zapotrzebowanie na w/w
program w placówkach oświatowych z roku na rok jest większe, co świadczy o
słuszności kontynuacji I rozszerzenie działania.
II. Liczba osób biorących udział:
244 uczniów klas III gimnazjów na obszarach wiejskich
III .Termin i miejsce realizacji:
Gimnazja wiejskie powiatu krośnieńskiego z rejonu działania Poradni
IV. Cele i założenia:
Cel główny:
Wyposażenie młodzieży w rzetelną wiedzę mającą uświadomić ryzyko związane z
podejmowaniem ryzykownych zachowań rzutujących na dalsze życie młodego człowieka .
Program buduje również prawidłowe postawy wobec rodziny. Trening jest
niekonwencjonalną formą ćwiczeń wspierających przedmiot wychowania do życia w rodzinie.
Cele szczegółowe:
- zapoznanie młodzieży ze środkami antykoncepcyjnymi i metodami planowania rodziny,
- przypomnienie informacji dotyczących chorób wenerycznych, w tym HIV/ AIDS,
- poznanie etapów rozwoju płodu,
- trening opieki nad niemowlakiem,
- zapoznanie ze skutkami podejmowania ryzykownych zachowań seksualnych
- trening asertywności
- obalenie mitów dotyczących odpowiedzialności za rodzicielstwo i ciążę, seksualność
człowieka
- „laboratoryjne odczuwanie” bycia rodzicem
- analiza skutków rodzicielstwa w wieku adolescencji
V.Opis działań:
METODY PRACY
1.
2.
3.
4.
Trening ze stymulatorem niemowlęcia.
Użycie materiałów poglądowych.
Pokazy slajdów, foliogramów itp.
Metody pracy z warsztatu pedagoga (formy aktywizujące oraz mini wykłady i mini
pogadanki).
2
Program profilaktyczny:„Mam lalkę. Mam wybór. Mam dziecko”
realizowany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Krośnie Odrzańskim
TŁO OBYCZAJOWOŚCI SEKSUALNEJ MŁODZIEŻY- CZYLI SKĄD POMYSŁ NA
PROGRAM.
Obserwując zachowanie młodzieży na przestrzeni kilku lat dostrzega się wzrost
zainteresowania obyczajowością seksualną, która konfrontuje się z obowiązującymi normami
i zasadami dotyczącymi życia seksualnego człowieka. Mówienie o potrzebach nastolatka
spłyca pojęcie seksualności i ogranicza się do seksu, co może wywoływać oburzenie,
zaniepokojenie wśród dorosłych ludzi. Analizując dostępne informacje można zaobserwować
wzrost ilości nastoletnich ciąż, ryzykownych zabaw („słoneczko”, „rozgwiazda”) co wywołuje
u niektórych ludzi przekonanie o apokaliptycznym zagrożeniu młodzieży.
Tak skomplikowana sytuacja pedagogiczna wymaga profesjonalnych i rzetelnych
działań, których celem jest uświadomienie młodym ludziom istoty seksualności w ich życiu.
Z wyżej wymienionych względów powstał w naszej Poradni nowatorski i
niekonwencjonalny program wspierający wychowanie do życia w rodzinie. Oparty jest on na
nowoczesnych metodach, technikach i profesjonalnej wiedzy. Wykorzystane są w nim
realistyczne materiały i środki dydaktyczne oparte na standardach wyznaczonych przez
MEN. Cały program ma na celu przygotowanie młodzieży do świadomych decyzji, które
często wpływają na jakość ich dalszego życia. Niekonwencjonalne jest wprowadzenie w tego
typu zajęciach symulatora niemowlęcia. Inspiracja do tego działania był program: „Baby –
think it over”. W 2007r. w polskim eksperymencie uczestniczyły w nim 24 szkoły z trzech
województw: lubuskiego (bez powiatu krośnieńskiego), zachodniopomorskiego i
dolnośląskiego.
