Harmonogram w równoważnym systemie czasu pracy

8
czas pracy
◊rzeczpospolita | piątek | 31 sierpnia
DOKUMENTY W ZAKŁADZIE
W grafikach zaznaczamy charakter dni wolnych
Zanim zrekompensujesz pracę
w dniu wolnym, musisz ustalić
jego charakter. Gdy jest on
wolny hamonogramowo, to
zatrudnionemu w
równoważnym systemie czasu
pracy płacisz jak za nadgodziny
z tytułu przekroczenia normy
średniotygodniowej
MARTA GADOMSKA
– Zatrudniamy portiera w równoważnym systemie czasu pracy w miesięcznym okresie rozliczeniowym. Poprosił o urlop
od 13 do 17 sierpnia. Szef zaplanował jego czas pracy na ten
tydzień następująco:
∑ 13 sierpnia –10 godzin,
∑ 14 sierpnia – wolne,
∑ 15 sierpnia – święto,
∑ 16 sierpnia – 10 godzin,
∑ 17 sierpnia – wolne,
∑ 18 sierpnia (sobota) – 10 godzin,
∑ 19 sierpnia – wolna niedziela.
Zatrudniony poprosił o urlop
na cztery dni po pięć godzin (dwa
dni urlopu rozłożył na cztery dni).
Taką też informację pracodawca
wpisał do ewidencji czasu pracy.
Czy prawidłowo? Jak mu zrekompensować pracę 17 sierpnia?
Oddać mu wolne czy wypłacić pieniądze? – pyta czytelnik DOBREJ
FIRMY.
Urlopu udzielamy na dni, które
zgodnie z harmonogramem są
dniami roboczymi, a sam urlop
obejmuje taką liczbę godzin, jaką
pracownik musiałby wypracować
zgodnie ze swoim grafikiem. Zatem
czytelnik powinien udzielić zatrudnionemu urlopu tylko na 13 i 16
sierpnia, kiedy przypadają jego dni
pracy. Pozostałych dni pracownik
nie powinien uwzględniać we
wniosku urlopowym, bo z harmonogramu czasu pracy wynika, że są
one dla niego wolne. Zatem
w sierpniu czytelnik powinien mu
udzielić 20 godzin urlopu wypoczynkowego (2 dni urlopu x 10 godzin pracy). Taka też informacja powinna się znaleźć w ewidencji czasu
pracy. W rubrykach dotyczących 13
i 16 sierpnia szef powinien wpisać
W. Oznacza ona, że pracownik korzystał w tych dniach z urlopu wypoczynkowego. Czytelnik powinien też wyodrębnić w ewidencji
pracę w dniach wolnych. W tym ce-
lu w rubryce dotyczącej 17 sierpnia
powinien wpisać, że zatrudniony
pracował przez 8 godzin (patrz
przykład ewidencji czasu pracy).
Co wynika z harmonogramu
Czytelnik napisał, że piątek 17
sierpnia był dla pracownika dniem
wolnym. Nie wiemy jednak, z jakiego powodu. W grę mogą wchodzić
dni wolne:
∑ harmonogramowo (wynikające
z samego rozkładu pracy w systemie równoważnym),
∑ z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy,
∑ w zamian za pracę za niedzielę.
Pierwszy z nich występuje zazwyczaj w równoważnych systemach czasu pracy. Przewidują one,
że przedłużony dobowy wymiar
czasu pracy trzeba zrównoważyć
krótszym czasem pracy w innych
dniach tygodnia lub innymi dniami
wolnymi od pracy. Przykładowo
za 10 godzin pracy w poniedziałek
(13 sierpnia) pracownik mógł otrzymać wolny piątek (17 sierpnia).
Wówczas w harmonogramie czasu
pracy trzeba oznaczyć go jako Wh.
Dzień wolny z tytułu przeciętnie
pięciodniowego tygodnia pracy
określa art. 129 k.p. Według tego
przepisu czas pracy nie może, co
do zasady, przekraczać 8 godzin
na dobę i 40 godzin w przeciętnie
pięciodniowym tygodniu pracy.
Chodzi o to, by przy ogólnym bilansie szósty dzień tygodnia był
wolny. Inaczej powstaną nadgodziny z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej. Przykładowo za pracę w sobotę (18 sierpnia) pracownik dostaje wolne
w piątek (17 sierpnia). Wtedy taki
dzień oznaczamy w harmonogramie jako W5. Kodeks pracy nie
narzuca, w jakim dniu trzeba
odebrać wolne za pracę w szóstym dniu tygodnia. Pracodawcy
muszą pamiętać tylko o tym, że
z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy należy wyłączyć
niedzielę. Co do zasady jest to
dzień wolny od pracy, a wykonywanie wtedy obowiązków jest
możliwe wyjątkowo (art. 15110
k.p.).
