04_stanowisko ZO SZGiP_odp³atnoœć_za_autostrady

40-058 Katowice, ul. Stalmacha 17
tel.: (+32) 25-11-021, 25-11-241, fax: (+32) 25-10-985
www.silesia.org.pl, [email protected]
Projekt
Stanowisko
Zgromadzenia Ogólnego
Śląskiego Związku Gmin i Powiatów
z dnia 1 czerwca 2012 r. (XXXIII sesja)
w sprawie: odpłatności za przejazd autostradami na odcinkach aglomeracji miejskich
W związku z trwającymi obecnie przygotowaniami do wprowadzenia na kolejnych
odcinkach autostrad odpłatności za korzystanie z nich, Zgromadzenie Ogólne Śląskiego
Związku Gmin i Powiatów składa po raz kolejny wniosek o ponowne rozwaŜenie
jednoznacznego wyeliminowania odpłatności z korzystania z autostrad na odcinkach
obejmujących obszary metropolitalne i aglomeracje miejskie w skali całego kraju. UwaŜamy,
Ŝe konieczne jest dokonanie przez Rząd niezbędnych zmian prawnych i dostosowań
organizacyjnych, umoŜliwiających nieodpłatne korzystanie z autostrad na wyŜej
wymienionych odcinkach. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o autostradach płatnych oraz o
Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2571 tekst jednolity z późn.
zm.), to Rząd ustala w drodze rozporządzenia, które odcinki autostrad są odpłatne.
Na obszarze całego kraju istnieją odcinki autostrad (zwłaszcza autostrady
poprowadzone przez obszary metropolitalne i autostradowe obwodnice aglomeracji
miejskich), które oprócz przenoszenia ruchu tranzytowego spełniają równieŜ funkcję obsługi
ruchu lokalnego. Dla odcinków tych na ogół nie istnieją alternatywne powiązania
komunikacyjne, które wykluczałyby konieczność korzystania przez uŜytkowników ruchu
lokalnego z autostrad. W tej sytuacji mieszkańcy konkretnego miasta korzystając z autostrady
często podróŜują z jednej dzielnicy do drugiej w ramach codziennych przejazdów do pracy,
do ośrodków handlowych, urzędów itp.
Sytuacja ta występuje w szczególnie duŜym natęŜeniu w górnośląsko-zagłębiowskim
obszarze
metropolitalnym
oraz
innych
aglomeracjach/konurbacjach
miejskich
w województwie śląskim, zwłaszcza rybnickiej i częstochowskiej. Dotyczy to zarówno
autostrady A4, jak i A1. Sam górnośląsko-zagłębiowski obszar metropolitalny stanowi
ogromny, prawie dwumilionowy zwarty organizm urbanistyczny, w którym powiązania
pomiędzy poszczególnymi miastami i ich mieszkańcami są bardzo silne. W szczególności
problem ten dotyczy Autostrady A4, która na odcinku od węzła ,,Kleszczów” do węzła
,,Brzęczkowice” spełnia w ogromnym stopniu funkcję obsługi ruchu lokalnego między
graniczącymi ze sobą miastami. Na odcinku tym w obrębie obszaru metropolitalnego
codziennie do pracy dojeŜdŜa co najmniej kilkadziesiąt tysięcy osób. Wprowadzenie opłat na
tej trasie sprawi, Ŝe cały ruch powróci na ulice miast i je zakorkuje. NaleŜy zwrócić uwagę na
fakt, iŜ koszt wykonania niezbędnej infrastruktury i samego poboru opłat jest wyŜszy od
1
uzyskanych przychodów z tego tytułu. Podkreślamy jednocześnie fakt, Ŝe samorządowcy
śląscy juŜ od 16 lat zwracają uwagę na wadliwość proponowanych i wdraŜanych przez
administrację rządową rozwiązań w tej sferze. Błędów popełnionych przy projektowaniu i
budowie autostrady A4 w tym zakresie naleŜałoby zdecydowanie uniknąć w odniesieniu do
A1. Z całą pewnością bowiem zjawisko zakorkowania ulic w centrach miast wystąpi równieŜ
w miastach połoŜonych przy tej autostradzie, po wprowadzeniu odpłatności za korzystanie z
autostrady na odcinkach metropolitalnych i aglomeracyjnych. Szereg odcinków tej autostrady
będzie równieŜ słuŜyło do obsługi ruchu lokalnego (zwłaszcza w odniesieniu do aglomeracji
częstochowskiej, górnośląsko-zagłębiowskiego obszaru metropolitalnego i konurbacji
rybnickiej). Sytuacja taka dotyczyć moŜe zwłaszcza Częstochowy, w której obrębie
zlokalizowane będą 3-4 węzły autostradowe. Rodzi to szczególnie uzasadnioną obawę, Ŝe
ruch kołowy z autostrady przeniesie się do centrum miasta.
W tym kontekście zwracamy się do Rządu o udzielenie jednoznacznej odpowiedzi
w jaki sposób i kiedy Rząd ma zamiar wypełnić zobowiązania zaciągnięte w trakcie ostatniej
parlamentarnej kampanii wyborczej, zgodnie z którymi autostrady A4 i A1 na wyŜej
wzmiankowanych odcinkach miały być w województwie śląskim nieodpłatne.
Podniesiony problem wymaga rozwiązań systemowych dotyczących całego kraju.
Korzystanie z przejazdu na odcinkach autostrad stanowiących obwodnice miast i aglomeracji
miejskich powinno być odpłatne jedynie dla przejeŜdŜających tranzytem, ruch lokalny zaś
powinien pozostać bezpłatny. Rozwiązanie takie udało się wypracować w przypadku
obwodnicy Poznania w ciągu autostrady A2 wybudowanej przez prywatną firmę.
Wprowadzenie odpłatności na tych odcinkach oznacza takŜe znaczące podroŜenie budowy i
eksploatacji autostrad na odpowiednich odcinkach. Przede wszystkim jednak wprowadzenie
odpłatności za korzystanie z autostrad dla celów związanych z ruchem lokalnym, przy braku
równoległych, funkcjonalnych powiązań drogowych oznacza dla obszarów metropolitalnych i
aglomeracji miejskich – usytuowanych przy juŜ wybudowanych oraz planowanych
autostradach - stworzenie znaczącej bariery rozwojowej (wbrew deklarowanym intencjom
przyświecającym budowie tego rodzaju dróg) oraz wywołanie duŜych konfliktów
społecznych.
Przewodniczący
Zgromadzenia Ogólnego
Opracowanie projektu: Biuro Związku
2