GENEZA:
Analizując ankiety podsumowujące różnego rodzaju zajęcia prowadzone w naszej
Poradni można było stwierdzić, iż większość respondentów w pytaniu o najbardziej
interesujące tematy do kolejnych spotkań wskazywało na tematykę dotyczącą seksualności
człowieka. Początkowo wydało się, że wypowiedzi nastolatków są jedynie prowokacją,
jednak kolejne działania obnażyły potrzebę mówienia i informowania na temat rozwoju
psychoseksualnego, z wszelkiego jego aspektami. Ta młodzieńcza potrzeba była inspiracją
3
Program profilaktyczny:„Mam lalkę. Mam wybór. Mam dziecko”
realizowany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Krośnie Odrzańskim
do napisania programu profilaktycznego „Mam lalkę. Mam dziecko. Mam wybór”.
Kluczowym elementem zajęć stały się nowoczesne materiały poglądowe stwarzające
eksperymentalną rzeczywistość, jaka może spotkać młodych ludzi podejmujących ryzykowne
zachowania seksualne.
Po czterech latach prowadzenia zajęć można stwierdzić, iż ciszy się on niezwykłą
popularnością zarówno wśród młodzieży, rodziców, jak i nauczycieli. Świadectwem może być
ciągle zwiększające się zapotrzebowanie na prowadzenie programu zgłaszane przez
dyrektorów i pedagogów szkół. Jednak największym sukcesem projektu wzrost świadomości
gimnazjalistów, co do ich potrzeb, sposobów planowania ich życia, z jak najmniejszym
prawdopodobieństwem wystąpienia błędu (zachowania ryzykowne rzutujące na ich
przyszłość).
Trzeba pamiętać, iż zajęcia trwają jedynie trzy godziny lekcyjne, a obejmują bardzo
szeroką tematykę – i tak naprawdę stanowią poszerzenie treści Wychowania do Życia w
Rodzinie. Program ma sygnalizować najważniejsze problemy związane z seksualnością, a
także ma być „czerwoną lampką”, jaka zapali się, gdy młody człowiek będzie miał
sposobność podjąć ryzykowne zachowanie. „Mam lalkę. Ma dziecko. Mam wybór” idealnie
spełnia to założenie. Młodzi ludzie są w trakcie zajęć przerażeni i zszokowani przede
wszystkim swoją niewiedzą lub też błędnymi informacjami, jakie posiadają, a także skutkami
(w formie przybliżonych do realiów materiałów), konsekwencjami nieodpowiedzialnych
zachowań seksualnych (praca z symulatorem niemowlęcia).
VI. Wyniki / uzyskane efekty:
Efekty programu są badane w ankietach ewaluacyjnych podsumowujących zajęcia.
Właściwie wszyscy uczniowie, których ankiety wypełnione były prawidłowo uważa, iż sposób
prowadzenia zajęć pomógł uporządkować i poszerzyć ich wiedzę. Podobnie gimnazjaliści
cenią sobie dobra atmosferę sprzyjającą komunikacji i współpracy. Każdy nastolatek uznał
wykorzystanie symulatora jako nieodzowny element zajęć. Za najbardziej istotnie w
zajęciach adolescenci uznali w 20% - temat antykoncepcji, 6,7% - choroby. Jako największy
mankament zajęć uczniowie wskazali zbyt krótki czas ich trwania oraz deklarowali chęć
dłuższego czasu opieki i zapoznania się z symulatorem niemowlęcia.
Za najważniejsze uzyskane efekty programu uznać można:
- zwiększające się zapotrzebowanie na prowadzenie zajęć w szkołach zgłaszane przez
pedagogów;
- skonfrontowanie mitycznych lub błędnych przekonań młodzieży na temat antykoncepcji
(stosunek przerywany to najlepsza forma antykoncepcji, pigułki antykoncepcyjne można
pożyczyć od koleżanki lub podebrać matce, najlepiej nakładać dwie prezerwatywy
jednocześnie, aby zabezpieczyć się przed ciążą*), seksualności i biologii (owulacja to
medyczne określenie miesiączki*), rodzicielstwa (warto mieć dziecko, ponieważ można
uzyskać „becikowe”*), chorób wenerycznych, (kiedy stosuję pigułki antykoncepcyjne
zabezpieczam się przed ciążą i chorobami wenerycznymi)
VII. Organizacja i przebieg zajęć:
Warunkiem skutecznej realizacji zajęć jest ich systematyczna ewaluacja, która daje
możliwość dostosowania treści i metod do aktualnej potrzeby poznawczej gimnazjalistów.