Uwaga! Niektórzy eksperci nie widzą potrzeby, aby w równoważnych
systemach czasu pracy określać charakter dni wolnych. Ich zdaniem każdy
z nich może być wynikiem pięciodniowego tygodnia pracy (patrz ramka
pod tekstem).
Albo wolne, albo pieniądze
Jeżeli piątek 17 sierpnia był
dniem wolnym od pracy z tytułu
przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, to zgodnie z art. 1513 k.p.
prócz normalnego wynagrodzenia
zatrudnionemu trzeba zapewnić
do końca okresu rozliczeniowego
inny dzień wolny od pracy. Uwaga!
Pracy w szóstym dniu tygodnia nie
wolno rekompensować dodatkiem.
Wyjątkowo możemy tak zapłacić
za pracę np. w wolną sobotę przypadającą w końcówce okresu rozliczeniowego, kiedy pracownik nie da
rady już odebrać wolnego. Jeżeli natomiast 17 sierpnia był dniem wolnym harmonogramowo, wówczas
zgodnie z art. 1511 k.p. płacimy
za niego – oprócz normalnego wynagrodzenia – 100-proc. dodatek
z racji przekroczenia normy średniotygodniowej. Podobnie gdy szef
oddaje wolne za niedzielę. Wtedy
za pracę w takim dniu wolnym przysługuje inny dzień wolny albo 100-proc. dodatek.
Uwaga! Sytuację opisaną przez
czytelnika rozpisaliśmy w harmonogramie czasu pracy, a do niego
zrobiliśmy przykładową ewidencję
czasu pracy.
>Piotr Wojciechowski Rodzaj wolnego bez znaczenia
<zastępca dyrektora w Departamencie
Prawnym w Głównym Inspektoracie
Pracy
Nie widzę potrzeby, aby
w rozkładach układanych dla
równoważnych systemów czasu
pracy oznaczać dni wolne
wynikające z pięciodniowego
tygodnia pracy. Jeżeli zatem
pracownik miał dwa dni wolne
między 13 a19 sierpnia, to nie jest
konieczne wskazanie, który z nich
jest wolny harmonogramowo,
a który z tytułu przeciętnie
pięciodniowego tygodnia pracy.
Istotą zasady pięciodniowego
tygodnia pracy jest takie
zatrudnienie, aby podwładny nie
pracował częściej niż pięć razy
w tygodniu. W naszym przypadku
naruszenie tej zasady byłoby
możliwe, gdyby liczba
harmonogramowych dni wolnych
była mniejsza niż liczba niedziel,
świąt i dni wolnych wynikających
z pięciodniowego tygodnia pracy
(których przeciętnie w jednym
miesiącu jest nie więcej niż cztery).
Tak natomiast nie jest. Nie widzę
zatem podstaw, aby pracodawcy
zarzucić, że naruszył zasadę
pięciodniowego tygodnia pracy.
Harmonogram w równoważnym systemie
czasu pracy
Objaśnienie symboli:
Cs – okres niezdolności do pracy
W – urlop wypoczynkowy
• – niedziela lub święto
© – sobota, będąca dla pracownika dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy
1512 § 1 kp – czas wolny udzielony pracownikowi w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych na wniosek pracownika
188 k.p. – zwolnienie od pracy na podstawie art. 188 k.p., zgodnie z którym pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko
w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na dwa dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia
Pn
Wt
Śr
1 VIII
10 h
Czw
2 VIII
10 h
Pt
3 VIII
10 h
So
4 VIII
W5
6VIII
10 h
13VIII
10 h
7 VIII
W5
14VIII
Wh
8VIII
10 h
15VIII
Święto
9 VIII
Wn
16VIII
10 h
10 VIII
10 h
17VIII
W5
11VIII
3h
18VIII
10 h
20VIII
10 h
21VIII
W5
22VIII
10 h
23VIII
Wh
24VIII
10 h
25VIII
3h
27VIII
10 h
28VIII
10 h
29VIII
10 h
30VIII
Wh
31VIII
10 h
Nd
5 VIII
WOLNA
NIEDZIELA
12VII
10 h
19VIII
WOLNA
NIEDZIELA
26VIII
WOLNA
NIEDZIELA
LEGENDA
Równoważny system czasu pracy w miesięcznym okresie rozliczeniowym (sierpień br.)
wymiar czasu pracy 176 godz.
Wn – wolny dzień za niedzielę
W5 – wolny dzień z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy
W h – dzień wolny harmonogramowo
10 h – wydłużona norma czasu pracy
Za niedziele, które są dniami pracy, pracodawca udzielił zatrudnionym wolnych dni w
innym terminie. Wn występuje np. 9 sierpnia w czwartek.
Pracownik w każdej dobie ma zapewnione minimum 11 godzin odpoczynku oraz
minimum 35 godzin odpoczynku tygodniowego.