Planowanie działań na terenie gimnazjum rozpoczyna się od przedstawienia oferty
programowej, a następnie złożenie zapotrzebowania na realizacje programu „Mam lalkę.
Mam wybór. Ma dziecko.”
Po zgłoszeniu zapotrzebowania (z początkiem roku szkolnego) i ustaleniu terminów
przystępujemy do przeprowadzenia zajęć. Rodzice są zaznajomieni z założenia programu i
wyrażają pisemną zgodę na udział swoich nastolatków w cyklicznych zajęciach.
Czas trwania spotkań to trzy godziny lekcyjne. W pierwszej części uczniowie
zapoznają się z osobami prowadzącymi, ustalone zostają zasady współpracy i
przeprowadzona jest anonimowa ankieta badająca wstępną wiedzę dotyczącą głównej
4
Program profilaktyczny:„Mam lalkę. Mam wybór. Mam dziecko”
realizowany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Krośnie Odrzańskim
tematyki. Kolejnym krokiem zajęć jest skonfrontowanie ze stereotypem odpowiedzialności za
ciążę i rodzicielstwo, która w społecznym przypisana jest kobietom. W celu obalenia mitów
są wykorzystane dane statystyczne zamieszone w w podręczniku „Wygrajmy przyszłość”
pod red. B. Charczuk. Ciekawą formą uzupełniająca program jest wykorzystanie prezentacji
multimedialnej, licznych zdjęć, w który w sposób obrazowy ujmują zagadnienie.
Kolejnym elementem jest omówienie tematu płodności kobiet i mężczyzn w
kontekście realnych danych. Dzięki wprowadzeniu burzy mózgów gimnazjaliści analizują
środki antykoncepcyjne ich skuteczność, a także klasyfikują wg klucza metody planowania
rodziny.
Uczniowie dowiadują się o skutkach ryzykownych zachowań seksualnych, nie tylko w
postaci niechcianej ciąży, lecz także poznają inne skutki nieodpowiedzialnie podejmowanego
współżycia, którymi są choćby choroby weneryczne.
Ostatnim etapem jest zapoznanie z płodami ludzkimi (materiały poglądowe), które
uzupełniają zdjęcia USG na różnych etapach ciąży. Punktem kulminacyjnym jest
wprowadzenie symulatora niemowlęcia, którym zajmują się gimnazjaliści. Daje to możliwość
w warunkach laboratoryjnych poczuć namiastkę rodzicielstwa i ciążącej na rodzicach
odpowiedzialności za dziecko.
Posumowaniem programu jest ankieta i wypowiedzi uczniów, które tak naprawdę
stanowią istotę do podjęcia kolejnych dział w obszarze edukacji seksualnej.
VIII. Uwagi o problemach i trudnościach:
Największym problemem w realizacji programu jest brak odpowiedniej ilości lalek –
symulatorów niemowlęcia, które są bardzo pomocne w realizacji programu. Spowodowane
jest to wysoką ceną symulatora, którego koszt wynosi około 4500 zł.
IX. Co dalej:
Działanie w postaci programu profilaktycznego „ Mam lalkę. Mam dziecko. Mam
wybór” będzie nadal kontynuowane w szkołach zgodnie z zapotrzebowaniem placówek. Ze
względu na duże zainteresowanie młodzieży program zostaje rozszerzony także na
gimnazjum miejskie.
Kontakt do Poradni:
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Krośnie Odrzańskim
ul. Piastów 10 B
Tel. 68 383 0260; e-mail: [email protected]
Kontakt do autora:
Anna Kawa
e-mail: [email protected]
Tel: 508666257
5
Program profilaktyczny:„Mam lalkę. Mam wybór. Mam dziecko”
realizowany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Krośnie Odrzańskim
6